ĐLAÇ UYGULAMALARI. Dr.Ecz. Kutay DEMĐRKAN. Klinik Eczacı Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi

Transkript

1 ĐLAÇ UYGULAMALARI Dr.Ecz. Kutay DEMĐRKAN Klinik Eczacı Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 21 Ekim Ulusal Dahili ve Cerrahi Bilimler Yoğun Bakım Kongresi YOĞUN BAKIM HEMŞĐRELĐĞĐ

2 5N 2K

3 NE?

4 NEDEN?

5 NE ZAMAN?

6 NASIL?

7 NEREYE?

8 KĐM?

9 KĐME?

10 Doğru Đlaç Uygulaması 1. Doğru ilaç 2. Doğru doz 3. Doğru hasta 4. Doğru zaman 5. Doğru yol 6. Doğru ilaç şekli 7. Doğru kayıt 8. Doğru yanıt

11 ĐLAÇ UYGULAMA HATALARI

12 Đlaç Uygulama Süreci Reçeteleme veya istem verilmesi Đlacın uygulanması Đstemin hemşire tarafından alınması Bu evrelerden herhangi birinde yapılan hatalar, ilaç uygulama hatası olarak tanımlanmaktadır. Đlacın hazırlanması ve hastaya ulaştırılması Đlacın eczaneden tedarik edilmesi

13 Đlaç Hataları Đlacın, sağlık personeli, hasta veya tüketici tarafından uygun olmayan şekilde kullanımına yol açan ya da hastanın zarar görmesine neden olan ÖNLENEBĐLĐR durumdur. (National Coordinating Council on Medication Error Reporting & Prevention, 2001)

14 ADE Prevention Study Group Araştırma Sonuçları Đlaç uygulama hataları önlenebilir advers etkilerin %34 ünü oluşturmaktadır. (Bates DW, et al. JAMA 1995:274;29-34.) En yaygın ilaç uygulama hataları yanlış doz (%27), yanlış teknik (%14) yanlış ilaç (%12); (Leape LL, et al. JAMA 1995:274;35-43.)

15 Đlaç Hatalarının Kaynakları Hekimler Eczacılar Sağlık Personeli Hemşireler Hastalar Diğer (sistem vb.)

16 Hemşire Kaynaklı Đlaç Hataları 1. Yanlış ilaç verilmesi 2. Đlacın yanlış dozda verilmesi 3. Đlacın yanlış yolla verilmesi (IV yerine IM) 4. Đlacın yanlış zamanda verilmesi 5. Đlacın yanlış hızla verilmesi 6. Đlacın 10. yanlış Đlacın hastaya yanlış verilmesi hazırlanması 7. Đlacın hiç verilmemesi (unutulması), 8. Uygulanan ilacın kayıt edilmemesi, 9. Uygulanan ilacın etkisinin gözlenmemesi. Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

17 Hemşire Kaynaklı Hataların Olası Nedenleri 1. Đş yükünün fazla olması (hemşire başına düşen hasta sayısının fazla olması), 2. Đlaç uygulaması sırasında kesintiye uğrama, 3. Aynı anda çözülmesi gereken kişisel problemlerinin olması, işe odaklanamama, 4. Yeni mezun olunması ve deneyimsizlik Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

18 Hemşire Kaynaklı Hataların Olası Nedenleri 5. Hasta bireyin yeni olması (tetkikler tamamlanamadığı için bilgi eksikliği) 6. Đlacın yeni olması 7. Görev ya da nöbet değişimi sırasında hastaların tanıtılmamış olması, 8. Đstem yapan ile iletişimin yetersiz olması, Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

19 Hemşire Kaynaklı Hataların Olası Nedenleri 9. Đstemin anlaşılmaz olması (okunaksız olması), 10.Đstemlerin kaybolması 11.Đstemin yazılı yapılmaması (sözel veya telefon aracılığıyla yapılan istemler), 12.Đlaç uygulamaları ile ilgili bilgi yetersizliği. Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

20 Merak etmeyin Ayşe Hanım... Hataları önlemek için yeni yöntemler geliştirdik... Benim adım Fatma

21 Hataların Önlenmesinde Hemşire Tarafından Yapılması Gerekenler 1. Yazılı prosedürler oluşturulmalı, 2. Yapılan hatalar kaydedilmeli, 3. Đstemler yazılı yada elektronik ortamda alınmalı, 4. Hastayı ilaç ve uygulaması konusunda eğitmeli, Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

22 Hataların Önlenmesinde Hemşire Tarafından Yapılması Gerekenler 5. Đlaç dozu hesaplama becerilerini geliştirmeli, 6. Đlaç uygulama hataları ile ilgili makaleleri yakından takip etmeli, 7. Diğer sağlık çalışanlarıyla ve hastalarla etkin iletişim kurmalı, Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

23 Hataların Önlenmesinde Hemşire Tarafından Yapılması Gerekenler 8. Đstemin doğru okunduğundan emin olunmalı, 9. Hastanın hangi ilaçlara allerjisi olduğu, mevcut ve eşlik eden hastalıklarının hangi ilaçları kullanmaya sakınca oluşturduğunu bilmeli, Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

24 Hataların Önlenmesinde Hemşire Tarafından Yapılması Gerekenler 10.Uygulamaya yoğunlaşmayı engelleyen etmenlerden uzak durmalı, 11.Hasta bireye ilaç uygulamayı etkileyecek fiziksel ve laboratuvar özellikler bilinmeli, 12.Đlacın etkileri bilinmeli, beklenmeyen etki oluştuğunda hekim uyarılmalı. Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

25

26 Hataların Önlenmesinde Hemşire Tarafından Yapılması Gerekenler 13. Đlaç uygulamalarında 8 ilkeye dikkat edilmeli, istemden kaynaklanan aykırılık varsa, hekim uyarılmalı - Doğru hasta, - Doğru ilaç, - Doğru doz, - Doğru zaman, - Doğru yol, - Doğru kayıt, - Doğru ilaç şekli, - Doğru yanıt. Uzun Ş, Arslan F. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008, 28:

27

28 5 yoğun bakım ünitesi 3 ay içinde cerrahi, dahiliye ve karışık yoğun bakım ünitelerine yatan 18 yaş üstü hastalar 851 hastada 5744 gözlem 187 (% 3.3*) medikasyon hatası *Diğer çalışmalardan daha düşük bir oran

29 En sık medikasyon hatası yapılan ilaçlar: vazoaktif ilaçlar: 61 (%32.6) sedatif/analjezikler: 48 (%25.7) En yaygın yapılan hata: Yanlış infüzyon hızı: 71 (%40.1)

30 Kopp BJ, et al. Medication errors and adverse drug events in an intensive care unit: direct observation approach for detection. Crit Care Med Feb;34: Hatalar Önlenebilir advers etkiler: %23 Hatalı doz: %20 Hatalı ilaç %:16 Yanlış uygulama tekniği: %15 Đlaç-ilaç etkileşimi: %10

31 16 Şubat-30 Nisan 2004 Parenteral uygulanan ilaçlar Đlaç uygulama hataları formu Gözlem

32

33 Đlaç Uygulama Hataları Yanlış dozaj formu Đlacın, reçete edilenden farklı dozaj formunun uygulanması Ürünün yanlış anlaşılması/karıştırılması Đlaç hatalarının yaklaşık %15 i benzer isimli ilaçlardan kaynaklanmaktadır. Yetersiz ilaç bilgisi Yeni veya bildik olmayan ürünler Benzer ambalajlı ürünler Okunaksız yazılmış reçeteler

34

35 Đlaç Uygulama Tekniği Hataları Đnfüzyon pompası hataları Yanlış programlama Yanlış doz hesaplama Doz veya infüzyon hızı hesaplanırken hastanın kilosunun yanlış kullanılması Doz hesaplanırken miligram (mg) yerine mikrogram (mcg) kullanılması Uygulama Yolu Hataları Đntravenöz yerine intramusküler uygulama

36 Isordil veya Plendil?

37 Sonuç! Reçetede yazılan isordil fakat plendil olarak okunuyor Genç hastaya normal dozun 10 katı uygulanıyor Ve bu hata sonucu ölüyor Doktor ve eczacı her ikiside hatalı bulunuyor Hata bedeli $ Graham Billingham MD, FACEP Physician Advisory Board,2004

38 Đlaç Hatalarının % 49 unun Kısaltmalardan Kaynaklandığını Biliyor Musunuz? Bates, et. Al., JAMA, 1995

39 Kullanmayınız MSO 4 MgSO 4 µg 1.0 KCL U veya u Kullanınız Morfin Sülfat Magnezyum Sülfat Mikrogram 1 Potasyum Klorür Ünite

40 Ses Benzerliği Olan Đlaçlar Lasix CĐPRALex Sekrol Zantac FLOmax Lamisil Pritor Trileptal Đnsidon Xorox DOPamin HOLoxan Losec CĐBADRex Ceclor Zyrtec FOSAmax Lacipil Lipitor Trivastal Đncidal Zocor DOBUTamin ENDoxan Kullanım amacı belirtilmeli Hecelenmeli

41

42 Đlaç Đsteminde Dikkat Edilecekler Doktor istemi olmaksızın hiçbir hastaya ilaç uygulanmamalı Yazılı istem alınmalı Güvenli bir uygulama sağlanır Yanlış anlama ve kaza olasılığı azalır Đstemle ilgili herhangi bir şüphe varsa, doktorla görüşerek açıklığa kavuşturmalı

43 Đlaç Đsteminde Dikkat Edilecekler Acil durumlarda sözel istem alınabilir. Hastanın durumu düzelir düzelmez, doktor bu istemi kayda geçirmelidir.

44 SÖZEL ĐSTEM POLĐTĐKASI Yalnızca acil durumlarda kullanılır. Günlük rutin istemlerde kullanılmaz. Sözel order, hastanenin Medikal Board undan onay almış bir hekim tarafından verilebilir. Sözel orderlar en geç 24 saat içinde imzalanmalıdır. Sözel istemi lisanslı bir hemşire kabul eder. Đstem, Doktor Đstem Formu na kayıt edilir. Telefon orderı için (T.O.) sözel order için (S.O.) yazılır.

45 SÖZEL ĐSTEM POLĐTĐKASI Sözel order tamamen Doktor Đstem Formu nda belirtildiği şekilde yazılır. Đlaç dozu Kullanım şekli Sıklığı Đlaç adı Orderı verenin adı Orderın alındığı saat Orderı alan yetkilinin ismi Sözel order, doğruluğun sağlanması için doktora geri okunur. Okurken kodlama yapılır.

46 Đlaçların Hazırlanması ve Uygulanması Đlaç şişesinin/kutusunun üstü, ilacın adının ve dozunun doğruluğu açısından tekrar tekrar kontrol edilmelidir. ilacı raftan alırken gerekli dozu alırken ilacı rafa koyarken

47 Hemşire, hastanın aldığı ilaca karşı göstereceği doğru yanıtın ne olduğunu bilmeli, istenmeyen bir yanıt gözlediğinde bunu kaydetmeli ve bildirmelidir.

48

49 Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliğinin Đzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete Tarih: ; Sayı: 25763

50 Sağlık Mesleği Mensuplarının Sorumlulukları Madde 8 Hastalarda beşeri tıbbi ürün kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan ürün advers etkilerinin Bakanlığa spontan bildirimi, advers etkileri gözlemleyen sağlık mesleği mensubunun mesleki sorumluluğunda olup; bu bildirimler, bu Yönetmeliğin 9 uncu ve 13 üncü maddelerinde öngörülen şekilde gerçekleştirilir.

51 Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının Sorumlulukları Madde 9 Üniversite hastaneleri, diğer eğitim ve araştırma hastaneleri ile 27/3/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinde belirtilen A-1 Grubu Özel Hastaneler, ürün advers etkilerinin en doğru şekilde ve en kısa zamanda Bakanlığa bildirilmesini sağlamak amacıyla, kuruluş içi farmakovijilans sistemini kurar ve bu Yönetmeliğe göre faaliyet gösterirler; bunun ile ilgili standart farmakovijilans çalışma yöntemlerini hazırlarlar ve uygulamaya koyarlar. TÜFAM ne bilgi akışını sağlamak üzere; hastane yönetimi tarafından, farmakovijilans çalışmalarını yürütecek bir eczacı veya hekim, farmakovijilans irtibat noktası sorumlusu olarak görevlendirilir ve bu kişinin ismi, mesleki özgeçmişi ile iletişim bilgileri Bakanlığa bildirilir.

52 En riskli ilaçlar nelerdir?

53 Đlaç Yan Etkileri Bakımından Riskli Đlaçlar Antibiyotikler, Antikoagülanlar, Antikonvülsanlar, Kardiyovasküler ilaçlar, Solunum ilaçları, Analjezikler

54 En Sık Allerji Nedeni Olan Đlaçlar Antibiyotikler Analjezikler Anestezikler

55 En Çok Etkileşen Đlaçlar Dar terapötik aralıklı ilaçlar (varfarin, teofilin, digoksin, fenitoin...) Kuvvetli enzim inhibitörleri (siprofloksasin, flukonazol, eritromisin...) Kuvvetli enzim indükleyiciler (barbitüratlar, fenitoin, karbamazepin, rifampisin...)

56 Yoğun Bakım Ünitelerinde Sık Kullanılan Đlaçlar ve Sorular

57 Đntravenöz ilaçların infüzyon hızları ve hızlı infüzyon sonucu gelişebilecek komplikasyonlar

58 Antibiyotikler Aminoglikozitler (amikasin, gentamisin): 30 dk Penisilinler (Ampisilin, Penisilin G...): 30 dk Sefalosporinler (sefazolin, sefepim...): 30 dk Kinolonlar (siprofloks., levofloksasin): 60 dk Makrolidler (eritromisin, azitromisin...): 60 dk

59 Antibiyotikler Co-trimoksazol: 60 dk Metronidazol: 30 dk Meropenem: 30 dk Đmipenem: dk Asiklovir: 60 dk

60 Diğer Furosemid: maksimum 40mg/dk Ranitidin ve famotidin: Ranitidin ve famotidin: dk infüzyon en az 5 dk puşe

61 Amiodaron Đlk 10 dk: 15mg/dk (150mg 100ml %5 dekstroz içinde) hızlı infüzyon ile yükleme dozu Sonraki 6 saat: 1 mg/dk (900 mg 500 ml %5 dekstroz içinde) yavaş infüzyon ile yükleme dozu Sonraki 18 saat: 0.5 mg/dk (900 mg 500 ml %5 dekstroz içinde) idame infüzyonu

62 Vankomisin 1 gram vankomisin için infüzyon süresi 1 saat olmalıdır. Hızlı infüzyon sonucu Redman sendromu (üşüme, titreme, ateş, gövdenin üst kısmında kızarma) gelişebilir.

63 Fenitoin Đntravenöz infüzyon hızı 50 mg/dk yı geçerse hipotansiyon ve kardiyak aritmiler görülebilir, I.V. uygulama ile yanma, ağrı, doku nekrozu görülebilir, I.M. uygulanmamalı (aşırı ağrı).

64 Sedatif ilaçlar...

65 Benzodiazepinler Diazepam Midazolam IV Doz (mg/kg) Dozlama aralığı Etkinin Başlangıcı 3-4 saat 1-2 saat 1-3 dk 1-3 dk

66 Diazepam Geniş venlere infüzyonu tercih edilmelidir. Đnfüzyon hızı 5 mg/dk yı geçmemelidir.

67 Midazolam Yağda çözünürlüğü en yüksek, etkinin başlangıcı en hızlı, ve etki süresi en kısa olan benzodiazepindir. Kısa yarılanma ömrü nedeniyle genelede sürekli infüzyonla verilmesi tercih edilir. Uzun süre infüzyonu takiben genellikle birikerek aşırı sedasyona neden olabilir.

68 Propofol Đnfüzyon Yükleme dozu tavsiye edilmemektedir. Genellikle başlangıç dozu mg/kg/saat Propofol solüsyonu filtre edilmemelidir.

69 Titrasyon Propofol (Diprivan ) Genellikle mg/kg/saat artışlarla hedef sedasyona ulaşılmaya çalışılır. Genel idame dozu mg/kg/saat Doz değişiklikleri için 15 dk beklenmelidir. Yeterli sedasyonu sağlayan en düşük oranda infüzyonla verilmelidir. Vital bulgular izlenmelidir (BP, HR, RR)

70 Propofol (Diprivan ) Kesilmesi Aniden kesilmemelidir. Her 10-15dk da mg/kg/saat azaltarak kesilmelidir.

71 Dexmedetomidine (Precedex ) Bolus tarzında uygulanmamalıdır. Đlk 10 dakikada 1 mcg/kg olacak şekilde yükleme dozu verilir. Đdame infüzyonu mcg/kg/saat 24 saati geçmemek üzere sürekli infüzyonla uygulanmalıdır. Hipotansiyon ve bradikardi oluşma riskine karşı dikkatli olunmalıdır.

72 Öneri Đlaç Uygulama Kılavuzu Hazırlanmalı

73

74

75 Beslenme Tüpünden Đlaç Uygulanması

76 Beslenme Tüpünden Đlaç Uygulanması Mümkünse ilaçlar tüp yerine ağızdan verilmelidir. Mümkünse ilaçların sıvı formları kullanılmalıdır. Sıvı formda olmayan ilaçların i.v. formları kullanılmalıdır.

77 Beslenme Tüpünden Đlaç Uygulanması Verilecek tabletler ezilerek su ile karıştırılmalıdır. Kontrollü salım yapan tabletler ezilmemelidir. Đlaç uygulanırken öncesinde ve sonrasında tüpe ılık su verilmelidir.

78

79 Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi Enteral beslenme, beslenme tüpünden verilen bazı ilaçların (fenitoin, tetrasiklinler, kinolonlar, izoniazid, rifampin...) absorpsiyonunu azaltabilir.

80 Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi Bu ilaçlar beslenme tüpünden verilmeden 1 saat önce beslenme durdurulmalı. Đlaç verildikten 1 saat sonra beslenmeye tekrar başlanmalıdır. Beslenme ile verilen kalori kaybını önlemek için beslenme hızı arttırılmalıdır.

81 Enteral Beslenme-Đlaç Etkileşimi Đlaç 60ml/sa 1 sa 60ml/sa 1 sa 60ml/sa 1 sa 1 sa 60 ml x 24 sa = 1440 ml / gün 4 saat enteral beslenme kesiliyor. Yeni enteral beslenme hızı hesaplanmalı: = 72 ml / sa

82 Tabletlerin Bölünebilirliği

83 Parenteral Beslenme ve Đlaç Geçimsizliği

84 Etkileşim = Geçimsizlik Geçimsizlik, özellikle bazı intravenöz ilaçların birarada verilmesine bağlı olarak ortaya çıkan fiziksel veya kimyasal özelliklerindeki değişimler şeklinde basit olarak ifade edilebilir.

85 Trissel LA, Gilbert DA, Martinez JF, et al. Compatability of medications with 3-in-1 parenteral nutrition admixtures. JPEN 1999;23: ilacın 3-in-1 parenteral beslenme de geçimsizliği değerlendirilmiş. Supportive care ilaçlar Anti-infektif ilaçlar Anti-neoplastik ilaçlar 23 ilaç geçimsiz olarak saptanmış.

86 Çökelti Emülsiyonda çözülme ve yağlanma Asiklovir Amfoterisin B Siklosporin Dopamin Doksorubisin Doksisiklin Droperidol Fluorourasil Gansiklovir Haloperidol Heparin Hidromorfon Levorfanol Lorazepam Midazolam Minosiklin Morfin sülfat Nalbufin Ondansetron Fenobarbital Pentobarbital Potasyum fosfat Sodyum fosfat

87

88 Bilgi Kaynakları Handbook on Injectable Drugs Guide to Parenteral Admixtures USP DI Literatür Tarama

89

90 HĐZBĐB Hacettepe Đlaç ve Zehir Bilgi Birimi e-posta: hizbim@hacettepe.edu.tr Web:

91 Şüphen varsa yapma!

92 Sık Karşılaşılan Sorunlar Heparin & Đnsülin

93 Heparin Cam Plastik %5 Dekstroz %0.9 NaCl

94 Heparin Sodyum-%5 Dekstroz Compatible (Geçimli) 1) Heparin sodium 1000 or 4000 U/L in Dextrose 5% in water is visually compatible; conditions not specified (Kirkland et al, 1961a): 2) Heparin sodium 20,000 U/L in Dextrose 5% in water is compatible for 24 hours in glass or polyolefin containers; conditions not specified (Tech Info American McGaw, 1985): 3) Dextrose 5% in water with heparin sodium 32,000 U/L, activity retained for 24 hours; conditions not specified (Hodby et al, 1972m) 4) Dextrose 5% in water with heparin sodium 10,000 U/L, potency retained for 24 hours at 5 C in glass or polyvinylchloride containers (Trissel, 1990g) 5) Dextrose 5% in water with heparin sodium 12,000 U/L, physically compatible; conditions not specified (Grant, 1962u) 6) Dextrose 5% in water with heparin sodium 40,000 U/L, potency retained for 24 hours at 23 C (Stock & Warner, 1971)

95 Heparin Sodyum-%0.9 NaCl Compatible (Geçimli) 1) Heparin Sodium 1000 or 4000 U/L in Sodium chloride 0.9% is visually compatible; conditions not specified (Kirkland et al, 1961d): 2) Heparin Sodium 20,000 U/L in Sodium chloride 0.9% is compatible for 24 hours in glass or polyolefin containers; conditions not specified (Tech Info American McGaw, 1985): 3) Heparin Sodium 32,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, activity retained for 24 hours; conditions not specified (Hodby et al, 1972n) 4) Heparin Sodium 20,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, activity retained for 24 hours; conditions not specified (Parker, 1969by; Parker, 1967a) 5) Heparin Sodium 10,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, potency retained for 24 hours at 5C in glass or polyvinylchloride containers (Grant, 1962v) 6) Heparin Sodium 12,000 U/L in Sodium chloride 0.9%, physically compatible; conditions not specified (Grant, 1962v)

96 %0.9 NaCl ve plastik torbada daha stabil Hazırlandıktan sonra 24 saat içinde kullanılması uygundur. IM uygulanmamalıdır (lokal irritasyon, eritem, hematom, ülser, ağrı). Asidik yapıdadır ve birçok parenteral ilaçla geçimsizdir. Heparin uygulaması öncesi ve sonrası setten %0.9 NaCl uygulanmalıdır.

97 Heparin Yükleme Dozu: 80 ünite/kg Başlangıç infüzyon hızı: 18 ünite/kg/saat 6 saat arayla APTT izlemi yapılarak, APTT kat aralığında tutulacak şekilde infüzyon hızı ayarlanmalıdır.

98 aptt ortalama referans aralığının Değişiklik < 1.2 katı ise Tekrar 80 U/kg bolus verin ve infüzyon hızını saatte 4 U/kg artırın katı ise Tekrar 40 U/kg bolus verin ve infüzyon hızını saatte 2 U/kg artırın katı ise Değişikliğe gerek yok katı ise Đnfüzyon hızını saatte 2 U/kg azaltın > 3 katı ise Đnfüzyonu 1 saat durdurun ve daha sonra hızı saatte 3 U/kg azaltarak tekrar başlayın aptt = activated partial thromboplastin time

99 Đnsülin

100 Etkinin Başlaması Etki Süresi Çabuk Etkili Lispro insülin 15 dk 2-4 saat Kısa Etkili R insülin 0,5-1 saat 4-6 saat Orta Etkili NPH (N) insülin 2-4 saat saat Lente (L) insülin 3-4 saat saat Uzun Etkili Ultralente (U) insülin 6-10 saat saat

101 Đnsülin Lispro ve R insülin dışındaki insülinler bulanıktır. Bulanık olanlar kullanılmadan önce, flakon avuç içinde yuvarlanmalı, kesinlikle çalkalanmamalıdır. Sadece lispro ve R insülin intravenöz uygulanabilir.

102

103 Đnsülin - Flakon Flakonlar buzdolabında saklanmalı (2-8 C). Flakonlar kesinlikle dondurulmamalı. Đrritasyonu önlemek için kullanılan flakonlar oda ısısında saklanmalı. Flakonlar oda ısısında 30 güne kadar stabil

104 Đntravenöz Đnsülin %5 Dekstroz ve %0.9 NaCl içinde stabil Cam ve plastik (PVC, etilen vinil asetat, polietilen) yüzeylere adsorbe olabilmektedir. Adsorbsiyon derecesi öngörülememektedir ve klinik açıdan önemi belirsizdir.

105 R insülin ve Plastik Torba Insulin human (regular) is not stable in polyolefin (VISIV, Hospira, Inc.) containers. Insulin in Sodium chloride 0.9% (0.1 units/ml) was stored for 24 hours in polyolefin containers, resulting in a 35% +/- 2.3% loss due to adsorption. 3 saate kadar %10 kayıp

106

107 Oral Đlaçların Bir Arada Verilmesi

108 Antasitler Kolestiramin 1 saat önce veya 4 saat sonra

109 Aynı anda birden fazla antihipertansif verilebilir mi?

110 Aynı Enjektöre Birden Fazla Đlaç Çekilerek Tek Seferde Uygulama

111 R insülin aynı şırıngada NPH insülin ile karıştırılabilir ama Lente insülin ile karıştırılmamalıdır. NPH Đnsülin = R insülin + Çinko + Protamin Lente Đnsülin = R insülin + Çinko

112 IM/IV Uygulamada Aynı Yere Peş Peşe Uygulama Sonucu Đlaçlar Arası Geçimsizlik

113

114 Buraya kadar herşey anlaşıldı mı?

115 Đlaç Uygulamalarında Dikkat Edilecek Hususlar

116 TABLETLER VE BÖLÜNEBĐLĐRLĐK

117 Tabletler Neden Kaplanır? Barsakta salınım istenmesi mide sıvısında dayanıksızlık midede tahriş edici etki Đlacın, havanın oksijeninden etkilenmesi Đlacın kötü lezzet ve kokusunun maskelenmesi

118 Çentikli Tabletler Geneksel (konvansiyonel) ve kaplanmamış bir tablet ise bölünebilir. Aksi takdirde ilacın etkili plazma konsantrasyonuna çıkması, yani etkin bir tedaviyi sağlaması mümkün olmayabilir.

119 Değiştirilmiş Salım (MR) Sistemleri Bölündüklerinde aniden fazla doz salımı ile hastada ilaç zehirlenmesine yol açabilir.

120 MR Sistemler (Modified Release = Değiştirilmiş Salım) DR sistemler (Delayed Release = Geciktirilmiş Salım) ER sistemler (Extended Release = Uzatılmış Salım) Prolonged Release RA sistemler (Repeat Action = Tekrarlanan doz Đçeren) CR sistemler (Controlled Release = Kontrollü salım) SR sistemler (Sustained Release = Sürekli Salım)

121 Oral Dozaj Şekilleri A: Geleneksel dozaj şekli (hızlı ilaç salımı) B: ER (uzatılmış salım) C: ER (uzatılmış salım) D: DR (geciktirilmiş salım)

122 Kapsüller içini açma Her kapsül su ile karıştırılarak uygulanmamalı Proton pompası inhibitörleri: Asidik ortama dayanıklı değil. Nazogastrik Tüp için: Alkali solüsyonlar veya 40 ml elma suyuna karıştırılmalı, uygulama sonrası NG tüp içine ilave elma suyu uygulanmalı

123 Enjeksiyon Uygulaması

124 Enjeksiyon Uygulaması Đlaçlar göz ile muayene edilerek, stabilite açısından değerlendirilmeli Partikül Renk değişikliği

125 Enjeksiyon Uygulaması Aseptik kurallara mutlaka uyulmalı, Hazırlık sırasında enjektör ve ilacı kontamine etmemeye dikkat edilmeli, Derinin dezenfeksiyonu sağlanmalı, IM enjeksiyon için hastaya doğru pozisyon verilmeli; gergin kasa enjeksiyon yapmak ağrı verir.

126

127

128

129 Enjeksiyon Uygulaması Enjeksiyon, sinirlerden uzak güvenli bölgelere yapılmalıdır. Đrritasyon, inflamasyon ve enfeksiyon olan bölgeler kullanılmamalıdır. Skar dokusu ve ödemli dokulara da enjeksiyon yapılmaz. ilacın emilimi yetersiz olur.

130 Enjeksiyon Uygulaması IM ve subkutan enjeksiyonlar sırasında iğnenin damarda olmadığından emin olunmalıdır. Đlaç doku içine verilirken yavaş yavaş verilmelidir. Bu hem ağrıyı azaltır, hem de ilacın doku içine yayılımını ve emilimini kolaylaştırır.

131 Đlaç Uygulamalarında Đyileştirme Đçin Neler Yapılabilir?

132 Eğitim

133 Eğitim şart!!

134 Protokoller Hazırlanmalı

135 Standart Etiketleme

136

137 Đlginiz için teşekkürler... Đlaç kullanan kişi iki kez iyileşmelidir, bir kez hastalıktan, bir kez de ilaçtan. The person who takes medicine must recover twice, once from the disease and once from the medicine. William Osler, M.D.