Beni Türk hekimlerine emanet ediniz.

Transkript

1 Beni Türk hekimlerine emanet ediniz.

2 İmtiyaz Sahibi Genel Yayın Yönetmeni Editör ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Yürütme Kurulu Dr. Kemal KÖYMEN Dr. Şaban ŞİMŞEK Dr. Alpay ÖRKİ Dr. Nesrin SARIMAN, Dr. Orhun SİNANOĞLU Yayın Kurulu Dr. Öner ÇELİ K, Dr. Nilgün ÇINAR, Dr. Uğur DEVECİ, Dr. Erdin İLTER Dr. Nesrin SARIMAN, Dr. Orhun SİNANOĞLU İstatistik Danışman Dr. Turhan ŞALVA Tıp Fakültesi Dergisi Danışma Kurulu Dr. Fehime B. AKSUNGAR Dr. Osman AKDEMİR Dr. Sedat ALTIN Dr. Nüvit ALTINKAYA Dr. Harun ARBATLI Dr. Bülent ARMAN Dr. Oya Uygur BAYRAMİÇLİ Dr. H. Serpil BOZKURT Dr. Levent ÇELİK Dr. Nilgün ÇINAR Dr. Rahmi ÇUBUK Dr. Bahadır DAĞDEVİREN Dr. Kadir DEMİR Dr. Uğur DEVECİ Dr. Gökmen ERCAN Dr. Sinan EKİCİ Dr. Aynur EREN Dr. Rıfkı EVRENKAYA Dr. Peykan GÖKALP Dr. Hakan GÜNDEŞ Dr. Semih HALEZEROĞLU Dr. Berna HALİLOĞLU Dr. Canan HÜRDAĞ Dr. Ahmet ILGAZLI Dr. Cem KALAYCI Dr. Alper KARAOĞLAN Dr. Kubilay KARŞIDAĞ Dr. Sibel KARŞIDAĞ Dr. Şevket KAVUKÇU Dr. Abud KEBUDİ Dr. Öncel KOCA Dr. Şeref KÖMÜRCÜ Dr. Bahire KÜÇÜKKAYA Dr. Ender LEVENT Dr. Manuk MANUKYAN Dr. Ahmet MİDİ Dr. Nil Molinas MANDEL Dr. Selim NALBANT Dr. İlker ÖKTEM Dr. Alpay ÖRKİ Dr. Ümit ÖZEKİCİ Dr. Melih ÖZEL Dr. Eşref ÖZER Dr. Güler ÖZTÜRK Dr. Esra SAĞLAM Dr. Nesrin SARIMAN Dr. Attila SAYGI Dr. Kamil SERDENGEÇTİ Dr. Gülbüz SEZGİN Dr. Orhun SİNANOĞLU Dr. Şevki ŞAHİN Dr. Sadık ŞENCAN Dr. Şaban ŞİMŞEK Dr. Selçuk ŞİMŞEK Dr. Nuri TASALI Dr. Günay TOSUN Dr. Orhan TÜRKEN Dr. M. Yaşar TÜLBEK Dr. Çetin VURAL Dr. Dilek YILMAZ T.C. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, yılda 3 kez yayınlanan ve yayınlandığı tarihten (2009) itibaren hakemli dergidir. ISSN Baskı ve Cilt: Ege Basım Ege Plaza Esatpaşa Mah., Ziyapaşa Cad., No:4 Ataşehir / İSTANBUL Tel: (0216) Yazışma Adresi: T.C. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Feyzullah Cad. No: Maltepe / İSTANBUL Tel: (0216) Faks: (0216)

3 İçindekiler Contents Cilt:4 Sayı:4 / Aralık Ek Sayı POSTER LİSTESİ 1. Preterm Eylemde Rutin Yatak İstirahati Uygulamasının Gerekliliği Sevgül DÖNMEZ, Aynur SARUHAN 2. Doğal Doğuma Genel Bir Bakış Sevda Demir, Özen Esra Karaman, Gülsen Çayır 3. Bir İnsan Hakkı İhlali: Kadına Yönelik Şiddet Hacer Alan, Sema Dereli Yılmaz 4. Üreme Sağlığına İlişkin Uygulamaların İncelenmesi Gamze TEMİZ, Hediye ARSLAN, Mine D. GÜNGÖR 5. Jinekolojik Onkoloji Hastalarında Cinsel İşlev Bozuklukları ve Tedavi Yaklaşımları Handan ÖZCAN, Ümran OSKAY 6. Yardımcı Üreme Tekniklerinde Etik Melek Ersoy Cingi, Feride Yiğit 7. Obezitenin Gebeliğe Etkisi Rüveyde Can, Sema Dereli Yılmaz 8. Gebelikte Görülen Genital Enfeksiyonların Kadın Sağlığı Açısından Önemi Seyhan Çankaya, Sema Dereli Yılmaz 9. Genç Kızların Dismenore İçin Kullandığı Non-Farmakolojik Yöntemler Meryem Erdoğan, Sevgi Özsoy 10.Üniversite Öğrencilerinde Cinsel Yaşam Hilal Şanlı Çolakoğlu, Sevgi Özsoy Gökdemirel 11.Gebelerin Gebelik Sürecinde Beden İmajını Algılama Durumlarının Belirlenmesi Elif Yağmur Özorhan, Türkan Pasinlioğlu 12.Tuboovaryan Kitle İle Karışan İlginç Bir Apendiks Kanseri: Olgu Sunumu Dr. Esra Güzel, Uz. Dr. Zehra Doğan, Uz. Dr. Ekrem Çakar, Uz. Dr. Güler Bağbozan Ateşer 13.İpi Görünmeyen Ria Gebeliğin İlk Üç Ayında Çıkarılmalı Mı? Bir Olgu İsmail BIYIK, Ayşe AKIN, Oktay ALTUN, Ahmet KARATAŞ 14.Üniversitede Sağlık Eğitimi Alan Kız Öğrencilerin Sağlık Sorumluluğunun Jinekolojik Sorunlara İlişkin Tutum ve Davranışlarına Etkisi Özlem DEMİREL BOZKURT, Aytül HADIMLI, Hafize ÖZTÜRK CAN, Selmin ŞENOL Haftalık Gebe Fetuslarında İki Boyutlu Ultrasonografik Parametrelerin Değerlendirilmesi Özbağ D, Arıkan D.C, Kıran H, Gümüşalan Y, Tok A, Yamaç E 16.Endometrium Kanserli Morbid Obez Hastaların Bakımında Hemşirenin Rolü Kübra ÖZCAN, Gül PINAR 17.Total Uterin Prolapsus Cerrahisi ve Profilaktik Uterosakral Cuff Fiksasyonu Sonrası Hızlı Gelişen Cuff Prolapsusunun Sakrospinöz Fiksasyon İle Düzeltilmesi Murat BOZKURT 18.Total Prolapsus Uteri Nedeni İle Gelişen Bilateral Hidroüreteronefroz ve Akut Böbrek Yetmezliği Murat BOZKURT 19.TOT Sonrası Nüks Stress İnkontinans Gelişen Olguda Tvt Secur Uygulaması Sırasında Oluşan Mesane Perforasyonu Ve Sonrasında Uygulanan Burch Kolposüspansiyonu Murat BOZKURT 20.Dexa Yöntemi İle Postmenopozal Kadınlarda Femur Boynu ve Lomber Vertebra Ölçümlerinin Karşılaştırılması Murat BOZKURT 21.Emzirme Danışmanlığı Feride YİĞİT, Melek ERSOY CİNGİ 22.Kolposkopik Biopsi İle Cın 3 Tanı Ve Tedavisi İpek Ulu, Erdin İlter.Aygen Çelik. Berna Haliloğlu, Serpil Bozkurt, Ümit Özekici. 23.Unilateral Fallop Tüpü Ve Overi Olmayan İnfertil Bir Hastada Yardımcı Üreme Tekniklerinin Kullanılarak Sağlıklı Bir Gebelik Elde Edilmesi. Erdin İlter, Elif Ünlügedik, Aygen Çelik, Berna Haliloğlu, Ümit Özekici

4 Preterm Eylemde Rutin Yatak İstirahati Uygulamasının Gerekliliği Sevgül DÖNMEZ*, Aynur SARUHAN** *Araştırma Görevlisi, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD., İzmir **Yardımcı Doçent, Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD., İzmir E-posta: Preterm eylem, gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülen perinatal mortalite ve morbiditeye yol açan major bir maternal ve fetal sağlık sorunudur. Bu yüzden preterm doğumları önleme, perinatal hemşirelerinin ve diğer sağlık bakım çalışanlarının ana odak noktası haline gelmiştir. Son zamanlara kadar evde ya da hastanede yatak istirahatı, gerek preterm eylemden korunmada gerekse de preterm eylem tehdidi bulunan olgulara en sık önerilen yöntemlerden birisiydi. Geçtiğimiz 30 yıl boyunca ABD'de yatak istirahatı erken doğum eyleminin önlenmesinde ve tedavisinde dayanak noktası olmuştur. Yatak istirahatının hem anne hem bebek sağlığı için güvenli olduğu ve preterm eylemi önlediği varsayılsada bunu destekleyen yeterli bilimsel veri bulunmamaktadır. Dolayısıyla preterm eylem tedavisinin bir komponenti olarak yatak istirahatinin sayılması tartışmalıdır Mutlak yatak istirahatının, fiziksel ve psikososyal negatif etkileri ve etkinliği üzerine yapılan araştırmalar, dinlenme periyodlarını da içeren modifiye edilmiş aktivite planının, negatif etki olmaksızın mutlak yatak istirahatı kadar etkin olduğunu göstermiştir. Hatc ve meslektaşlarının yaptıkları çalışmada kuvvetli egzersizin preterm eylem riskini artırmadığı saptanmıştır. Ayrıca boş zamanlarda egzersiz yapmanın preterm eylem riskini azaltmada ve yüksek riskli gebelik sonuçlarını iyileştirmede yararlı olacağı belirtilmektedir. Randomize kontrollü yapılan çalışmalarda da, preterm eylemle ilgili tedavi alan gebelerde, yatak istirahati uygulayan ve uygulamayanlar arasında fetal mortalite, doğum haftası, yenidoğanın kilosu ve yenidoğanın gelişimi arasında bir farklılık bulunmamıştır. Ayrıca 3 gün zorunlu yatak istirahatinin tromboembolik komplikasyon riskini artırdığı saptanmıştır. Crowther (2001) yatak istirahatı ile fetüsün büyümesinin arttığı öne sürülmüştür ama erken doğum veya perinatal ölüm riskinde bariz herhangi bir azalma gözlenmemiştir. Bu incelemenin sonuçları, komplikasyonsuz ikiz gebelikte çok erken dönemde doğum riski arttırdığından, hastaneye yatmanın zararlı olabileceğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, preterm eylemdeki, risk altındaki gebelere rutin olarak yatak istirahatı önerilmekte ancak yararlı olduğuna dair bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır. Bu yüzden yatak istirahatinin muhtemel yararları ve zararları erken doğum riski artmış kadınlarla daha iyi belirlenmelidir. Ekonomik kayıp, evde ve hastanede yatak istirahatında uzama ve belirtilen nedenlerle sık verilen yatak istirahatı önerisinin yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. 4

5 Doğal Doğuma Genel Bir Bakış Maltepe Tıp Dergisi / Maltepe Medical Journal Ebe Sevda DEMİR, Msc. Özen Esra KARAMAN, Msc. Gülsen ÇAYIR* *Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Yüksekokulu Ebelik Bölümü Büyükdere cad. Altan Erbulak Sok. Eken Apt. No: 6 Kat: 3 Mecidiyeköy / İstanbul sevda_demir84@hotmail.com Son yıllarda diğer ülkelerdeki gibi ülkemizde de sezaryen Maternal mortalite, medikal ve obstetrik problemi doğum oranı hızla artmaktadır. Doğum eylemi doğal bir olmayan sağlıklı gebelerde vajinal doğumlarda 6/ 100,000, süreçtir ve yapılan tıbbi müdahaleler doğumun bu doğallığını sezeryan doğumlarda ise oran 28/ 100,000 olarak bozabilmekte ve sorunlara neden olabilmektedir (1). Bu bildirilmiştir (3). Türkiye'de 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık derlemenin amacı tıbbi gereklilik olmadığı sürece doğum Araştırmasına (TNSA) göre %21.2 olan sezaryen oranının, sürecine müdahale edilmemesi ve doğal doğumun öneminin 2008 TNSA 'da %36.7 olduğu görülmektedir. Dünya Sağlık vurgulanmasıdır. Örgütünün maternal ve perinatal mortalite oranlarını dikkate Evlilik ve gebe kalma yaşının ileri olması, annelerin vajinal alarak hedeflediği sezaryen oranı %15'dir. Gelişmiş batı doğumdan çekinerek sezaryene olan taleplerinin artması ve ülkelerinde de 2008 itibariyle, %16.6 (Norveç) ile %37.4 gerekse de fetal iyilik halinin değerlendirilmesindeki tıbbi (İtalya) arasında değişen sezaryen oranları bildirilmektedir (4, gelişmeler gibi nedenler sezaryen oranının artışında önemli rol 6). oynamaktadır. Doğum eyleminde rutin tıbbi uygulamalardan WHO yayınladığı kanıta dayalı 6 uygulamanın doğumu hangilerinin uygun olduğu konusu tartışılmaktadır (1, 3, 10, yöneten sağlık profesyonelleri için kılavuz olması ile; sağlıklı 11). anne ve bebek için mümkün olan en az girişim ile güvenli bir Doğum çok özel bir olgu olup anne ve baba adayları için, şekilde doğum eyleminin gerçekleşebileceğini ifade etmiştir. yaşamlarındaki en güzel deneyimlerden biridir. Ancak zaman İfade edilen bu öneriler: 1. Doğum kendi başlamalıdır. 2. zaman doğum anında yaşanan olumsuz deneyimler, uzun Doğum boyunca hareket özgürlüğü olmalıdır. 3. Doğum yıllar anlatılan doğum hikâyeleri, görsel medyada gösterilen boyunca gebeye duygusal ve fiziksel destek verilmelidir. 4. ağrılı doğum sahneleri, kadınların olumsuz doğum imajı Gereksiz her türlü müdahaleden kaçınılmalıdır. 5. Doğumda oluşturmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla kadınların vajinal sırtüstü yerine diğer pozisyonlar desteklenmelidir. 6. Doğum doğumla ilgili bu korkutucu deneyimi kendilerinin de sonrası anne ve bebek bir arada kalmalıdır (2,5). yaşayacağını düşündürmekte ve bu da onların tercihlerini Sonuç olarak, sağlık personeli gebe kadının doğumunda sezaryen doğum üzerinde odaklandırmaktadır (8, 9, 12). aktif rol alması için antenatal dönemden itibaren yaptığı Günümüzde gebelik ve doğuma ilişkin temel yaklaşım, eğitimler vasıtasıyla desteklemeli ve cesaretlendirmelidir. doğumun fizyolojik bir süreç olduğu ve az düzeyde tıbbi Doğuma yardımcı olan sağlık profesyonelleri, öncelikle de girişim gerektirdiğidir. Doğal doğum mümkün olduğu kadar ebeler kadınların kendi vücutları ile ilgili bilgeliğine güvenip, sağlık kontrollerini yapma dışında müdahale edilmeden kadının bunu fark etmesine yardımcı olacak ortamları yapılan doğumlardır. Bu sayede aktive olan tüm doğal hazırlamalı ve bu bilgelikle her doğumun kendine özgülüğü hormonlar, anne ve bebeğini doğuma en sağlıklı biçimde içinde değer görmesini sağlamalıdırlar (8, 9). Böylelikle hazırlamaktadır. Gebelik ve doğum eylemi bir hastalık değil, sezeryan doğumlarda da azalma görülecektir. bedenin doğal, normal ve sağlıklı bir fonksiyonudur. Gereksiz yere yapılan her türlü müdahalenin doğumun işleyişi ve Anahtar kelimeler: Doğal Doğum, Sezaryen Doğum, hormonların salınımı üzerine negatif etkileri vardır. Bu Ebe hormonlar içinde en etkili olan iki hormon oksitosin ve endorfindir. Oksitosin uterustaki kasılma etkileri ile doğumun KAYNAKLAR ilerlemesinden sorumlu hormondur. Endorfin hormonu ise 1. Güngör, İ; Rathfısch, G. (2009). Normal doğum eyleminin bedenin salgıladığı doğal bir ağrı kesicidir. Oksitosin seviyesi ikinci evresinde kanıta dayalı Uygulamalar. Hemşirelikte yükselip, kasılmalar sıklaştıkça, beden endorfin salgısını Araştırma Geliştirme Dergisi. 2: arttırarak cevap verir. Doğum anında anne ve bebeği oksitosin 2. World Health Organisation. Prevention of perinatal ve endorfin etkisindedir (5, 7, 8). morbidity and mortality. Geneva: WHO;1969 Public Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

6 Health Papers 4. Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:2, 3. Gül, N. (2008). Normal doğum ve sezaryen doğum Sayı:3: uygulanan olguların postpartum komplikasyonlar 9. Dağlar, A; Aydemir, N.(2011).Vajinal doğum ağrısına yönünden karşılaştırılması. Uzmanlık tezi: Tez Danışmanı: yönelik azaltılmasına yönelik nonfarmakolojik ebelik Doç. Dr. Necdet SÜER bakım uygulamaları, 20 (1): T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile 10. Arslan, H., Karahan, N. & Çam. M(2008). Ebeliğin Doğası PlanlamasıGenel Müdürlüğü Ankara, 2010.Doğum ve ve doğum üzerine etkisi.marmara Üniversitesi Hemşirelik Sezaryen Eylemi Yönetim Rehberi. Bilim ve Sanatı Dergisi. 1(2): Turan C.M.(2003). Nitelikli doğum ve doğum sonu 11.Şerçekuş, P. (2005). Nullipar kadınlarda normal spontan hizmetler. II.Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi., Program doğuma ilişkin korkular ve nedenlerinin Araştırılması. ve Özet kitabı, s:36-38, İstanbul. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek 6. TNSA. (2008). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Lisans Tezi. Danışman: Prof. Dr. Hülya Okumuş. Entitisü Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması, Ankara. 12. Öztürk, H. (2006). Gebelerde algılanan doğum ağrısının 7. azaltılmasında elle uygulanan buz masajı etkisinin 19/08/ incelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 8. Sayıner, D, Özerdoğan, N. (2009).Doğal Doğum. Maltepe Doktora Tezi. Danışman: Yrd. Dr. Aynur Saruhan. 6

7 Bir İnsan Hakkı İhlali: Kadına Yönelik Şiddet Hacer ALAN*, Sema DERELİ YILMAZ ** *Msc, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Selçuklu/Konya. **Yrd.Doç.Dr., Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Selçuklu/Konya. Şiddet, fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit ya da gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda maruz kalan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığının bulunmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) yapmış olduğu bu şiddet tanımı; şiddetin türlerini, şiddetin oluşmasına yol açan eylemleri, isteyerek veya istemeyerek olan şiddet eylemlerini, şiddetin yaralanmadan ölüme kadar varabilen sonuçlarını kapsamaktadır. Toplumsal alanın her kesiminde ırk ve kültür gözetmeksizin görülen şiddet, temel özgürlükleri ve insan haklarını ihlal ederek genel anlamda insanların psikolojik veya fizyolojik düzeyde zarar görmesine yol açan bireysel ve toplu hareketlerdir. Şiddet kaynağına göre incelendiğinde; kişinin kendisine yöneltmiş olduğu şiddet (intihar gibi), kişiler arasında olan şiddet (aile içi şiddet gibi) veya organize şiddet (savaş) olabilir. Şiddetin en yaygın görülen biçimi ise erkeğin, kadına ve çocuğa karşı uyguladığı aile içi şiddettir. Aile içinde ise en fazla görülen şiddet türü kadına yönelik şiddettir. Kadına yönelik şiddet; sınıfa, kültüre, gelire göre bazı değişiklikler göstermekle birlikte, kadınların toplum içindeki yasal, sosyal, politik ve ekonomik eşitliği sağlamasını engellemektedir. Bu da kadına yönelik şiddetin; kadını erkeğe göre ikinci pozisyonda tutan önemli bir sosyal mekanizma olduğunu göstermektedir. Kültürel yapının kadına yönelik şiddeti hoş görmesi, toplumda erkeğin egemen konumda olması, fiziksel olarak erkeğin kadından güçlü olması, aile içi şiddet yaşantısında kadınların şiddet mağduru olma riskini arttırmaktadır. Uluslararası İşçi Sendikası Konfederasyonu [ITUC] (2008) raporuna göre; dünyada her üç kadından biri dövülmekte, cinsel ilişkiye zorlanmakta ya da bir şekilde onu tanıyan biri tarafından kötü muameleye maruz kalmaktadır yaş arası kadınlar; trafik kazası, savaş, kanser ve sıtmadan daha çok ev içi şiddet yüzünden ölmekte ya da sakat kalmaktadır. Dünyada meydana gelen savaşlarda kadınlar tecavüze uğramakta, cinsel-fiziksel şiddete ve istismara maruz kalmaktadırlar. Medyada kadınlar erkeklere oranla daha çok şiddet haberlerinde yer almaktadır. DSÖ'nün 2002 raporuna göre; dünya genelinde toplum içinde yapılan 48 araştırmada kadınların; %10-69'unun eşleri ya da partnerleri tarafından yaşamlarında en az bir kez fiziksel şiddete maruz kaldığı saptanmıştır. Yine DSÖ'nün 2002 raporuna göre; kadınların yaklaşık %47'sinin ilk cinsel ilişkilerinin zorla olduğu, kadın cinayet kurbanlarının %70'inin erkek partnerleri tarafından öldürüldüğü belirtilmiştir. DSÖ'nün 2005 yılında on ülkede gerçekleştirdiği araştırmanın sonucuna göre; kadınların %50'den fazlası yakınları tarafından fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalmaktadır. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kadınların insan hakları her an ihlal edilmektedir. Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması nın sonuçlarına göre (2008), kadınların %39.3'ü fiziksel, %15.3'ü cinsel, Altınay ve Arat (2007)'ın çalışma sonuçlarına göre kadınların %35,5'i fiziksel şiddete maruz kalmaktadır. Sonuç: Kadınlara uygulanan şiddet ağır bir toplumsal sorun olup, fiziksel, fizyolojik, ruhsal, ekonomik, ve sosyal sağlıkla ilgili zararlara neden olmaktadır. Aile içi şiddet nesilden nesile aktarılıp, yalnızca şiddet göreni değil, şiddete tanık olanların da psikolojik durumlarını ve özellikle de çocukların psikososoyal gelişimini olumsuz etkilemektedir. Toplumda yaygın olmasına karşın bir buzdağına benzetilen şiddetin önlenmesi, erken dönemde tanılanması ve gereken girişimlerin başlatılmasında sağlık profesyonellerinin üstleneceği rol önemlidir. Fakat burada sadece sağlık profesyonelleri değil, kadına yönelik şiddetin toplumun tüm kesimleri tarafından daha iyi irdelenmesi, anlaşılması ve çözüm yollarının ortaya konulabilmesi için çalışmaların yapılması gerekmektedir. Anahtar kelimeler: hak, kadın, şiddet. Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

8 Üreme Sağlığına İlişkin Uygulamaların İncelenmesi Gamze TEMİZ*, Hediye ARSLAN*, Mine D. GÜNGÖR* *İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Hastanesi Hemşirelik Yüksekokulu AMAÇ: bireylerin, çocuk sayısı ve aralığına özgür ve sorumlu bir Bu çalışma, evli bireylerin üreme sağlığına ilişkin davranış şekilde karar vermeleri ve bunu sağlayabilmek için gerekli ve uygulamaları, bu uygulamaları etkileyen etmenleri bilgiye sahip olabilmeleri, cinsel sağlık standardına belirlemek amacıyla yapılmıştır. YÖNTEM: ulaşabilmeleri, adolesan dönemden başlanarak, postmenapozal ve yaşlılık dönemi de dahil olmak üzere üreme sağlığı hizmetlerinden yararlanma hakları insan hakları Araştırmanın evrenini Bağcılar bölgesinde yaşayan kapsamındadır. bireyler, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden DSÖ ailelerin, çocukların, adolesanların, kadınların 200 kişi oluşturmuştur. Araştırma tanımlayıcı olarak sağlığını geliştirici, destekleyici bir yaklaşımla bireylerin cinsellik planlanmış ve uygulanmıştır. Verilerin toplanmasında ve üremeye bağlı hastalık, sakatlıklardan korunması, ihtiyaç araştırmacı tarafından geliştirilen; bireylerin demografik duyduğunda uygun danışmanlık, bakım ve rehabilitasyon özeliklerini, üreme sağlığına ilişkin davranış ve uygulamalarını almalarının sağlanması hedefleri ile üreme sağlığı programları içeren 25 soruluk anket formu kullanılmıştır. Veriler bilgisayar geliştirmiştir. ortamında yüzdelik ve ki kare testi kullanılarak Tanımlayıcı olarak yapılan bu araştırma; bireylerin üreme değerlendirilmiştir. sağlığına ilişkin davranış ve uygulamaları, bu uygulamaları etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla planlanmıştır. BULGULAR: Türkiye'de son 30 yıllık dönemde sağlık alanınındaki KAYNAKCA önemli gelişmeler sonucunda beklenen yaşam süresi artmış, 1. Turkiye Nufus ve Sağlık Arastırması Hacettepe anne ve çocuk ölümlerinde azalma kaydedilmiştir. Universitesi Nufus Etutleri Enstitusu, Ankara, Günümüzde sosyal ve ekonomik güçlükler, göçler, aşırı nüfus Turkiye. artısı, çevresel kirlenme gibi temel sorunlar üreme sağlığını 2. Yıldırım G, Turaclar N, Bakır A, Ozdemir L. Sivas İli Ana etkilemektedir. Başta ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkeler Cocuk Sağlığı Merkezine Basvuran Kadınların Aile olmak üzere tüm dünya 1960'lı yıllarda, kontrolsüz nüfus Planlaması Yontem Tercihleri ve Etkileyen Faktorler. artışının ekonomik ve sosyal kalkınma üzerindeki olumsuz Cumhuriyet Univ. Tıp Fak. Dergisi.2003; 25: etkileri konusuna odaklanmaya başlamıştır. Bu bağlamda; 3. Erten H, Yılmaz H, Soysal S. Isparta İli Karaağac Sağlık Bükres'te (1974), Mexico City'de (1984) ve Kahire'de (1994) Ocağına Bağlı Yas Kadınların Ureme Sağlığı İle İlgili yapılan üç büyük konferansta, nüfus ve aile planlamasının, Alışkanlıklarının Sosyo-Demografik Ozellikleri Acısından genel kalkınma çabalarının ayrılmaz bir parçası olduğu ortaya Değerlendirilmesi. 3 Uluslararası 10.Ulusal Hemsirelik konmuştur. Üreme sağlığı politikalarının temelinde, bireylerin Kongresi Eylul 2005, İzmir. Ozet Kitabı. Sayfa:134. yasam kalitesini yükseltme hedefinin olduğu bilinmektedir. 4. Sankazan S, Yıldırım A.Ankara Deliler Koyundeki Evli Üreme hakları; insanların üreme yeteneğine ve bunu ne Erkeklerin Aile Planlaması İle İlgili Bilgi, Tutum ve zaman, nasıl gerçekleştireceklerine karar verme özgürlüğüne Davranısları. Ankara Universitesi Tıp Fakultesi Mecmuası. sahip oldukları anlamına gelmektedir. Bu kapsamda; 55:

9 Jinekolojik Onkoloji Hastalarında Cinsel İşlev Bozuklukları ve Tedavi Yaklaşımları Handan ÖZCAN*, Ümran OSKAY** *Gümüşhane Üniversitesi, Öğrt. Gör. **İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, Doç.Dr. WHO cinsel sağlığı; kişilerin somatik, emosyonel, ziyade kısa süreli cinsel ilişkinin olması, geçmişteki olumlu entellektüel ve sosyal yönlerini pozitif olarak geliştirici, kişiliği, cinsel deneyimlerin düşünülmesi ve eşlerin uyarılmayı iletişimi ve aşkı arttırıcı nitelikler ile tanımlamaktadır. sağlaması, cinsel ilişkiden önce ağrı kesici alınması ve gün Cinsellik, duyguların karışıklığını, kimlik seçimini, cinsel içinde yorucu egzersizlerden kaçınma gibi durumlar hastalara tercih ve tavırları, cinsel rol benimsenmesi ve cinsel eş seçimi önerilebilinir. gibi unsurları da içeren karmaşık bir yapıdan oluşmaktadır Hemşireler kanserli hastaya bakım verirken cinselliğe karşı (Ulukavak, 1994). kendi tutum ve değerlerinin farkında olmaları, cinselliği Cinsel sağlığı olumsuz etkileyen faktörler; yaşlanma ile tartışırken önyargısız davranmaları önemlidir. Bu nedenle birlikte görülen fizyolojik, psikolojik ve hormonal değişiklikler, hemşirelerin cinselliğe karşı tutumlarının belirlenmesi, yanlış kadın ve erkek cinselliğinin biçimlenmesinde kültür, deneyim inanç ve değerlerinin değiştirilmesi önem kazanmaktadır. ve biyolojik faktörler (Ulukavak, 1994; Oskay, 2004), cinsel Hemşirelerin tutumları kadar cinsel sağlık sorunlarına yaklaşım sağlığın önemli öğelerinden biri olan cinsel çekicililiğin kronik konusunda bilgileri de önemlidir. Çünkü cinsel yaşam kalitesi hastalıklarda olumsuz yönde etkilenmesi (Yaniv, 2000), değişen hastalar için rehberlik ve danışmanlık önemli psikiyatrik bozukluklardan depresyon, kanser tanısı ile hemşirelik girişimleri arasında yer almaktadır (Pınar 2010; Can karsılaşma, tekrarlama ya da metastaz haberini almaktır. 2010; Lavin ve Hyde, 2005). Kanser tedavisinde uygulanan cerrahi girişim, radyoterapi, kemoterapi ve hormon tedavisinin, fiziksel ve emosyonel KAYNAKLAR etkileri nedeniyle hastaların cinsel yaşam kaliteleri 1. Can G. (2004a). Kanserde cinsel sağlık. Androloji Bülteni, bozulmaktadır. (Nusbaum ve ark., 2003; Can, 2004a). Kanser 19: hastalarında sıklıkla görülen cinsel sorunlar; cinsel 2. Edit. Can g. (2010). Onkoloji hemşireliğinde kanıta dayalı istekte/libidoda azalma, cinsel uyarılma ve doyum sorunları, bakım, İstanbul. cinsel ilişki sıklığında azalma, cinsel çekicilikte azalma, ağrılı 3. Nusbaum MRH, Hamilton C, Lenahan PL. (2003). cinsel ilişki (disparoni), korku-endişe ve yorgunluktur. Choronic illness and sexual functioning. American Family Jinekolojik kanserli hastalarda cinsel sorunların Physician, 67(2): giderilmesinde; 4. Oskay Yesiltepe Ü. (2004). Cinsellik: kadın ve erkek 1. Vajinal duş: Vajinanın enfeksiyonlardan korunmasına ve arasındaki farklar. Androloji Bülteni, 16:82 radyoterapi süresince vajinada oluşan yapışıklıkların açılması 5. Ulukavak M. (1994). Kadın ve erkekte cinsel eylem. 2. Vajinanın genişletilmesi (dilatasyon): Haftada 3-4 kez İstanbul Üniversitesi Florance Nıghtıngale Hemşirelik cinsel ilişkiye girmek ve/veya vajinanın duvarlarını Yüksekokulu Dergisi, 8(34): genişleticilerle genişletmek 6. Yaniv H. (2000). Kanserli Hastalarında Seksüalite Kursu. 3. Kegel egzersizleri: Vajinanın etrafındaki kasları kegel Ankara-Türkiye, Eylül. egzersizleri ile çalıştırmak sağlanabilir (Aydıner, 2012) Cinsel problemlerin çözümünde; eşle birlikte tanı ve htm# Erişim tarihi: tedaviye ilişkin duyguların paylaşılması, cinsel ilişkiye kendini 8. Pınar G. (2010). Kanser tedavisi alan hastalarda cinsel hazır hissettiğinde başlanılması ve bu durumun eşle disfonksiyon ve danışmanlığa ilişkin hemşirelik paylaşılması, cinsel ilişki sırasında kullanılan pozisyonlar rahat yaklaşımları. Gülhane tıp dergisi, değilse farklı pozisyonlar denenmesi ve uzun süreli olmaktan Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

10 Yardımcı Üreme Tekniklerinde Etik Melek ERSOY CİNGİ*, Feride YİĞİT** *Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, ** İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Hastanesi Hemşirelik Yüksekokulu Değer, ahlak ve etik kavramları çoğu zaman birbiri yerine kullanılabilmektedir. Değer, kıymet, erdem, iyilik, güzellik demektir. Ahlak ise gelişen, aktarılan, öğrenilen insan davranışlarında neyin iyi ya da doğru olduğuna yönelik geleneksel inançlardır. Aynı toplum içinde yaşayan gruplar ve bireyler arasında ahlak kavramı farklılık gösterebilir. Etik, iyi ve doğru kavramlarının ne olduğunu, mutlak iyi, mutlak doğru olup olmadığını ve bunlara ulaşmanın mümkün olup olmadığını araştıran zihinsel çaba olarak da tanımlanabilir. Etik değerler dürüstlük, yardımseverlik, doğruluk, adaletli olmak, sadakat, yalan söylememek, cana kıymamak gibi dünyanın her yerinde genel geçer olan değerler olduğundan toplumdan topluma fark göstermezler. Bu sebeple de denilebilir ki, etik değerler ortaktır ve kişiler arasında çok büyük farklılıklar bulunmaz. Tıp etiğinin temel ilkeleri, yararlılık, zarar vermeme, özerklik, adalet, doğruluk ve yasallık ilkeleridir. Biyoetik, insan hayatının, özgürlüğünün ve onurunun, bilimsel araştırmalarda, sonuçları tahmin edilemeyen modern teknolojiler dolayısıyla tehlikeye girdiği her durumda gereklidir. Teknolojik gelişmeler bazen bilim adamları ve toplumları heyecanlandırmakta ve etik ihlallere neden olabilmektedir. Oysa mümkün olanın peşine takılıp sorumsuzca davranmak yerine, genelin çıkarını dikkate alarak teknolojik müdahalenin sınırlarının çizilmesi şarttır. Biyopsikososyal bir varlık olan insan, yaşadığı sosyal çevrenin etkisi altındadır. Aile, toplum kuralları doğrultusunda evlilik yoluyla oluşan sosyal bir yapıdır. Evliliğin temel öğesi de insan neslinin devamlılığını sağlamaktır. Ataerkil aile yapısı etkilerinin hala yoğun bir biçimde devam ettiği bazı bölgelerimizde, çocuk sahibi olamamak erkek ve kadın için farklı düzeylerde hissedilen bir sorundur. Üreme yeteneğinin olmadığı durumlara çare olarak geliştirilen yardımcı üreme teknikleri, biyoetik tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Yardımcı üreme teknikleri sırasında yapay döllenme homolog ya da heterolog olarak gerçekleştirilebilmektedir. Doğanın en iyisini bileceği görüşü ve inancında olanlar yardımcı üremeye karşı çıkmaktadırlar. Bu görüştekiler, cinsel birleşmenin bir sonucu olan döllenmenin, yapay olarak gerçekleştirilmesini, doğanın kendi denge kurallarına aykırı kabul etmekte ve ahlaki açıdan doğru olmadığını savunmaktadırlar. Ayrıca insan embriyosuna bir deney materyali olarak davranmanın insan onurunu zedeleyeceğine inanmaktadırlar. Aksi görüşteki yararcı kuram taraftarları, yardımcı üreme teknolojileri kullanılarak çocuk sahibi olmanın etik olduğunu, bunun sayesinde bireylerin mutlu olduğunu savunmaktadırlar. Bireyin özerk olmasından hareketle aydınlatılmış onamları var olduğu sürece bunun etik olduğunu savunmaktadırlar. Başlangıçta evli çiftlerin gametleri ile yapılan basit ÜYTE uygulamalarında etik açıdan herhangi bir sorunla karşılaşılmamıştır. Ancak, uygulama teknikleri geliştikçe gereksiz yapılacak uygulamalar ve tekniklerin kötüye kullanılması ihtimalleri sınırların yeniden tespit edilmesi ve bazı kavramların yeniden tanımlanmasını gerekli kılmıştır. Ayrıca toplum ahlak yapısını oluşturan bazı sosyal değerlerin beklenenden hızlı değişeceği endişesi de doğmuştur. Bunlar; yaşamın başlangıç anı, doğum öncesi insan, hayat ve bu hayatın korunma değeri, annelik, babalık, aile ne demektir? anne, baba kimdir? gibi bir çok soru gündeme gelmiştir. Yardımcı üreme teknolojilerinde biyoetiğin asıl sorununu, üçüncü kişilerden alınan gamet ya da embriyo kullanımı ve taşıyıcı annelik uygulamaları (heterolog döllenme), oluşturmaktadır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi madde16 uyarınca yetişkin erkeklerle kadınların, aile kurma hakkı vardır. Ülkemiz aile kavramı düşünüldüğünde denilebilir ki, doğurma ve döllenme hakkı gereğince devlet, teknolojinin ve etik kuralların makul gördüğü çerçevede bireylere bu hakkı tanımalıdır. Her ülke kendi kavramları ışığında yasa ve yönetmeliklerini vatandaşları lehinde planlamalı ve düzenlemelidir. 10

11 Obezitenin Gebeliğe Etkisi Maltepe Tıp Dergisi / Maltepe Medical Journal Rüveyde CAN*, Sema DERELİ YILMAZ** *MSc, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, **Yrd.Doç.Dr., Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Yapılan araştırmalara göre, obezite özellikle son 20 yılda, bütün dünyada hızla artmakta ve bir salgın hastalık gibi yayılım göstermektedir. Obeziteyi önemli yapan neden ise hem tek başına hem de diğer bazı faktörlerle birlikte birçok hastalığa neden olması veya bunları alevlendirmesidir. Özellikle son yıllarda kadınlarda obezite prevalansı önemli ölçüde artmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada 400 milyonun üzerinde obez ve 1,6 milyar civarında da hafif şişman birey bulunmaktadır yılında bu oranın sırasıyla 700 milyon ve 2,3 milyara ulaşacağı düşünülmektedir. Türkiye Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Epidemiyoloji (TUR DEP) çalışmasına göre obezite prevalansı kadınlarda %30, erkeklerde %13, genel de ise %22.3 düzeyindedir. Hatemi ve arkadaşlarının çalışmasında obeziteyi kadınlarda %36, erkeklerde ise %21,5 oranında, genelde ise %25 olarak bulunmuştur. Özellikle doğurgan çağdaki kadınlarda obezite veya fazla kilolu olma oranı da giderek artmaktadır. DSÖ kriterlerine göre gebe kadınlar arasında obezite prevalansı (BKİ >30 kg/m2) %1.8 ile %25.3 arasındadır. Bu nedenle, obezite ile birlikte gebelik yaşama şansı artmaktadır. Obezite gebelik komplikasyonlarını da artırıcı bir risk faktörüdür. Yani kilo artıkça risk de artmaktadır. Erken gebelik döneminde obez kadınlarda tıbbi komplikasyonlar, ikiz gebelik, düşük doğumlar, bununla birlikte prenatal ultrasonografik görüntülenmesinde de sorunlar yaşanmaktadır. Gebelik süresince obezite ile birlikte anne de gestasyonel diabetes mellutus (GDM), gestasyonel hipertansiyon, preeklemsi ve eklemsi, tromboemboli, doğum eylemin de indüksiyon uygulaması, sezaryen doğum ve preterm doğum gibi komplikasyonyonlar görülebilir. Obez gebelerde safra kesesi taşı oluşumun da artış olur ve postpartum ilk yıl için de kolesistektomi riski artar. SONUÇ Obezitenin gebelik döneminde sık görülmesi anne ve çocuk sağlığı üzerinde kısa ve uzun dönemde sağlık problemlerine neden olmaktadır. Sağlık profesyonelleri antenatal, intrapartum ve postpartum dönem de etkili girişimler yapmalıdır. Özellikle gebe kalmak isteyen obez kadınlarda ilk önce gebelik öncesi danışmanlık verilmeli ve obezite sonucu gebelik konusunda farkındalık yaratılmalıdır. Ayrıca gebelik döneminde dengeli beslenme konusunda bilinçlendirilmeli ve beslenme alışkanlıkları değerlendirilmelidir. Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

12 Gebelikte Görülen Genital Enfeksiyonların Kadın Sağlığı Açısından Önemi Seyhan ÇANKAYA*, Sema DERELİ YILMAZ** *MSc, Selçuk Üniversitesi SBF, Ebelik Bölümü, **Yrd.Doç.Dr., Selçuk Üniversitesi SBF, Ebelik Bölümü 12 Genital hijyenin sağlanması kadın ve üreme sağlığının korunmasındaki en önemli basamaktır. Gebelikte oluşan vajinal enfeksiyonlar hem kadında rahatsızlık yaratmakta, hem de ilerlediğinde fetüse zarar verebilmektedir. Kadın üreme sağlığını olumsuz yönde etkileyen vajinal enfeksiyonların önlenmesinde kişisel alışkanlıklarının belirlenmesi, yanlış ve/veya eksik uygulamaların değiştirilmesi için iyi bir genital hijyen eğitimine ihtiyaç vardır. Dünyada 300 milyondan fazla kadın gebelik ve doğum süreçleri ile ilgili akut ya da kronik hastalıklara maruz kalmakta ve enfeksiyonlar anne ölümlerinin doğrudan nedenleri arasında yer almaktadır. Dünyada puerperal sepsis nedeniyle her yıl kadının tüplerinde yapışıklık ve bunun sonucu olarak infertilite meydana gelmektedir. Doğum yapan 20 kadından biri, ölüme ya da infertiliteye neden olmaması için hızlı tedavi gerektiren bir enfeksiyon geçirmektedir. Türkiye'yi temsil edecek veriler olmamakla birlikte, bölgesel çalışmalar, kadınlarda genital enfeksiyonun yaygın bir sorun olduğunu göstermektedir. Kadınlarda, üretra, vajina ve anüsün birbirine yakın olması genital enfeksiyonların en temel nedenleri arasındadır ve genital enfeksiyon riskini canlı tutmaktadır. Bu kadar yaygın görülebilen bu sorun, sosyoekonomik ve kültürel düzeyi düşük kadınlar tarafından hastalık olarak algılanmayıp önemsenmeyebilmektedir. Bazen de kadın bunu hastalık olarak algılasa da üreme organları ile ilgili muayene olmaktan çekindiği için ya da damgalanma olarak algıladığı için tıbbi tedavi görmek yerine kendi kendini tedavi etmeye çalışmaktadır. Oysa genital enfeksiyonlar tedavi edilmediği zaman, kadının doğurganlığını etkilemesinin yanında ilerleyerek pelvik inflamatuar hastalığa hatta genital organ kanserlerine neden olabilmektedir. Genital enfeksiyon açısından bireysel risklere baktığımızda ise başta hijyen eksikliği olmak üzere tuvalet sonrası genital bölge temizliğinin uygun şekilde yapılmaması, el yıkama alışkanlığının olmaması, genital bölgenin çok sık yıkanması, uygun iç çamaşırı kullanılmaması, menstrüasyon hijyenine yeterince dikkat edilmemesi, doğumların sağlıklı koşullarda gerçekleşmemesi, düşüklerin adeta bir aile planlaması yöntemi olarak kullanılması gibi risklerin olduğu görülmektedir. Gebelikte görülen vajinal enfeksiyonlar, özellikle zamanında ve uygun tedavi edilmezlerse, üreme sistemi yolu enfeksiyonlarına, gebelikte komplikasyonlara, servikal patolojilere ve postoperatif enfeksiyonlara neden olmaktadırlar. Bunlar, pelvik inflamatuar hastalık, ölü doğum, salpinjit, ektopik gebelik, infertilite, preterm doğum ve erken membran rüptürü, artmış endometrit riski, servisit, sepsis, kanser ve hatta infantta serebral palsiye neden olabilir. Enfeksiyon nedeni ile abortus olan olgularda fetusun enfeksiyondan etkilenmesinden ziyade enfeksiyonun uterus duvarını penetre etmesi sonucu abortus meydana gelmektedir. Transplasental yolla korion ve amnion sıvısına geçen enfeksiyöz ajanlar, korioamnionit tablosu oluşturmakta, açığa çıkan prostaglandinler uterin kontraksiyonlara neden olmakta ve bunun sonucunda abortus oluşmaktadır. Ancak alt genital trakta yerleşmiş ureoplasma urealiticum, mycoplasma hominis enfeksiyonlarında spontan abortus insidansının arttığı gözlenmiştir. Pyelitis, apandisitis gibi bazı akut enfeksiyonlar genel septisemi ve yüksek ateş yaparak uterus aktivitesini arttırıp, abortusa neden olabilirler. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların toplumsal bir sorun haline geldiği gelişmiş ülkelerde HSV en sık saptanan etkendir. Genital enfeksiyon gebeliğin ilk yarısında veya gebelik öncesi son 18 ay içerisinde oluştuğunda daha büyük risk oluşturmaktadır. SONUÇ: Genital enfeksiyonlar kadının cinsel yaşamını, aile hayatını ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir. Bu açılardan bakıldığında kadınlarda genital enfeksiyonlara neden olan risk faktörlerinin bilinmesi ve ortadan kaldırılması, kadın sağlığı açısından büyük öneme sahiptir. Birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında ebe ve hemşirelerin ev ziyaretlerinde yada doğum öncesi bakım almaya gelen gebelerin genital hijyen davranışlarını sorgulayarak doğru bilgilendirme yapmaları yararlı olacaktır. Key Words: Genital hijyen, Gebelikte genital enfeksiyon, Genital enfeksiyonlarda kadın sağlığı.

13 Genç Kızların Dismenore İçin Kullandığı Non-Farmakolojik Yöntemler Meryem ERDOĞAN, Sevgi ÖZSOY GİRİŞ: Dismenore, adolesanlarda ve genç kızlarda görülen en BULGULAR: yaygın jinekolojik sorunlardan biridir. Primer ve sekonder Araştırmaya katılan genç kızların yaş ortalamasının 20,81 dismenore olarak ikiye ayrılır. Primer dismenorenin özelliği, ± 2,06 ve menstrual sikluslarının ortalama 27,43 ± 3,15 gün herhangi bir patolojiye bağlı olmaksızın, genellikle menstrual kanamalarının ortalama 5,86 ± 1,31 gün sürdüğü ovulasyonlu sikluslarda görülmesidir. Sekonder dismenore ise saptandı. Genç kızların %53,8'inin bazı menstrual sikluslarda herhangibir patolojiye bağlı olarak gelişir. Dismenore ve %46,2'sinin her menstrual siklusta dismenore yaşadığı kadınların yaşamını, yaşam kalitesini, günlük aktivitesini ve belirlendi. Genç kızların dismenore için kullandıkları nonperformansını olumsuz olarak etkileyerek, çalışan ve okuyan farmokolojik yöntemler içinde en çok uyuyup/istirahat etmeyi kadınlarda iş günü kaybı ve devamsızlığa neden (%73,2) ve sıcak uygulama yapmayı (%58,8) tercih ettiği olabilmektedir. saptandı. Bunların dışında sırasıyla %24,9'nun Genç kızlar arasında yaygın görülmesine ve günlük yaşamı yürüyüş/egzersiz yaptığı, %23,7'sinin bitkisel çay tükettiği, ciddi oranda etkilemesine rağmen araştırmalar, aileler ve %22,2'sinin masaj yaptırdığı, %18,5'nin su tüketimini gençlerin, dismenoreyi geleneksel bir görüşle normal bir olay arttırdığı, %4,3'nün kafeinli gıda/içecek tükettiği, %1,2'sinin olarak gördükleri bu nedenle yeterli danışmanlık hizmeti ve duş aldığı, plates ve nefes egzersizleri yaptıkları belirlendi. tıbbi yardım almadıklarını göstermektedir. Dismenore normal bir olay gibi göründüğünden tedavi hizmeti almak yerine SONUÇ: kadınların daha çok nonfarmakolojik yöntemlerle ağrılarını Çalışmamızda en dikkat çekici sonuç dismenoreli genç gidermeye çalıştıklarını bilinmektedir. kızların non-farmokolojik yöntem olarak büyük çoğunluğunun (%73,2) uyumak/istirahat etmeyi seçmeleridir. AMAÇ: Bu sonuca göre araştırmaya katılan genç kızların dismenore Bu araştırma dismenoresi olan genç kızların dismenoreyle nedeniyle günlük aktivitelerini yerine getiremedikleri baş etmede kullandıkları non-farmakolojik yöntemleri düşünülebilir. Bir diğer önemli sonuç ise katılımcıların belirlemek amacıyla yapılmıştır. yarısından fazlasının sıcak uygulama yapmasıdır (%58,8). Araştırmaya katılan öğrencilerin hiçbiri literarürde GEREÇ VE YÖNTEM: belirtilen dismenore önleme yöntemlerinden B düzeyinde Tanımlayıcı tipteki araştırma İstanbul ilinde lisans kanıta sahip, akupunktur, transcutaneous electric nerve düzeyinde hemşirelik eğitimi veren iki ayrı okulda okuyan kız stimulation (TENS) uygulanması ve günlük yaşamı öğrenciler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri etkilemeyen balık yağı ile vitamin E takviyesi gibi yöntemleri Mayıs Haziran 2011 tarihleri arasında bu okullarda ders kullandığını belirtmemiştir. Araştırmada yer alan genç kızların saatlerinde ve/veya öğrencilerin uygulamaya çıktıkları hemşirelik eğitimi gördükleri düşünüldüğünde kendi kliniklerde toplanmıştır. Araştırmanın evreninde 366 kız eğitimlerinde de dismenore ile ilgili yeterli bilgi almadıkları ya öğrenci yer almıştır. Dismenoresi olmadığını belirten 41 da bunu davranışlarına yansıtmadıkları ve bu konuyla ilgili öğrenci dışındaki 325 kişi araştırmanın örneklemini diğer genç kızlara yapacakları eğitimde yetersiz kalacakları oluşturmuştur. Veriler oluşturulan Soru Formu ile toplanmıştır. düşünülebilir. Ayrıca az sayıda da olsa bazı genç kızların Literatür taranarak dismenorede ve genel ağrılarda kullanılan dismenorenin azaltılmasında önerilen kafeinli içeceklerin nonfarmokolojik yöntemler katılımcılara seçenek olarak azaltılması yerine artırması dikkat çekicidir. Genç kızların okul sunulmuş ve bunlar arasında kendilerinin uyguladığı ve iş devamsızlığına neden olmayacak etkisi kanıtlanmış yöntemleri seçmeleri istenmiştir. Veriler SPSS programında nonfarmakolojik yöntemler konusunda eğitilmesi, konuyla tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. ilgili hemşire ve diğer sağlık personelinin sorumlulukları Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

14 arasındadır. Bu nedenle öncelikle hemşirelerin bu konudaki Universitesi Tıp Fakultesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Konya, araştırma sonuçlarından bilgilendirilmesi gerekir. Türkiye, Katharyn A, Laura R, Dysmenorrhea, Maternal and KAYNAKLAR: Neonatal Nursing 1994;2: Atasü T, Şahmay S, Dismenore ve premenstruall sendrom, 9. Potur DC, Lokal düşük doz ısı uygulamasının dismenore Jinekoloji 2001;35: üzerine etkileri, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 2. Barikarim C (2011), Primary Dysmenorrhea in İstanbul, Türkiye, Adolescents, 10.Schorge JO, Schaffer JI, Halvorsan LM, Bradshaw KD, primary-dysmenorrhea-in-adolescents? Erişim Tarihi: Cunningham FG, Üreme endokrinolojisi, Williams Jinekoloji 2010;15: Berek JS, MD, Pelvik ağrı ve dismenore, Novak Jinekoloji 11.Taşkın L, Üreme Siklusu Anomalileri, Doğum ve Kadın 2004;14: Sağlığı Hemşireliği 2007; 24: Davis A, Westhoff CL, Primary dysmenorrhea in 12.Unsal A, Ayrancı U, Tozun M, Arslan G, Çalık E, Prevalence adolescent girls and treatment with oral contraseptives, J of dysmenorrhea and its effect on quality of life among a Pediatr Adolesc Gynecol 2001; 14(1):3 8 group of female university students, Upsala Journal of 5. Erenel A, Şentürk İ, Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin Medical Sciences 2010; 115: dismenore yaşama durumları ve dismenore ile baş etmeye 13.Vicdan K, Kukner S, Tabakoğlu S, Ergin T, Keles G, yönelik uygulamalar, Hacettepe Hemşirelik Yüksekokulu Gökmen O, Demographic and epidemiologic features of Dergisi 2007; 2: female adolescents in Turkey, J Adolesc Health 1996;18 6. French L, Dysmenorrhea, American Family Physician, (1): ;71(2): Yıldırm M, Dismenore, Klinik Jinekoloji 1992;s: Güler S, Genc Kızlarda Menstruasyon Ozellikleri ve Antropometrik Olcumleri, Uzmanlık Tezi, Selcuk 14

15 Üniversite Öğrencilerinde Cinsel Yaşam Hilal ŞANLI ÇOLAKOĞLU, Sevgi ÖZSOY GÖKDEMİREL AMAÇ: Araştırma üniversite öğrencilerinin cinsel yaşamları hakkında bilgi edinmek ve karşılaştıkları riskleri belirlemek amacıyla planlanmıştır. MATERYAL-METOD: Tanımlayıcı tipteki araştırmanın evrenini ülkemizin batısındaki bir üniversitenin akademik yılı fakülte ve yüksekokullarının son sınıfına kayıtlı 2473 öğrenci oluşturmuştur. Örneklemde ise araştırmaya dahil olma kriterlerine sahip 1291 öğrenci yer almıştır. Veriler tüm fakülte ve yüksekokullar dolaşılarak soru formu aracılığı ile toplanmıştır. Sonuçlar, bilgisayar programında yüzdelik analizi ile değerlendirilmiştir. BULGULAR: Evrende yer alan öğrencilerden, ulaşılabilen ve örneklem seçim kriterlerine uyan 1291 öğrencinin yaş ortalaması 22,7±1,7 (range=20-35, mode:22, median:22) olup %88,2'si (n=1138) yaş aralığında, %52,2'si kız %47,8'i erkek, %98,1'i (n=1266) bekar ve %56,3'ü evde arkadaşları ile kalmaktadır. Kız öğrencilerin %11,6'sı (n=78), erkek öğrencilerin %66,6'sı (n=411) toplam 489 (%37,9) kişi cinsel deneyimi olduğunu ifade etmiştir. Cinsel deneyime sahip olma durumu bakımından kız ve erkek öğrenciler arasında çok ileri düzeyde anlamlı fark saptanmıştır (x2=414,710 p=0,000). Cinsel deneyimi olan öğrencilerin %33,9'u (n=166) ilk cinsel ilişkisini üniversiteye başladıktan sonra yaşadığını belirtmiştir. Bu öğrencilerin %76,9'u (n=60) kız, %25,8'i (n=106) erkektir. Öğrencilerin %56,4'ü (n=276) ilk cinsel ilişkisinde gebelikten koruyucu yöntem kullandığını belirtmiştir. Bu öğrencilerin %87,7'si (n=242) erkek, %12,3'ü (n=34) kız'dır. Kondom ilk cinsel ilişkide gebelikten korunmak için en çok kullanılan yöntemdir. Cinsel deneyimi olan öğrencilerin yaklaşık %7'sinin gebelik deneyimi olmuştur. Kızlarda bu oran %20,5 iken, erkeklerde %4,4'tür. Cinsel deneyimi olan öğrencilerin %45,6'sı (n=223) halen düzenli bir cinsel yaşantısının olduğunu belirtmiştir. Bu öğrencilerin %16,1'i (n=36) gebelikten koruyucu yöntem kullanmadığını, %65,9'u prezervatifi gebelikten koruyucu yöntem olarak kullandığını belirtmiştir. SONUÇ VE ÖNERİLER: Üniversite son sınıfta okuyan gençlerin üçte birinden fazlasının cinsel ilişki deneyimi vardır. Erkek öğrenciler üniversiteye başlamadan, kız öğrenciler ise üniversiteye başladıktan sonra daha fazla oranda cinsel deneyime sahip olmuştur. Kız öğrencilerin cinsel ilişki yaşama oranı üniversiteye başladıktan sonra 3 kattan fazla artmıştır. Öğrencilerin yarıya yakınının ilk cinsel deneyimlerinde kendilerini gebelikten ve enfeksiyondan koruyacak önlemleri almadığı, sonuçta 34 öğrencinin öğrenim hayatı sırasında gebelik yaşadığı, kız öğrencilerde yöntem kullanımının daha az olduğu, en çok kullanılan yöntemin ise kondom olduğu saptanmıştır. Sonuçlar eğitim hayatının sonuna yaklaşmış gençlerin kendilerini ilgili risklerden koruyacak sağlıklı davranışlar sergilemediklerini göstermektedir. Gençlerin gebelik, enfeksiyon gibi cinsel/üreme sağlıklarını tehdit eden her türlü riskten koruyacak davranışları sergileyebilmeleri, kendileri ve partnerleri için güvenli cinsellik sağlayabilmeleri, bunu bir yaşam biçimi olarak kabul edebilmeleri için eğitilmeleri gerekir. Üniversiteler sadece mesleki ve akademik eğitim kazandırma yeri olmayıp aynı zamanda topluma bilinçli gençler de yetiştirme sorumluluğuna sahiptir. Bu nedenle bazı üniversitelerde cinsel/üreme sağlığı danışmanlığı ve hizmeti vermek üzere oluşturulan Gençlik Danışma Birimleri nin tüm üniversitelerde de oluşturulup, hem kız hem erkek öğrencilere üreme sağlığını içeren konularda danışmanlık verilmelidir. Gençlerin ihtiyaçlarına uygun eğitim programları hazırlamak, riskler açısından korumak, üniversitede ilgili klinik ve okullarda çalışan hemşirelerin sorumluluğudur. Bu bilgilendirme öğrencilere zorunlu/seçmeli ders olarak da birinci sınıftan itibaren hemşire akademisyenlerce verilebilir. Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

16 Gebelerin Gebelik Sürecinde Beden İmajını Algılama Durumlarının Belirlenmesi Atatürk Üniversitesi Doğum, Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans tezidir. Elif YAĞMUR ÖZORHAN*, Türkan PASİNLİOĞLU** * Arş. Gör. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü, Erzurum **Prof. Dr. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Erzurum AMAÇ: Bu araştırma gebelik deneyimi yaşayan kadınların gebelik boyunca beden imajlarını algılama durumlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı tasarımda yapılmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM: Araştırma, 26 Mart-24 Haziran 2011 tarihleri arasında Erzurum il merkezinde bulunan Nenehatun Kadın Doğum Hastanesi polikliniklerine antenatal kontrolleri için gelen 316 gebe ile yürütülmüştür. Veriler, Kişisel Bilgi Formu ve Çok Yönlü Beden-Benlik İlişkileri Ölçeği (ÇYBBİÖ) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik dağılımlar, ortalama, Cronbach Alfa, bağımsız gruplarda t- testi, Tek Yönlü Varyans analizi (ANOVA), Kruskall Wallis ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. BULGULAR: Gebelerin sosyo-demografik özelliklerine göre ÇYBBİÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Daha önce gebelik deneyimi olan gebelerin ölçek toplam puanının daha düşük olduğu, ilk gebelik yaşı arttıkça ölçek toplam puanının arttığı bulunmuştur. Ölçek toplam puanının II. trimestirde en yüksek, III. trimestirde en düşük olduğu ve trimestirlere göre ölçek toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05). Gebelerin gebelik öncesi/gebelikteki BKİ' ye göre ÇYBBİÖ toplam puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir (p>0.05). SONUÇ: Sonuç olarak; gebelerin gebelikte beden imajını olumlu algıladıkları, büyük bir çoğunluğunun beden imajını algılamada başkasından etkilenmedikleri, etkilenenlerin ise en çok eşinden etkilendiği ve etkinin yönünün olumlu olduğu belirlenmiştir Anahtar Kelimeler: Gebelik, gebelik süreci, beden imajı. Bu çalışma, Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Yönetim Birimi'nce desteklenmiştir (BAP-2011/61). 16

17 Tuboovaryan Kitle İle Karışan İlginç Bir Apendiks Kanseri: Olgu Sunumu Dr. Esra Güzel, Uz. Dr. Zehra Doğan, Uz. Dr. Ekrem Çakar, Uz. Dr. Güler Bağbozan Ateşer Dr. Esra Güzel İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, Asistan Doktor, İstanbul Uz. Dr. Zehra Doğan İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, Uzman Doktor, İstanbul Uz. Dr. Ekrem Çakar İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği, Uzman Doktor, İstanbul Uz. Dr. Güler Bağbozan Ateşer İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, Eğitim Sorumlusu, İstanbul Bu vaka sunumu apendiks kanserinin diğer Neoplasms of the Appendix and Peritoneum. Archives of gastrointestinal patolojilerle karışabileceği gibi genitoüriner Pathology & Laboratory Medicine: October 2011, Vol. 135, patolojilerle de karışabildiğini göstermektedir. 42 yaşında No. 10, pp G5P2A1C2 olan hasta kasık ağrısı ile kliniğimize 2) Arun A Manavur, Vamsi Parimi, Mark O'Malley, Marina başvurmuştur.. Hastanın ultrasonografisinde sağ adneks Nikiforova, David L Bartlett, Jon M Davison; Establishment lojunda 98x26 mm yoğun içerikli kitle dikkati çekmektedir. and characterization of a murine xenograft model of Hastanın preop genel cerrahi konsultasyonu sonrasında appendiceal mucinous adenocarcinoma. Int J Exp Pathol. cerrahi patoloji düşünülmeyip hastaya eksploratif laparatomi 2010 August; 91(4): yapıldı. Operasyonda uterus ve bilateral overler doğal izlendi. 3) Chinnusamy Palanivelu, Muthukumaran Rangarajan, Apendiks 15x5 cm büyüklüğünde izlendi. Genel cerrahi Suviraj James John, Karuppusamy Senthilkumar, Shankar doktoru tarafından appendektomi yapılan hastanın patolojisi Annapoorni;Laparoscopic Right Hemicolectomy for low grade müsinöz neoplazi gelmiştir. Hastanın Mucocele Due to a Low-Grade Appendiceal Mucinous değerlendirilmesi ve tedavisi devam etmektedir. Apandiks Neoplasm. JSLS Apr-Jun; 12(2): kanseri tüm gastrointestinal sistem neoplazilerinin 4) Zoran Gatalica, Jason M. Foster, Brian W. Loggie; Low %0.4'ünden daha az insidansa sahiptir. Appendektomize Grade Peritoneal Mucinous Carcinomatosis Associated with hastaların %2'sinde apendiks kanseri tespit edilmiştir. Human Papilloma Virus Infection: Case Report.Croat Med J. Apendiks müsinöz neoplaziler orta yaş bayan hastalarda 2008 October; 49(5): erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. Sağ alt kadranla 5) K. Nouri, M. Demmel, J. Ott, R. Promberger, J.C. Huber, K. ilgili kitleleri değerlendirirken jinekologlar ayırıcı tanıda Mayerhofer; Villous Mucinous Cystadenoma of the Appendix apandikse ait kitleleri düşünmelidir. in a Postmenopausal Woman. JSLS Apr-Jun; 14(2): REFERANSLAR: 1) Nicole C. Panarelli, Rhonda K. Yantiss; Mucinous Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

18 İpi Görünmeyen Ria Gebeliğin İlk Üç Ayında Çıkarılmalı Mı? Olgu Sunumu İsmail BIYIK, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Karacabey Devlet Hastanesi, Bursa* Ayşe AKIN, Radyoloji Uzmanı, Karacabey Devlet Hastanesi, Bursa* Oktay ALTUN, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Karacabey Devlet Hastanesi, Bursa* Ahmet KARATAŞ, Kadın Hastalıkları ve Doğum Yardımcı Doçenti, Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Düzce** GENEL BİLGİLER: çekilmesine bağlı genel abortus oranını %46, öncesinde Bakırlı rahim içi araç (RİA) üreme çağındaki kadınlarda komplike olmayan gebelerde %36 bulmuşlardır (3). Aynı yaygın olarak kullanılan kontraseptif bir metottur. çalışmada RİA çekilmesi sonrası gebelik kaybı süresi ortalama Koruyuculuk oranı yüksek olmasına rağmen, RİA'nın varlığına 21.5 gün olarak hesaplanmıştır. Sachs ve arkadaşlarının rağmen gebelik oluşabilir. Gebelikte RİA varlığı durumunda abdominal ultrasonografi eşliğinde RİA çekilen üç ilk trimester gebeliğin yerleşimi, haftası ve kanama, enfeksiyon olgusu miada ulaşmıştır (4). Assaf ve arkadaşlarının 46 bulgularının varlığına bakılarak yönetim belirlenir. Genel olguluk serisinde intrauterin RİA ilk trimesterde CO2 görüş, intrauterin gebelik ve intrauterin yerleşimli RİA varsa ve histeroskopi aracılığı ile çekilmiş, sadece iki olguda spontan RİA'nın ipi görünüyorsa ilk trimesterde çekilmesi yönündedir abortus gelişmiştir (5). Bu olguda kasık ağrısı ve vaginal (1). İpi görünmeyen RİA'larda ise yönetimin nasıl olacağı kanama gibi enfeksiyon lehine bulgular olması nedeniyle tartışmalıdır (2)? ultrasonografi eşliğinde RİA çekilmiş, iki gün sonra abortus gelişmiştir. İlk trimester gebeliklerde ipi görünmeyen RİA OLGU: enfeksiyon bulgusu yoksa takip önerilebilir. Ancak enfeksiyon 28 yaşındaki G4P3 olgu Karacabey Devlet Hastanesi Kadın lehine bulgular varsa ultrasonografi eşliğinde RİA çekilmesi Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine adet rötarı şikayeti ile seçeneği güvenli olabilir, ailenin de onamı ile düşünülebilir (6). başvurdu. Öyküsünde 3 yıl önce intrauterin RİA uygulanma öyküsü mevcut olan olgunun bakılan obstetrik REFERANSLAR: ultrasonografisinde intrauterin yerleşimli 71/7 hafta ile 1. Kontrasepsiyon. Williams doğum bilgisi. s , Çeviri uyumlu canlı gebelik izlendi. Ultrasonografide intrauterin editörleri: Yavuz Ceylan, Gökhan Yıldırım, Ali Gedikbaşı, gebeliğe eş zamanlı olarak uterus fundus yerleşimli RİA Halil Aslan, Ahmet Gül. Nobel tıp kitapevi, İstanbul, ekojenitesi izlendi (Şekil 1). Yapılan pelvik muayenede 2. Stubblefield PG, Fuller AF Jr, Foster SC. Stubblefield PG, kollumda RİA ipi görülmedi. Hastaya RİA'ya bağlı oluşabilecek Fuller AF Jr, Foster SC. Obstet Gynecol. 1988;72(6): riskler anlatıldı. Bir hafta sonra (80/7 hafta) hasta, şiddetli 3. Kirkinen P, Simojoki M, Kivelä A, Jouppila P. Ultrasoundkasık ağrısı ve vaginal kanama şikayeti ile başvurdu. Aile controlled removal of a dislocated intrauterine device in RİA'nın çekilmesi talebinde bulundu. RİA çekilmesi sonrası the first trimester of pregnancy: a report of 26 cases. oluşabilecek riskler anlatıldı, ailenin onamı alındı. Hastaya Ultrasound Obstet Gynecol. 1992;2(5): antibiyotik profilaksisi başlandı, parenteral progesteron 4. Sachs BP, Gregory K, McArdle C, Pinshaw A. Removal of desteği verildi. Abdominal ultrasonografi eşliğinde, retained intrauterine contraceptive devices in pregnancy. kollumdan pean ile girilerek RiA tutuldu ve çekildi. İşlem Am J Perinatol. 1992;9(3): sonrası yapılan ultrasonografik değerlendirmede fetal kalp 5. Assaf A, Gohar M, Saad S, el-nashar A, Abdel Aziz A. atımı izlendi. Takiplerinde hastanın kasık ağrısı ve vaginal Removal of intrauterine devices with missing tails during kanaması azaldı. İki gün sonra yapılan kontrol early pregnancy. Contraception. 1992;45(6): ultrasonografisinde fetal kalp atımı görülmedi. Bunun üzerine 6. Schiesser M, Lapaire O, Tercanli S, Holzgreve W. Lost revizyone küretaj uygulanarak gebelik sonlandırıldı. intrauterine devices during pregnancy: maternal and fetal outcome after ultrasound-guided extraction. An analysis TARTIŞMA: of 82 cases. Ultrasound Obstet Gynecol May; Kirkinen ve arkadaşlarının ilk trimesterde ultrasonografi 23(5): eşliğinde RİA çekilen 26 olguyu içeren çalışmasında; RİA 18

19 Üniversitede Sağlık Eğitimi Alan Kız Öğrencilerin Sağlık Sorumluluğunun Jinekolojik Sorunlara İlişkin Tutum ve Davranışlarına Etkisi Maltepe Tıp Dergisi / Maltepe Medical Journal Özlem DEMİREL BOZKURT, Aytül HADIMLI, Hafize ÖZTÜRK CAN, Selmin ŞENOL Ege Üniversitesi İzmir Atatürk Sağlık Yüksekokulu İzmir İletişim: ozlem.bozkurt@ege.edu.tr ÖZET belirtmiştir. Yaşanan jinekolojik sorunlar; %46.9 adet Kız öğrenciler sıklıkla bir jinekolojik sorunla karşılaştıklarında, problemleri, %14.6 akıntı ve %9.6 ile üriner sistem utanma, kızlık zarı bozulacağı korkusu ile jinekolojik sorunlarıdır. Öğrenciler jinekolojik sorunu olduğunda; %66.7 muayeneden korkma ve bilinmezlik nedeniyle doktora gitmek doktora gittiğini, %19.8'i hiçbir şey yapmadan, kendi kendine yerine kendi kendilerine ilaç kullanmayı tercih geçmesini beklediğini, %9.5'i kendi kendine ilaç kullandığını edebilmektedirler. Özellikle sağlıkla ilgili bölümlerde okuyan belirtmiştir. Jinekolojik sorunu olmasına rağmen muayene kız öğrencilerin hem bir birey olarak hem de meslek yaşamına olmayan öğrencilerin (%81.6), neden muayene olmadıkları başladığı zaman sağlığın geliştirmesinden sorumlu bir eleman sorulduğunda; yanıt verenler içinden %42.4'ü gerek olarak sağlık davranışlarının değerlendirilmesinde yarar vardır. görmediğini ifade etmiştir. Araştırmaya katılan kız öğrencilerin Sağlık Sorumluluğu puan ortalaması AMAÇ: Üniversitede sağlık eğitimi alan kız öğrencilerin sağlık 23.28±4.25 olarak saptanmıştır. Öğrencilerin jinekolojik sorumluluğunun jinekolojik sorunlara ilişkin tutum ve sorun yaşama ve muayene olma durumu ile sağlık davranışlarına etkisini belirlemektir. sorumluluğu alma davranışları arasında anlamlı fark elde edilmiştir (p<0.05). Jinekolojik sorun yaşayan ve muayene YÖNTEM: Bu araştırma, Sağlık Yüksekokulu'nda okuyan ve olan öğrencilerin sağlık sorunluluğu puan ortalamaları daha araştırmaya katılmayı kabul eden (n=304) öğrenciler ile yüksek bulunmuştur. yapılan kesitsel bir çalışmadır. Verilerin toplanmasında öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerine, jinekolojik sorun SONUÇ: Kız öğrencilerin sağlık yüksekokulunda eğitim alıyor yaşama ve jinekolojik muayene ile ilgili tutumlarına ilişkin olmalarına rağmen sağlık sorumluluklarının yeterli düzeyde soruları içeren görüşme formu ile Sağlıklı Yaşam Biçimi olmadığı söylenebilir. Geleceğin sağlık çalışanı olacak bu Davranışları Ölçeği-II (SYBDÖ-II) (Health Promotion Life-Style öğrencilere sağlık davranışları kazandırmada eğitim verenlere Profile=HPLP-II)'nin Sağlık Sorumluluğu alt boyutu önemli görevler düşmektedir. Öğrencilere verilen eğitimler kullanılmıştır. Veri analizleri SPSS 16.0 bilgisayar istatistik paket içerisinde, jinekolojik problemlerde ve özellikle adet programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Veri analizlerinde düzensizliklerinde erken tanının önemi ve vakit geçirilmeden tanımlayıcı istatistikler ortalama, Student t test, Mann doktora gidilmesi gerektiği, jinekolojik muayenenin sağlığı Whitney U, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testleri korumak veya var olan bir soruna açıklık getirmek açısından kullanılmıştır. önemli bir uygulama olduğu vurgulanmalıdır. Öğrencilere olumlu sağlık davranışlarının, sağlığı koruma, sürdürme ve BULGULAR: Araştırmaya katılan öğrencilerin %65.1'i 22 yaş geliştirme bilincinin kazandırılabilmesi için okulların müfredat ve altında, yaş ortalaması 21.88±1.66 (Min:18.0, Max:29.0) programlarında sağlığı geliştirmeye yönelik derslerin olması olarak bulunmuştur. Öğrencilerin %28.0'i dördüncü sınıfta, önerilebilir. %81.6'sı Ebelik, %16.4'ü Hemşirelik ve %2.0'si Sağlık Memurluğu bölümlerinde eğitim görmektedir. Öğrencilerin Anahtar Kelime: Kız öğrenciler, Sağlıklı sorumluluğu, tamamına yakını (%97.7) bekâr olup %51.0'i düz lise Jinekolojik sorunlar. mezunudur. Öğrencilerin annelerinin %73.4'ü okuryazar/ilkokul mezunu ve babalarının ise %51.0'i okuryazar/ilkokul mezunu olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin %41.4'ü son üç ay içinde jinekolojik sorun yaşadığını Cilt: 4 Sayı: 4 / Aralık

20 16-36 Haftalık Gebe Fetuslarında İki Boyutlu Ultrasonografik Parametrelerin Değerlendirilmesi Özbağ D*, Arıkan D.C**, Kıran H**, Gümüşalan Y*, Tok A**, Yamaç E* * Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş Türkiye, ** Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Kahramanmaraş Türkiye GİRİŞ-AMAÇ parametrelerin hepsi kendi aralarında aynı istatistiksel Bu çalışmanın amacı, Türk toplumundaki Gebe anlamlılığı göstermiştir. Ayrıca anne boyu ile kilosuda P<0,05 Fetuslarının (USG) Ultrasonagrafik incelenme ihtiyacı ve oranında önemlidir. halihazırda ölçümlerde kullanılan USG cihazlarının menşei olan ülke ortalamalarına göre ayarlanmış olması nedeniyle, SONUÇ- TARTIŞMA gerçek ortalamalara ulaşmadaki sıkıntıları ortadan Fetal gelişim normogramları toplumlar arasında değişiklik kaldırmaktır. göstermesinin yanı sıra kullanılan USG cihazlarınında o toplumun özelliklerini yansıtacak şekilde proglanması MATERYAL-METOT gerektiği kanısındayız ancak o zaman o toplumun bireylerinin Bu çalışma, Herhangi bir sistemik hastalığı olmayan, 16- özelliklerini yansıtan gerçek değerler elde edebiliriz. 36 haftalık yaşları arasında değişen toplam 50 gebe bayanın (tekil hamileler) USG'leri üzerinde yapıldı. USG ile REFERANSLAR Fetus Biparietal çap, Abdomen çevresi, Femur Uzunluğu, 1. Jeanty P. Fetal Biometry. In: Fleischer AC, romero R, Tibia Uzunluğu, Fibula Uzunluğu, Humerus Uzunluğu, ManningFA, Jeanty P, James AE, editors. The Principles Radius Uzunluğu, Ulna Uzunluğu ile Anne kilo, Anne boy, and Practice of Ultrasonography in Obstetrics and Fetus cinsiyetleri gibi parametreler alındı. Gynecology. Norwalk: Appleton and Lange, 1991: 93- BULGULAR Şener T. Are fetal growth nomograms different at Gebelik sayıları 2-4, doğum sayıları ise 0-3 arasında Osman Gazi University obstetrics population T Klin Jinekol değişen toplam 50 gebe bayan değerlendirildi. Anne yaşı, Obst 1996, 6: gebelik yaşı ve doğum sayısı ile aralarında (P<0,05) değerinde 3. Fleischer AC, Romero R, Manning FA, Jeanty P, James AE, istatistiksel anlamlılık bulunmuştur. Fetus Biparietal çap ile editors. The principles and Practice of Ultrasonography in Femur Uzunluğu, Tibia Uzunluğu, Fibula Uzunluğu, Humerus Obstetrics and Gynecology. Norfalk: Appleton and Lange, Uzunluğu, Radius Uzunluğu, Ulna Uzunlukları arasında ise P<0,01 değerinde istatistiksel anlamlılık bulunmuştur. Bu Alınan parametrelerin ortalamaları, min., max. Değerleri tabloda gösterilmiştir. Değerler BDP HC AC FL TL FBL HL RL UL MW ML Mean 7,6 24,4 24,7 5,5 4,9 4,9 8,5 4,6 4,2 71,9 165,2 Median 8 25,5 26,3 6 5,12 4,4 5,1 4,7 4, ,5 Min. 3,5 12,4 5,8 2 1,8 1,9 2,5 2, Max. 9,5 36,1 33,2 7,4 7, ,4 6,