USTER NEWS BULLETIN USTER STATISTICS 2018 Endüstrinin kalite dili yeni bir boyut kazanıyor. Ekim 2018

Transkript

1 USTER NEWS BULLETIN USTER STATISTICS 18 Endüstrinin kalite dili yeni bir boyut kazanıyor Ekim 18 1

2 Başyazı USTER NEWS BULLETIN Müşteri Bilgi Hizmetleri Yayınlayan Uster Technologies AG CH-86 Uster İsviçre Yayın Grubu Iris Biermann Dr. Serap Dönmez Dr. David McAlister Gabriela Peters Theresa Ritter İnceleme ekibi Thomas Nasiou Sivakumar Narayanan Düzen Michel PolyDesign GmbH Telif Hakkı 18 Uster Technologies AG. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede bulunan bilgilerin hiçbirisi bağlayıcı değildir. Tedarikçi, ürünlerde herhangi bir zamanda değişiklik yapma hakkını saklı tutar. Bu doküman ve ürünlerin özellikleri arasındaki muhtemel uygunsuzluklardan kaynaklanabilecek zararlarla ilgili olarak tedarikçi, herhangi bir sorumluluktan açıkça muaf tutulmuştur. 17 yılında USTER STATISTICS in 6. yıldönümünü kutladık. 197 yılında üç basit tabloyla başlayan şey, muazzam bir veri hacmine dönüştü. Bu on yıllar boyunca, USTER STATISTICS in tekstil üreticileri için elzem bir yardımcı olarak önemi artmaya devam etti. Günümüzde elyaf satın alma, iplik geliştirme ve ticaret, bu eşsiz küresel kıyaslama kriterleri olmadan neredeyse düşünülemezdi. Bu yıl, USTER STATISTICS 18 in STATISTICS uygulaması adında bir mobil uygulama olarak paylaşılmasıyla, yeni bir boyuta giriyoruz. On yıl önce, hiç kimse mobil uygulamaların hakim olduğu bir dünya hayal edemezdi. Şimdi bu gerçekleşti: kişisel ve iş iletişimi için son derece dinamik bir ortam. Artık müşteri ihtiyaçlarına en kısa sürede yanıt verebiliyor olmamız büyük bir avantaj. Bu, bizi pazara yaklaştırıyor, yenilik ve deneyimi, bizim için tekstil deneyimini, paylaşmayı daha hızlı ve kolay hale getiriyor. Bu yüzden bu teknolojik fırsattan yararlanma konusunda istekliydik. Günümüzde, akıllı sistemlerin büyümesi önemli bir eğilimdir. Uygulamaların dijital dünyasında bu, genellikle kullanıcı ile akıllı etkileşim şeklinde anlaşılıyor. Yapay zeka (AI) ve akıllı algoritmalar gelecekte yeni işlevsellikler getirebilir, böylece insanlar ve makineler arasındaki etkileşimler daha akıllı ve sezgisel hale gelir. Makine öğrenimi ve AI ile dijital ürünler yakın gelecekte sorunları kendi başlarına çözebilecekler. USTER STATISTICS, geleceğe giden bu yolculuğa çıkıyor. Temel adımlar mevcut ve mobil uygulama formatında oluşturulmuş kıyaslama verilerini sağlıyor. USTER STATISTICS 18 her zaman tüm verilere erişime izin verir ve bulut tabanlıdır. Bu, USTER STATISTICS e yeni veri ve özelliklerin hiç olmadığı kadar hızlı bir şekilde getirilmesinin temelini oluşturur. Böylece, beş yıllık yayın aralıkları geçmişte kalmış oldu. Veri ve BT uzmanlarının yanı sıra, her yeni USTER STATISTICS yayınının arkasında çok sayıda insan var. Binlerce elyaf ve ipliğin sürekli bir şekilde test edildiği ve verilerin işlendiği Çin ve İsviçre deki USTER laboratuvar ekiplerine teşekkür ediyorum. Ayrıca materyalleri sağlayan müşterilere ve materyalleri sektörden toplayan Servis ve Tekstil Teknolojisi ekiplerine de teşekkürlerimi sunuyorum. STATISTICS uygulamasını yaratan ve hayata geçiren proje ekibini de tebrik ediyorum. USTER STATISTICS için bu yeni boyut, gelecekteki daha yararlı gelişmelerin bir başlangıcı. Iris Biermann Tekstil Teknolojisi Başkanı Uster Technologies AG USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 1

3 İçindekiler 1 Giriş 2 Eğilimler Elyaf sonuçları Elyaf işleme İplik sonuçları İplik düzgünsüzlüğü Sık görülen iplik hataları (ince-kalın yer, neps) İplik yoğunluğu İplik tüylülüğü İplik mukavemeti ve uzaması USTER CLASSIMAT Top sınıfları USTER CLASSIMAT aykırı değerleri İplik işleme 17 3 USTER STATISTICS 18 de ne gibi yenilikler var İplik testinde yeni özellikler Elyaf uzaması Toplam toz, çepel ve elyaf nepsi sayısı arasındaki farklar 3.2 Şerit ve fitil kalitesi için yeni kaynak İplik testi için yeni özellikler Yeni tüylülük uzunluğu sınıflandırması USTER CLASSIMAT yoluyla yorumlama Ticaret ve üretim için optimize edilmiş iplik büküm İplik işlemede yeni özellikler 31 4 Son Söz 32 USTER NEWS BULLETIN No. 1 3

4 1 Giriş USTER STATISTICS, ilk defa endüstrinin artmaya devam eden mobil gereksinimlerini karşılayan bir şekilde, internet bağlantısı olmasa bile, her zaman taşınabilir ve hızlı bir şekilde erişilebilir bir uygulama içinde bir bilgi tabanı olacak şekilde yeni bir formatta sunuluyor. USTER STATISTICS 18 artık indirilmeye hazır. QR kodu tüm detaylarla birlikte bir web sitesine ( statistics18) yönlendirir. Şek. 1 %1 lik adımlarda karışım oranı seçimi için olası aralık. Göstergeler ve seçenekler karışım maddelerine göre değişir STATISTICS uygulamasının kullanımı kolay konsepti, özelleştirilebilir özelliklere sahip kullanışlı arama mekanizmaları sunar. Dolayısıyla, USTER STATISTICS in önceki versiyonlarının bölüm yapısı değiştirilmiştir. Sık kullanılanlar bireysel filtreler sık kullanılan kıyaslama kriterlerini geri çağırma açısından basittir ve kolay saklanırlar. Grafikler ve tablolar, bir düğmeye dokunarak gönderilebilir veya yazdırılabilir, böylece STATISTICS uygulaması aracılığıyla iş ortakları arasında doğrudan iletişim sağlanır. Yeni mobil uygulama ile, neredeyse eksiksiz bir karışım iplik yelpazesi sunmaktan gurur duyuyoruz. Kullanıcılar seçtikleri karışım oranını %1 lik adımlarla girebilirler Şek. 1. Oranı girdikten sonra, giriş değerine ilişkin grafik arka planda seçilir. Bu, bir çok kullanıcının USTER STATISTICS deki daha fazla karışım iplik seçeneği olmasına yönelik isteğini karşılayarak, STATISTICS uygulamasını çok daha kolay hale getiriyor. Şek. 2 de, artık USTER STATISTICS 18 de mevcut olan karışım oranları görülebilir. USTER STATISTICS 18 Hammadde Karışım oranı aralığı (%) %1 adımların girişi mümkündür İplik tipi Şek. 2 USTER STATISTICS 18 de kullanılabilen olası karışım oranları Karde Penye Kops Proses ayrımı olmadan PES/CO 3 8 / 7 ring iplik 1 29 / 8 71 ring iplik 6 / 3 hava jetli iplik 3 9 / 7 rotor iplik PES/CV 8 / ring iplik 6 7 / 3 3 hava jetli iplik PES/WO 3 7 / 7 3 kamgarn iplik CO/CMD 48 6 / 2 4 ring iplik / kompakt iplik CO/CV 7 / 3 ring iplik CO/EL 9 97 / 3 özlü iplik Bobin USTER NEWS BULLETIN iki ana bölüme ayrılmıştır. Bölüm 2 de USTER STATISTICS in önceki sürümünden bu yana nelerin değiştiği, değişikliklerin olası nedenleri ve eğilim analizleriyle birlikte açıklanmaktadır. Bölüm 3 te ise, USTER STATISTICS 18 in yeni özellikleri tanıtılmakta ve okuyucuların faydalı bulacağı pratik rehberlikle birlikte kullanımı açıklanmaktadır. USTER NEWS BULLETIN No. 1

5 2 Eğilimler Kısa elyafta mutlak fark (%) USTER STATISTICS 13 and 18, USP % 1.4 Orta uzunlukta lif Orta Uzun lif Uzun lif Çok uzun lif Kuzey & Güney Amerika %16 Avrupa %18 Afrika & Orta Doğu %4 Asya & Okyanusya %61 Mutlak fark (%) Elyaf uzunlugu (mm) Şek. 3 Test süresince müşteriler ve iş ortakları tarafından sağlanan elyaf ve iplik örneklerinin coğrafi dağılımı Şek. USTER STATISTICS 13 ve 18 arasındaki mutlak kısa elyaf içeriği farkı Uster Technologies, USTER STATISTICS 18 ile yepyeni bir en üstünlük boyutu kazanıyor. Çok sayıda diyagram, günümüz piyasasındaki ipliklerin farklılıklarını ve çeşitliliğini gösteriyor. Yayın; sayısız elyaf, iplik ve proseslerle ilgili kalite verileriyle birlikte yaklaşık 4 grafikten oluşuyor. Coğrafi dağılımı gösteren Şek. 3, Uster Technologies in küresel numune koleksiyonunun temsili niteliğindedir. Asya ve Okyanusya nın hakimiyeti, USTER STATISTICS 13 ile karşılaştırıldığında %71 den %61 e düşmüştür. Kuzey ve Güney Amerika %8 den %16 ya yükselirken, Avrupa (%1 -%18) ve Afrika (%6 -%4) marjinal değişiklikler göstermektedir. Genel olarak, örneklerin dağılımı dünyadaki tekstil ekonomik önem haritası ile ilişkilidir. Bu örneklerin analizi yeni USTER STATISTICS in dayalı olduğu veriler mevcut kalite kıyaslama kriterleri hakkında ilginç bilgiler sağlamaktadır. USTER STATISTICS 13 ve USTER STATISTICS 18 in karşılaştırılması, Bölüm 2 de sunulan bir dizi eğilimi tanımlamaktadır. 2.1 Elyaf sonuçları USTER STATISTICS 13 ve 18 kıyaslandığında, ham pamukların kısa elyaf içeriği azalmıştır. Bu özellikle daha uzun elyaflar için geçerlidir. Aynı zamanda, elyaf mukavemeti artmıştır. Şek. 4 net bir şekilde, örneğin 31 mm uzunluğunda bir uzun pamuk elyafının (USTER STATISTICS 18) USP % de %6,99 luk bir kısa elyaf içeriği olduğunu göstermektedir. Daha önce, USTER STATISTICS 13 de %7,96 oranında kısa elyaf vardı. USTER STATISTICS 18 USTER STATISTICS 13 Karşılaştırmalar, mm uzun elyafların iki sürüm arasındaki büyük farkı gösterdiğini tespit etmektedir Şek.. Net bir eğilim, kısa elyaf içeriğinin, elyaf uzunluğundan bağımsız olarak her zaman daha az olacağı yönündedir. Daha yüksek elyaf mukavemeti, çırçırlama prosesi nedeniyle elyafın zarar görmesini önler. Son birkaç yıl içerisinde pamuğun genetik modifikasyonunun olumlu bir etki yarattığı açıktır. Pamuk yetiştiricileri, enine kesitte tipik olarak az sayıda elyaf içeren ince iplik numaralarını mümkün kılmak için özellikle uzun elyaf kalitesi ile ilgili olarak elyaf mukavemeti üzerinde odaklanmıştır. Şek. 4 USTER STATISTICS 13 ve 18 arasındaki kısa elyaf içeriği 6 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 7

6 Mikroner 2.2 Elyaf işleme Daha önceki yayınlara kıyasla önemli miktarda süreç içi örnekler aldık. Bu nedenle işleme istatistiklerini geçici statüsünden çıkarmayı başardık. Aşağıdaki işleme istatistikleri dahil edilmiştir Şek. 7: Ring iplikler ve kompakt iplikler için 1 Balya, 2 tarak tülbendi, 3 tarak şeridi, 6 son pasaj cer şeridi, 7 fitil 1 Balya, 2 tarak tülbendi, 3 tarak şeridi, 4 penye vatkası, penye şeridi, 6 son pasaj cer şeridi, 7 fitil Rotor iplikler için 1 Balya, 2 tarak tülbendi, 3 tarak şeridi Ham pamuktaki temel değişiklikler işleme istatistiklerine yansır. Başlangıç noktaları balyadaki değerler değişmiştir ve bu nedenle, aşağıdaki farklılıklar kaydedilmiştir: Ring iplik işletmelerindeki değişiklikler Ring iplik işletmeleri için elyaf işleme verilerinde gösterildiği gibi, balyalardaki tohum kabuğu nepsi seviyesi ve tarak tülbendi malzemesi artmıştır. Aynısı toz ve çepel için de geçerlidir. Harman hallaç dairesinde daha yüksek üretim miktarları ve yüksek tarama hızları küresel ölçekte seviyeleri artırmıştır. Orta uzunlukta lif Orta Uzun lif Uzun lif Çok uzun lif 1 13 Verisi 18 Verisi Lif uzunluğu Şek ve 18 sürümlerinde yayınlanan ölçümlerle elyaf boyuna karşı mikroner dağılımı Şek. 6 USTER STATISTICS 13 (renkli halkalar) ve 18 (yarı saydam halkalar) için elyaf uzunluğu aralığı boyunca mikroner dağılımını göstermektedir. Odak, y eksenindeki mikroner dağılımı üzerinde değil; bunun yerine x eksenindeki uzunluk dağılımı üzerindedir. 18 için daha birçok örneği test etmiş olsak da, yarı saydam halkalar orta-uzun kesik elyafın (29 31 mm), tıpkı uzun kesik elyafın ekstra uzun elyafla (>36 mm) birleşme eğilimi olması gibi, uzun kesik elyafla (31 36 mm) birleşme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Bu eğilimin nedeni, pamuk yetiştiriciliği alanlarının bazılarında da görülebilir. Günümüzde Teksas, Avustralya ve Brezilya da yetiştirilen elyaf kalitelerinin çoğu, orta uzun ve uzun kesik elyaflar arasında yer almaktadır. Bu alanlar dünya pamuk üretiminin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır Şek. 7 Elyaf işleme istatistikleri için örnekleme noktaları 8 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 9

7 2.3 İplik sonuçları Aşağıdaki bölüm, ana özellikler için iplik kalitesi eğilimlerini göstermektedir İplik düzgünsüzlüğü İplik düzgünsüzlüğü değerleri hemen hemen tüm iplik kaliteleri için sabit kalmıştır. USTER STATISTICS in 6 yıllık tarihine baktığımızda, Şek. ring pamuk ipliklerinin iplik düzgünsüzlüğünün 1997 den bu yana stabil kaldığı ve bu sektörde ek önemli iyileştirmeler yapılmadığını gösteriyor. Şek. 8 Penye kompakt iplik üretiminde tohum kabuğu nepsi sayısı seviyelerinde değişiklikler. Gri noktalar, USTER STATISTICS 13 teki USP % değerlerini temsil etmektedir Kompakt iplik işletmelerindeki değişiklikler Kompakt iplik eğirme için giderek daha uygun maliyetli ham pamukların kullanıldığı açıktır. Bu iplik türü için, tohum kabuğu nepsi sayısı, tarak tülbendi malzemesine kadar geriye doğru izlenebilecek şekilde açıkça artmıştır Şek. 8: Kompakt iplik işletmeleri için, elyaf işleme verilerine göre penye şeritlerinde görünen yabancı madde içeriği de artmıştır. Bunun birkaç olası nedeni mevcuttur. Önemli bir faktör, kalite pahasına artan verimlilik eğilimi olabilir. Farklı penye telefi seviyelerinin üretimi ve ayrıca daha fazla pamuk çeşidinin daha yüksek miktarda tohum kabuğu nepsine sahip olma eğilimi de rol oynayabilir. Şek. 9 Rotor iplik üretiminde çepel sayısındaki değişiklikler. Gri noktalar, USTER STATISTICS 13 teki USP % değerlerini temsil etmektedir Rotor iplik işletmelerindeki değişiklikler Rotor iplik eğirme için elyaf işleme verilerine yönelik değerlendirme, son pasaj cer şeritlerinde kısa elyaf, görünür yabancı madde ve toz içeriğinin neredeyse aynı olduğunu göstermektedir. Çepel içeriği azalmıştır Şek. 9. İkincil elyaf (telef) rotor eğirme için yaygın olarak kullanılmasına rağmen, çepel içeriği azalmıştır. Neredeyse hiçbir pamuklu rotor ipliğinin, son onbeş yirmi yıl içerisinde, iplik hazırlık proseslerinden elde edilen bir miktar ikincil elyaf (telef) eklenmeden eğrilmediğini varsayabiliriz. Çepeldeki azalma, daha verimli temizleme ve tarama proseslerinin yanı sıra, düşük çepel içeriğine sahip temiz bir ikincil elyaf olan penye telefinin daha yüksek miktarda kullanımından kaynaklanabilir. Dokumacıların geri bildirimleri, ring ipliğinin daha fazla canlılığa sahip olması gerektiğini göstermektedir. Aslında demek istedikleri, ipliğin çok düzgün olmaması gerektiğidir çok pürüzsüz olan iplikler dokuma prosesinde sorunlara neden olabilir. Bu, tüm pazarlarda daha fazla ring iplik gerekmediğini doğrular. Uster Technologies durumu izlemeye devam edecektir, ancak gelecekte daha fazla bir gelişmenin olması olası görünmemektedir. 22 Kütle degisim kat sayisi CV m (%) USP % Şek. 11 Dokuma bobininde % penye pamuk kompakt iplik örneği (mavi çizgiler 13 ten, kırmızı çizgiler ise 18 ten gelen verileri göstermektedir) Sık görülen iplik hataları (ince-kalın yer, neps) Genel olarak, sık görülen iplik hatalarının (ince-kalın yer, neps) hemen hemen tüm iplik kalitelerinde düzeldiği söylenebilir. Bu, özellikle -%4 ince yerlerde ve +%14 neps gibi hassas seviyelerde geçerlidir. Şek. 11 birçok iplik kalitelerindeki belirgin durumu gösterilmektedir. Mavi çizgiler, 13 verilerinin hesaplanmasıdır, kırmızı çizgiler ise 18 e aittir. +%14 neps seviyeleri azalmıştır. Hassas nepslerin oluşumundaki iyileştirme için olası bir açıklama, modern iplik hazırlık ekipmanının, yüksek verimlilikte bile neps oluşumunu önlemeye yardımcı olmasıdır. Hassas ince yerlerdeki azalma, cer makineleri ve iplik makinelerinin daha iyi kullanımına bağlanabilir. Kütle degisim kat sayisi CVm (%) USTER STATISTICS yayin yili % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 % pamuk, rotor iplik, karde, bobin, dokuma, Ne % yün, kamgarn iplik, kops, uygulama ayrimi olmadan, Ne 24 Şek. İlk USTER STATISTICS in yayınlanmasından itibaren iplik düzgünsüzlüğündeki değişiklikler USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 11

8 Ne yazık ki, +%14 nepse ilişkin rakamlar yalnızca 7 den beri yayınlanmaktadır. Bu nedenle, bu özelliğe dair tarihsel bir görüş daha az faydalıdır. Şek. 12 de gösterildiği gibi standart sık görülen iplik hatalarının (ince-kalın yer, neps) tarihsel değişimi 1 den beri istikrarlıdır. Bu, normalde iplik profillerinde alım satım amacıyla kullanılan klasik sınıflarda değil, hassas sınıflarda kayda değer bir etki olduğu sonucunu ortaya koymaktadır. +% kalın yer seviyesi Şek. 13 yıllar geçtikçe azalmıştır. 13 ile 18 arasındaki son aşama, düşüşün az olduğu ilk dönemdir. Zaman içinde en büyük azalma, karde ring ipliklerinde görülür. İnce yerlerin seviyesi 1 den bu yana sabit kalmıştır. Bu gelişmenin iki nedeni olabilir. Her iki durumda da iplik işletmesi, piyasalar daha düşük seviyeler talep etmezken hammadde ve iplik proseslerini müşteri gereksinimlerini karşılamak için sabit bir seviyede optimize etmeyi öğrenmiştir. Veya, makine üreticilerinin mutlak ince yer seviyelerinin azaltılmasına odaklanmadığını gösterebilir. Bunların önceliği, eğirme pozisyonları arasında sabit bir IPI hatası (neps, ince-kalın yer) seviyesi sağlamaktır; bu da mutlak bir azalma yerine iplik bobinleri arasında daha düşük değişikliklere yol açmaktadır İplik yoğunluğu Buradaki ilginç eğilimler, özellikle kalın numara aralıklarında, düşük iplik yoğunluğu görülme sıklığını içermektedir. Bu, özellikle daha kalın iplikler için, daha düşük iplik bükümü eğilimine uygundur. Bunun birkaç olası nedeni mevcuttur. İlk olarak, üreticiler iplikte daha düşük büküm seviyeleri kullanarak daha yumuşak bir kumaş tuşesi elde etmeye çalışıyor olabilirler. Alternatif olarak, daha az bükümün iplik makinesinde daha yüksek üretime yol açması açısından mali kaygılar olabilir. Bu, daha uzun ve daha güçlü elyaf kullanımı ile desteklenir. Doğal olarak, bu sadece belirli bir noktaya kadar çalışır, çünkü üretim kazanımları dengesiz eğirme davranışı nedeniyle herhangi bir noktada değişebilir ve sonuçta potansiyel bir kazancı kayba çevirebilir. Burada sıklıkla uygulanabilecek bazı genel gözlemler mevcuttur. İlk olarak, numara ne kadar ince olursa, yoğunluk da o kadar yüksek olur. Kopsların ve bobinlerin hemen hemen aynı iplik yoğunluğuna sahip oldukları ve bobin yoğunluğunun sadece marjinal anlamda daha büyük olduğu da görülmektedir. Son olarak, karışımlı bir iplikte ne kadar polyester olursa, yoğunluk da o kadar yüksek olacaktır. Kalin +% (/km) Şek. 13 İlk USTER STATISTICS in yayınlanmasından itibaren +% kalın ve -% ince yerlerdeki değişiklikler Tüylülük H (-) Kalin +% (/km) USP % USP % USTER STATISTICS yayin yili % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 % pamuk, rotor iplik, karde, bobin, dokuma, Ne % yün, kamgarn iplik, kops, herhangi bir uygulama, Ne 24 Tüylülük H (-) USP % USTER STATISTICS yayin yili % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 % pamuk, rotor iplik, karde, bobin, dokuma, Ne % yün, kamgarn iplik, kops, uygulama ayrimi olmadan, Ne 24 Şek. 14 İlk USTER STATISTICS in yayınlanmasından itibaren tüylülükteki değişiklikler İplik tüylülüğü İplik tüylülüğü göreceli olarak sabit kalmıştır ve yeni bir eğilim görülmemektedir. Bu, tüylülük indeksi ölçümlerinin başlangıcından bu yana gerçekleşmektedir Şek. 14. Ince -% (/km) USTER TENSORAPID mukavemet (cn/tex) Ince -% (/km) USP % USTER STATISTICS yayin yili % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 % pamuk, rotor iplik, karde, bobin, dokuma, Ne % yün, kamgarn iplik, kops, uygulama ayrimi olmadan, Ne 24 Mukavemet RH (cn/tex) USP % Şek. 1 İplik dokuma uygulamaları için pamuk ipliği mukavemet eğilimleri Uzama açısından şu geçerlidir: karışımlı iplikler için iplik numarası ne kadar ince olursa, uzama o kadar düşük olur. Bu, özellikle ring iplikler ve kompakt iplikler için geçerlidir. Rotor ve hava jetli iplikler için bu eğilimler daha az oranda geçerlidir İplik numarasi (Ne) % pamuk, ring iplik, karde, dokuma % pamuk, rotor iplik, karde, dokuma % pamuk, katli iplik, karde, uygulama ayrimi olmadan % pamuk, kompakt iplik, penye, dokuma % pamuk, ring iplik, penye, dokuma % pamuk, ikiz bükümlü iplik, karde, uygulama ayrimi olmadan % pamuk, katli iplik, penye, uygulama ayrimi olmadan Neps +% (/km) Neps +% (/km) USP % % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 USTER STATISTICS yayin yili Şek. 12 İlk USTER STATISTICS in yayınlanmasından itibaren +% neps sayısındaki değişiklikler % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 % yün, kamgarn iplik, kops, uygulama ayrimi olmadan, Ne İplik mukavemeti ve uzaması USTER STATISTICS 13 ve 18 arasındaki iplik mukavemeti ve uzamadaki en önemli eğilim değişiklikleri şu şekildedir: %/ liyosel/pamuk karışımlı iplik için, iplik numarası ne kadar ince olursa, incelik ile ilgili mukavemet de o kadar düşük olur. Bu, ring iplikleri ve kompakt, hava jetli veya rotor iplikler için geçerlidir. - Çift bükümlü iplikler için bu eğilimin daha az farklıdır. Bununla birlikte, iplik numarası ne kadar ince olursa, incelik ile ilgili mukavemet de o kadar düşük olur. - Eğilim, % penye pamuk ring, kompakt ve hava jetli iplikler için tam tersidir. Burada iplik numarası ne kadar ince olursa, incelikle ilgili mukavemet de o kadar yüksek olur. İnce iplik numaralarında daha güçlü pamukların kullanımının, orta iplik numaralarında daha fazla kullanılan orta stapelli pamuklardan daha fazla artmasının nedeni budur. Farklı iplik türlerini karşılaştırırsak bu trendler ne anlama geliyor? USTER TENSORAPID ile ölçüldüğü üzere Şek. 1, pamuk iplikleri arasında katlı penye iplikleri, özellikle ince numara alanında en yüksek mukavemete sahiptir. Sadece Ne e kadar penye kompakt iplik daha yüksek mukavemete ulaşabilir. Karde katlı kaliteleri aynı seviyede olup, daha yüksek katlı bükümün kullanımından kaynaklanıyor olabilir. Örtüşme alanının Ne arası orta numara aralığında tutulması ilginçtir. Bu noktada, mukavemet açısından, çift bükümlü iplik yerine katlı iplik kullanmak için hiçbir sebep yoktur. Mukavemet ana gereklilik değilse, Ne 6 a kadar çift bükümlü iplikler kullanılabilir. Karde ve penye ring iplikleri normal bir ipliğin mukavemet eğilimini karşılaştırmak için bu çizelgeye eklenir. Rotor iplik en düşük mukavemete sahiptir. Bununla birlikte, burada ele alınacak tek önemli özelliğin mukavemet olmadığı açıktır. 12 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 13

9 Mukavemet RH (cn/tex) 2 1 Mukavemet RH (cn/tex) USP % Top 9 siniflari (/ km) USTER CLASSIMAT, Top 9 sınıfları USP % % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik kompakt iplik kompakt iplik karde karde karde karde penye penye penye penye penye örme örme örme dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma kalın kalın kalın orta orta orta orta orta ince USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 USTER STATISTICS 13 verilerine kıyasla; seçilen pamuk kaliteleri, Top 9 sınıfın çoğunun daha fazla olaya sahip olduğunu (), ikisinin benzer sayıda olayı olduğunu ve ikisinin de daha az olayı olduğunu göstermektedir. Örme uygulamaları olumsuz bir eğilim gösterirken, dokuma uygulamaları daha fazla aşağı yönde ya da nötr bir eğilime sahiptir. Top 12 sınıf için, önceki STATISTICS ile karşılaştırma yapıldığında, ikisi fazla olaya sahip, üçü aynı sayıda olaya sahip ve dördü daha az olaya sahip olduğu görülmektedir. Neredeyse aynısı Top 16 sınıf için de geçerlidir % pamuk, ring iplik, karde, kops, dokuma, Ne % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 3 % pamuk, ring iplik, penye, kops, dokuma, Ne 6 Şek. 16 İlk USTER STATISTICS in yayınlanmasından itibaren mukavemetteki değişiklikler Yine geçmişe bakıldığında, mukavemet ve uzama değerlerinin sürekli artmasıyla makine üreticilerinin son yıllarda mühendislikleriyle harika bir iş çıkardığı Şek. 16 da görülmektedir. Bir iplik işletmesinin üretim zincirinin tamamında elyafların daha iyi paralelleştirilmesi, daha yüksek elyaf mukavemeti avantajını optimize etmeye yardımcı olur. Bununla birlikte, pamuk yetiştiricileri de daha yüksek mukavemetli çeşitler geliştirerek bu eğilime katkıda bulunmuştur. USTER STATISTICS yayin yili % pamuk, rotor iplik, karde, bobin, dokuma, Ne % yün, kamgarn iplik, kops, uygulama ayrimi olmadan, Ne USTER CLASSIMAT Top sınıfları USTER CLASSIMAT verilerindeki eğilim analizi Top sınıflara odaklanmaktadır. USTER CLASSIMAT Top 9, 12 ve 16 sınıfları aşağıdaki tekil sınıfların bir özetidir: Top 9 = A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E nin toplamı Top 12 = A3, A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E, F, G nin toplamı Top 16 = A3, A4, B2, B3, B4, C1, C2, C3, C4, D1, D2, D3, D4, E, F, G nin toplamı Daha ayrıntılı bir açıklama için lütfen bölüm ye bakınız. Seçilen iplik uygulamaları burada analiz edilir. Aşağıdaki grafikler, dokuma ve örme uygulamaları için ring ve kompakt iplik sonuçlarını göstermektedir. İplikler karde ve penye pamuktan yapılır, kalın, orta ve ince numaralar ayrılır. Kalın numara < Ne Orta numara Ne 4 İnce numara > Ne 4 Şek. 17 Top 9 sınıfın 13 ten bu yana gösterdiği değişiklikler Top 12 siniflari (/ km) Top 16 siniflari (/ km) USTER CLASSIMAT, Top 12 sınıfları USP % % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik kompakt iplik kompakt iplik karde karde karde karde penye penye penye penye penye örme örme örme dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma kalın kalın kalın orta orta orta orta orta ince USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Şek. 18 Yükselmek yerine daha fazla düşüş eğilimi gösteren, dolayısıyla ticari ipliklerde daha az olay anlamına gelen Top 12 sınıf USTER CLASSIMAT, Top 16 sınıfları USP % Bu, şu sonucu ortaya çıkarmaktadır: Ne kadar çok sınıf varsa, o kadar hassas olaylar sayılmaktadır. Eklenen daha hassas sınıflarda Top 9 yerine Top 12 ve 16 da olduğu gibi USTER STATISTICS 13 ile karşılaştırıldığında daha büyük fark söz konusudur. Örme iplikleri, Top sınıflarda dokuma ipliklerine kıyasla daha büyük bir artış (13 ten 18 e kadar) göstermektedir. Top sınıf başına olay sayısındaki farklılık eğilimleri Şek. 17 ile 19 da gösterilmektedir. Oklar, herhangi bir değişiklik derecesi vermeden bir eğilimi (artan kalite, azalan kalite veya stabil kalite) göstermektedir. % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk % pamuk ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik ring iplik kompakt iplik kompakt iplik karde karde karde karde penye penye penye penye penye örme örme örme dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma dokuma kalın kalın kalın orta orta orta orta orta ince USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Şek. 19 Top 16 sınıfta ipliklerin 13 yılına göre daha iyi veya daha kötü olup olmadığına dair net bir resim söz konusu değil 14 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 1

10 Yabanci madde aykiri değerleri % pamuk, ring iplik, karde, dokuma, kalın iplik Yabanci madde aykiri değerleri % pamuk, ring iplik, karde, dokuma, orta iplik Aykırı değerler (/ km) Aykırı değerler (/ km) % %2 % %7 %9 USP düzeyi % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Polipropilen aykırı değerleri % pamuk, ring iplik, karde, dokuma, kalın iplik Polipropilen aykırı değerleri % pamuk, ring iplik, karde, dokuma, orta iplik 3 Aykırı değerler (/ km) % %2 % %7 %9 USP düzeyi Aykırı değerler (/ km) 2 1 % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Şek. Dokuma uygulamaları için USTER CLASSIMAT karde pamuk ring ipliğinin aykırı değer karşılaştırmaları USTER CLASSIMAT aykırı değerleri NSLT, yabancı madde, polipropilen veya sebze gibi aykırı değerlerin ölçümü, özellikle iplik ticareti için önemlidir. Her uç değer, çoğu zaman kalite karakteristiğinde bir istisna anlamına gelir, bu da kumaşta bir kusura veya ipliğin işlenmesinde bir soruna yol açar. Tekstil teknoloji uzmanlarına genellikle kabul edilebilir bir seviyenin ne olduğu sorulur. Bunu değerlendirmek için, öncelikle mevcut üretim prosesleriyle hangi asgari seviyenin mümkün olduğunu hesaplamak gerekir. Şek. iki örneğe dikkat çekmektedir: Yabancı madde ve dokuma uygulamaları için iki karde pamuk ring ipliğinin polipropilen aykırı değerleri. Biri orta numara, diğeri kalın numara aralığındadır. Burada, USTER STATISTICS in kullanımının getirdiği fayda tekrar gösterilmektedir. Oklar, herhangi bir değişiklik derecesi vermeden bir eğilimi (artan kalite, azalan kalite veya stabil kalite) göstermektedir. Bir kalın numara ipliğin USP %2 lik seviyesi, 6 yabancı madde aykırı değerindeyken, orta numara iplik km de 9 aykırı değere sahiptir. Daha ince bir numaranın daha yüksek bir değere sahip olması mantıklıdır, çünkü yabancı maddelerin ipliğin içinde tamamen kaplanma ihtimali daha düşüktür. USTER STATISTICS 13 ve 18 verileri arasında büyük farklar söz konusu değildir, ancak yabancı madde aykırı değerlerinde bir artış eğilimi söz konusudur. Harman hallaç dairesindeki elyaf temizleme sistemlerinin sayısı son on yılda artmış olsa da, yukarıdaki örnekte gösterildiği gibi, bunun yalnızca küçük bir etkisi olmuştur. Ayrıca yabancı madde tespiti yapan iplik temizleyicilerinin sayısında da büyük bir artış olmuştur ancak yine de karşılaştırmadaki etkisi açık değildir. Bu, tipik olarak ham pamuğun temizliğinden kaynaklanan kirlilik sorununun, iplik işletmesinin başa çıkabileceğinden daha hızlı bir oranda arttığını göstermektedir. Bununla birlikte, polipropilen aykırı değerleri için eğilim olumludur, bu da sayıda bir düşüş olduğu anlamına gelir. Kalın numara iplikler, orta numaralara kıyasla daha büyük bir azalma gösterir. Polipropilen konusunun, USTER JOSSI VISION SHIELD ve USTER JOSSI MAGIC EYE gibi elyaf kirlilik algılama ekipmanlarının kullanımı ve iplik temizleyicide polipropilen algılaması sayesinde, endüstrideki polipropilen sorununun azaltıldığı sonucuna varabiliriz. 2.4 İplik işleme İplik işleme istatistikleri, endüstrinin, iplik karakterini çok fazla değiştirmeden bobin prosesinin etkili olup olmadığını değerlendirmesine yardımcı olur. Bobinleme hızının ve gerginliğinin ayarlanması çok önemlidir. Her iki parametre de bobin makinelerinin verimliliği ile ilgilidir ancak aynı zamanda bobinleme işlemi sırasında iplik yolunun etkisiyle birlikte iplik kalitesindeki bozulmadan sorumludur. Günümüzde, iplik işletmelerinin bobin makineleri üreticilerinin çabaları sayesinde bu ayarları optimize etmek için çeşitli seçenekleri mevcuttur. USTER STATISTICS in bu bölümü bir iplik işletmesinin bobin prosesindeki kalite değişikliklerini küresel sonuçlarla karşılaştırmasını ve iyileştirme fırsatı olup olmadığına karar vermesini sağlar. Pratikte bu grafikler, dünya çapındaki en iyi uygulamalarla kıyaslama imkanı sunmaktadır. Örneğin, iplik tüylülüğünün kopstan bobine artması, sadece ipliğin yapısal özelliklerine (büküm, sürtünme vb.) ilişkin iç görüleri ortaya çıkarmakla kalmaz, aynı zamanda bobin prosesinin kalite seviyesine katkısını da vurgular. İplik üzerindeki temas noktalarında bobin prosesi sırasında uygulanan sürtünme elyaf hareketini başlatabilir bu da daha yüksek oranda sık görülen iplik hatalarına (ince-kalın yer, neps) yol açar. Tüylülük değişikliği temel olarak bobinleme hızından etkilenen çıkıntılı elyafların sürtünmesinden kaynaklanır. USTER STATISTICS 13 ve 18 arasındaki kıyaslamalar, iplikhanelerin bobin makinesi ayarlarını belirlemede ne kadar iyi olduğuna ve modern bobin makinelerinin iplik bobinlerini oluşturmada ne kadar nazik olduklarına dair sonuçlara varmaya olanak tanımaktadır. 16 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 17

11 Neps +% % pamuk, ring iplik, karde, örme Neps +% % pamuk, ring iplik, penye, örme 3 USTER STATISTICS 18 de ne gibi yenilikler var 1 % degisim % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 % degisim % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Asistan Q, elyaftan kumaşa kalite konusu için, sanal tekstil teknolojisi uzmanıdır. Test verilerini inceler ve tüm sonuçları alır, güvenilir analiz ve yorum sağlar. Bu bölüm, bilgisine ve 6 yıllık USTER deneyimine dayanan içgörüler ve tavsiyeler sunmaktadır. % degisim 4 3 Tüylülük % pamuk, ring iplik, karde, örme % pamuk, ring iplik, karde, örme % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 İplik işleme istatistiklerinin nasıl oluşturulduğunu açıklamakta fayda vardır. Tüm dünyadaki iplik işletmeleri Uster Technologies in laboratuvarlarına kopslar ve bobinler gönderdi. Tam olarak aynı iplik olmasa da, her lot içindeki değerleri eşleştirmek mümkündü. Kalite açısından yüksek varyasyona sahip birçok ürünün STATISTICS in doğruluğu üzerinde bir etkisi olacağı kesindir. Bu nedenle, birkaç durumda sık görülen iplik hatalarının (ince-kalın yer, neps) kops ve bobin arasında artmak yerine azaldığı görülmüştür. Doğruluğu Top düzeye çıkarmak için, Uster Technologies öncekinden daha fazla örnek topladı. Grafiklerin numara aralıklarına göre ayrılmadığına dikkat etmek önemlidir. Bu önemlidir, çünkü ince numara bir iplik normal olarak kalın numara bir iplikten daha fazla özellik değiştirme eğilimine sahiptir. % degisim Tüylülük % pamuk, ring iplik, penye, örme % %2 % %7 %9 USP düzeyi USTER STATISTICS 13 USTER STATISTICS 18 Şek. 21 Karde ve penye örme ipliği için USTER STATISTICS 13 ten 18 e veri karşılaştırmasını gösteren, bobindeki değişiklikler İplik kalitesi üzerinde azaltılmış bir etkisi olması açısından, bobin prosesindeki açık eğilimi görmek sevindiricidir. Burada endüstri, daha nazik bobin prosesleri geliştirme konusunda makine üreticilerini tebrik edebilir. Elbette, kalite özellikleri üzerinde hala bazı etkiler söz konusu, ancak bunlar USTER STATISTICS 13 ile kıyaslandığında çok daha az. USTER STATISTICS 18 ile bir dizi yeni içerik mevcuttur. Bunun nedeni, USTER laboratuvarlarında test edilen örneklerin sayısının bu sürüm için tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmasıdır. 3.1 İplik testinde yeni özellikler USTER STATISTICS 18 pazara kapsamlı bir hizmet vermek amacıyla birçok yeni özellik sunmaktadır. Yeni özellikler büyük ölçüde iplik testi alanındadır ve genellikle müşteri girdilerine dayalıdır veya en son USTER test ekipmanının ilgili ölçümleri sağlamasından dolayıdır Elyaf uzaması Pamuk elyafının uzaması elyaf uzunluğuna değil, pamuk türüne bağlı olduğundan, elyaf uzamasına ilişkin yeni grafik görece olarak daha düz eğriler göstermektedir Şek. 22. İplik bükümünün yanı sıra, elyafların uzamasının ipliklerin uzamasında önemli bir etkisi vardır. Elyaf mukavemeti ile birlikte, ipliğin işlem davranışını etkiler. Yüksek işlem değerine sahip iplik, dokuma fabrikasında daha sonra tipik olarak daha iyi sonuç verecektir. Bu nedenle, gelecekte USTER STATISTICS de elyaf uzamasının dahil edilmesi gerekliliği açıktı. Elyaf uzamasi ve iplik uzaması arasindaki korelasyon % pamuk, ring iplik, penye Şek. 22 USTER STATISTICS 18 yeni elyaf uzaması Bununla birlikte, USTER veritabanlarının analizleri, elyafın uzaması ve bir penye pamuk ring ipliğinin uzaması arasındaki korelasyonun %8 seviyesinde olduğunu göstermiştir Şek. 23. Büküm çarpanı ve iplik üretim hızının iplik uzaması üzerinde de büyük bir etkisi olduğunu bilmemize rağmen, yüksek uzamanın temeli aslında elyaftan gelmektedir. Şek. 21 Karde ve penye örme ipliği için USTER STATISTICS 13 ü 18 ile kıyaslamaktadır y =.868x R² = İplik uzamasi (%) Elyaf uzamasi (%) Şek. 23 % penye pamuk ring ipliklerinde elyaf uzamasının iplik uzaması ile korelasyonu 18 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 19

12 3.1.2 Toplam toz, çepel ve elyaf nepsi sayısı arasındaki farklar Toplam toz ve çepel sayısının yanı sıra, elyaf nepsi sayısının dahil edilmesi piyasa gözlemlerine dayanmaktadır. Şimdiye kadar, sadece toplam neps sayısı göz önünde bulundurulmuştur. Çepel ve toz içeriği şu ana kadar ayrı ayrı belirtilmiştir. Şek. 24 yeni oluşturulan grafikleri gösterir. Yalnızca toplam neps sayısının ele alınması, artık yetersiz olarak kabul edilmektedir. Toplam neps sayısı, elyaf nepsi ve tohum kabuğu nepsi sayısının toplamıdır. Yüksek neps sayısı agresif çırçırlama, düşük olgunluk ve mekanik hasat ve çırçırlamada zayıf bakım olduğunu gösterir. Bu korelasyon, Uster Technologies in bu özellikleri USTER STATISTICS e dahil etmesine ön ayak oldu. Çırçır tesisleri günümüzde kaliteden ziyade verimliliğe odaklanmaktadır. Ayrıca, çırçır tesislerinin gerekli iyileştirilmesi, artan pamuk miktarlarıyla aynı derecede ilerlememiştir. Elyaf nepslerinin ve tohum kabuğu nepslerinin ayrı ayrı değerlendirilmesiyle, artık pamukların daha doğru bir şekilde değerlendirilmesi mümkün olmaktadır. Artık, bir iplik işletme müdürü, tohum kabuğu nepsi ve elyaf nepsi seviyelerini karşılaştırabilmektedir. Şek. 2 Ham pamukta gram başına 26 elyaf nepsi sayısına sahip kumaş. Bu, %7 lik USP 18 değerini temsil etmektedir Şek. 24 Toplam toz ve çepel sayısının yanı sıra, elyaf nepsi sayısı için yeni grafikler Neps ölçümlerinde bu kadar net bir ayrıntıyla, bir iplik işletmesi belirli bir neps bileşenini yönetmek için balya dizimlerini optimize edebilir. Ayrıca, daha sonraki işlemler sırasında neps bileşenlerinin çıkarılmasında verimlilik için en uygun hale getirilebilir. Örneğin iplikçi, boyamadan sonra kumaşlar üzerindeki beyaz lekelerin miktarını daha doğru tahmin edebilir. Şek. 2 teki örnekte, yüzeyde birçok beyaz lekeye sahip % karde pamuktan bir kumaş gösterilmektedir. Bu beyaz lekelerin temel nedeni, yüksek oranda olgunlaşmamış elyaf içeren yüksek bir elyaf nepsi seviyesidir. Buradaki kumaşın üretildiği iplikteki ham pamukta ise, gram başına 26 elyaf nepsi ile sonuçlanmıştır. STATISTICS e göre, bu halihazırda USP %7 ile yüksek bir seviyeye sahip. Şek. 26 Elyaf nepsi sayısı için iplik hazırlıktaki değişim i gösteren işlem şeması Açıkçası, bu örnekte, iplik işletmesi yönetimi elyaf nepsi seviyesini dikkate almamıştır aksi takdirde proseslerini ayarlamış olmaları gerekirdi. Şek. 26, elyaf nepsi için elyaf işleme grafiğini göstermektedir; bu ayrıca STATISTICS in yeni bir özelliğidir. Bu kumaş örneğindeki ipliğin fitili gram başına elyaf nepsi sayısına sahiptir. Bu, %9 seviyesinde gram başına USP 18 neps olarak derecelendirilmiştir. Böylece, bu iplik işletmesi kalitesini artırabilirdi çünkü elyaf nepsini gram başına 3 a kadar azaltma potansiyeli mevcuttu. Elyaf işleme grafiğinde gösterildiği gibi tarama prosesi, elyaf nepsi azaltmaya yönelik odaklanılacak en iyi noktadır. Verileri diğer iplik işletmelerinin verileriyle ile kıyaslamak için, tarak makinesinin ayarlanması ve şerit verilerinin elyaf nepsi grafiği kullanılarak karşılaştırılması önerilir. Olgunluğun izlenmesiyle birlikte, iplik işletmeleri beyaz kumaş lekelerini önleyebilir. İşleme sırasında fark edilirse, iplik, olgunlaşmamış elyaf nepslerinin daha az rahatsız edici olduğu ağartılmış beyaz tişörtler gibi farklı bir uygulamaya yönlendirilebilir. USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 21

13 Yüksek kalitede iplik Orta kalitede iplik Düşük kalitede iplik Şek. 27 Endüstriyel uygulamalarda USTER TESTER ile ölçülen şerit düzgünsüzlüğü Şek. 28 Penye kalitelerine göre fitil aralığı, USTER STATISTICS 13 için Ne.6 dan 3. e, 18 de ise Ne.4 ten 1.7 ye yükseltilmiştir. Daha kalın fitillere doğru belirgin bir eğilim göze çarpmaktadır Düzgünsüzlük (%) USP %9 %9 % Şek. 29 Şerit ve fitil düzgünsüzlüğünün ring ipliği düzgünsüzlüğüne etkisi. Düşük kaliteli bir şeritten yüksek kalitede iplik üretmek zordur 1.2 CVm (%) CVm (%) CVm 3 m (%) CVm (%) CVm 3 m (%) CVm m (%) Son pasaj cer Ne.11 Şerit ve fitil düzgünsüzlüğünün, ring ipliği düzgünsüzlüğü üzerindeki etkisi % pamuk, karde, kops, örme USP %7 % % Fitil Ne.8 USP %9 %9 %2 3.2 Şerit ve fitil kalitesi için yeni kaynak USTER STATISTICS 18, iplikçilere artık. ve 6. nesil USTER TESTER ile ölçülen şeritler ve fitillere ilişkin çığır açan yeni veriler sunmaktadır Şek. 27. Önceden, şerit verileri, piyasadan elde edilen USTER SLIVERGUARD sonuçlarına dayanarak oluşturulmuştu. USTER laboratuvarlarına şerit ve fitil malzemeleri sağlamak büyük bir lojistik zorluktur. Yalnızca nakliye bile malları etkileyebilir, böylece sonuçlar doğru veya tekrarlanabilir olmayabilir. Bu nedenle, Uster Technologies, şerit ile ilgili verileri müşterilerin sitelerinde sistematik olarak kaydetmeyi ve toplamayı seçmiştir. Sayısız tekstil teknolojisi ve dünya çapındaki Uster Technologies servis mühendisleri, müşterilerden piyasadaki USTER düzgünsüzlük test cihazlarına dayalı ölçüm verileri toplamıştır. Ölçümdeki nem ve sıcaklık göstergeleri Uster Technologies in buğdayı samandan ayırmasını ve STATISTICS e yalnızca kalibre edilmiş ekipmanla doğru iklim koşulları altında yapılan testlere dayanan verileri dahil etmesini sağlamıştır. Şeritten ipliğe 17.8 USP %9 %42 % Düsük kaliteli iplik Orta kaliteli iplik Yüksek kaliteli iplik %78 %13 % 4.3 USP 2.9 Ring iplik Ne %8 %17 % 3.4 USP Şek. 3 Yüksek, orta ve düşük derecede düzgünsüzlüğe sahip kalitede ipliklerden üretilen kumaş (soldan sağa) Günümüz endüstrisinde şeritler daha düşük oranda kalın üretiliyorken, fitillerin önemli ölçüde daha kalın bir şekilde üretilmesi dikkat çekicidir Şek. 28. Cer makinesi üretimlerinin son birkaç yılda çok fazla artmış olması, bunun bir nedeni olabilir. Daha yüksek hızlar ve daha kalın şerit numaraları sayesinde daha yüksek üretimler mümkündür. Sonuç olarak, fitiller de daha kalındır. İplik numarası dağılımı son birkaç yıl boyunca sabit kaldığından veya daha da azaldığından, ring iplik makinelerindeki çekimlerin önemli ölçüde arttığı sonucuna varabiliriz. Açıkça görüldüğü üzere, ipliklerin kalitesi düşmediğinden son yıllarda makine mühendisliği gelişmeleri ve varyasyonların düzeltilmesi sayesinde cer makineleri iyileşmiştir, ancak kararlı olarak kabul edilebilirler. Uster Technologies, düzgünsüzlük açısından şerit ve fitil kalitesini değerlendirmek için STATISTICS in daha fazla kullanılmasını önermektedir. STATISTICS de belirtildiği üzere, düzgünsüzlük seviyesi kötü olan bir son pasaj cer şeridinden, iyi düzgünsüzlüğe sahip olan bir iplik üretilemez. Bu ifade, Şek. 29 da gösterilen örnekle kanıtlanmıştır. Düşük kaliteli bir son pasaj cer şeridinden (kırmızı sütunlar) düşük kaliteli bir fitil üretilmiştir, bu da düzgünsüzlük (CV m ) temelinde düşük kalitede bir ipliğe yol açmıştır. Benzer şekilde düşük kaliteye sahip ikinci bir son pasaj cer şeridinin (gri sütun), orta kalitede bir fitille sonuçlanması ilginçtir. İşletmenin fitil makinesinde iyi bir iş çıkardığı anlaşılıyor. Fitillerin 3 m lik CV m değerini kıyaslarsak, kırmızı sütundaki şeridin, 3 m lik CV m değerinin düşük kalite seviyesine sahip olması nedeniyle halihazırda sorunlu olduğu açıktır. Orta kalitede fitil, orta kalitede bir iplikle sonuçlanırken, mavi sütun, yüksek kalitede bir son pasaj cer şeridi yoluyla yüksek kalitede fitilin ve sonrasında da son derece düzgün örme iplik kalitesinin elde edildiğini göstermektedir. Şek. 3 gösterilen farklılıkların uygunluklarını değerlendirmeye yardımcı olur. Yüksek kaliteli iplikten yapılan örme kumaşın görünüşü, orta/yüksek kalite ve düşük kaliteli iplik ile karşılaştırıldığında çok daha düzgündür. Kumaş kalitesi, şerit ve fitil düzgünsüzlüğünün etkilediği iplik düzgünsüzlüğünden etkilenir. 22 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 23

14 Bu örnekte gösterildiği gibi şerit, fitil ve iplik verilerini analiz etmek, iplik işletmesine, müşteri gereksinimlerini karşılayan en iyi kalitede iplikler üretmek için proses ve kalite özelliklerini optimize ederek iyileştirmelerin nereye odaklanacağı konusunda net bir kılavuz sunar. Bu şekilde iplik işletmesi, USTER STATISTICS e dayalı olarak şerit ve fitil için temel performans göstergeleri (KPI) belirleyebilir. 3.3 İplik testi için yeni özellikler İplik testi olanakları; artık mum grafikleri şekilde gösterilen USTER TESTER 6 tüylülük uzunluğu sınıflandırması, USTER ZWEIGLE TWIST TESTER büküm çarpanı ve USTER CLASSIMAT top sınıfları gibi yeni karakterler eklenmek suretiyle arttırılmıştır. Faydaları, aşağıdaki bölümlerde açıklanmıştır Yeni tüylülük uzunluğu sınıflandırması HL sensörü özellikli USTER TESTER 6, yeni bir tüylülük uzunluğu sınıflandırması sunar. Yeni S3u Şek. 31 ve S1+2u değerleri, ITMA 1 te tanıtılmıştı ve artık, ilk kez USTER STATISTICS te mevcut durumda. Geleneksel USTER TESTER prosedürünün yanı sıra uzunluk sınıflandırmanın dâhil edilmesiyle, Uster Technologies USTER ZWEIGLE HL4 e dayalı analizlerin artık yayınlanmamasına karar vermiştir. Denemeler, açık bir şekilde yeni uzunluk sınıflandırmasının sonraki işlem özellikleriyle daha iyi korelasyonunun yanı sıra tekstil yüzey özellikleri üzerindeki etkisinden dolayı ipliğin daha doğru değerlendirmesini sağladığını açıkça göstermiştir. Bu nedenle HL modülü iplik geliştirme işlemlerini açıkça destekler ve USTER TESTER 6 nın tüylülük indeksi H, iplik ticareti açısından tanımlayıcı niceliktir. Şek. 31 USTER TESTER 6 nın HL sensörü ile belirlenmiş S3u tüylülük uzunluğu sınıflandırması USTER TESTER 6 HL sensörü tarafından belirtilen tüylülük değerleri gelecekte önemli bir rol oynayacaktır. Tüm yeni oluşturulan tüylülük grafikleri dikkate alındığında aşağıdaki ifadeler geçerlidir: Numara ne kadar ince olursa, ipliğin enine kesitindeki elyaf sayısı nedeniyle S3u değeri düşer Örme ipliklerde daha düşük iplik bükümünden ötürü, kops ve bobin arasındaki fark örme için dokumaya göre daha fazladır Kops ve bobin arasındaki fark, penye ipliklerdeki kısa elyaf içeriğinden dolayı karde için çok daha fazladır Kops ve bobin arasındaki fark, kompakt işlemi etkisinden dolayı kompakt iplik için ring ipliğe kıyasla daha azdır. Tüylülük uzunluk sınıfları S1+2u (/ m) USP S1+2u Kopçanın aşınmasından dolayı kalite değişimi %69 %77 %72 %78 %91 >%9 >%9 USP neps +% %68 %71 %72 %73 %8 %87 % Şek. 32 S1+2u yardımı ile kopça ömrü analizi Günler Şek. 32, bir iplik işletmesinin USTER STATISTICS deki yeni S3u ve S1+2u değerlerinden nasıl faydalanabileceğine dair pratik bir örneği göstermektedir. İplik işletmeleri, sürekli kaliteyi sağlamak ve aynı zamanda yedek parça maliyetlerini en aza indirgemek için kopça değişim zamanlarını optimize edecektir. Bu örnekte, % penye pamuktan bir Ne 4 ring örme ipliği, kopça üreticisine göre, günlük bir kopça kullanım ömrü ile üretilmektedir. Aynı makinenin özdeş millerinden kopsun günde bir kez test edildiği bir deneme yapıldı. kopsun ortalamaları grafikte gösterilmiştir. Test, bir kopça değişikliğinden iki gün sonra başlatıldı ve 9. güne kadar her gün devam etti. Grafik açıkça tüylülüğün. günden 6. güne arttığını göstermektedir Neps +% (/km) Tüylülük uzunluğu sınıflandırması S1+2u (/ m) Bununla birlikte asıl soru, değişimin halihazırda iplikhane yöneticisini alarma geçirmek ve kopçanın çalışma süresini azaltmak için yeterli olup olmadığıdır. İplik, 3. günde daha tüylü olduğunu gösteren %69 USP değeriyle başlıyor. İlk birkaç gün, seviye USP %69 ile 78 arasında değişmektedir. 7. günde, USP değeri %91 e, 8. ve 9. günlerde ise USP > %9 e yükselir. Bu, 7. günde başlayan gerçek bir kalite değişikliği olduğunu gösterir. Ek olarak, +% neps sayısında USP seviyesi de önemli ölçüde artmaktadır. Bu durum, bu kopça-bilezik kombinasyonu ve iplik numarası ile kopça değişiminin planlanan ve önerilen günlük süreden önce yapılması gerektiğini teyit etmektedir. Neps +% (/km) 24 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 2

15 3.3.2 USTER CLASSIMAT yoluyla yorumlama USTER STATISTICS 13 ün yayınlanmasıyla, USTER CLASSIMAT e dayalı değerler tanıtıldı. Etkilenen payların ve Top sınıfların dahil edilmesi, USTER STATISTICS 18 için bir dönüm noktasıdır. USTER CLASSIMAT testi ile, ölçülen düzgünsüzlük özelliklerine ilişkin aykırı değer limitleri (CV m ), sık görülen iplik hataları (ince-kalın yer, neps) (standart ve hassas) ve tüylülük (H) otomatik olarak tanımlanır. Ölçümlerin aykırı değer limitlerinin ötesinde olduğu iplik uzunlukları etkilenmiş olarak adlandırılır. Etkilenen pay, etkilenen iplik uzunluğunun test edilen toplam uzunlukla karşılaştırıldığındaki yüzde (%) değeridir. Örneğin, bir USTER CLASSIMAT testindeki 2 km lik bir iplik, km lik bir uzunlukta düzgünsüzlük (CV m ) aykırı değerinden etkileniyorsa, etkilenen pay yüzde değeri %1 olur. Şek. 33 Bir ipliğin bireysel özellikleri şeklinde gösterilen etkilenen kısımlarn Bugüne kadar, USTER STATISTICS de etkilenen paylar için tek bir değer mevcuttu. Uster Technologies, bu değer hakkında tam olarak anlaşılmadığını ve kullanılmayacağını gösteren birçok soru ve geribildirim almıştır. USTER STATISTICS 18 de Şek. 33, etkilenen iplik payı artık şu şekilde dağıtılır: Düzgünsüzlük (CV m ) Sık görülen iplik hataları (ince-kalın yer, neps) (standart ve hassas) ve Tüylülük indeksi (H) Yeşil kutular Top 9 a dahildir = Toplamı A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E Yeşil ve mavi kutular Top 12 ye dahildir = Toplamı A3, A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E, F, G Yeşil mavi ve kırmızı kutular Top 16 ya dahildir = Toplamı A3, A4, B2, B3, B4, C1, C2, C3, C4, D1, D2, D3, D4, E, F, G Şek. 3 Top sınıfları gösteren USTER CLASSIMAT sınıflandırma matrisi Uster Technologies, bu analizin iplik tüccarları için daha faydalı olduğuna inanıyor. Şek. 34 Top 9, 12 ve 16 sınıflar için yeni grafik Birçok kullanıcı, USTER CLASSIMAT in kapsadığı bireysel sınıfların sayısının caydırıcı olduğunu bildirmiştir. Bu nedenle, belirli bireysel sınıflar artık in USTER STATISTICS 18 de top sınıflarda birleştirilerek özetlenmiştir Şek. 34. Bireysel sınıflar, aşağıdaki gibi üç Top sınıfta özetlenmiştir: Top 9 = A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E nin toplamı Top 12 = A3, A4, B3, B4, C3, C4, D2, D3, D4, E, F, G nin toplamı Top 16 = A3, A4, B2, B3, B4, C1, C2, C3, C4, D1, D2, D3, D4, E, F, G nin toplamı Daha fazla sınıf birleştirildiğinde, kısa, orta ve uzun uzunluktaki daha hassas kalın yerler dahil edilir. Şek. 3, sınıfların anlamını göstermektedir. Görüntülenen iplik hataları sınıflara dahil edilmiştir. Bu şemaya dayanarak, bir iplik işletmesinin veya iplik alıcısının hangi top sınıfın önemli olduğuna karar vermesi daha kolaydır. Örneğin, daha yüksek miktarda B2 nin kabul edilebilir olup olmadığına dair seçim, büyük ölçüde ipliğin son kullanımına bağlı olacaktır. Şimdiye kadar, Top 9, 12 ve 16 sınıflarına ilişkin bilgiler sadece interaktif grafiklerde mevcuttu. Artık, bir iplik profili açıklaması için aşağıdaki özellikler de mevcuttur: Aykırı değerler YARN BODY Yoğunluk alanları USTER CLASSIMAT, YARN BODY yardımı ile iplik özelliklerinin yorumlanması ve gösterilmesi için kullanılır. Sistem iplik hata dağılımını analiz eder ve YARN BODY olarak adlandırılan iplik profilini görüntüler. Basitçe söylemek gerekirse YARN BODY, beklenen doğal varyasyonlar seti ile normal iplik olup, tahammül edilebilir iplik hataları ile nominal ipliği temsil eder. Kısa kesik elyaflı iplik hataları daha sık meydana geldiğinden, YARN BODY kısa kesik elyaf iplik değişimleri yönünde her zaman daha geniştir. Buna karşılık, YARN BODY uzun kesik elyaflı iplik çeşitleri yönünde daha küçük hale gelir. Yoğun alan (uzunluğa karşı yansıma), yabancı elyafların ve bitkisel maddenin çok sık oluştuğu, ancak küçük boyutlarından dolayı kumaşta pek tespit edilemeyen bir kesimi gösterir. Yoğun alan hammaddeye bağlıdır. Çok fazla yabancı maddeye veya bitkisel maddeye sahip olan bir pamuktan iplik üretilirse, yoğun alan daha geniş olacak ve çok sayıda kesimin olması gerekecektir. Kalın ve ince yerler, yabancı maddeler, polipropilen, kütle düzgünsüzlüğü, sık görülen iplik hataları (ince-kalın yer, neps) ve tüylülük için aykırı değerler sabit limitler vasıtasıyla belirlenir. USTER STATISTICS 18 artık USTER CLASSIMAT QUANTUM verilerini içermemektedir. Önceki raporlardan alınabileceği üzere, USTER CLASSIMAT ve USTER CLASSIMAT QUANTUM verileri kıyaslama için kullanılamamaktadır. USTER CLASSIMAT içindeki akıllı algoritmalar, USTER CLASSIMAT QUANTUM ile ilgili yaklaşık değerlerin gösterilmesini sağlar. 26 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 27

16 Şek. 36 Dokuma için % penye kompakt iplik örneği için büküm çarpanının USP değeri Ticaret ve üretim için optimize edilmiş iplik büküm Önceki USTER STATISTICS yayınında, mutlak bükümün metre başına ya da inç başına devir sayısı olarak gösterilmesi şeklinde yalnızca ölçü birimlerinde farklılık gösteren iki grafik sunulmuştu. Değerler arasındaki tek fark, dönüştürülme şekilleri olmuştur. Yeni yayın mutlak bükümleri ve büküm çarpanını içerir. Kullanıcı, her iki özelliği de ölçüm birimi ile gerektiği şekilde seçebilir Şek. 36. Büküm çarpanı, başka bir test değişkeni olarak dahil edilir. Bu, iplik ticaretine yardımcı olacaktır. Büküm çarpanı çoğunlukla bir ipliği tanımlamak için kullanılırken, metre başına devir sayısının (T/m) bir iplik makinesinin ayarlarında kullanılması daha muhtemeldir. İplik işletmesi, dünya çapında rekabet edilen tesislerin aynı ipliği daha yüksek bükümle mi, yoksa daha düşük bir bükümle mi ürettiğini değerlendirebilir. Bu, bir iplikhane büküm seviyesi USP %9 te olan bir iplik üretiyorsa, viskoz krep ipliği gibi bazı uygulamalar için ürününün daha yüksek bir büküme ihtiyacı olabileceği anlamına gelir. Alternatif olarak, standart bir uygulama için, tesis büküm seviyesini düşürme ve üretim kazanma potansiyelini görebilir. Daha düşük bir büküm seviyesi diğer kalite özellikleri üzerinde çok fazla etkiye sahipse, üretici elyaf kalitesi seçimini buna göre iyileştirmeyi deneyebilir. Bu örnek, açık bir şekilde bunun iyi veya kötü bir soru olmadığını göstermektedir: değerleri yanlış yorumlamamak adına her STATISTICS değerlendirmesi bağlam dahilinde yapılmalıdır. Büküm katsayisi (a e ) USTER STATISTICS 18, USP % Büküm katsayisi (a e ) farkli isleme ve uygulama türleri ile İplik numarasi (Ne) % pamuk, ring iplik, karde, örme % pamuk, kompakt iplik, penye, dokuma % pamuk, ring iplik, karde, dokuma Şek. 37 İplik türüne ve uygulamaya bağlı olarak % pamuk ipliği için büküm çarpanı farkları Bir dokuma veya örme uygulaması için bir ring iplik, numara ne kadar inceyse, büküm çarpanının o kadar düşük olduğunu gösteren eğilimi izler Şek. 37. Kompakt bir dokuma ipliği tersine bir eğilim gösterir: iplik ne kadar ince olursa, büküm çarpanı da o kadar yüksek olur. Ek olarak, normal şartlar altında ince numara iplikleri oluşturan daha uzun, daha ince ve daha güçlü elyaflar istenen iplik mukavemetini telafi edememektedir, bu nedenle daha yüksek bir büküm çarpanı gerekir. 28 USTER NEWS BULLETIN No. 1 USTER NEWS BULLETIN No. 1 29