Yetişkin Eğitimi 1/17

Transkript

1 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin Eğitimi Yetişkin Eğitimi Yetişkin eğitimi, eğitim almakta olanların gereksinimlerine göre düzenlenmelidir. Bu, eğitimin esnek olması gerektiği ve herkesin eğitim alması için uygun bir fırsat bulabilmesi anlamına gelmektedir. Eğitim yavaş ya da hızlı olabilir, dersler gündüz ya da akşam yapılabileceği gibi uzaktan da verilebilir. Yetişkin eğitimi almaya hakkı ve isteği olan vatandaşların eğitim almalarını sağlamaktan belediye sorumludur. Belediye, eğitimi kendisi düzenleyebilir ya da başka bir eğitim koordinatöründen alabilir. 1/17

2 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Yetişkin eğitimi dersleri Bu çerçevede yetişkin eğitimi aşağıdakileri kapsar: Temel yetişkin eğitimi. Yetişkinler için lise eğitimi. Göçmenler için İsveççe (SFI). Öğrenme engelli yetişkinler için temel eğitim ve lise eğitimi (Särvux). İleri mesleki eğitim. Tamamlayıcı eğitim. Temel yetişkin eğitimi Temel yetişkin eğitimi dersleri 9 yıllık zorunlu eğitimle aynı seviyededir. Yine de derslerin yapısı biraz farklıdır. Derslerin içerikleri farklı bilgi alanlarından oluşmaktadır: İsveççe, İkinci Dil olarak İsveççe, İngilizce, matematik, sosyal bilimler, din bilimleri, tarih, coğrafya, fizik, kimya, biyoloji, ev ve tüketici ekonomisi. Eğitim, sosyal ve iş yaşamına katılımda ihtiyaç duyulan bilgi ve becerileri sağlayacaktır. Aynı zamanda öğrencilerin eğitimlerine devam etmesini de mümkün kılacaktır. 20. yaşına girdiği yılın 1 Temmuz'undan itibaren herkes temel yetişkin eğitimine katılma hakkına sahiptir. Derslerin başlayacağı seviye, her öğrencinin deneyimleri, bilgisi ve gereksinimleri doğrultusunda belirlenecektir. Öğrenciler eğitim hızlarını kendileri belirledikleri için derslerini diğer derslerle birleştirebilir ya da okurken çalışabilir veya çıraklık yapabilir. Yetişkinler için lise eğitimi Lise eğitimi, lise eğitimi düzeyinde bilgi ve yeterlilik sağlayacaktır. Bir öğrenci aşağıda belirtilen durumlarda yetişkinler için lise eğitimi derslerine katılabilir: 20 yaşına girdiği yılın 1 Temmuz'undan itibaren 2/17

3 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Ulusal bir eğitim programını ya da bir lisede benzer bir eğitimi tamamladığında. Bir kişinin her ders için: Dersin vereceği bilgi ve becerilerinin eksik ya da yetersiz olması, Dersleri takip etmesini sağlayacak koşullara sahip olması gerekmektedir. Yetişkinler için lise eğitimi, öncelikli olarak lise eğitimini alamamış ya da tamamlayamamış kişileri hedef almıştır ancak lise eğitimini tamamlayanlar da bu eğitime katılabilirler. Bu durumda hedef, daha önce alınan eğitimde bulunmayan bir konuyu öğrenmek ya da daha iyi derece almak olmalıdır. Göçmenler için İsveççe (SFI) Göçmenler için İsveççe, İsveç dilinde temel bir eğitimdir. 16 yaşına girdikleri yılın 1 Haziran'ından itibaren temel İsveççe bilmeyen ve belediyeye kayıtlı herkes SFI eğitimi alma hakkına sahiptir. SFI eğitimi almak isteyenlerin belediyeye başvurmaları gerekmektedir. Belediyenin eğitimle ilgili memurları ve mesleki rehber danışmanları eğitim planı konusunda yardımda bulunabilir. SFI, diğer eğitim çalışmalarıyla, mesleki oryantasyonla ya da mesleki eğitimle birlikte yürütülebilir. Öğrenci sağlık sigortası ofisinden maddi yardım alırken de SFI eğitimi alabilir. SFI eğitimi ayrıca sağlık ve tıp hizmetleri çerçevesinde sunulan faaliyetlerle birlikte de alınabilir. Öğrenme engelli yetişkinler için temel eğitim ve lise eğitimi (Särvux) Särvux, eğitimlerini tamamlamak isteyen öğrenme engelli yetişkinler için hazırlanmış bir eğitim programıdır. Öğrenme engelli yetişkinler için hazırlanmış eğitime katılmak isteyen bir kişi, 20 yaşına girdiği yılın 1 Haziran'ından itibaren bu programda eğitim alabilir. Eğitim programında, öğrenme engelli öğrencilere verilen zorunlu ilkokul ve yine öğrenme engelli öğrenciler için hazırlanmış ulusal lise eğitimindekine benzer dersler ve bilgiler yer alır. Tek bir dersten ya da birkaç dersin birleşiminden oluşan bir eğitim programı seçebilirsiniz. 3/17

4 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Öğrenme engelli yetişkinlere sağlanan temel eğitim, zorunlu ilkokulda öğrenme engellilere sunulan bilgileri eksik olan öğrenme engelli kişilere verilir. Öğrenme engelliler için hazırlanmış yetişkin lise eğitimi, eğitimlerini öğrenme engelli kişilere yönelik lisede tamamlamış kişileri hedef alır. Öğrenme engelli yetişkinlere yönelik lise eğitimi, öğrenme engelli kişilere yönelik lisedeki ulusal ve özel olarak hazırlanmış programlara benzer. İleri mesleki eğitim İleri mesleki eğitim, belediyenin yetişkin eğitimi kapsamında verilen mesleki eğitimdir. Eğitim programları yetişkinlere bir meslekte yeni bir seviyeye ulaşmaları ya da tamamen yeni bir meslek kazandırmaya yönelik beceriler vermek üzere düzenlenmiştir. İleri mesleki eğitime örnek olarak sürücü öğretmenliği, profesyonel şoförlük, otobüs şoförlüğü, öğrenci asistanlığı ve çocuk bakım uzmanlığı verilebilir. Eğitim programı 10 ile 60 hafta arasında değişebilir ve işle ilgili faaliyetlerle birlikte yürütülebilir. Tamamlayıcı eğitim Tamamlayıcı eğitim, halk eğitim sisteminin tamamen dışında kalan bir eğitim türüdür. Tamamlayıcı eğitim programları, belediye değil, devletin desteklediği bağımsız eğitim koordinatörleri tarafından yürütülür. Eğitim programları, devam eden derslerle resmi olarak uyumlu değildir ancak lise eğitimini tamamlayıcı nitelikte görülebilir ve çoğu zaman bir konuya ya da mesleki alana odaklanır. Sanat, el sanatları ve tiyatro gibi alanlarda eğitim veren yaklaşık 150 eğitim koordinatörü bulunmaktadır. Eğitim programlarının çoğu ücrete tabidir ve bazıları için eğitim bursu vardır. Öğrenci ücretleri ve eğitim burslarıyla ilgili ayrıntılı bilgi, ilgili eğitim koordinatörlerinden alınabilir. 4/17

5 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Yetişkin eğitimi dersleri Yetişkin eğitimi derslerine, belediyenizdeki yetişkin eğitimi ofisiyle irtibata geçerek başvurabilirsiniz. Başvurunun nasıl yapıldığıyla ilgili birçok durum için bilgi, belediyenin web sitesinde verilmiştir. Eğitiminiz için doğru seviyeyi seçmeniz veya eğitiminizi kısaltmak için genellikle, geçmiş bilgilerinizi ölçecek bir test uygulanır. Belediyenin yetişkin eğitimiyle ilgili memurları ve mesleki rehber danışmanları, eğitim planı konusunda yardımda bulunabilir. Tamamlayıcı eğitim almak isteyen herhangi bir kişi, eğitim koordinatörüyle doğrudan görüşmelidir. Ayrıntılı bilgi: İsveç Yerel ve Bölgesel Yönetimler Birliği'nin web sitesinde İsveç'teki tüm belediyelerin adreslerini bulabilirsiniz. Çalışma ortamı İyi bir çalışma ortamı, öğrencilerin okula gitmekten hoşlanmasına ve öğrencilerin öğrenme kapasitesinin olmasına bağlıdır. Çalışma ortamını etkileyen birçok faktör bulunur. Odalar, mobilyalar, aydınlatma, ses ve hava bu konuda çok önemlidir. Okul programı, yazılı ve yazılı olmayan yönetmelikler ile farklı grup ve kişiler arasındaki iş birliği de nasıl hissettiğimizi etkiler. Çalışma Ortamı Yasası bütün okullar ve diğer çalışma yerleri için geçerlidir. Ayrıntılı bilgi: İsveç Çalışma Ortamı Yönetimi'nin okulla ilgili web sitesinden Çalışma Ortamı Yasası ve öğrenciler için çalışma ortamları hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. 5/17

6 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Ücretler Belediyenin yetişkin eğitimi sistemi ücretsizdir ancak eğitim sistemi öğrenme kaynakları, araçlar, koruyucu kıyafetler ve her öğrencinin kendi kullanımı için alacağı ve şahsi malı olarak kalacağı diğer kaynaklar gibi gündelik masrafların ücretini alma hakkına sahiptir. Eğitim sistemi ayrıca eğitim gezileri, vb. ile ilgili konularda ücretler talep edebilir. Bunun yanında tamamlayıcı yetişkin eğitimi, ders ücretine tabidir. Notlar Notlar öğretmenler tarafından verilir. Öğretmenler not vermeden önce öğrencileri durumlarıyla ve çeşitli not seviyelerine ulaşmaları için nelerin gerekli olduğuyla ilgili bilgilendirecektir. Öğretmen, verdiği notun nedenini açıklayabilmelidir. Verilen nota itiraz edilemez ama o ders için sınava girilebilir. Yıl sonu notu Farklı dersleri tamamlayan bir kişi, hangi dersleri ya da ek dersleri tamamladığını ve çeşitli derslerden aldığı notları gösteren bir sertifika alma hakkına sahiptir. Özel ders ya da oryantasyon dersi almış veya bilgisini nottan başka şekilde belgelemek isteyen bir kişinin de sertifika alma hakkı vardır. Sertifikalar müdür/müdireler tarafından hazırlanır. Temel yetişkin eğitimi Notlar tamamlanmış ya da kısmen tamamlanmış derslere verilir. Bir dersin alt derslerinden not alan öğrencilerin yıl sonu notu, bu notların toplamından oluşacaktır. Üç dereceli not sistemi uygulanır: G (Geçer), VG (iyi) ve IG (başarısız). Öğrenci, tüm önemli konuların hedeflerine ulaştığında kendisine final notu verilir. Hedeflere ulaşmak demek, öğrencinin en azından G almış olması demektir. Önemli dersler arasında İsveççe, İkinci Dil olarak İsveççe, İngilizce, matematik ve sosyal bilimler ile eğitim programındaki diğer alanlar vardır. 6/17

7 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Yetişkinler için lise eğitimi Notlar tamamlanmış ya da alt derslere ve proje çalışmasına verilir. Bir dersin alt derslerinden not alan öğrencilerin yıl sonu notu, bu notların toplamından oluşacaktır. Yetişkinler için olan lisede dört dereceli not sistemi uygulanır: G (geçer), VG (iyi), MVG (çok iyi) ve IG (başarısız). Notlar, ders programının hedeflerine ve derecelendirme kriterlerine göre düzenlenmektedir. Ders programına göre lisede toplam en az kredi olması gereken tüm temel dersleri (600 lise öğrenimi kredisi), alt dersleri ya da proje çalışmalarını tamamlayan öğrenciler, yetişkinler için lise eğitiminde final notu almaya hak kazanır (toplam lise kredisi). Yetişkinler için lise eğitimin temel dersleri, tüm ulusal lise programları kapsamındaki derslerle beden eğitimi, fitness ve sanatsal çalışmalar hariç, aynıdır. Devam eden eğitim Devam eden eğitimin dersleri bir final notuyla belgelenir. Eğitim programının amacını ve mesleki oryantasyonunu gösteren final notuna bir özet belgesi iliştirilecektir. Tamamlanmış her ders için not verilecektir. Not dereceleri şunlardır; G (Geçer), VG (iyi) ya da IG (başarısız). Tamamlayıcı eğitim Tamamlayıcı eğitim programına katılanlar, okullar tarafından ayrı ayrı verilen değerlendirme doğrultusunda eğitim programının koordinatöründen not ya da sertifika alır. Ayrıca birçok okul diploma verir. Okullar ulusal ders programına uymadıkları sürece verilen eğitim sertifikasının hiçbir resmi değeri yoktur. Bu nedenle final değerlendirmesi, yüksek öğrenime başvururken kredi değeri taşımaz. Göçmenler için İsveççe Göçmenler için İsveççe'nin iki not derecesi vardır: G (Geçer) ve VG (iyi). Eğer öğrenci G derecesini almazsa, öğretmen öğrencinin dersin hedeflerine bağlı olarak neleri başarıyla yaptığını sertifikada belirtecektir. Öğrenme engelli yetişkinler için temel eğitim ve lise eğitimi. Öğrenme engelli öğrenciler için olan zorunlu eğitime ve lise eğitimine benzeyen öğrenme engelli yetişkinler için zorunlu eğitimin ya da lise eğitiminin bir parçası olan tamamlanmış her ders ya da alt ders için not verilir. Öğrenme engelli yetişkinler için temel lise eğitiminde, öğrencinin derse katıldığını gösteren bir sertifika ders bittikten sonra dağıtılacaktır. 7/17

8 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Öğrenme engelli yetişkinler için lise eğitiminin derecelendirme sisteminde Geçer (G) ve İyi (VG) olmak üzere iki not derecesi vardır. G alamayan öğrenciler için not yerine sertifika verilecektir. Ekstra destek Ekstra desteğe ihtiyaç duyan öğrenciler bir öğretmene, eğitim memuruna ya da mesleki rehber danışmanına başvurmalıdır. Birlikte bir eğitim planı hazırlayıp ulaşılması gereken hedefleri ve söz konusu hedeflere nasıl ulaşılabileceğini belirleyebilirler. Problem, farklı bir eğitim hızındaki dersleri, kaldırılmış dersleri ya da başka bir dersle değiştirilmiş dersleri almakla çözülebilir. Çocukları ya da işi veya her ikisi de olan bir kişinin eğitimini akşamları ya da part-time olarak alma şansı vardır. Ayrıca, belediye yetişkin eğitimi kapsamındaki bir öğrenci uzaktan eğitim alma şansına sahiptir. Belediyenin yetişkin eğitimi programındaki eğitim memurlarının ve mesleki rehber danışmanlarının mevcut olasılıklarla ilgili bilgileri vardır. Birçok yetişkin muhtemelen uzun süredir eğitim almadığı için eğitim teknikleriyle ilgili yardıma ihtiyaç duyacaktır. Öğrenciler yardım almak için öğretmenleri, eğitim memuru ya da mesleki rehber danışmanı ile görüşebilirler. Özel ders planı Yetişkin eğitimi alan herkesin özel ders planı olacaktır. Bu plan öğrenim yılı başladığında hazırlanacak ve yıl içinde değiştirilebilecektir. Ders planı, öğrencinin eğitim amaçlarını ve ne kadar ders kredisi aldığını içerecektir. Öğrenci özel ders planını öğretmenleri, eğitim memurları ve mesleki rehber danışmanları ile birlikte hazırlar. Bunun yapılmasını sağlamak müdürün ya da müdirenin sorumluluğudur. Sınav Öğrenciler belediyenin yetişkin eğitiminden not almak için oryantasyon dersleri, özel dersler ve proje çalışmaları dışındaki tüm derslerden sınava girecektir. Bu demektir ki öğrenci bir derse tek başına çalışacak ve sınava girecektir. 8/17

9 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Her sınav için en fazla 500 İsveç Kronu alınmaktadır. Öğrenci aldığı dersin sınavında Başarısız (IG) olduysa ücret alınmayabilir. Öğrenci istediği kadar sınava girebilir. Öğrenci sınavdan kalsa bile notu düşürülmeyecektir. Sınavlara yalnızca dersi düzenleyen belediyede girilebilir. Denetmen belgeleri Yetişkin eğitimi, geniş bir yerel sorumluluğu olan hedef merkezli bir sisteme dahildir. İşlemlerin esas sorumluluğu belediyelere aittir. İşlemleri yönetmek için çeşitli denetmen belgeleri bulunmaktadır. Denetmen belgeleriyle ilgili aşağıda birkaç örnek verilmiştir: Eğitim Yasası Meclisten geçen Eğitim Yasası, yetişkin eğitimiyle ilgili temel koşulları kapsamaktadır. Yönetmelikler Yönetmelik, hükümet tarafından belirlenen koşullardan oluşur. Islah kurumlarındaki eğitimle ilgili yönetmelikler yetişkin eğitimi için hazırlanmış çeşitli yönetmelikler arasındadır. Müfredat (Lpf 94) Müfredat yönetmeliklere tabidir. Seçmeli okulların (Lpf 94) müfredatı devlet tarafından belirlenir. Devlet yapılacak görevler ve yetişkin eğitiminin sahip olacağı kapsamlı hedeflerin yanı sıra eğitimin temelini oluşturacak değerleri belirler. Ders programı Ders programı, eğitimin gerekliliklerini belirtir. Ulusal yetişkin eğitimi kapsamındaki her dersin İsveç Okullar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen bir programı olacaktır. Program, derslerin ve proje çalışmasının hedeflerinin yanı sıra ders tamamlandığında öğrencilerin ulaşacağı bilgi düzeyini de içerir. Ders programı, İsveç Okullar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenir. Yerel ders programı eğitim kurulu tarafından belirlenir. 9/17

10 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Okul planları Her belediyede, belediye okullarının nasıl organize edilip geliştirildiğini gösteren bir okul planı bulunur. Bu planlar, okulların ulusal hedeflere ulaşması için belediyenin yapmayı planladıklarını açıklar. Ayrıntılı bilgi: İsveç Okullar Genel Müdürlüğü nün web sitesinden yetişkin eğitimini denetleyen belgeler hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. Eğitim seçme Bir kişinin almak istediği eğitim, doğal olarak alacağı eğitimle neyi başarmak istediğine bağlıdır. Zorunlu eğitimi kaçırmış biri liseye ve sonra yüksek okula ya da başka bir eğitim türüne devam etmek için gerekecek bilgileri kazanmak isteyebilir. Bir başkası da İngilizce ya da tarihte daha yüksek bir not almak isteyebilir. Öğrencinin mesleki bir eğitim almak ya da kariyerini geliştirmek istemesi diğer nedenler arasında yer alabilir. Kararsız olanlar belediye yetişkin eğitimi bölümündeki eğitim memuru ya da mesleki rehber danışmanına başvurabilir. Öğrencinin gereksinimlerinin ne olduğunu bulmaya yardım etmek, danışmanın görevine bağlıdır. Danışman aynı zamanda, gelecekte diğer eğitim programlarına kabul edilmenin gereklilikleriyle ilgili soruları da cevaplayabilir. Devam eden dersler Uygunluk Yetişkin eğitimi dersleriyle lise öğrenimini bitiren ya da pekiştiren birçok kişi eğitimine devam etmeye karar vermiştir. Halk lisesinde, ileri mesleki eğitim okullarında ya da üniversitede öğrenim görmek için bazı ön bilgiler gereklidir. Bu durum uygunluk olarak adlandırılır. Uygunluk temeli açısından, genellikle lise öğrenimini tamamlamış bir öğrencinin devam edeceği alana göre diğer bilgiler de gerekebilir. Öğrencinin özel engelliler lisesindeki dersleri alması, belli bir alanda yeterlilik veya mesleki deneyim sahibi olması gerekebilir. 10/17

11 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Seçim Başvuranların sayısı mevcut kontenjandan fazla olduğu durumlarda, seçim işlemi uygulanır. Kural olarak en yüksek puana sahip öğrenci kontenjan hakkını kazanır. Lise notları veya üniversite sınav sonuçlarında puanlar ya da giriş için aranan nitelikler baz alınır. Görüşmeler, kişisel mektuplar ve çalışma örnekleri de kullanılabilir. Okuldaki eğitim danışmanları ve mesleki rehberlik görevlileri, farklı eğitim programları için yapılabilecekleri tespit etme konusunda yardımcı olabilir. Çeşitli ilgi alanları konusunda görüşmek ve çalışma planları yapmak için önceden rehberlik görevlisiyle irtibata geçmek iyi bir yöntemdir. Lütfen üniversiteye kabul edilmeyle ilgili yeni yönetmeliklerin 2010 un güz döneminden itibaren geçerli olacağını unutmayın. Ayrıntılı bilgi: İsveç Okullar Genel Müdürlüğü nün web sitesinden bütün eğitim programlarıyla ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. İsveç Okullar Genel Müdürlüğü'nün Yüksek Öğrenimle ilgili studera.nu adındaki web sitesinde, yüksek öğrenim çalışmaları ve İsveç Akademik Değerlendirme testi ile ilgili ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. Halk liseleri için gerekli bilgi aşağıdaki adresten alınabilir: İleri Mesleki Eğitim Kurumu'nun web sitesinden ileri mesleki eğitimle ilgili bilgiye ulaşabilirsiniz. Farklı meslekler ve iş gücü piyasası hakkındaki genel görüşlerle ilgili bilgi, İsveç İş Bulma Kurumu'nun web sitesinden edinilebilir. 11/17

12 01/01/08'de basılmıştır İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Eğitimde söz sahibi olma Tüm öğrencilerin eğitimlerinde söz sahibi olacağı, derslere katılacağı ve okulda sorumluluk alacağı müfredatta belirtilmiştir. Demokrasiyi sadece öğretmek yeterli değildir; aynı zamanda okulların demokratik bir şekilde çalışması gerekir. 12/17

13 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Nasıl söz sahibi olabilirim? Okul faaliyetleriyle ilgili görüşleriniz için aşağıda belirtilen kişilerle irtibata geçmelisiniz: Öğretmenler ve diğer personel normal bir ders gününde sınıfı ya da grubu ilgilendiren konularda bu kişilerle irtibata geçilmelidir. Müdür/müdire finansal ya da ilgili personelin yardımcı olamadığı konularda bu kişilerle irtibata geçilmelidir. Belediyenin okuldan sorumlu memuru veya hükümet görevlisi müdürün/müdirenin çözemediği daha önemli konularda bu kişilerle irtibata geçilmelidir. Müdürün/müdirenin görüşlerinizi dinlemediğini düşündüğünüz durumda da bu kişilerle irtibata geçebilirsiniz. Durumun ele alınışından memnun olmayan veya geçerli şartların belediye ya da kurul tarafından uygulanmadığını düşünenler İsveç Okullar Genel Müdürlüğü ile irtibata geçebilir. İsveç Okullar Genel Müdürlüğü, bütün devlet okulu kurucularının bu okulların faaliyetleri sırasında tüm koşulları yerine getirip getirmediğinin kontrol edilmesini sağlayan bir teftiş makamıdır. Bazı konularla ilgili olarak, belirli itiraz kararlarını inceleyen ve bağımsız bir kurum olan Eğitim İtiraz Kuruluna başvurabilirsiniz. Meselelerin çoğu öğrencilerin liseye ve belediye yetişkin okuluna (Komvux) kabulü ile ilgilidir. Ayrıntılı bilgi: İsveç Okullar Genel Müdürlüğü web sitesi. Eğitim İtiraz Kurulu web sitesi. 13/17

14 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Birçok kişi aynı şekilde düşünürse Bir konu hakkında aynı şekilde düşünen ne kadar çok kişi olursa, o konuyla ilgili değişiklik yapmak o kadar kolay olur. Fikirlerinizi hayata geçirmenin yollarından biri, bunları diğer kişilerle paylaşmaktır. Yetişkin eğitimi programlarında, sınıf ve öğrenci kurulu olması zorunlu değildir ama öğrenciler isterlerse böyle bir kurul kurabilirler. Bir sınıf ya da öğrenci kurulu olup olmadığını öğrenmek iyi bir fikirdir. Eğitim seçme Eğitimde söz sahibi olmanın yollarından biri, eğitim koordinatörü seçme imkânıdır. Bu imkân, eğitimden beklenen kaliteyi arttırır. Bunu yapmanın en iyi yolu eğitim koordinatörüyle irtibata geçmek, onu ziyaret ederek kendisine sorular sormak, müdür, müdire, personel ve öğrencilerle görüşmektir. Bütün eğitim koordinatörleri, iş planları ve okuyabileceğiniz kalite garanti raporları hazırlar. Bu işin farklı değerlendirmelerinin sonuçlarını da ayrıca isteyebilirsiniz. Neler için söz sahibi olabilirim? Öğrencilerin söz ve sorumluluk sahibi olma hakkı, eğitimin yanı sıra çalışma ortamı, ders kitapları ve programlar için de geçerlidir. Çalışma ortamı Diğer bütün iş yerleri gibi okul da bir iş yeridir. Çalışma Ortamı Yasası okuldaki herkes için geçerlidir. Güvenli çalışma ortamı öğrencilerin bilgi gelişimleri için ön koşuldur. Çalışma Ortamı Yasası bütün öğrencilerin çalışma ortamı ve işteki pozisyonu konusunda söz sahibi olma hakkı olduğunu belirtir. Okul ortamının stres, gürültü, temizlik ve havalandırma gibi yönlerinden memnun olmayan kişiler, öğrenci kurulu veya öğrenci güvenlik temsilcisi ile irtibata geçebilir. 14/17

15 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Öğrenci güvenlik temsilcisi, çalışma ortamındaki yetersizlikleri okul müdürüne/müdiresine iletebilir. Yetişkin eğitiminde, öğrenci güvenlik temsilcilerinin sayısı öğrencilerin sayısına ve çalışma koşullarına göre belirlenir. Hiçbir önlem alınmazsa, daha ileri gidilerek belediyedeki yetişkin eğitiminden sorumlu memur veya hükümet görevlisi ya da eğitim programı kurulu veya son çare olarak İsveç Çalışma Ortamı Kurumu ile irtibata geçilebilir. Eşit muamele planı Bütün öğrenciler, eğitimleri süresince kendilerini güvende hissetme hakkına sahiptir. Öğretmenler ve diğer personel, sataşmayı ve saldırgan davranışları etkili şekilde önleme ve bu tür davranışlar meydana geldiğinde bunları hızlı bir biçimde sonlandırmakla yükümlüdür. Her okul koordinatörünün mutlaka, insanların ayrımcılığa ve saldırgan muameleye karşı nasıl hareket edeceklerini belirten bir eşit muamele planı olmalıdır. Eşit muamele planı öğrencilerle birlikte hazırlanıp uygulanacaktır. Eğitimi sırasında kendisine sataşıldığını veya hakarete uğradığını düşünen herhangi biri, durumu öğretmenine bildirmelidir. Herhangi bir gelişme kaydedilmezse, öğrenci durumu müdüre/müdireye bildirmelidir. Okulun yeterince önlem almadığını düşünüyorsanız, meseleyi daha kapsamlı bir şekilde ele alacak olan Çocuk ve Öğrenci temsilcisiyle irtibata geçebilirsiniz. Ayrıca, bir öğretmen tarafından ayrımcılığa maruz kaldığınızı düşünüyorsanız yine bu kişilere başvurabilirsiniz. Çocuk ve Okul Öğrenci Temsilcisi, İsveç Okullar Genel Müdürlüğü ne bağlıdır ve öğrencilerin yetişkin eğitiminde daha fazla hak sahibi olması için çalışır. Sataşılmayı ve ayrımcı muameleyi engellemenin sorumluluğu öğrencilere değil eğitim koordinatörüne aittir. 15/17

16 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Ayrıntılı bilgi: İsveç Çalışma Ortamı Kurumu'nun web sitesinden Çalışma Ortamı Yasası, Öğrenci Güvenlik Temsilcileri ve öğrenciler için çalışma ortamları hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz. Çalışma ortamını geliştirme çalışmaları konusunda tavsiye alabilirsiniz. Çocuk ve Okul Öğrenci Temsilcisi, Çocuk ve Öğrenci Güvenlik Yasası ve Eşit muamele planları ile ilgili ayrıntılı bilgi aşağıdaki adreste bulunmaktadır. Bireysel sorumluluk Eğitimde katılımcı ve söz sahibi olma şansı, sorumluluk almayla ilgilidir. Yetişkin eğitimi alan bir öğrenciden, kendi dersleri ve çalışma ortamı konusunda bireysel sorumluluk alması; öğretmenlerinin, eğitim memurları ve mesleki rehber danışmanlarının yardımıyla eğitiminin mümkün olduğu kadar başarılı olmasını sağlamak için aktif olarak çalışması beklenir. Derslere katılmak, grup projelerini tamamlamak ve tüm ev ödevlerini yapmak öğrencinin sorumluluklarıdır. Yetişkin eğitimi için katılım zorunlu değildir ama derslerini tamamlamayan ve eğitim bursu alan bir öğrencinin bursunu kaybetme riski vardır. Eğitim Müfredat ve Eğitim Yasası öğrencilerin eğitimlerinde söz sahibi olmakla sorumlu olduklarını belirtir. Öğrencilerin söz sahibi olma hakkı Yetişkin eğitimindeki öğrencilerin, kişinin istediği düzeyde eğitim alması gibi eğitimlerinde söz sahibi olmalarını sağlayacak önemli bir fırsatı vardır. Öğrenciler ayrıca, eğitim programının şekli ve içeriği, farklı çalışma yöntemleri ve şekilleri deneme konusunda söz sahibi olma hakkına sahiptir. Bireysel koşullara ve gereksinimlere büyük önem verilir. Öğretmenler: 16/17

17 İsveç Eğitim Sistemi: Yetişkin eğitimi Eğitim programlarını öğrencilerle birlikte planlayıp değerlendirmelidir. Kendi düşüncelerini ifade etmekte güçlük çeken öğrencileri bunu başarmaları için cesaretlendirmedir. Sosyal altyapı, cinsiyet, etnik köken, cinsel tercih, engellilik, din ya da diğer inanç ayrımı gözetmeksizin herkesin eğitimde söz sahibi olmasını sağlamalıdır. 17/17