TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS 8358 Aralık 2006 ICS İŞ YERLERİ - EV, İŞ YERİ VE YERLEŞİM ALANLARINDAKİ ZARARLILAR (HAŞERELER) İLE MÜCADELE HİZMETLERİ - GENEL KURALLAR Work places - Pest control in houses, work places and residential areas - General rules TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

3 Ön söz Bu standard, Türk Standardları Enstitüsü Hizmet Standardları İhtisas Grubu nca TS 8358 (1998) in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 21 Aralık 2006 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. Bu standardın daha önce yayımlan bulunan baskıları geçersizdir. Bu standardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, milletlerarası standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da gözönünde bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların, ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır. Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/ imalatçı ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır. Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

4 İçindekiler 1 Kapsam Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar Tarifler Ev, iş yeri ve yerleşim alanları zararlıları (Haşereler) Zararlılarla mücadelede kullanılan ilaçlarla ilgili tarifler İlaçlama ile ilgili tarifler Diğer tarifler Genel kurallar Fiziki yapı ile ilgili kurallar İşletmecilikle ilgili kurallar İlaçların seçimi ile ilgili kurallar İlaçların temin edilmesi ve taşınması ile ilgili kurallar İlaç hazırlama ile ilgili kurallar İlaç uygulamasından önce alınacak tedbirler İlaçlama ile ilgili kurallar İlaç uygulamasından sonra alınacak tedbirler Çalışanlarla ilgili kurallar Çeşitli hükümler...8 Ek 1 - Ev ve iş yeri ilaçlaması yapan iş yerlerinde en az bulundurulması gerekli alet ve cihazlar...9 Ek 2 - Ev ve iş yeri ilaçlaması yapan iş yerlerinde en az bulundurulması gerekli malzeme...10 Ek 3 - Yerleşim yerlerinde - Açık alanlarda ilaçlama yapan iş yerlerinin en az bulundurulması gerekli alet ve cihazlar...11 Ek 4 - İlaçların sınıflandırılması...12

5

6 İş yerleri - Ev, iş yeri ve yerleşim alanlarındaki zararlılar (haşereler) ile mücadele hizmetleri - Genel kurallar 1 Kapsam Bu standard, ev, iş yeri ve yerleşim alanlarındaki zararlılarla (haşerelerle) mücadele hizmeti verecek iş yerlerinin fiziki yapı, teknik donanım, işletmecilik, ilaçlama usul ve esasları ile çalışanların özelliklerine dair kurallarını kapsar. Not - Bundan sonra bu standard metninde, ev, iş yeri ve yerleşim alanlarında zararlılarla (haşerelerle) mücadele eden iş yeri ifadesi yerine iş yeri ifadesi kullanılmıştır. 2 Atıf yapılan standardlar ve/veya dokümanlar Bu standardda diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. (*) İşareti olanlar İngilizce metin olarak basılan Türk Standardlarıdır. TS No Türkçe adı İngilizce adı TS 266 Sular-İnsani Tüketim Amaçlı Sular Water intended for human consumption TS 3419 Havalandırma ve İklimlendirme Tesisleri Projelendirme Kuralları Ventilation and air conditioning installation- Requirements of projecting TS 3420 Havalandırma ve İklimlendirme Tesislerini Yerleştirme Kuralları Principles for the disposition of ventilation and air conditioning installation TS 4156 Yangın Önleme - Umumi Yerlerde - Gruplandırma, Ekipman ve Sistemler - General rules for fire protection in common places grouping, equipment and systems Genel Kurallar TS 6075 Ecza Dolabı Medicine cabinet TS 8357 Halka veya Müşterilere Açık Tuvaletler (WC'ler) - Sınıflandırma ve Genel Kurallar The classification and general rules of public lavatories TS Çevre Sağlığı-Mücadele İlaçlaması Yapan Personelin Eğitim Kuralları Environmental nealth-trainning rules for pesticide workers TS Yetkili Servisler - Genel Kurallar Competent services - General rules TS HD S2 Binalarda Elektrik Tesisatı Bölüm 1: Kapsam, Amaç ve Temel Prensipler Electrical installations of buildings Part 1: Scope, object and fundamental principles TS HD S2 Binalarda Elektrik Tesisatı Bölüm 4: Güvenlik İçin Koruma Grup 41 Elektrik Electrical installations of buildings Part 4: Protection for safety Chapter 41 : TS HD S2 3 Tarifler Çarpmasına Karşı Koruma Binalarada Elektrik Tesisatı Bölüm 4: Güvenlik Koruması Grup 43: Aşırı Akıma Karşı Koruma Protection against electric shock Electrical installations of buildings Part 4 : Protection for safety Chapter 43: Protection against overcurrent 3.1 Ev, iş yeri ve yerleşim alanları zararlıları (Haşereler) Ev, iş yeri ve yerleşim alanları zararlıları; ev, iş yeri ve yerleşim alanlarında insan sağlığını ve huzurunu bozan karasinek, sivrisinek, tatarcık, çeçe sineği, bit, pire, tahta kurusu, eşek arısı, sarı arı, güve, hamam böceği, örümcek, akrep, kırkayak, yılan, çıyan, kene, karınca gibi haşerelerin ergin, larva ve yumurtaları ile fare, sıçan gibi kemiriciler; sümüklü böcek gibi yumuşakçalar ve sürüngenler ve kuşlar gibi canlılar. 3.2 Zararlılarla mücadelede kullanılan ilaçlarla ilgili tarifler Biyosidal ürün Bir veya birden fazla aktif madde içeren, kullanıma hazır halde satışa sunulmuş, kimyasal veya biyolojik açıdan herhangi bir hedef organizma üzerinde kontrol edici etki gösteren veya hareketini kısıtlayan, zararsız kılan, yok eden aktif madde ve formulasyonları. 1

7 3.2.2 Pestisit Bitkilerdeki hastalık ve zararlılar ile yerleşim yerlerinde veya canlıların etrafında yaşayan böceklerden korunmak amacıyla yapılan kimyasal maddeler ve bunlardan yapılan ilaçlar İnsektisit Haşerelerin ergin, pupa ve larvalarını öldürmek, kaçırmak ve yumurtalarını tahrip etmek amacıyla kullanılan maddeler ve / veya ilaçlar Rodentisit Fare, sıçan gibi kemiricileri öldürmek ve kaçırmak için kullanılan kimyasal maddeler ve / veya ilaçlar Mollussisit Sümüklü böcekleri (salyangoz) öldürmek için kullanılan kimyasal maddeler ve / veya ilaçlar Larvisit Larvaları öldürmek için kullanılan kimyasal maddeler ve / veya ilaçlar Akarisit Örümcek ve karıncaları öldürmek için kullanılan kimyasal maddeler ve / veya ilaçlar Avisit Kuşları öldüren veya kaçıran kimyasal maddeler ve / veya ilaçlar Dezenfektan Mikroorganizmaları öldüren kimyasal maddeler Zehir Bir canlıya bir veya bir kaç kez ya da uzun sürede küçük dozlar halinde verildiği zaman, bir veya bir çok şekilde etkiler yaratan ve bunun sonucu ölüme neden olan maddeler Antidot (Panzehir) Haşere ilaçlarının, insanlarda ve sıcakkanlı hayvanlarda zehirlenme yapabilme özelliğini ortadan kaldıran kimyasal maddeler. 3.3 İlaçlama ile ilgili tarifler Dezenfeksiyon Mikroorganizmaların kimyevi ve fiziki usullerle öldürülmesi Dezinsektizasyon Böcekleri öldürme işlemi Deratizasyon Fare ve sıçanları öldürme işlemi Biyolojik mücadele Canlıları zararlılara karşı kullanarak yapılan mücadele Pulverizasyon İlacın 100 mikrondan daha büyük damlacıklarla püskürtülme usulü Atomizasyon Otomatik veya motorlu makinalarla ilacı püskürtme usulü ULV (Ultra - Low Volume) Gaz yağı, motorin veya su ile ilaç karışımının, ısıtılmadan yüksek basınçla, çapı 10 mikron - 50 mikron zerreciklerden oluşan sis haline getirilmesiyle yapılan ilaçlama usulü. 2

8 3.3.8 Fogging Su ile ilaç karışımının, ısı ve basınçla, çok ince zerreciklerden oluşan sis haline getirilmesiyle yapılan ilaçlama usulü İstasyon metodu Fare ve sıçanların öldürülmesi amacıyla, gezindiği noktalara bir aparat içersinde ilacın konulması işlemi Fumigasyon Fare, sıçan, bakliyat ve hububat zararlıları ve diğer istenmeyen zararlıları öldürmede hidronik asit, kükürtdioksit, metil bromür ve karbon monoksit gibi gazlarla yapılan mücadele işlemi. 3.4 Diğer tarifler Eradikasyon Zararlıları yok etme işlemi Toksik doz Canlılarda zehirlenme yapabilecek ilaç veya madde miktarı Letal doz Canlılarda ölüme sebebiyet verebilecek ilaç miktarı LD 50 Test hayvanlarına bir defada verildiğinde bu hayvanların % 50 sini öldüren ilacın vücut ağırlığının her bir kilogramına düşen miktarı Akut toksisite İlacın bir defada, bir tek dozunun bünyeye girmesinden sonra zehirlenmeye neden olma gücü Kronik toksisite İlacın azar azar uzun süreli alınması halinde sıcakkanlı canlılarda meydana getirdiği zehirleme derecesi İlaç Haşereleri öldürmek veya kaçırmak amacıyla yapılan kimyevi ve biyolojik mücadele maddeleri Rezistans İlacın uygulanması sonrası canlıların ilaca karşı kazandıkları dayanıklılık Stabilite İlacın dayanıklılığı Dekompozisyon İlacın bozulması, ayrışması ve aktivitesini kaybetmesi Etkili madde (Aktif madde) İlaçlar içerisinde bulunan ve zararlılar üzerinde etki yapan maddeler Zehirlenme Zehirli bir maddenin meydana getirdiği etki Formülasyon Aktif madde ile birlikte aktif olmayan yardımcı madde ve dolgu maddelerinin ilavesiyle uygulanabilir hale getirilmiş karışım. 3

9 4 Genel kurallar 4.1 Fiziki yapı ile ilgili kurallar İş yerinin açılması ve işletilmesi ile ilgili izin, ruhsat vb. tüm belgeler alınmış olmalıdır İş yeri, tercihen bu amaçla oluşturulmuş küçük sanayi sitelerinde bulunmalıdır. İş yeri, mesken ve insan ikametine tahsis edilen yerlerle doğrudan irtibatlı olmamalıdır İş yerinde büro, personel odası, ilaç ve malzeme deposu, malzeme temizlik ve ilaç hazırlama odası, soyunma odası ve TS 8357 ye uygun WC -lavabo, banyo ve duş bulunmalıdır İş yeri bürosunun ayrı yerde olması halinde, büroda ilaç ve ilaçlama ile ilgili araç, gereç ve malzeme bulundurulmamalıdır İlaç ve malzeme deposu ile malzeme temizlik ve ilaç hazırlama odası, işlevlerine uygun büyüklükte olmalı ve görevlilerden başkasının giremeyeceği şekilde düzenlenmelidir İş yerinde iş güvenliği ile ilgili; mevzuatına uygun yeterli sayıda uyarı levhaları olmalı ve kolaylıkla görülebilecek bir yere asılmalıdır İş yerinin kolaylıkla görülebilecek şekilde asılmış bir tabelası bulunmalıdır İş yerinde TS 266 ya uygun su bulunmalı, pis su tesisatı, zeminde kanalizasyona, foseptiğe veya arıtım sistemine bağlı ızgaralı ve sifonlu yer süzgeci olmalıdır. Zemin ve duvarlar düz, pürüzsüz, kolayca temizlenebilir ve yıkanabilir özellikte olmalıdır İş yeri uygun bir sistemle ısıtılmalı ve ısıtmada yetkili makamların uygun gördüğü yakıt kullanılmalıdır İş yeri tabii olarak sürekli havalandırılabilmeli; pencereler zeminden yüksekte planlanmalı ve demir parmaklıkla korunmuş olmalı; tabii havalandırmanın mümkün olmadığı durumlarda TS 3419 ve TS 3420 ye uygun mekanik havalandırma sistemi bulunmalıdır İş yerinin tüm mekanları amacına uygun aydınlatılmalı, elektrik tesisatı TS HD S2 ye uygun olmalı, tesisatın güvenlik koruması TS HD S2 ye uygun olmalı ve aşırı akıma yönelik tedbirler TS HD S2 ye göre planlanmalıdır İş yerinde yangına karşı TS 4156 ya uygun tedbirler alınmış olmalıdır. 4.2 İşletmecilikle ilgili kurallar İlaçlamaya haşaratın yayıldığı kaynaktan başlanmalıdır İlaçlama zamanı, mücadele edilecek haşerenin faaliyet durumu ve çevre şartları göz önüne alınarak tespit edilmelidir İlaçlama kapalı alanlarda yapılacak ise, ilacın etki durumuna göre gerekli tedbirler alınmalıdır İlaçlama yapılacak alandaki uygulamalarda, değişik formülasyon ve etkili doz uygulanarak rezistans kazandırılmamalıdır Ev zararlıları ile mücadelede, yetkili kurumların kabul etmediği ilaçlar ve zirai mücadele ilaçları kullanılmamalıdır İş yerinde, zirai mücadele ile ilgili çalışmalar yapılmamalıdır Mücadelede kullanılan alet ve cihazların sürekli bakımı yapılmalı ve kontrolu TS de öngörülen servislerce yapılmalıdır. 4

10 4.2.8 Ev zararlıları ile mücadelede kullanılan alet, cihaz ve malzemeler başka amaçla kullanılmamalıdır Kaza ve zehirlenmelere karşı kullanılmak üzere her ekibe, ekibin kullanacağı ilaçlara göre spesifik antidotları ile gerekli diğer ilk yardım malzemesi bulunan ilk yardım çantası temininden ve gerekli tedbirlerin alınmasından sorumlu müdür ve iş yeri sahibi ayrı ayrı sorumlu olmalıdır Kaza ve zehirlenme durumunda ilk yardımın yapılmasından ve bir tedavi kuruluşuna sevkten, ekip sorumlusu, sorumlu müdür ve iş yeri sahibi müteselsilen sorumlu olmalıdır İlaçlama öncesinde, ilaçlama anında ve ilaçlamadan sonra gerekli her türlü tedbirin alınmasından ekip sorumlusu, sorumlu müdür ve iş yeri sahibi müteselsilen sorumlu olmalıdır İş yerinde ilaç hazırlama ve ilaçlamada çalışanlar sürekli 3 saatten fazla çalışmamalı; 3 saat ara verilmesini müteakip 3 saat daha çalışabilmeli, toplam günlük çalışma saati 6 saati geçmemelidir İlaç hazırlama ve ilaçlama anında hiçbir şey içilmemeli ve yenilmemelidir İlaçlama yapılan yer ve tarih, kullanılan ilaç, uygulama metodu ve ilaçlama görevlileri ile ilgili olarak kayıtlar tutulmalı belgeler dosyalanarak muhafaza edilmeli ve talep edilmesi halinde, müşteriye veya ilgili denetim kurumlarına verilmelidir İş yerinde, ilaç hazırlama odası ve deposunun anahtarları muhafaza altına alınmalı, uygun şekilde etiketlenerek özel anahtar kutusunda muhafaza edilmeli ve acil durumlarda kolayca bulunabilmelidir İlaç ambalajları ve atıklar usulüne uygun toplanmalı ve imha edilmelidir Ev ve iş yeri ilaçlaması yapılacak ise en az EK 1 ve EK 2 deki; yerleşim alanlarında ilaçlama yapılacaksa, bunlara ilaveten en az EK 3 deki alet ve cihazlar iş yerinde bulunmalıdır. 4.3 İlaçların seçimi ile ilgili kurallar İlaçların sınıflandırılması ile ilgili bilgi, EK 4 de verilmiştir İlaçların seçiminde dikkate alınacak hususlar: İlaçlar ruhsatlı ve Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) normlarına uygun olmalı, ambalajında Bakanlığın izin tarihi ve sayısı yazılmalıdır. Formülasyonun LD 50 değeri yüksek olmalıdır. İlaç yapılırken aktif maddeyle birlikte formülasyona da dikkat edilmelidir. Antidotu bulunanlar tercih edilmelidir. Dış etkilere dayanıklı olmalıdır. Parçalanabilir özellikte olmalıdır. Rahatsız edici kokusu olmamalıdır. Püskürtülen yüzeylere ve püskürtme cihazlarına zarar vermemelidir. Uygulanabilir olmalıdır. Ev ve iş yeri gibi kapalı alanlarda, ilaç kullanımında su ile karışan ilaç tercih edilmelidir. 4.4 İlaçların temin edilmesi ve taşınması ile ilgili kurallar İlaçlamada kullanılacak ilaçlar, ilgili mevzuata göre ruhsatlı iş yerlerinden temin edilmelidir İlaçlar orjinal ambalajında bulunmalıdır Hayvan ve gıda ile birlikte taşınmamalı, üzerine ağır eşya konulmamalıdır İlacın etiketinde seri no, üretim ve son kullanma tarihi bulunmalıdır İlaçların üzerinde tehlike işareti olmalıdır. 5

11 4.4.6 İlacın ambalajı üzerinde ruhsat aldığı onaylı etiketinin aynısı yer almalıdır İlaçlar etiketindeki zehirlilik durumuna göre, ayrı ayrı depolanmalıdır. 4.5 İlaç hazırlama ile ilgili kurallar İlaç hazırlamada çalışanlar, çalışmadan önce iş elbisesini, maske, gözlük ve eldivenini giymiş olmalıdır Eller ve ilaç hazırlamada kullanılan malzemeler; ağız, yüz ve göz gibi uzuvlara değdirilmemelidir İlaçlar hazırlarken sıvı ilaçlar dereceli kaplarla, toz ilaçlar ise kepçe kullanılarak ölçülmeli ve ilaç aktarmada huni veya filtre kullanılmalıdır İlaç hazırlamada ve ilacı suyla karıştırmada ağzı açık kova ve çubuk kullanılmalı, çıplak el ve kol ile karıştırılmamalıdır İlaç hazırlayanlarda ve ilaçlama uygulaması yapanlarda herhangi bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda, bu kişiler derhal açık alanda temiz havaya çıkarılmalı ve duş yaptırılmalıdır İlaçlama yapılacak ev ve işyeri ile açık ve kapalı alanlardaki zararlılar önceden tespit edilmeli ve bu zararlılara göre ilaç hazırlanmalıdır Aynı alanda yapılan ilaçlamalarda her uygulamada kimyasal formülasyon değiştirilmelidir İlaç hazırlamada ilacın dökülüp saçılmamasına ve etrafa yayılmamasına dikkat edilmelidir Dökülen ilaç; toz ve granül ise, filitreli elektrik süpürgesiyle, ilaç sıvı ise kum veya talaşa emdirilerek sağlam plastik torbalara toplanmalı ve üzerinde Toksiktir yazısı bulunan varillere konulmalıdır İlaç dökülen yerler, sabunlu su veya deterjanla iyice yıkanmalıdır. 4.6 İlaç uygulamasından önce alınacak tedbirler İlaç uygulamasında çalışanlar, iş elbisesini, maske, gözlük ve eldivenini giymiş olmalıdır İlaçlamada kullanılacak makine, araç, gereç ve malzeme; ilaçlama öncesi kontrolden geçirilmelidir İlaçlanacak alandaki çöp kapları ve çöp toplama yerleri boşaltılmalıdır İlaçlanacak alanda açıkta gıda ve kap bulundurulmamalıdır Kapalı mekanlarda yapılacak ilaçlama öncesi; kedi, köpek, kuş vb. hayvanlar çıkarılmalı ve akvaryumların hava ile temas yüzeyi çok iyi örtülmeli, hava kompresörü geçici süre durdurulmalıdır Bebek ve çocuk oyuncakları ile hasta malzemeleri ilaçlama alanı dışına çıkartılmalı veya kapalı bir dolaba yerleştirilmelidir İlaçlama öncesi havalandırma bacaları, kapı ve pencereler sıkı bir şekilde kapatılmalıdır Banyo ve mutfak dolapları ile havalandırma bacaları, kapı ve pencere çerçeveleri kontrol edilmelidir. 4.7 İlaçlama ile ilgili kurallar Zararlının biyolojik özellikleri belirlenerek, uygun ilaç ve ilaçlama sisteminin seçimi yapılmalıdır İçerisinde yatan hasta, bebek ve insan bulunan yerlerde ilaçlama yapılmamalıdır. 6

12 4.7.3 Açık yerleşim alanlarında rüzgarlı ve yağmurlu havalarda ilaçlama yapılmamalıdır İlaçlama sırasında ilacın göze sıçraması halinde, ilk tedbir olarak göz dakika süreyle bol suyla yıkanmalıdır İlaçlama sırasında sigara ve herhangi bir sıvı içilmemeli, hiçbir şey yenilmemelidir. 4.8 İlaç uygulamasından sonra alınacak tedbirler İlaçlama ev, iş yeri gibi kapalı alanda yapılmış ise, kapı ve pencereler açılarak iyice havalandırılmalıdır İlaçlanan zeminde ilaç atığı ve artığı kalmış ise bol sabunlu su ile yıkanmalıdır İlaçlanan alanda bulunan kullanılacak malzemelerin ilaç ile temas edeceği yüzeyler, önce bol sabunlu su ve sonra temiz su ile yıkanmalıdır İlaçlama sonrası ölen fare, sıçan gibi zararlılar çöpe atılmamalı, gömülerek ortadan kaldırılmalıdır İlaçlama sonrası, ilaçlamada kullanılan alet, cihaz ve malzemeler tekrar kullanıma hazır hale gelecek şekilde temizlenmeli ve bakımı yapılmalıdır İlaçlama sonrası, ilaçlamada çalışan tüm personel yıkanmalıdır İlacın konulduğu kullanılmış kaplar, imha edilmeden önce boşaltılmalı, yıkanmalı ve başka amaçla kullanılmamalıdır İlaçlama sonrası işi bitmiş ilaç paketi veya ilaç ambalajlarının ağzı sıkıca kapatılarak ilaç deposundaki çöp kutusunda toplanmalı ve çevreye zarar vermeyecek şekilde usulüne göre imha edilmelidir. 4.9 Çalışanlarla ilgili kurallar Çalışanların; - Kişisel bilgileri, - Diploma ve / veya sertifikaları ve kurs katılım belgeleri, - Daha önce çalıştığı kuruluşlar ve referans bilgileri, - Personelin ilaçlama işinde çalışmasında sakınca bulunmadığına dair sağlık raporu ve peryodik sağlık kontrol bilgileri vb. dokümanlar personel dosyalarında saklanmalıdır İş yerinde; iş yerinin idari işlerinden, işleyişinden, hizmetin gerektirdiği alt yapının sağlanmasından ve ilaçlama uygulamalarından sorumlu olmak üzere sorumlu müdür bulunmalıdır. Sorumlu müdür, hekim, eczacı, veteriner hekim, ziraat mühendisi, kimya mühendisi, kimyager, biyolog, tıbbi teknolog unvanına sahip veya entomoloji, toksikoloji alanında yüksek lisans, çevre sağlığı ve toplum sağlığı bölümü en az ön lisans diplomasına sahip olmalı ve Bakanlıkca bu alanla ilgili düzenlenen eğitim programlarına katılarak sertifika almış olmalıdır İlaçlama yapacak her ekipte; ilaçlama ile ilgili gerekli hazırlıkların yapılması ve her türlü güvenlik tedbirinin alınmasından, atıkların düzenli toplanmasından, ilaçlama faaliyetinde olabilecek kaza ve zehirlenmeleri sorumlu müdüre ve en yakın sağlık kuruluşuna bildirmekten sorumlu bir ekip sorumlusu bulunmalıdır. Ekip sorumlusu, tıbbi teknolog, sağlık memuru (çevre sağlığı veya toplum sağlığı), kimya teknikeri, kimya teknisyeni, ziraat teknikeri, ziraat teknisyeni veya hemşire, veteriner sağlık teknikeri, veteriner sağlık teknisyeni, laboratuvar teknikeri, laboratuvar teknisyeni unvanlı personel olmalıdır İlaç hazırlama ve ilaçlama işinde hamile kadınlar, hasta ve hastalıklı olanlar, alkolikler ve 18 yaşından küçük çocuklar çalıştırılmamalıdır. İlaç hazırlama ve ilaçlama işlerinde fiilen çalışacak olan personel işe başlamadan önce sağlık raporu almalı ve bu raporda; kronik solunum yolu rahatsızlıkları (astım gibi), allerjik rahatsızlıklar, cilt hastalıkları ve nörolojik rahatsızlıklarının bulunup bulunmadığı ile kanda kolinesteraz enzim seviyesinin ölçülmesi ve sağlık kontrollerinin yapılarak bu işi yapmaya uygun olduklarının belirlenmesi zorunlu olmalıdır. 7

13 4.9.5 İlaç hazırlama ve ilaçlama işlerinde çalışanlar günde devamlı olarak 3, toplam 6 saatten fazla çalıştırılmamalıdır İlaç taşıma, ilaç hazırlama ve ilaçlama esnasında çalışanlar iş kıyafetlerini ve koruyucu malzemeleri amacına ve talimatlara uygun kullanmalıdır İlaçlamada çalışan işçilerin 3 ayda bir genel sağlık kontrolünden geçirilerek nörolojik muayenelerinin yapılması ve kanlarında kolinesteraz enzim seviyelerinin ölçülmesi gerekir. Ölçümler sonucu sağlığının bozuk olduğu tespit edilenler sağlıklarına kavuşuncaya kadar ilaç hazırlama ve ilaçlama işinde çalıştırılmamalıdır İlaçlama iş yerinde çalışanlara TS e uygun eğitim verilmelidir. 5 Çeşitli hükümler İşletmeciler bu standardda belirtilen iş yerleri için, istendiğinde standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede iş yerinin; Madde 4 deki kurallara uygunluğunun belirtilmesi gerekir. Yararlanılan kaynaklar 1 - Öztürk S., Tarım İlaçları, İstanbul, Yumurutuğ S., Toplum Hastalıklarında Epidemiyolojik Genel Prensipler, A.Ü. Tıp Fak. Yayını Sayı : 337, ankara, Erel D., Anadolu Vektörleri ve Mücadele Metotları, S.S.Y.B. Hıfzıssıhha Okulu Yayını No:47 Ankara, Topuzoğlu İ, Çevre Sağlığı ve İş Sağlığı, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara, Sapmaztürk F., Baykaner S., Çevre Sağlığı - Ders Notları, S.S.Y.B. Gevher Nesibe Sağ. Eğit. Ens. Ankara, Güler Ç., Çobanoğlu Z., Vektör, kemirici ve Başıboş Hayvanların Kontrolü, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Koordinatörlüğü Yayını, Çevre Sağlığı Temel Kaynaklar Dizisi No:31, Ankara, Güler Ç., Çobanoğlu Z., Katı Atıklar, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Koordinatörlüğü Yayını, Çevre Sağlığı Temel Kaynaklar Dizisi No:29, Ankara, Güler Ç., Çobanoğlu Z., Kentleşme ve Çevre Sağlığı, T.C. Sağlık Projesi Koordinatörlüğü Yayını, Çevre Sağlığı Temel Kaynaklar Dizisi No:26, Ankara Güler Ç., Çobanoğlu Z., Tehlikeli Atıklar, T.C. Sağlık Projesi Koordinatörlüğü Yayını, Çevre Sağlığı Temel Kaynaklar Dizisi No:30, Ankara Öztürk S. Tarım İlaçlarının Güvenli Bir Şekilde Depolanması, TİSİT Yayını, İstanbul, Öztürk S. Tarım İlaçları Zehirlenmelerinden Korunma ve İlk Yardım Önlemleri Rehberi TİSİT, İstanbul, Halk Sağlığı Alanında Haşerelere Karşı İlaçlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (27 Ocak ve Sayılı Resmi Gazete.) 8

14 Ek 1 Ev ve iş yeri ilaçlaması yapan iş yerlerinde en az bulundurulması gerekli alet ve cihazlar 1 - Pülverizatör (Sırt tipi) 2 Adet 2 - ULV cihazı 1 Adet 3 - FOG cihazı 1 Adet 4 - Sıcak su sistemi (Banyo bölümüne bağlı) Çamaşır makinası 1 Adet 6 - Kilitli dolap 1 Adet 7 - Telefon 1 Adet 8 İlaçlama servis aracı 1 Adet 9

15 Ek 2 Ev ve iş yeri ilaçlaması yapan iş yerlerinde en az bulundurulması gerekli malzeme 1 - Ecza dolabı (TS 6075 e uygun ) Komple 2 - İlk yardım çantası 1 Adet 3 - Gaz maskesi 2 Adet 4 - Yangın söndürücüsü (Portatif Tip) 1 Adet 5 - Yangın söndürücü (CO2) 2 Adet 6 - Antidot - Atropin Eldiven 3 Çift 8 - Baret 2 Adet 9 - Çizme 2 Çift 10 - Toz maskesi 2 Adet 11 - Koruyucu gözlük 5 Adet 12 - El feneri 1 Adet 13 - Mezür ölçülü silindir 2 Adet 14 - Malzeme çantası 1 Adet 15 - İşçi elbisesi 2 Adet 16 - Kova 2 Adet 17 - Süzgeç 1 Adet 18 - Sıvı deterjan 5 Litre 19 Dezenfektan 2 Litre 20 Terazi 1 Adet 21 İlaç taşıma kutusu (Paslanmaz çelik kilitli, sızdırmaz) 2 Adet 22 Ölçüm kalıpları - 10

16 Ek 3 Yerleşim yerlerinde - Açık alanlarda ilaçlama yapan iş yerlerinin en az bulundurulması gerekli alet ve cihazlar (Ek 2 ve Ek 3 deki araç ve malzemelere ilaveten) 1 - İlaçlama aracı 1 Adet 2 - İlaçlama makinası (Fog veya ULV) araç tipi 1 Adet 3 - İlaç tankı (100 Litre) 1 Adet 4 - İlk yardım çantası 3 Adet 11

17 Ek 4 İlaçların sınıflandırılması A - Formülasyon şekillerine göre : - Toz - Islanabilir toz - Suda çözünen toz - Emülsiyon konsantre - Granül - Pelletler - Aerosoller - Zehirli yemler - Jeller B - Kullanma tekniğine göre : - Doğrudan kullanılanlar - Su veya organik çözücülerle seyreltilerek kullanılanlar C - İlacın fiziki durumuna göre: - Katı - Sıvı - Jel - Gaz D - Kullanıldıkları zararlı gurubuna göre: - Böcekleri öldürenler (İnsektisitler) - Kemiricileri öldürenler (Rodentisitler) - Sümüklü böcekleri öldürenler (Mollussisitler) - Örümcek ve akarları öldürenler (Akarisitler) - Kuşları öldürenler (Avisitler) E - Bileşimindeki etkili madde grubuna göre: - Amin ve hidrazin türevleri - Klorlanmış hidro karbonlar - Organik fosforlular - Karbamatlar - Sentetik pretroidler - Halojen ve oksijenliler - Benzoil üreler - Organik kalaylılar - Kükürtlüler - Biyolojik ajanlar - Diğerleri F - Zararlının biyolojik dönemine göre - Larvaları öldürenler - Hem larvaları hem yumurtaları öldürenler - Erginleri öldürenler - Gelişimi engelleyenler 12