TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

Transkript

1 TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS 7568 EN ISO 4172 Mart 2003 ICS TEKNİK ÇİZİMLER YAPI UYGULAMA ÇİZİMLERİ ÖNYAPIMLI YAPILARIN MONTAJ ÇİZİMLERİ Technical drawings - Construction drawings - Drawings for the assembly of prefabricated structures TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

2 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

3 Ön söz Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN ISO 4172:1996 standardı esas alınarak, TSE İnşaat Hazırlık Grubu nca TS 7568: 1989 un revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun 10 Mart 2003 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir. Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

4 İçindekiler 1 Kapsam Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Tarifler Önyapımlı yapı Önyapımlı taşıyıcı eleman Belgeler Genel Konum paftaları Detay çizimleri Önyapımlı eleman listesi Önyapımlı yapı elemanların işaretlenmesi... 4

5 Teknik çizimler Yapı uygulama çizimleri - Önyapımlı yapıların montaj çizimleri 1 Kapsam Bu standard, bina ve inşaat mühendisliği işlerinde önyapımlı elemanların montaj yerlerine ait uygulama çizimlerinin hazırlanması ile ilgili genel kuralları kapsar. 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil ve revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmesi halinde en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC vb. No Adı (İngilizce) TSE No 1) ISO 128: 1982 Technical drawings - General principle of presentation ISO 129: 1985 Technical drawings - Dimensioning - TS General principles, definitions, methods of execution and special indications TS ISO : 1992 ISO 2444: 1988 ISO 2445: 1972 ISO 2553: 1984 ISO 4157: 1980 ISO 5455: 1979 ISO 5457: 1980 ISO 6284: 1985 ISO 7200: 1984 ISO 7437: 1990 ISO 8048: 1984 Technical Product documentation; vocabulary - Part 1: Terms relating to technical drawings; general and types of drawings TS ISO Adı (Türkçe) Teknik resim - Ölçülendirme - uygulama kuralları Teknik resim - Ölçülendirme, terimler, genel kurallar Teknik mamul dokümantasyonu - Bölüm 1: Teknik çizim tipleri için Building drawings - Part 1: Designation of buildings and parts of buildings TS EN ISO Technical drawings - Scales TS 3532 EN ISO 5455 Technical drawings - Sizes and TS ISO 5457 layout of drawing sheets Tolerances for building - Indication of tolerances on building and construction drawings Joints in building - Vocabulary TS 8274 Binalarda dış duvar dilatasyonları - Terimler Joints in building - Fundamental principles for design Welds - Symbolic representation on TS 3004 Teknik resim - Kaynaklı, sert ve drawings EN yumuşak lehimli birleştirmelersembolik gösteriliş Yapıçizimleri - Kısa gösteriliş sistemleri - Bölüm 1:Binalar ve bina bölümleri Teknik resim - Ölçekler Teknik resim - Çizim kağıtlarının düzenlenmesi ve boyutları Technical drawings - Title blocks TS 7015 Teknik resim - Proje başlıklarının düzenlenmesi kuralları Technical drawings - Construction drawings - General rules for execution of productiondrawings for prefabricated structural components Technical drawings - Construction drawings - Representation of views, sections and cuts 1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. 1

6 3 Tarifler Bu standardın amacı bakımından, aşağıdaki tarifler uygulanır. 3.1 Önyapımlı yapı Önyapımlı yapı elemanlarının monte edilmesiyle meydana getirilen yapı. 3.2 Önyapımlı taşıyıcı eleman Yapıdaki yerinden ayrı bir yerde yapılmış ve yapıdaki yerine taşınarak önyapımlı yapının belirli bir bölümünü meydana getirmede kullanılan yük taşıyıcı yapı elemanıdır. 4 Belgeler 4.1 Genel Önyapımlı yapılar ile ilgili belgeler, aşağıda verilmiştir. a) Konum paftaları (genel konum belirtici çizimler), b) Detay çizimleri, c) Önyapımlı eleman listeleri (ve kullanılan farklı önyapımlı elemanların boyut ve biçimlerini gösteren çizimler), d) Ek şartnameler, montajda kullanılacak yardımcı malzeme listeleri, taşıma talimatı vb. Bu belgeler, Madde 2 de verilen standardların ilgili bölümlerine göre hazırlanmış olmalıdır. 4.2 Konum paftaları Konum paftaları, önyapımlı yapının ve tasarlanan taşıyıcı eleman yerlerinin basitleştirilmiş gösterimidir. Elemanlar, daha kalın bir çizgiyle (Şekil 1, Şekil 3 ve Şekil 4) veya basitleştirilmiş ana hatlarıyla gösterilebilir. Konum paftaları, benzer inşaat şartlarında monte edilen her grup önyapımlı yapı bileşenleri için montaj esnasındaki uygulama sırasına göre verilmelidir. Gerekiyorsa, tasarım çizimleri veya yükleme plânları konum paftaları üzerinde gösterilebilir. Bu çizimlerde, yükleme sınırlamaları, montaj işlemleri ile birleştirme metotları, derzlerin yapımı ve çeşitli geçici işler gibi kurma ve montajla ilgili diğer detaylar gösterilebilir veya bu gibi bilgileri sunan diğer belgelere atıfta bulunulabilir. Önyapımlı yapıların konum paftalarında aşağıdaki bilgileri yer almalıdır. a) Binaların uygulama aks çizgileri, b) Taşıyıcı elemanlarının gösterim işaretleri, c) Taşıyıcı elemanların aks çizgilerine göre konumları, d) Taşıyıcı elemanlarının her birinin yerleştirileceği kotlar, e) Detay çizimlerine atıflar. Taşıyıcı elemanlar Şekil 1, Şekil 2, Şekil 3, Şekil 4, Şekil 5 ve Şekil 6 daki gibi plân, kesit veya görünüş olarak gösterilmelidir. Karmaşık biçimli üç boyutlu elemanların konum paftaları farklı yönlerde yapılmalıdır. Konum paftaları için tercih edilen ölçekler 1:50, 1:100 ve 1:200 dür Önyapımlı temellerin ve diğer toprak altı yapıların konum paftalarında aşağıdaki hususların gösterilmesi de tavsiye edilir: a) Temellerin ana hatlarıyla görünüşü, b) Temelaltı tabakaları (kesikli çizgi), c) Temel ve temelaltı tabakaların boyutları, d) Temel elemanlarının uygulama akslarına göre konumları, e) Temel (bağ) kirişleri, f) Bodrum duvarları. 2

7 Temellerin ve diğer toprak altı yapıların konum paftaları, zemin jeolojik yapısının tam olarak bilindiği varsayımına göre hazırlanmalıdır Bir önyapımlı katın konum paftalarının açıklayıcı bilgi kısmında ISO e göre kat numarası ve ara kat veya merdiven sahanlığı kotu belirtilmelidir Önyapımlı panel duvarlarının konum paftalarında, panel duvarlarının ana hatları kalın çizgilerle gösterilmelidir (Şekil 6). 4.3 Detay çizimleri Detaylar ayrı paftalar üzerinde gösterilebilir veya konum paftalarına ilâve bilgi olarak dahil edilebilir. Detay çizimleri için tercih edilen ölçekler 1:20, 1:10 ve 1:5 dir. Detaylar, ilgili konum paftalarının üzerinde açıkça belirtilmelidir. Detay çizimleri konum paftalarının sırasına uygun olarak verilmelidir Birleşim metotlarının gösterimi detay çizimlerinin ana kısmını oluşturmalıdır. Birleşim metotları, genellikle ayrı sayfalarda gösterilir. Birleşim metotlarının gösterimi, önyapımlı taşıyıcı elemanların birleştirildiği yerdeki konumlarını göstermeli ve aşağıdaki hususları içermelidir: a) Birleşim elemanlarının uygulama aks çizgileri, b) Gerekli toleransların belirtilmesi ile birlikte birleşim boyutları, c) Konum paftalarında gösterilen elemanların gösterim işaretleri ve gerekiyorsa, birleştirme noktasında bir araya gelen yüzeyleri tanıtmak için ilâve işaretler, d) Birleşim metotları (örnek olarak kaynaklı, civatalı bağlantılar) veya şantiyede dökülen beton ile bağlantılı olarak donatının sürekliliği ve e) Kullanılacak mamuller dahil yapısında bulunan parçaların ve bağlantıların detayları. Biri diğerinin simetrik görüntüsü olan iki birleşme noktası, iki bağımsız birleşme noktası olarak gösterilmeli ve bağımsız işaretleri olmalıdır. Kurma ve montaj için gerekli olan birleşimlerin gösterim çizimi ile tamamlanmış bir birleşimin (korozyondan korunması ve ısıl hareketliliği vb.) gösterim çizimi veya destek bileşimleri, sızdırmazlık bileşimleri ve açık bileşimlerin gösterim çizimlerini birbirinden ayırmak gerektiğinde ayırıcı işaretler veya çizim üzerinde açıklanan semboller kullanılmalıdır. Şekil 7 ve Şekil 8 de birleşimleri gösteren çizim örnekleri verilmiştir. Not 1 - Gerektiğinde, birleşimlerin gösterim çizimlerine kurma işlemleri, montaj ve korozyondan koruma hususlarını kapsayan metin ilâve edilmelidir. 4.4 Önyapımlı eleman listesi Önyapımlı eleman listesi önyapımlı yapıların elemanlarını listeleyen bir belgedir Önyapımlı eleman listesinde aşağıdaki bilgiler aşağıdaki sırayla yer almalıdır: a) Elemanların işareti, b) Elemanların adı, c) Elemanların sayısı. 3

8 4.4.3 Önyapımlı eleman listelerinde ayrıca aşağıdaki bilgiler de aşağıdaki sırayla yer almalıdır: a) Her elemanın kg veya ton cinsinden kütlesi, b) Ölçüleri, c) Kg veya ton cinsinden toplam kütle, d) Özel atıflar, e) Düşünceler. Önyapımlı eleman listesi birden fazla sayfadan meydana gelmişse her sayfanın altında ayrı açıklayıcı bilgi bulunmalıdır. 5 Önyapımlı yapı elemanların işaretlenmesi Önyapımlı elemanlar konum paftalarında işaretleriyle gösterilmelidir. Aynı elemanların aynı işaretlerle gösterilmelidir. Elle yerleştirlen taşıyıcı elemanlar, ayrı işaretlerle gösterilmelidir. Elemanların işaretleri konum paftalarında ve detay çizimlerinde elemanın gösterim çiziminin yanına [(Şekil 9a) ve (Şekil 9b)] yazılmalı veya yanında gösterilemiyorsa işaret çizgisi ile ilişkilendirilmelidir. Şekil 1, Şekil 2, Şekil 3, Şekil 4, Şekil 5, Şekil 6, Şekil 7, Şekil 8, Şekil 9 ve Şekil 10 daki işaretler sadece örnek olarak verilmiştir. Not 2 - Şekil 1, Şekil 2, Şekil 3, Şekil 4, Şekil 5, Şekil 6, Şekil 7, Şekil 8, Şekil 9 ve Şekil 10 da verilen şekiller, basit tipik bir yapı ile ilgili olup sadece örnek olarak verilmiştir. 4

9 Kotlar m, diğer ölçüler mm dir. Not - F1, F2 ve F3 temel ayaklarının boyutları örnek olarak verilmiş olup benzer yapıdaki temeller için geçerlidir. Şekil 1 - Temel ve temel bağ kirişlerinin konum (plân) örneği (ölçek 1:200) 5

10 Ölçüler mm dir. Not - İşaret çizgileri gerekli olmadıkça kullanılmamalıdır. Şekil 2 - Döşeme plâkları konum (plân) örneği (Ölçek 1: 200) 6

11 Ölçüler mm dir. Şekil 3 - Çerçeve elemanları konum (plân) örneği (ölçek 1:200) 7

12 Kotlar m, diğer ölçüler mm dir. Şekil 4 - Tipik bir kesit örneği (Ölçek 1:200) 8

13 Kotlar m, diğer ölçüler mm dir. Şekil 5 - Duvar panelleri konum (görünüş) örneği (Ölçek 1: 200) 9

14 Ölçüler mm dir. Şekil 6 - Duvar panelleri konum (plân) örneği (Ölçek 1: 200) 10

15 Ölçüler mm dir. Not - Bu işaretlerin ayrı ayrı numaralandırılması gerekebilir. Şekil 7 - Cıvata bağlantılı birleşim noktası örneği-yatay kesit Ölçüler mm dir. Not - Bu işaretlerin ayrı ayrı numaralandırılması gerekebilir. Şekil 8 - Betonu şantiyede dökülen ve donatı sürekliliği olan bir birleşim noktası örneği-düşey kesit 11

16 Şekil 9 - Konum paftalarında elemanların işaretlenmesi Kotlar m, diğer ölçüler mm dir. Şekil 10 - Ek bilgiyi gösteren işaretleme örneği (ölçek 1:100) 12