GAYRİMENKUL DEĞERLEME RAPORU

Transkript

1 GAYRİMENKUL DEĞERLEME RAPORU VİA GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. İSTANBUL İLİ, PENDİK İLÇESİ, KURTKÖY MAHALLESİ, 1814 PARSELDE ÜST HAKKI ESASLI VİA PORT ASIA GAYRİMENKUL DEĞERLEME VE DANIŞMANLIK A.Ş.

2 İÇİNDEKİLER 1. UYGUNLUK BEYANI 3 2. RAPOR BİLGİLERİ 4 3. ŞİRKET - MÜŞTERİ BİLGİLERİ 5 4. GAYRİMENKULÜN HUKUKİ TANIMI VE İNCELEMELER GAYRİMENKULÜN TAPU KAYITLARINA İLİŞKİN BİLGİLER GAYRİMENKULÜN TAKYİDAT BİLGİLERİ GAYRİMENKULÜN SON ÜÇ YILLIK DÖNEMDE GERÇEKLEŞEN MÜLKİYET HAKKI DEĞİŞİKLİKLERİ GAYRİMENKULÜN İMAR BİLGİLERİ GAYRİMENKULÜN MEVZUAT UYARINCA ALMIŞ OLDUĞU GEREKLİ İZİN VE BELGELER YASAL GEREKLERİN YERİNE GETİRİLİP GETİRİLMEDİĞİ GAYRİMENKULÜN SON ÜÇ YIL İÇERİSİNDE HUKUKİ DURUMUNDA (İMAR PLANINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER, KAMULAŞTIRMA İŞLEMLERİ VB.) MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER DEĞERLEMESİ YAPILAN GAYRİMENKULÜN TAPU KAYITLARINDA DEVRİNE İLİŞKİN BİR SINIRLAMA OLUP OLMADIĞI, VARSA SÖZ KONUSU GAYRİMENKULÜN GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI PORTFÖYÜNE ALINMASININ SERMAYE PİYASASI MEVZUATI HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ GAYRİMENKULÜN KONUMU VE FİZİKSEL İNCELEMELERİ GAYRİMENKULÜN KONUMU, ULAŞIMI VE ÇEVRE ÖZELLİKLERİ GAYRİMENKULÜN TANIMI GENEL VERİLER VE BÖLGE VERİLERİ DEMOGRAFİK VERİLER EKONOMİK VERİLER GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ BÖLGE VERİLERİ DEĞERLEME TEKNİKLERİ FİYAT, MALİYET VE DEĞER PAZAR VE PAZAR DIŞI ESASLI DEĞER GAYRİMENKULE İLİŞKİN VERİLERİN ANALİZİ VE DEĞERLEME SONUÇLARI GAYRİMENKULÜN DEĞERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER (SWOT ANALİZİ) EN ETKİN VE VERİMLİ KULLANIM ANALİZİ DEĞERLEMEDE KULLANILAN YÖNTEMLER VE NEDENLERİ GAYRİMENKULE İLİŞKİN ANALİZ SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ ANALİZ SONUÇLARININ UYUMLAŞTIRILMASI DEĞERLEMESİ YAPILAN GAYRİMENKULÜN/GAYRİMENKUL PROJESİNİN VEYA GAYRİMENKULE BAĞLI HAK VE FAYDALARIN GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI PORTFÖYÜNE ALINMASININ SERMAYE PİYASASI MEVZUATI HÜKÜMLERİ ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ NİHAİ DEĞER TAKDİRİ VE SONUÇ EKLER 97 2

3 1. UYGUNLUK BEYANI Bilgim ve inançlarım doğrultusunda aşağıdaki maddeleri onaylarım: Raporda sunulan bulgular sahip olduğumuz tüm bilgiler çerçevesinde doğrudur. Rapor edilen analiz, fikir ve sonuçlar sadece belirtilen varsayımlar ve koşullarla sınırlıdır. Rapor kişisel, tarafsız ve önyargısız profesyonel analiz, fikir ve sonuçlardan oluşmaktadır. Raporun konusunu oluşturan gayrimenkul ile mevcut veya potansiyel hiçbir menfaatimiz ve ilgimiz bulunmamaktadır. Bu raporun konusunu oluşturan gayrimenkuller veya ilgili taraflarla ilgili hiçbir önyargımız bulunmamaktadır. Uzman olarak vermiş olduğumuz hizmet karşılığı ücret raporun herhangi bir bölümüne bağlı değildir. Değerleme ahlaki kural ve performans standartlarına göre gerçekleştirilmiştir. Değerleme uzmanı/uzmanları olarak mesleki eğitim şartlarına haiz bulunmaktayız. Değerleme uzmanı/uzmanları olarak değerlemesi yapılan mülkün yeri ve türü konusunda daha önceden deneyimiz bulunmaktadır. Rapor konusu mülk kişisel olarak denetlenmiş ve ilgili resmi kurumlarda gerekli incelemeler yapılmıştır. Rapor içeriğinde belirtilen değerleme uzmanı/değerleme uzmanlarının haricinde hiç kimsenin bu raporun hazırlanmasında mesleki bir yardımı bulunmamaktadır. Çalışma iş gereksinimlerinin kapsamına uygun olarak geliştirilmiş ve Uluslararası Değerleme Standartlarına uygun olarak raporlanmıştır. Değerleme konusu taşınmaz tarihinde incelenmiştir. Bu rapor Sorumlu Değerleme Uzmanlarından Aysel AKTAN yönetiminde ve Değerleme Uzmanı Didem ÖZTÜRK kontörlünde Değerleme Uzmanı Gülnur ÇELİK tarafından hazırlanmıştır. 3

4 2. RAPOR BİLGİLERİ RAPORUN TÜRÜ : Bu rapor Pendik Belediye Başkanlığı ile *Bayraktar Kardeşler İnş. Taah. Tic. A.Ş. arasında düzenlenen tarihli (Ek Sözleşme tarihi ) 30 yıl süreli sözleşmeye dayalı olarak mülkiyeti Pendik Belediyesi ne ait olan İstanbul ili, Pendik İlçesi, Kurtköy Mahallesi, 1814 parsel nolu taşınmaz üzerinde Bayraktar Kardeşler İnş. Taah. Tic. A.Ş. lehine tesis edilen üst hakkının itibari ile pazar değerinin takdiri amacıyla hazırlanmış değerleme raporudur. Bu rapor Sermaye Piyasası kurulunun III-48.1 sayılı Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği ve Sermaye Piyasası Kurulu nun tarih 27/781 sayılı kararında yer alan Değerleme Raporunda Bulunması Gereken Asgari Hususlar çerçevesinde hazırlanmıştır. *Müşteri firma ünvanı tarih, 8894 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi ilanıyla VİA Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. olarak değişmiştir. RAPORUN KAPSAMI : Değerleme çalışması, üst hakkına konu olan taşınmaz üzerinde yer alan Viaport AVM, Fuar ve Kongre Merkezi, A ve B bloklar, Crowne Plaza Oteli nin yanı sıra, yine aynı taşınmaz üzerinde geliştirilmekte olan C blok projesinin ve kullanılmamış imar hakkının itibari ile Sermaye Piyasası Mevzuatı kapsamında değerlenmesini kapsamaktadır. DAYANAK SÖZLEŞMENİN TARİH ve NUMARASI : DEĞERLEME TARİHİ : RAPORUN TARİHİ : RAPOR NUMARASI DEĞERLEME RAPORUNU OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN FAKTÖRLER DEĞERLEME KONUSU GAYRİMENKULÜN DAHA ÖNCEKİ TARİHLERDE YAPILAN SON ÜÇ DEĞERLEMEYE İLİŞKİN BİLGİLER : 20 : Değerleme çalışmasını olumsuz yönde etkileyen herhangi bir unsura rastlanmamıştır. : Değerleme konusu üst hakkı (İstanbul İli, Pendik İlçesi, Kurtköy Mahallesi, 1814 Parsel) ile ilgili şirketimizce tarihli, 2015_400_167_1 sayılı, tarihli, 2014_400_161_2 sayılı ve tarihli, 2014_400_68_1 sayılı Değerleme Raporu hazırlanmıştır. Hazırlanan 2015_400_167_1 sayılı Değerleme raporunda değerleme konusu üst hakkına, Mevcut Durumu için K.D.V. hariç toplam TL (Birmilyarüçyüzyetmişsekizmilyon TürkLirası), Tamamlanması Durumu için TL (Birmilyardörtyüzkırkikimilyon TürkLirası), 2014_400_161_2 sayılı Değerleme raporunda değerleme konusu üst hakkına, Mevcut Durumu için K.D.V hariç toplam TL (BirmilyarYüzonmilyon TürkLirası), Tamamlanması Durumu için TL (BirmilyarYüzaltmışmilyon TürkLirası) takdir edilmiştir. 2014_400_68_1 sayılı Değerleme raporunda değerleme konusu üst hakkına, Mevcut Durumu için K.D.V. hariç toplam TL (BirMilyar TürkLirası), Tamamlanması Durumu için TL (BirMilyarYüzonbeşMilyon TürkLirası) takdir edilmiştir. RAPORU HAZIRLAYANLAR : Gülnur ÇELİK Şehir Plancısı M.B.A Değerleme Uzmanı S.P.K. Lisans No: Aysel AKTAN Şehir Plancısı Harita Mühendisi Sorumlu Değerleme Uzmanı S.P.K. Lisans No:

5 3. ŞİRKET - MÜŞTERİ BİLGİLERİ ŞİRKETİN UNVANI : HARMONİ GAYRİMENKUL DEĞERLEME VE DANIŞMANLIK A.Ş. ŞİRKETİN ADRESİ : İdealtepe Mahallesi Rıfkı Tongsir Caddesi No:93/4 Demirhan Plaza Maltepe, İSTANBUL, TÜRKİYE Tel:(216) info@harmonigd.com.tr MÜŞTERİ UNVANI : VİA GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. MÜŞTERİ ADRESİ MÜŞTERİ TALEBİNİN KAPSAMI VE GETİRİLEN SINIRLAMALAR Yenişehir Mah. Dedepaşa Cad. No:19 Kurtköy-Pendik/İstanbul : Müşterinin talebi; İstanbul ili, Pendik İlçesi, Kurtköy Mahallesi, 1814 parsel nolu taşınmaz üzerinde tesis edilen üst kullanım hakkına ilişkin tarihi itibari ile pazar değerinin tespiti olup herhangi bir kısıtlama getirilmemiştir. *Müşteri firma ünvanı tarih, 8894 sayılı Ticaret Sicil Gazetesi ilanıyla VİA Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. olarak değişmiştir. 5

6 4. GAYRİMENKULÜN HUKUKİ TANIMI VE İNCELEMELER 4.1. Gayrimenkulün Tapu Kayıtlarına İlişkin Bilgiler Üst hakkına konu taşınmaza dair tapu kayıtlarına ait bilgiler, Pendik Tapu Müdürlüğü nden, Via Gayrimenkul yatırım Ortaklığı A.Ş. tarafından tarihinde temin edilen Tapu Kayıtları ve Pendik İlçesi Tapu Müdürlüğü nde incelenen Tapu Kütüğü üzerinden teyid edilmiş olup, aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Tablo. 1 Konu Gayrimenkule Ait Tapu Bilgileri İLİ : İSTANBUL İSTANBUL İLÇESİ : PENDİK PENDİK MAHALLESİ/KÖYÜ : KURTKÖY KURTKÖY MEVKİİ : - - PAFTA NO : - - ADA NO : - - PARSEL NO : YÜZÖLÇÜMÜ : ,07 m² ,07 m² * DÖRT KATLI BETONARME ALIŞVERİŞ MERKEZİ VE NİTELİĞİ : ÜST HAKKI ONDÖRT KATLI BETONARME RESTORANTLI VEYA RESTORANTSIZ OTEL VE ARSASI TARİH/YEVMİYE NO. : / / CİLT NO. : SAYFA NO. : HİSSE ORANI : TAM TAM MALİK : BAYRAKTAR KARDEŞLER İNŞAAT TAAHÜT VE TİC. A.Ş. PENDİK BELEDİYESİ 4.2. Gayrimenkulün Takyidat Bilgileri Pendik Tapu Müdürlüğü nden, tarihinde temin edilen TAKBİS belgesi üzerinden değerlemeye konu üst hakkına ait Takyidat bilgileri teyid edilmiş olup, aşağıda belirtildiği şekildedir. İrtifaklar Hanesi nde; -Müstakil ve daimi nitelikte olan üst hakkı Bayraktar Kardeşler İnş. Taah. Ve Tic. A.Ş. lehine tarihine kadar süreli üst hakkı ifrazen 73/7172 sahifededir. ( tarih, yevmiye) Rehinler Hanesi nde; -(A) Finansbank A.Ş. lehine EURO bedelli, 1.dereceden, tarihli, 8865 yevmiye no.lu ipotek -(B) Finansbank A.Ş. lehine TL bedelli, 2.dereceden, tarihli, 8889 yevmiye no.lu ipotek yer almaktadır. * Değerleme konusu üst hakkının tesis edildiği ana gayrimenkulün niteliği Arsa iken tarih, yevmiye no.lu işlem ile ana gayrimenkul niteliği Dört katlı betonarme alışveriş merkezi ve ondört katlı betonarme restorantlı veya restorantsız otel ve arsası olarak tescil edilmiştir. 6

7 4.3. Gayrimenkulün Son Üç Yıllık Dönemde Gerçekleşen Mülkiyet Hakkı Değişiklikleri Pendik Tapu Müdürlüğü nden, tarihinde temin edilen Tapu Kayıtlarında ve Pendik İlçesi Tapu Müdürlüğü nde incelenen Tapu Kütüğü nde konu üst hakkının tarihli, yevmiye no.lu tescil işlemi ile Bayraktar Kardeşler İnşaat Taahüt Ve Tic. A.Ş. adına tescil edildiği ve son 3 yıllık dönemde herhangi bir malik değişikliği yapılmadığı görülmüştür Gayrimenkulün İmar Bilgileri Pendik Belediyesi İmar Müdürlüğü nden temin edilen İmar Durum Belgesinde, üst kullanım hakkına konu taşınmazın onay tarihli 1/1000 ölçekli Kurtköy Pendik Fuar Alanı Uygulama İmar Planı nda kısmen Fuar Alanı nda, kısmen Fuar-Kongre-Otel alanında kalmakta olduğu belirtilmiştir. Üst hakkına konu 1814 sayılı parsel, 3 pafta 298 ve 299 parsel, 2-3 pafta 1547, 1744 ve 1745 parsel numaralı taşınmazaların tevhidi ile oluşan imar parselidir. Resim 1. Tevhid Öncesi Parsellerin Konumu 7

8 Resim 2. Mer i İmar Planı ve Tevhid İşlemi ile Oluşan İmar Parseli PLAN NOTLARI - Bu alanlarda 2565 sayılı yasa hükümleri geçerli olup, planda öngörülen fuar alanı işlevinin yürürlüğe girmesi için gün 6121-(NİP İMR.SIS.Ş.(TC) 3976/2495 sayılı M.S.B yazısı gerği uygulama öncesi M.S.B. den görüş alınacaktır. - Füze Filo Komutanlıkları radar görüşünün olumsuz etkilenmemesi açısından bölgede yapılaşmalara izin verilmeden önce yetkili komtanlık olan 1. Taktik Hava Kuvveti Komutanlığından (Eskişehir) izin alınacaktır. - Fuar Alanında İstanbul Metropolitan Alanının Anadolu Yakasına yönelik olarak, içinde yeşil alanlar, parklar, rekreasyon alanları, otoparklar, fuar ve sergileme tesisleri, oyun ve eğlence parkları, turizme yönelik ticari satış birimleri gibi fonksiyonlar yer alacaktır kotunun altındaki kullanımlar Emsal hesabına dahil edilmeyeektir. Fuar alanında yapılaşma açısından ayrıntılı zemin etüdleri yapılacak olup, bu etüdler çerçevesinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı nca düzenlenecek avan projeye göre uygulama yapılacaktır. - 2 Pafta 1745 parsele ilişkin bölümde gün 593 sayılı İ.B.B. Meclis Kararı uygulanacaktır. F rumuzlu alanda gün ve 481 sayılı İ.B.B. Meclis Kararı geçerlidir. - Nato Akaryakıt Boru Hattı istimlak ve Kamulaştırma sınırı haricinde 5 m. Sağa ve 5 m. Sola olmak üzere koruma bandı ayrılarak her ne şekilde olursa olsun inşaat yapılmaması ve ruhsat verilmemesi gerekmektedir. - İstimlak şeridi içerisinde bağ, bahçe tesis edilmemesi gerekmemektedir. - İstimlak şeridinin yol olarak kullanılmaması ve boruyu katleder vaziyette yol geçirilmemesi ancak zorunlu geçişlerde ilgili işletme müdürlüğüne yazı ile müracatta bulunarak müsaade istenmesi ve verilecek olan yol geçiş tip projesinin uygulanması gerekmektedir. - İstimlak şeridi içerisinde, kanal, kanalizasyon, ark, hendek, kuyu açılmaması, sulama kanallarının zorunlu olarak kesiştiği noktalarda borunun emniyete alınması ve takviye yapılması ilgili işletme müdürlüğüne müracaat edilmesi gerekmektedir. - Boru hattı üzerinde bulunan some taşlarına, ölçme kutularına, vana ve mesafe taşlarına zarar verilmemesi ve sökülüp atılmaması gerekmektedir. - İstimlak şeridi üzerinde ve 150 m. Yakınında taş, kireç, kum, maden ocağı v.b. tesislerin işletmesine müsaade verilmemesi gerekmektedir. - İstimlak şeridi üzerinde telefon ve enerji nakil direklerinin dikilmesine izin verilmemesi gerekmektedir. - Boru hattı güzergahı arazide 70 cm. toprağın altında olacak şekilde döşenmiştir. Ancak iklim şartları nedeniyle bu derinlik azabilmekte ve zaman zaman yeryüzüne de çıkabilmektedir. Yapılacak kazılarda bu hususun dikkate alınması gerekmektedir. - Nato Akaryakıt boru hattı güzergahı civarında yapılacak inşaat ve kazı çalışmaları esnasında en yakın ilgili İşletme Müdürlüğü ve Ant Batı Bölge Müdürlüğü ile koordine edilerek ilgili personelin haberdar edilmesi ve istimlak şeridine yapılacak herhangi bir tecavüzün ilgili kamu kurum ve kuruluş, belediye ve özel idarelere bilgilendirilmesi gerekmektedir. 8

9 - Uygulama aşamasında Ulaşım Planlama Müdürlüğü nün ve Ulaşım ve Trafik Düzenleme Komisyonu nun görüşü alınacaktır. - Uygulama Aşamasında 4 Eylül 1988 tarih sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve bu yönetmeliğe ilave olarak tarih ve sayılı Su Kirliliği Yönetmeliği nde Değişiklik yapılması hakkındaki yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. - Uygulama aşamasında İSKİ nin görüşlerine uyulacaktır. - K(A) rumuzlu alanda bir veya birden fazla bodrum kat yapılabilir. Bu alanlarda Kongre ve Turistik Amaçlı Kullanım söz konusu olduğundan, bodrum katlarda konaklama hariç her türlü spor, eğlence, dinlenme, kapalı havuz, balo-konferans-sergi salonları, sağlık merkesleri gibi aktivitelere izin verilebilir ve bu alanlar iskan edilebilir. Bu alanlar kotunun altında olduğu takdirde Emsal hesaplarına dahil edilmeyecektir. - Plan onama sınırı içerisindeki fonksiyonlara bakılmaksızın parseller tevhit edilebilir. Tevhit sonrası oluşan parsellerdeki toplam inşaat alanı, tevhit edilmeden önceki inşaat alanının toplamından fazla olamaz. - Fuar alanında yapılacak yapılarda, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik teki Akaryakıt Servis İstasyonları asgari emniyet mesafeleri çizelgesinde belirtilen mesafelere ve kriterlere göre uygulama yapılacaktır. ( T.T.) 4.5. Gayrimenkulün Mevzuat Uyarınca Almış Olduğu Gerekli İzin ve Belgeler Değerlemesi yapılan projelerin ilgili mevzuat uyarınca gerekli tüm izinlerinin alınıp alınmadığı, projesinin hazır ve onaylanmış, inşaata başlanması için yasal gerekliliği olan tüm belgelerinin tam ve doğru olarak mevcut olup olmadığı, 29/6/2001 tarih ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun uyarınca denetim yapan yapı denetim kuruluşu (ticaret unvanı, adresi vb.) ve değerlemesi yapılan gayrimenkul ile ilgili olarak gerçekleştirdiği denetimler hakkında bilgi, Üst kullanım hakkına konu 1814 parsel (3 pafta 298 ve 299 parsel, 2-3 pafta 1547, 1744 ve 1745 parsel numaralı taşınmazaların tevhidi ile oluşmuştur) üzerinde Pendik Belediye Başkanlığı ile Bayraktar Kardeşler İnş. Taah. Tic. A.Ş. arasında düzenlenen tarihli 30 yıl süreli Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi ne ve tarihli Ek Sözleşme sine dair bazı maddeler aşağıda belirtilmiş olup, bahsi geçen sözleşmeler Rapor Eklerinde sunulmuştur tarihli, Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi Taraflar: İdare: Pendik Belediye Başkanlığı Yüklenici: Bayraktar Kardeşler İnş. Taah. Tic. A.Ş. Sözleşme Konusu: Madde 1: tarih ve 3524 sayılı Encümen Kararı ile ihalesi yapılan, Pendik Fuar Alanı Birinci etapta yer alan, mülkiyeti Pendik Belediyesi ne ait Kurtköy 3 Pafta 298 ve 299 parsel, 2-3 pafta 1547, 1744 ve 1745 parsel sayılı taşınmazların, 5593 sayılı Belediye Kanunu nun 18/e maddesi gereğince 30 (otuz) yıllığına intifa hakkının verilmesi ve karşılığında çok fonksiyonlu fuar alanı (kongre salonu, yönetim alanı, otel ve ticaret satış birimleri) inşa edilmesi, işletilmesi bedeli alınması işi. Sözleşme Konusu Taşınmazlar: İLİ İLÇESİ BÖLGE PAFTA PARSEL TOPLAM ARSA ALANI (m²) TOPLAM İNŞAAT ALANI (m²) İSTANBUL PENDİK KURTKÖY ,00 İSTANBUL PENDİK KURTKÖY ,80 İSTANBUL PENDİK KURTKÖY , ,32 İSTANBUL PENDİK KURTKÖY , ,80 İSTANBUL PENDİK KURTKÖY , ,61 TOPLAM , ,53 9

10 Proje ve Altyapı İşleri: Madde 2: Avan ve uygulama projelerinde dikkate alınacak İnşaat Alanı kriterleri aşağıda belirtilmiştir. ALAN (RAKAM İLE) ALAN (YAZI İLE) FUAR ALANI m² Onaltıbin m² TİCARET ÜNİTELERİ m² Kırkyedibin, üçyüzondokuz m² OTEL ALANI m² Onbeşbin m² KONGRE SALONU m² Dörtbin m² YÖNETİM MERKEZİ 500 m² Beşyüz m² AKARYAKIT 400 m² Dörtyüz m² TOPLAM m² Seksenüçbin, ikiyüzondokuz m² Yukarıda belirtilen İnşaat Alanı kriterleri, toplam inşaat alanını geçmemek kaydıyla, idarenin onayı dahilinde en çok (+%25, -%25) oranlarında değiştirilebilecektir. Buna göre avan proje hazırlanacak, idarenin onayına sunulacak ve Büyükşehir Belediyesine de onaylatılacaktır. Yüklenici, onaylanan avan projeye göre her türlü uygulama projelerini yaparak idareye onaylatacaktır. Ayrıca ayrıntılı zemin etüdleri, sayısal ortamda 3 boyutlu proje ve mket de yüklenici tarafından yapılacaktır. Bu projelere ilişkin her türlü harcama yükleniciye aittir. Alan içindeki boru hattının ve varsa diğer altyapı deplase ve yapımı yükleniciye aittir. Proje kapsamında Ticaret üniteleri olarak yer alan kısımlar, Dünya mimarisinden örnekler alınarak projelendirilecektir. İhale Bedeli; Madde 3: İhale bedeli, 30 (otuz) yıılık toplam işletme bedeli olan (Otuzaltımilyon,yüzbin) YTL+KDV dir. İşletme Bedeline İlişkin Esaslar; Madde 6: YILLAR YILLIK İŞLETME BEDELİ (YTL) TOPLAM SÜRE(YIL) TOPLAM İŞLETME BEDELİ (YTL) 1.VE 2.YILLAR 3., 4. Ve 5. YILLAR 6., 7. Ve 8. YILLAR 9. VE 10. YILLAR , 13., 14. VE 15. YILLAR 16. İLA 30. YILLAR (Yüzkırküçbin, ikiyüzellibeş) YTL+KDV (Üçyüzotuzbin, beşyüzseksenyedi) YTL+KDV (Beyüzellibin,dokuzyüzyetmiş altı) YTL+KDV (Sekizyüzseksenbirbin,beşyüzatmışüç) YTL+KDV (Birmilyon,üçyüzyirmiikibin, üçyüzkırkbeş) YTL+KDV (Birmilyon,altıyüzelliikibin, dokuzyüzotuz) YTL+KDV (İkiyüzseksenaltıbin,beşyüzon) YTL + KDV (Dokuzyüzdoksanbirbin, yediyüzatmışbir) YTL+KDV (Birmilyon,altıyüzelliikibin, dokuzyüzyirmisekiz) YTL+KDV (Birmilyon,yediyüzatmışüçbin,yüzyirmialtı) YTL+KDV (Altımilyoni altıyüzonbirbin,yediyüzyirmibeş) YTL+KDV (Yirmidörtmilyon,yediyüzdoksanüçbin, dokuzyüzelli) YTL+KDV TOPLAM (Otuzaltımilyon,yüzbin) YTL+KDV Her dönem için tahsil edilecek işletme bedelleri, verilen teklifte belirtilen 30 yıllık toplam işletme bedeli üzerinden, şartnamedeki tabloda belirtilen Yıllık Hesap Değerleri ile çarpılarak hesaplanır. Ayrıca yukarıda tabloda belirtilen artış dönemlerinde, İstanbul Ticaret Odasının (1963=100) TEFE Genel Endeksinin bir önceki artış döneminin başlangıç ayına göre artış oranı esas alınarak yıllık işletme bedeli kontrol edilecektir. Eni döneme ait bedel, yüksek olan değer olacaktır. 15nci yıldan sonra her beş yılda bir bu esasa göre işletme bedeli kontrol edilerek belirlenecetir. İlk 3 aylık işletme bedelinin tamamı peşin olarak ödenir. Diğer aylara ait ödemeler, sözleşme tarihi esas alınarak üçer aylık dönemler halinde, dönem başlarında ve ilk beş iş günü içinde ödenir. Sözleşme peşinat tahsil edildikten sonra yapılır. Yüklenici işletme bedelinin tamamı Pendik Belediyesi ne ödeyecek ve makbuz suretlerini Pendik Belediyesi Plan ve Proje Müdürlüğü ne verecektir. Ödemelerin geciktirilmesi halinde bedel, kanuni faiz uygulanarak tahsil edilecektir. Yüklenici, sözleşme bedeli ödemesini bir yılda 2 kez otuz günden fazla geciktirirse idare akdi feshetme yetkisine sahiptir. Pendik Belediyesi, tahsil edilen işletme bedelinin %25 ini protokol gereği İstanbul Büyükşehir Belediyesi ne aktaracaktır

11 Tarafların Genel Yükümlülükleri; Madde 7: A)Yüklenicinin Yükümlülükleri: Her türlü vergi, resim ve harçlar ile sözleşme yapılması ile ilgili tüm masraflar ile yetkili idarelerin teklif edecekleri otopark ücretleri, inşaat ruhsatı ve taahhüdün tamamen ifasına kadar herhangi bir kuruluş veya kişilerce talep edilecek her türlü harcama yüklenici tarafından karşılanacaktır. Yapı kullanma izninin alınması inşaat çevresinin ihata duvarları ile çevrilmesi, asansör, su, elektrik, doğalgaz, havagazı gibi tesisatın açılma ve kullanma izinlerinin alınması gibi bütün izinlerin alınması gibi bütün izinlerin alınmazı ve bunlara ilişkin harç ve benzeri ödemelerin yapılması, yer tesliminden iskan müsaadesi alınmasına kadar yapılacak tüm masraflar yüklenici tarafından karşılanacaktır ve bu masrafların geç yatırılmasından doğacak aksaklıklardan veya gecikmelerden dolayı süre uzatımı telp edilemeyeceği gibi bir bedel de istenmeyecektir. Yüklenici tesis, yapımı için verilen iş programı çerçevesinde işleri yürütmekle ve yatırımla ilgili gelişmeleri idareye bildirmekle yükümlüdür. İnşaat başlangıcından iskan müsaadesi alıncaya kadar yangın, sabotaj, deprem ve diğer doğal ve sosyal tehlikelere karşı risk sigortası yaptırılacaktır. Sigorta poliçesi idareye ibraz edilmedikçe inşaata başlanmayacaktır. İhale konusu alanda idarece plan tadilatı ile Akaryakıt alanı oluşturulabilir. Bu durumda idarenin onayı ile yüklenici tarafından Akaryakıt istasyonu yapılamsı halinde işletme bedeline ek olarak ilk yıl için yıllık (Atmışbin)YTL bedel ödenecek, diğer yıllar için bu değer Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan ÜFE Endeksinin bir önceki yılın aynı ayına göre artış oranı esas alınarak her yıl artırılacaktır. Ödemeler her yılın başında peşin olarak yapılacaktır. Akaryakıt istasyonu, işbu sözleşme konusu fuar alanı tesisleri içinde mütalaa edilecek ve işletme süersinin sona erdiği tarihte diğer tesislerle birlikte belediyeye devredilecektir. İnşaat emsalinde artış olması ve yüklenici tarafından ilave inşaat yapılması halinde; yapılan ilave alanı, mevcut inşaat alanı olan m² ye oranlanacak, dönemlere ait işletme bedelleri buna göre artırılacaktır. B)İdarenin Yükümlülükleri: İnşaatın yapılacağı taşınmazın yükleniciye teslim edilmesi, yüklenici tarafından önerilen projelerin yapımı süresince yüklenicinin sağlamakla yükümlü olduğu her türlü izin, ruhsat ve benzeri belgelerin temini konusunda gerekli, merciler nezdinde yardım sağlamakla, belge, izin ve görüş vermekle yükümlüdür. Sözleşme konusu taşınmaz çevesinde yer alan özel ve resmi kuruluşların mülkiyetinde bulunan arsaların tesisin ihtiyaç duyacağı altyapı ve destek hizmetlerini tahsis edilmesi için yüklenicinin yapacağı girişimlerde yardımcı olmaktan sorumlu olacaktır. Yüklenicinin Tesis ve Binaları Yapıp, İşletip, İdareye Devretmesi Madde 14: Yüklenici yapılacak tesis ve binalara ait, uygulama projelerini idareye onaylatıp ilgili belediyesinden inşaat ruhsatnamesini aldıktan sonra, ruhsatın alındığı tarihten itibaren 22 ay sonunda inşaatı bitirip geçici kabule hazır hale getirecektir. Yüklenici yer tesliminden itibaren inşaatı, yapıp işletip ve 30 yılsonunda idareye boş olarak, (kullanmaya engel herhangi bir hali olmaksızın, bütün sistemi ile eksiksiz ve çalışır bir şekilde)terk ve teslim edecektir. Yüklenici bu sözleşme süresinin sonunda tesis ve binalar üzerinde herhangi bir hakkının olmadığı peşinen kabul eder. Ancak, otel, alışveriş merkezi ve diğer birimlerin mütemmim cüzü veya demirbaş niteliğinde olmayan, mobilya, tefrişat malzemeleri gibi unsurlar yükleniciye ait olup bunları idareye iade etmek sorunda değildir. Yüklenici tarafından teslimden kaçınılması halinde gecikilen her gün için son dönem işletme bedelinin bir aylık tutarı kadar ceza ödenecektir. İşletme ve Devir * Madde 15: Yüklenici idarenin izni olmaksızın taahhüdünü 3. Kişilere devredemez. Yüklenicinin taahhüdünü başkasına idarenin izni olmadan devrettiği veya temlik ettiği tespit edildiği takdirde sözleşme idare tarafından tek taraflı olarak feshedilecektir. Yüklenici, idarenin izni dahilinde, sözleşme süresi içerisinde tesislere ilişkin tüm teknik, yönetsel, mali ve hukuki sorumluluklar kendisine ait olmak kaydıyla, tesislerin işletilmesini kendisi üstlenebileceği gibi bir veya birkaç ulusal veya uluslararası işletme şirketine devredebilir, kiraya verebilir, iş ve kar ortağı alabilir. Ayrıca yüklenici, proje kapsamında elde edeceği gelirleri teminat olarak gösterebilir. İntifa Hakkı ve Sözleşmenin Tapuya Şerhi Madde 18: Şartname, sözleşme ve ekleri çerçevesinde yükleniciye tanınacak sınırlı ayni hak ve sözleşme, sözleşmenin imzalanmasını müteakip 30 gün içinde tapuya şerhedilecektir. *İşletme ve Devir konuşlu, 15. Madde ile ilgili olarak yapılmıştır. raporun 3.8 maddesinde detaylı açıklama 11

12 tarihli, Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi ne Ek Sözleşme Taraflar: İş bu ek sözleşmenin tarafları Pendik Belediye Başkanlığı ile Bayraktar Kardeşler İnşaat Taahüt Ticaret A.Ş. dir.pendik Belediye Başkanlığı, İdare ; Bayraktar Kardeşler İnşaat Taahüt Ticaret A.Ş., Yüklenici oalrak adlandırılacaktır. Konusu: Taraflar, idare ile yüklenici arasında tarihinde akdedilen Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi nde 7/A-son maddesi hükmü de gözetilerek mutabakata vardıkları değişiklikleri ile yeni hükümleri belirlemek ve sözleşmenin eki ve ayrılmaz bir parçası olmak üzere işbu ek sözleşmeyi düzenleyerek imza altına almışlardır. İşbu ek sözleşme ile düzenlenen konularda imza tarihinden itibaren işbu ek sözleşme hükümleri uygulanacaktır. Değiştirilen ve Yeni Hükümler: 1. Sözleşmenin konusu başlıklı 1nci maddesinde sözleşme konusu taşınmazlar olarak belirtilen taşınmazların sözleşmenin imzası ile yürürlüğe girmesinden sonra tevhit ve ifraz işlemleri neticesinde; sözleşme konusu taşınmaz Kurtköy 2-3 Pafta 1796 parsel sayısını almış olup, yüzölçümü ,57 m² dir. 2. Sözleşmenin 2nci maddesinde belirlenen toplam inşaat alanı, plan tadilatı gereği m² ye çıkmış olup, uygulama projelerinde dikkkate alınacak İnşaat Alanı kriterleri aşağıda belitilmiştir. (Aşağıda belirtilen inşaat alanı kriterleri, toplam inşaat alanını geçmemek kaydıyla, idarenin onayı dahilinde en çok (+ %25, -%25)oranlarında değiştirilebilecektir.) Projenin ihtiyacı olan fonksiyonlar dolayısıyla firmanın talebi dikkate alınarak aşağıdaki gibi belirlenmiştir. ALAN (m²) FUAR ALANI m² TİCARET ÜNİTELERİ m² OTEL ALANI m² KONGRE SALONU m² YÖNETİM MERKEZİ 601 m² ORTAK ALAN m² TOPLAM m² 3. Yüklenici tarafından yapı bölümlerinden herhangi birisine idarenin izin ve onayı olmaksızın, onaylı projesinde ve ruhsat ve eklerine aykırı olarak fonksiyon yüklenmesi veya öngörülen fonksiyon dışında kullanılması halinde birinin tespiti üzerine; idarenin tebliği ile verilen süre içinde yüklenici tarafından aykırılığın giderilmemesi halinde sözleşme idare tarafından tek taraflı feshedilecektir. Bu şekilde fesih halinde sözleşmenin 16ncı madde hükümleri uygulanacaktır. 4. A. Sözleşmenin 6ncı maddesinde belirlenen işletme bedeline ilişkin esaslar bu ek sözleşmenin yürülülük tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aşağıdaki gibi değiştirilmiştir. İşletme Bedeli: YILLAR 2011 (5nci Yıl) YILLIK İŞLETME BEDELİ (YTL) TOPLAM SÜRE (YIL) TOPLAM İŞLETME BEDELİ (YTL) TL+KDV TL + KDV (6, 7 ve 8nci Yıllar) TL+KDV TL+KDV (9 ve 10ncu Yıllar) TL+KDV TL+KDV (11, 12, 13, 14ncü TL+KDV TL+KDV Yıllar) (15 30uncu Yıllar) TL+KDV TL+KDV TOPLAM TL+KDV 4. B.Her dönem için dönem başı işletme bedeli (dönemin ilk yılı), işbu ek sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren yürülüğe girecek şekilde hesaplanmış olup, yukarıdaki tabloda gösterilmiştir. İşletme süresince her yıl için işletme bedeli, Türkiye, İstatistik Kurumu tarafından açıklanan ÜFE ve TÜFE Endekslerinin bir önceki yılın aynı ayına göre artış oranı nın yüksek olanı esas alınarak artırılacaktır. Ayrıca, 12

13 yukarıdaki tabloda belirtilen dönemlerin başında, arttılmış yıllık işletme bedeli tablodaki belirlenen dönem başı işletme bedeline göre kontrol edilecektir. Yeni dönemin ilk yılına ait işletme bedeli, yüksek olan değer olacaktır. İşletme bedelleri, tarihli sözleşme tarihi başlangıç alınarak üçer aylık dönemler halinde dönem başlarında ve ilk beş işgünü içinde ödenir. Yüklenici işletme bedelini Pendik Belediyesi ne ödeyecek ve makbuz suretlerini Pendik Belediyesi ne (Gecekondu ve Sosyal Konutlar Müdürlüğü) verecektir. Ödemelerin geciktirilmesi halinde bedel, kanuni faiz uygulanarak tahsil edilecektir. Yüklenici, sözleşme bedeli ödemesini bir yılda 2 kez otuz günden fazla geciktirirse idare akdi feshetme yetkisine sahiptir. Yüklenicinin ödediği bedelin %25 i Büyükşehir Belediyesi ne idare tarafından aktarılacaktır. 5. Sözleşmenin 7/A maddesinin akaryakıt istasyonu tesisine ilişkin 5.fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Akaryakıt alanı olarak plan tadilatı yapılması halinde m² yi geçmeyen akaryakıt istasyon alanı ile ilgili olarak yüklenici intifa hakkından bedelsiz olarak vaz geçecek, akaryakıt istasyonu alanının tasarrufu idareye ait olacaktır. İdare akaryakıt istasyonu alanında kendisi işletme faaliyetinde bulunabileceği gibi üçüncü şahıslara da işlettirebilecektir. 6. Yüklenici mevzuat açısından mümkün ve önceden idarenin izni olması şartıyla yapıda perakende ticarete yönelik vb. fonksiyon değişikliği ve ilave yapılar yapabilir. Bu durumda ilave kısmın kiralanması sonucu sağlanacak her türlü hasılanın (bağış, ücret, hizmet bedeli vs. dahil)%25 oranında kira bedeli idareye ödenir. Fuar alanında gerekli görülen fonksiyon değişiklikleri kira bedelinin %25 i hesaplanırken yıllık hesap yapılır ve iş başlamadan yazılı mutabakat şart. Altı maddeden ibaret işbu ek protokol yüklenici ile idare arasında akdedilen tarihli Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi nin ayrılmaz bir eki olarak tarihinde iki nüsha olarak imzalanmış ve yürülüğe girmiştir. Şirket ile Pendik Belediyesi arasında yapılan sözleşme Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi olarak adlandırılmakla birlikte, ekte yer alan Pendik Belediyesi Encümeni'nin tarih ve 816 sayılı kararı ve Pendik Belediye Başkanlığı nın tarih ve 4617/41728 sayılı yazısına istinaden taşınmaz üzerinde Şirket lehine tarihine kadar müstakil ve daimi üst hakkı tesis edilmiştir. Yukarıda yapılaşmaya ilişkin hükümleri verilen üst hakkına konu 1814 parsel sayılı taşınmaz için Pendik Belediyesi İmar Arşivi nde Belediye işlem dosyası incelenmiştir. İşlem dosyasında yapılan incelemede taşınmaz üzerinde yer alan yapılar için düzenlenen Yapı Ruhsatları, Yapı Kullanma İzin Belgeleri üzerinde yapıların konumlu olduğu Yeni 1814 parsel e ilişkin evrakların düzenlendiği döneme ait tevhid öncesi parsel numaraları bulunmaktadır. Üst kullanım hakkına konu taşınmaz üzerinde A.V.M. bloğuna ait Ek Bina olarak projelendirilen A, B ve C bloklar için tarihinde Tadilat Ruhsatları düzenlendiği görülmüştür. Değerleme tarihi itibari ile mahallinde yapılan incelemede ek binalardan A ve B blokalrın inşaatının tamandığı ve faal olarak A.V.M. fonksiyonuna entegre kullanım şekilleri ile kullanıldığı görülmüştür. Değerleme tarihinde ek bloklardan C bloğun inşaat seviyeli olduğu görülmüştür. Üst hakkına konu taşınmaz üzerinde yer alan yapılar için düzenlenen izin belgelerine ait bilgiler tabloda belirtildiği gibidir. 13

14 Tablo. 2 PARSEL Yapı Ruhsatı Bilgileri BLOK BELGE TARİHİ BELGE NO VERİLİŞ NEDENİ KULLANIM AMACI YÜZÖLÇÜM (m²) YOLU KOT ALTI KAT SAYISI YOL KOT ÜSTÜ KAT SAYISI TOPLAM KAT SAYISI 1814 A BLOK TADİLAT OFİS VE İŞYERİ 635, A 1814 B BLOK TADİLAT OFİS VE İŞYERİ 3.249, A 1814 C BLOK TADİLAT OFİS VE İŞYERİ , A 1814 A BLOK B BLOK C BLOK İSİM DEĞİŞİKLİĞİ İSİM DEĞİŞİKLİĞİ İSİM DEĞİŞİKLİĞİ 1814 A BLOK EK BİNA 1814 B BLOK EK BİNA 1814 C BLOK EK BİNA 1796 AVM+FUAR TADİLAT 1796 OTEL+KONGRE +FUAR TADİLAT 1796 AVM+FUAR TADİLAT 1796 OTEL+KONGRE +FUAR TADİLAT ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ ALIŞVERİŞ MERKEZİ RESTORANTLI VEYA RESTORANSIZ OTEL ALIŞVERİŞ MERKEZİ RESTORANTLI VEYA RESTORANTSIZ OTEL YAPI SINIFI 635, A 3.274, A , A 635, A 3.274, A , A , B , C , B , C YENİ YAPI YENİ YAPI FUAR KONGRE MERKEZİ VE OTEL , C FUAR , B Yapılan incelemede görülen Yapı Ruhsatlarından tarihinde tadilat nedeni ile düzenlenen Yapı Ruhsatlarında bir adet A.V.M+Fuar bloğu, bir adet Otel+Kongre+Fuar bloğu, her blokta birer ünite belirtilmiştir. İşlem dosyasında yapılan incelemede A.V.M+Fuar ve Otel+Kongre+Fuar Blokları için aşağıdaki tabloda belirtilen Yapı Kullanma İzin belgeleri incelenmiştir. Tablo. 3 Yapı Kullanma İzin Belgesi Bilgileri PARSEL BLOK BELGE TARİHİ BELGE NO 1814 A BLOK B BLOK VERİLİŞ NEDENİ YAPI KULLANMA İZNİ YAPI KULLANMA İZNİ 1796 OTEL+KONGRE+FUAR TADİLAT 1796 AVM+FUAR TADİLAT 1796 OTEL+KONGRE+FUAR TADİLAT KULLANIM AMACI OFİS VE İŞYERİ NİTELİKLİ OFİS VE İŞYERİ NİTELİKLİ RESTORANTLI VEYA RESTORANTSIZ OTEL ALIŞVERİŞ MERKEZİ RESTORANTLI VEYA RESTORANTSIZ OTEL YÜZÖLÇÜM (m²) TOPLAM KAT SAYISI YAPI SINIFI 635,88 1 4A 3.249,48 1 4A , C ,07 4 3B , C 14

15 Belediye işlem dosyasında incelenen Yapı Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzin Belgeleri kapsamında gerçekleştirilen proje için Pendik Belediyesi tarafından 2009 yılı içerisinde yapılan tetkiklerde yapı ruhsatı ve ruhsat eklerine aykırı olarak yapılan imalatlarla ilgili olarak Yapı Tatil Tutanağı düzenlendiği, Bodrum ve zemin katlarda otopark ve ortak alan olarak belirtilen hacimlerin, yerinde ticari alanlara katıldığı ruhsat ve eklerine aykırı imalatların uygun hale getirilmesine ve İmar Kanununun 42. Maddesi gereği para cezası verilmesine karar verildiği görülmüştür. Mayıs 2010 tarihli Encümen Kararında (güncel karar) ise projenin yerinde yapılan incelemesi sonucunda Yapı Ruhsatları ve eklerine uygun hale getirildiği ve 42. Madde gereği takdir edilen para cezasının ödendiği belirtilerek önceki dönemlerde alınan yıkım kararlarının iptaline karar verilmiştir. Bahsi geçen Yapı Tatil Tutakları ve Encümen Kararları kronolojik sıralamaya göre aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo. 4 Düzenlenen Yapı Tatil Tutanaklarına Dair Bilgiler PARSEL BELGE TARİHİ BELGE NO TESPİTLER -Bodrum katta 465 araçlık otopark alanının ( m²) ticari alana dönüştürüldüğü, -Zemin katta projede görülen ticari alanlara ait asma katların uygulamada büyütüldüğü, -Zemin katta projesinde 124 araçlık otopark alanının (570 m²) yerinde ticari alana dönüştürüldüğü, -Zemin kattaki bazı dükkanların kolon aksından sonra duvar örülerek 2 m. Büyütüldüğü, -1.Normal katta projesinde galeri boşluğu olarak gözüken 245 m²'lik kısmının döşeme yapıldığı tespit edilmiştir. - Yapılan arazi kontrolünde onaylı ruhsat ve projelerine aykırı olarak imalat yapıldığı ve emsal alanının aşıldığı tespit edilmiştir. - Proje ve eklerine aykırı olarak asma kat yapıldığı tespit edilmiştir. -proje dışı yapılan inşaat alanı ~510 m² 15

16 Tablo. 5 Düzenlenen Encümen Kararlarına Dair Bilgiler PARSEL KARAR TARİHİ KARAR NO BİLGİLER " Tarihinde yapılan mıntıka kontrolü esasında; onaylı ruhsat eklerine aykırı olarak asma kat yapıldığı, Yaprak no: sayılı Yapı Tatil Tutanağı ile tespit edilmiştir." "3194 Sayılı İmar Kanunun 32. Maddesi uyarınca tarih ve 582 sayılı Yapı Ruhsatı harici kaçak olarak yapılan kısımların yıktırılmasına, tasdikli projesine uygun hale getirilmesine, kararın gereği için Yapı Kontrol Müdürlüğü'ne gönderilmesine, tarihinde yapılan Encümen toplantısında oybirliği ile karar verilmiştir." " Tarihinde yapılan mıntıka kontrolü esnasında; bodrum katta 465 araçlık otopark alanının ( m²) ticari alana dönüştürüldüğü, zemin katta projede görülen ticari alanlara ait asma katların uygulamada büyütüldüğü, zemin katta projesinde 124 araçlık otopark alanının (570 m²) yerinde ticari alana dönüştürüldüğü, zemin kattaki bazı dükkanların kolon aksından sonra duvar örülerek 2 m. büyütüldüğü, 1.normal katta projesinde galeri boşluğu olarak gözüken 245 m²'lik kısmının döşeme yapıldığı, yaprak no: sayılı Yapı Tatil Tutanağı ile tespit edilmiştir. " "3194 sayılı İmar Kanunun 32. maddesi uyarınca tarih ve 583 sayılı Yapı Ruhsatı harici kaçak olarak yapılan kısımların yıktırılmasına, tasdikli projesine uygun hale getirilmesine, kararın gereği için Yapı Kontrol Müdürlüğü'ne gönderilmesine, tarihinde yapılan Encümen toplantısında oybirliği ile karar verilmiştir." "Pendik-Kurtköy 2-3 pafta'daki; Tarla vasıflı 18550,87 m² alanlı Kurtköy 2-3 pafta, 1745 parselin cins değişikliği yapılarak vasfının arsa olarak tesciline; ,70 m² alanlı Kurtköy 2-3 pafta 1782 parselin 18550,87 m² alanlı Kurtköy 2-3 pafta 1745 parselle tevhidine ve ,57 m² alanlı 2-3 pafta, (A) parsel olarak Pendik Belediyesi adına arsa olarak tesciline, kararın gereği için Gecekondu ve Sosyal Konutlar Müdürlüğü'ne gönderilmesine, tarihinde yapılan encümen toplantısında oybirliği ile karar verilmiştir." "Kurtköy, 2-3 pafta, 1976 parsel (eski parsel) sayılı yerde yapılan yapılarda Yapı Ruhsatına ve ekli projelerine aykırı olarak büyüme ve imlatlar olduğundan tarih 143 sayılı ve tarih 209 sayılı Belediye Encümen Kararı ile Yapı Ruhsatları harici yapılan kısımların yıkılmasına ve tasdikli projesine uygun hale getirilmesine karar verilmiştir. Yüklenici şirkete tarih ve 209 sayılı Encümen kararıyla (yirmibeşbin)tl'lik idari para cezası verilmiştir." Konu yeni parseldeki yapılar için yapılan tetkiklerde tevhid işlemi sonrası yapıların uygun görüldüğü ve para cezasının ödendiği belirtilerek," tarih 143 sayılı ve tarih 209 sayılı Encümen Kararlarıyla verilen yıkım kararlarının, yapılar şu haliyle Ruhsat ve eklerine uygun hale geldiğinden ve idari para cezası ödendiğinden kaldırılmasına, kararın gereği için Yapı Kontrol Müdürlüğü'ne gönderilmesine, tarihinde yapılan Encümen toplantısında oybirliği ile karar verilmiştir." 16

17 Belediye İşlem dosyasında yapılan incelemede gayrimenkulün onay tarihli projesi incelenmiştir. İncelenen projede A.V.M. bloğu ve Otel+Kongre+Fuar blokları aynı projede yer almakta olup, onay tarihli projede ise Ek Bina için düzenlenen yapı ruhsatlarında ilave A, B ve C bloklar olarak tanımlanmış olan yapılar planlanmıştır. Belediye işlem dosyasında yapılan incelemede konu parsel üzerindeki mevcut yapıya ilaveten inşa edilan A, B, C bloklar için düzenlenen tarihli Tadilat ruhsatlarına ek niteliğindeki dijital onaylı mimari projesi incelenmiştir. Konu bloklara değer takdirinde bahsi geçen tadilat ruhsatı ve eki niteliğindeki projesi esas alınmıştır. Bahsi geçen bloklar ve proje verilerine dair bilgiler Gayrimenkulün Tanımı başlığı altında detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Üst hakkına konut taşınmaz üzerinde yer alan binalar İmar Kanunun 26. Maddesinde Kamuya Ait Yapı Ve Tesisler İle Sanayi Tesislerinde Ruhsat kapsamında inşa edilmekte olup, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun hükümlerine tabi değildir. Madde 26: Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verilir. Üst hakkına konu 1814 parsel sayılı taşınmaza ait Belediye İşlem dosyasında yapılan incelemede ve alınan şifahi bilgilerde, parsel üzerindeki mevcut yapıların yasal prosedüre uygun olduğu bilgisi edinilmiştir Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmediği Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmediği Ve Mevzuat Uyarınca Alınması Gereken İzin Ve Belgelerin Tam Ve Eksiksiz Olarak Mevcut Olup Olmadığı Hakkında Görüş Değerlemesi yapılan üst hakkına konu taşınmaz üzerinde yer alan mevcut yapılar için mevzuat uyarınca alınan izinlere ilişkin bilgiler 3.5. maddesinde verilmiştir. Üst hakkına konu projede halihazırda etap etap inşaatlar tamamlanmaktadır. A.V.M. bloğunun ana yapısı, Otel, Kongre Yapısı, A ve B bloklar tamamlanarak Yapı Kullanma İzin Belgeleri alınmıştır. Düzenlenen Yapı Kullanma İzin tarihinden sonraki dönemde konu parsel üzerinde yer alan A, B ve C bloklar için tadilat ruhsatları düzenlenerek, A ve B bloklar tadilat projesindeki şekilde inşa edilmiş ve halihazırda kullanılır durumdadır. Değerleme tarihi itibari ile C Blok için Yapı Ruhsatı alınmış olup inşaat çalışmaları devam etmektedir. Projenin halihazırda rapor tarihi itibari ile inşaat ruhsatı alınmamış yaklaşık toplam ,58 m² inşaat hakkı mevcuttur. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği nin 22/1-b maddesi kapsamında, A.V.M., otel ve kongre merkezi fonksiyonlu yapılar için İmar Mevzuatı gereği yasal prosedür tamamlanmıştır tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği nin 22/1-b maddesinde Portföylerine alınacak her türlü bina ve benzeri yapılara ilişkin olarak yapı kullanma izninin alınmış ve kat mülkiyetinin tesis edilmiş olması zorunludur. Ancak, mülkiyeti tek başına ya da başka kişilerle birlikte ortaklığa ait olan otel, alışveriş merkezi, iş merkezi, hastane, ticari depo, fabrika, ofis binası ve şube gibi yapıların, tamamının veya ayrı bölümlerinin yalnızca kira ve benzeri gelir elde etme amacıyla kullanılması halinde, anılan yapıya ilişkin olarak yapı kullanma izninin alınması ve tapu senedinde belirtilen niteliğinin taşınmazın mevcut durumuna uygun olması yeterli kabul edilir. belirtilmiştir. 17

18 Değerlemesi yapılan üst kullanım hakkına konu taşınmaz üzerinde yer alan yapılar için tapu senedinde taşınmazın mevcut durumunu ifade eden cins değişikliği yapılmış ve Dört katlı betonarme alışveriş merkezi ve ondört katlı betonarme restorantlı veya restorantsız otel ve arsası olarak tescil edilmiştir. Değerleme konusu üst hakkının portföye bina ve benzeri yapılar olarak değil, gayrimenkule dayalı hak alınması söz konusudur. Tebliğ in 22/1-b maddesinde yer şartın portföye alınan gayrimenkule dayalı hakları kapsamadığı ve değerleme konusu gayrimenkule dayalı hak ın gayrimenkul yatırım ortaklığı portföyüne alınmasına engel teşkil etmediği düşünülmektedir Gayrimenkulün Son Üç Yıl İçerisinde Hukuki Durumunda (imar planında meydana gelen değişiklikler, kamulaştırma işlemleri vb.) Meydana Gelen Değişiklikler Üst hakkına konu 1814 parsel sayılı taşınmaz onay tarihli 1/1000 ölçekli Kurtköy Pendik Fuar Alanı Uygulama İmar Planı nda kısmen Fuar Alanı kısmen Fuar-kongre-otel alanında kalmaktadır parsel sayılı taşınmaz 3 pafta 298 parsel, 3 pafta 299 parsel, 2-3 pafta 1547 parsel, 2-3 parsel 1744 parsel ve 2-3 parsel 1745 parsel numaralı taşınmazların tevhidi ile oluşan bir imar parselidir. Bahsi geçen tevhid öncesi parsellere ilişkin veriler Gayrimenkulün İmar Bilgileri başlığı altında detaylı şekilde belirtilmiştir Değerlemesi Yapılan Gayrimenkulün Tapu Kayıtlarında Devrine İlişkin Bir Sınırlama Olup Olmadığı, Varsa Söz Konusu Gayrimenkulün Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Portföyüne Alınmasının Sermaye Piyasası Mevzuatı Hükümleri Çerçevesinde Analizi Değerleme konusu Üst hakkı na ait tapu kayıtları üzerinde görülen ipoteklerin, ilgili kredi sözleşmelerinin incelenmesi neticesinde, Müşteri nin yatırımları için kredi temini amacıyla konulduğu anlaşılmış olup, Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği nin 30. Maddesi kapsamında konu üst hakkının, Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyüne Gayrimenkule Dayalı Haklar başlığında alınmasında Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri çerçevesinde engel teşkil etmediği kanaatine varılmıştır. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-48-1) İpotek, rehin ve sınırlı ayni hak tesisi başlıklı MADDE 30 (1) Kat karşılığı ve hasılat paylaşımı yapılan projelerde, projenin gerçekleştirileceği arsaların sahiplerince ortaklığa, bedelsiz veya düşük bedel karşılığı ortaklık lehine üst hakkı tesis edilmesi veya arsanın devredilmesi halinde, projenin teminatı olarak arsa sahibi lehine ortaklık portföyünde bulunan gayrimenkuller üzerine ipotek veya diğer sınırlı ayni haklar tesis edilmesi mümkündür. Ayrıca gayrimenkullerin, gayrimenkul projelerinin ve gayrimenkule dayalı hakların satın alınması sırasında yalnızca bu işlemlerin finansmanına ilişkin olarak ya da yatırımlar için kredi temini amacıyla portföydeki varlıklar üzerinde ipotek, rehin ve diğer sınırlı ayni haklar tesis edilebilir. Portföydeki varlıkların üzerinde bu amaçlar dışında hiçbir suretle üçüncü kişiler lehine ipotek, rehin ve diğer sınırlı ayni haklar tesis ettirilemez ve başka herhangi bir tasarrufta bulunulamaz. Bu hususa ortaklıkların esas sözleşmesinde yer verilmesi zorunludur. Değerleme konusu gayrimenkule dayalı hak için, tarihli, Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi nin 15. Maddesinde Yüklenici nin idarenin izni olmaksızın taahhüdünü 3. Kişilere devredemeyeceği belirtilmiş olmasına karşın, tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği nin 22. Maddesi 1.Fıkrası nın, İ Bendi nde; i) Gayrimenkullere ve gayrimenkul projelerine ilişkin ayni haklar Medeni Kanun hükümlerine göre tesis edilir. İrtifak haklarından tapuya tescil edilmesi şartıyla yalnızca intifa hakkı, devre mülk irtifakı ve üst hakkı tesis ettirilebilir. Üst hakkı ve devre mülk hakkının devredilebilmesine ilişkin olarak bu hakları doğuran sözleşmelerde herhangi bir sınırlama getirilemez. Ancak özel kanun hükümleri saklıdır. denilmektedir. 18

19 Ayrıca karar tarihli, 3524 sayılı Pendik Belediye Başkanlığı Encümen Kararı nda; taşınmazların, 5393 sayılı Belediye Kanunu nun 18/e maddesi gereğince 30 (otuz) yıllığına intifa hakkınının verilmesi ve karşılığında çok fonksiyonlu fuar alanı inşa edilmesi, işletilmesi ve yükleniciden işletme bedeli alınması işinin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 51/g maddesi ve ekli şartnamesi uyarınca Pazarlık Usülü arttırma suretiyle ihaleye konu olduğu belirtilmiştir. Sözleşmenin devrine ilişkin getirilen kısıtlama ile ilgili olarak 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu nun 66. Maddesi nde; Sözleşmenin devri: Madde 66 Sözleşme, ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. İzinsiz devir yapılması halinde, sözleşme bozulur ve müteahhit veya müşteri hakkında 62 nci madde hükümleri uygulanır. denilmektedir. 66. Maddede atıf yapılan 62. Madde ise; Sözleşme yapıldıktan sonra 63 üncü maddede yazılı hükümler dışında müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Gelir kaydedilen kesin teminat, müteahhit veya müşterinin borcuna mahsup edilemez. Yer almaktadır. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği, İlgili Encümen Kararı ve Devlet İhale Kanunu nun ilgili maddeleri dikkate alınarak, tarihli Pendik Fuar Alanı Birinci Etap İntifa Hakkı Devri ile Çok Fonksiyonlu Fuar Alanı İnşa Edilmesi ve İşletilmesi İşi Sözleşmesi nin 15. Maddesinde belirtilen işletmenin devri hükümlerinin ilgili maddelerde belirtildiği üzere özel kanun hükümlerini saklı tutmuş olması nedeniyle değerleme konusu üst kullanım hakkının, Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyüne Gayrimenkule Dayalı Haklar başlığında alınmasında Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri çerçevesinde engel teşkil etmediği kanaatine varılmıştır. 5. GENEL VERİLER VE BÖLGE VERİLERİ 5.1. Demografik Veriler İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİGM) tarafından güncellenen Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) den alınan verilere göre 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu kişi olarak belirlenmiştir. Türkiye de ikamet eden nüfus 2015 yılında, bir önceki yıla göre kişi artmıştır. Erkek nüfusun oranı %50,2 ( kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 ( kişi) olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de yıllık nüfus artış hızı 2014 yılında 13,3 iken, 2015 yılında 13,4 e yükselmiştir. İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin oranı 2014 yılında %91,8 iken, bu oran 2015 yılında %92,1 e yükselmiştir. Belde ve köylerde yaşayanların oranı ise %7,9 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye nüfusunun %18,6 sının ikamet ettiği İstanbul, kişi ile en çok nüfusa sahip olan il oldu. Bunu sırasıyla %6,7 ( kişi) ile Ankara, %5,3 ( kişi) ile İzmir, %3,6 ( kişi) ile Bursa ve %2,9 ( kişi) ile Antalya illeri takip etti. Bayburt ili ise kişi ile en az nüfusa sahip il oldu. 19

20 Grafik 1. Nüfus Piramidi Kaynak: Türkiye de yaş grubunda bulunan (çalışma çağındaki) nüfusun oranı 2015 yılında, bir önceki yılda olduğu gibi %67,8 ( kişi) olarak gerçekleşmiştir. Çocuk yaş grubundaki (0-14) nüfusun oranı ise %24 e ( kişi) gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı da %8,2 ye ( kişi) yükselmiştir. Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı, Türkiye genelinde 2014 yılına göre 1 kişi artarak 102 kişi oldu. İstanbul, kilometrekareye düşen kişi ile nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu il olmuştur. İstanbul u sırasıyla; 493 kişi ile Kocaeli, 347 kişi ile İzmir ve 283 kişi ile Gaziantep takip etmiştir. Nüfus yoğunluğu en az olan il ise bir önceki yılda olduğu gibi, kilometrekareye düşen 12 kişi ile Tunceli olmuştur. Yüzölçümü bakımından ilk sırada yer alan Konya nın nüfus yoğunluğu 55, en küçük yüzölçümüne sahip Yalova nın nüfus yoğunluğu ise 275 olarak gerçekleşmiştir. (Kaynak TÜİK 2015 yılı sonuçları) 5.2. Ekonomik Veriler Küresel Ekonomik Durum Küresel büyümeye dair aşağı yönlü riskler nedeniyle finans piyasalarındaki oynaklıklar devam etmektedir. ABD Merkez Bankası nın faiz artırım süreci, Çin ekonomisindeki yavaşlamaya ilişkin endişeler ve emtia fiyatlarında oluşan aşağı yönlü eğilim, gelişmekte olan ülkeler üzerinde özellikle yılın üçüncü çeyreğinde önemli ölçüde etki yapmıştır. Bu dönemde, gelişmekte olan ülkelere yönelik portföy hareketleri zayıf ve dalgalı bir seyir izlemiştir. Kamuda uygulanan mali disiplin ve özel sektörde sağlanan basiretli borçlanma eğilimi devam etmektedir. Bu sayede cari işlemler açığının eğilimi GSYİH ye oranla Avrupa Birliği normu olan %4 eşiğinin altında seyretmeye başlamıştır. Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri de cari dengedeki iyileşmeyi desteklemiştir. Yılın üçüncü çeyreğinden itibaren artan iç ve dış belirsizlikler nedeniyle kredilerin büyüme hızında ilave bir yavaşlama olduğu dikkat çekmektedir. Kredilerdeki 20

21 yavaşlamanın iç ve dış belirsizliklerin kademeli olarak azalması sonucunda geçici olabileceği değerlendirilmektedir. (TCMB, Finansal İstikrar Raporu, Kasım 2015). Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından hazırlanan Küresel Ekonomik Görünüm Raporu nda Küresel ekonominin beklenenden daha yavaş toparlandığı belirtilmitir. IMF nin 2016 ve 2017 yıllarına yönelik küresel büyüme beklentileri sırasıyla %3,4 ve %3,6 ya gerilemiş olup söz konusu oranlar, ekim ayında yayımlanan bir önceki raporda ise yüzde 3,6 ve yüzde 3,8 olarak belirlenmişti. Aşağı yönlü revizyonların özellikle gelişen ülkelerin beklentinin altında kalan performansından kaynaklandığını kaydeden IMF, bu ülke grubuna yönelik büyüme beklentilerini de 2016 için %4,5 ten %4,3 e ve 2017 için %4,9 dan %4,7 ye indirdi. Kuruluş, aralarında ABD, Kanada, Fransa, Brezilya, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Nijerya ve Güney Afrika gibi ülkelerin büyüme beklentilerini aşağı çekerken; Almanya ve İspanya ya ilişkin büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize etti. Buna göre, ABD ekonomisi 2016 ve 2017 yıllarının her birinde yüzde 2,6 genişleyecek. IMF, ekim ayında yayınladığı bir önceki raporda ABD nin hem bu yıl hem de gelecek yıl yüzde 2,8 büyüyeceği tahmininde bulunmuştu. Avro Bölgesi ne ilişkin 2016 büyüme beklentisi ise yüzde 1,6 dan yüzde 1,7 ye yükseltilirken, 2017 projeksiyonu yüzde 1,7 de sabit bırakıldı. Avro Bölgesi nde sınırlı büyüme artışı beklentisinde Almanya ve İspanya ya yönelik pozitif revizyonlar etkili oldu. IMF, Almanya nın 2016 ve 2017 büyüme beklentilerini sırasıyla yüzde 1,6 dan yüzde 1,7 e ve yüzde 1,5 ten yüzde 1,7 ye yükseltti. İspanya ekonomisinin ise bu yıl yüzde 2,7, gelecek yıl da yüzde 2,3 büyümesinin beklendiği belirtildi. Söz konusu tahminler, bir önceki raporda yüzde 2,5 ve yüzde 2,2 olarak açıklanmıştı. IMF, öte yandan, Fransa nın büyüme beklentilerini 2016 için yüzde 1,5 ten yüzde 1,3 e ve 2017 için yüzde 1,6 dan yüzde 1,5 e düşürdü. Raporda, Brezilya ya yönelik büyüme tahminlerinde yapılan değişikler de göze çarptı. IMF, petrol fiyatlarındaki düşüş ve siyasi kriz nedeniyle zor günler geçiren ülke ekonomisinin bu yıl yüzde 3,8 ve gelecek yıl yüzde 3,5 daralacağını öngördü. Bu oranlar, bir önceki raporda, yüzde 1,3 ve yüzde 1,2 seviyesindeydi. (IMF Dünya Ekonomik Görünümü Raporu) Dünya Bankası Ocak ayı başında yayımladığı Küresel Ekonomik Beklentiler raporunda küresel ekonomi için 2016 büyüme tahmini %3,3 ten %2,9 a çekerken, 2017 büyüme tahminini %3,2 den %3,1 e indirmiştir. Revizyonda, büyük ölçüde gelişmekte olan ülke ekonomilerinin büyüme performansında öngörülen ivme kaybı etkili olmuştur. Özellikle Brezilya ile Rusya ya ilişkin tahminlerdeki sert düşüşler dikkat çekmiştir. Dünya Bankası Türkiye nin 2016 ve 2017 büyüme öngörülerini de aşağı yönlü revize ederek %3,5 seviyesine indirmiştir. Kurum, Türkiye nin 2015 yılı büyüme oranına ilişkin tahminini ise 1,2 puan artırarak %4,2 ye yükseltmiştir. Fed, Ocak ayındaki toplantısında %0,25-%0,50 bandında olan politika faizinde bir değişiklik kararı almazken, faiz artışlarının kademeli olacağı ve verilere bağlı olarak şekilleneceği vurgusunu yinelemiştir. İstihdam ve enflasyon göstergelerinin yanı sıra küresel ekonomik ve finansal gelişmelerin yansımalarının yakından izlendiğini belirten Fed, son dönemde ekonomik büyümede gözlenen ivme kaybına karşılık işgücü göstergelerinde güçlü görünümün sürdüğünü belirtmiştir. Bu çerçevede, Mart ayı toplantısında faiz 21

22 artırılması ihtimali zayıflamakla birlikte halen varlığını korumaktadır. Şubat ayı başı itibarıyla piyasaların 2016 yılına ilişkin faiz öngörüleri, 2015 sonuna kıyasla daha ılımlı bir artış patikasına işaret etmektedir. (Türkiye İş Bankası A.Ş., Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler, Şubat 2016) Tablo. 6 IMF in Dünya Ekonomisi Tahmini Büyüme Oranları Değişimi Kaynak: Datastream, Fed, IMF, Dünya Bankası Türkiye de Genel Ekonomik Durum 2015 yılının ilk çeyreğine ilişkin göstergeler, yurt içi iktisadi faaliyette dış talepteki yavaşlamaya bağlı olarak bir miktar ivme kaybı yaşandığına işaret etmiştir. Yılın ikinci çeyreğinden itibaren Avrupa Birliği büyümesindeki kısmî toparlanmanın da etkisiyle iktisadi faaliyetin ılımlı artış eğilimine geri döneceği tahmin edilmektedir. Enflasyon görümüne bakıldığında ise uygulanan temkinli para ve maliye politikaları ile alınan makro ihtiyati önlemlerin çekirdek enflasyon göstergelerini olumlu yönde etkilediği bunun yanı sıra düşük seyreden emtia fiyatlarının da enflasyondaki düşüşe destek verdiği görülmektedir. Ancak, gıda fiyatlarındaki yüksek artışlar ve döviz kurunda ilk çeyrekte yaşanan gelişmeler enflasyondaki iyileşmenin öngörülenden daha sınırlı olmasına neden olmuştur. Bu çerçevede, TCMB para politikasındaki temkinli duruşunu korumuştur. Cari işlemler dengesi iyileşirken, devam eden mali disiplin hem risk primlerinin hem de enflasyonun düşürülmesine önemli katkı sağlamaktadır. TCMB para politikasında temkinli duruşunu sürdürürken, döviz likiditesini, çekirdek yükümlülükleri ve uzun vadeli borçlanmayı desteklemeye yönelik tedbirlerle de makrofinansal riskleri azaltmayı amaçlamıştır. Alınan makro ihtiyati tedbirlerin etkisiyle hanehalkı finansal yükümlülüklerin varlıklarına oranındaki iyileşme devam etmektedir. Hanehalkının sadece Türk lirası cinsinden ve sabit faizle borçlanmakta olması finansal piyasalarda oynaklığın arttığı bu dnemde hanehalkının borç ödeme gücünün korunmasına katkı sağlamaktadır. Reel sektörün kredi talebinde Türk lirası işletme sermayesi finansmanı ve mevcut borçları yenileme ihtiyacının belirleyici olduğu görülmektedir. Reel sektör yabanı para borçlarının ağırlıklı olarak uzun vadeli olmasının, kısa vadeli açık pozisyonun düşüklüğünün ve yabancı para cinsinden borçlanmanın daha çok kur riskinin iyi yönetebilecek büyük firmalar tarafından yapılmasının, kur riskini sınırlandırdığı değerlendirilmektedir. Ayrıca borçlanma yoluyla finansmanın içerdiği vergi avantajının neden olduğu 22

23 yüksek kaldıracın azaltılması amacıyla yapılan yeni yasal düzenlemeyle nakdi sermaye artışına sağlanan vergi teşviki, özkaynak finansmanını özendirecektir. Bankacılık sektörünün kredi büyüme hızları makul düzeylerde seyrederken, alınan tedbirler sonucunda ticari kredilerin tüketici kredilerine göre daha hızlı artmakta olması dengeli büyümeyi desteklemektedir. Bankaların takipteki alacaklar oranı yatay seyretmekle birlikte, iktisadi faaliyetin zayıf seyri ve kur oynaklığı gibi unsurlar kredi riskinin takibini gerekli kılmaktadır. Mevcut sermaye tamponlarının olası kredi riski zararlarını karşılayabilecek düzeyde olduğu görülmektedir. Bankacılık sektörü sağlam likidite görünümünü sürdürmektedir. Yapılan değerlendirmeler çerçevesinde Türkiye de finansal istikrara ilişkin gelişmelerin şematik yansımasına aşağıdaki makro gösterimde yer verilmiştir. Buna göre son altı aylık süreçte, küresel piyasalar, yurt içi ekonomi ve yurt içi finansal piyasa gelişmeleri bir önceki altı aya kıyasla daha zayıf seyretmiştir. Grafik 2. TCMB Finansal İstikrar Raporu Kaynak: TCMB Finansal İstikrar Raporu ( Mayıs 2015) Tablo. 7 Bazı Ülke Gruplarına İlişkin Uluslararası Kuruluşların Büyüme Tahminleri Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Ekonomik Görünüm (Şubat 2016) Ekonomi Bakanlığı nın hazırlamış olduğu ekonomik görünüm raporunda 2016 Türkiye nin büyüme tahminlerine bakıldığında Uluslararası kurumların %3 olarak tahmin ettikleri görülmüştür. 23

24 IMF ve OECD Türkiye nin 2016 yılında GSYİH büyümesini %3,5 ve %3,4 seviyelerinde beklerken, Dünya Bankası nın tahminleri büyüme oranının %3,2 seviyesinde olacağını öngörmektedir. (Ekonomi Bakanlığı Ekonomik Görünüm Şubat 2016) Ekonomi Bakanlığı Şubat 2016 Ekonomik Görünüm Raporunda, Kalkınma Bakanlığı nın makro ekonomik istikrarın korunduğu, cari açık ve enflasyonun aşamalı olarak düşürüldüğü bir ortamda yapısal reformlar yoluyla büyümeyi artırmak ve daha kapsayıcı hale getirmeyi hedefleyen Orta Vadeli Programda işsizlik oranı 2015 ve 2016 yılları için %10,2 oranında öngörülmüştür. Tablo Orta Vadeli Program Hedefleri ** Satınalma Gücü Paritesine Göre Kaynak: Orta Vadeli Program, Kalkınma Bakanlığı Türkiye de Büyüme Oranları Türkiye nin genel ekonomik durum göstergesi niteliğindeki Gayrisafi Yurtiçi Hasıla göstergeleri Aralık 2015 tarihinde ilk üç çeyrek için açıklanmıştır. Yapılan açıklamada; Üretim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla tahmininde, 2015 yılının üçüncü çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4 lük artışla TL olduğu belirtilmiştir. Tüik Verilerine göre; 2015 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayrisafi yurtiçi hasıla %3,4 lük artışla TL oldu. Tarım sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, sabit fiyatlarla %11,1 lik artışla TL, cari fiyatlarla %20,1 lik artışla TL oldu. Sanayi sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, sabit fiyatlarla %1,5 lik artışla TL, cari fiyatlarla %7,5 lik artışla TL oldu. Hizmet sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, sabit fiyatlarla %5 lik artışla TL, cari fiyatlarla %11,2 lik artışla TL oldu. Üretim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla tahmininde, 2015 yılının üçüncü çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %12,1 lik artışla TL oldu yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayrisafi yurtiçi hasıla %11,1 lik artışla TL oldu. 24

25 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH değeri, 2015 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %5,4 lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %1,3 oldu. Tablo. 9 Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Sonuçları, III.Çeyrek Temmuz-Eylül 2015 Kaynak: Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre, cari fiyatlarla %10,6 lık artışla TL, sabit fiyatlarla %3,4 lük artışla TL oldu. Devletin nihai tüketim harcamaları, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %15,7 lik artışla TL, sabit fiyatlarla %7,8 lik artışla TL oldu. Gayrisafi sabit sermaye oluşumu, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %7,2 lik artışla TL, sabit fiyatlarla %0,5 lik azalışla TL oldu. Mal ve hizmet ihracatı, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %17 lik artışla TL, sabit fiyatlarla %0,6 lık azalışla TL oldu. Mal ve hizmet ithalatı, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %9,8 lik artışla TL, sabit fiyatlarla %1 lik azalışla TL oldu. Tablo. 10 Harcamalar yöntemiyle GSYH büyüme hızları, III Çeyrek Temmuz-Eylül 2015 (1998 Fiyatlarıyla) 25

26 Kaynak: Gayrimenkul Sektörü PwC ve Urban Land Institute tarafından ortaklaşa hazırlanan Emerging Trends in Real Estate Europe isimli kapsamlı araştırmanın 2015 sonuçlarında Suriye ve Irak ta yaşanan gelişmeler dolayısıyla Türkiye deki konut ve ofis piyasalarının etkilendiği buna rağmen Başbakan ve kabine belirsizliğinden doğan politik risklerin Ağustos ayındaki Cumhurbaşkanlığı seçimleriyle beraber azaldığı belirtilmiştir. PwC ve Urban Land Institute tarafından ortaklaşa hazırlanan Emerging Trends Europe Survey 2015 araştırma raporunda Türkiye nin komşu Suriye de yaşanan politik gelişmeler ve genel olarak ekonomideki yavaşlama dolayısı ile durağan bir sürecin içerisinde bulunulduğu belirtilmiştir. Aynı rapor kapsamında 2015 yılı borçlanma beklentisi araştırıldığında, Türkiye nin borçlanma açısından stabil kalacağı %50 oranında, daha az borçlanacağı yönünde %33 oranında, daha çok borçlanacağı yönünde %17 oranında beklenti belirtilmiştir. Grafik 3. Avrupa 2015 borçlanma beklentileri Kaynak: Emerging Trends Europe Survey 2015 araştırma raporu Dünyanın önde gelen gayrimenkul hizmetleri ve finansal yönetim şirketlerinden ABD'li JonesLangLaSalle'in Şubat 2014 te yayınlanan Türkiye Gayrimenkul Pazarı Görünümü Raporu na göre; 26

27 Yerel ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yanısıra; Ortadoğu ve Avrupa da yayılan terörist aktiviteler gibi bölgesel huzursuzluklar ile birlikte Ukrayna da yaşanan krizden oluşan yoğun politik gündem, 2014 yılında Türkiye ekonomisinin yönünü belirleyen başlıca etkenlerden biri olmuştur. Döviz kurları, yerel seçimlerden 3Ç 2014 ün sonuna kadar geçen sürede daha istikrarlı bir görünüme kavuşmuştur. Fakat Türk Lirası (TL) 4. çeyrekte, Amerikan Doları (USD) ve Euro (EUR) karşısında değer kaybına uğramıştır. Petrol fiyatlarındaki sert düşüşle birleşen ithalat hacmindeki azalma, cari açığın ağırlıklı olarak 4Ç 2014 te düşmesine neden olmuştur. Daha rekabetçi bir döviz kurunun, Türkiye nin bölgesel çatışmalar yüzünden olumsuz etkilenen ihracat hacmi üzerinde de olumlu bir etki yaratması beklenmektedir. Politik gündemin 2015 yılında Türkiye için başlıca risk faktörlerinden biri olmaya devam edeceği, yapılacak genel seçimler ve bölgede devam eden çatışmaların da bu faktörü destekleyen unsurlar olarak öne çıkacağı öngörülmektedir. Grafik 4. Döviz Kuru Değişimleri Kaynak: Türkiye Ticari Gayrimenkul Pazarı Görünümü ( Şubat 2015) Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden kaynaklanan siyasi belirsizlik 2014 yılında uluslararası yatırımcı ilgisini sınırlamıştır. Bununla birlikte, yerel yatırımcıların proje geliştirme ve yatırım için güçlü bir iştaha sahip olduğu gözlemlenmiştir. Ofis yatırımları yıl boyunca hareketlilik sergilemiş, özellikle mevcut ve geliştirilen ofis projelerine yönelik mal sahibi tarafından kullanılma amaçlı yatırımlar güçlü bir şekilde devam etmiştir. PwC ve Urban Land Institute (ULI) işbirliği ile gerçekleştirilen ve gayrimenkul sektöründeki son gelişmeleri içeren EmergingTrends in Real Estate Europe 2015 (Gayrimenkulde Gelişen Eğilimler Avrupa 2015) raporuna göre, İstanbul mevcut gayrimenkul yatırımlarıyla Avrupa da gayrimenkul sektöründe öne çıkan 28 şehir arasında 20. sırada yer almaktadır. Raporda İstanbul un küçük bir pazar olmasına rağmen özellikle Ortaköy ve Büyükçekmece ilçelerinde öğrenci ikametinin (Student Housing) önem kazandığı vurgulanmıştır. 27

28 Grafik 5. İstanbul'a Yapılan Yatırımlar Kaynak: Emerging Trends in Real Estate Europe 2015 (Gayrimenkulde Gelişen Eğilimler Avrupa 2015) Raporda İstanbul nüfusu 20 milyon kişi; çalışan nufüs 7 milyon kişi kabul edilmiştir. Kişi başına düşen net gelir 35 EUR hesaplanmıştır. Tabloda İstanbul a yapılan yatırımlar gösterilmiş olup 2015 yılında düşüş yaşanması beklendiği görülmektedir Turizm Sektör Analizi Turizm, dinlenmek, eğlenmek, görmek ve tanımak gibi amaçlarla yapılan geziler ve bir ülkeye veya bir bölgeye gezmen (turist) çekmek için alınan ekonomik, kültürel, teknik önlemlerin, yapılan çalışmaların tümüdür. Turistik gezi, insanların sadece bir yerden bir yere gitmesi değil kültürel, ekonomik ve toplumsal olarak da iletişim içinde olmalarıdır. Turizm sayesinde insanlar hem diğer ülkelerin, hem kendi ülkelerinde yaşadıkları bölgenin dışındaki güzelliklerin, hem de geçmişte yaşamış olan insanların bırakmış oldukları kültürel mirasın farkına vararak, gelecek kuşaklara daha yaşanılabilir bir dünya bırakmanın gerekliliğine inanarak hayata farklı açılardan bakabilirler. Turistler gittikleri ülke ya da bölgede gördükleri yerler karşılığında o yöre halkına para kazandırırlar. Yani turizm ziyaret edilen ülke ve bölgenin ekonomisine büyük bir maddi katkı sağlar. Turizm açısından ülkemize en çok Antalya ve Bodrum gelir kazandırır. Turizm sözcüğü ilkin 21. yüzyılda bazı İngilizlerin Avrupa'ya yaptığı yolculuklar için kullanılmıştır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra bu eylem, dünya çapında yaygınlık kazanınca, turizm sözcüğü de dilden düşmez olmuştur. Eskiden yalnız zengin ve aylak kimselerin yaptığı bu geziler, ulaşım kolaylıklarının sürekli olarak gelişmesi (hız, konfor ve güvenlik gibi) ve kısa zamanda herkesin tatil yapmasını sağlayan toplumsal gelişmeler (oteller, moteller, kamp yerleri, tatil köyleri vb) sonucunda gittikçe çoğalmıştır. Turistlerin barınmaları, eğlenip dinlenmeleri için yapılan oteller, moteller, pansiyonlar, plajlar, lokanta ve gazinolar, kamp alanları, eğlence yerleri, spor ve avcılık tesisleri, kaplıcalar birer turizm kurum veya kuruluşudur. Bu kurumların sayısı, konforu, personelinin güler yüzlülüğü, buralara ulaşım kolaylığı turist akımını arttırır. Turizmi arttıran bir başka bir etmen de tarihi anıtların bolluğudur. Eski kent harabeleri, ünlü anıtlar (camiler, kiliseler, açık hava tiyatroları, müzeler vb...) her zaman insanların ilgisini çekmiştir. Bunların yanı sıra doğa güzellikleri de önemli bir ilgi kaynağıdır. 28

29 Turizm Sektörü, dünya ekonomisinde önemli yer tutan sektör haline gelmiş olup ülkelere döviz girdisini artırıcı özelliği, emek yoğun sektör olması nedeni ile geniş istihdam alanları sağlaması, ülke ekonomisine artı değerler katması, beraberinde diğer sektörlerin gelişimini olumlu yönde etkilemesi nedeni ile önemi gün geçtikçe artmaktadır. Dünya Turizm Sektörü Seyahat, yakın geçmişe kadar üst sosyo-ekonomik grupların tutkusu olmuştur. Turizm hareketleri ise 19 uncu yüzyıl başlarından itibaren, tabana doğru yayılmaya başlamış, bireysellikten kitleselliğe geçiş yaşanırken, turistler için ticari organizasyonların sayısı da artmıştır. Amerika nın keşfi sonrası turistik organizasyonlar kıtalara uzanmış, Türkiye de, Avrupa dan "Şark Ekspresi" ile İstanbul a gelen turistlerle tanışmış, Sirkeci tren istasyonunda inen önemli kişiler, özel hazırlanmış kabinlerle insanlar tarafından konaklayacakları Pera Palas Oteli ne taşınmıştır. Avrupa da giderek yaygınlaşan turizm hareketleri, sektörün en önemli ayaklarından olan "konaklama sektörü ve seyahat acenteciliğini de tetiklemiştir. Avrupa da peş peşe modern otel zincirleri açılmış, o dönemdeki yeni dünya olan Amerika kıtasında da, Avrupa paralelinde gelişmeler yaşanmıştır. Bu kıtalar halen turizme erken girmenin avantajını yaşamaktadır. Bugün, dünya turizminin ağırlık noktasını Avrupa bölgesi oluşturmakta, bu kıta en fazla turizm hareketine sahne olma niteliğini korumaktadır. Uluslararası turist trafiğine bakıldığında ise; dünyada en fazla turist gönderen ve turist kabul eden ülkelerin özellikle Avrupa ve Amerika kıtasında yoğunlaştığı görülmektedir. Dünya Turizm Örgütü nün (WTO) verilerine göre, dünyadaki her 3 turistten biri AB vatandaşıdır. Ancak, tüm bu olumlu durum ve gelişmelere karşın, son yıllarda AB nin ve ABD nin dünya içindeki turizm payları giderek azalmaktadır. Başta Çin olmak üzere, Güneydoğu Asya ve Pasifik ülkeleri turistik açıdan yükselen cazibe merkezleri haline gelmektedir. Bunun nedenleri arasında en önemlileri, teknolojik gelişmeler sayesinde ulaşım ve haberleşme olanaklarının gelişerek, fiyatların ucuzlaması, keşfedilmeyeni keşfetme tutkusu ve turistik aktivitelere katılma beklentisi. Ekonomik, sosyal, kültürel ve doğal çevre ile sürekli etkileşim içinde ve döviz-istihdam yaratıcı özellikleriyle çok yönlü bir faaliyet alanı olan turizm, dünyanın en hızlı gelişen sektörüdür. Dünya Turizm Örgütü tarafından hazırlanan yıllara göre dünyada turizmdeki büyüme grafiği sektörün gelişimini kanıtlamaktadır. Dünyada turist sayısındaki yıllık ortalama artışın en yüksek olduğu dönem %9.9 ile yılları arasında iken, döneminde bu rakamın %5.2 ye döneminde ise; %3.7 ye düştüğü görülmektedir. Son yıllarda Dünyadaki gelişme ve değişmelere paralel olarak turizmde de yeni bir dünya düzeni kurulması yönünde yeni bir sürece girildiğine iliksin saptama, son dönemde daha yüksek sesle dile getiriliyor. Uluslararası seyahat endüstrisi bugün itibariyle Avrupa merkezlidir. Dünya turizm pazarı da Almanya ve İngiltere olmak üzere basını iki Avrupa ülkesinin çektiği Akdeniz bölgesi odaklı bir pazardır. Bu tablo aynı zamanda günümüzde dünya turizm hareketi ve düzeninin ifadesidir. Ancak bu düzen hızla değişmektedir. 29

30 Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) nün hazırladığı raporlarda, 2014 yılı içerisinde 1 milyar 135 milyon kişi, turistik amaçlı uluslararası seyahat gerçekleştirmiştir. Buna göre "Dünya Turizm Barometresi"ne göre, 2014 yılında dünya turizmi beklenti aralığından sapmayarak %4,4 oranında büyüme göstermiştir (UNWTO 2013 Raporu verilerine göre 2014 yılı beklenen artış %4-4,5 arasındaydı). Bu 2014 yılında bir önceki yıla göre fazladan yaklaşık 47 milyon kişinin uluslararası seyahat gerçekleştirdiği anlamına gelmektedir. Gerçekleşen yaklaşık 47 milyonluk artışın 21 milyonu Avrupa da, 15 milyonu Asya ve Pasifik te, 13 milyonu Amerika da gerçekleşmiştir. Orta Doğu da turist sayısında 2 milyon kişi azalma gerçekleşirken Afrika da geçen yıla göre turist sayısında değişiklik yaşanmamıştır. Grafik 6. UNWTO Verileri Dünya Turizmi Uluslararası Turist Hareketi Kaynak : B.M. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) 2015 Yılı Raporu Grafik 7. UNWTO Verileri 2014 Yılı Bir Önceki Yıla Göre Yaşanan Turist Artışının Bölgesel Dağılımı Kaynak : B.M. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) 2015 Yılı Raporu (2015 Yılına Ait Veriler 2016 Yılında Açıklanacaktır) UNWTO'nun verilerine göre; dünyada en fazla turist çeken kıta Avrupa olmaya devam ederken, 2014 yılında ziyaret gerçekleştiren 1 milyar 135 milyon turistin; 584 milyon kişisi ''yaşlı kıtaya'' gittiği görülmüştür. Bunun 263 milyon kişisi Asya&Pasifik e, 182 milyon kişisi Amerika kıtasına, 56 milyon kişisi Afrika kıtasına ve 50 milyon kişisi ise Orta Doğu ya gitmiştir. 30

31 Grafik 8. UNWTO Verileri 2014 Yılı Bölgesel Ziyaretçi Sayıları 2014 yılında 50 milyon turistin gittiği Ortadoğu ülkelerinde büyüme %-3,8 olarak gösterilmiştir yılında Ortadoğu ülkelerine 52 milyon turist gitmiş olup 2014 yılında bu rakamda azalma görülmüştür. UNWTO, özellikle Suriye, Ürdün ve Libya gibi ülkelerde turizmin son yıllarda çok büyük kayba uğradığını ancak 2015 yılı için Ortadoğu ülkelerinin turizminde % 2-5 arasında bir büyüme öngörüldüğünü kaydetmiştir yılında 2013 yılına göre; diğer kıtalara ait verilerde ise Asya ve Pasifik % 5, Afrika % 2, Avrupa % 4 ve Amerika % 8 oranında büyümüştür yılı Temmuz/Ağustos dönemine kadar olan verilerin 2013 yılına göre büyüme oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. UNWTO nun hazırladığı raporda 2015 yılına ait uluslararası turizm verilerine göre; 2015 yılı için dünya turizminde beklenen artış %3-4 aralığındadır. Tablo Yılı Dünya Turizm Büyüme Oranı Öngörüsü UNWTO Verileri Güncel Artış Verileri (%) Artış Öngörüsü (%) Dünya 5,0% 4,4% 3-4% Avrupa 5,4% 4,0% 3-4% Asya/Pasifik 6,0% 5,0% 4-5% ABD 3,6% 8,0% 4-5% Afrika 5,6% 2,0% 3-5% Orta Doğu 0,0% -3,8 2-5% Kaynak : B.M. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) 2015 Raporu (2015 Yılına Ait Veriler 2016 Yılında Açıklanacaktır) UNWTO verilerine göre 2014 yılında dünya ölçeğinde turizm sektöründen elde edilen gelirler açısından en çok gelir elde edilen ülkeler sıralamasında A.B.D. 177,2 milyar USD ile birinci sırada yer almıştır. UNWTO verilerine göre 2014 yılında 83,7 milyon kişi ile en çok ziyaretçi çeken ülke Fransa olmuştur. Fransa yı 2.sırada A.B.D., İspanya, Çin, İtalya ve 6.sırada 41,4 milyon kişi ile Türkiye takip etmiştir. 31