TÜRKİY E DE ELEKTRİK ENERJİSİ

Transkript

1 TÜRKİY E DE ELEKTRİK ENERJİSİ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ, KURULU G O C NÜFUS, KATMA DEĞER, GAYRİ SAFİ MİLLİ HASLA, EŞDEĞER TAŞKÖMÜRÜ ARASNDAKİ İLİŞKİLER ( ) o. zek demra ÖZET Bu araşırmada TEK ve Türke açısından brü elekrk enerjs ürem le kurulu güçler, nüfus, GSKD (gar saf kama değer) ve GSMH (gar saf mll hasıla) değerlernden harekele bazı sonuçlar elde edlmee çalışılmışır.. GÎRÎŞ: Açıklamalar bölümünde verlen kısa blgler ışığında ablolar ncelendğnde şu ana hususların sapanması mümkündür:. Bugün çnde bulunduğumuz enerj sıkınısının emeller çok önceden aılmışır. San Orhan Zek Demra, Elk. Y. Müh., TEK. ralların eüplan ve nşa süreler dkkae alındığında bulunacak arh bz 903 dönemne kadar göürmekedr. Bu arada planlanan ve nşasına başlanan esslerdek geckmeler de sıkınıı had safhaa germşr. 2. Ürem kanaklarının kurulu güçler armadığı halde üremdek arış, kanakların zorlandığını gösermekedr. Su gelrlernn normallernn çok alında oluşu ermk sanrallarn aşırı üklenmesne (ılda 7300 saa) ol açmışır. 3. Büün bu zorlamalara rağmen elekrk enerjsnde arış senlen düzede olmamışır. Kalkınmanın emeln oluşuran elekrk enerjs arışının, oralama % 3'den az olmaması sonucuna varılmakadır. 4. Termkhdrolk dengesnn (hdrolğn oplama oranı) 3 dolaında uulması Türke koşullarına en ugun olarak görülmekedr ıllık oralamaa göre hdrolk sanrallarn ıllık çalışma saaler 4000 dolaındadır.. TEK GSKD', elekrk saışarfeler le akından lgl olmasına rağmen sab falarla saılan her kwh, 8,5 kuruşluk br GSKD aramakadır. 7. GSMH le Türke'de ükelen enerj arasındak oran 20 dolaında sab kalmakadır. 8. GSMH le (sab falarla) oplam eşdeğer aşkömürü arasında 3,83'lüK br bağını bulunmakadır. 9. Bu çalışma anı zamanda sasksel br kanak olarak kullanılablecek şeklde düzenlenmşr, özelerde ve açıklamalarda değnlmeen bazı konulara ardımcı olablecek hesapları da çermekedr. 0. Tabloların hazırlanmasında Devle İsask Ensüsü, ElE dares ve TEK aınları e sas alınmışır. 2. AÇKLAMALAR: Tablo. Bu abloda TEK'n ıllarına a kurulu güçler, brü üremler, ç haç ve kaıpları le saışları verlmşr. Arıca karşılaşırma olanağı sağlaması çn beşer ıllık oplamlar ve üzdeler de hesaplanmışır. Beşer ıllık oralamalar, ıllık oralamaların armek oralaması olarak alınmışır. Elekrk Mühendslğ

2 Yıllar Ter. 3,00 7, 5,08 9,5 8,,44 ORTALAMA ARTŞ ve ORANLAR Kurulu Güç Brü ürem Hdr. Toplan Terbp Ter. Hld. Top. 24,70 8,5,8 5,00,83 2,79 7,9 7,0 7,75 7,50 7,55 7,8 70,9 4,2 7,40,34 5,84 7,05 8,05 0,73 9,39,45 3,59,75 DSÎ ve dğer kuruluşlardan devrler nedenle 9 ılından sonra normal arışlar dışında olan saılar anılıcı olableceğnden, değerlendrmenn Türke açısından apılması ugun olacakır. TEK kaıplarında beşer ıllık dönemler bounca, büük güçlü sanralların servse grmesnden dolaı ç haçlarda br düşme, şebeke esslernn (dağıım haları) çoğalması ve daha fazla üklenmesnden dolaı şebeke kaıplarında br arma görülmekedr. TEK saışlarındak düzenszlk, devr şlemlernden öncek harçen alınan enerj den ler gelmekedr. Tablo l'dek kurulu güç ve brü ürem değerler Şekl l'de grafk olarak göserlmşr. Dkka çeken husus dönemnde ermk kanak arışının sıfır olmasıdır. Tablo 23. TEK üremlernn kanaklara göre dağılımı ve oplam 0 kcal değerler opluca verlen Tablo 2'dan ararlanılarak Tablo 3'de üzdeler hesaplanmışır. Tablo 4. Tablo l'e benzer o larak düzenlenen bu abloda Türke'nn kurulu güç brü ü rem, kaıplar, ükemler ve üzdeler verlmşr. Daha nceleneblmes çn ablonun öze aşağıa çıkarılmışır. Bu öze ablonun ncelenmesnden şu hususlar oraa çıkmakadır: Yıllar Taş kanürü 38,4 24,25 29,38 4,87 8,2 2,70 Ln 8,77 8,97 8,90 5,22 2,8,95 Yakıağ,49 5,77 4,22 30,78 2,73 8,28 34,99 20,9 27,59 7,0 3,0 20,73,,80,73 2,0 2,20 2,02 Eîlp,8 57, 0,98 5, 7,73 3,9 4,8 4,82 4,8 5,37 5,0 5,00 Tükem,78,49,4 2,5 2,00,93 a. Ürem kanaklarındak oralama arış sürekl düşme gösermekedr. b. Buna karşılık üremde se sürekl br arma vardır. Bu arışın neden mevcu kurulu güçlerden daha fazla ararlanılmasıdır. Bu sonucu Tablo 0' dan da görmek mümkündür. Teork çalışma saalernde medana gelen arışlar bunun kanııdır. c. Termk üremn oplam üreme oranı 5 ıllık oralamaa göre % 3,9; ermk kurulu gücün oplam kurulu güce oranı se % 7,05'dr. Bu k üzde a rasındak fark, beşer ılların özellklerne göre % 3 (oralama % 5) arasındadır. d. 5 ıllık ürem arış oralaması % 2,02 (Yunansan'da % 4,3), ükem arışı se %,93'ür. Tablo 4'de verlen kurulu güç ve brü üremler Şekl 2'de göserlmşr. Şekl 2'nn ncelenmesnden; bugün çnde bulunduğumuz enerj sıkınısının 99'dan önce hazırlandığını söleeblrz, çünkü ıllarında Türke'de büük güçlü herhang br ermk kanak ess edlmemşr. Hdrolk kanaklardak arış se hmal edleblr. Buna rağmen brü enerj ürem, kanaklar zorlanarak ve edek güçler servse alınarak arırılmışır. Tablo 5. Bu abloda Türke brü üremlernn kanaklara göre dağılımı ve üzdeler ve Mazo 8,4 8,7 8,48 4,29 5,88,2 Termk oplam,8 57, 0,98 5, 7,73 3,9 Hdrolk oplam 33,9 42,34 39,02 34,84 32,27 3,8 rlmşr. Tablonun br öze aşağıdadır. Beşer ıllık dönemlerde, aş kömürü ve lnn paı düşmüş, akı ağın (fuelol) se armışır. 937 dönem su gelrler önünden ugun olduğu çn, hdrolk ürem üzdes ükselmşr dönemnde akı ağın paı % 5'den % 43'e ükselmşr. Hdrolk üremn oplam üreme oranı son beş ılda % 34,84; son on ılda % 32,27; son onbeş ılda % 3,8'dr. Bu oranın, ermkhdrolk denges önünden 3 alınması ve uzun erml planlamanın buna göre hazırlanması ugun olacakır. Tablo. Bu abloda Türke ve TEK kurulu güç ve brü üremler karşılaşırılmışır. 972 ılında kurulu güçlern % 8,48' TEK'n mülkende olmasına karşılık, üremn % 80,78' TEK arafından gerçekleşrlmekedr. Tablo 7. Bu ablo 970 nüfus saımı le lgl DİE aınından alınmışır. Tablo 8. Bu abloda ılları arasında, ıl orası nüfusları, arışları, kş başına düşen brü enerj ve arışı verlmşr. 5 ıllık nüfus arış oralaması Z 2,; brü enerj ürem arışı % 2,02; kş başına düşen brü enerj arışı se X 9,33'ür. Kş başına düşen brü elekrk enerjs kalkınma çn ölçü alınırsa, bulunan % 9,33'lük oralamanın az olduğu söleneblr. Bu saılar komşumuz Yunansan'da % 4,30 le % 3,43'ür. Nüfus le kwhkş değerler Şekl 3'de göserlmşr. Tablo 9. Bu abloda TEK ve Türke açısından eork çalışma saaler hesaplanmışır. TEK sanralarnn servse grş arhler kesn olarak blndğnden, TEK'e a dversel kurulu güçler ve bundan ararlanarak bulunan dversel eork çalışma saaler ardımıla, Türke çn dverse kasaıları hesaplanmışır. TEKTürke kurulu güç oranları gözönüne alındığında, lk ıllar çn bu kabulün doğruluk derecesnde kesn br argıa varılamaz. Ancak son ıllar çn aklaşıklıkla kullanılableceğ de açıkır. 484 Elekrk Mühendslğ 23

3 Tablonun ncelenmesnden de anlaşılableceğ gb; a. TEK ve Türke hdrolk s,anrallarının eork çalışma saa 4000 dolaında olup, lerık ıllar çn de eer doğrulukadır. b. Termk sanralların çalışma saaler su gelrler le akından lgl olup en fazla 400 saa dolaında kalmakadır. Sanrallar arı arı ncelendğnde (Bak. Tablo 0) 7300 saae ulaşılan sanrallar olduğu görülmekedr. Bu se % 83' ün üzernde br kullanma fakörü demekr. Bu demek değldr k, bu sanrallar ömürler bounca hep bu kadar çalışırılablrler. Verlern göserdğne göre bu sanrallar sürekl olarak ancak 00 saa (% 75 ük fakörü) dolaında çalışırılablrler. c. Son ıllarda görülen, güç armadığı halde ürem arışı, dolaısı le çalışma saalernn üksek oluşu, edek güçlern servse alındığını ve sanralların zorlandığını gösermekedr. d. 5 ıllık oralamalar hdrolk sanralların 4000 saa, ermk sanralların se 5300 saa çalışıklarını gösermekedr. Anı ürem değern elde edeblmek çn eşdeğer k sanraldan hdrolk sanralın % 30 daha büük güçlü olması gerekmekedr. Planlama ölçüler anı kaldığı halde de, ukarda sölenenn gerçek paı büükür. Ancak bu oranın su rejm ve sanralın puan nelğne bağlı olarak değşeceğ unuulmamalıdır. Çünkü bu saaler kurulu güç ü zernden hesaplanmışır. lerk ıllarda düzgün rejml akarsular üzerne kurulacak büük güçlü hdrolk sanrallar nedenle düşeceğ bekleneblr. Tablo 9'dak değerler Şekl 4 ve Şekl 5'de göserlmşr. Tablo 0. Bu abloda TEK sanrallarının ıllarına a brü üremler ve dversel eork çalışma saaler verlmşr. Tablo. Türke'de brü e lekrk enerjsne harcanan prmer enerjlern eşdeğer aşkömürü değern bulmak çn TEK'n ılları arasındak ermk vermlernden hareke edlerek Türke çn oralama değerler kabul edlmşr. Hdrolk ürem çn se, Sarıar Sanralının 972 ılı ürem ve harcanan su mkarından ararlanarak eşdeğer aşkömürüne geçş kasaıları elde edlmşr. Tablo 2. Tablo 'de verlen değerler kullanılarak Türke çn 0 9 kcal ve KET (klogram eşdeğer aşkömürü) değerler hesaplanmış ve kş başına düşen 0 3 kcal le KET değerler verlmşr. Şekl 'da kş başına düşen Kg (eşdeğer kömür) ve brü enerj değerler göserlmşr. Eğrlern ncelenmesnden, apılan bu hesabın uarlı olduğu söleneblr. Tablo 3. Bu abloda Türke Elekrk Kurumunun ıllarına a GSKD' hesaplanmışır. Hesaplamada şu nokalar dkkae alınmışır: a. Personel ve şçlk gderler brü değerler olup olluklar harçr. b. Faz ve komsonlar; komsonların her ıl arılması mümkün olmadığından ve oranı çok küçük olduğundan oplam alınmışır. c. Kralar: 958 ve 959 ıllarına a kra bedeller blnemedğnden aklaşık TL olarak alınmışır. d. Brü Kâr: Brü kâr olarak egzersz ılı kârı alınmış, geçmş ıllara a gelr ve gderler gözönüne alınmamışır. e. Kurumca ödenen verg, resm ve harçlar: Kurumun ödedğ dolalı vergler gözönüne alınmışır. f. 3 KuruşkVîh'lk shlak vergler: Dolalı verg olup, üçüncü şahıslardan ahsl edlen verglerdr. g. Amorsmanlar: 0 ıl arılan flî amorsmanlardır. Bu ed kalemn oplamı, alınarak pazar faları le (car falarla) GSKD hesaplanmışır. Tablo 4. Bu abloda opan eşa fa endeksler verlmş olup, TEK GSKD'nn sab falarla hesabına esas alınmışır. Tablo 5. Bu abloda TEK GSKD le brü ürem, şebekee verlen enerj ve saışlar le GSMH arasındak lşkler hesaplanmışır. TEK enerj blançoları, harçen enerj alınması dolaısı le homogen apıda olmadığından, değerlendrmenn saılan enerj üzernden apılması daha doğru sonuç verecekr. Sab falarla SEGSKD (saılan enerjgar saf kama değer) oranı 5 ılın oralamasına göre,73'ür. TEK GSKDGSMH oranları, elekrk arfeler le akından lgl olduğundan ölçü olarak alınmamışır. Tablo. Bu abloda se Türke GSMH'sı car ve sab falarla verlmş olup, arıca GSMHNüfus, GSMHGWh (brü), GSMHGWh (ükem) oranları da hesaplanmışır. Tablonun ncelenmes le şu k husus söleneblr:. GSMHBrü elekrk enerj oranları beşer ıllık dönemlerde düşme gösermekedr. 2. Türke'de ükelen elek rk enerjsnn GSMH'a oranı se küçük düşmeler gözönüne a lınmazsa sab kabul edleblr. Son beş ılın oralaması lk k ıla göre düşük olup, ugulamadak durumla paralellk gösgermekedr. Tablo 7. Bu abloda Türke' de kullanılan oplam enerj hesabı apılmışır. Tablo 8. Bu abloda se TEK GSKDKET (elekrk) ve GSMHKET (oplam) arasındak lşkler hesaplanmışır. TEK kama değernn, elekrğe harcanan oplam eşdeğer aşkömürüne oranı sürekl armakadır. Bu husus elekrk arfeler ve kullanılan akılarla akından lgldr. Türke GSMH'sının kullanılan oplam enerjnn eşdeğer aşkömürüne oranı (sab falarla) çok ufak farklarla armasına rağmen, uzun erml hesaplar zcn 5 ılın oralaması olan 3,83 değer eer doğrulukla kullanılablr. Bu değern beşer ılın oralaması düşme gösermekedr, bu se kullanılan enerjnn gkçe azaldığına kanıır. Türke Elekrk Kurumu gar saf kama değer hesabının apılmasında ardımlarından dolaı Saın Tevfk Çavdar'a eşekkür ederm. O.Z.D. Elekrk Mühendslğ

4 TLU 2, ı 4 l K U R U L U O L M T.,.! 7 T.rTop T.mlk 2, [ f J û J U, u 7 r T U B E T K VB Arı, Hdrolk Arı Toplı. Ar,, l M T.rTop S.nr. ş,b.k. İç İHU.. C K^bı ,30,50 3,J0 lsl$0 ^7 2)7,00 22,80 : ; ; ; 8 ( n 00 50,30 0İ3O 0,» 53,95,2 : 3 ıoo oo , O O HO.9o7.3lO ,79 48,49 4,3 5,73 50, UO 4.8.( ?OO.'9.S)." 0 0 9?, 7,98 s, î,05 7,54, ,9 T O , ,8 33' ,Î4 24.7^8.88! S Î.J 7,' 958 J37.3O 3,00.85,00 3,00 8,5,20 452,48 3, 32,5 323,5 30,2 J3D.2 2,07 2,03 73,2) 7,25 7,79 7,79 72, SO.9.3OO ,23 9,20,47 8, ; 44, , , , , , ) , ,33 5,99 3, , ,00 a.oo»2,30 9J.Î 93,2 0,03 80,2 79,90 3JO.2 30,2.028,92 3, ,79 7,79 2,4 50,7 B49.l ,77 70,92 38, , , , , ,9.9T0.02.l ,85 '.79 4,3 2Î7 W 570.8,70.920?ı,n '.W , ,40 5,77.33,40 3,02, , , )0 4,3 SS ,5 ; Î2.0O 0,30 904,) 7,24.094,33 2,0 59,92 4,5 534,7 0, 83,74 27,87.054,92.778,04 2,2) 23,0 49,48,55 3, O ,3 50, ) 8, , , BO ,38 27,53 53,88 7,84 5,54 5, , ,9 2, ,9 0, ,9, ,7, ,55 2,24 7.3O,)7 l.<ı7,45 3, , 5, )0 25,0, , ,5< 3J.8Î.T ,5,94,89 08,22 5,2 4,3 5, 4,52 3O.3W , ^82,3) Tablo. TEK Kurulu Güç, Brü Ürem, Kaıplar ve Saışlar (9489J) Tablo 2. TEK Üremlern Kanaklara Göre Dağılımı, Yakı Mkarları ve kcal'ler (952972) TlUl : ûşss ' ( ıor nsoıor ) Ta nn TO 0 fcoal 7m mı TO MUOT İ.0İ ) roa Toa 0 «U kn»t 958 9^ » 4).40 45O.Û M nıa Î )9^»3.& ».970.a.4S.34 $ OS.3O )9.O2.23O )«) 30.70) ) S 4)4 480 J9.4O 3M J » 3J3.O7.4TO 300.^7.300 ( O.T U ) ».5O 5J.858 )3).27 )B.«5 2 D 3 5) l.ss.»t î T » ro.54l.3oo ) O OJ O P7.58O O.54.2T2 7.9) ) « «S T 9T7.4O ) 4T «ıs.a» ) 2.7O.TTÎ )0.)8l 2.TT ) )0 T » ).O.9O ) oıa, T73.U OO.57O )0.3O2.H T J.M; < OO T.OO rm on JâMDlMl MU <AOT) TVU 4JCT TO> T0TU UR DİRİK fcı jnron TM TA»»C TAT Toa TOPLU TKT TO> TOPLAM 0 fccu İTM LT2?« SB.0T ) BO ao5.974.ooo.22).)9.0oo 9T U.79 7) ) B ÎT.33S a ooo D39.79.OO0 ll.otfl Elekrk Mühendslğ 2

5 ı mu 95T ( m ( Ol8.33o 59.W2.2J0 3.T9O.5O C.370 Tn.9J.8lO 7( O.W J4M. 354.OJO.T.8U.»30 47T.0O.TO O5.90».3O.93.OC D9.O4.5OO 8.5.4M.53O U.7M.T.4OO 3 İ 9».4> 40,0 43,5 44,7 5,0 5.OE 4,0 JO ,9 32,7 2,9 3, 37,0 M,30 4,7 5,5 7,8 5,02 5, ,23 MA 33O.5O7.47O TU 242.OO5.TOO O.9O U4.T3 MT.95O.59O T« T O T0.T.09B T.4T.OO , O.M.45.O5O 5 34,2 25,72 30,40 24,0 0,78 9,44 5,53 4,00 34,53 3,99 37,5 2,3 30,9 28,8 2,7 5.9 l.0 7,0 4,95 7,3 20,77 2,4 ı fcvb 8lT.245.0OO 7.4S0OO 8lT % OOO.T OO İ.OOO O.448.OOO.8C7.9.OOO U.8T.93.00O 27,5 7,48 4,59 7,03 23, ,88 4,48 33,8 27,2 23,5 ı : 0,32 0,09 0,0 0,0 0 MA , , O8Î » H.78O O4O 2.4O.922.9TO OO.79O.288.OO ,7 «5,92 73,97 48,7 «9,22 8,52 7,33 54,7 73,7 7,8 70,33 75,85 9,0 70, ,8 «5,3 7,84 74,77,89 7.JT (,îî» bcllk T0PU !] Î5.OO O TOO T , T.8.54T.O lî '.33 34,0 3,3 30,78,4 27,7 45,3 2,33 32,32 29,7 24,5 30,40 29,5 4,50 4,2 25,23 33, 32,43 3,7 M JEBl TVU khk 9Î.924.2OO ) ) J2O.535.O30 Î.97O.B79.73O 0.9f T )2.907 Tablo 3. TEK Üremlernn Kanaklara Göre Dağılımı ve Yüzdeler Tablo 4. Türke Kurulu Güç, Brü ürem ve Tükemler (93972) TOUl 93 92) ! «7 939OT 9Î&97» «39T ıemh 235.9( 389.9e O , ) T T O94.4U Ar 2,39 «5,24».39 3,22 4,0» ,2,4 4,05 2, »,9 2l! 3 7,8 5,0 0,04 0,5 3,8,3 7,9 9,5 8,,44 UkOL 9>9T( T.S T T T '' Arı 2,3 79,8 34,33 7,9 4,07 4, JM.40 4,99 )M9 43.T8 29,9 8,0 5,4 24, T 22, ,5, 3.05 o]oo 0,0 0,8 5,00,83 2,79 7 OFUa lı 7,3 3î,T 33,4 T8.0 M l.o29.9n u t.959on OOO.92.M TT947O S?.2 9, ,53,7,8 «5. 3,79 MS 3,4 4,0 8,33 44,8,02 9,(4 2,72 9,59 4,04 3,99 7,9 0,5,0 5,0 0,32 9, U 7.0 T, 75,07 0,0 20,2,07 5,0 Î.50 7,55 7, 99,94 99,«94, 94, 94,8 9».9 93,7 82,0 8.7T 78,55 72,(9,3,37 (5,74 0,9 5,35 4,W, 2,9 4,8 4, l',40 3,4 (3,5 9,4 «,8 8,23 «,34 5, TİMİ» : M5 9.5T (.5İ.M J93.UO 5.59O.O0 T B : 3,0 50,9,05 4,0 7,8,43,97, 5,3,03 5,0 4.5«3.8 9, »9,5 49,,0 5,84 9,3 W, 73 9,39,97, 27,25 2T.2T 2,9,45 3,59,75» MOLE : 23.( (.45 B » >444.9OO 30) )7? : n,o 2«, 47,8 3, 2,8 7,»( », 5, 44,9 2,34 2,59 34,99 7, ,9.8 20,9 27,59 33,30 8,9 3,59 7,9 24,07 T,0 3.M 20,73» M TOPUM : 0. 22, ".0K.24.M M Î.05.8J T T T ] 7.8) rıf 32,98 49.».49 U.9» 7,7.T9 ^9 9.9!),<,00,3,80.9(,2,,90,4, ' 2,08,00,80,73,57 3,0 0,0, ,0 2,W,0 5 : 99İ90 9C.ll H 94,38 94,05 94,35 9,04 84,8 n,4«3,30 4,4Î 57,98 8,4,8 47,8 2,9» ' 5,0 57,,9 57, 0,98 54,23 5,O5 4,83 73,34 7,45 9, (,73 (3,9 = M.C4 U.9M U.M , ; M2 r 9.4 3,03 4,0] 3,9 3,9 5,04 U.T 5.0 4,5. 4,4, u, 90 4,4 4,0 4.M 4,4» 5,0 4,49 4, ,8 5,37 5,2 5,3 5,40 5,57 5,37 5,00» TOl mm « N.9,9.9,4.90,944,839, , ,059.4,7.39 3,40.3 3,«O.(f9 4.J.8ll M.4.9BT )T , , , a İrı,73 4,89 U.55 4,99 9, O7 4, 3,4,(4»,5 «,J8 7,92,33, ".34»,99 2,0,2,43,49,4,40 3,2 9,87 2,40 5, 2,5,00,93 Elekrk Mühendslğ

6 T L U »! 953» OKB0 J7.T« ! T 80,0 78,25 8,4 7,3 5,3 4,33 2,4 0,45 53,32 43, HTT İJT.İSÎ J J9 rj < 5,70 U.2J 7,37,34,0 7,35 9,02 2,3 25,20 30,7 ^nsloll f 7 4,7! 2, 2,75 2,82 4,5 3,8! 2,82 :,5! 2,27,7 U0T Hf! %S24 ' «5,99 4,39 T,58,47 8,7 8,8 9,79 0,25 8,55 0 TOPUM fh 3S3.OO4 5O4.O ; M " 9,50 95,50 9,8 94,99 94,2 94,3 «,05 94,35 9,04 84,! TOPLU » B2.B85 89.^ ». 50 4,50 3,8! ,2 %95 5,5 a, 4 om TVLU 39.9B T89.24 S87.JÎ ? » 9» ,77 38,3 35,0 3,8 42, ,7 24,49 8,9,85, B.O& ,9.47,44,47, ÎO07 Î34.OO 2T0.2 3,,7 T,80 7, ,4 73,30 4,43 57,98 8, O 90.9Ö ,54 2,70 35,57 Mı J0).4« , »8»2 54&4.25S 3», 4 Î.79.T59, M9.2.3.'.u ,8 47JB.55 33, » WJ m? ? 34,33 3,74 25,32 24,5 7, Î ,9!!,93 9,50 22,5», ,7 2,00 2,20 7,2! «5S ,34 ' 7,4 9,9 8,54 0, ,, 98 5,0 57,8, S ,82 37,02 43, ,3 3.93, » l.ja ,25 29, ,97, , ,77 4, İ4İ.3S 8,7 8, , 0, a, M S9, W BÎ.3O0.4Îİ.M0.4 l. W0 4,9,47,03 4.9& 8, , ,!8 4,5,73 5,55 3,2) ,32 9,53 27,0 39,9 43, Î.3OO S82.8OO 3000,7 5,90 4,9 2,92 3, O.H» O32.8OO 54,23 5,05 «,»4 73,34 7, ' Î.58.0O ,77 4 3,95 3",?, 28,55, S.OOO 8.23.OOO İ973.59Î.4OO 4, , T».9O2.4OO 4,29»S , , ı»«w»n 2.».}80 8, M.J9.47 2, !,T , » 32, TS 8.T.S3 2, W,95 5. J.4" 8, S9, ,9 3O.S38.UT 3, Tablo 5. Türke Brü Üremlernn Kanaklara Göre Dağılımı ve Yüzdeler 2 3 X 0 4» U L U Ç 7 «B R ) T 9 Ü R E T 0 K YLUR TUBCİTE m # T E TÜHC İTE T E K om , , , , , ,4 57 4,0 2 8, ,87 939,02 «43,00 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 4,50 07,50 273,00 37,00 5,7 53,95,2,88 5,8 5,25 4,73 2,90 2,48 7,5 30,8 33, , , , , , ,70.402,79.58O 2,5.89 5, ,0 20, 9,8 05,8 0,9 4,7 353,5 373,7 403,9 59, 95,9 345,4 5,23 4,79 48,49 4,3 5,73 8,08 47,57 2,05.4 3,39 2,49,5 29,43 2,5 25,5 33,77 4, ,4. 2, , , ,55 '323,5 323,5 330,2 330,2 330,2 2,07 2,03 3,4 27,87 25,95 24,93 24, , , ,80 3.0U, ,22.99,2.358,.33,2.40,9.570,3 24, 3,28,8 5,29,2 32,05 52,52 47,47 4,73 44, ,9.37,48 0,82 2, ,.87,2 0,53 48, , , , , ,2 330,2 402,2 482,2.028,92 2,8 9,89 3,42 23,90 28,28 2,97 29,33 52, ,9P 4.45, , , ,00.57,.970, 2.088, , ,9 0,7 25,7,0, 28,03 39,3 44,2 42,7 4,80 47, , , , ,88 3,02 5,92 3,20 29, , , , 7.788,8 4,3 2,33 43,08 45, , ,0 2.38) 20,2 2.4, ,03.03,92.054,92.438,47.778,04.903,22 0,29 2,23 3,3«23,0 7, ,22 0,3 7,20 8,48.93, , , , , , , ,9 7.9,8 9.08,5 59,34,38 3,32 27,53 9,8,25 7,27 9,29 78,55 80, , , ,8 7.20, ,93.47,45 3,90 22,4 5,25 0,28 45,74 39, , , , , , ,0 2,5 20,4,94 72,83 57,95 54,83 Tablo. Kurulu Güç ve Ürem Bakımından TEK n Türke Toplam Değerlerndek Paı 488 Elekrk Mühendslğ 23

7 YLLAR SAYM YLLAR NÜFUSU (BÎN) SAYMLAR ARAS YLLK ARTŞ ORAN ( BÎNDE ) 2,0 7,02 9,59 0,59 2,73 YL ORTAS NÜFUS TAHMİNİ ( BİNDE ) b YLLAR SAYM YLLAR NÜFUSU (BİN) SAYMLAR ARAS YLLK ARTŞ ORAN ( BİNDE ) 27,75 28,53 24,2 25,9 YL ORTAS NÜFUS TAHMÎNÎ ( BİNDE ) Saım ıllarına lşkn kesn sonuçlardır. 939 ve 940 ı l orası nüfus ahmnlernde 23 Hazran 939 arhnde anavaana kaılan Haa lnn nüfusu (208 ) gözönüne alınmışır. Yıl orası nüfus hesabı P = Po>e rn önem l e k saım dönem arasındak ıllık arış kasaısı hesabından sonra bulunan Tenmuz ahmnî nüfuslarıdır. Tablo 7. Türke Saım Yılları İbarle Nüfus ve Nüfus Tahmnler ,3 2,89 2,89 2,89 2,3 2,4 L 2,75.2,50 2,49 2,49 2,5 2,55 2,5 2,3 2,55 2,55 2,55 2,55 2,55 2,55 2,53 2, ,0 2,00 2,33 8,80,9 8,22,,90,74,27 2,08 2,00,80,73,57 3,0 0,02 2,50 5,88 2,0 2,20 2,02 8,4 88, 9,8 02,3 0, 23,0 57,3 34,3 4,4 59,0 73,8 89,8 803,3 320, 20,5 227, 244, 27,8 302, 248, 205,9 259,2 9,4 8,85 9,2 5,8 4,20 5,38 8,7 9,9 9,0 0,8 9,3 9,2 9,52 9,0 8,80 0,22 7,25 9,7 2,99 9,79 9, 9,33 Tablo 8. Türke Nüfusu ve Kş Başına Düşen Brü Elekrk Enerjs

8 3 T K 5 T 0 E Tl 7 e İ8"" f" 9 ULU»T.l. EaaU Oç (W) DİTrlkll aark Ç»M Saalarl D İa Kaaajıl «(S) Dİ, ««.»(a: Topl amk llarollk Tapl. anlk BUnllk Toplaa Tamk BldrolU aplaa Tamk HUnlık T.mlk «'r.lu opl Cm T » BT T ' J 2..M T T T Îİ İ05 92, ,4 98.U Î.'ÎO,.' J.3Î J..'93 Î.Î ;f r.j4< » Î.Ö84 İ T ,87 59,48 S. 5..') Mİ T T ,48 78,90 9, T TT » » 'U? O85 90,75 99, , » T » & ,35 9,97 90,99 9İ. Î7 İ İTİ 3.34!.W0 '.0' 3.943».54. ( 9,5 alap Uarkl 7»» V Tablo 9. TEK ve Türke Sanrallarının Teork Çalışma Saaler unlb Ma 2 Oflo > ; r kja ÎM ; Muh ClUkar amk Topla , J OOO OT7.5O > U B JOT S9.O &.T ) J B T50.TOO 4.07 eh» Snar O.moM. İre la İkdara KaİkkHprB Kll lo«. Blllffc TDTM TUar Tırkapra Hdrolk lopla» 4.4 9, 24'r 0,8 4,5 o,e 3 5,2 30, ,832 7!,T «.4 5,2 0 0,4 S.T , J O3S Î43.49O 5.74» MO.777.3e 4.T İT? T W O83.Î Oİ.O OO OT9.255 O OO , T9.O8.0OO O4.42O e B U 3.9O U J T75.9OO 3.4TO , T 2T.< O ?.J «40? ; &4.7O Î7 l M B.8? ' amk UK>lU ToplaB T T ^ Tablo 0. TEK Sanrallarının Dversel Teork Çalışma Saaler (970972) 490 Elekrk Mühendslğ 23

9 YLLAR TEK TERMİK YERİM 2,83 2,09 2,8 2,75 2,42 27,5 2,49 27,0 27,32 27,83 30,90 3,39 32,0 32,40 TÜRKİYE İÇİN ORT. TER. VERİM kcal KATSAYS ,5 300kCalAg" lıktaşkömür İÇİN EŞEEĞERLİK KATSAYS 0,525 0,525 0,525 0,525 0,525 0,525 0,525 0,505 0,505 0,505 0,44 0,44 0,44 0,42 NOTl.Termk verm ılları çn % 33, ılları çn % 35 a lınablr. Zra servse grecek üneler büük güçlü olup ermk vermler % 35'n üsünde olacakır. NOT 2. Hdrolk sanrallar çn Sarıar sanralının 972 ılı ürem değer le sarfedlen su mkarları esas a lınarak apılan hesapa hdrolk vermn % 82, olduğu bulunmuşur. Bu değer büün Türke çn aklaşık % 80 alınmışır. Buna göre kcal eşdeğerlk kasaısı 075, 300 kcalkg lık aşkömürü eşdeğerk kasaısı se 0,7 olmakadır. Bu kasaılar doğrudan brü elekrk enerjs le çarpılarak eşdeğer mkarlar bulunablr ,45 32, ,5 287,5 0,42 0,42 Tablo. TEK ve Türke Termk Vermler ve Çevrme Kasaıları U! 0? fcc.l 3 Tl 4 İO 9 kcl 5 fr 09 fcçeî 7 ır W 3 kcklkl 9 U «,ı, ) ,5 4,4 40,» 40,».» «,<.' ıo,ı M,«UJ &.3.Ul 27 42,3 U3,; W«5 9«7.2U "'' j l «3,» 34,3 4M ı»,o 7,»», & ) ) , V.' K.4 34, T U ) ) T3 «,3 ",J >:,o». 0,» M.J 44İ 30 « B » W>.» ,J o»,o U TM.94J 399 ltb, TMbladakl 4 rlr Hklo 94» mlln br a a d..rlarlln Trl. 'd.k W«ıjılıU «wpılm.ıad«ı «U. a«ll»flx. Tablo 2. Türke'de Ürelen Elekrk Enerjsne Harcanan kcsıl ve Eşdeğer Taşkömürü Hesabı Elekrk Mühendslğ 23 49

10 7 9 [ 5 a O.S.E.» T T U TU }.2O5.) T O7.O3T 4.UO.S J Î.S4JJ5 8.9.UJ « J.T l.94.f4t T.75O5 T.7O.T T u K ,99 j8.t U J J9.UT.T T T T.03.84T O ll U.O3J l OT l 52.4U.U O afj.48.js 3 8T T O49.a JU T O T3.2.OO U.29.OJ9 75O.8.9B f T5.0OO 8T.aao.ooo 2.Tj.uo j UO.T7.58O ltl.lo TM O.3SM34 T O4.T3T U J.O4.U 45.J0U X LOlO.a97.a 9.M.OOO U.T TU lt.n3.9l U.8O O3.8TO a4.tu.0t 28.48T.4T 2.09a. U4 l.t29.t3 30.a07.au J.9a aa.0.t9a 479^3.53 4T.245.n9 Toe OTT.33.TJ B7.03.4T UO.4U on M T T.5T l»4f9tl TfT.!50 W.T.T5T u T4JAB 3.4W.4T5 UM.OO.39 a.95t.8s ^4499.9O7.OT UT.3W.» an 3^ » TT.4.OT î »9 3.BH.7T.T 4.U4U9O.34 8 U O O T.J5T M7.4O9 Tablo 3. TEK Kama Değer Hesabı (TL) (957972) YLLAR duel 938=00 ENDEKS 948=00 Yenden Değerleme Kasaısı T98=W'e Göre Kasaılar YLLAR mjrt. 938=00 ENDEKS 948=00 Yenden Değerleme Kasaısı 98=00 "e Göre Kasaılar ,0 0,3 2, 75,3 339, 590, 489,9 444,3 427,3 432,8 4,3 503,3 452, 482,2 48, 497, 549,3 590,8 90,0 00,0 0,8 9,95 03,4 04,2 0, 7,8 2,7 48,0 5,77 5,9 5,938 5,58 5,525 5,40 4,887 4,544 3, ,2 944,5 28,4 88, 222,8 292,5 347, 353,2 473,7 545, 2,3 74,8 838,8 92,7 2275,2 284, 75,9 202,5 242,0 254,8 22,2 277,2 288,9 292,0 3,0 33,3 35,5 37,7 394,3 420,9 487,9 575,7 3,272 2,843 2,379 2,259 2,9 2,077,993,972,822,737,5,5,40,38,79,000 2,09,8,520,443,402,327,273,27,4,0,032,000 0,933 0,874 0,754 0,39 Tablo 4. Topan Eşa Fa Endeksler ve Kasaılar h u r ( Car ) Pularla TL 0L ar»» 5 ÎOSTT 00 7 Ur» «a 8 9 Car Sa, Pularla PlalarU 0 MMUa "S" 2 kmn Car Sab Fularla Fa Urla 3 ^rsî" 0» kwh TL Car Sab FUUrla FUUrla TTK M...r ,5 93, ,3 9,0 9,U 9,8 8,2 8,, , , , , >' 35,7 U.İ4 9,4) 5,9 7,3 2,0, 32,2 22,0 5,2 T.T 4, J.3B 8,34 0,82.99,.338,.3,.40,9.570, 7, ,7,5 4,38 0,,7 U,«5,4 ll.<].7,.350,3.58,9,88,0.9,4,9 9,3 7,0,38,0,4 20,89 4,90 8,34 3,8).0,3.99, ,2.778,5,39.94,9 20,0 7,43 9,0,22,30,5,7.9, ,4, ,82.87,,4 0, ,7 0, 2, , 7,4.7, 9J » )8.4» ), , ı " 2 39e O J98.3 İ4 3,07 8,98.9 2,9 72,3 82,2 2O.T 4,0,54 3,42 5,T ,84.5T..970, 2.08, , ,9 5,73 V, 35 4,48,43 3,34,4 2,4,23 7,4 7, ,T 2.803,8 3.UT.9.77,5 2,58,52 7,2 3,9 7,9 5,9,9 %? 9,48 9,8 Î.2Î7. 2.5, ,0 3.8,7,,97,02 9,09 4^58 e) 0 M9 2,04 2, , , 3,43 29,9.O99..T27. 29,54 T.T0 0.97, 7.78,7 2,9 0,T4 4,52 0, , ,4 7,0 4,5 7, 3, ?, 2.0,,72,8 2,74 7,40 ^ mı , , 2T.İT4.472 «7, JOO 9JJ.T ^ J.933, 4.9, Î34.2O ,2 8,75 9,8 0,88 48,75 4,94 8, ,9 473,0 548İ4»04,0 852,8.0, 4.205, ,7 5,08 8^33 2,U U,O2 2,ao 7,4" 4.73,7 5.27, ,9 7.9,8 9.0, ^ ,0 0,0 9.J 9,98 9,5»,89, 0,82,0 0,5,7 0,7 0,7»,0 2, , 3.973,2 3.87,9 7.44,5 8.94,8 3.85, , ,9 9,5 9,5,94 9,0 9, 0,7 7,97 0,58,70 0,49 8,5 0,8 2,8 7,2 M,57 l?, , 4.98,3 5.0,3 7.02,4 8.44,2 J0.Î ,4 5.49O,' S «. 8,3î Î.27, ,J 0,22 9,92 9,7,7,73 4,O 4,3 4,7 4,,84 4,02 3,7 Tablo 5. TEK Gar Saf Kama Değer île Ürem Arasındak İlşkler

11 ,, 957 O.Î..İ.. Car Flılu» Tl 29.09,9 arış < O.S..R. M ,9 İrıf blkıou Tıl OrMa Kfora Sarl ın «n İMllaMfM er. Arış»Al 2.49) rış 2 0.B.L.İrl H«k «A» er 4.» 3 3 İ 30,3 4 TlA» Cul,8 5»r UMU O 0 knhn. er Sl rkva Fsuı 7,0,2 7 c+r mlarla.0d « ( ,0 4.4, , ,! 9,( 24,77,8,5, ,3 8.5, , , ,3 4, ,43 2,00, B ,02 2,3 3, ) S ,4 ) 3,3 5,9,88 İS, 58,43,8»8,59 2,48 25, ,5 7,84 20, 9,48 9, 8,3,58 5,92,03.M,8,50,78.97,. 5, 4, ,4 4, ,0 4, «.», 2.5T7,2 S.25 23, 9,09,5.97 3, ) J2.8 T.72İ , ,,75 7,59 9,5,0 87.9, ,9 0,204, ,5 4,08,99 4, ı'.n!> , 4,99,24 B, »,5) 9,24,,77,0 5,49,47, 9,9,28, ,2,24 «,4,07,3 İ4,4,57 5.» 5.5 5,7 5,lf 9J , 40,202,5 2,493,4 99 (D ,9 970 () 4.99,8 97 () , 972 () , T,) ,9 2, ,85 7,4 30,0} , ,3.49İ.4.594, , 3858,9 4.3,, , 5,33.U2.M 5, ,4,2 5,33,7 5,4» 5, 0,5 7,0 7,08,85 5, ) »»,)) 2,3 2.53». 5)»,53».)) 2İ)3 2,.0).4) s.» ) 0,48 8,0,24 4,7} 27,4) 20,24 5,7 2,53 2, ,88 2,57 4,04 2,78 2,99 7,90 4,39 4,42 4,5,2,24.2 5,93 7,04 9,79 2,0 8,0 7,,8) 7,72 2,44,2 5,3 4,52 4,29 3,20 4,7, M 9,8 L9O3 9, 8,7» 2O,l«2,40 24,95 2,2,7.U,7,20 5,87 5,5),«4,,,89, ,25 5,2( 5.» 4,97 4,27 4,0 4,70 3^05 Tablo. Türke GSMH, Kalkınma Hızı ve Kş Başına Düşen GSMH YLLAR aşkömürü TİCARİ ln ENERJİ perol TOPLAM GAYRİ odun TİCARÎ ENERJİ ezek TOPLAM ULnJİjJj ENERJİ GmEL TOPLAM ÇEVİRİM KATSAYLAR Eşdeğer Taşkömürü on aşkömürü,00 on " ln 0,54 " perol ürünler,7 " odun 0,47 " " ezek 0, kwh Hdrolk enerj 0,70 sıl Değer 300 kcalag 3400 " 0500 " 3000 " kcalanh Tablo 7. Türke'de kanaklar İbarle Brncl Enerj Tükemler (Bn on eşdeğer aşkömürü) Elekrk Mühendslğ

12 YLLAR TEK GSKD KET TL kg carı 5,4,88,89 8, 7,9,93 7,3 7,42 8,02 8,84 9,22 9,03 0,5 8,9 2,54 23,04 2,7 2,9 33,3 25,3 7,93 4,39 (Elekrk) sab 0,75 2,50 0,48,78 0,79 9,20 0,95 9,44 0, 0,29 0,23 9,4,95,45 2,54 2,50 8,94 20,29 2,49 20,75,35 4,39 csm (oplam) carı 2,47 2,0 2,78 2,2 3,05 3,02 3,2 3,47 3,4 3,2 3,02 3,83 4,05 4,3 5,54,4 5,0 4,8 3,83 KET Tablo 8. TEK GSKDKET (elekrk) ve GSMHKBT (oplam) Arasındak İlşk TL kg sab 3,75 3,79 3,7 3,75 3,8 3,70 3,8 3,83 3,78 3,77 3,7 3,83 3,85 3,95 3,99 4,05 3,93 3,85 3,83 Şekl. Şekl 2. TEK KURULU GÜÇ VE BRÜT ÜRETİMİ (İ958972) l TÜRKİY E KURULU GÜÇ VE BRÜT ÜRETİMİ (98972) uoo UOO UOO M0 UN U0 noo 500 uoo OOD JD0, ' ı ( L UM «00 scoo san 2200 HW KO0 500 KOO ııon Ml S" ' ', ^ f j f MOO

13 NÜFUS «O r " j ^ ^ r 29 2«27 s » 59 (0 ( M > 70 7 T2 şekl 3. TÜRKİY E Y L ORTAS NÜFUSU VE KİŞİ BAŞNA DÜŞEN BRÜT ELEKTRİK ENERJİSİ Şekl 4. TEK TERMİK VE HİDROLİK SANTRALLARm DİVERSİTELİ TEORİK ÇALŞMA SAATLERİ (958972) uoo SO MOO «no «oo uoo «200 «ooo MOO A f > r A f' h İ İ! M lı! j '( Jf? f ; L İL l V Y fj 4 f k» V 537 SAAT TOPLAM 4827 SAAT 4029 SAAT 200»5« W

14 Şekl f s X f! f r J v 4 A V «" " f l, j f A ı, V, VA > » KWh 90 Kr»ı HİDROLİK 3543 SAİT şekl. TÜRKİY E ELEKTRİK ENERJİ ÜRETİMİNE HARCANAN EŞDEĞER TAŞ KÖMÜRÜ VE KİŞİ BASMA KE W DÜŞEN BRÜT ELEKTRİK ENERJİSİ K». ( ) 00 S > KALKNMA HZ VE TEK GSKD SMH (»58 972) ı, 2 GSKD 2 sa^ 0»» 59 0 ( C< ( 9 70 GSMH,?TL A ^ N L şekl s. TÜRKİYE s KALKNMA HZ TEK GSKD GSMH TERMİK VE HİDROLİK SANTRALLARN DİVERSİTELİ TEORİK ÇALŞMA SAATLERİ (958972) Şekl 8. TEK GSKD ve TÜRKİYE GSMH Car Fkrlarla (958972) TÜRKİYE GSM TEK GSKD ^ ' S ' M M Elekrk Mühendslğ 23