ÖZET. Doktora Tezi KIRSAL KESİMDE KURULABİLECEK DOĞALGAZ YAKITLI OTOPRODÜKTÖR KOJENERASYON SANTRALLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Osman Tolga YENİCE

Transkript

1 ÖZET Doktora Tezi KIRSAL KESİMDE KURULABİLECEK DOĞALGAZ YAKITLI OTOPRODÜKTÖR KOJENERASYON SANTRALLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Osman Tolga YENİCE Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Mustafa Özcan ÜLTANIR Bu çalışmada, Türkiye nin elektrik enerjisi üretiminde özel sektör olarak büyük katkısı olan otoprodüktör kojenerasyon santralleri tanıtılmış, kullanılan sistemler akış diyagramları halinde sunulmuş, teknik ve ekonomik değerlendirmelerde bulunulmuştur. Elde edilen verilere göre teknik ve ekonomik analizler yapılmış, bilgisayar simülasyon programı hazırlanmıştır. Simülasyon programı sonuçları gerçek santral verileri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca hazırlanan programın kojenerasyon santrali fizibilite raporu hazırlanması açısından uygun olduğu belirlenmiştir. 2005, 76 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Kojenerasyon santraller, otoprodüktör, birleşik ısı ve güç sistemleri, teknik ve ekonomik analiz. i

2 ABSTRACT Ph. D. Thesis A RESEARCH ON AUTOPRODUCER COGENERATION POWER PLANTS WITH NATURAL GAS FUEL FOR RURAL AREAS Osman Tolga YENİCE Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Machinery Supervisor: Prof. Dr. Mustafa Özcan ÜLTANIR In this study, auto producer cogeneration power plants which are used in Turkey s private sector that produce electricity are presented. Flow diagrams and economic tables about cogeneration power plants are shown in this study. According to data from cogeneration power plants, technique and economic analyses and computer simulation program is prepared. Results from analyses and computer program are compared with their real data from cogeneration power plants. These analyses and simulation program are suitable for making feasibility report about cogeneration power plants. 2005, 76 pages Key Words: Cogeneration power plants, auto producer, combine heat and power systems, thermo dynamical and economical analyses. ii

3 ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR Dünyada enerjiye olan talep giderek artmaktadır. Enerji üretiminde amaç kaliteli, güvenilir ve ekonomik enerji üretimi olmalıdır. Enerji temininde ise sürdürülebilir kalkınma önem kazanmaktadır. Bugünkü dünyanın yaşam kalitesi yükseltilirken gelecek dünyaya da aynı yaşam kalitesinin sunulması gerekmektedir. Ülkelerin enerji politikalarındaki amaç, sürdürülebilir enerji üretimi olmalıdır. Küresel rekabetin arttığı bir ortamda enerjide sürdürülebilirlik, kaliteyi yükseltmek ve maliyeti düşürmekle olanaklıdır. Kojenerasyon enerji sistemleri, bu amaç için kullanılan enerji üretim tekniklerinin başında yer almaktadır. Hem elektriğin hem de ısının birlikte üretildiği bu sistemler ülkemizdeki elektrik enerjisi üretiminde büyük bir orana sahiptir. Bu çalışmamda yardımlarını esirgemeyen Sayın danışman hocam Prof. Dr. Mustafa Özcan ÜLTANIR a, ve Prof. Dr. Musa AYIK ile Prof. Dr. Selahattin ERAKTAN a ayrıca tezin hazırlanması aşamasında incelemelerde bulunduğum Zorlu Enerji, Ak Enerji ve Ayen Enerji ile Ayanoğlu Salyangoz Fabrikası ve Çanakcılar Seramik Fabrikası yetkililerine teşekkürlerimi sunarım. Osman Tolga YENİCE Ankara, Nisan 2005 iii

4 İÇİNDEKİLER ÖZET...i ABSTRACT...ii ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR...iii SİMGELER DİZİNİ...v ŞEKİLLER DİZİNİ...vii ÇİZELGELER DİZİNİ...viii 1. GİRİŞ Türkiye de Otoprodüktör Elektrik Üretimi Kojenerasyon ve Tarihsel Gelişimi Kojenerasyon Sistemlerinin Kullanıldığı Alanlar Kojenerasyon Tesislerini Oluşturan Sistemler Kojenerasyon Tesislerinin Üstünlükleri Türkiye deki Kojenerasyon Santralleri KAYNAK ÖZETLERİ MATERYAL VE YÖNTEM Materyal Zorlu enerji otoprodüktör kojenerasyon santrali Ak enerji otoprodüktör kojenerasyon santrali AYEN enerji kombine çevrim santrali Ayanoğlu salyangoz fabrikası Çanakcılar seramik fabrikası Yöntem Teknik analiz Gaz türbini hesabı Buhar türbini hesabı Atık ısı kazanı hesabı Jeneratör hesabı Ekonomik analiz Sermaye Keşif özeti Sabit masraflar Değişen masraflar Gelir-gider tablosu Fon akış tablosu İç karlılık oranı Kojenerasyon santrali simülasyon programı ARAŞTIRMA BULGULARI Teknik Bulgular Ekonomik Bulgular Sonuçların İstatistiksel Analizi TARTIŞMA VE SONUÇ...70 KAYNAKLAR...72 EK 1 Visual Basic Simülasyon Program CD'si... ÖZGEÇMİŞ...76 iv

5 SİMGELER DİZİNİ η Brayton Brayton verimi η c Kompresör etkinliği η el Jeneratör etkinliği η G Global etkinlik η hr Düzeltilmiş etkinlik η Rankine Rankine verimi η t Gaz türbini ısısal etkinliği BD Bugünkü değer ($) BDDF Bugünkü değer faiz faktörü B t Her yıl sonunda kalan amortisman ($/yıl) c buhar Buharın özgül ısısı (kj/kgk) c egzoz Egzoz gazının özgül ısısı (kj/kgk) c p doğalgaz Doğalgazın sabit basınçtaki özgül ısısı (kj/kgk) c p hava Havanın sabit basınçtaki özgül ısısı (kj/kgk) c su Suyun özgül ısısı (kj/kgk) D t t yılı sonundaki amortisman değeri ($/yıl) E f Yakıtın ısısal gücü (kw) E r Elektrik ihtiyacı (kw) e i Özgül ekserji (kj/kg) F Faiz artışı sonucu oluşan değer ($) FO Faiz oranı G Nakit giriş ve çıkışları ($) g i Senkronize faktörü H Eşdeğer yıllık kullanma saati (h/yıl) H d Sistemdeki maksimum ısı (kw) h 1 Doygun sıvı entalpisi (kj/kg) h 3 Kuru buhar entalpisi (kj/kg) h 4 Kızgın buhar entalpisi (kj/kg) h buhar Kazandan çıkan buharın entalpisi (kj/kg) h su Kazanı besleyen suyun entalpisi (kj/kg) IO İskonto oranı I PL Santral ana parası ($) K Geri ödeme süresi (yıl) L os Gaz türbinindeki kaybolan enerji (kw) m egzoz Gaz türbini egzoz miktarı (kg/s) m su Kazan besi suyu miktarı (kg/s) n Faiz ödeme süresi n eko Ekonomik ömür (yıl) n hava Havanın polientropik sabitesi P Buhar türbini maksimum basıncı (bar) P 1 Gaz türbini giriş basıncı (bar) P 2 Gaz türbini sıkışma sonu basıncı (bar) P i /P o Giriş çıkış basınç oranı P santral Santralin yatırım miktarı ($) R Yıllık toplam kar ($/yıl) v

6 R G Gaz sabitesi r İç karlılık oranı S el Elektrik üretimi yıllık karı ($/yıl) S s Buhar üretimi yıllık karı ($/yıl) s Standart sapma s i Buharın giriş entropisi (kj/kgk) s o Buharın çıkış entropisi (kj/kgk) T 1 Çevre sıcaklığı (K) T 2 Gaz türbini sıkışma sonu sıcaklığı (K) T 3 Gaz türbini yanma sıcaklığı (K) T 4 Gaz türbini egzoz sıcaklığı (K) T el Elektrik tarifesi ($/kwh) t b Buharlaşma sıcaklığı ( 0 C) t baca Kazan baca gazı sıcaklığı ( 0 C) t egzoz Gaz türbini egzoz gazı sıcaklığı ( 0 C) t k Buhar türbini kızdırma sıcaklığı ( 0 C) t su Kazana giren besleme suyu sıcaklığı ( 0 C) U RB Bakım masrafı (($/kwh) Y el Elektrik üretim maliyeti ($/kwh) Y f Yakıt tüketimi ($/kwh) Y s Buharın üretim maliyeti ($/kwh) YO Yüklenme oranı vi

7 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1.1. Kojenerasyon sisteminin şematik görünüşü...5 Şekil 1.2. Trijenerasyon sisteminin şematik görünüşü...6 Şekil 1.3. Türkiye de kojenerasyon tesislerinin kullanıldığı alanlar (Topuz 2001)...7 Şekil 1.4. Kojenerasyon tesisinin şematik görünümü...8 Şekil 1.5. Gaz türbini...9 Şekil 1.6. Gaz motoru...9 Şekil 1.7. Dizel motor...9 Şekil 1.8. Atık ısı kazanı...10 Şekil 1.9. Buhar türbini ve çarkı...10 Şekil 2.1. Kojenerasyon sisteminin akış diyagramı...14 Şekil 2.2. ASPEN yazılım programı akış şeması...15 Şekil 2.3. Sistemin akış şeması...17 Şekil 2.4. Sistemin akış diyagramı...18 Şekil 2.5. Santral akış diyagramı...21 Şekil 3.1. Zorlu Enerji 1 numaralı santral akış şeması...27 Şekil 3.2. Zorlu Enerji 2 numaralı santral akış şeması...27 Şekil 3.3. Ak Enerji akış şeması...30 Şekil 3.4. AYEN Enerji kombine çevrim santrali akış diyagramı...32 Şekil 3.5. Devrek salyangoz fabrikası işlem akış şeması...35 Şekil 3.6. Fabrikanın elektrik tüketimi...36 Şekil 3.7. Çanakçılar seramik fabrikası akış diyagramı...39 Şekil 3.8. Brayton çevrimi Şekil 3.9. Rankine çevrimi...42 Şekil Atık ısı kazanı yararlı ve harcanan ısılar...43 Şekil Benzeşim programı teknik analiz akış diyagramı...52 Şekil Benzeşim programı ekonomik analiz akış diyagramı...53 Şekil 4.1. Gaz türbini verim ve sıcaklık eğrileri...67 Şekil 4.2. Buhar türbini verim ve entalpi eğrileri...68 Şekil 4.3. İç karlılık oranı grafiksel analizi...69 vii

8 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 1.1. Enerji kaynaklarına göre üretim payları (%) (Anonim 2002)...3 Çizelge 1.2. Otoprodüktör santrallerinde kullanılan yakıt miktarları...4 Çizelge 1.3. Otoprodüktör santrallerinin elektrik enerjisi üretimi (GWh)...4 Çizelge 1.4. Tesislerde kullanılan yakıtlar ve özellikleri...11 Çizelge 2.1. İşlem giriş verileri...16 Çizelge 2.2. İşlem çıkış verileri...16 Çizelge 2.3. Elektriksel çıkış verileri...16 Çizelge 2.4. Termoekonomik yöntemle bulunan sonuçlar...18 Çizelge 2.5. Gaz türbini performans değerleri...22 Çizelge 2.6. Waukesha onayı verilen sistemin sayısal analizi...23 Çizelge 2.7. Waukesha onayı verilen sistemin ekonomik analizi...24 Çizelge 3.1. Zorlu enerji santral teknik verileri...28 Çizelge 3.2. AYEN Enerji kombine çevrim santrali teknik veriler...33 Çizelge 3.3. Fabrikada elektrikle çalışan makinaların çektikleri güçler...36 Çizelge 3.4. Seramik fabrikasındaki makinaların çektiği elektrik güçleri...38 Çizelge 3.5. Kojenerasyon projesi keşif özeti...46 Çizelge 3.6. Gelir-gider tablosu...49 Çizelge 3.7. Fon akış tablosu...50 Çizelge 4.1. AYEN enerji kojenerasyon santrali keşif özeti...59 Çizelge 4.2. AYEN enerji amortisman hesabı...60 Çizelge 4.3. AYEN Enerji faiz hesabı...60 Çizelge 4.4. AYEN Enerji faiz ödemeleri...61 Çizelge 4.5. AYEN enerji sigorta teklifi...61 Çizelge 4.6. AYEN enerji gelir-gider tablosu ($)...62 Çizelge 4.7. AYEN enerji fon akış tablosu (1000$)...64 Çizelge 4.8. AYEN enerji iç karlılık oranı...65 Çizelge 4.9. Gaz türbini sayısal analizi...66 Çizelge Buhar türbini verim analizi...67 Çizelge İç karlılık oranı sayısal analizi...68 Çizelge 5.1. Teknik veriler ile hesapla bulunan verilerin karşılaştırılması...70 viii

9 You are reading a preview. Would you like to access the full-text? Access full-text

10 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Teknik ve ekonomik analiz ile hazırlanan santral simülasyon programında, otoprodüktör kojenerasyon santralinin kurulması ve fizibilite çalışması yapılmıştır. Yapılan hesaplar ve programdan alınan değerler gerçek değerlerle karşılaştırılmıştır. Santralin teknik analizi sırasında Zorlu Enerji Kojenerasyon Santrali ve AYEN Enerji Kombine Çevrim Santrali ne ait gaz türbini, buhar türbini ve atık ısı kazanı verim değerleri hesaplanmıştır. Hesapla bulunan değerler ile Zorlu Enerji ve AYEN Enerji ölçüm sonucu alınan değerler Çizelge 5.1 de karşılaştırılmalı olarak verilmektedir. Çizelge 5.1. Teknik veriler ile hesapla bulunan verilerin karşılaştırılması GAZ TÜRBİNİ Doğalgaz Miktarı (m 3 /h) Gaz Türbini Verimi (%) BUHAR TÜRBİNİ Kızgın Buhar Entalpisi (kj/kg) Kuru Buhar Entalpisi (kj/kg) Buhar Türbini Verimi (%) Tipi : GE LM6000 Tipi : GE LM2500 Gücü : 41 MVA Gücü : 36 MVA Egzoz Sıcaklığı : C Egzoz Sıcaklığı : C Doğalgaz Basıncı : 4.5 MPa Doğalgaz Basıncı : 1.4 MPa Zorlu Hesaplanan AYEN Değerleri Hesaplanan Değerleri Değerler Değerler Tipi: Siemens GK Marka: Thermodln (Fransa) Çıkış Gücü: 8.76 MVA Çıkış Gücü: 12 MVA Maks.Buhar Bas.: 46.5 Bar Maks.Buhar Bas.: 65 Bar Maks Buhar Sıcak: C Maks Buhar Sıcak: C Zorlu Hesaplanan AYEN Değerleri Hesaplanan Değerleri Değerler Değerler Tipi: DESA Marka: Aalborg Engineering (Danimarka) GT Egz Mik: kg/s GT Egz Mik: 70 kg/s GT Egzoz Sıcaklığı: C GT Egzoz Sıcaklığı: C Baca Sıcaklığı: C Baca Sıcaklığı: C ATIK ISI AIK Besi Suyu: kg/s AIK Besi Suyu: 8.3 kg/s KAZANI AIK Buhar: kg/s AIK Buhar: 8.3 kg/s AIK Besi Suyu Sıcak: 73 0 C AIK Besi Suyu Sıcak: 70 0 C AIK Buhar Sıcak: C AIK Buhar Sıcak: C Zorlu Değerleri Hesaplanan Değerler AYEN Değerleri Hesaplanan Değerler Kazan Verimi (%)

11 Otoprodüktör kojenerasyon santraller ülkemizin enerji ihtiyacı için önemli bir kaynaktır. Otoprodüktörlük sisteminin gelişmesi, enerjideki kaliteyi de artırmaktadır. Üretilen enerjinin gerilim ve frekansının sabit olabilmesi kalitenin göstergeleri olmaktadır. Böylece sistem kayıpları düşmekte, gerilim dengede tutulmakta, yatırım giderleri azalmaktadır. Kojenerasyon tesisleri aynı zamanda ucuz elektrik sunmaktadır. Kojenerasyon sistemlerinde; hem elektrik hem ısı enerjisi üretilirken, kombine çevrimli sistemlerde; yine egzoz gazları değerlendirilerek, ikinci jeneratörden tekrar elektrik enerjisi üretilmektedir. TEAŞ elektriği 2001 yılı başında 7.6 cent/kwh, 2002 yılında 8.3 cent/kwh, 2003 yılında 10 cent/kwh (Ağış 2003) fiyatından satarken otoprodüktörler cent/kwh fiyatından satmaktadır. Tüm bu gelişmelerden yararlanarak bazı önerileri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: Tez çalışmasında yapılan teknik ve ekonomik analizler ile hazırlanan bilgisayar simülasyon programı, doğalgazla çalışan otoprodüktör kojenerasyon santrallerinin fizibilitesinde kullanılabilmektedir. Alternatif enerji kaynakları olarak rüzgar, biokütle, jeotermal enerji ve güneş enerjisi gibi konularda teşvikler artırılmalıdır. Böylece enerjide çeşitlilik artırılmış olacaktır. Her bölgeye uygun enerji de değerlendirilmiş olacaktır. Enerji üretim, iletim ve dağıtım tesislerinde teknik kapasite ve özellikler artırılmalıdır. Elektrik kayıplarının çok yüksek olduğu ülkemizde dağıtım şebekeleri yenilenmelidir. Kayıpları azaltma noktasında kaçak elektrik kullanım oranını azaltma yolları araştırılmalı ve uygulanmalıdır. Türkiye de ortalama kayıp kaçak elektrik oranı % 20 ile Avrupa ortalamasının (% 10) üzerindedir. Kayıp kaçak elektrik oranı en yüksek bölgemiz % 30 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmakta, onu % 8 ile Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri izlemektedir. Kaliteli elektrik üretimi için kaliteli ve teknik yönden bilgili elemanlar istihdam edilmelidir. Devlet ve özel sektör birlikte hareket ederek ulusal bir enerji stratejisi geliştirmelidir. 71

12 KAYNAKLAR Ağış, Ö ICCI 2003 Açılış Konuşması, Swiss Otel, İstanbul. Akgüç, Ö Finansal Yönetim, Muhasebe Enstitüsü, Yayın No: 56, İstanbul. Alemdaroğlu, N Türkiye de Elektrik Enerjisinin Durumu, ICCI 2003 Konferans Kitabı, İstanbul. Anonim. 1998a. 98/11982 Numaralı Karar, Resmi Gazete, Ankara. Anonim. 1998b. Elektrik Üretiminde Özel Sektörün Yakıt Sorunları ve Çözüm Önerileri, Enerji Dünyası, Sayı: 18 19, Ankara. Anonim. 2000a. Enerji İstatistikleri, DİE Yayınları, Ankara Anonim. 2000b. Otoprodüktör, 18 Eylül 2000 Dünya Gazetesi Eki, Ankara. Anonim. 2000c. Sürdürülebilir Kalkınma ve Nükleer Enerji, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara. Anonim. 2002a. Ak Enerji Kojenerasyon Santrali Araştırma Notları, Yalova. Anonim. 2002b. Elektrik Sektörü, Deniz Yatırım Araştırma Bölümü, İstanbul. Anonim. 2002c. Kojenerasyon Nedir?, İstanbul. Anonim. 2002d. Zorlu Enerji Kojenerasyon Santrali Araştırma Notları, Bursa. Anonim Ayen Enerji Kojenerasyon Santrali Araştırma Notları, Ankara. Anonymous Autoproducers In Turkey 2000, 6. ICCI Conference, İstanbul. Arıkan, N., Ağabay, Ö. ve Demirçivi, T Deprem Bölgesindeki Yeni Konutlaşma İçin Küçük Ölçekli Kojenerasyon Uygulaması Örneği, İTÜ-TÜSİAD URBAN- M3 Projesi/Kocaeli, ICCI 2000 Konferans Kitabı, İstanbul. Armağan, T Otoprodüktör Enerji Santrallerinin Enterkonnekte Sisteme Bağlantısında Karşılaşılan Problemler, ICCI 2003 Konferans Kitabı, İstanbul. 72

13 Benelmir, R. and Feidt, M Energy Cogeneration Systems and Energy Management Strategy, Energy Conversion & Management 39, Bilgen, E Exergetic and Engineering Analyses of Gas Tırbine Based Cogeneration Systems. Energy 25, Casella, F., Maffezzoni, C, Piroddi, L. and Pretolani, F Minimising Production Costs in Generation and Cogeneration Plants. Control Engineering Practice 9, Cingöz, A. ve Cesur, M Proje Değerlendirme Yöntemleri ve Kullanılan Enstrümanlar, Türk Kalkınma Bankası A. Ş., Ankara. Eraktan, S. ve Açıl, F Ekonomi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 1512, Ankara. Eraktan, S Ekonomi II, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 1231, Ders Kitabı No: 353, III. Baskı, Ankara, Frangopoulos, C.A., Lygeros, A.I., Markou, C.T. and Kaloritis, P Thermoeconomic Operation Optimization of the Hllenic Aspropyrgos Refinery Combined-Cuycle Cogeneration System. Applied Thermal Engineering 16, Gider, A Kojenerasyon Tesisleri Yatırımında Danışmanlık Hizmetleri, Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Dergisi, Sayı: 15, Ankara. Guarinello, F., Cerqueira, S. and Nebra, S Thermoeconomic Evaluation of a Gas Turbine Cogeneration System. Energy Conversion & Management 41, Hepbaşlı, A. ve Özalp, N Co-generation Studies in Turkey: An Application of a Ceramic Factory in İzmir, Turkey. Applied Thermal Engineering 22, Işık, A Mühendislik Ekonomisi, Yayım Yeri: Simav, 317 sayfa, Birinci Baskı, Kütahya. 73

14 İnallı, M., Yücel, H. ve Işık, E Kojenerasyon Sistemlerinin Teknik ve Ekonomik Uygulanabilirliği, Mühendis ve Makina, Sayı: 506, Web Sitesi: Erişim Tarihi: Klimstra, J Environmental, Economic and Operational Benefits of Engine-Driven Cogeneration, ICCI 2003 Konferans Kitabı, İstanbul. Piyade, Ö Elektrik Piyasasının Oluşumunda Kamu Sektörünün Rolü, ICCI 2003 Konferans Kitabı, İstanbul. Silveria, J.L. and Tuna, C.E Thermoeconomic Analysis Method for Optimization of Combined Heat and Power Systems. Part I, Progress in Energy and Combustion Science 29, Silveria, J.L., Beyene, A., Leal, E.M., Santana, J.A. and Okada, D Thermoeconomic Analysis of a Cogeneration System of a University Campus, Applied Thermal Engineering, 22, Soysal, İ Alternatif Enerji Sistemleri; Kojenerasyon. İstanbul, Web Sitesi: Erişim Tarihi: Taboğlu, M Türk Enerji Sektöründe Otoprodüktör, 6. Uluslararası Kojenerasyon ve Çevre Konferansı Bildiri Kitabı, İstanbul. Toral, R., Morton, W. and Mitchell, D.R Using New Packages for Modelling, Equation Oriented Simulation and Optimization of a Cogeneration Plant. Computers & Chemical Engineering 24, Topuz, G Çeşitli Kojenerasyon Uygulamaları, Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Dergisi, Sayı: 15, Ankara. Türkel, M Enerji Darboğazı İçindeki Sanayide Kojenerasyonun Yeri. Türkiye Kojenerasyon ve Otoprodüktörlük Derneği, İstanbul, Web Sitesi: Erişim Tarihi:

15 Türkel, M Kojenerasyon ve Otoprodüktörlüğe Genel Bakış, Türk Tesisat Mühendisleri Derneği Dergisi, Sayı: 15, Ankara. Türkel, M Kojenerasyon Tesislerinin, Faydalı Isı İhtiyacı Baz Kabul Edilerek, Enerji Piyasası Kapsamında Teşvik Edilmesi, ICCI 2003 Konferans Kitabı, İstanbul. Ültanır, M. Ö Termodinamik, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1023, Ankara. Ültanır, M. Ö Elektrik Üretimi Özel Sektöre Bırakılmalı, Enerji Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 5, İstanbul. Ültanır, M. Ö Yüzyıla Girerken Türkiye nin Enerji Stratejisinin Değerlendirilmesi, TÜSİAD, Yayın No: 98-12/239, İstanbul. Yapıcı, Ö. S Avrupa da ve Türkiye de Kojenerasyon Stratejisi ile Uygulamalarının Karşılaştırmalı Bir Analizi, 6. Uluslararası Kojenerasyon ve Çevre Konferansı Bildiri Kitabı, İstanbul. Yavuzcan, G Tarımsal Elektrifikasyon, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 1168, Ders Kitabı 332, Ankara. Yiğit, A. H Otoprodüktör Uygulaması, TMMOB Elektrik Mühendisleri Dergisi, Sayı: 411, Ankara ( Zheng, L. and Furimsky, E ASPEN Simulation of Cogeneration Plants. Energy Conversion & Management

16 ÖZGEÇMİŞ yılında Yerköy de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Ankara da tamamladı yılında girdiği Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü nden 1995 yılında mezun oldu yılları arasında aynı bölümde Yüksek Lisans öğrenimini tamamladı yılından beri Tarım Makinaları Bölümü nde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. 76