YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ ÖZET ÜNİTE

Transkript

1 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ ÖZET ÜNİTE 4

2 ÜNİTE 4 BİLGİSAYAR AĞLARI Geçen yüzyılın sonuna kadar posta ve telefon ile yapılan sesli ve yazılı iletişim günümüzde e-posta, anlık mesajlar ve bilgisayarlar ile yapılmaktadır. Artık internete cep telefonları ve taşınabilir bilgisayarlar ile kablosuz ağlar üzerinden bağlanılmaktadır. BİLGİSAYAR AĞLARININ GELİŞİMİ, YARARLARI VE KULLANIM ALANLARI Bilgisayar ağlarının ilk uygulamaları 1960 lı yılların sonlarında başlamıştır. Ancak yerel bilgisayar ağlarının yaygınlaşması askeri ihtiyaçlardan doğmuş ve 1980 li yıllarda başlamıştır li yıllarda, kişisel bilgisayarların da çoğalması ve bilgisayar teknolojisi ile iletişim teknolojilerindeki gelişmeler bilgisayar ağlarına yaygın kullanım alanı sağlamıştır. Bilgisayar ağlarının kullanılmasının genel yararlarını şu şekilde sayabiliriz. Güvenlik: Ağ trafiğinin denetimi ve takibi tek bir noktadan yapılabilir. Veri Paylaşımı: Ağ üzerinde herhangi bir bilgisayar üzerinde bulunan veri veya program tüm ağ kullanıcıları tarafından ortaklaşa kullanılarak veri taşıma sorunları ortadan kaldırılır. Ağ Kaynaklarının Paylaşımı: Ağa dâhil olan kullanıcılar, ağ üzerinde bulunan yazıcı, modem, faks gibi çeşitli ağ kaynaklarını kendilerine verilen izinler doğrultusunda kullanabilir. Haberleşme: Ağ üzerindeki kullanıcılar herhangi bir ek masraf yapmaksızın kendi aralarında ücretsiz olarak haberleşebilirler. İnternet Erişimi: İşletmelerde internet hizmeti gittikçe artmakta olduğundan Ağ yardımıyla tek bir internet hattı işletme içerisindeki birçok kullanıcıya paylaştırılabilir. Oyunlar: Ağ üzerinden oynana oyunlar yaygınlaştığından, sadece bilgisayara karşı oynamak yerine ağ yardımıyla, diğer kullanıcıları da oyuna katarak ağ içerisinde de oyun oynanabilir. Ağ kullanımın işletmeler açısından başlıca nedenleri şunlardır: İşletme içine dağılmış, büyük ve karmaşık operasyonların kontrolü, Pahalı bilgisayar donanımının paylaştırılarak kullanılmasına imkân sağlanması, Birçok kullanıcının merkezi veri tabanı ile iletişimine imkân sağlaması, Bağımlı operasyonlar arasında veri alış verişinin sağlanması, Büyük bir alana yayılmış operasyonlarda idari kolaylığın sağlanması, İşletme içi ve işletmeler arası haberleşme yeteneğinin artması, İşletmeler için hayatı öneme sahip ürün tedariklerinin tedarik zincirleri ile çözülmesidir. Bilgisayar Ağı Nedir? İki veya daha fazla bilgisayar, yazıcı, akıllı telefonun belirli kurallar ve standartlar içerisinde birbirleriyle veri iletişiminde bulunabilmeleri şeklinde tanımlanabilir. Basit bir ağda bir istemci ve bir sunucu, işletim sistemi, ağı paylaştıracak bir switch ve ağ kartı yeterli iken daha büyük ağlarda hem bu donanımların sayısı artar hem de sunucular ve ağ kontrol donanımları kullanılmalıdır. Örnek Bilgisayar Ağı

3 Bilgisayar ağlarına bağlanmak için kullanılan bağlantı yöntemleri ise kablolu bağlantıda telefon hatları, çift bükümlü kablolar ve fiber optik kablolar şeklinde sayılabilir. Akıllı telefonların da yaygın olarak kullandığı kablosuz bağlantılar da Wi-Fi ağı, Bluetooth gibi radyo frekansla çalışan bağlantı kanalları kullanılmaktadır. Ağ Bileşenleri ve Fonksiyonları Bir iletişim sistemi, bilginin bir noktadan diğer bir noktaya iletimi için uygun yazılım ve donanımın bir araya getirilmesi olarak tanımlanmaktadır. İletişim sistemlerinin gönderebildiği veriler metin ve grafikten görüntü veya sese kadar geniş bir yelpazede yer alabilir. Bir iletişim sisteminin önemli bileşenlerini bilgisayardan başlayarak sırasıyla aşağıdaki gibi sayabiliriz. Ağ arayüz kartı (NIC) Bilgisayarlar arası haberleşmenin en temel bileşenlerinden birisidir. Ağ üzerinden haberleşmenin başlayabilmesi için bir ağ arayüz kartının olması gereklidir. NIC donanımları IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) standartlarında belirlenen frekans aralığı ve kurallarla çalışmaktadır. Günümüzde TCP/IP standart protokol haline gelmiştir. Ağ arayüz kartları bilgisayarlardan gelen sayısal (digital) veriyi kablolu bağlantı da sayısal olarak, kablosuz bağlantı da ise modüle ederek analog sinyal şeklinde iletim kanalına göndermektedir. Aynı şekilde kablosuz bağlantıdan gelen modüle edilmiş analog sinyal demodüle edilerek sinyal tekrar edilmektedir. Modem ile Modülasyon ve Demodülasyon Veri iletim ortamı Verileri gönderme ya da almaya başka bir ifade ile cihazlar arasında iletişimi kurmaya yarayan iletişim kanallarıdır. Bilgisayar ağlarında veri iletimi kablolu veya kablosuz olabilir. Ağ bağlantı cihazları İlk yıllarda hub denilen ve sadece iki ağ bileşeni arasında bağlantı sağlayan ucuz ve akılsız cihazlarda kullanılmakta iken günümüzde bu cihazların kullanım alanı kalmamıştır. Router denilen daha akıllı cihazlar ise genellikle işletme ağlarının bir biri ile bağlanması ve bu ağlar arasında veri akışının yönlendirilmesi için kullanılan cihazlardır.evlerde ve işletmelerde ise modem kullanılır. Ağ işletim sistemi Ağ işletim sistemi her bilgisayarda olabileceği gibi tüm ağı ve ağ uygulamalarını yöneten Sunucu Bilgisayarda da olabilir. Sunucular Ağ üzerinde bilgi paylaşımlarından ağ hizmetlerinin güvenliğine kadar birçok hizmeti yöneten ağ bileşenlerinden biridir ve bu bilgisayarlar sunucu (server) olarak bilinirler. Linux türevi işletim sistemleri (Operating System-OS) ve Microsoft Windows Server OS günümüzde yaygın olarak kullanılan sunucu yazılımlarıdır. Sunucular ve Bağlı Bilgisayarlar

4 AĞ YAPILARI Ağ yapıları bilgisayar ve coğrafi büyüklüğe göre LAN, MAN ve WAN türünde olabilir. Bunun dışında da çeşitli tanımlamalar yapılmaktadır. Ayrıca LAN dan bahsederken en yaygın ağ topolojilerinden bahsedilecektir. Kişisel Alan Ağları (PAN) Kişisel Alan Ağı (Personel Area Network - PAN) son yıllarda kullanılmaya başlanan bir ağ yapısıdır. Ortalama 10 metrelik bir alanı kapsamakla birlikte ideal koşullar altında 100 metreye kadar çıkabilir. Kablolu PAN'lar cihazın USB veya Firewire portlarıyla bilgisayara bağlanırken, İrDA, Bluetooth, Wireless, Z-Wave, ZigBee gibi RF gibi ağ teknolojileriyle de bu kablosuz ağ kurulabilir. Kişisel Ağ Topolojisi Yerel Alan Ağları (LAN) Bir yerel alan ağı (Local Area Network-LAN) basitçe 500 metre yarıçaplı bir alanda bilgisayarların veya dijital aygıtların birbirleri ile kurdukları bağlantı şeklinde tanımlanabilir. Yerel alan ağları küçük bir ofisteki bilgisayarları veya yakın birkaç binadaki tüm bilgisayarları birbirlerine bağlamada kullanılan organizasyon ismi olarak verilir. Yerel alan ağlarındaki yapılanmaya topoloji denir. Zaman içerisinde ihtiyaçlar ve teknolojik gelişmeler göz önüne alınarak farklı topolojiler geliştirilmiştir. Bu topolojilerden bazıları aşağıda verilmiştir. Ortak yol (BUS) topolojisi Bu topoloji bilgisayar ağlarının ilk kullanıldığı dönemlerde geliştirilmiştir. Bir bilgisayar tarafından ağa veri bırakıldığında veri yol boyunca ilerler, ağ üzerindeki her makine bu veriyi alır. Bu verinin kendisine ait olup olmadığını kontrol eder, kendisine ait ise alır, değil ise almaz. Ortak yolu topolojisinde kullanılan koaksiyel kablo türü ve bağlantı elemanları günümüzde kullanılmamaktadır. Ortak Yol Topolojisi Halka (ring) topoloji BUS topolojisinde veri yolunda bir sorun çıkması durumundu bilgisayarlar ağa sadece bir noktadan bağlı olduğundan, bilgisayarlar arasındaki tüm haberleşme kesilmekteydi. Bu sorunun üstesinden gelmek için bilgisayarları ağa iki farklı bilgisayar üzerinden bağlamayı sağlayan halka topolojisi geliştirilmiştir.bilgi hat üzerinden bir bilgisayardan diğerine geçerek iletilir. Bu bilgisayarda da bir anda sadece bir bilgisayar bilgi gönderebilir. Ancak bir bilgisayarın NIC kartında sorun varsa bu bilgisayar devre dışı bırakılarak sonrakine geçilebilmekteydi. Bu topoloji zaman içerisinde geliştirilerek Jetonlu Halka (Token Ring) ve Çift Halka (Dual Ring) topolojileri de geliştirilmiştir. Bu topoloji günümüzde çok az kullanılmaktadır.

5 Halka Topolojisi Yıldız (star) topolojisi BUS ve halka topolojisindeki kısıtlamalar ve eksiklikler göz önüne alınarak yıldız topolojisi geliştirilmiştir. Bu topolojide ağ üzerindeki tüm aygıtlar bir switch e bağlıdır ve her bir bilgisayarın aynı anda başka bir bilgisayar ile haberleşmesine imkân verir. Günümüzde en yaygın kullanılan ağ topolojisidir. Bu topoloji daha da geliştirilerek Genişletilmiş Yıldız (Extended Star) topolojisi kullanıma sunulmuştur. Örgü (mesh) topolojisi Bu topolojide her bir bilgisayar yani bağlanma noktasının diğer bilgisayar/bağlantı noktası ile bağlantısı bulunmaktadır. Bu topoloji ağların bağlantısını sağlayan ana omurgaları bağlamak için kullanılmaktadır. Örgü (Mesh) Topoloji Metropol Alan Ağı (MAN) Metropol Alan Ağı (Metropolitan Area Network - MAN) coğrafi açıdan LAN'lardan daha büyük bir alanı kaplar. Kampüs ağları olarak da bilinirler. Üniversite kampüslerinde ve büyük işyerlerinde kullanılırlar. Bu ağlarda birim ağları LAN ile oluşturulurken, bu LAN lar Fiber Optik Kablo gibi geniş bant iletim ortamları ile birbirine bağlanırlar. Oluşan bu ağa MAN denir. MAN Ağ yapısı

6 Geniş Alan Ağı (WAN) Geniş Alan Ağı (Wide Area Network - WAN) çok uzak mesafedeki yerel ağların oluşturduğu ağ türüdür. Coğrafi açıdan LAN ve MAN'dan daha büyük ağlardır. Ağlar arası bağlantı Fiber Optik Kablo ile veya Uydu bağlantıları ile gerçekleştirilebilir. Bu tür ağlarda LAN'lardan farklı olarak yönlendirici (router) cihazları kullanılmaktadır. Bu ağları yönetmek için İnternet Servis Sağlayıcısı (Internet Service Provider - ISP) düzeyinde bulunmak gerekir. En güçlü ve evrensel geniş alan ağı internet tir. VERİ İLETİM KANALLARI Kablolu ortamlarda sinyal, fiziksel bir ortamla sınırlıdır. Bu kablolar elektrik ile iletim yapan bakır kablo olabileceği gibi, lazer ışığı ile iletim yapan Fiber Optik (F/O) Kablolar da olabilir. Kablosuz ortamlarda ise sinyal havanın bulunduğu ortamda her yöne iletilmektedir. Burada kullanılan iletim aracı ise radyo sinyalleridir. Kablosuz iletim ortamlarının kontrolü zor olduğundan güvenlik gerektiren veriler kablosuz ortamda iletilmemelidir. Veri İletim Hızı Veri iletim hızı birim zamanda iletilen veri miktarı olarak tanımlanmaktadır. Bilgisayar ağlarında bu tanım bir saniyede iletilen bit miktarı şeklinde tanımlanmakta ve gösterim olarak b/s: bit/saniye veya bps: bit per second ifadeleri kullanılmaktadır. Veri iletim hızı aynı zamanda bant genişliği olarak ifade edilmektedir. Aslında günlük hayatta internet hızı için kullanılan mega bit ifadesi de bu tür bir veri birimidir. Bilindiği gibi 1000 in katı yerine günlük hayatta kilo (K) kullanılmaktadır. Ancak ikili (Binary) sistemde 103 =1000 in karşılığı tam bir ikil sayı olmadığından, 210 = 1024 veri birimi katı olarak kullanılmaktadır. Bilgisayarlar arası veya ağlar arası veri iletim hızından bahsederken bit kullanılmakta iken, bilgisayarların içindeki donanımlar arası (Hard disk, USB, CD-ROM gibi) veri iletiminde bayt olarak ifade edildiğinin bilinmesi önemlidir. Veri Birimi ve Simgesi Alt Birim Katı Bit Bayt 1 Kilo :1 K b 1024 B 1 Mega :1 M 1024 K 1024 Kb 1024 KB 1 Giga : 1 G 1024 M 1024 Mb 1024 MB 1 Tera : 1 T 1024 G 1024 Gb 1024 GB 1 Peta : 1 P 1024 T 1024 Tb 1024 TB 1 Exe : 1 E 1024 P 1024 Pb 1024 PB Örnek Günlük hayatta kullandığımız ADSL modemlerimizin hızı 4, 8 veya 20 Mb/s dir Bu birimlerden ilkini bit cinsinden ifade edecek olursak: 4 Mb=4*1024=4096 Kb 4096*1024= b/s olur. Benzer olarak günlük hayatta kullandığımız USB Flash Belleklerin kapasitesi ise 8, 16, 32, 64 GB vb.dır Bunlardan ilkini de bayt olarak ifade edecek gösterecek olursak: 8 GB = 8*1024 = 8192 MB 8192*1024 = KB * 1024 = B olur. Kablolu Ağlar Veri iletimi yapılacak bilgisayarlar arasında veri iletimi yapmak için kullanılan yöntemlerden en yaygın ve eski olanı kablolu ağlardır. Kablolu ağlarda veri iletimi elektrik sinyalleri veya lazer ışığıyla yapılabilmektedir.

7 Çiftli Bükümlü Kablo (UTP) İngilizce ismi Twisted Pair Cable olan bu kablo Türkçeye çevrilirken farklı isimlerle kullanılmaktadır. Sarmal, bükümlü çiftli, çift burgulu kablo şeklinde isimlendirilen bu kablo kısaca UTP veya STP olarak ta isimlendirildiğinden bir isim karmaşası söz konusudur. Daha önce de bahsettiğimiz gibi bu kabloda bulunan bakır teller çiftler halinde bükülerek ve 4 çifti bir kılıf içine yerleştirilmiş olarak satılmaktadır. Bu kablolar yalıtılmış ve yalıtılmamış olmak üzere iki farklı standart ta üretilmektedir. Çoğu uygulamada yalıtılmamış UTP (Unshielded Twisted Pair) kablo kullanılırken yüksek elektromanyetik dalgaların veri sinyallerini bozmasını engellemek içinse yalıtılmış STP (Shielded Twisted Pair) kablolar kullanılmaktadır. Bu kabloların veri iletim hızları 4 Mb/s (saniyede mega bit) ile başlamış daha sonra tasarımları geliştirilen kablolar ile iletim hızları 100 Mb/s ye çıkmıştır. Günümüzde UTP/STP kablo hızları 1000 Mb/s ye kadar çıkmaktadır. Bu kabloların veri iletim hızlarını belirleyen standart ise Category (CAT) denilen sınıflamadır. İlk UTP kablolar CAT-2 standardında iken bugün kullanılan 100 Mb/s lik kabloların çoğu CAT-5 veya CAT-6 standardındadır Mb/s veri iletim hızı sağlayan kablolar ise CAT-6a veya CAT-7 standardında olup fiber optik kabloların yaygınlaşması ile kullanım alanı yaygınlaşamamıştır. UTS/STP kabloları cihazlara bağlamak için RJ-45 konnektörlerle sonlandırmak gerekir. Bu kablolarda veri iletim hızı oldukça yüksektir ancak bu iletimi 100 metrelik mesafeye kadar yapabilmektedirler. Bu nedenle binalararası veya şehirlerarası veri iletişiminde Km ye kadar kayıpsız veri iletebilen fiber optik kablolar kullanılmaktadır. Koaksiyel (Eş Eksenli) Kablolar Eş eksenli kablo (Coaxial Cable), TV kablolarında kullanılan kablolar ile benzer yapıda olan bu kablolar iki iletkenden oluşmaktadır. Bilgisayar ağlarının ilk kullanıldığı dönemlerde çokça kullanılan bu kablolar günümüzde sadece kablo TV ler üzerinden verilen internet hizmetlerinde kullanılmaktadır. Fiber Optik (F/O) Kablolar Fiber optik kablolar lazer ışığını iletme özelliğine sahip cam liflerden oluşmuş çoklu uca (core) sahip kablolardır. Bu cam liflerin içinden lazer ışığı gönderilerek bilginin iletimi mümkün olmaktadır. Bir F/O kablonun içinde 24 uçtan 90 uca kadar fiber lifler (core) içerebilir ancak bu core lar her bir iletim hattı için çiftler halinde kullanıldığından core sayısının yarısı kadar ağ bağlantısını imkân verir. Bu kablolarla saniyede 1 Gb/s den 100 Gb/s ye kadar veri iletimi yapabilir.diğer kablolarda iletilen verileri, yayılan elektromanyetik dalgalar yoluyla dinlemek mümkünken, F/O kablolarda lazer ışığı ile veri iletildiğinden kablonun dışından kesinlikle dinlemek ve verileri çalmak mümkün değildir. Lazerin Core İçerisinde Yansıyarak İlerlemesi Kablosuz Ağlar Kablosuz iletimde, sinyaller hava ile hiçbir fiziksel bağlantı olmadan gönderilmektedir. Çoğunlukla Elektromanyetik Dalgalar (Radyo Frekansı - RF) ile iletim sağlanırken lazer gibi teknolojiler de iletim amacıyla kullanılmaktadır. Kablosuz ağ (Wireless LAN WLAN)teknolojilerde çok sayıda benzer RF teknolojisi kullanılmaktadır. Bunlardan en yaygın kullanılanlarından bazıları aşağıda anlatılmıştır. Wi-Fi Antenli erişim noktaları üzerinden kablolu ağlara erişim imkanı sunan teknolojidir. Wi-Fi cihazları kurumların iç ağlarında taşınır bilgisayar veya akıllı cep telefonlarına internet hizmeti vermek üzere kurulabilmektedir. Ayrıca internet hizmeti veren servis sağlayıcıları da muhtelif yerlere Wi-Fi erişim noktası kurarak bu hizmeti ücreti mukabili verebilmektedir. Genellikle 300 metre yayın alanı olan cihazlar kullanılmaktadır. Wi-Fi teknolojisi IEEE a/b/g/n gibi standartlarla iletişim sağlamaktadır. IEEE n en son çıkarılanı olup 600 Mb/s hızını desteklemektedir.

8 Bluetooth Cep telefonlar arası kişisel ağlardan, yazıcı, klavye, fare gibi bilgisayar çevre birimlerine kadar geniş bir kullanım alanı bulmuştur. 2.4 GHz hızında RF sinyalleri ile haberleştiğinden veri iletim hızı da 24 Mb/s civarlarında olabilmektedir. Bluetooth kısa mesafeli haberleşmelerde kullanılmaktadır. Genel olarak 10 metre yarıçapında bir kapsama alanı olduğu kabul edilmektedir. WIMAX Wi-Fi ye benzer bir ağ teknolojisidir. WIMAX da kapsama alanı 50 Km civarında olabilmektedir. Aynı zamanda veri iletim hızı da 1 Gb/s ler seviyesinde olabilmektedir. Cep telefonlarının 4G hizmetinin altyapısını oluşturmaktadır. WIMAX Ağı GSM Hücresel Telefonlar (Cellular Phone) da RF kullanarak, teknolojik yapısına göre (2G, 3G gibi) 800 MHz - 2,5 GHz frekansında haberleşen aygıtlardır. Cep telefonlarında desteklenen kablosuz veri iletişim teknolojileri ise WAP, GPRS, EDGE, UTMS ve LTE dir. Burada isimler gelişim sırasına göre verilmiştir. LTE nin Türkiye de 4G ile başlatılması planlanmaktadır. İNTERNET Dünyanın en geniş küresel ağı olarak tanımlanabilir. Dünya üzerinde bir milyardan fazla kişinin kullandığı ve yüz binlerce ağın bağlanması ile oluşan en geniş istemci-sunucu uygulamasıdır. İnternet kelimesi ağlararası iletişim (Inter Networking) kelimesinden türetilmiştir. Bu çok büyük ağ, 1970'li yılların başlarında ABD Savunma İleri Araştırma Projeleri Biriminin (Defense Advanced Research Projects Agency - DARPA) askeri birimleri birbirine bağlamak için başlatılmış ancak daha sonra üniversitelerin birbirleriyle bağlanmalarını sağlamak için de geliştirilmeye devam edilmiş bir projedir. İnternet Servis Sağlayıcı (Internet Service Provider - ISP) kişisel veya organizasyonel kullanıcılara geçici internet bağlantısı satan ticari bir işletmedir. Dünya üzerinde bilgi alışverişi yapan tüm bilgisayarların kendine ait bir IP adresi olması gerekir. Bu adresler posta adresleri gibidir yani ülke, şehir, mahalle, kişi bilgilerine benzer bir yapısı vardır. Dolayısıyla bir bilgisayarın nerede olduğu yaklaşık olarak IP adresinden anlaşılabilir. Örneğin üniversitemizin IP adreslerinden birisi dir. Bu adreste 194 Türkiye üniversitelerine ait bir adres kümesidir ise sadece bizim üniversitemize tahsis edilmiş bir koddur. 80 ise web sunucu adresimizin kodudur. Herhangi bir internet gezgininde adres çubuğuna adresini yazdığınızda alan adındaki web sayfalarımıza erişebilirsiniz. İnternet Adresleri ve Mimarisi İnternet TCP/IP ağ protokolüne dayanır. İnternet üzerindeki her bir bilgisayar 32 bitten oluşan benzersiz bir IP adresine sahiptir. Dört kısımdan oluşan bu IP adresinin her 8 bitlik bölümü arası bir onluk sayı alabilir. IPv4 Adresi

9 Örnek Üniversitemize web sunucusuna ait IP adesi: dir. Evlerde kullanılan ADSL modemlerde dağıtılan IP'ler ise: gibi bir değere sahip olabiilir. IPv6, 128 bitlik adreslerden oluşmaktadır. IPv4 de, 2 32 = adres kullanma imkânı varken, IPv6 da bu kapasite yaklaşık olarak =3,4 x adrese çıkabilmektedir. IPv6 128 bitlik adresler 8 bölümden oluşmaktadır. Her bir bölüm de 16 bitlik bir uzunluğa sahiptir ve IPv4 den farklı olarak 16 tabanlı sayılar ile gösterilmektedir. Örnek Örnek bir IPv4 adresinin IPv6 karşılığı: fe80:0000:0000:0000:e4b1:761d:112c:ef5b Evlerde kullanılan ADSL modemlerde dağıtılan IP'ler ise: gibi bir değere sahip olabiilir. IPv6 Adres Gösterim Alan Adı IP adreslerinde 12 basamaklı bir sayıyı hatırlamak zor olabileceği için bir Alan Adı Sistemi (Domain Name System - DNS) IP leri bizim için daha anlamlı olan alan adı ile eşleştirir. Alan Adı; internette web hizmeti veren her bir bilgisayar için bir IP adresine karşılık gelen İngilizce karakterlerden oluşan bir isimdir. Alan adı sisteminde isimler arasında noktalar kullanılmaktadır. Atatürk Üniversitesinin alan adını ele alacak olursak burada en solda ülke kodu görülmektedir. Türkiye için.tr, Almanya için.de, Japonya içinse.jp gibi kısaltmalar kullanılmıştır. Ülke kodlarında sadece Amerika Birleşik Devletlerinin ülke kodu yoktur. Ülke kodunun solundaki kurumsal kod ise 2-4 karakterlik kısaltmalardan oluşmaktadır. Bu kısımda ise ticari kuruluşlar için ".com", Hükümet ve bağlı birimleri için ".gov", üniversiteler için ".edu" veya.ac gibi kısaltmalar kullanılmaktadır. En soldaki www adresi bir web hizmetine ait olduğunu göstermektedir. DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar ağlarının genel kullanım yararlarından biri değildir? a) Güvenlik b) Veri paylaşımı c) Karar verme d) Haberleşme e) Oyunlar 2. Bilgisayar ağ teknolojilerine ait standartlar genel olarak aşağıdakilerden hangisi tarafından belirlenmektedir? a) IEEE b) TSE c) Üniversite d) İnternet servis sağlayıcıları e) ABD 3. Aşağıdaki ağ bileşenlerinden hangisi bilgisayar kullanıcısına en yakın noktada olanıdır? a) Ağ Bağlantı Cihazları b) Sunucular c) Ağ İşletim Sistemi d) Veri İletim Ortamı e) Ağ Arayüz Kartı 4. Aşağıdakilerden hangisi kurumsal düzeyde kullanılacak ağ yapısıdır? a) WAN b) LAN c) PAN d) FAN e) MAN

10 5. Aşağıdakilerden hangisi ilk geliştirilen kurumsal ağ topolojisidir? a) Halka (Ring) b) Yıldız (Star) c) Örgü (Mesh) d) Ortak Yol (Bus) e) Çift Halka (Dual Ring) 6. Aşağıdakilerden hangisi veri güvenliği açısından en güvenli veri iletim kanalıdır? a) Wi-Fi b) UTP c) Fiber Optik d) STP e) Bluetooth 7. Aşağıdakilerden hangisi veri iletim alanı (kapsama alanı) olarak en az mesafeye ulaşabilmektedir? a) Wi-Fi b) UTP c) Fiber Optik d) WIMAX e) Bluetooth 8. Aşağıdaki veri iletim hızlarından hangisi daha yüksektir (Bit ve Bayt değerlerine dikkat ediniz)? a) 8 MB/s b) 20 Mb/s c) 4 MB/s d) 8 Mb/s e) 16 Mb/s 9. İnternet erişim hızı 4 Mb/s olan bir modemle 40 Mb büyüklüğündeki bir veri en az kaç saniyede indirilebilir? a) 8 b) 10 c) 4 d) 20 e) 1 10.Çift bükümlü kabloların en hızlısı aşağıdakilerden hangisidir? a) CAT-2 b) CAT-4 c) CAT-6 d) CAT-8 e) CAT-5 Cevap Anahtarı: 1.C, 2.A, 3.E, 4.B, 5.D, 6.C, 7.E, 8.A, 9.B, 10.C