Sevgili Aileler, Sağlıklı günler dileriz. PROF.DR.MURAT DAYANÇ FZT.N.YELDA PEKBAY. Üroloji ve Çocuk Ürolojisi Uzmanı. Fizyoterapist ve Pelvik Terapist
|
|
- Asli Okur
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 PROF.DR.MURAT DAYANÇ
2
3 PROF.DR.MURAT DAYANÇ Sevgili Aileler, Gece yatak ıslatma ülkemizde çok yaygın olarak görülmektedir. Gece yatak ıslatan çocukların %%80-85 i tamamen sağlıklı çocuklardır. Aileler bazı testlerden sonra sonuçlar temiz çıktığında durumu psikolojik nedenlere bağlamaktadırlar. Diğer taraftan da bu durum çocuğun suçu olarak görülebilmektedir. Enürezis nokturna, tembellikten ya da ebeveynlerin dikkatini çekmek için sergilenen bir davranış değildir. Ancak tedavi edilmez ise kalıcı olabilecek psikolojik problemlere sebep olabilir. Genetik faktörler de dahil olmak üzere pek çok nedeni olabilir. Bu durum çok iyi değerlendirilmesi gereken ve altta yatan sorun tespit edilip tedavi edilmesi gereken bir problemdir. Günümüzde çocuklarımıza bu problemin tedavisi olarak uygulanan ve vücutlarında eksik olduğu düşünülen bir hormonun yapay formunun ilaç olarak içirilerek tamamlanması da genellikle problemi çözmez, ilaç kullanımı bırakıldığında yatak ıslatma yeniden gözlenebilir. Bizler, 1998 yılından bu yana idrar kaçırma problemini başarı ile tedavi etmekteyiz. Gece yatak ıslatma probleminin kendisini ve bu problemin tedavisinde yüksek başarı yüzdesi ile uyguladığımız yöntemleri bu kitapçıkta sizlere anlattık. Bu sayede ne çocuğunuzun ne de sizin yalnız olmadığınızı, bu durumun sizlerin suçu olmadığını ve gece yatak ıslatma probleminin ilaçsız tedavisinin mümkün olduğunu bilmenizi istedik. Bizim için geleceğimizin güvencesi çocuklarımızın fiziksel ve ruhsal sağlığı her şeyden önemlidir. Çocukları baş edemeyecekleri bu büyük problemle baş başa bırakmak büyük haksızlıktır. Sağlıklı günler dileriz. PROF.DR.MURAT DAYANÇ Üroloji ve Çocuk Ürolojisi Uzmanı Fizyoterapist ve Pelvik Terapist
4 GECE YATAK ISLATMA NEDİR? Gece yatak ıslatma veya enürezis nokturna, uluslararası çocuk kontinans derneği (ICCS) tarafından 5 yaş üzeri çocuklarda uyurken aralıklı inkontinans olarak tanımlanır. Erkek çocuklarında kız çocuklarına oranla 2 kat daha fazla görünmektedir. Genç bir insan ya da çocuğun davranışlarını, duygusal sağlığını ve sosyal hayatını derinden etkileyebilen çok yaygın ve rahatsız edici bir durumdur. ENÜREZİS NOKTURNA HANGİ YAŞLARDA, NE SIKLIKLA GÖRÜLÜR? Enürezis nokturna (gece yatak ıslatma) ülkemizde çok yaygın olarak görülmektedir. Dört buçuk yaşındaki her 12 çocuktan 1 inde yatak ıslatma Yedi buçuk yaşındaki her 40 çocuktan 1 inde yatak ıslatma Dokuz buçuk yaşındaki her 65 çocuktan 1 inde yatak ıslatma Yetişkinlerde her 100 kişiden 1 inde yatak ıslatma görülmektedir. ENÜREZİS TANISI NASIL KONULUR? Enürezis nokturna tanısı koyabilmemiz için çocuğun; takvim yaşının 5 ve üstü olması, yatağa ya da pijamalarına tekrarlayan bir biçimde idrar kaçırması (en az ardışık 3 ay, haftada iki kez ortaya çıkan bir sıklıkta olması),bu davranışın ise bir ilacın veya genel bir tıbbi durumun(tip-1 diyabet,spina bifida v.b ) fizyolojik etkilerine bağlı olmaması gerekmektedir.
5 PROF.DR.MURAT DAYANÇ ENÜREZİS NOKTURNA NASIL SINIFLANDIRILIR? a-) MONOSEMPTOMATİK ENÜREZİS NOKTURNA;Gece yatak ıslatma dışında başka hiçbir bulgu yoktur.çocuk gündüz hiçbir sıkıntı yaşamaz,herhangi bir alt üriner sistem semptomu yoktur. Monosemptomatik enürezis nokturna da iki şekilde karşımıza çıkar. 1- Primer Enürezis Nokturna; Bebeklikten beri minimum 6ay gece kuru kalmayı başaramamış çocuklar primer grup olarak adlandırılır. Bu grup bütün enüretiklerin %80-85 ini oluşturur. Enürezis nokturnanın en çok görülen şeklidir. 2- Sekonder Enürezis Nokturna; 6 ay kadar bir dönem gece kuru kalmayı başarmış, ardından tekrar idrar kaçırmaya başlayan gruptur. Bu grup bütün enüretiklerin %15-20 sini oluşturur. Psikolojik nedenler daha çok sekonder enürezis nokturanada karşımıza çıkar. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğundan dolayı yatak ıslatan grup sekonder gruptur. Ayrıca duygu davranış bozukluğu, solunum yolu obstrüksiyonu, kabızlık ve obezite gibi nedenlerden gece yatak ıslatan çocuklar da sekonder gruptadır. b-) MONOSEMPTOMATİK OLMAYAN ENÜREZİS NOKTURNA; Burada tabloya gündüz bulguları da eklenir. Çocuk gündüzde çeşitli sıkıntılar yaşamaktadır.bu nedenle olay daha ciddi bir boyut kazanır. Altta yatan neden için detaylı inceleme gerekmektedir. GÜNDÜZ BULGULARI NELERDİR? Artmış / azalmış işeme sıklığı Gündüz idrar kaçırma İdrar tutma hareketleri ( çocuk sıkıştığında değişik manevralarla örneğin bacakları çaprazlayarak çişini tutmaya çalışma, erkek çocuklarda pipinin ucunu tutarak, popo yu sağa sola sallayarak..v.b.) Ani sıkışma hissi ( tuvalete yetişemezse idrar kaçırma) Mesanenin yetersiz boşaldığı hissi Kesik kesik idrar yapma İşeme sonrası damlatma tarzında idrar kaçırma Genital ya da alt idrar yolunda ağrı Gülerken idrar kaçırma
6 ENÜREZİS NOKTURNA NIN NEDENLERİ NELERDİR? Enürezis nokturnanın nedenleri ile ilgili çok çeşitli görüş ve teoriler söz konusudur. Son dönemlerde en klasik olarak kabul gören 3 sistem modelidir. 3 SİSTEM MODELi 1-ADH(Antidiüretik hormon) salınımında azalma; Bir diğer adı da vazopressin olan bu hormonun en önemli görevlerinden biri, vücuttaki su tutulumunu düzenlemektir. Vazopressin vücut susuz kaldığında ve geceleri salgılanır. Böbreklerin suyu tutmasını sağlar. Böylece hacmi düşük, yoğunluğu yüksek bir idrar oluşur. Normalde gece çıkarılan idrar miktarı gündüze oranla 3 kat kadar azalma gösterir. Bunun nedeni posterior pitüiterden gece karanlıkta salgılanan vazopressinin gece idrar üretimini azaltmasıdır. Bazı enüretiklerde vazopressin eksikliği gösterilmiştir. Vazopressin eksikliği olan çocuklarda geceleri özellikle de uykunun ilk saatlerinde böbrekler normalden daha fazla idrar üretir. Aşırı üretilen idrarla dolan ve gerilen mesanenin doluluğunu uyanma güçlüğü nedeniyle algılayamayan çocuk yatağını ıslatır. Bu gece için artmış diüreze bağlı enürezistir.
7 PROF.DR.MURAT DAYANÇ 2-Uyku sırasında istem dışı mesane kasılmaları ve mesane kapasitesinin küçük olması; Çocuk gece uykusundayken mesanesi daha tam dolmadan işemesi yönünde beyine gereksiz sinyaller ulaşır. Aslında mesane daha tam dolmamıştır bu nedenle beyine işemek için sinyal gönderilmemesi gerekmektedir. Ama bazı çocukların mesaneleri huzursuzdur ve bu problemi gece ve / veya gündüz yaşayabilirler. Bu çocuklar çok sık işeme ihtiyacı hisseder ve mesane tam olarak dolmadan boşaldığından zaman içinde mesane kapasiteleri de küçülebilir. Buna uyanma güçlüğü de eklenirse bu tablo depolama yetersizliğine bağlı enürezis nokturna olarak karşımıza çıkabilir. Bu nedenle ortaya çıkan enürezis nokturnada çocuklar gece birden çok yataklarını ıslatırlar ve genelde yataktaki ıslak olan bölge küçüktür. Bu gruptaki çocukların bazılarında gündüzde bu problemler görülebilir. 3-Mesanenin doluluğunu algılamaya engel olan uyanma güçlüğü; Enürezis nokturnalı çocukların hemen hemen hepsinde uyanma güçlüğü gözlenmektedir. Enürezisli çocukların uyku paterni normal çocuklardan farklı değildir. Gece yatak ıslatma uykunun herhangi bir evresinde ortaya çıkabilir. Enürezis etyopatogenezinde en yeni hipotez; rostral ponsta yer alan küçük küresel, nor adrenerjik bir nükleus olan locus coeruleus (uyanma merkezi), bir yandan ponstaki miksiyon merkezi ile büyük ölçüde çakışırken, öte yandan su hemeostazisi ile locus coeruleus arasında direkt ve indirekt bağlantılar bulunmuştur. Bütün bu ilişkiler ve enüretik çocukların kuru bireylere oranla parasempatik hiperaktivite bulguları göstermeleri dikkate alınarak,neveus ve arkadaşları şu hipotezi ileri sürmüşlerdir. Ponstaki locus coeruleusun mesane doluluğuyla aktivitesi değişiyor. Locus coeruleusdaki düzensizlikler,nokturnal poliüri,detrusör hiperaktivitesi veya uyanma güçlüğü ile bunların kombinasyonlarına sekonder olan enürezis tablosuyla sonuçlanır.
8 3 SİSTEM MODELİ DIŞINDA ENÜREZİS NOKTURNANIN DİĞER NEDENLERİ NELERDİR? 1-Merkezi sinir sistemi maturasyonunda gecikme; En güncel hipotezlerden biri merkezi sinir sisteminin olgunlaşmasındaki gecikmeye bağlı olarak normal inhibitör mekanizmanın geç gelişmesidir. Bunu destekleyen birçok delil ileri sürülmüştür. Bazı araştırmacılara göre ise gündüz idrar kontrolünü kazanmış olan enüretik bir çocukta böyle bir şeyin varlığından söz etmek doğru değildir. ÜRETRA BÖBREK ÜRETER MESANE 2-Genetik faktörler(ailesel yatkınlık); Anne ve babada benzer hikaye yoksa çocukta enürezis nokturna olma ihtimali %15, anne veya babanın herhangi birinde benzer hikaye varlığında çocukta enürezis nokturna görülme riski %43, anne ve babanın her ikisinde de benzer hikayenin varlığı sonucunda çocukta enürezis nokturna görülme riski ise % 77 gibi yüksek oranlardadır. 3- Eğer çocuk tüm akşam aşırı derecede sıvı tüketirse, özellikle de mesane kapasiteleri düşükse, bu durum gece yatak ıslatmalarına sebep olacaktır. Kola, çay ve kahve gibi kafein içeren içecekler de idrar üretiminde artışı stimüle eder. 4-Uykuda solunum bozuklukları; Uyku apnesi ve horlaması olan bazı enüretik çocuklarda bu semptomlar, büyümüş bağdemciklere bağlı olarak hava yolunun tıkanmasından kaynaklanır. Hava yolu tıkandığında kalbin kulakçık bölümünden salgılanan atrial natriüretik faktör gece vazopressin salgılanmasını önler ve gece idrar üretiminde artış olur. Bu da uyanma güçlüğü olan çocuklarda enürezise neden olabilir. 5-Psiko-patolojik bozukluklar; Enüreziste oldukça nadirdir. Ancak gece yatak ıslatan çocukta yaşadıklarından kaynaklı psikolojik problemler olabilir. Yani psikolojik faktörler enüreziste genellikle sebep değil de sonuç olarak karşımıza çıkar. Geçici bir strese kritik bir dönemde maruz kalan çocukta sekonder enürezis gelişebilir. Bu davranış bebek gibi sevilme ve ilgi çekme amacına yönelik bir geriye dönüş davranışıdır. Bu durum çoğunlukla kısa sürede düzelir. 6-Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHA); Bu çocuklarda gündüz ve /veya gece kaçırma genel populasyondan daha fazladır.
9 PROF.DR.MURAT DAYANÇ 7-Kabızlık; Bağırsakların içinde kalan kaka mesaneye baskı yaparak mesaneyi rahatsız eder. Mesanenin tam dolmasını engeller. Bu nedenle kabızlık muhakkak önlenmelidir. 8-Besin alerjisi; Enürezis nokturnalı çocukların %10 unda besin allerjisi görülmüştür. Özellikle inek sütü allerjisi, kafein ve kakaonun etkilerinin mesaneyi etkilediği bir çok çalışmayla gösterilmiş. ENÜREZİS NOKTURNA AİLEYİ VE ÇOCUĞU NASIL ETKİLER? Altını ıslatan çocuklar ne düşünür? Diğer çocuklardan farklı olduğunu düşünebilir. Bu şikayetlerin bitmemesinden ve bu durumun arkadaşları tarafındananlaşılmasından korkabilir. Gece bez takmak istemeyebilir. Okul gezilerine katılamayabilir. Ev dışında kimsede kalamayabilir. Gece uykusu çok fazla bölündüğü için uyku kalitesi bozulur. Bu da okul başarısını etkileyebilir. Kendini; bıkkın, mahçup, suçlu, çaresiz, endişeli ve öfkeli hissedebilir. Aile ne düşünür? Çocuğun tembel olduğunu düşünebilir. İdrar kaçırmanın çocuğunkontrolünde olduğunu bu nedenle cezalandırılması gerektiğini düşünebilir. Çocuğu büyüdükçe kendi kendine geçmesini bekleyebilir. Damla damla olan idrar kaçırma problemini önemsemeyebilir. Çamaşır yıkamaktan bıkabilir. İdrar kaçırmanın ilaçsız tedavi edilebildiğini bilmiyor olabilir. Kendini; bıkkın, mahçup, suçlu,çaresiz, endişeli ve öfkeli hissediyor olabilir.
10 ÇOCUKLARDA ENÜREZİS NOKTURNA NASIL TEDAVİ EDİLİR? Çocuklarda enürezis nokturna İŞEME GELİŞTİRME PROGRAMI ile tedavi edilmelidir. İşeme geliştirme programı birçok değerlendirme ve tedavi yöntemlerinin birlikte uygulandığı bir tedavi bütünüdür. Her parametre her çocukta kullanılmaz. Çocuğun neye ihtiyacı varsa o kullanılarak tedavi programı uzman doktor ve terapist tarafından uygulanır. İŞEME GELİŞTİRME PROGRAMI HANGİ TEDAVİLERİ KAPSAR? A-DEĞERLENDİRME, BİLGİLENDİRME Gece yatak ıslatan çocukların %80-85 inin rutin ürolojik değerlendirmesinde (böbrek mesane ultasonu, tam idrar analizi v.b.) bir patolojiye rastlanmaz. Ancak bu çocukta bir sorun olmadığı anlamına gelmez, muhakkak çocuğun yatak ıslatma nedeni tanımlanıp, tedavi edilmelidir. Çocukların işeme paternleri için üroflowmetri, üroflow-emg yapılmalı, mesane günlüğü sonuçlarıyla çocuğun işeme fonksiyonu değerlendirilmelidir. Gündüz bulguları olan dirençli olgularda detaylı incelemeler (ürodinami,spinal MR v.b ) yapılabilir. B-MESANE EĞİTİMİ Gece yatak ıslatan çocukların çoğunda gündüz az tuvalete gitme ve gün içinde düzensiz sıvı alımı gözlenmektedir. Bazı çocuklarda sadece bu düzenlemeleri yaptığınızda bile iyileşme bulguları görülmektedir. Çocuğun yaşına uygun sıvı tüketmesi çok önemlidir. Ayrıca sıvı alımı gün içinde düzenli aralıklarla olmalıdır. Gündüz okulda hiç sıvı tüketmeyip akşam eve geldiğinde ardı ardına sıvı tüketen çocuk gece boyunca bu sıvı tüketimiyle baş edemeyebilir. Gündüz düzenli tuvalet ve bağırsak alışkanlığı edinen çocuklarda gece yatak ıslatma sorunuyla baş edebilmek daha kolay olmaktadır. O nedenle mesane eğitimi enürezis nokturna tedavisinin çok önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.
11 PROF.DR.MURAT DAYANÇ C-DÜZGÜN TUVALET POSTÜRÜ VE İŞEME EĞİTİMİ 1-Çocuğa doğru işeme pozisyonu ve işeme esnasında nelere dikkat etmesi gerektiği anlatılmalıdır. Çocuğunuzun oturur pozisyonda işemesi en ideal olanıdır. Klozete oturduğunda öncelikle ayaklar yere değmelidir. Ayakları yere değmeyen çocuklar için basamak kullanılabilir. Sırtı düz olmalıdır. Yani sırtı ve uylukları arasında 90 lik açı olmalıdır. Çocuğunuz işerken ıkınmamalı, kendini oldukça rahat bırakmalı çişi bitene kadar sabırla beklemeli, acele etmemeli, çişini aniden sonlandırmamalı ve çiş yaparken kesintiye uğratmamalıdır. 2- Çocuklarda kabızlığı önleyebilmek ve bağırsakları çok daha iyi boşaltabilmek için de uygun pozisyonda dışkılama çok önemlidir. Çocuğun ayakları yere tam basmalı, dizleri poposundan daha yüksekte konumlandırılmalı, hafifçe öne eğilmeli, dirseklerini dizlerine koymalı ve karın kaslarını kullanarak ıkınmalı. 3-Kız çocuklarına işeme anında iç çamaşırlarını dizlerinin altına kadar indirmeleri, erkek çocuklarına da fermuar veya düğmelerini tamamen açtıktan sonra işemeleri gerektiği anlatılmalıdır. 4- Çocuğun işeme için acele etmemesi gerektiği, uygun bir işeme yapabilmesi ve gevşeyebilmesi için zaman gerektiği kendisine anlatılmalıdır. Buna yardımcı olması için işeme anında çocuğunuzun şarkı söylemesini, ritmik saymasını sağlayabilirsiniz. Bu sayede pelvik taban kaslarını daha rahat gevşetecektir.
12 5- İşeme bittikten sonra çocukların aceleyle kalkmamaları ve biraz daha bu pozisyonda kalmaları öğretilmelidir. Bu mesanede idrar kalmaması açısından çok önemlidir. Bunun için çocuğunuza her işemeden sonra 20 ye kadar ritmik saydıktan sonra klozetten kalkmasını önerebilirsiniz. 6- İşeme ve dışkılama sonrası, ilgili bölgenin temizliği idrar yolu enfeksiyonu açısından oldukça önemlidir. Çocuğa bu temizliğin önden arkaya doğru yapılması gerektiği öğretilmelidir. 7- Tuvaleti kullandıktan sonra mutlaka ellerin yıkanması gerektiği çocuğa küçük yaşlardan itibaren öğretilmelidir. 8- Çamaşırı ıslandığında mutlaka temizi ile değiştirmesi sağlanmalıdır. Çocuğun çamaşırının ıslandığının farkına varması ve bundan rahatsız olması gerekmektedir. Bu farkındalık kazandırılmaya çalışılmalıdır. 9- İşemenin ertelenmemesi, idrarın son ana kadar bekletilmemesi gerekmektedir. Çok sıkışma hissinden önce idrara gidilmesi önemlidir. Aksi taktirde taşma şeklinde idrar kaçırma olabilir. Bu nedenle önemle üzerinde durulmalı ve mesane eğitimiyle belirtilen saatlerde muhakkak tuvalete gidilmelidir. 10- Değerlendirmeler sonucu işeme sonrası mesanenin tam boşalamadığı saptandıysa, ikili işeme önerilebilir. Çocuk çişini yaptıktan 5dk sonra tekrar tuvalete oturtulur ve kalan çişini yapması istenir. D-YAŞAM BİÇİMİ ÖNERİLERİ 1- Mesaneyi huzursuz eden bir takım yiyecek ve içecekler mevcuttur. Kakao, kahve, çay (ice tea), gazlı içecekler (cola,fanta.), limon, portakal, mandalina gibi asitli meyveler, portakal suyu, limonata, bol baharatlı yiyecekler uzak durulması gereken yiyecek ve içecekler listesinde yer alır. 2- Probiyotik yoğurt mesaneyi ve bağırsakları rahatlattığı için her gün 1 tane tüketilmesi önerilmektedir. 3- Uyku saatleri düzenli olmalıdır. Sabah uyandığı ve gece uykuya daldığı saatler çok fazla değişkenlik göstermemelidir. 4- Mesane eğitimiyle planlanan günlük işeme saatlerine uyularak düzenli işeme alışkanlığı sağlanmalıdır. Gerekirse hatırlatmaya yardımcı kol saatleri kullanılarak belirlenen işeme saatinde tuvalete gitmesi sağlanmalıdır.çocuğun tuvaleti olsun
13 PROF.DR.MURAT DAYANÇ ya da olmasın muhakkak planlanan saatte tuvalete gitmelidir.hatta bu takibin sorumluluğunun çocuğa verilmesi, tedavinin başarısı açısından önemlidir. 5-Bacaklarını çaprazlamak, eli ile cinsel organ bölgesini sıkıştırmak gibi alışkanlık haline gelmiş, işemeyi engelleyecek manevraları kullanması engellenmelidir. 6-Çocuğun yatmadan önce ve sabah kalktığında ilk iş olarak tuvalete gitmesi sağlanmalıdır. 7-Bağırsak günlüğünün değerlendirilmesiyle planlanan saat veya saatlerde kaka yapılması sağlanmalı, her gün aynı saatte tuvalete oturulup kaka yapana kadar tuvalette zaman geçirilmelidir. Bu süreçte zaman geçirmeye yardımcı materyaller kullanılabilir.(oyuncak, kitap. v.s.) 8-Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre belirlenen sıvı miktarını gün içindeki düzenli aralıklarda tüketmesi sağlanmalıdır. 9-Kabızlığı önlemek için lifli besinler tüketilmelidir. Bağırsaklarda kalan kaka mesaneye baskı yapıp mesanenin tam dolmasını engelleyeceği için kabızlığın önlenmesi gerekmektedir. 10-Fazla kiloya dikkat edilmelidir. Fazla kilo karın içi basıncı arttıracağından pelvik taban kaslarına fazlaca yük bindirir. 11-Çocuğun tuvalete tepkisi varsa tepkisini azaltmaya yönelik tasarlanmış android oyun uygulamaları önerilir. Duruma en uygun program seçilerek gün içinde belli saatlerde bu oyunları oynaması istenmelidir. Ayrıca aynı şekilde tuvalet tepkisini azaltmaya yönelik bu oyunlardan faydalanılabilir. 12-Çocuğun gece bez kullanması gerekip gerekmediği planlanmalı ve ona uygun davranılmalıdır. Bez kullanılmaması gereken durumlarda yatak koruyucu önerilmelidir. 13-Çocuk gece çişi gelip uyandığında kendi kendine gidip çişini tuvalete yapabilmesi için tuvalete ulaşımı kolaylaştırılmalıdır. Çocuklarda karanlık korkusu olabileceğinden, tuvalete açılan koridorun iyi aydınlatılmış olması gerekir. 14-Eğer çocuk gece tuvalete gitmeye zorlanıyorsa yatağın yanına lazımlık konulabilir. Bu şekilde yatağa değil de tuvalete işemesi sağlanabilir.
14 15-Banyo aydınlatmasına dikkat edilmelidir. Aydınlatma yeterli değilse gereken önlemler alınmalıdır. E-PELVİK TABAN KAS EĞİTİMİ Pelvik taban kas eğitimiyle normal pelvik taban kas aktivitesine ulaşmak hedeflenir. Pelvik taban kaslarımızı kastığımızda ve gevşettiğimizde olması gereken EMG Kas aktivitesi değerlerine ulaşmayı hedefleyen eğitim pelvik taban kas eğitimidir. F-BİOFEEDBACK TEDAVİ Pelvik taban kasları, bacaklarımızın arasındaki kemikten, kuyruk sokumu kemiğine kadar uzanan hamak şeklinde, destek görevi yapan ayrıca idrar ve kaka kontrolünde aktif rol oynayan kas grubudur. Bu kontrolü işeme anında gevşek, diğer bütün zamanlarda kasılı durarak sağlar. İstemli çalışır ancak lokalizasyon gereği vücudun içerisinde yerleşmiştir. Bu nedenle birçok insan böyle bir kasın varlığının farkında olmadan bu kası kasar ve ya gevşetir. Olası pelvik taban kas fonksiyon bozukluklarında kası kuvvetlendirmek ya da gevşetmek gerekebilir. Göremediğimiz ve dokunamadığımız bir kası çalıştırmak çok zor olduğu için biofeedback tedavi kullanma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu tedavideki esas; perine diye adlandırdığımız popo deliğinin üst kısmındaki deri bölgesine kasın aktivitesini algılamaya yarayan elektrotlar yerleştirilir. Bu elektrotlar biofeedback için özel tasarlanmış cihazlarla bağlantılıdır. Elektrotlar sayesinde çocuk kası kastığında veya gevşettiğinde bilgisayarda grafikler oluşur ya da animasyon karakterler kasın aktivasyonuna göre hareket eder. Böylelikle çocuk kasını doğru şekilde kullanabilmeyi öğrenir Örneğin çocuk pelvik taban kasını kastığında uçak havalanır gevşettiğinde ise inişe geçer. Bu şekilde çocuk bilgisayar oyunu oynarken pelvik taban kasını çalıştırır. Zaman içinde kası normal fonksiyonunu kazanır. Böylelikle idrar kaçırmaya neden olan pelvik taban fonksiyon bozukluğu düzeltilmiş olur.
15 PROF.DR.MURAT DAYANÇ G-ELEKTRİK STİMULASYONU, FONKSİYONEL ELEKTRİK STİMULASYONU Eğer gerekirse elektroterapi yöntemleriyle pelvik taban kaslarının normal aktivitesine ulaşmaya çalışılır. Bunun için çeşitli bölgelere elektroterapi teknikleri uygulanabilir. Bu tedavide çocuklar hafif bir karıncalanma hissedeceğinden, uygulama esnasında tedaviye uyumları konusunda sıkıntı yaşamazlar. H-ALARM TEDAVİSİ Enürezis alarm nedir? Enürezis alarm: Enürezis alarmlar ıslaklığı algılamayı sağlayan bir sensör ve ıslaklığı algıladığında güçlü ses çıkartan pilli bir cihazdan oluşur. Enürezis alarmlar çocuğu uyandırma ve çişini tutma konularında yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Alarm tedavisi tamamen zararsızdır ve doğru şekilde kullanıldığında gece yatak ıslatan çocukların tamamını olmasa bile büyük bir çoğunluğunu tedavi eder. Kaç tip enürezis alarm vardır? Tedavide kullanılan iki tip enürezis alarm mevcuttur. 1-Yatağa serilen alarm; Bu alarmın ses çıkarak bir kutusu ve çarşafın altına serilen bir sensörü vardır. Çocuk gece uykusunda bir damla çiş kaçırsa bile bunu algılayan sensörler sayesinde alarm aktive olur. Çocuk yatağa işediğinde alarmdan çıkan sesle uyanması ve mesane doluluğunu fark etmesi beklenir. 2-Vücuda giyilen alarmlar; Bu alarmın ses çıkaran küçük bir kutusu ve iç çamaşırına takılan küçük bir sensörü vardır. Ses çıkaran küçük kutu pijamasının yaka kısmına takılırken sensör ise pijama ve iç çamaşırı arasına,çişi yaptığında ıslanması muhtemel olan yere takılır.bu alarmların kablolu ve kablosuz olmak üzere iki farklı özellikte olanı bulunmaktadır. Çocuk çişini yaptığında iç çamaşırındaki sensör bunu algılayarak ses kutusunun aktive olmasını sağlar. Çocuk gece uykusunda bir damla çiş kaçırsa bile sensörler bunu algılar. Çıkan sese çocuğun uyanması ve mesane doluluğunu algılaması beklenir. Ses ile birlikte titreşim özellikleri olan alarmlarda mevcuttur.
16 Enürezis alarmın etkileri nelerdir? Alarm kullanma sonucunda çocuğun uyuma alışkanlığı dereceli olarak değişir. Böylece çocuk mesanesinin boşalmak üzere olduğunu fark etmeye başlar. Yani alarm çocuğun mesanesinin dolduğunu fark etmesine yardımcı olur. Enürezis alarmı uyku paternini değiştirmez, ancak mesane doluluğunu çocuğun fark etmesini sağlar. Çıkarttığı ses yardımıyla gerek çocuk gerek ise aile bireyleri mesanenin doluluğu hakkında bilgi sahibi olmuş olur. Ayrıca mesane kapasitesini arttırmak gibi önemli bir etkiye de sahiptir. Enürezis alarm kaç yaşındaki çocuklara kullanılabilir? En uygun olan grup 7 yaş ve üzeri olan çocuklardır. Ancak alarmın nasıl çalıştığını anlayabilecek kapasitedeki 5 yaş grup çocuklarda da faydalı olabilir. Alarm çaldığında nasıl cevap verilmeli? Alarm çaldığında aile çocuğu uyandırmak için hazır olmalı, eğer ailenin alarmın sesine cevabı gecikiyorsa tedavinin ilk başlarında çocuğun odasında uyuması gerekebilir. Alarm aktive olduğunda anne veya babanın hemen çocuğun yanına gitmesi ve çocuğun alarma verdiği cevabı tespit etmesi gerekmektedir. Sonrasında çocuğu yatağa değil de tuvalete işemesi konusunda yönlendirmelidir. Bunu yaparken. ayağını yere koy, banyoya yürü gibi komutlar kullanabilir. Burada önemli olan başka bir konuda alarmın çocuk yataktan kalkıp yürümeye başlayana ka dar kapatılmaması gerektiğidir. Çocuğunuz alarm çaldıktan sonra şartlanarak ayağa kalkmalı ve yürüyerek tuvalete gidip kalanı boşaltmalıdır.alarm çaldığında çocuğunuz bu sese fiziksel olarak tepki vermiyor gibi görünse de kaçırma anında bir farkındalık kazanacak ve işeme anını kontrol ederek kalan çişini anne veya babanın yardımıyla tuvalete ya da lazımlığa yapacaktır. Çocuk banyoya geldiğinde çeşitli komutlarla kalan çişinin tuvalete boşaltılması sağlanmalıdır.eğer çocuğun yattığı yer ile banyo arası uzaksa ve çocuk bu süre içinde çişini tutmakta zorlanıyorsa yatağın yanına lazımlık benzeri bir şey konula bilir ve çocuğun buraya işemesi sağlanabilir. Pek çok çocuk başlangıçta gecede birden fazla yatağı ıslatır. Bu nedenle tuvaletten döndükten sonra her ıslatma vakasının ardıdan çocuğa giydirilen çamaşıra alarm takmayı unutmamak gerekir. NOT:Pek çok yatak ıslatan çocuk çok derin uyur ve tedavinin ilk haftalarında kendi kendine uyanamaz. Çocuğun ilk geceden alarmı duyup kendi başına tuvalete gitmesi nadiren görülür. Bu öğrenilen bir cevaptır ve aileninde katılımını gerektirir.
17 PROF.DR.MURAT DAYANÇ Alarm tedavisi ile ilgili ailenin bilmesi gereken önemli noktalar nelerdir? Alarm çocuk için bir ceza değildir. Ona yardımcı bir cihaz olduğu çocuğa iyice anlatılmalıdır. Alarm tedavisine başlamadan önce çocuğun motivasyonu ve katılımı çok önemlidir. Eğer çocuk durumundan rahatsız olmuyorsa tedaviye katılımı zor olacaktır dolayısıyla da bu başarıyı etkileyecektir. Alarm tedavisi belli bir rutine oturana kadar ailelerin defalarca bölünen gece uykusuna hazır olmaları gerekmektedir. Ailelerin bu tedavinin 1-3 ay süreceğini bilmesi gerekmektedir. Bu süre dirençli vakalarda 6 aya kadar uzayabilmektedir. Başlangıçta çocuk alarmı duyduğunda mesanesini tamamen boşaltmış olabilir. Zaman geçtikçe alarmı duyduğunda idrar akışını durdurmak yeni öğreneceği cevaplardan birisi olacaktır. Böylece yatağı ıslatması azalan bir seyir gösterecek ve tuvalete yapılan idrarın volümü artacaktır. Her alarm çaldığında çocuk tuvalete gitmeli ve işemelidir. Tedavi sürekli olmalıdır ve hafta sonları bile kesintiye uğratılmamalıdır. Çocuk kuru kaldığı gecelerin yanında cesareti ve tedavi boyunca gösterdiği çaba için cesaretlendirilmeli ve ödüllendirilmelidir. Çocuğunuz alarma herhangi bir cevap vermiyorsa bu sizin hevesinizi kırmamalıdır. Unutmayın ki çocuğunuz öğrenme sürecinde. Alarm tedavisini erken kesmek ıslatmanın yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir. Gece ilerledikçe daha iyi uyanma cevabı gözlemlenir. Bu fenomen iki etkenle açıklanabilir: 1) Gecenin ilk üçte birlik bölümünde en derin uyku söz konusudur. Saattler ilerledikçe uyku hafifler. 2) Gece ilerledikçe mesane içi basınç artar ve buna bağlı uyanmayı sağlayacak sinyaller beyine ulaşır. Çocuğunuzun alarm kullandığı her gece alarmın kaçta çaldığını,bezine ne kadar kaçırdığını tuvalete ne kadar işediğini,kuru kaldığı geceleri,alarmın sesine uyanıp uyanmadığını kaydetmeniz gerekmektedir. Alarm kullanırken motivasyonu korumak ve küçük iyileşme belirtilerini bile fark edip çocuğu ödüllendirmek önemlidir. Alarm tedavisinde en yüksek başarı oranı üroterapist tarafından verilen destek ile sağlanmaktadır. İyileşme kriterleri nelerdir? İyileşme aşamalı olarak gerçekleşir. Bunun için belirli iyileşme kriterleri mevcuttur. Eğer 6 hafta kullanımdan sonra bu kriterlerden birine veya birkaçına sahipseniz bu iyileşeceğiniz anlamına gelir. Bu nedenle 14 gün ardı ardına kuru kalana kadar kullanmanız gerekir.
18 İyileşme kriterleri; 1-Yatağın ıslak olan bölgesinde küçülme 2-Gece boyu ıslatma sıklığında azalma (çoklu ıslatma sayısında azalma) 3-Çocuğun yatağı ıslatma saatinin daha ileriye kayması (sabaha karşı olan ıslatmalar) 4-Alarmın sesine daha kolay uyanmak ve alarm çaldığında tuvalete gitmek. 5-Çocuğun mesanesinde daha fazla idrar tutabilmeye başladığını farketmek 6-Eskiye oranla kuru kaldığı gecelerin sayısında artış Alarmı ne kadar süreyle kullanmanız gerekir? Bu sürenin ne kadar süreceği çocuğa göre değişiklik gösterir. Ancak alarm tedavisi en az 6 hafta aralıksız uygulanmalıdır. Eğer bu süre zarfı içinde çocuğunuz iyileşme kriterlerinden her hangi biri veya bir kaçına sahipse arka arkaya 14 gün kuru kalana kadar tedavi devam etmelidir. Bu süreçte 14 günü tamamlamadan meydana gelen bir kaçırma ile her defasında başa dönülmeli ve ardı ardına kuru kalınan 14 güne ulaşmak için yeniden başlanmalıdır. Arka arkaya 2 hafta kuru kaldıktan sonra çocuğunuz büyük ölçüde iyileşmiştir. Ancak siz 2 hafta daha alarm kullanmaya devam edin. Bu 2 hafta içinde ıslaklık olmazsa tedaviyi sonlandırabilirsiniz. 6 hafta sonra herhangi bir iyileşme belirtisi yoksa tedavi sonlandırılmalı doktorunuzun ve üroterapistinizin önereceği diğer tedavi yöntemlerine geçilmelidir. Çocuğunuzun iyileştiğini düşünüp alarm takmayı bıraktığınız bir dönemdeki her hangi bir gece çocuğunuz normalden çok daha fazla sıvı tüketmek durumunda kaldıysa o geceye mahsus olarak tekrar alarm takabilirsiniz. Bu sayede çocuğunuzun çişi geldiğinde gerçekten uyanma kabiliyetini geliştirip geliştirmediğini tam anlamıyla tespit edebilirsiniz. Bunu yine sadece deneme amaçlı olarak da yatmadan önce çocuğunuza bolca su içirerek kendiniz deneyebilirsiniz.ekstra bir bardak su içirerek yatırın ve çocuğunun bu yeteneğini test edin. Alarm tedavisinin başarı oranı nedir? Çocuk ve aile tedaviye yüksek motivasyonla katılım gösterirse alarmın başarı oranı olarak %80 lerden bahsedebiliriz. (Ancak gündüz bulgularının varlığı tedavinin başarısını olumsuz yönde etkilemektedir). Enürezis tedavisi birçok tedavi seçeneklerinin bir arada uygulanmasıyla çok daha başarılı bir hale getirilebilir. (işeme geliştirme programı) Özellikle dirençli vakalarda ki bunlar genelde gecede birkaç kez ıslatan gruptur. Tek başına alarm tedavisi yetersiz kalabilmektedir. Böyle durumlarda muhakkak alarm tedavisiyle birlikte mesane eğitimi verilmeli kabızlık kontrol altına alınmalı ve idrar tutmaya yarayan pelvik taban kasları gerekirse kuvvetlenmeli ve eşlik eden huzursuz mesane semptomları da gerek nöromodülasyon yöntemi gerekse antikolinerjik ilaç kullanımıyla kontrol
19 PROF.DR.MURAT DAYANÇ altına alınmalıdır. Tedavinin gidişatı kayıt altına alınmalı sonuçlar ödüllendirilmelidir. Ödüllendirirken sadece kuru geceleri olduğu için değil aynı zamanda alarmı kullandığı için de ödüllendirmek gerekmektedir. Çocuğu tedaviye ne kadar katabilirsek o oranda başarı elde edebiliriz. O nedenle biz tedavide birçok motivasyon teknikleri kullanıyoruz. Böylece aile ve çocuk motivasyonunu kaybetmeden alarm kullanmanın olumlu etkilerinden faydalanmış oluyor. I-İLAÇ TEDAVİSİ Gerekli durumlarda uzman doktor tarafından verilen ilaçlar tedavi programına eklenebilir. J-TAKİP VE KAYIT TUTMA Çocuğunuzun ilerlemesini kayıt altına almanız hem onun motive olmasını sağlayacak, hem de ilerlemesini kontrol edebilmenizi sağlayacaktır. Tedavi uzun soluklu olduğundan çocuğu motive edebilmek çok önemlidir. Bu konuda biz birçok motivasyon tekniği kullanıyoruz. Çocuğunuz kuru kaldığı günleri bir stiker yardımıyla işaretleyerek hem tedaviye katılımını gerçekleştirecek hem de ilerlemesini kayıt etmiş olacak. Biz aynı işlemi tablet veya telefonlardaki android programları kullanarak da uyguluyoruz burada önemli olan çocuğun hangisine daha istekli olduğu. K-ÖDÜLLENDİRME Bu sabır ve yüksek motivasyon gerektiren tedavi sürecinde çocuğunuzu ödüllendirmeniz çok önemlidir. Ödüllendirmede tutarlı olmanız gerekmektedir. Ödüllendirmede hedefin ne olduğunu çocuğunuza basit ve net şekilde anlatın.. Ödüllendirme sistemi ulaşılabilir ve basit olmalıdır. Küçük çocuklar için ödül hemen verilebilir ancak daha büyük çocuklarda aşamalı sistem uygulanıp, ödül daha büyük tutulabilir.
20
PROF.DR.MURAT DAYANÇ Üroloji ve Çocuk Ürolojisi Uzmanı. FZT.N.YELDA PEKBAY Fizyoterapist ve Pelvik Terapist
PROF.DR.MURAT DAYANÇ FZT.N.YELDA PEKBAY Sevgili Aileler, Günümüzde bilgisayar, tablet ve televizyon karşısında fazla zaman geçiren veya oyuna dalıp daha fazla oyun oynamak için işemelerini erteleyen ya
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıKAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.
KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal
DetaylıŞeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri
ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz
DetaylıÜniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi
Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu
DetaylıOTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur.
OTİZM NEDİR? Otizm, sosyal ve iletişim Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. GÖRÜLME SIKLIĞI Son verilere göre 110 çocuktan birini etkilediği kabul edilmektedir
DetaylıDoç. Dr. Orhan YILMAZ
Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma
DetaylıYaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri
Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal
DetaylıD- BU AMELİYATIN RİSKLERİ Bu ameliyatın taşıdığı bazı riskler/ komplikasyonlar vardır. Ameliyattaki riskler:
Mikro TESE Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi, Mikroskopik TESE ameliyatı genel, veya bolgesel anestezi altında yapılabilir. Skrotum (torba) orta hattan 4 cm lik bir kesi yapılırak testislere ulaşılır ve testisler
Detaylı2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI KASIM AYI VELİ BÜLTENİ ÇOCUĞUNUZLA TEKNOLOJİNİN DOĞRU KULLANIMI
2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI KASIM AYI VELİ BÜLTENİ ÇOCUĞUNUZLA TEKNOLOJİNİN DOĞRU KULLANIMI Teknoloji çağı olarak adlandırılan bu çağda bilgisayarın, televizyonun ve diğer teknolojik ürünlerin kullanılmaması
DetaylıRomatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı
DetaylıBİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ
BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ Dr. Ayhan HELVACI Giriş Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yapılan eğitim birçok disiplinlerden
DetaylıAnaokulu /aile yuvası anketi 2015
Anaokulu /aile yuvası anketi 2015 Araştırma sonucu Göteborg daki anaokulları ve aile yuvaları ( familjedaghem) faaliyetlerinde kalitenin geliştirilmesinde kullanılacaktır. Soruları ebeveyn veya veli olarak
DetaylıAra rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba
1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama
DetaylıBİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu
BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu 3.Klinik Farmakoloji Sempozyumu-TRABZON 24.10.2007 Klinik ilaç araştırmalarına
DetaylıYETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü
YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın
DetaylıEGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİ? Egzersiz reçetesi bireylere sistematik ve bireyselleştirilmiş fiziksel aktivite önerileri yapılmasıdır. EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL
DetaylıMİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI
MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI 1. Firma karını maksimize eden üretim düzeyini seçmiştir. Bu üretim düzeyinde ürünün fiyatı 20YTL ve ortalama toplam maliyet 25YTL dir. Firma: A)
DetaylıSEYAHAT PERFORMANSI MENZİL
SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL Uçakların ne kadar paralı yükü, hangi mesafeye taşıyabildikleri ve bu esnada ne kadar yakıt harcadıkları en önemli performans göstergelerinden biridir. Bir uçağın kalkış noktasından,
DetaylıHEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ
HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
DetaylıMADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM, ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı Ağrı İbrahim Çeçen
DetaylıAFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)
AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) 1 GÜNDEM Tanım Epidemiyoloji (Hastalığın Yayılımı) Mücadele Soru-Cevap 2 Afrika Hastalığı Nedir? Sivrisinek, kene ve sokucu sineklerle
DetaylıTarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON
1 Tarifname MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR Teknik Alan FORMÜLASYON Buluş, madde bağımlılığının tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıÇocuğum Krup Oldu! Türkischer Elternratgeber Krupp. Doktorunuzla birlikte çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz.
Türkischer Elternratgeber Krupp Çocuğum Krup Oldu! Doktorunuzla birlikte çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz. Anne babalar için yararlı ipuçları: Bir krupnöbetinde ne yapmalı? Krupa karşı hangi ilaçlar
DetaylıİSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ
İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, anadal lisans programlarını üstün başarıyla yürüten öğrencilerin, aynı zamanda ikinci
DetaylıÖĞRENME FAALĠYETĠ 7. 7. GELĠġMĠġ ÖZELLĠKLER
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 7 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 7 Bu faaliyette verilen bilgiler ile hazırlamıģ olduğunuz belgeye uygun baģvuruları (Ġçindekiler Tablosu, Dipnot/sonnot, Ģekil tablosu, resim yazısı vb.) hatasız
DetaylıİSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT LİSESİ
İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT LİSESİ MAYIS, 2016 MESLEK SEÇİMİ VE KARİYER PLANLAMADA VELİNİN ROLÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE İÇİNDEKİLER: Meslek Seçiminin Önemi Meslek Nedir? Kariyer Meslek Seçiminde Dikkat Edilecekler
DetaylıDanışma Kurulu Tüzüğü
Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu Otel Yöneticiliği Bölümü Danışma Kurulu Tüzüğü MADDE I Bölüm 1.1. GİRİŞ 1.1.1. AD Danışma Kurulu nun adı, Özyeğin Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu ve Otel
DetaylıMİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI PERSONEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NE
Sayı :2010/800/ 25.11.2010 Konu : Yönetici ve Öğretmenlerin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararla ilgili görüşlerimiz hk. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI PERSONEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NE İlgi: 9.11.2010 gün ve
Detaylıİngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2
İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda
DetaylıSPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI
SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI Sporculara Zihin antrenmanları, tüm çalışanlara ekip ruhu içerisinde sporcu motivasyonuna katkı sağlama, teknik ekibe psikolojik yönetim tarzları konusunda destek olamyı amaçlayan
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıBURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol
BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
Detaylı1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler
1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 5. Sonuçlar ve reform teklifleri 5.1 (Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu) 5.1.1 Performans
Detaylı(0216) 330 59 69-342 57 77 - (0505) 582 44 76
(0216) 330 59 69-342 57 77 - (0505) 582 44 76 E T M KOÇLU U S nav sistemlerinde yap lan de i ikliklerin s kla mas, hem velilerin hem de ö rencilerin süreç içerisinde emin ad mlarla ilerlemelerini zorla
DetaylıEĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA
EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin; Öğretmenlik mesleği ile tanışmalarını, Öğretmenliğin özellikleri
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıKaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ. eskemre@gmail.com
Kaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ eskemre@gmail.com Kaynaştırma Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitim Ortamları Tam zamanlı genel eğitim sınıfı Öğretmene danışmanlık sağlandığı tam zamanlı
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıHEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu uygulama esaslarının amacı Şifa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
DetaylıTEKNOLOJİ VE TASARIM
TEKNOLOJİ VE TASARIM YAPIM KUŞAĞI SINIFLAR ODAK NOKTALARI 7. SINIF Üretiyoruz 8. SINIF Üretelim Tanıtalım Öğrencinin: Adı Soyadı: Aslı KARTAL Sınıf, No: 7/C, 2729 Yahya KARAKURT Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni
DetaylıKonu 4 Tüketici Davranışları Teorisi
Konu 4 Tüketici Davranışları Teorisi Hadi Yektaş Zirve Üniversitesi İşletme Yüksek Lisans Programı Güz 2012 1 / 93 Hadi Yektaş Tüketici Davranışları Teorisi İçerik 1 2 Kayıtsızlık Eğrisi Analizi Tüketici
DetaylıÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi
KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,
Detaylıİş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?
İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların
Detaylıİşletme Gelişimi Atölye Soruları
İşletme Gelişimi Atölye Soruları Şemsettin Akçay Satış Pazarlama ve İnovasyon Mühendisi İşletmenizi Başarıya Götüren 50 Soru! Bir gün küçük kızımız Lara (o zaman 3.5 yaşındaydı): Baba deniz gölgesi nedir,
DetaylıBipolar afektif bozukluk nedir?
Bipolar afektif bozukluk nedir? Bipolar afektif bozukluğu pek çok kişi farklı şekillerde yaşar. Bazıları şiddetli mutsuzluk ve sadece hafif taşkınlık atakları deneyimlerken, diğerleri son derece şiddetli
DetaylıDiyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet
Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları
DetaylıTasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet
Tasarım Raporu Grup İsmi Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK Kısa Özet Tasarım raporumuzda öncelikle amacımızı belirledik. Otomasyonumuzun ana taslağını nasıl oluşturduğumuzu ve bu süreçte neler yaptığımıza karar
DetaylıBEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
Detaylı5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ
5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ KONULAR 1. Kumanda Devreleri 2. Doğru Akım Motorları Kumanda Devreleri 3. Alternatif Akım Motorları Kumanda Devreleri GİRİŞ Otomatik kumanda devrelerinde motorun
Detaylıfırça, rulo, cırcır vasıtasıyla elyafa yedirilir. Maliyeti en düşük
Bu yazımızda daha önce sözünü ettiğimiz kompozit materyallerin uygulamasına değineceğiz. Laminasyon denilen işlem, elyaf ve reçinenin bir araya getirilerek kompozit materyale dönüşmesine verilen isimdir.
DetaylıTÜRKİYE DE HASTANEDE YATAN HASTALARIN AKILCI İLAÇ KULLANIMINA YÖNELİK BİLGİ VE DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI
TÜRKİYE DE HASTANEDE YATAN HASTALARIN AKILCI İLAÇ KULLANIMINA YÖNELİK BİLGİ VE DAVRANIŞLARINI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI Sayın İlgili; Bu anket çalışması, akılcı ilaç kullanımı konusunda mevcut durumun değerlendirilmesi
DetaylıSOSYAL ŞİDDET. Süheyla Nur ERÇİN
SOSYAL ŞİDDET Süheyla Nur ERÇİN Özet: Şiddet kavramı, çeşitli düşüncelerden etkilenerek her geçen gün şekillenip gelişiyor. Eskiden şiddet, sadece fiziksel olarak algılanırken günümüzde sözlü şiddet, psikolojik
DetaylıİLKYARDIM TEMEL EĞİTİMİ TEORİ SINAV SORULARI-4
İLKYARDIM TEMEL EĞİTİMİ TEORİ SINAV SORULARI-4 1) İlkyardımla ilgili yazılanlardan doğru olan hangisidir? a) İlkyardım esnasında ilaç kullanılır. b) İlkyardım eldeki mevcut araç gereçlerle yapılır. c)
DetaylıYönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:19 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:22
Çocuğumun Sık Sık Başı Ağrıyor Ne Yapabilirim? Başağrısı toplumun büyük kesiminde görülebilen ve insanların büyük çoğunluğunun hayatlarının değişik dönemlerinde karşılaştığı ve çare aradığı bir problemdir.
DetaylıTopoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır.
Yazıyı PDF Yapan : Seyhan Tekelioğlu seyhan@hotmail.com http://www.seyhan.biz Topolojiler Her bilgisayar ağı verinin sistemler arasında gelip gitmesini sağlayacak bir yola ihtiyaç duyar. Aradaki bu yol
DetaylıPrioderm losyon prospektüsü
Prioderm losyon sayfa 1 / 5 önceki versiyon.1.1 tarih: 05/94 Prioderm losyon prospektüsü Sizin için önemli bilgiler içeren bu prospektüsü dikkatlice okuyun. Bu ilaç doktor tavsiyesini gerektirmeyen hafif
DetaylıHayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi)
Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Bağımlılıkta rehabilitasyon süreci dediğimizde bağımlı bireylerin psikolojik ve sosyal destek ile hayata yeniden kazandırılması kast edilmektedir.
DetaylıDermokozmetik nedir? Acaba doğru kullanıyor muyum?
Dermokozmetik nedir? Acaba doğru kullanıyor muyum? DERMOKOZMETİK NEDİR? NE DEĞİLDİR? Kozmetik kelimesi hepimizin bildiği bir kavramdır. Dermokozmetik de öyle midir? Peki dermokozmetik kavramı ve dermokozmetik
DetaylıMODÜL BİLGİ SAYFASI İÇERİK
: 10X10 ÇAPRAZ DAMA OYUN KURALLARI SÜRE : 40/8 AÇIKLAMA : Öğrenci/Kursiyerin 10x10 çapraz dama oyun kurallarını tanıması ve incelemesi sağlanmalıdır. GENEL AMAÇ : Öğrenci/Kursiyer, uygun şartlar sağlandığında
Detaylı1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ
1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına
DetaylıŞeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?
Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Hayatınız boyunca öngöremediğiniz ve hayat kalitenizi düşürecek pek çok sorun yaşayabilirsiniz. Şeker hastalığı(kısa olarak Diyabet diyebiliriz) ve obezite
DetaylıÜç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık "L1", "L2" ve "L3" olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir
Kontaktörler Röle kontakları üzerinden büyük bir miktar elektrik gücü anahtarlamak için kullanıldığında kontaktör terimi ile adlandırılır.. Kontaktörler tipik olarak çoklu kontaklara sahiptir ve kontakları
DetaylıKendi kendini kontrol edebilen, zamanı iyi yöneten, yalnız çalışmaktan hoşlanan, Bilgisayar kullanama yeterliliklerine sahip,
ÖĞRETİM TASARIMI Web tabanlı öğretim ortamlarının iki önemli unsuru Horton (2001) tarafından açıkça belirtilmiştir. Bunlardan ilki ideal öğrenci, ikincisi ise ideal eğitimdir. Bu iki unsur arasındaki ilişkinin
DetaylıB02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet
B02.8 Bölüm Değerlendirmeleri ve Özet 57 Yrd. Doç. Dr. Yakup EMÜL, Bilgisayar Programlama Ders Notları (B02) Şimdiye kadar C programlama dilinin, verileri ekrana yazdırma, kullanıcıdan verileri alma, işlemler
DetaylıŞaft: Şaft ve Mafsallar:
Şaft ve Mafsallar: Motor ve tahrik aksı farklı yerde olan araçlarda, vites kutusu ile diferansiyel arasında hareket iletimi için şaft ve açısal sapmalar için gerekli olan mafsallar karşımıza çıkmaktadır.
DetaylıAİLELERİN YAŞADIKLARININ BETİMLENMESİ
134 AİLELERİN YAŞADIKLARININ BETİMLENMESİ ÇİZELGE 122 Ailelerin Çocuğunuzda Bazı Sorunlar Olduğunu Nasıl Anladınız? a) Yürümede gecikme olduğunda 8 16 b) Görme bozukluğu fark edildiğinde 1 2 c) Hastanede
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
DetaylıBİT ini Kullanarak Bilgiye Ulaşma ve Biçimlendirme (web tarayıcıları, eklentiler, arama motorları, ansiklopediler, çevrimiçi kütüphaneler ve sanal
BİT ini Kullanarak Bilgiye Ulaşma ve Biçimlendirme (web tarayıcıları, eklentiler, arama motorları, ansiklopediler, çevrimiçi kütüphaneler ve sanal müzeler vb.) Bilgi ve iletişim teknolojileri, bilgiye
DetaylıAkreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri
Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü
DetaylıPATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim
PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim Kurulunun önerileri doğrultusunda bu çalışma yapılmıştır. GENEL KONULAR: Madde 1.Tanım: 1.1.
DetaylıEndüstri Mühendisliğine Giriş. Jane M. Fraser. Bölüm 2. Sık sık duyacağınız büyük fikirler
Endüstri Mühendisliğine Giriş Jane M. Fraser Bölüm 2 Sık sık duyacağınız büyük fikirler Bu kitabı okurken, büyük olasılıkla öğreneceğiniz şeylere hayret edecek ve varolan bilgileriniz ve belirli yeni becerilerle
DetaylıKALÇA VE ALT EKSTREMİTE KIRIK ÇIKIK VE BURKULMALARI Hazırlayan NESLİHAN GÖÇMEN
KALÇA VE ALT EKSTREMİTE KIRIK ÇIKIK VE BURKULMALARI Hazırlayan NESLİHAN GÖÇMEN Kalça ve alt taraf kemiklerinin kırık, çıkık ve burkulmaları, üst taraf kemiklerinde olduğu gibi düşme, çarpma ya da trafik
DetaylıPROJE TEKLİF FORMU. Haydi birlikte harika bir iş çıkartalım.
Projeniz için atezer i seçtiğiniz için teşekkür ederiz. Lütfen bu formun içerisinde projenizle ilgili olan kısımları doldurun, bu projenizi daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. İyi sonuçlar elde etmek
DetaylıHızlı Başlangıç Rehberi. Türkçe VTE-1016
Hızlı Başlangıç Rehberi Türkçe VTE-1016 7025693 1 Artık başlayabiliriz! Kontrol cihazınızı PlayStation TV sisteminize bağlama PS TV sisteminizle birlikte DUALSHOCK 3 veya DUALSHOCK 4 kablosuz kontrol cihazınızı
DetaylıCümlede Anlam İlişkileri
Cümlede Anlam İlişkileri Cümlede anlam ilişkileri kpss Türkçe konuları arasında önemli bir yer kaplamaktadır. Cümlede anlam ilişkilerine geçmeden önce cümlenin tanımını yapalım. Cümle, yargı bildiren,
DetaylıDil ve Oyun. Günlük İşlerinizi Yaparken Konuşma ve Oynama
Dil ve Oyun Günlük İşlerinizi Yaparken Konuşma ve Oynama Biliyor muydunuz? Günlük ev işlerinizi yaparken çocuğunuza konuşmak veya şarkı söylemek çocuğunuzun yeni kelimeler ve alışkanlıklar öğrenmesine
DetaylıYEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler
YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin
DetaylıAB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi
Genel DEA Eğitimi 6 8 Temmuz 2009 EuropeAid/125317/D/SER/TR Oturum 10-B AB ye Uyum Sürecinde DEA nin Önemi AB ye Uyum Sürecinde DEA nın Avantajları Mevcut mevzuatın revize edilmesine yönelik opsiyonlar
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
DetaylıTemel Bilgisayar Programlama
BÖLÜM 9: Fonksiyonlara dizi aktarma Fonksiyonlara dizi aktarmak değişken aktarmaya benzer. Örnek olarak verilen öğrenci notlarını ekrana yazan bir program kodlayalım. Fonksiyon prototipi yazılırken, dizinin
Detaylı4. Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır.
4. KOLON ŞEMASI VE BORU ÇAPI HESABI Tesisatı oluşturan kazan, kollektörler, borular,,vanalar, ısıtıcılar,genleşme deposu ile diğer donanım ve armatürlerin tümünün düşey görünüşünü iki boyutlu olarak gösteren
DetaylıEKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85
EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 i Bu sayıda; 2013 Cari Açık Verileri; 2013 Aralık Sanayi Üretimi; 2014 Ocak İşsizlik Ödemesi; S&P Görünüm Değişikliği kararı değerlendirilmiştir.
Detaylı3- Kayan Filament Teorisi
3- Kayan Filament Teorisi Madde 1. Giriş Bir kas hücresi kasıldığı zaman, ince filamentler kalınların üzerinden kayar ve sarkomer kısalır. Madde 2. Amaçlar İnce ve kalın filamentlerin moleküler yapı ve
DetaylıİZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; İzmir Kâtip Çelebi
DetaylıTasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?
Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 Bu yönergenin amacı, Sakarya Üniversitesi
Detaylı01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436
01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda
DetaylıAnonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması. İçindekiler. Harmony
Anonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması İçindekiler Anonim Verilerin Lenovo ile Paylaşılması... 1 Harmony... 1 Lenovo Companion 3.0... 2 Lenovo Customer Engagement Service... 3 Lenovo Experience Improvement
DetaylıTransfer fiyatlandırma:maliyet dağıtım anlaşmalarıve grup içi hizmet giderleri paylaşımı
Transfer fiyatlandırma:maliyet dağıtım anlaşmalarıve grup içi hizmet giderleri paylaşımı Grupiçi hizmet: Bağımlışirketler arasında gerçekleşen, genellikle ana şirketin yavru şirketlerine veya aynı gruba
DetaylıTürkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili?
Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti Hasan Çağlayan Dündar Araştırmacı Ayşegül Dinççağ Araştırmacı
DetaylıMilli Gelir Büyümesinin Perde Arkası
2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde
DetaylıBBY 310 BİLGİ SİSTEMLERİ TASARIMI TASARIM PLANI ÖDEVİ [HİLAL ŞEKER& GÜLÜMCAN KAYI]
BBY 310 BİLGİ SİSTEMLERİ TASARIMI TASARIM PLANI ÖDEVİ [HİLAL ŞEKER& GÜLÜMCAN KAYI] Türk Kütüphaneciler Derneği (TKD) resmi web sitesinin (http://www.kutuphaneci.org.tr) bilgi mimarisi açısından daha önce
DetaylıOrdu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Staj Yönergesi Aralık 2007 T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ MESLEK YÜKSEKOKULU STAJ YÖNERGESİ AMAÇ Madde 1- Bu yönergenin amacı; Ordu Üniversitesi Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin eğitim-öğretim döneminde kazanmış oldukları bilgi, beceri
DetaylıBaşbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
DetaylıÖzet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı
Özet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı Overview Understanding Economic Growth: A Macro-level, Industrylevel, and Firm-level Perspective
Detaylı