,36. ETİ BAKIR A.Ş. Murgul İşletmeleri Damar/Murgul/ARTVİN PK: ADRESİ

Transkript

1

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ETİ BAKIR A.Ş ADRESİ ETİ BAKIR A.Ş. Murgul İşletmeleri Damar/Murgul/ARTVİN PK: 0850 Tel : TELEFON VE FAKS NUMARALARI Faks : RUHSAT NUMARALI BAKIR PROJENİN ADI OCAĞI PROJESİ ÇED RAPORU PROJE BEDELİ ,36 İl PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ İlçe (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ,) Köy : Artvin : Murgul : Başköy Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED5 Türü : UTM, D.O.M. : 39 Ölçek Fak. : 6 derecelik Nokta Adı Y RUHSAT ALANI KOORDİNATLARI 70388, , , , , , , , , , , ,00 ÇED İZİN ALANI KOORDİNATLARI 7392, ,26 729, , , , , , , , , ,2 7932, , , , , ,499 PASA DÖKÜM ALANI KOORDİNATLARI 7826, , , , , , , ,00 PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE i

3 CEVHER STOK ALANI KOORDİNATLARI 7873, , , , , , , ,00 BİTKİSEL TOPRAK DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI 7923, , , , , , , ,275 4 HAFRİYAT TOPRAĞI DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI 7930, , , , , , , ,004 4 AÇIK OCAK İŞLETME ALANI KOORDİNATLARI 7669, , , , , , , , , ,55 FOSEPTİK ÇUKURU KOORDİNATLARI 7885, , , , , , , ,327 ŞANTİYE KOORDİNATLARI 7826, , , , , , , ,769 Koor. Sırası : Enlem, Boylam Türü : WGS 84 : Coğrafi Nokta Adı ii Datum ENLEM BOYLAM RUHSAT ALANI KOORDİNATLARI

4 ÇED İZİN ALANI KOORDİNATLARI PASA ALANI KOORDİNATLARI CEVHER STOK ALANI KOORDİNATLARI BİTKİSEL TOPRAK DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI HAFRİYAT TOPRAĞI DEPOLAMA ALANI KOORDİNATLARI AÇIK OCAK İŞLETME ALANI KOORDİNATLARI FOSEPTİK ÇUKURU KOORDİNATLARI ŞANTİYE KOORDİNATLARI iii

5 Sektör : EkI Listesi Alt Sektör : Madde 28Madencilik Projeleri: a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) ÇED RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI Mahatma Gandi Cad. No:92/ G.O.P. /ANKARA Tel : (32) Faks: (32) ÇED RAPORUNUN SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) 05 AĞUSTOS203 iv

6 İÇİNDEKİLER Bölüm : Projenin Tanımı ve Amacı..... Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, projenin zamanlama tablosu... Bölüm 2: Proje Alanı ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Özellikleri (Projeler için seçilen yerin çevresel özellikleri, yukarıda sıralanan hususlar itibari ile açıklanırken, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, araştırma kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, doküman ve benzeri belgeye işlenir. Proje sahibince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanalr için ilgili kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir.)... 3 (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Faaliyet Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan faaliyet yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Genel Konum Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Tanımı Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri) Proje için ÇED Çalışması Yapılan Sahanın Sınırlarını Gösterir Topografik Harita Proje Kapsamındaki Üniteler Ocak Ekonomik Olmayan Kaya Bitkisel Toprak Depo Alanı Stok Alanı Şantiye/İdari Bina Nakliye Güzergahı Diğer Projenin Özellikleri Proje kapsmında kullanılacak üretim yöntemleri Üretim miktarları (Toplam Cevher ve İşletilebilir Rezervler), İş akım şeması, Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri, çalışacak personel sayısı, Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları, Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Bölüm 3: Projenin Ekonomik ve Sosyal Boyutları v

7 3.. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan SosyoEkonomik Özellikleri Ekonomik Özellikleri (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Nüfus ( Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli faaliyetler Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri ( Eğitim, sağlık, kültür hizmetleri) Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Faaliyet Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin Zorunlu Olan ve Faaliyet Sahibi veya Diğer Yatırımcılar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları Projenin faydamaliyet analizi Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin ekonomik ömrü Zamanlama tablosu Diğer hususlar Bölüm 4. Mevcut çevresel özellikle ve doğal kaynakların kullanımı, (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) Arazi kullanım ve mülkiyet durumu a) Tarım ve Hayvancılık a. Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü a.2 Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları a.3 Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları... 5 b) Orman Alanları b. Ağaç türleri ve miktarları vaya kapladığı alan büyüklükleri b.2 Ocak yerinin işlendiği mescere haritası ve yorumu b.3 Sahanın yangın görüp görmediği c) Proje yerinde elden çıkarılacak alanın değerlendirilmesi c. Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, orman yangınları ve alınacak önlemler, c.2 Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım kabiliyeti c.3 Etkilenecek tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı... 6 c.4 Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu,... 6 c.5 Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Toprak Özellikleri a) Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması b) Yamaç Stabilitesi c) Erozyon vi

8 d) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında toprağa etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Jeolojik Özellikler a) Bölge Jeolojisi b) Proje Alanı Jeolojisi c) Cevherleşme d) Depremsellik... 7 e) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında jeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Hidrojeolojik Özellikler a) Bölgesel Hidrojeolojik Özellikler b) Proje Sahasının Hidrojeolojisi c) Yüzeysel su kaynaklarının hidrojeolojik özellikleri, d) Yeraltısuyu Kaynaklarının Mevcut durumu ve Planlanan Kullanımı e) Proje Sahasının Hidrojeokimyası f) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrojeolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Hidrolojik Özellikler, ekolojik özellikler ve Akış Oranı Ölçümleri a) Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri b) Akımlar c) Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrokimyasal Özellikleri d) Projenin göl, baraj, gölet, akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu e) Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar), f) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında hidrolojik etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Meteorolojik ve iklimsel özellikler... 8 a) Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve iklimsel özellikler... 8 b) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler sırasında yerel ve bölgesel iklimde oluşabilecek Meteorolojik ve iklimsel etkiler ile alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) FloraFauna a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı FloraFaunası b) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında florafauna üzerine etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Koruma Alanları (EKV deki Duyarlı Yöreler listesi kapsamında)... 8 a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları... 8 b) Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında Koruma Alanlarına etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/6349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar v.b.) a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı b) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında etkiler ve alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) vii

9 Bölüm 5: Proje kapsamındaki faaliyetlerin değerlendirilmesi (ilgili yönetmelikler kapsamında arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olacak şekilde, kümülatif olarak gerekli değerlendirme yapılacaktır.) Emisyon hesaplamaları Su Kullanımı ve bertarafı (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) Atıklar (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Gürültü kaynakları ve seviyeleri, (Akustik Rapor) Sağlık koruma bandı mesafesi, Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon planı Risk Analizi... 5 a) Proje Alanı ve Proje Etki Alanı analizi... 5 b) Proje Kapsamında yapılacak iş ve işlemler kapsamında risk durumlarında alınacak önlemler (arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası) Diğer Hususlar Bölüm 6: Projenin Alternatifleri (Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.) Bölüm 7: İzleme Programı Projenin inşaatı için önerilen izleme programı, projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri başlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program Bölüm 8: Halkın Katılımı (Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED raporuna yansıtılması.).. 69 Bölüm 9: Sonuçlar: (Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme) KAYNAKLAR EKLER: viii

10 TABLOLAR DİZİNİ Tablo Türkiye Bakır yatakları...2 Tablo 2 Bakır Ocağı Çalışma Alanının Yerleşim Yerlerine Göre Durumu...4 Tablo Numaralı Ruhsat Koordinatları...4 Tablo 4 Talep Edilen ÇED İzin Alanı Koordinatları...5 Tablo 5 Açık Ocak İşletme Alanı Koordinatları...8 Tablo 6 Pasa Döküm Alanı Koordinatları... 0 Tablo 7 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Koordinatları... Tablo 8 Cevher Stok Alanı Koordinatları... 3 Tablo 9 Yıllık Patlatma Bilgileri... 2 Tablo 0 Artvin İli En Önemli Maden Yatakları...32 Tablo Artvin İli İlçelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu Tablo 2 Artvin İli Murgul İlçesi Öğrenci Kapasiteleri Tablo 3 FaydaMaliyet Analiz Tablosu Tablo 4 Yatirim Tutari Tablosu Tablo 5 Yıllık Cevher Üretim Planı Tablo 6 Proje Çalışmaları Ve Yatırım Temrin Planı Tablo 7 Arazi Kullanım Durumu Tablo 8 Artvin İli Kültür Arazisi Dağılımı Tablo 9 Artvin İlinde Bitkisel Üretimden Elde Edilen Ürünler Tablo 20 Artvin İli Organik Tarım Veriler... 5 Tablo 2 Artvin İli BüyükBaş Hayvan Sayısı Tablo 22 Artvin İli BüyükBaş Hayvan Sayısı Tablo 23 Artvin İli KüçükBaş Hayvan Sayısı Tablo 24 Artvin Ili işletme büyüklüklerine göre hayvan dağılımı Tablo 25 Artvin İli Hayvansal Üretim Miktarları Tablo 26 Arazi Varlığı (Arazi Kullanma Şekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Dağılımı) Tablo 27 Arazi Sınıfları Kullanma Kabiliyeti Sınıflarına Göre Kabiliyet Alt Sınıfları Tablo 28 Artvin İli Büyük Toprak Grupları Tablo 29 Artvin İli Arazi Kabiliyet Sınıfları Tablo 30 Görünür Rezerv Özellikleri... 7 Tablo 3 Muhtemel Rezerv Özellikleri... 7 Tablo 32 Artvin İli Jeotermal Su Kaynakları...74 Tablo Yılları Arası Artvin Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri... 8 Tablo Yılları Arası Artvin Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri Tablo Yılları Arası Artvin Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri Tablo Yılları Arası Artvin Meteoroloji İstasyonu Bağıl Nem Değerleri Tablo Yılları Arası Yağışlı, Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Tablo Yılları Arası Artvin Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Tablo Yılları Arası Esme Sayıları Toplamı Tablo Yılları Arası Mevsimlik Esme Sayıları Toplamı...88 Tablo Yılları Arası Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızları Tablo Yılları Arası Aylık Ortalama Rüzgar Hızları...97 Tablo 43 Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü Tablo Yılları Arası Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayıları Tablo 45 Flora Tablosu Tablo 46 Kuş Listesi Tablo 47 Sürüngenler, İkiyaşamlılar ve Memeliler Tablo 48 Tüpraş404 Dizel Yakıtının Genel Özellikleri Tablo 49 Diesel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri(kg/t) Tablo 50 Diesel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri(kg/h) ix

11 Tablo 5 Çalışma Sürelerine Göre Bitkisel Toprak Miktarları Tablo 52 Çalışma Sürelerine Göre Kazı Fazlası Malzeme Miktarları...29 Tablo 53 Proje Alanında Oluşacak Toz Emisyon Değerleri Tablo 54 Yayılım Sınıfları...35 Tablo 55 Bitkisel Toprak Sıyırma İşlemleri Havada Asılı Partiküllerin Mesafeye Göre Dağılımı ( g/m3)...36 Tablo 56 Bitkisel Toprak Sıyırma İşlemleri İşlemleri Çöken Tozların Mesafeye Göre Dağılımı(mg/m2.gün) Tablo 57 Hafriyat İşlemleri Havada Asılı Partiküllerin Mesafeye Göre Dağılımı ( g/m3) Tablo 58 Hafriyat İşlemleri Çöken Tozların Mesafeye Göre Dağılımı(mg/m2.gün) Tablo 59 Toz modellemesi sınır değer tablosu...4 Tablo 60 Tipik Evsel Nitelikli Atık Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonları Tablo 6 Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri Tablo 62 Tipik Evsel Nitelikli Atık Su Kirleticileri ve Ortalama Konsantrasyonları Tablo 63 Evsel Nitelikli Atık Su İçerisindeki Kirletici Yükleri Tablo 72 Proje Alanı Risk Analizi Tablosu Tablo 73 Proje Etki Alanı Risk Analizi Tablo 74 Acil Durumlarda Aranması Gerekli Telefon Numaraları x

12 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil Proje Alanının Uydu Görüntüsü ()...5 Şekil 2 Proje Alanının Uydu Görüntüsü (2)...6 Şekil 3 Proje Alanının Uydu Görüntüsü (3)...6 Şekil 4 Bakır Ocağı Uydu Görüntüsü ()...8 Şekil 5 Bakır Ocağı Uydu Görüntüsü (2)...9 Şekil 6 Pasa Döküm Alanı Uydu Görüntüsü ()...0 Şekil 7 Pasa Döküm Alanı Uydu Görüntüsü (2)... Şekil 8 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Uydu Görüntüsü ()... 2 Şekil 9 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Uydu Görüntüsü (2)... 2 Şekil 0 Cevher Stok Alanı Uydu Görüntüsü ()...3 Şekil Cevher Stok Alanı Uydu Görüntüsü (2)...4 Şekil 2 Şantiye Alanını Gösteren Uydu Görüntüsü ()... 5 Şekil 3 Şantiye Alanını Gösteren Uydu Görüntüsü (2)... 5 Şekil 4 İş Akım Şeması...24 Şekil 5 Artvin İli Trafik Hacim Haritası Şekil 6 Artvin İli Nüfus Bilgileri Şekil 7 Artvin İli Arazi Kullanım Durumu Şekil 8 Arazi Kullanım Haritasından bir kesit...64 Şekil 9 Artvin İli Deprem Haritası Şekil 20 Proje Alanını Gösterildiği Diri Fay Haritası Şekil Yılları Arası Basınç Dağılımları Grafiği Şekil Yılları Arası Sıcaklık Dağılımları Grafiği Şekil Yılları Arası Yağış Dağılımları Grafiği Şekil Yılları Arası Bağıl Nem Dağılımı Grafiği Şekil Yılları Arası Yağışlı, Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Dağılımı Şekil Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı Dağılımı Grafiği Şekil Yılları Arası Esme Sayılarına Göre Rüzgar Diyagramı Şekil Yılları Arası Mevsimlik Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı Şekil Yılları Arası Aylık Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı Şekil 30 Uzun yıllar esme hızlarına göre rüzgar hızları diyagramı...93 Şekil 3 Yönlere Göre Aylık Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı...96 Şekil 32 Aylık Ortalama Rüzgar Hızları Grafiği...97 Şekil 33 Maximum Rüzgar Hızı Grafiği Şekil 34 Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayıları Grafiği...99 Şekil 35 Türkiye Fitocoğrafya Bölgeleri (Davis P.H, Harper P.C. and Hege, I.C. (eds.), 97. Plant Life of SouthWest Asia. The Botanical Society of Edinburgh)...00 Şekil 36 Karadeniz Bölgesinin Vejetasyon Formasyonları... 0 Şekil 37 Doğu Karadeniz Dağları Önemli Doğa Alanı Şekil 38 Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m3) Şekil 39 Çöken Partiküllerin Dağılımı (mg/m2saat) Şekil 40 Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (μg/m 3) Şekil 4 Çöken Partiküllerin Dağılımı (mg/m2saat) xi

13 KISALTMALAR SAN. TİC. LTD. ŞTİ. Bkz. ÇGDYY dba DİE SKHKKY g ha kg km Leq Lp m m2 m³ mm no. ort. PM s T.C. vb. Binde Sanayi Ticaret Limited Şirketi Bakınız Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Aağırlıklı desibel Devlet İstatistik Enstitüsü Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Gram Hektar Kilogram Kilometre Eşdeğer Gürültü Seviyesi Ses Şiddeti Seviyesi Metre Metrekare Metreküp Milimetre Numara Ortalama Partikül Madde Saniye Türkiye Cumhuriyeti ve benzeri xii

14 Bölüm : Projenin Tanımı ve Amacı.. Tanımı, hizmet amaçları, önem ve gerekliliği, projenin zamanlama tablosu ETİ BAKIR A.Ş tarafından Doğu Karadeniz Bölgesi, Artvin İli, Murgul İlçesi, sınırları içerisinde, ruhsat numaralı, 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmında BAKIR OCAĞI yapılıp, işletilmesi planlanmaktadır. Söz konusu proje; tarih ve sayılı (değişiklik; tarih ve sayı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği nin, EKI Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesinde Madde 28Madencilik Projeleri: a) 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler tabidir. Bu kapsamda ÇED Yönetmeliğinin 0. Maddesine istinaden ÇED Raporu Özel Formatı doğrultusunda hazırlanmıştır. ÇED Raporu Özel Formatı ekte verilmektedir (Bkz.Ek2) numaralı ruhsat tarihinde ETİ BAKIR A.Ş. tarafından Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden ihale yoluyla alınmıştır. Söz konusu ruhsat sahasının yürürlük tarihi dir numaralı ruhsat ve izin fotokopisi ekte verilmektedir. (Bkz. Ek5) Sahadan çıkarılacak olan malzeme patlatmalı açık ocak işletmeciliği yöntemiyle basamaklar şeklinde işletilecektir. Sahadaki çalışmanın ilk aşamasında bitkisel toprak sıyrılarak arazi ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere geçici depolanacaktır. Bitkisel toprak sıyrılmasını takiben cevher üzerindeki örtü tabakası içerisinde bulunan kayaların sertlik durumuna göre gevşetme patlatmaları, hidrolik kırıcı uç yardımıyla ve doğrudan alınmak suretiyle alınacaktır. Alınan kazı fazlası malzeme sahada daha önceden çalışılmış kısımların doldurulması işleminde kullanılmak üzere geçici depolanacaktır. Sahada yıllık ton üretim planlanmaktadır. Proje kapsamında yılda 0 ay, ayda 25 gün, günde 0 saat çalışılacaktır. Proje alanı orman arazisidir. Proje kapsamında 683 sayılı Orman Kanunu nun 7. maddesi gereğince Orman İzni Artvin Orman Bölge Müdürlüğü nden alınacaktır. Proje kapsamında orman arazisi içerisinde yapılacak çalışmalar süresince, proje alanına herhangi bir malzeme veya atık boşaltılmayacak, proje bittikten sonra alan rehabilite edilecektir Ruhsat Numaralı Bakır Ocağı Projesi kapsamında Artvin Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan ÇED İnceleme Değerlendirme Formu ve / ölçekli Meşçere Haritası ekte verilmektedir. (Bkz. Ek7) Proje alanının gösterildiği / Ölçekli Çevre Düzeni Planı eklerde verilmektedir (Bkz. Ek6). Söz konusu plana göre proje sahası orman alanı içerisinde kalmaktadır.

15 Türkiye bakır yataklarının ise hemen hepsi, Balıkesir Dursunbey yatağı hariç, hidrotermal sedimanter yataklardır. Toplam Türkiye rezervi 2,543 milyon ton ve yatak tipleri de genel olarak masifadese ve stockwork'dur. Aşağıdaki şekilde Türkiye bakır yatakları verilmektedir. Türkiye bugünkü metal bakır rezerviyle, dünya rezervinin ancak % 0,7 sine sahiptir ve dünyada son sıralarda yer almaktadır. Ancak, yurdumuzda yaygın bir bakır mineralizasyonu bulunmasına rağmen, arama çalışmalarına çok yakın zamanda başlanmış olması nedeniyle, bu sahaların ancak küçük bir bu kısmının etütleri tamamlanabilmiştir. Önümüzdeki yıllarda devam edecek arama çalışmalarıyla, bakır rezervinde büyük artışlar sağlanacağı muhakkaktır. Tablo Türkiye Bakır yatakları Kaynak: Dünyada ve Türkiye de Bakır Rezervi, Asım Göktepeli Bakır madeni çeşitli özellikleri nedeni ile elektroteknik elektronik, uçak, motor, telekomünikasyon, elektrik üretim ve dağıtım, ev aletleri, fizik aletleri, harp sanayi, kimya sanayi, inşaat sanayi, süs eşyası gibi kullanım alanı bulunmaktadır. Dünyada tüketilen bakırın %5055 i elektrik endüstrisinde kullanılmaktadır. %5 lik kısmı inşaat sektöründe, %0 u ise makine imalat sanayi ve %0 u ise ulaştırma sanayinde kullanılmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kişi başına tüketilen bakır miktarı 0 kg civarındadır. Ülkemizde ise bu oran.8 kg dır. Dünya bakır rezervlerinin %70'i Şili, ABD, BDT, Zambia, Peru, Zaire ve Dünyada ve Türkiye de Bakır Rezervi, Asım Göktepeli 2

16 Kanada'da, yaklaşık %30 ise diğer ülkelerde bulunmaktadır. Türkiye bakır rezervleri ise (Cu içeriği olarak) 2 milyon ton civarındadır. Ülkemizin bugünkü tüketim değerlerine göre mevcut rezervlerin en fazla 05 yıl yeterli olacağı görülmektedir. Sanayileşen bir Türkiye bugün tükettiği bakırın 45 katını tüketmek zorundadır.2 Toplumların hayat seviyelerini yükseltme arzularına paralel olarak bakır tüketim miktarı ve kullanım alanı gittikçe artmakta ve sonuç olarak bakır fiyatlarındaki genel trendin yükselme şeklinde olduğu görülmektedir. Bakıra duyulan ihtiyacın ve fiyatlarının devamlı olarak artması sonunda bugün bakır yataklarında en düşük ekonomik tenörün (% 0.2) nin de altına düştüğü ve böylece birçok düşük tenörlü bakır yataklarının önem kazandığı görülmektedir. Türkiye'de bugüne kadar yapılan her türlü arama etüdlerinin sonucu olarak, bakır potansiyeli için Doğu Karadeniz bölgesinin en önemli olduğu ve yeni önemli yatakların bulunacağı anlaşılmıştır. Ayrıca Türkiye'nin Yugoslavya'dan İran'a kadar uzanan porfirik bakır kuşağı içinde bulunduğu da bilinmektedir. Bu nedenle ülkemizde porfirik tipi bakır yatakları bulma imkânları da mevcuttur. Söz konusu proje ömrü 0 yıl olarak planlanmış olup proje kapsamında yılda 0 ay, ayda 25 gün, günde 0 saat çalışma yapılması planlanmaktadır. Söz konusu proje için kişi çalıştırılması planlanmaktadır. Bakır ocağı işletmesi için çalışacak personelin konaklama hariç günlük sosyal ihtiyaçlarının karşılanacağı prefabrik şantiye kurulacaktır. Proje kapsamında arazi hazırlığı ve üretim işlemleri birbirini takiben olacak şekilde her yıl gerçekleştirilecektir. Bölüm 2: Proje Alanı ve Etki Alanına Ait Mevcut Durumun Belirlenmesi ve Özellikleri (Projeler için seçilen yerin çevresel özellikleri, yukarıda sıralanan hususlar itibari ile açıklanırken, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından, araştırma kurumdan ve kaynaktan alındığı raporun notlar bölümünde belirtilir veya ilgili harita, doküman ve benzeri belgeye işlenir. Proje sahibince kendi araştırmalarına dayalı bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanalr için ilgili kurum ve kuruluşların yetkileri altında olanlar için ilgili kurum ve kuruluşlardan bu bilgilerin doğruluğunu belirten birer belge alınarak rapora eklenir.) (Proje yeri ve etki alanının mevcut durumu ve planlanan durumu ile ilgili olarak çevresel özelliklerin belirtilmesi) 2.. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje alanı, Artvin ili Murgul ilçesi, Başköy köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje alanı, MurgulArtvin karayoluna yaklaşık 2,5 km mesafede yer almaktadır. Bakır Ocağından Artvin iline toplam 44,3 kilometrelik yol mevcut olup herhangi bir iyileştirmeye ihtiyaç olmayacaktır. Proje alanı çevresinde bulunan yerleşim yerleri ve mesafeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bakır Ocağı proje alanı yer bulduru haritası Ek de, proje alanı ve çevresini gösterir / ölçekli topoğrafik harita Ek3 de verilmiştir. 2 Madencilik Bülteni, KasımAralık 996 3

17 Tablo 2 Bakır Ocağı Çalışma Alanının Yerleşim Yerlerine Göre Durumu Yerleşim Yeri Yönü Yerleşim Yerine Mesafesi (m) Beğendi Mahallesi Güneydoğu 250 Gönüllü(Göğliyet) Mahallesi Kuzeybatı 375 Bayır(Çığale) Mahallesi Kuzey 750 Ahır(Hahur) Mahallesi Kuzeydoğu 000 Kaynak:/ Ölçekli Topografik Harita 2... Faaliyet Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan faaliyet yerinin, lejant ve plan notlarının da yer aldığı Onaylı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planları üzerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) 2... Genel Konum Proje kapsamında 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmında Bakır Ocağı yapılıp işletilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamındaki ruhsat alanına ait koordinatlar ve talep edilen ÇED izin alanının koordinatları Tablo 3 ve Tablo 4 de verilmektedir. Tablo Numaralı Ruhsat Koordinatları Nokta Adı Y 70388, , , , , , , , , , , ,00 4

18 Tablo 4 Talep Edilen ÇED İzin Alanı Koordinatları Nokta Adı Y ÇED İZİN ALANI KOORDİNATLARI Proje alanının uygu görüntüleri aşağıdaki şekillerde verilmektedir. Şekil Proje Alanının Uydu Görüntüsü () 5

19 Şekil 2 Proje Alanının Uydu Görüntüsü (2) Şekil 3 Proje Alanının Uydu Görüntüsü (3) 6

20 Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Tanımı Proje alanı, Doğu Karadeniz Bölgesi, Artvin İli, Murgul İlçesi, sınırları içerisinde kalmaktadır. Proje kapsamında ruhsat numaralı, 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmı ÇED izin alanı olarak talep edilmektedir. Proje alanının bulunduğu bölgeye ait 24/06/20 tarihinde onaylanan, / ölçekli çevre düzeni planına göre ÇED izin alanı, orman alanından, ruhsat alanı, tarımsal nitelikli alan, orman alanı, ağaçlık karakteri korunacak alan ve çayırmera alanından oluşmaktadır. Projeye ait OrduTrabzonRizeGiresunGümüşhaneArtvin Planlama Bölgesi / Ölçekli Çevre Düzeni Planı Ek6 da verilmiştir. Proje alanında tarım arazisi yoktur. Ancak gerek ulaşım yolları, depolama yerleri ve diğer amaçlar ile tarım arazilerine müdahale söz konusu olduğunda, müdahale edilmeden önce 5403 sayılı Kanun kapsamında gerekli izinler alınacaktır. Proje alanı fotoğrafları ekte verilmektedir. (Bkz. Ek5) Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Bütün idari ve sosyal ünitelerin, teknik altyapı ünitelerinin varsa diğer ünitelerin proje alanı içindeki konumlarının vaziyet planı üzerinde gösterimi, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, binaların kat adetleri ve yükseklikleri) Ruhsat sahası içerisinde herhangi bir tesis kurulmayacak olup, yönetim binası yatakhane ve yemekhane kurulacaktır. Bunlar prefabrik olarak getirtilecek olup proje sonunda yerinden tamamen sökülebilecektir Proje için ÇED Çalışması Yapılan Sahanın Sınırlarını Gösterir Topografik Harita Proje alanı F47a4 no.lu paftada yer almaktadır. Proje için ÇED çalışması yapılan sahanın sınırlarını gösterir / ölçekli topografik harita Ek 3 de verilmiştir. 7

21 2..2. Proje Kapsamındaki Üniteler Ocak Ruhsat Numaralı Bakır Ocağı Projesi kapsamında 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmında Bakır Ocağı yapılıp işletilmesi planlanmaktadır. Ocak çalışması, 3,8 hektarlık açık ocak işletme alanında gerçekleşecektir. Açık ocak işletme alanı koordinatları aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 5 Açık Ocak İşletme Alanı Koordinatları NOKTA Y 7669, , , , , , , , , ,854 Faaliyetin gerçekleştirilmesi planlanan açık ocak işletme alanının uydu görüntüsü aşağıdaki şekillerde verilmektedir. Şekil 4 Bakır Ocağı Uydu Görüntüsü () 8

22 Şekil 5 Bakır Ocağı Uydu Görüntüsü (2) Bakır Ocağı çalışma alanına en yakın yerleşim yerleri proje alanının güneydoğusunda yer alan ve alana 250 m mesafedeki Beğendi Mahallesi, proje alanının kuzeybatısında yer alan ve alana 375 m mesafedeki Gönüllü Mahallesi, proje alanının kuzeyinde yer alan ve alana 750 m mesafedeki Bayır Mahallesi ve proje alanının kuzeydoğusunda yer alan ve alana 000 m mesafedeki Ahır Mahallesidir Ekonomik Olmayan Kaya Ruhsat Numaralı Bakır Ocağı Projesi kapsamında 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmında yapılması planlanan Bakır Ocağı ndan pasa malzemesi çıkacaktır. Sahadan üretilecek olan Bakır için yapılan Arama ve etüt faaliyetleri sonucunda cevher zonu nun %60'ı satılabilir cevher miktarıdır, bu durumda geriye kalan % 40 lık kısım pasa malzemesidir. Bu malzemenin projenin bitimine kadar depolanması söz konusudur, bu amaçla proje alanı içinde pasa depolama alanı belirlenmiştir. Bu alanda projenin sona ermesiyle beraber depolanan malzeme arazi ıslahı için kullanılacak ve üzeri bitkisel toprakla örtülerek rehabilite edilecektir. Proje kapsamında belirlenen pasa döküm alanı, talep edilen ÇED izin alanının içinde kalmaktadır ve 0,958 hektardır. Pasa döküm alanının koordinatları aşağıdaki tabloda verilmektedir. 9

23 Tablo 6 Pasa Döküm Alanı Koordinatları NOKTA Y 7826, , , , , , , ,966 Proje kapsamında kurulacak olan pasa döküm alanının uydu görüntüsü aşağıdaki şekillerde verilmektedir. Şekil 6 Pasa Döküm Alanı Uydu Görüntüsü () 0

24 Şekil 7 Pasa Döküm Alanı Uydu Görüntüsü (2) Pasa döküm alanına en yakın yerleşim yerleri proje alanının güneydoğusunda yer alan ve alana 250 m mesafedeki Beğendi Mahallesi, proje alanının kuzeybatısında yer alan ve alana 375 m mesafedeki Gönüllü Mahallesi, proje alanının kuzeyinde yer alan ve alana 750 m mesafedeki Bayır Mahallesi ve proje alanının kuzeydoğusunda yer alan ve alana 000 m mesafedeki Ahır Mahallesidir Bitkisel Toprak Depo Alanı Arazi hazırlama ve cevher üzerindeki örtü toprağının alınması için; kazı işlemi yapılacaktır. Kazı işlemlerinde toprak yüzeyinden bitkisel toprak sıyrılacaktır. Çalışmaların ardından çıkan bitkisel toprak proje bitiminde bitki yapısına uygun şekilde geri serilecek ve arazi ıslah çalışmalarında kullanılacaktır. Bitkisel toprak geçici olarak ayrı bir alanda depolanacaktır. Bitkisel toprak depolama alanı koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 7 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Koordinatları NOKTA Y 7923, , , , , , , ,275 Bitkisel toprak depolama alanının uydu görüntüsü aşağıdaki şekillerde verilmektedir.

25 Şekil 8 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Uydu Görüntüsü () Şekil 9 Bitkisel Toprak Depolama Alanı Uydu Görüntüsü (2) 2

26 Stok Alanı Ruhsat Numaralı Bakır Ocağı Projesi kapsamında 504,30 hektarlık sahanın, 54,2 hektarlık kısmında yapılması planlanan Bakır Ocağı ndan çıkacak olan cevherin geçici olarak depolanması söz konusu olacaktır. Cevher stok alanı yaklaşık 0,2 hektarlık alan kaplayacaktır. Bu amaçla belirlenen stok alanının koordinatları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 8 Cevher Stok Alanı Koordinatları NOKTA Y 7873, , , , , , , ,593 Stok alanının uydu görüntüsü aşağıdaki şekillerde verilmektedir. Şekil 0 Cevher Stok Alanı Uydu Görüntüsü () 3

27 Şekil Cevher Stok Alanı Uydu Görüntüsü (2) Cevher stok alanına en yakın yerleşim yerleri proje alanının güneydoğusunda yer alan ve alana 250 m mesafedeki Beğendi Mahallesi, proje alanının kuzeybatısında yer alan ve alana 375 m mesafedeki Gönüllü Mahallesi, proje alanının kuzeyinde yer alan ve alana 750 m mesafedeki Bayır Mahallesi ve proje alanının kuzeydoğusunda yer alan ve alana 000 m mesafedeki Ahır Mahallesidir Şantiye/İdari Bina Ruhsat sahası içerisinde şantiye kurulmayacaltır. Yönetim binası yatakhane ve yemekhane, prefabrik olarak getirtilecek olup proje sonunda yerinden tamamen sökülebilecektir. Proje alanında, şantiyenin yerini gösteren uydu görüntüsü aşağıdaki şekillerde verilmektedir. 4

28 Şekil 2 Şantiye Alanını Gösteren Uydu Görüntüsü () Şekil 3 Şantiye Alanını Gösteren Uydu Görüntüsü (2) 5

29 Nakliye Güzergahı Ocaktan Artvin iline yol mevcut olup herhangi bir iyileştirmeye ihtiyaç yoktur. Tüvenan cevher nakliyesi kamyonlarla yapılacaktır. Malzeme ruhsat sahasından mevcut yoldan nakledilecek olup taşıma işi ruhsat sahibine ait ekipmanlar ile yapılacaktır. Nakliye güzergâhı vaziyet planı üzerinde gösterilmiş ve ekde bilgilerinize sunulmuştur. (Bkz. Ek4) Diğer Bu bölümde değinilecek başka bir husus bulunmamaktadır Projenin Özellikleri Proje kapsamında kullanılacak üretim yöntemleri Ruhsat sınırları dâhilinde cevherin üretimi sahadaki cevherin yüzeye yakın yerlerinde açık işletme yöntemiyle yapılacaktır. Açık İşletme Yöntemi: Cevher üretimi patlatmalı açık işletme üretim yöntemiyle basamaklar halinde yapılacaktır. Üretimin yapılacağı açık işletme yaklaşık m. kotunda yer alacaktır. Açık işletme projesi, yapılan jeoteknik çalışma sonuçları ve öngörülen ekipman boyutları göz önüne alınarak hazırlanmıştır İlk etapta cevher üzerinden sıyrılacak bitkisel toprağın (ağaç, bitki, çalı vb.) tamamı toprak kazma yöntemleriyle kaldırılacaktır. Bitkisel toprak içerisindeki yumuşak kayalar yükleyici kullanılarak doğrudan kazılacaktır. Sağlam kaya birimleri de kazı öncesi patlatma yapılarak gevşetilecektir. Çalışma alanından sıyrılacak olan bu bitkisel toprak proje sonunda arazi yenileme çalışmalarında kullanılmak üzere ayrı bir alanda depolanarak korumalı bir şekilde saklanacaktır. Bitkisel toprağın kaldırılmasına takiben cevher kütlesine ulaşabilmek için örtü tabakası kaldırılacaktır. İşletme sahasında kaldırılacak malzemenin gevşek ve zayıf mukavemetli kaya olanları doğrudan veya hidrolik kırıcı uçla yerinden sökülecek sert olanlar ise patlatma işlemiyle gevşetildikten sonra yükleyicilerle kaldırılacaktır Numaralı Ruhsat İşletme Projesi,202 6

30 Çalışma alanında oluşturulacak basamakların genel şev açısı 55, basamak şev açısı 70 olarak alınmıştır. Basamakların genişliği 68 m ve yüksekliği 02 m. olarak alınmış, ancak cevherleşmenin ve formasyonun durumuna uygun olarak bazı kısımlarda bu değerler değiştirilecektir. Ulaşım rampaları 2 m. genişliğinde ve %02 eğimde olacaktır. Kayaç kazısı için kullanılacak olan patlayıcılar; sahaya gerekli izinler ve güvenlik önlemleri alınarak nakledilecek ve patlayıcı deposunda muhafaza edilecektir. Patlayıcıların kullanımı yürürlükteki tüm kanun ve yönetmeliklere uygun şekilde gerçekleştirilecektir. Patlatılarak ana kütleden ayrılması sağlanan malzeme ekskavatör yardımıyla ocak içine alınarak kamyonlara yüklenecek ve yakın çevrede bulunan ve kırmaeleme tesislerine tüvanan halde nakledilecektir. Ocaktan çıkması muhtemel büyük blok kayaçlar ise, hidrolik kırıcı vasıtasıyla kırılarak küçültülecek ve daha sonra nakliyesi yapılacaktır.4 Üretim Zayiatı Ve Pasa: Sahadan üretilecek olan Bakır için yapılan arama ve etüt faaliyetleri sonucunda cevher zonu nun %60'ı satılabilir cevher miktarıdır. Sonuç olarak satılabilir nitelikteki Bakır içeren kayaç arından koparılacak kayaç miktarının toplam hacmin %60'ına tekabül ettiği görülmüştür.5 Patlatma Tekniği ve Detayları:6 Patlatma Dizayn: Delik Delme ve Delik Çapı Seçimi: Üretim yapılırken formasyonun yumuşak yapısından dolayı sadece gevşetme amaçlı patlatma yapılacaktır. Gevşetme patlatmalarında az miktarda patlayıcı madde kullanılması öngörülmüştür. Başlangıçta delik delinecek olan sahanın delici makinelerin rahat çalışabileceği şekilde tesviyesi gerekecektir. Delik yerleri ölçülerek işaretlenmeli ve işaretlenen yerlere deliğin delinmesi sağlanacaktır. Delik boyları tabanda aynı seviyede olacak şekilde delinecektir. Delik Çapı Seçimi: Delik çapı seçimi patlatma performansını etkileyen önemli faktörlerden olup, delik çapı tespit edilirken dikkate alınması gereken farklı parametreler şunlardır Numaralı Ruhsat İşletme Projesi, Numaralı Ruhsat İşletme Projesi, Numaralı Ruhsat İşletme Projesi,202 7

31 Üretim kapasitesi Kademe yüksekliği İstenilen parça boyutu Kaya yapısı Patlayıcı madde cinsi Çevresel faktörler Kazı yöntemi Uygun çapta delinmeyen deliklerden dolayı ihtiyaçtan fazla patlayıcı madde kullanmak zorunda kalınmaktadır. Üstelik istenilen sonuç alınamamaktadır. Delik çapı tespitinde basamak veya dilim kalınlığı temel alındığında iki farklı yaklaşım ön plana çıkmaktadır. Basamak yüksekliği göz önüne alınarak delik çapı belirlendiğinde, delik çapı basamak yüksekliğinin % 0,5 i arasında olması gerekmektedir. Pratik olarak uygulanabilecek diğer bir yaklaşım ise, delik çapının inç cinsinden değeri K/3 olarak basitçe hesaplanır. Patlayıcı Madde: Patlayıcı madde olarak dinamit ve ANFO kullanılması planlanmıştır. ANFO; amonyum nitrat ile fuel oil in belirli oranlarda karıştırılması sonucu elde edilen patlayıcı bir karışımdır. Amonyum nitrat, kimyasal formülü NH4NO3 olan oksijen taşıyıcı bir kimyasal maddedir. Teknik amonyum nitratlar, nitrogliserin bazlı dinamitler ve Emülsiyon patlayıcıların üretiminde kullanılmaktadır. Prilporoz amonyum nitratlar, ANFO üretiminde kullanılmaktadır. ANFO nun yaygın olarak kullanılmasının nedenleri; Temel girdilerin yaygın olarak bulunması ve kullanılması Diğer patlayıcı maddelere göre ucuz olması Hazırlanmasının kolay olması Kullanımının kolay olması Depolama ve taşımada emniyetli olması Kapsüller: Başarılı bir patlatmanın planlanmasında ateşleme sisteminin seçimi önemli bir yer tutmaktadır. Ateşleme sistemleri, elektrikli ateşleme sistemleri, elektriksiz ateşleme sistemleri ve elektronik ateşleme sistemleri olarak gruplandırılmaktadır. Patlayıcı madde üreten kuruluşlar patlayıcı madde temini ve patlatma hizmetlerini yürütmektedir. Sahalarımız için yapılan sözleşmelere bağlı olarak bu kuruluşlarca patlayıcı madde temini yapılmaktadır. Yapılan bu anlaşma ile patlayıcı madde deposu yapılmayacak olup patlayıcı madde nakli anlaşmalı firma tarafından yapılacaktır. Sahada Uygulanacak Patlatma Sistemi: Ruhsat sahasında düşünülen patlatma sistemi olarak genel anlamda uygulama bulan ve emniyet açısından uygun infilaklı fitil ateşleme sistemi kullanılacaktır. İnfilaklı fitil ateşleme 8

32 sistemi elektriksiz ateşleme sistemlerine dâhil olup modern elektrikli ateşleme sistemlerine bir alternatif olarak değerlendirilmektedir. Ülkemizde uygulama açısından oldukça yaygındır. Ruhsat sahasında kullanılacak patlatma elemanları şunlardır; Patlayabilir Karışım (Patlayıcı Madde) : Patlayıcı madde olarak ANFO kullanılması planlanmaktadır. ANFO, basitçe % 94,5 amonyum nitrat ile % 5,5 fueloilin birleşiminden oluşmaktadır. ANFO nun suya mukavemeti zayıftır. Sulu ortamlarda su ile temas etmesi durumunda patlayıcı özelliğini yitirir. Bu nedenle sulu deliklerde ANFO nun bir diğer çeşidi olan ve suya direnci oldukça iyi Elbar 00 patlayıcısı da kullanılabilecektir. Dinamit: Dinamit ocak işletmeciliğinde yemleme amacıyla kullanılmaktadır. Dinamit kapsül ile rahatlıkla patlatılabilmektedir. Ancak ANFO nun reaksiyona girmesi ve patlatma işleminin olabilmesi için daha güçlü bir şoka ihtiyacı vardır. Dinamit de bu nedenle kullanılmaktadır. Yemleme dinamiti olarak Jelatinit dinamit veya yeni nesil emülsiyon dinamitleri kullanılabilecektir. Kapsül: Kapsül olarak 8 Numaralı Tahrik kapsülü kullanılacaktır. Kapsülün kullanım amacı infilaklı fitili ateşlemektir. Kapsülün içerisinde 0 gr PETN olarak adlandırılan yüksek hassasiyetli bir patlayıcı madde bulunmaktadır. Kapsülün ateşlenmesi ile birlikte infilaklı fitil yanmaya başlayacaktır. Fitil: Kapsülden alınan şoku sn. de ortalama 7 km yol alabilen infilaklı fitil dinamite iletecek ve patlatma işleminin gerçekleşmesini sağlayacaktır. İnfilaklı fitiller 0 grlık ve 5 grlık olarak kullanılabilecektir. Ayrıca her patlatma işleminde kapsüle ateşlemeyi iletmek amacıyla emniyetli fitil kullanımı olacaktır. Emniyetli fitil dakika da 2 m yanma hızı ile ateşleyiciye zaman sağlamaktadır. Emniyetli fitil ise mıça (meşale) ile yakılacaktır. Yapılan çalışmalar ışığında pasa ve cevherin serbest hale gelebilmesi için delme patlatma işlemine gerek olduğu belirlenmiştir. Patlatma dizaynı parametreleri aşağıdaki gibi seçilmiştir. Delik çapı : 5 mm Basamak yüksekliği: 02 m Delik Aralığı : 3 m Dilim Kalınlığı: 3 m Patlatmanın yaratacağı ses ve sarsıntı etkisini en aza indirmek ve verimli bir patlatma işlemi yapabilmek amacıyla infilaklı fitil ateşleme sisteminde gecikme elamanı olarak kullanılan role kullanılacaktır. Delik Düzeni Geometrisi: İşletme yöntemi bölümünde belirlenen basamak boyutlandırılmasına göre delik geometrisi planlanmıştır. Planlanan delik çapı, basamak yüksekliği, parçalanma, basamak 9

33 stabilizesi, arazi koşulları ve çevresel koşullar dikkate alınmıştır. Delik geometrisi planlanırken delik çapı, basamak yüksekliği, dilim kalınlığı ve delikler arası mesafe gibi parametreler dengelenmelidir. H = Basamak Yüksekliği (2 m) D = Delik Çapı (5 mm) V = Dilim Kalınlığı (3 m) E = Delikler Arası Mesafe(3 m) Delik boyu basamak tabanından m daha fazla delinecektir. Delik boyu L = 2 + m = 3 m hesaplanmıştır. Bir delik ateşlemesiyle gevşetilecek malzeme hacmi = 3 m x 3 m x 2 m = 08 m3 tür. Bu sayede bir deliğin ateşlenmesi ile elde edilecek malzeme miktarı = 08 m3 tür. Bir delikte doldurulacak patlayıcı madde miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Delik boyunun dilim kalınlığı kadar olan bölümü sıkılama malzemesi geri kalan kısmı ise patlayıcı madde ile doldurulacaktır. Q = Patlatıcı madde miktarı, (ton) A = delik alanı (0,0 m2) L = delik uzunluğu (3 m) S = sıkılama boyu (3 m) Y = patlayıcı madde yoğunluğu, (0,82 ton/m3) n = delik sayısı (adet) Q = (n) x (LS) x A x Y = () x (43) x 0,0 x 0,82 = 0,0902 ton, kg cinsinden ise bir delikte 90 kg ANFO kullanılacaktır. Ancak, yapılacak patlatmalar üretim amaçlı değil yalnız gevşetme amaçlı olacağı için delik başına 36 kg ANFO kullanılacaktır. Karışımın patlatılması için Emülite tipi dinamit kullanılacaktır. Yemleme olarak 0,4 kg dinamit, ve gecikme elemanı dahil adet kapsül kullanılacaktır. 20

34 Hesaplanan bu sonuçlara göre ocakta birim m3 malzeme elde etmek için gerekli patlayıcı madde miktarı, Anfo = 36 kg/08 m3 = 0,34 kg/m3 Dinamit = 0,4 kg/08 m3 = 0,0038 kg/m3 Kapsül= adet/08 m3 = 0,0 adet/m3 Proje kapsamında yapılacak patlamaya ilişkin bilgiler aşağıdaki tablolarda da verilmiştir. Tablo 9 Yıllık Patlatma Bilgileri K; Basamak Yüksekliği (m) 2 Bmax; Dilim Kalınlığı (m) 3 d; Delik Çapı (m).5 U; Alt Delik Boyu (m) 0.9 H; Delik Boyu (m) 2.9 S; Delikler arası uzaklık (m) 3.00 ho ; Sıkılama Boyu (m) 3 ht; Taban şarj boyu (m) 3.9 hc; Kolon şarj boyu (m) 6 Bir delik ile gevşetilcek malzeme hacmi (m3) Yıllık Üretim ( m3) n; Toplam Delik Sayısı 56 lt; Gerekli Taban şarj Konsantrasyonu (kg/mdelik) Qt; Taban Şarj Miktarı (kg) lc; Gerekli Kolon Şarj Konsantrasyonu(kg/mdelik) Qc; Kolon Şarj Miktarı (kg) Q; Toplam Delik Şarj Miktarı (kg/delik) q; Özgül Şarj (kg/m ) t; Delikler Arası Gecikme Süresi (ms) 5 Patlatma Başı İlerleme (m) 2.26 Delme Hızı (dk/m) 2 Bir Delik İçin Delme Süresi (dk) 25.8 Bir Patlatmadaki Delik Sayısı 8 Toplam Delme Süresi (dk/patlatma) Bir Deliği Şarj Etme Süresi (dk) 2 Bekleme Süresi (dk) 30 Toplam Şarj Etme Süresi (dk) 6 Toplam Patlatma Süresi (sa) 4.2 2

35 Ocakta kullanılmak üzere temin edilecek patlayıcı madde Ankara veya İstanbul gibi illerde hizmet veren patlayıcı madde konusunda deneyim ve tecrübeye sahip anlaşmalı firmalar tarafından sağlanacaktır. Patlayıcı maddelerin kullanımı ile ilgili olarak 29 Eylül 987 tarih ve 2028 sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esasları tüzük hükümlerine uyulacaktır Üretim miktarları (Toplam Cevher ve İşletilebilir Rezervler), Rezervler ve Rezervin Tespit Yöntemleri Ruhsat sahalarında arama faaliyet dönemlerinde ve eski dönemlerde yapılan jeolojik etütler, yüzeyde yapılan jeokimyasal örnekleme çalışmaları, sınır sahalarda yapılan yüzey araştırmaları sonucu, yapılmış eski sondaj verileri ve alınan kaya numunelerinden 5 metre etki mesafesi, yüzey alanı ve derinliği dikkate alınarak hesaplanan rezerv tablosu aşağıdadır. Görünür Rezerv Özellikleri Açıklama Yüzey Alanı (m2) Kalınlık (m) Hacim (m3) Bulgu Toplam Yoğunluğu (g/cm) Bakır 2.6 Rezerv (ton) Tenör (%) %.5 %.5 Görünür Rezerv; Sahamızda 32,63 hektarlık bulgu içerisinde toplam m2 alanda ortalama m kalınlığında bulunan %,5 Cu içeren 67.7 ton görünür Bakır rezervi tespit edilmiştir. Muhtemel Rezerv Özellikleri Açiklama Yüzey Alanı (m2) Kalınlık (m) Hacim (m3) Bulgu Toplam Yoğunluğu (g/cm) Bakır 2.6 Rezerv (ton) Tenör (%) % 0.28 % 0.28 Muhtemel Rezerv; Sahamızda öngörülen yaklaşık m2 alanda 0,05 m kalınlığında ortalama %0,28 Cu içeren toplamda.93.7 ton düşük tenörlü muhtemel Bakır rezervi olduğu tahmin edilmektedir. 22

36 Toplam Rezerv; Bunlara bağlı olarak sahamızda toplamda görünür ve muhtemel olmak üzere ton %,50,28 Cu içeren rezerv bulunmaktadır.7 Görünür Rezerv Koordinatları;.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta Sağa (Y) Yukarı() Alan: 32,63 Hektar Muhtemel Rezerv Koordinatları;.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta 6.Nokta Sağa (Y) Yukarı() Alan: 504,30 Hektar Numaralı Ruhsat İşletme Projesi,202 23

37 İş akım şeması, Proje kapsamında bakır üretimi patlatmalı açık ocak işletme yöntemiyle yapılacaktır. Bitkisel toprak sıyırma ve hafriyat işlemlerinden sonra basamaklar halinde iletilecek olan bakır ocağında bakır madeni sertliğine göre doğrudan ekskavatör veya patlatma yoluyla alınacaktır. Projeye ait iş akım şeması Şekil 4 de verilmiştir. Şekil 4 İş Akım Şeması 24

38 Üretimde kullanılacak makinelerin, araçların ve aletlerin miktar ve özellikleri, çalışacak personel sayısı, Proje konusu bakır cevherleri ocak sahasından çıkarılacak ve sahada hiçbir işleme tabi tutulmadan işleme tesislerine gönderilecektir. Ruhsat sahası içerisinde herhangi bir tesis kurulmayacak olup, yanlızca personelin sosyal ihtiyaçlarını karşılaması için prefabrik şantiye kurulacaktır. Bunlar prefabrik olarak getirtilecek olup proje sonunda yerinden tamamen sökülebilecektir. Proje kapsamında kişi çalışacaktır. Makine Parkı ve Teçhizat Listesi: adet ekskavatör 2 adet kamyon adet WagonDrill delici adet kompresör adet yükleyici(loader) adet Arasöz adet binek oto (şantiyeye ulaşım, acil ihtiyaçlar ve mubayaa işlemi için), Muhtelif el aletleri, kriko, su ve akaryakıt tankları kullanılmaktadır Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları, Proje konusu bakır cevherleri ocak sahasından çıkarılacak ve sahada hiçbir işleme tabi tutulmadan işleme tesislerine arz edilecektir. Yalnızca kayaç kazısı için patlayıcı kullanılacak olup patlayıcılar; sahada gerekli izinler ve güvenlik önlemleri alınarak kullanılacak, nakledilecek ve patlayıcı deposunda muhafaza edilecektir. Patlayıcı maddeler proje sahasında depolanmayacaktır. Patlatma çalışmalarının yapılabilmesi için gerekli olan patlayıcı madde ruhsatı üretim çalışmalarına başlanmadan önce alınacak ve patlatmalar ehliyetli kişilerce ve gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra yapılacaktır. Tüm patlatma işlemlerinde jandarma birimleri ile koordineli hareket edilecektir. Patlatma esnasında inşaat araç ve makinelerini işleten kişiler de dâhil olmak üzere kolayca duyulabilecek, yeterli sesi olan bir siren olacaktır. Çalıştırılacak olan bütün patlatma elemanları ilgili Devlet Otoriteleri nce teste tabi tutulan ve belgelendirilen kişilerden seçilecektir. 25