TRABZON SOSYAL BİLİMLER LİSESİ. Engellilerde Evlilik Psikolojisi/ Marital Psychology of Disabled People

Transkript

1 TRABZON SOSYAL BİLİMLER LİSESİ Engellilerde Evlilik Psikolojisi/ Marital Psychology of Disabled People Deniz Karanlık Nigar Erdemiroğlu 1

2 Projenin Amacı I: Bu araştırma; engelli bireylerin evlilik kurumuna bakış açılarını ve psikolojik yaklaşımlarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Ayrıca şu sorulara cevap aranmıştır : This study is designed to find out the disabled people s perspective on marriage and their psychological approach. We also tried to find answer to those questions: Engelli Evlilik Görselleri I 2

3 Projenin Amacı II: Engelli bireylerin evlenmek isteyip istemedikleri/ Whether the disabled would like to marry Evlilik kurumuna yaklaşımda biyolojik mi yoksa toplumsal bakış açılarının daha etkili olduğu/ Whether the biologic or social perspective is more effective to the approach of marital instutition. Engellilerin gelecek imajında evliliğin yeri/ The role of marriage in disabled people s future image. Toplumun engelli evliliklerine bakış açısı ve bunun engelli psikolojisi üzerine etkileri/ The prespective of society on the marriage of disbled people and the effect of this on disabled people s psychology. 3

4 Projenin Gerekçesi : Engelli bireyler hakkında bu güne kadar birçok çalışma yapılmıştır. Ancak yapılan çalışmaların büyük bölümü daha çok engellilerin eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmet alımıyla ilgili karşılaştıkları sorunlar üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çalışmada bizler,engellilerin ve çevrenin engelli evliliklerine karşı yaklaşımlarını ve bu yaklaşımların engelli psikolojisi üzerine etkilerini irdeleyeceğiz. There have been many studies about the disabled individuals so far. However most of them focused on the problems of handicapped people s education, health, transportation etc. We ll inspect the attitude of the handicapped and others about the marriage of handicapped people and the effect of this on their psychology. 4

5 Varsayımlar : Engelli evlilikleri toplumda yadırganmakta ve bu dışlanmışlık engelli psikolojisi üzerinde olumsuz etkiler bırakmaktadır. People find such marriages strange and this understanding effects the disabled negatively Engellilerin büyük çoğunluğu evlilik olgusuna olumlu yaklaşmaktadır. A Great majerity of the handicapped feel positive about marriage. Meslek sahibi olma ve evlilik kurumuna katılım açısından anlamlı bir ilişki vardır. Having a job and getting married are quite selated. Engelli kadınların evlenme olasılıkları erkek engellilere göre daha zordur. The chance of getting married for female disabled is lower than male. 5

6 Yöntem I : Araştırma, Trabzon ilinde rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen kişiler üzerinden yürütülmüştür. The study was carried out by chasing random people. Araştırmaya 52 Engelli, 103 Toplumun farklı kesimlerinden olmak üzere toplam 155 gönüllü katılmıştır. 52 disabled and 103 volunteers from different sections of the society joined the study 6

7 Yöntem II : 10 u bekar evli engelli ayırmaksızın ortak olmak üzere; 5 soru bekar engellilere, 2 soru evli engellilere, Toplam 17 anket sorusu, ayrıca durumun hassasiyeti göz önüne alınarak dört mülakat sorusu hazırlanmıştır.ayrıca 11 soruluk toplumsal algı anketi de uygulanmıştır. 7

8 Yöntem III: Anket ile elde edilen veriler SPSS for Windows Evaluation programı ile Frequencies, Crosstabs, Independent Samples Test, Ki-Kare analiz edilip Microsoft Office Excel 2007 programı ile grafikler elde edilmiştir. We obtained some graps by oficce programmes using the data from the survey. 8

9 Öğrenciler proje görseli : 9

10 Birinci bölüm : Engellilerde evlilik psikolojisi olgusunun tespiti ve anket analizi Determination the marital psychology of the handicapped and analyzig the survey. 10

11 Bulgular ve Sonuçlar I : Kadın engelli oranı Erkek engelli oranı % 41.4 % 58.6 Türkiye deki kadın ve erkek engelli oranında çok büyük farklar görülmemektedir. Kaynak: TÜİK, Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması,

12 Bulgular ve Sonuçlar II : Sonuç 1: Eğitim düzeyi ile sosyalleşme arttıkça evlenme ve aile kurma isteğinin doğru oranda arttığı tespit edilmiştir. There is a direct relation between the level of education socialitation and demand for marriage. Sonuç 2: Özellikle evli olan ve meslek sahibi olan engellilerin hayata daha olumlu baktıkları ve yaşam enerjilerinin bekar engellilere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir It s found out that the handicapped who are married and have a job has a more positive attidute and energy than the single ones. 12

13 Bulgular ve Sonuçlar III : Evlenmeyi düşünüyor musunuz? hiçbir zaman bazen sık sık her zaman 31% 13% 6% 50% Evlenmeyi düşünüyor musunuz? sorusuna araştırmaya katılan bekar engellilerin %50 si bazen, %31 i her zaman, % 13 ü hiçbir zaman ve geri kalan %6 sı ise sık sık cevabını vermiştir. 13

14 Bulgular ve Sonuçlar IV : Sonuç 3 : Araştırmaya katılan bekar engellilerin yaklaşık %80 i evliliği düşünmektedir.çok az bir kesim olumsuz bakmaktadır. Onlar ise çevreden gelecek psikolojik baskılardan çekinmektedirler. 80% of the single handicapped who joined the survey plan to get married. Very few of them stain from marriage. They abstain from the marriage because of the psychologial pressure. 14

15 Bulgular ve Sonuçlar V : Evlenebileceğim kişi de engelli olmalıdır. 22% 6% 41% Hiç katılmıyorum Katılmıyorum 19% 12% Kısmen katılıyorum Evlenebileceğim kişi engelli olmalıdır. İfadesine araştırmaya katılan bekâr engellilerin %53 ü katılmıyorum, % 28 i katılıyorum, % 19 u kısmen katılıyorum cevabını vermiştir. 15

16 Bulgular ve Sonuçlar VI : Sonuç 4: Araştırmaya katılan engellilerin büyük bölümü,özellikle de erkekler evlenebilecekleri kişilerin engelli olmasını istemediklerini belirtmişlerdir. Most of the disabled people who attended the survey, particularly the male, stated that they wouldn t get married with a handicapped person 16

17 Bulgular ve Sonuçlar VII : Evlilik kurumunu yürütebileceğime inanıyorum. 10% 10% Kısmen katılıyorum Katılıyorum 80% Tamamiyle katılıyorum Evlilik kurumunu yürütebileceğime inanıyorum. İfadesine; araştırmaya katılan engellilerin %90 ı katılıyorum ve geri kalan %10 u kısmen katılıyorum cevabını vermiştir. 17

18 Bulgular ve Sonuçlar VIII: Sonuç 5: Engellilerin tamamına yakını evlilik kurumunu yürütebileceğine inanmaktadır. Almost all of the handicapped believe that they can manage a marriage. 18

19 Bulgular ve Sonuçlar IX: Toplumda engelli evliliklerine olan bakış açısı bizleri psikolojik olarak etkilemektedir. 38% 14% 14% Hiç katılmıyorum Katılmıyorum 15% 19% Kısmen katılıyorum Toplumda engelli evliliklerine olan bakış açısı bizleri psikolojik olarak etkilemektedir. ifadesine araştırmaya katılanların %57 si katılıyorum, % 15 i kısmen katılıyorum, % 28 i katılmıyorum ise hiç katılmıyorum cevabını vermiştir. 19

20 Bulgular ve Sonuçlar X : Sonuç 6: Toplumda engelli evliliklerine olan bakış açısı engellileri %60 oranında etkilemektedir. The point of view about the handicapped in society affect at 60% 20

21 Bulgular ve Sonuçlar XI: Dernek-Okul-Vakıf gibi kurumların eş bulma sürecinde katkısı vardır. 40% 10% 10% Hiç katılmıyorum 13% Katılmıyorum Kısmen katılıyorum 27% Katılıyorum Tamamiyle katılıyorum Dernek, vakıf, okul gibi kurumların eş bulma sürecinde katkısı vardır. İfadesine araştırmaya katılan engellilerin %50 si katılıyorum, %27 si kısmen katılıyorum ve geri kalan %23 ü katılmıyorum cevabını vermiştir. 21

22 Bulgular ve Sonuçlar XII: Sonuç 7: Engelli derneklerinin özellikle şehir merkezlerinde engellilerin sosyalleşmesine ve tanışmasına önemli katkıları olduğu tespit edilmiştir. Associations for the handicapped contribute to their socialitation and meeting drastically especially in city centres. 22

23 Bulgular ve Sonuçlar XIII: Çocuk yetiştirmeye yönelik gelecek kaygısı taşıyorum. 14% 12% 44% Hiç katılmıyorum 15% 15% Katılmıyorum Evlilikle ilgili yaklaşımınızda çocuk yetiştirmeye yönelik bir gelecek kaygısı yaşıyorum. Ifadesinde araştırmaya katılan engellilerin %59 ı katılmıyorum, %15 i kısmen katılıyorum ve geri kalan %26 sı katılıyorum cevabını vermiştir. 23

24 Bulgular ve Sonuçlar XIV: Sonuç 8 : Engelli bireylerden çocuk yetiştirmeye yönelik gelecek kaygısının bekar engellilerde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. The single handicapped are more worried than the married ones in terms of raising children. 24

25 Bulgular ve Sonuçlar XV: Sonuç 9: Engelli bireyler içerisinde kadın engellilerin erkek engellilere göre daha dezavantajlı olduğu gözlenmiştir. It s been observed that female handicapped are more disadventegaus than the male ones. 25

26 26

27 Bulgular ve Sonuçlar XVI: Engellilerin de evlenme hakkı olduğunu düşünüyorum. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Kısmen katılıyorum 7 6,8 6,8 6,8 Katılıyorum 39 37,9 37,9 44,7 Tamamiyle Katılıyorum 57 55,3 55,3 100,0 Total ,0 100,0 Engellilerin de evlenme hakkı olduğunu düşünüyorum. İfadesine araştırmaya katılan halkın %93 ü katılıyorum ve geri kalan %7 si kısmen katılıyorum cevabını vermiştir. 27

28 Bulgular ve Sonuçlar XVII: Engelli bir kadının evlenmesi engelli bir erkeğe göre daha zordur. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Hiç katılmıyorum 10 9,7 9,7 9,7 Katılmıyorum 16 15,5 15,5 25,2 Kısmen katılıyorum 30 29,1 29,1 54,4 Katılıyorum 32 31,1 31,1 85,4 Tamamiyle Katılıyorum 15 14,6 14,6 100,0 Total ,0 100,0 Engelli bir kadının evlenmesi, engelli bir erkeğin evlenmesine göre zordur. İfadesine araştırmaya katılan halkın %46 sı katılıyorum, %29 u kısmen katılıyorum ve geri kalan %25 i katılmıyorum cevabını vermiştir. 28

29 Bulgular ve Sonuçlar XVIII: Sonuç 10: Büyük oranda toplumun engelli kadın evliliğine daha olumsuz baktığını göstermiştir.bunda ev bakımı,çocuk yetiştirme,eş bakımı gibi rollerin daha çok kadın kimliğiyle aynı anda algılanması nedeniyle kadının engelli olması kadın açısından dezavantajlı bir durum olarak algılanmıştır. Mostly society find disbled women s marriage unfavorable. Behind this result there is understanding of women s identity which includes cooking,taking care of children and husband in a society. 29

30 Bulgular ve Sonuçlar XIX: Yapılan araştırmalar sonucunda üç çeşit veriye ulaşılmıştır: Three kinds of datas were stated after researchs: Toplum Görme engellilerin evlenmesi daha uygundur ifadesine %71 oranında olumlu cevap vermiştir. 71% of society gave positive answer to this suggestion Women who have vision disabilities are more suiable to get married. Toplum İşitme engellilerin evlenmesi daha uygundur ifadesine %86 oranında olumlu cevap vermiştir. 86% of society gave positive answer to this suggestion Women who have hearing disabilities are more suitable to get married Toplum Ortopedik engellilerin evlenmesi daha uygundur ifadesine %70 oranında olumlu cevap vermiştir. 70% of society gave positive answer to this suggetion Women who have orthopedic disabilities are more suitable to get married. 30

31 Bulgular ve Sonuçlar XX: Meslek sahibi olan gelir düzeyi yüksek engellilerin evlenme olasılığı daha yüksektir. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Hiç katılmıyorum 1 1,0 1,0 1,0 Katılmıyorum 10 9,7 9,7 10,7 Kısmen katılıyorum 14 13,6 13,6 24,3 Katılıyorum 42 40,8 40,8 65,0 Tamamiyle Katılıyorum 36 35,0 35,0 100,0 Total ,0 100,0 Meslek sahibi olan,gelir yüzeyi yüksek engellilerin evlenme şansı daha yüksektir. İfadesine araştırmaya katılan örneklemlerin %76 sı katılıyorum, %13 ü kısmen katılıyorum ve geri kalan %11 i katılmıyorum cevabını vermiştir. 31

32 Bulgular ve Sonuçlar XXI : Sonuç 11:Araştırmaya katılan toplum kesimlerinin evlilik kurumu ile statü, gelir gibi göstergelerle yüksek oranda ilişki kurduğu görülmüştür. After researchs it is seen that there was a relation between status, income and institution of marriage. 32

33 Bulgular ve Sonuçlar XXII: Katılımcılara oğlunuz veya kızınız engelli biriyle evlenmek isterse onay verir misiniz sorusuna katılımcıların büyük çoğunluğu olumsuz cevap vermiştir. Most of the participants gave negative answer to this question: Would you approve your daughter or your son s marriage with a disabled person? Sonuç 12: Araştırmaya katılan toplum kesimlerinin önemli bir bölümü engelli evliliklerine bir hak olarak bakmaktalar.ancak bu hak engellilere başka kişilerde kullanılmak üzere tahsis edilmektedir. Most of the participants find disabled people s marriage as a right. But this right is destined to use with someone else not with them. 33

34 Bulgular ve Sonuçlar XXIII: Çalışıyor olmak ile evlenme arasında anlamlı ilişki vardır. Çalışıyor musunuz? Total evet hayır evli Count Expected Count 11,9 8,1 20,0 % medeni hal 80,0% 20,0% 100,0% % çalışıyor musunuz 51,6% 19,0% 38,5% bekar Count Expected Count 19,1 12,9 32,0 % medeni hal 46,9% 53,1% 100,0% % çalışıyor musunuz 48,4% 81,0% 61,5% Araştırmalar sonucunda evli engellilerin %52 si çalışırken bekar engellilerim ise %48 inin çalıştığı görülmüştür.yani çalışan engellilerin evlenme oranı yüksek olduğundan çalışıyor olmak ile evlenme arasında anlamlı ilişki vardır. Result of research it is seen that 52% of married disable people are working and 48% of single disabled people are working. Disabled people who are working have more cahnce to get married. So there is a meaningful relation between working and getting married. 34

35 Çalışmanın Sınırlılıkları: Engelli evliliklerine yönelik akademik çalışmaların yetersizliği Engelli örneklemlere ulaşma güçlüğü Anket ve mülakat formlarının çoğu kez katılımcılar tarafından cevaplandırılamayışı Kadın engellilerin sosyal yaşama katılım yetersizliği nedeniyle çalışmaların daha çok erkek önlemler üzerinde yürütülmesi Konunun hassasiyeti nedeniyle örneklem sorularına cevap verirken objektif olamama olasılığı 35

36 Kaynakça I : Atala, Emin.(2003).Engellilerin Kent Yaşamına Uyum Süreçleri. Tepe Grubu.Ankara. Behramoğlu, Barış.(2007). Herkese Engelsiz Tatil, TÜRSAB Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, 280, s Bilgin, N.(1988).Başlangıcından Günümüze Türk Psikoloji Bibliyografyası, İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. BM Engelli Hakları Sözleşmesi. Burcu, Esra.(2007).Türkiye de Özürlü Birey Olma Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma.Hacettepe Üniversitesi Yayınları.Ankara. Canatan,Kadir.(2011).Beden Sosyolojisi. Açılım Basım Yayın.İstanbul. 36

37 Kaynakça II : Prof. Dr. Tarhan Nevzat.(2013).Evlilik Psikolojisi. İstanbul Timaş Yayınları. Sezer, Melek Özlem.(2010).Masallar Ve Toplumsal Cinsiyet.Evrensel Basım Yayını. Seyyar, Ali.(2006).Özürlülere Adanmış Sosyal Politika Yazıları.Adapazarı Büyükşehir Belediyesi.Adapazarı. Solmuş,Tarık.(2012).Bağlanma, Evlilik ve Aile psikolojisi.sistem Yayıncılık.İstanbul. Ulutaşdemir, Nilgün.(2007). Engelli Çocukların Eğitimi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2, 5, s Yıldırım, I.(1993). Evli bireylerin uyum düzeyleri. 3P Psikiyatri Psikoloji, Psikofarmakoloji Dergisi, 1,3, s