GEÇEN ZAMAN İÇİNDE KIBRIS TÜRK PULLARINDAKİ DÖNEMLER

Transkript

1 GEÇEN ZAMAN İÇİNDE KIBRIS TÜRK PULLARINDAKİ DÖNEMLER Pul bir ülkenin posta idaresinin mektup, koli, kart gibi gönderilerin alıcısına ulaştırılmak için göndericisinden alınan ücretin ödendiğini gösteren bir çeşit makbuzdur. Pulun bu işlevi dışında bir diğer özelliği de Dünya üzerinde koleksiyonu yapılan en yaygın ürün olmasıdır. Pul Dünya sahnesine ilk kez 6 Mayıs 1840 tarihinde İngiltere de çıkmıştır. Bir eğitimci olan Rowland Hill pulu icad ederek posta hizmetlerinde kullanılmasını sağlamış ve bu başarısından dolayı İngiltere Kraliçesi Victoria tarafından Sir ünvanı verilerek onurlandırılmıştır. Pulun posta hizmetlerinde kullanılmaya başlanmasıyla o zamanların en yaygın haberleşme hizmeti olan mektupla haberleşme kolaylaşmış ve yaygınlaşmıştır. Pulun insan hayatına girmesinin üzerinden 175 yıl geçmiştir. Bugün modern haberleşme araçları posta haberleşmesine ilgiyi azaltsa da modern hayatın insana verdiği bunaltıdan kurtulma yolu olarak birçok insan pul koleksiyonculuğu yapmaktadır. Pul ortaya çıkmadan önce de diğer ülkelerde de olduğu gibi Kıbrıs ta da posta hizmeti vardı. Biraz geriye gidecek olursak ilk posta hizmetleri Venedik Döneminde başlar. Kıbrısta tarihte rastlanan en eski mektup tarihli Kıbrıs tan İstanbul a ( o zamanki adı Constantinopolis ) gönderilen İtalyanca yazılmış bir ticari mektuptur. O zaman haberleşme tüccarların, devlet yetkililerinin, elçilerin ve asillerin yaptıkları bir faaliyetti. Mektuplar gemilerle kaptanların sorumluluğunda taşınıyor ve mum mühürlerle damgalanıyordu. Kıbrıs henüz Osmanlı toprağıyken bir Avusturya denizcilik şirketi olan Lloyd a 1837 yılında Osmanlılar tarafından Kıbrısta Posta Hizmeti verme imtiyazı sağlandı. Bu şirket kendi gemileriyle civar ülkelerin limanlarına seferler yaparak posta hizmeti verdi. Bu dönemde pul artık sahnede olduğundan ama henüz Kıbrısa ait pul bulunmadığından mektuplarda Avusturya pulları kullanılıyordu yılında Osmanlılar Lefkoşa da bir posta şubesi açtılar ve Osmanlı pullarını kullanarak hizmet verdiler. Bu postanenin ömrü kısa oldu yılında Kıbrısın İngilizlerin eline geçmesiyle bir başka dönem başlamış oldu ama hala Kıbrısın kendine ait pulu olmadığı için İngiliz döneminin ilk iki yılında İngiltereden getirilen İngiliz pulları kullanıldı de İngiliz pullarının üzerine CYPRUS ismi basıldı ve Kıbrısa ait ilk pul posta hizmetlerinde kullanılmaya başlandı de de Kıbrısa ait doğrudan üzerinde CYPRUS yazan pul basıldı yılına kadar ki bu yıl adanın İngiliz İdaresine girmesinin 50. Yılıdır pullar dönemin Kraliçe ve Krallarının portrelerini taşıyordu ve küçüktü. İlk kez 1928 yılında büyük boyda Kıbrısın çeşitli tarihi ve doğal güzellikleri sergileyen pullar basıldı yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti döneminde basılan pullarda adamızın adı Türkçe Rumca ve İngilizce olarak yazılmıştı yılında ortaya çıkan toplumlararası çatışmalar neticesinde ortaklıktan atıldık ve posta hizmetlerinden mahrum kaldık. Olayların başlamasından çok kısa bir süre sonra Kıbrıs Türk Toplumu kendi Posta Dairesini kurarak te halkının hizmetine koydu o günden beridir de bu misyonunu sürdürmektedir. Posta Hizmetlerinin Kıbrıs Türklerine verilmeye başlandığı gün olan 6 Ocak 1964 te de Kıbrıs Türklerine ait pul olmadığı olmadığı için yıkılan Kıbrıs Cumhuriyeti pulları kullanıldı.

2 Bu durum 1970 yılına kadar devam etti. Kıbrıs Türklerine ait ilk pul tarihinde kullanıma sunuldu. Bu pul serisinde 2 pul bulunmaktadır. Pembe renkli 5 Mils ( 1 kuruş ) adet ve yeşil renkli 15 Mils ( 3 kuruş ) adet basılmıştır. Bu pulların dizaynını Fikri Direkoğlu yapmıştır. 100 lük tabakalar halinde Halkın Sesi Matbaasında basılmıştır. Bu pulların Üzerinde Türk Cemaat Meclisi adı bulunmaktadır. 29 Ekim 1973 Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunun 50. Yılı olduğu için Posta Dairemiz Kıbrıs Türk Yönetimi adını taşıyan 7 puldan oluşan bir seriyi satışa sundu. Bu pulların dizaynını da Fikri Direkoğlu, Emel Ata ve Güner Pir yapmış ve Ankarada Devlet Basımevinde 100 lük tabakalar halinde dantelli olarak basılmıştır. 3 Mils Adet 5 Mils Adet 10 Mils Adet 15 Mils Adet 20 Mils Adet 50 Mils Adet 70 Mils Adet olarak basılmıştır. Sernin bazı valörleri fazla basılmış olmasına rağmen en düşük tiraja sahip 3 Mils lik pul erken tükenmiş ve komple seri adedini sınırlamıştır. Daha sonra da 10 Milslik ve 20 Milslik pullar üstbaskı (sürsarj) yapılmıştır.

3 Türkiye Cumhuriyetinin 50. Kuruluş Yılı Pul Serisinin İGZ si.bu serinin iki tür İGZ si vardır. Büyük Amblemli ve Küçük Amblemli olarak düzenlenmiştir. Büyük Amblemli İGZ adedi 450 dir. 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Türk tarihinde bir dönüm noktasıdır. Bu günde Türk Silahlı Kuvvetleri Kıbrısta Rumların bozduğu anayasal düzeni yeniden kurmak için askeri bir operasyon yaparak Kıbrısa çıkmıştır. Bu olay Kıbrıs Türklerini özgürlüğe kavuşturmasının yanında birçok olumlu yararlar sağlamıştır. Posta hizmetleri yaygınlaşmış ve pul basımı da belli bir programa bağlanmıştır. 27 Temmuz 1974 te Girne de Posta Şubesi açılarak kendi pullarımız ve damgalarımızla dış ülkelere posta gönderilmeye başlanmıştır ten önce basılan iki seri puldan sonra bu yıldan itibaren düzenli olarak pul basılmaktadır yılı sonu itibarı ile 274 ( postanın bastığı son broşür numarası ) seriye ait olmak üzere 825 pul basılmıştır. Aslında seri sayısı 274 den fazladır. Bazı broşürlere yanlış numaralandırma yapılmış, blok ve pullar ayni seri içinde sayılmış, üstbaskılı serilere yeni numara verilmemiş bir önceki numaraya ( A ) eklenerek sıralanmıştır. Bunları göz önüne alarak yapılan bir numaralandırmada gerçek seri sayısı 337 dir.

4 13 Şubat 1975 Kıbrıs Türk Federe Devleti nin ilanı dolayısıyla 3 Mart 1975 te üstbaskı yapılarak satışa sunulan pullar. 20 Mils üzerine 30 Mils Overprint Adet 10 Mils üzerine 100 Mils Overprint Adet olarak üstbaskı yapılmıştır. 3 Mart 1975 te satışa çıkarılan Birinci Üstbaskı nın KTFD nin ilanı serisinin İGZ si 3 Mart 1975 teki Birinci Üstbaskı serisinden 10 Ekim 198 teki Kuşlar serisine kadar Kıbrıs Türk Federe Devleti adı ile pullarımız basılmıştır.

5 7 Aralık 1983 te satışa Çıkarılan Dördüncü Üstbaskı KKTC nin İlanı serisinin İGZ si 15 Kasım 1983 te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edilmiştir. Bu günün anısına Kır Çiçekleri serisinden dört pul üstbaskı yapılarak 7 Aralık 1983 te satışa çıkarılmıştır. Günümüze kadar bu isimle pullarımız basılmaktadır. İlk yıllarda Yüz Binlerle ifade edilen tirajlarda pullar basılmakta iken 2000 yılından sonra tiraj e, 2005 yılından sonra da düşürülmüştür. Sürekli seriler ve Europa serileri daha fazla basılmaktadır. Kıbrıs Türk pulları Uluslararası arenada kabul edilmese de koleksiyoncular arasında genel anlamda Kıbrıs pullarına ilgi duyanlar tarafından toplanmakta ve koleksiyonlarına dahil edilmektedir. Kıbrıs sorununa çözüm bulunmasıyla ilgili görüşmeler devam etmektedir. Gelecekte ülkemizde kullanılacak olan posta pullarının üzerinde ne isim olacağı merak konusudur.