Leadership Insights. Telekomünikasyon Şirketlerinin Tepe Yönetici Seçimi

Transkript

1 CEO S 2007 SAYI:43 Leadership Insights Telekomünikasyon Şirketlerinin Tepe Yönetici Seçimi Dr.Yeşim Toduk AKİŞ Cenk Soyak son derece sevilen ve mütevazı liderlik özelliğinin yanında takım oyunculuğunu keyifle yürüten bir yönetici. İstanbul Bilgi Üniversitesi nde bulunmasından ve MBA öğrencilerimize örnek olmasından son derece kıvanç duyduğumuz bir genç öğretim üyemiz. Kendisiyle, yeni görevi ile ilgili kısa bir söyleşi yaptık CEO olmaya giden yolu ve bir teknoloji şirketinin bakışını anlamaya çalıştık Bir Bakışta 1 Telekominkasyon Şirketlerinin Tepe Yönetici Seçimi Yeşim Toduk Akiş:Telekomünikasyon sektörüne ilginiz, bu alandaki sektörel yolculuğunuz nasıl başladı? Cenk Soyak:Telekom sektörüyle ilgili çalışmaya başlamam 2000 senesinde Ernst & Young da, Türk Telekom un özelleştirme ihalesiyle başladı. Bu ihale öncesinde, dünya genelindeki tüm Ernst & Young birimleri ile bir araya gelip Telekom tecrübelerini paylaşma imkânı bulduk. Azerbaycan da Azercell e 1,5 sene danışmanlık verdik. Oradaki referansla Turkcell ve Telsim ile birlikte çalıştık. Tüm bu projelerin yöneticisi olarak ekiplerin ve projelerin sorumluluğu bana aitti. Effortel ile tanışmam ise ayrılıp kendi şirketimi kurduğum sırada, yine Ernst&Young Alumni networkü vasıtası ile daha önce birlikte çalıştığım İngiltere den bir partnerin beni araması ve Türkiye de bir genel müdür arayışı içinde olduklarını iletmesi ile başladı. Kendi şirketimin işleri devam ettiği için ilk önce sektörden tanıdığım arkadaşlarımın CV lerini gönderdim. Daha sonra benimle de görüşmek istediler. İlk 6 ay danışmanlık kapsamında başladı iş, daha sonra potansiyel büyüyünce bu pozisyonu teklif ettiler. Amrop International: Yeni Telekom CEO ları uluslararası ilişkilere sahip olmalı. Girişimci ve profesyonel kimliği birleştirmeli. Türkiye de Effortel ile duymaya başladığımız MVNO (Mobile Virtual Network Operator Mobil Sanal Ağ Operatörlüğü) iş modeli nedir? Bu modelin GSM operatörleriyle ilişkisi ve onlardan farklı olan taraşarı nelerdir? MVNO, kendi networkü ve baz istasyonları olmayan, diğer operatörlerin networkünü kullanarak başka bir marka ve kanaldan mobil telefon hizmeti veren bir modeldir. Dolayısıyla bu modelde Effortel, Türkiye de mevcut operatörler ile işbirliği yapıp 4. operatör olarak onların hizmetlerini, başka bir marka ve kanal üzerinden yapacak.

2 PAGE 2 LEADERSHIP INSIGHTS MVNO lar, başka bir operatörden ses ve SMS satın alıp sattıkları için, daha ziyade alt segmentlere yöneliyorlar. Dünyada bununla ilgili birkaç tane başarılı örnek var ve bu işi genelde perakende zincirleri yapıyor. Tesco, Tesco Mobile adında İngiltere de hizmet veriyor. Yaklaşık iki milyona yakın müşterisi var. Tesco bunu sadakat aracı (loyalty tool) olarak kullanıyor. Aynı örnekleri Belçika ve İtalya da da görebilirsiniz. Halen Belçika daki en büyük MVNO operasyonu Effortel ve Carrefour işbirliği ile çalışan One Mobile. İtalya da Carrefour ile yapılan Effortel operasyonu geçen hafta Uno Mobile adı ile başladı ve büyük başarı ile devam ediyor. Örnek vermek gerekirse her Carrefour a gidildiğinde yapılan alışveriş karşılığında bedava kontör kazanılıyor. Bir süre sonra şu mantık oluşuyor; eğer ben alışverişimi Carrefour dan yaparsam cep telefonuma para ödemeyeceğim. Bu müşteri tabanı oluştuktan sonra ona zaten istediğin promosyonu yapıyorsun Avrupa da Carrefour ile grup seviyesinde bir işbirliğimiz var ama ülkeler merkezden bağımsız olarak karar verebiliyor, Carrefour un her ülkede Effortel ile birlikte çalışma zorunluluğu olmadığı gibi, aynı koşul bizim için de geçerli. Yaptığımız model aslında, iyi bir markası ve kanalı olan şirketlerle ortaklıklar yoluyla cep telefonu hizmeti vermek Burada Effortel, mobil hizmetin altyapısını, teknik platformu, operasyonların yürümesini ve pazarlama faaliyetlerini de yönetiyor. Mesela Fenerbahçe için 1907 ile başlayan numaralar olduğunu düşünün. Diyelim ki bu yolla FB-Mobile diye bir hizmet sunmaya başladık. Bu hizmetin müşterileri yeni sanal operatörün müşterileri olacak. Müşteri sayısı arttıkça, bu aynı zamanda, Fenerbahçe ye de bir ivme getirmeye başlayacak. Ortaklıkla, kendi müşterilerine özel birtakım servisler sunmaya başlayacak. Herkesten önce futbol maçlarının gollerini gösterecek, hatta 3G nin gelmesiyle maçlar cep telefonlarında naklen yayınlanmaya başlayacak. Yani bir futbol taraftarının beklentileri, takımıyla ilgili ihtiyaçları neyse hepsini bu kanal üzerinden sağlayabilecek. Ayrıca taraftar da bu servisi kullanarak takımına destek olmuş olacak. Bu işin modellerine baktığımız zaman Türkiye de gerçekten iyi fırsatlar olduğunu görüyoruz. Türkiye bu konuda tabii ki çok şanslı ve de penetrasyonu yüzde yüzlere yaklaşmamış tek Avrupa ülkesi Gerçi varolan operatörler arasında yeni müşteri kazanımıyla ilgili çok ciddi rekabet var ama aynı zamanda çok ciddi fırsatlar da var. Telekomünikasyon Kurumu gibi, ilgili ülkelerdeki birçok piyasa düzenleyici kurum, MVNO ların pazara girmesini destekliyor. Bunu desteklemelerinin iki temel sebebi var. Birincisi, MVNO ların penetrasyonu artırıyor olması, dolayısıyla devletin vergileri artıyor. İkinci sebep ise rekabeti artırması. Çeşitli yerlerde çok çeşitli segmentasyonlar olabiliyor. Örneğin, Almanya da orada yaşayan Türkler in ucuz ve basit bir şekilde kendi ülkelerini rahatça arayabilmeleri için oluşturulmuş Ayyıldız ve tüm etnik kesimi hedeşeyen Mobi adlarında iki Türk girişimi var. Türkiye ye uyarlarsak Vodafone ve Avea nın, hem yeni kanallardan yeni abonelere ulaşabilmek hem de mevcut şebeke kullanım kapasitelerini artırmak yönünde, MVNO lar ile yapılacak ortaklıklara daha istekli olmalarını öngörebiliriz. Turkcell de tam bu noktada bu segmentlerdeki potansiyel abonelere kendi markasını kullanmadan ulaşabilecek olma ve diğer iki rakibinin önünü kesme stratejisini benimseyebilir. Bu projeyi hayata geçirmek için Türkiye deki belirlediğimiz bütün büyük oyuncular ile görüşme halindeyiz, hatta bazıları ile ön anlaşmalar imzaladık. Operasyonel hale geçmek için iki önemli adım var. Birincisi, operatörler ile yapılan anlaşmanın süresi (Ses ve SMS çerçevesinde 3 ile 6 ay arasında sürebiliyor). Sonrasında ise, hem operatör ile hem de perakende zinciri sistemlerinin Effortel sistemine entegre edilmesi süreci geliyor. Amrop International: Telekomünikasyon şirketlerinde geniş stratejiler üretmek ve segmentasyon yaparak business model yaratmak, büyük getiri kazanmak mümkün. Yönetici tipi, mutlaka karmaşık problemleri çözen, yaratıcı çözümler getiren ve güçlü ilişkileri bir arada yürütebilecek liderlerden oluşuyor.

3 LEADERSHIP INSIGHTS PAGE 3 Telekomünikasyon sektörü 21. yüzyılda patlama yaşıyor? Bu süreci tetikleyen faktörler sizce nelerdir? Aslında patlama tam anlamıyla, son 10 yılda yaşanıyor. Bunun sebebi de kullanıcılara daha önce verilmeyen bir şeyin verilmesi Teknolojinin gelişip cebe girmesiyle çok farklı durumlar ortaya çıkmaya başladı. Diğer bir etken ise, insanların bu gelişimi çok benimsemesi ve dünyanın küçük bir köy haline gelmesi. Cep telefonu Türkiye ye ilk geldiği zaman acaba jetonla mı çalışıyor diye düşünürken, şimdi zararlı olduğu gerçeği olmasa çocukların bile ellerinde görebileceğimiz bir şey Bu sadece Türkiye de değil tüm dünyada, sektörün hızla gelişmesini sağladı. Marjları da yüksek bir sektör olmadığı için, sektör kazandığı parayı tekrar sektöre yatırıp bu konudaki teknolojileri geliştirdi. Amrop International: Tepe Yönetici gerçekten Tepe den bakandır, bakabilendir. Mobil Sanal Ağ Operatörlüğü anlamında Effortel Türkiye de bu rolün ilk adayı Vodafone Telsim, Turkcell, Avea gibi güçlü oyuncuların olduğu bir pazarda, Effortel kendini nasıl konumlandıracak, nasıl bir oyuncu olacak? Biz Türkiye de bu üç operatörden biriyle ortaklık yapacağız. Şu an üçü ile de görüşüyoruz. Aynı zamanda perakende zincirleriyle ve diğer büyük potansiyel oyuncular ile görüşmelerimiz de devam etmekte Biz, anlaşma yaptığımız operatörün Türkiye deki ortağı olacağız. Amrop International: Tepe Yönetici açık iletişim kurar. İş ilişkilerini cazip iş modelleriyle güçlü ortak bulana kadar devam ettirir. Birden fazla operatörle anlaşma yapılabilir mi? Aslında teknik olarak yapılabilir. Bunun örneği Avrupa da çok fazla Sesi birinden, SMS i diğerinden alıyorsunuz, biriyle kontörlü hat anlaşması yaparken, diğeriyle faturalı hat anlaşması yapabiliyorsunuz. Nerede ucuz ve daha avantajlı anlaşma varsa onları seçebiliyorsunuz. Eğer yönetmelik tarafından böyle bir serbest bırakma olmazsa, Türkiye de anlaşma yapılacak operatörün bu konuya sıcak bakacağını zannetmiyorum. Amrop International: Biz Türkler. Biz Çılgın Türkler... Cenk Soyak nasıl bir liderdir, liderlik anlayışı nasıldır? Yeni bir oluşumun kalbinde yer aldığınız kariyerinizin bu yeni döneminde sizin gibi başarılı bir lideri güdüleyen faktörler neler olacak? Bence bu soruyu geçmişte benimle birlikte çalışanlara sormak en güzeli olurdu. Kişinin kendi liderlik yetenekleri ile ilgili yorum yapması kolay değil. Ben, yönetim kademelerinde üst sıralarda yer aldıktan sonra, farklı bir çizgi izlemeye çalıştım. Kendi ailenizden daha fazla vakti iş hayatınızdaki insanlarla geçiriyorsunuz.. İş ortamı, profesyonel ve öğretici olmakla birlikte keyişi de olmalı. Bu yüzden öncelikle, astlar ve üstlerin birbirleriyle bilgiyi paylaşmalarının iki taraf için de kazanca dönüştüğünü düşünüyorum. Bu doğrultuda tüm bilgileri çalışanlarım ile hep paylaştım. Çoğu zaman da bu konuda eleştirildiğim oldu. Ama sizinle çalışanlar bu yaklaşımı gördüklerinde, size olan güvenleri artıyor ve takım olmak kolaylaşıyor. Çalışması kolay bir insan değilim çünkü çok talepkârım. Benimle çalışan hemen herkesin, herhangi bir konu karşısında benimle aynı kararları verecek kadar donanımlı olmasını beklerim.

4 PAGE 4 LEADERSHIP INSIGHTS GSM OPERATÖRLERI EFFORTEL GIBI MODELLER ILE HEMEN HEMEN SIFIR MALIYETLE YENI MÜŞTERILER KAZANMIŞ OLUYORLAR. OPERATÖRLERIN MODEL ILE ILGILI TEREDDÜT ETTIKLERI ŞEY ISE, MEVCUT MÜŞTERILERINI KAYBETMEK, OYSA ÇEŞITLI KOMBINASYONLARLA BUNUN DA ÇÖZÜLMESI MÜMKÜN. BIZ BU YOLLA SADECE ORTAKLIK YAPTIĞIMIZ OPERATÖRÜN RAKIPLERIYLE RAKIP OLMUŞ OLUYORUZ. Kendilerini aşmaları konusunda cesaretlendirerek onların kapasitelerini artırdığımı düşünüyorum. Başarısızlıklara karşı tolerans göstererek, tecrübe kazanmalarını ve bunu işe yansıtmalarını bekliyorum. Bunun bir takım oyunu olduğunu düşünüyorum. Kaybeden takımda, kazanan oyuncu olmuyor. Ne kadar iyi oynarsan oyna takımın kaybettiği zaman sen de kaybetmiş oluyorsun yılında Ernst&Young da genel müdür olduktan sonra, hiç odam olmadı. Burada Effortel için de aynı şey söz konusu olacak. Takım olma ruhunu aşılayabiliyorsanız, her şey yolunda gidiyor demektir. Önemli olan sadece para kazanmak değil birlikte bir şeyler yapabilmek. Yeni oluşumlara aşinayım. Birkaç defa yeni şirketlerin kuruluş aşamasında yer aldım ve aslına bakarsanız büyük yapılı şirketlerde çalışmaktan pek hoşlanmıyorum. Yeni şirketleri başlatmak her zaman bana daha cazip geliyor. Effortel e bu girişimi ile ilgili olarak ilk altı ay danışmanlık verdim ve onlara birkaç CV yönlendirdim. Sonrasında onlar bana bu teklifi yaptıklarında, eski bir danışman olarak Türkiye de bu model uygulanabilir mi diye araştırma yaptım ve çok başarılı olabilecek bir formül olduğunu gördüm. Ayrıca Effortel in motive eden bir paket yapısı da var. Tüm ülkelerdeki genel müdürler, genel müdür yardımcıları ve aşağısı çeşitli oranlarda şirketin ortağı Bu yine, Türkiye de olmayan ve sıfırdan başlayan operasyonlar için anahtar olan bir formül. fiu an çok hızlı ilerliyoruz. Bir şeyi kurup bir yerlere getirmek, kurulu bir şeyin başına geçmekten daha keyişi Bunun dışında Türk Eğitim Derneği İstanbul fiubesi nin yönetim kurulunda aktif olarak görev yapıyorum. Sağlanan bağışlarla çağdaş, laik ve Atatürk ilkelerine bağlı gençler yetiştirme hedefi ile sosyal sorumluluğumu yerine getirmeye çalışıyorum. İstanbul Bilgi Üniversitesi MBA bölümünde 5 yıldır Proje ve İş Geliştirme Yönetimi dersleri veriyorum. Bu sene 37 kişilik bir sınıfım var. Tecrübelerimi öğrencilerimle de paylaşmaya çalışıyorum. Bence iyi bir lider, kendi işi dışındaki bu tür aktiviteler ile topluma katkı sağlamaya çalışmalı. Amrop International: Liderlik profili, işinden keyif alan, grubuyla birlikte başarıya kenetlenip talepkâr olan, ancak aynı zamanda da takım oyuncusu olabilen... Sadece profesyonel değil, bir girişimci... Hedef sadece para kazanmak değil, işin kendisini sevmek ve sosyal sorumluluk duygusunu işe taşımak... Sanal bir GSM operatörü olan Effortel, bir taraftan GSM operatörlerinin alt yapıda müşterisi olup onlara para kazandırırken, diğer taraftan rekabette nasıl sıyrılacak? Effortel i, henüz sekiz aylık bir süreç olmasına rağmen, yavaş yavaş anlatmayı başardığımıza inanıyorum. Bu, dünyanın her yerinde olan fakat Türkiye de daha çok yeni oluşan bir pazar Bu yüzden operatörlerin bize karşı ilk tepkisi bize rakip olacak şeklinde oluyor. Bunu anlatıp detaylar üzerinde çalışmak gerekiyor. Bu modeli yapıp uygulamış Türkiye deki ilk şirket olduğumuz için, avantajlı bir durumda olduğumuzu söyleyebilirim. Biz Effortel olarak hiçbir zaman bu üç şirketi rakip almayıp onların ulaşamadıkları abonelere daha düşük maliyetle ve daha küçük organizasyonlar ile ulaşmaya çalışacağız. Mesela Belçika daki 100 bin kişilik aboneye sahip operasyon, altı kişiyle yürüyor. Pazarlama ve promosyon Carrefour ile yapıldığı ve diğer hizmetler outsource edildiği için böyle bir kaynak paylaşımı söz konusu. İtalya daki operasyon ise bir hafta önce üç kişiyle başladı ve şu an günde 1000 in üzerinde abone kaydediliyor. Modelin enteresanlığı burada Marjlar burada düşük ama müşteri sayınızı artırabiliyorsunuz. Bu, ortaklık yaptığınız operatör için de kârlı oluyor çünkü kendi altyapısı üzerinde duran bir kapasitesi oluyor. Operatörler için yeni müşteri kazanılması çok maliyetli bir şey. Effortel gibi modeller ile hemen hemen sıfır maliyetle yeni müşteriler kazanılmış oluyor. GSM operatörlerinin tereddüt ettikleri şey ise mevcut müşterilerini kaybetmek oysa çeşitli kombinasyonlarla bunun da çözülmesi mümkün. Biz bu yolla sadece ortaklık yaptığımız operatörün rakipleriyle rakip olmuş oluyoruz. Bu anlayış operatörler arasında hemen hemen çözülmüş durumda. Mesela Vodafone nun Avrupa da bir MVNO stratejisi var. Effortel İtalya da Vodafone ile çalışıyor. Olaya global bir şirket olarak bakıldığı zaman, modelin olabilirliliğini görüyorsunuz. Türkiye deki dengeler biraz daha değişik. Turkcell gibi bir pazar hakimi olduğu için, onun kararları birçok yerde yönlendirici olabiliyor. Burada erken karar vermek önemli, bu ise büyük şirketlerde pek mümkün olmuyor.

5 LEADERSHIP INSIGHTS PAGE 5 Amrop International: Lider, pozitif olan, vizyonu olan, ekibiyle vizyona kenetlenmiş olandır. Sanal operatörlük yasal altyapıya kavuşunca Türkiye de GSM lerdeki rekabetin ne yönde şekilleneceğini düşünüyorsunuz? 2015 te belki Belçika da olduğu gibi Türkiye pazarında 32 tane MVNO olmayacak ama çeşitli segmentlere hitap edecek çeşitli operasyonların olacağını düşünüyorum. O yüzden buna rekabet demek yanlış olur. Çünkü bizim hedeşediğimiz belli bir segment var ve onun da sayısı belli. Önümüzdeki birkaç sene içinde yeni abonelerin ne kadar olacağı da belli. Sadece, yeni numara taşınabilirliği yasası geldikten sonra geçişlerin ne oranda olacağı belli değil. Bunun da operatörlerin abone sayılarını fazla etkileyeceğini düşünmüyorum. Cenk Soyak Kimdir? ODTÜ İnşaat Mühendisliği ve Koç Üniversitesi Executive MBA programından mezun olan Cenk Soyak, farklı şirketlerde İş Geliştirme Yöneticiliği ve Proje Yöneticiliği gibi görevlerde bulundu. Ernst & Young Yönetim Danışmanlığı fiirket Ortağı ve Genel Müdürü olarak birçok yerli ve yabancı şirkete teknoloji ve strateji konularında yönetim danışmanlığı verdi. İstanbul Bilgi Üniversitesi nde MBA bölümünde 5 yıldır Proje ve İş Geliştirme Yönetimi dersleri vermekte olan Soyak, Avrupa da sekiz ülkede faaliyet gösteren Effortel Türkiye nin yeni CEO su... Amrop International Executive Search yani, Üst Düzey Yönetici Değerlendirme ve Yerleştirme fiirketi olarak 11. yılımızı doldurduk. CEO s dergisinde son 4 yıldır, tepe yöneticilerle çeşitli liderlik söyleşileri yaparak okurlarla paylaşmaktayız. Okurlarımızdan gelen talep üzerine, güçlü analiz birikimimizi farklı yorumlar ile desteklemek istedik. Bu sayıdan itibaren Amrop International yorumları olarak görülecek kısımlar, şirketimizin deneyimli altı profesyoneli tarafından gerçekleştirilecektir. ( com) AMROP TURKEY Dr.Yeşim Toduk AKİŞ is Managing Partner in Amrop Hever Istanbul tr.com Ebulula Cad. Caglayan Sitesi A Blok No: 26/9 Levent Istanbul Turkey Copyright 2008 Amrop Hever Istanbul. All rights reserved