Abdullah B LG N ÖZET. Tam Yanma ; C + O 2 CO Kcal/kg-C (1) 2H 2 + O 2 2H 2 O Kcal/kg-H (2) S + O 2 SO Kcal/kg-S (3)

Transkript

1 KAZANLARDA ENERJ VER ML Abdullah B LG N ÖZET Kazanlarda enerji verimlili i, yanman n mükemmelli ine ve yanma sonucu aç a ç kan enerjisinin kazan içindeki ak kana transfer oran na, baca gaz emisyonlar ise yine yanman n kalitesine, ocak ve brülör tasar na, ayr ca kullan lan yak t içerisindeki kirleticilere ba olmaktad r. Bu nedenle, i letme döneminde, kazanlarda termik verimin sürekli olarak yüksek tutulabilmesi ve emisyonlar n kontrol edilebilmesi için baca gaz analizörleri yard yla, baca gaz bile enlerinin sürekli veya peryodik olarak izlenmesi ve yanmaya etki eden parametrelere zaman nda müdahale edilmesi, ayr ca brülörlerin duru zamanlar nda kazanlar n neden oldu u iç so uma kay plar n minimize edilmesi önemli olmaktad r. Bu çal mada, kazanlar n verimli i letilebilmesini teminen, baca gaz analizlerinin irdelenerek brülörlerde al nmas gereken önlemler, kazanlarda iç so umaya neden olan faktörler ile yak t ve yak lardan kaynaklanan emisyonlar konusunda, somut baca gaz analiz örneklerinden de yararlan larak mekanik tesisat tasar mc lar na, uygulay lara ve i letmecilere baz mesajlar verilmeye çal lmaktad r. 1. G Kazanlarda baca gaz analizlerinin de erlendirilmesine ba lamadan önce yanman n kimyasal denklemlerini hat rlamak yararl olacakt r. Yak t tamamen yand nda, içerisindeki karbon (C) karbondiokside (CO 2 ), hidrojen (H 2 ) su buhar na (H 2 O), kükürt (S) kükürt-dioksite (SO 2 ) dönü mektedir. Tam Yanma ; C + O 2 CO Kcal/kg-C (1) 2H 2 + O 2 2H 2 O Kcal/kg-H (2) S + O 2 SO Kcal/kg-S (3) Eksik Yanma ; 2C + O 2 2CO Kcal/kg-C (4) Buradan da görülebilece i gibi, yetersiz oksijen sonucu karbonun karbondioksite dönü emeden, karbonmonoksit halinde kalmas yla kaybedilen enerji miktar %70 mertebesinde olmaktad r. Bu kayg yla, mükemmel yanman n sa lanmas için, genel bir kural olarak yak ta verilen hava belirli oranda art lmaktad r. Buna hava fazlal k katsay denilmektedir. Yak t cinsine ba olarak de en bu katsay n gere inden az olmas halinde karbonmonoksit olu makta, üretilen enerji azalmakta, islilik ba lamakta, yanma verimi dü mekte, söz konusu hava fazlal k katsay n gere inden fazla olmas halinde ise karbonmonoksit azal rken, yanmaya i tirak etmeyen hava ocakta larak bacadan at lmakta, yanma bozulmakta, yanma verimi dü mektedir. Bu nedenle, i letme s ras nda yanman n optimizasyonu için baca gaz analizörleri yard yla, baca gaz bile enleri kolayca elde edilip

2 de erlendirilebilmekte, brülör ve kazanlara an nda müdahale edilebilmektedir. A da baca gaz analizlerinin belli ba parametreleri de erlendirilmektedir. 2. BACA GAZI B LE ENLER, EM SYONLAR a) Oksijen (O 2 ) : Yak t cinsine ve hava fazlal k katsay na ba olarak, karbonmonoksit olu umuna neden olmayacak ekilde, baca gazlar içerisinde oksijen oran n mümkün oldu unca dü ük olmas istenmektedir. Do algazda %2-3, s yak tta %3-4, kat yak tta %5-6 oksijen oran baca gaz analizleri için ideal de erler olarak kabul edilmektedir. b) Karbondioksit (CO 2 ) : Yak t cinsine ba olarak karbondioksitin baca gazlar içerisinde yüksek oranda bulunmas tercih nedeni olmaktad r. Do algazda %11, s yak tta %14, kat yak tta %14 karbondioksit de erleri, baca gaz analizleri için uygun mertebeler olarak söylenebilmektedir. Konumuzla direkt ilgili olmamakla birlikte, iyi bir yanman n do al sonucu olarak baca gazlar nda yüksek oranda arzu edilen karbondioksit atmosferde neden oldu u sera etkisiyle son y llarda emisyon kabul edilmektedir. Burada çözüm, dü ük karbon oranl, yüksek hidrojen ihtiva eden yak tlar n yayg nla mas ve fosil yak t kullan n zaman içerisinde s rland lmas yla mümkün görülmektedir. c) Karbonmonoksit (CO) : Neden oldu u enerji kayb ve islilik sonucu kirlenme nedeniyle karbonmonoksit, baca gazlar içerisinde arzu edilmemekte ve emisyon kabul edilmektedir. Yak ta verilen oksijen art larak, eksik yanma tamamlanmak suretiyle karbonmonoksit mutlaka karbondioksite dönü türülmelidir. Baca gaz analizlerinde karbonmonoksit miktar 100 ppm de erine kadar normal kabul edilebilmektedir. d) Kükürtdioksit (SO 2 ) : Yak t içerisindeki kükürtün yanmas yla ortaya ç kan kükürtdioksit, çevre için tehlikeli emisyonlar n ba nda kabul edilmektedir. Brülör ve kazanda al nacak önlemlerle ilgisi olmayan bu gaz, ancak dü ük kükürtlü yak tlarla baca gazlar nda azalt labilmektedir. Do algaz kullan nda, baca gaz nda "0" olan kükürtdioksit de eri, %0,5 kükürt ihtiva eden ithal kömür kullan ld nda, baca gazlar nda ppm de erlerinde olabilmektedir. Kükürtdioksitin, baca gazlar nda, dü ük s cakl klarda, su buhar ile birle erek sülfirik asite dönü tü ü ve kazanlarda tahribatlara neden oldu u bilinmektedir. e) Azotoksitler (NO X ) : Yak t cinsine ba olarak, oca a verilen havan n fazlal k katsay ile ocak dizayn ndan kaynaklanan nedenlerle olu an azotoksitler, çevre aç ndan emisyon kabul edilmektedir. Yak t hava ayar n elverdi i oran d nda azotoksitlere müdahale imkan bulunmamakta, kazan al s ras nda dikkate al nmas gereken bir parametre olarak de erlendirilmektedir. Günümüzde yeni yeni tart lmakta olan, Dü ük Ocak Yükü, Baca Gazlar Resirkülasyon Sistemi ve Dü ük NOx Brülörleri azotoksitlerle mücadelede etkin yöntemler olarak kabul edilmektedir. f) Baca Gaz S cakl (T) : Kazan terk eden baca gazlar n, yak t cinsine ve içerisindeki kükürt oran na ba olarak, mümkün mertebe dü ük s cakl kta olmas istenmektedir. Gere inden fazla yak t debisi, yetersiz kazan tma yüzeyi ile duman borular ndaki kirlilik, yüksek baca gaz s cakl na neden olmaktad r. Burada dikkat edilmesi gereken önemli husus, baca gaz analizlerinin kazan anma gücüne uygun yak t debisinde yap lmas r. Zira, dü ük kazan kapasitelerinde baca gaz s cakl n da dü ük ç kmas beklenen bir

3 durum olmaktad r. Yüksek baca gaz s cakl verim kayb demektir. Baca gaz s cakl klar nda dü ülebilecek minimum de erler, baca gazlar n yo ma (çi lenme) s cakl, ayr ca yak ttaki kükürt (S) dolay yla baca gaz ndaki kükürt dioksit (SO 2 ) ile ilgilidir. Baca gazlar içerisindeki kükürt dioksit (SO 2 ), su buhar (H 2 O) ile dü ük s cakl klarda reaksiyona girerek sülfirik asit (H 2 SO 4 ) olu turmakta, bunun sonucu olarak da kazanlarda korozyonla istenmeyen tahribatlar meydana gelmektedir. Bu nedenle, içerisinde yo maya izin verilmeyen normal çelik kazanlarda, do algaz kullan nda C, kat ve s yak t kullan nda C baca gaz s cakl klar uygun de erler olarak kabul edilebilmektedir. Yüksek baca gaz s cakl klar nda brülör ve kazana mutlaka müdahale edilmeli, smen kapasite dü ürülerek veya kazan borular na türbülatörler ilave edilerek, baca gaz s cakl dü ürülmelidir. Her 20 C baca gaz s cakl k dü ümü, verimde %1 art a neden olmaktad r. g) Su Buhar (H 2 O), Kondenzasyon : Hidrojen kökenli yak tlarda yanma sonucu olu an baca gaz bile enlerinden birinin de su buhar (H 2 O) oldu u ifade edilmi ti. Yanma Denklemini hat rlayacak olursak : 2H 2 + O 2 2H 2 O Kcal/kg-H (5) Burada 4 gr hidrojen (H 2 ), 32 gr oksijenle (O 2 ) birle erek 36 gr su ( H 2 O ) olu turmaktad r. Bir ba ka ifadeyle 1 gr hidrojen ( H 2 ), 9 gr su ( H 2 O) olu umuna neden olmakta, ortaya ç kan su ise baca gazlar içerisinde su buhar olarak kazan terk etmektedir. Söz konusu suyun buharla abilmesi için üretilen dan bir bölümü kullan lmakta ve kullan lan miktar ise yak n alt ve üst l de eri aras ndaki fark meydana getirmektedir. Bu ifade formüle edilirse, çok yakla k olarak ; Hu = Ho 600 W [8] Ho = Yak t Üst Is l De eri ( Kcal/kg ) W = Yanma Sonucu Olu an Su Miktar ( kg ) Örnekteki hidrojen ( H 2 ) için alt l de er ; Hu = x 9 = Kcal/kg H olmaktad r. Ayn örne i %95 i metan (CH 4 ) olan do algaz için yaparsak, Yanma Denklemi ; CH CO 2 + 2H 2 O Kcal/kg-CH 4 (6) Burada 16 gr metan (CH 4 ), 64 gr oksijenle (O 2 ) birle erek 36 gr su (H 2 O), yani 1gr metan (CH 4 ), 2.25 gr su (H 2 O) olu turmaktad r. Metan (CH 4 ) n alt l de erini hesaplayacak olursak ; Hu = x 2.25 = Kcal/kg- CH 4 olmaktad r. Metan (CH 4 ) n yo unlu u γ = Kg/Nm3 kabul edilirse (16 gr/22.4 lt), Nm3 baz nda sözkonusu alt ve üst l de erler ile yanma sonucu olu an su (H 2 O) miktar ; Ho = x = 9470 Kcal/Nm3 Hu = x = 8510 Kcal/Nm3 W = 2.25 x = 1.60 kg-h 2 O/Nm3-CH 4 olmaktad r. Bu de erler dikkate al nd nda, do algaz gibi hidrojen (H 2 ) kökenli yak tlar n kullan lmas nda yukar da sözü edilen iki husus önem kazanmaktad r. Bunlardan birincisi, baca gazlar içinde at lan su buhar n bacada yo mas sonucu yapt çöküntü ve tahribatlar n neden oldu u kazalar ( örnek

4 olarak Kcal/h kapasiteli bir kombi tam kapasitede 4.0 kg/h su buhar üretmektedir ), ikincisi ise alt ve üst l de erler aras ndaki kullan lmayan fark n normal çelik kazanlarda yaratt enerji kayb olmaktad r. Alt l de er baz al nd nda, yak t olarak, metan (CH 4 ) kökenli do algazda bu fark %11, hidrojende %18.5 mertebelerinde olmaktad r. Yeni teknoloji ürünü kondenzasyonlu (yo mal ) do algaz kazanlar nda ise kazan içinde veya kazana entegre yo turucuda, baca gazlar nda bulunan su buhar n yo mas na izin verilmekte ve bu maksatla sistem dönü suyu yo turucudan geçirilerek, do algaz için baca gaz çi lenme cakl olan 55 ºC ye kadar baca gaz s cakl klar dü ürülmekte, so uyan baca gaz n na ek olarak, yo an suyun gizli da kazan içindeki ak kana transfer edilmekte, yo an su miktar na ba olarak normal kazanlara oranla %10-15 verim art sa lanabilmektedir. Alt l de er esas al nd nda yo mal kazan verimleri günümüzde %100 den büyük ifadelerle an lmaktad r. Ancak üst l de ere göre sözkonusu verim her zaman %100 den küçüktür. 3. YANMA VER, KAZAN VER Baca gaz analizörü taraf ndan, baca gazlar nda ölçülen, oksijen, karbondioksit, karbonmonoksit, baca gaz s cakl ve ortam s cakl gibi parametreler de erlendirilerek, yanma verimi ( y) otomatik olarak hesaplanabilmektedir. letmeci taraf ndan yanma verimi üzerinde yorum yap rken, sonuca etki eden faktörler kolayca görülebilmektedir. Yanma veriminden yola ç karak, kazan veriminden ( k) söz ederken, kazan radyasyon kay plar, külde yanmam karbon kay plar gibi ölçülmeyen de erler için yak t cinsine ve kazan kapasitesine ba olarak, yanma veriminden belirli bir oranda azaltma yapmak gerekmektedir. TS.4041 de kazan radyasyon kay plar, kapasite ve yak t cinsine ba olarak % aras nda verilmektedir. Baca gaz nda is ve kurum ile küldeki yanmam karbon (C) dikkate al nd nda, yakla k kazan verimini belirlerken yanma veriminden radyasyon ve kül kay plar olarak dü ülmesi gereken miktar, yakla k olarak, do algazda %1, fuel-oilde %2-3, kömürde ise %4-5 olarak kabul edilmektedir. Ancak, belirtilen yöntemle, baca gaz analizörü kullan larak kazan verimlerinin tespiti, i letmede yanman n optimizasyonu ile verimin yüksek tutularak enerji ekonomisi sa lanmas na yönelik olmal, sözkonusu yöntem kazan verim ve kapasite de erlerinin tescilinde kullan lmamal r. 4. KAZAN KAPAS TES letmede baca gaz analizörü yard yla kazan veriminin ( k) yakla k olarak tespitini takiben yine yakla k olarak kazan kapasitesinin belirlenmesi de mümkün olabilmektedir. Bunun için rejim haline getirilmi kazanda, birim zamanda kullan lan yak t miktar n do ru olarak tespiti gerekmektedir. Kazan kapasite formülünü hat rlarsak ; Qk = B x Hu x k [3] Qk = Kazan Kapasitesi ( Kcal/h ) B = Yak t Debisi ( Kg/h, Nm3/h ) Hu = Yak t Alt Is l De eri ( Kcal/kg, Kcal/Nm3 ) k = Kazan Verimi ( % ) Rejim haline getirilmi kazanda do algaz yak t debisinin tespiti kolay olup, do algaz sayac ndan okunan de eri, sayaçtan geçen gaz n bas nc na göre Nm3/h olarak düzeltmek gerekir. S yak tta ise yak t debisinin tayini sayaç kullan lm yorsa güçtür. Ancak istenildi i taktirde, hacimsel debi takip edilerek kütlesel debi hesaplanabilir. Kat yak tl sistemlerde ise rejim haline getirilmi kazana kat

5 yak n tart larak beslenmesi gerekir. Mümkün mertebe sa kl bir kapasite ve verim tespiti yap lmak isteniyorsa, ç kan kül ve baca filtresinde (mevcutsa) biriken kurum miktar n tart larak belirlenmesi, ayr ca kat yak t ve kül+kurum kar n alt l de erlerinin uzman bir laboratuvarda tespiti gereklidir. Yo mal kazanlarda ise duyulur dan kaynaklanan verim ve kapasitenin analizör yard yla tespitinden sonra, test s ras nda birim zamanda yo turucuda biriken su miktar tart p kazana transfer edilen gizli miktar bulunarak (gizli, 550 Kcal/kg-su üzerinden hesaplanabilir) duyulur miktar na eklenmek suretiyle toplam kapasitesi bulunabilir. Toplam kapasitesinin yak lan yak t miktar ve alt l de erinin çarp na bölünmesiyle yo mal kazan n toplam verimi belirlenebilir. Alt l de ere göre hesaplanan bu verim de eri %100 den büyük olabilir. 5. YAKMA YÖNET M S STEMLER Yak t tüketimin büyük de erlere ula büyük kapasiteli kazanlarda, verimin kontrolu daha büyük önem arzetmekte ve bu i için tam otomatik mikro modülasyonlu yakma yönetim ve oksijen trim kontrol sistemleri geli tirilmi bulunmaktad r. Sözkonusu sistem ile baca analizleri sürekli ve otomatik olarak yap lmakta, (O 2 ), (CO 2 ), (CO) ve baca gaz s cakl gibi baca gaz parametreleri ile yanma verimi sürekli izlenmekte, yak t karakterinde ve atmosferik artlarda olabilecek de ikliklerin önceden ayarlanm parametrelere etkisi sistemin yak t/hava ayar na otomatik müdahalesi ile önlenebilmekte, gerekti inde frekans konvertörlü brülör fanlar ile e güdümlü çal arak fan enerji tüketiminden tasarruf sa lanmakta, hassas ve oransal kontrol ile tam yanma sonucu sistem verimi yükseltilmekte ve yak t tasarrufu sa lanmakta, ayr ca, sistem otomatik kalibrasyon ve hata tespitine imkan vermekte ve bina otomasyon sistemlerine de entegre edilebilmektedir. 6. Ç SO UMA KAYIPLARI Günümüzde kazan verimleri y ll k verim ifadesiyle an lmaktad r. Bu de er, kazanlar n bir i letme sezonu içerisinde, çal ma ve bekleme zamanlar n toplam nda, ortalama olarak gerçekle tirdi i bir verim ifadesi olmaktad r. Brülörlerin çal ma sürecinde ortaya koydu u verim, bekleme zamanlar nda kazan iç so uma kay plar n etkisiyle, y ll k ortalamada daha küçük bir de er olarak kar za kmaktad r. Y ll k verimi, brülörlerin i letmede kalma süresinin büyüklü ü olumlu, kazan ve brülör niteli inden kaynaklanan hava kaçaklar ise olumsuz etkilemektedir. Duru a geçen s cak bir kazanda, baca çeki i etkisiyle, yanma odas na ve duman borular na giren kontrolsuz hava kazan so utmakta ve nm olarak bacadan d ar at lmaktad r. ç so uma kay plar n azalt lmas nda brülör ve kazan dizayn nda al nmas gereken tedbirler önem kazanmaktad r. Tek kademeli brülörlerde, genellikle emi hava damperi bulunmamakta ve duru zamanlar nda direkt olarak aç k kalmaktad r. ki kademeli ve oransal kontrollu brülörlerde mevcut olan hava damperi duru zamanlar nda kapanmaktad r. Ancak, bir k m çift kademeli ve oransal brülörde ana alterden direkt kapatma halinde damper aç k kalabilmektedir. Bu nedenle brülör kapat lacaksa termostat n sistemi durdurmas beklemekte yarar görülmektedir. Ayr ca, brülör hava damperlerinin tam olarak kapan p kapanmad zaman zaman kontrol etmek gerekmektedir. Kazanlarda hava kaçaklar n önlenebilmesi için ön duman kapaklar contal ve tam s zd rmaz olmal, kapand nda tüm kapak profili kazana düzgün bir ekilde basmal r. Brülör ba lant flan contal ve muntazam olmal, gözetleme deli i kullan m d nda mutlaka kapanabilir olmal r. Patlama kapaklar kas nt olmamal, contal ve tam olarak kapanabilmelidir.

6 cak kazanlarda baca çeki etkisinin yaratt hava sirkülasyonunun neden oldu u kay plar da teorik olarak incelenmektedir. a) Baca Çeki Etkisi ( P) : [2] [5] P = H x (γ 2 - γ 1 ) (mmss, kg/m²) (7) H = Baca yüksekli i γ 1 = Kazan s cakl ndaki havan n yo unlu u (m) (kg/m3) γ 2 = D s cakl ktaki havan n yo unlu u (kg/m3) Baca çeki etkisi, baca yüksekli i ve kazan s cakl ile d hava s cakl aras ndaki farkla orant olarak artmaktad r. b) Bacadaki S cak Havan n H (W) : [5] W = 2.g. P / γ 1 (m/sn) (8) Bacadaki s cak havan n h, baca çeki i ile do ru orant olarak artmaktad r. c) Baca Kesiti (F) : [3] [4] Q k F = n x H Qk = Kazan Kapasitesi ( Kcal/h ) F = Baca Kesiti ( cm² ) H = Baca Yüksekli i ( m ) N = 0,012 ( Do algaz ) N = 0,020 ( S Yak t ) N = 0,030 ( Kat Yak t ) Baca kesiti, kazan kapasitesi ve yak ta ba baca katsay ile do ru orant olarak artarken baca yüksekli inin karekökü ile ters orant olarak azalmaktad r. d) Bacada S cak Hava debisi (V) : [5] V= F x W x 3600 ( m3/h ) (10) F = Baca Kesiti ( m² ) W = Hava H ( m/sn ) Bacadaki s cak hava debisi, baca kesiti ve hava h yla do ru orant olarak artmaktad r. e) Bacada S cak Hava le Ta nan Enerji (Q) : [6] Q = V x γ 1 x (T1-T2) x Cp (Kcal/h) (11) T1 = Kazan s cakl ( C)

7 T2 = D hava s cakl Cp = Havan n nma ( C) (Kcal/kg K) Bacada s cak hava ile ta nan miktar, hava debisi, kazan ve d hava s cakl aras ndaki fark ile do ru orant olarak artmaktad r. Kazanlarda iç so uma kay plar n y ll k verime etkisinin tespitinde, brülörlerin devrede kalma süresi, ll k toplam i letme süresi, kazan s cakl, d hava s cakl n de imi ve kazan s zd rmazl gibi parametrelerde bir tak m kabuller yapmak gerekmektedir. Bu nedenle, kazan ve yak t cinsine ba olarak iç so uma kay plar konusunda, bu a amada birtak m de erler vermek yerine, yukar da belirtilen teorik ifadelerden yola ç larak, de meyen genel sonuçlar a da ifade edilmektedir. Buna göre; 1 - Kazan, brülör kapasiteleri, baca kesitleri gere inden büyük olmamal r. 2 - Çift kademeli veya modülasyonlu brülörler kullan lmak suretiyle, brülörlerin y ll k sezonda devrede kalma süresi art lmal r. 3 - Kar vanalarla yap lan otomatik kontrolda, C gibi sabit bir kazan suyu s cakl yerine, kar m suyundan +5 C gibi bir de er fazlas yla, de ken kazan suyu s cakl tercih edilmelidir. 4 - Brülör giri hava damperi, brülör ba lant flan, ön duman kapaklar, patlama kapa, gözetleme cam contal ve tam s zd rmaz olmal r. 5 - Hava giri damperi olmayan, tek kademeli brülörler ile s zd rmazl sa lanamayan kazanlarda, otomatik baca kapatma klapesi tesisi dü ünülmelidir. 6 - Belirli kazan kapasitesinde, baca yüksekli ine ba olarak baca kesiti darald ndan, bacadaki cak hava debisi sabit kalmakta, dolay yla baca yüksekli inin iç so uma kay plar na etkisi olmamaktad r. 7. SONUÇ Kazanlarda verimin yüksek tutulabilmesi için büyük tesislerde sürekli, küçük tesislerde periyodik olarak baca gaz analizörü kullanma al kanl kazan lmal, y ll k ortalama verimde kayba u ramamak için, duru zamanlar n neden oldu u iç so uma kay plar n önlenmesi maksad yla, kazan ve brülör kapasitesinin, baca kesitinin tayininde dikkatli olunmal, mümkün oldu unca iki kademeli veya modülasyonlu brülörler tercih edilmeli, kazan suyu s cakl gere inden yüksek tutulmamal, mutlaka tam s zd rmaz kazanlar kullan lmal, s zd rmazl n garanti edilmedi i kazanlarda otomatik baca kapama düzene i kullan dü ünülmeli, Kcal/h ve daha büyük kapasiteli kazanlarda yanman n sürekli kontrol edilip, brülör ayarlar na sürekli müdahalenin yap larak verimin sürekli maksimumda tutulabildi i tam otomatik mikro modülasyonlu, yak t/hava oran kontrollu yakma yönetim ve oksijen trim kontrol sistemleri tesis edilmeli, mümkün mertebe, do algaz gibi hidrojen kökenli yak tlarda, yanma sonucu baca gazlar nda olu an su buhar n sistem dönü suyu yard yla so utularak yo turulmas yla, duyulur ya ilaveten gizli n da kazan içindeki ak kana transfer edilebildi i, daha yüksek verimli, üst l de er kondenzasyon kazanlar veya paslanmaz çelik yo turuculu normal çelik kazanlar tercih edilmelidir. 8. KAYNAKLAR [1] KARTAL, E., Is Geri Kazan m Sistemleri Seminer Notlar, TTMD, 2000 [2] ASHRAE Fundamentals, Kanal Tasar, Çeviren: O. Genceli, TTMD,Teknik Yay nlar:2, 1997 [3] MMO. Kalorifer Tesisat Proje Haz rlama Teknik Esaslar, MMO, Yay n No : 84, 1989

8 [4] EGO, Do algaz Tesisat Yönetmeli i ve Teknik Teknik artnamesi, EGO, 2000 [5] BRAND, O. H., Hava Kanallar Hesab ve Konstrüksiyonu, Fon Matbaas, 1972 [6] ASHRAE Fundamentals, Konutlarda So utma ve Is tma Yükü Hesaplar, Çeviren : T. Derbentli TTMD, Teknik Yay nlar:2, 1997 [7] TÜRK ÇEVRE MEVZUATI, Hava Kalitesinin Korunmas Yönetmeli i, Resmi Gazete, 19269, 1986 [8] EKER, A. S caksu, Buhar Üreteçleri, Kazanlar Emel Matbaac k [9] B LG N, A., Kazanlarda Baca Gaz Analizlerinin De erlendirilmesi ve ç So uma Kay plar n rdelenmesi, TESKON, 2001