BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Sobalar ve Bacalar

Transkript

1 T.C. İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI İtfaiye Daire Başkanlığı Merkez İtfaiye Müdürlüğü SAYI : / Mart 2003 KONU : Baca Temizleme Denetim Yönergesi BAŞKANLIK MAKAMINA İtfaiye Teşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik in 4 ncü maddesinin 11 nci bendine göre, zamanında temizlenmeyen bacalar potansiyel bir yangın tehlikesi oluşturduğundan Şehirde bacaları Belediye Encümenince tespit edilecek ücret karşılığında temizlemek, temizlenmesine yardımcı olmak veya temizlettirmek yetki ve sorumluluğu itfaiye teşkillerine verilmiştir. Ancak çok sayıda bina ve baca bulunan şehrimizde doğrudan İtfaiye Daire Başkanlığı kanalı ile yapılmasına imkan bulunmayan bu görev halen özel şirketler kanalı ile yerine getirilmektedir yılında İstanbul da 2247 baca yangını meydana gelmiştir. Ancak kayıtlarımıza baca yangını olarak geçmemiş olmakla birlikte bina dahiline ve gelişerek çevreye yayılan bir çok yangının da başlangıcının temizlenmeyen ve çatlak bacalar olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bir yılda bacadan çıkan yangın sayısı çok daha fazla olup soba ve kaloriferlerin yakıldığı kış ayları yangın mevsimi olarak nitelendirilmektedir. 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen ve daha sonrada hissedilen artçı depremler esnasında özenle ve mevzuata uygun olarak yapılmamış ve içi sıvanmamış çok sayıda bacanın çatlamış olduğu, farkına varılmayan ve önem verilmeyen bu durumun alınan önlemlere, denetimlere ve doğalgaz kullanımının yaygınlaşmış olmasına rağmen yangın sayısının artmasına neden olduğu gözlenmektedir. Ayrıca temizlenmemiş ve çatıdan yüksekliği yeterli olmayan bacaların da gerekli hava sirkülasyonunu sağlayamaması ve lodos rüzgarının estiği zamanlarda zehirli gazların geri basması nedeniyle birçok ölüm olaylarının meydana geldiği de bilinmektedir. Yukarıda belirtilen durum ve nedenlerle bacaların ve ısıtma sistemlerinin zamanında ve tekniğine uygun olarak özel sektör kuruluşları tarafından temizlenmesi ve bu çalışmaların İtfaiye Daire Başkanlğınca denetlenebilmesi esasına göre 1. Hukuk Müşavirliği, Çevre Koruma Daire Başkanlığı ve İĞDAŞ Genel Müdürlüğü nün görüş ve katkılarıyla düzenlenen ekli BACA TEMİZLEME VE DENETİM YÖNERGESİ ni onayınıza arz ederim. EK: Yönerge Taslağı İmza Uygun Görüşle Arzedirim. İmza Sabri YALIN İtfaiye Daire Başkanı 11/03/ 2003 Mesut PEKTAŞ Genel Sekreter Yardımcısı İmza Uygun Görüşle Arzedirim. 14/03/ 2003 Altan Raşit CİVAN Genel Sekreter İmza O N A Y 21/ 03/ 2003 Ali Müfit GÜRTUNA İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK Sobalar ve Bacalar

2 Madde 58 - Baca tesisatı, TS 2165 ve TS 1481 deki esaslara uygun olmalıdır. Her kazan için tercihen ayrı bir baca kullanılacak, soba ve şofben boruları kazan bacalarına bağlanmayacaktır. Kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılacaktır. Bacalar komşu yüksek binanın etkisiyle baca çekişini azaltmamak için mümkünse bu binalardan en az 6 m uzaklıkta bulunacak ve ait olduğu bina mahyasının en az 0,8 m üzerine kadar çıkarılacaktır. Kazan baca duvarları 500 C sıcaklığa dayanıklı olan malzemeden yapılacak, delikli tuğla ve briket kullanılmayacaktır. Sıcak baca gazlarının yaladığı baca iç yüzeylerinin sıvanmaması halinde projelendirmede en uygun derzlendirme biçiminin seçimi gibi önlemler alınacaktır. Baca duvarlarının dış yüzeyleri uygun biçimde sıvanacaktır. Sıvı ve katı yakıtlı kazanların bacalarının altında bir kurum temizleme menfezi bulunacak, yılda en az 2 kez yetkili kişilere temizletilecektir. Bacaların temizliğinden bina sahip ve yöneticisi sorumludur. Isıtma aracı olarak soba kullanılan yerlerde, soba tahta ve boyalı kısımlara zarar vermeyecek şekilde altına metal kaplı tabla, mermer veya benzeri malzeme konularak kurulur. Taban beton ise, bu önlem zaruri değildir. Bağdadi duvardan boru geçirmek mecburiyeti hasıl olursa, duvarın yağlı boya ve ahşap gibi çabuk yanıcı kısmına künk veya büz yerleştirilir ve boru bu delikten geçirilir. Odada baca yoksa soba borusu, sac konan pencereden çıkarılıp, saçaktan 25 cm açıkta ve 50 cm yüksekte, ucunda şapka kullanılarak kurulur. Boruların birleştiği yerler çemberle kapatılıp, bu çemberden duvar ve tavana bağlamak suretiyle birbirinden ayrılması ve devrilmesi önlenir. Kullanım esnasında sabo kapakları açık bırakılmaz, altında ve yanlarında odun, çıra, kömür, kibrit, benzin, gaz ve benzeri yanıcı parlayıcı madde bulundurulmaz. İçindeki ateş gerektiğinde kapaklı mangala alınır. Sobanın, kullanılmadığı mevsimde kaldırılması gerekir. Sobanın kaldırılmadığı yerlerde, kapaklar açılmayacak şekilde telle bağlanır. Odun ve kömür gibi yüksek oranda ısı bırakan yakıt kullanıldığı takdirde borular ayda bir, bacalar 2 ayda bir; diğer yakıtlar kullanıldığında borular 2 ayda bir, bacalar 3 ayda bir temizlenir. Baca temizliği, mahallin itfaiye teşkilatı tarafından yapılır. Ancak, bu konuda itfaiye teşkilatından aldığı izinle ve belediye encümeninin belirlediği fiyat tarifesi üzerinden faaliyet gösteren özel firmalar varsa, temizlik onlara da yaptırılabilir BİRİNCİ BÖLÜM BACA TEMİZLEME VE DENETİM YÖNERGESİ 1.0 AMAÇ, KAPSAM, HUKUKİ DAYANAK VE TANIMLAR 1.1 AMAÇ: Bu yönetmeliğin amacı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki tüm binaların ısıtma sistemlerinin (kalorifer kazanları, yakıt depoları ve bacaların) periyodik temizlik ve denetimlerinin yapılmasını sağlamaktır. 1.2 KAPSAM : Bu Yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sınırları içindeki kamuya, özel ve tüzel kişilere ait binalarla, her çeşit ve derecedeki işyerlerine ait kalorifer kazanlarının, yakıt depolarının ve bacaların yıllık temizliklerinin,mevzuata uymayanların bakım ve onarımların yapılması, çevre kirliliği yapanlarla yangına neden olabileceklerin belirlenmesi ve bu çalışmaların denetlenmesi esaslarını kapsar. 1.3 HUKUKİ DAYANAK : Bu yönerge İTFAİYE TEŞKİLLERİNİN KURULUŞ, GÖREV, EĞİTİM VE DENETİM ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK ve BİNALARIN YANGINDAN KORUNMA HAKKINDA YÖNETMELİK in İstanbul İtfaiye Daire Başkanlığına (İtfaiye Müdürlüklerine) verdiği sorumluluk ve yetkiye dayanılarak hazırlanmıştır. 1.4 TANIMLAR : Bu yönetmelik ve eklerinde geçen bir kısım kavramların tanımları aşağıda belirtilmiştir: Yakıt :Gaz, sıvı, yada katı halde bulunan ve yakılarak enerjiye dönüştürülebilen maddelerin tümüdür Yakıt deposu : Yakıtların pazarlandıkları yada kullanılacakları yerde stok edildiği yerdir Kalorifer kazanı : Yakıtların yakılarak enerjiye dönüştürüldüğü yerdir.

3 1.4.4 Brülör : Sıvı ve gaz yakıtları kazana ( yanma odasına ) pompalayarak ve ateşleyerek sürekli ısı (enerji) üretilmesini sağlayan araçtır Baca : Yakıtların yanarken açığa çıkardığı zehirli gazların ve su buharının atmosfere taşınmasını sağlayan ulaşım yoludur Adi Baca : Tek kolon halinde zeminden çatıya kadar yükselen, birden fazla birimin kullanabileceği şekilde tasarlanmış tek bir ağızla çatı dışına ulaşan bacalardır Bağımsız Baca : Her katı, her birimi ve her dairesi bağımsız olarak ısıtılan tüm binaların bu bölümlerinden hiçbir ek yapılmadan çatıya kadar uzanan bacadır Şönt (ortak ) Baca : Her kat, her birim veya her daireden ekler yapılabilen ve tek bir boşaltım ağzı ile çatı üstüne çıkarılan bacadır.( İmar yönetmeliğine göre Şönt baca yapılması yasaktır.) Baca temizleme ağzı: Metal, beton ve tuğla bacalarının iç yüzeylerinde zamanla birikerek tabaka oluşturan kurum ve yağ tabakalarının temizlenmesi için yapılan metal ağızdır. Bütün bacalarda temizleme ağzı bulundurulması zorunludur Hermetik (Denge) Baca : Doğalgaz Kombilerinin ağzı camlardan veya duvardan yere paralel olarak dışarıya çıkarılan ve temiz havayı emip kirli havayı atan bacalardır Paratoner : Çatı ile atmosfer arasında elektrik dengesini sağlayan cihazdır.( Kamuya ait, topluma açık, çok katlı ve rakım bakımından yüksek yerlerde bulunan tüm binalarla, çatıları metalle bakır, kurşun, çelik levha, trapez çatı kaplı veya metal bacalı ve bacalarına metal kılıf geçirilmiş tüm binalarda paratoner bulunması ve bunların özel topraklama kablosu ile topraklanması zorunludur.) Gülle : Baca içinde mekanik bir şekilde hareket ettirilip baca duvarındaki her türlü birikintiyi dökerek temizlemeye yarayan metalden yapılan özel ağırlıktır Vargel : Baca temizlik fırçalarını baca içinde hareket ettirmeye yarayan ağaç, metal veya plastik saptır Karabinalı Can Kurtarma İpi : Açılıp kapanabilen kilit sistemine bağlı yeterli uzunluk ve mukavemetteki ip ( halat ) dir Maske : Isı, zehirli gaz ve tozlardan korunmak için başa takılan cihazdır. İKİNCİ BÖLÜM 2.0 YÜRÜTME 2.1 Bu yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı adına İtfaiye Daire Başkanlığı ile bağlı İtfaiye Bölge Müdürlükleri ve Grup Amirliklerince yürütülür. İtfaiye Daire Başkanlığı, ısıtma sistemlerinin ve bacaların temizlenmesi ve denetimi hakkındaki yetki ve sorumluluğunu özel kuruluşlara yetki vererek kullanır. Özel kuruluşların denetim yetkisi ise İtfaiye Daire Başkanlığına aittir YÜRÜTME KURULU İtfaiye Daire Başkanının ( görevlendirdiği bir itfaiye bölge müdürü) başkanlığında üç itfaiye müdüründen ( veya görevlendirilen üç itfaiye müdür yardımcısı) kurulur YÜRÜTME KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ : Yürütme Kurulunun görev ve yetkileri şunlardır: Her yıl haziran ayında toplanarak bir önceki yıla ait çalışmaları değerlendirmek ve aksayan konularda yeni önlemler almak; Her yıl en geç ekim ayının başına kadar bir sonraki yıl için ısıtma sistemleri ve bacaların temizleme ücretlerini belirleyerek Belediye Meclisinin onayına sunmak; Her yıl en geç eylül ayının başına kadar İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde ısıtma sistemlerinin ve bacaların temizlenmesi ve denetlenmesine talip olan özel kuruluşlardan gerekli şartları taşıyanlara yetki belgesi vermek; Yetki Belgesi alan özel kuruluşların o yıl için Büyükşehir Belediye Başkanlığına ödeyecekleri Baca Kontrol Bandrolü ücreti ni belirleyerek tahsillerini denetlemek; Yetkili olarak baca temizliği yapan özel kuruluşlar ( Şirketler ) hakkında yapılan şikayetleri inceleyerek değerlendirmek, gerekli gördüklerinin belgelerini iptal etmek; Ücret tarifesinde belirtilmeyen ve Belediye Meclisince özel tarife uygulanmasına yetki verilen yerlerin o yıl için baca temizleme ücretlerini belirlemek;

4 Yönergede belirtilen sürelerde bacasını temizletmeyen ve bacaları TSE, İmar Yönetmeliği ve bu yönetmelikte belirtilen esaslara uymayan, çatıdan yeteri kadar yüksek olmayan, çatlamış, delinmiş, deforme olmuş bacalarını onartmayan kamu kurumlarını, özel ve tüzel kişileri İlçe Belediye ve Büyükşehir Belediye Başkanlığı Kontrol Daire Başkanlığı ve Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlıklarına bildirilmesini sağlamaktır. 2.4 İTFAİYE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİNİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI Bu Yönetmelik sorumluluk alanlarının tamamında İtfaiye Bölge Müdürlüklerince uygulanır. 2.5 BACA TEMİZLEME VE DENETİM KURULUŞLARININ (ŞİRKETLERİN) BELİRLENMESİ Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi almayan kişi ve kuruluşların ısıtma sistemleri ve bacaların temizliğini yapmaları yasaktır. Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi almak isteyen kuruluşlar aşağıdaki şekilde belirlenir: O yıl bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre ısıtma sistemleri ve bacaların temizliğini yapmak isteyen özel kuruluşlar en geç Temmuz ayının sonuna kadar İtfaiye Daire Başkanlığına başvururlar. Uygun görülen firmalara (şirketlere),büro, haberleşme, eleman, araç ve ekipman durumları değerlendirilerek düzenlenen komisyon raporuna göre hangi ilçelerde faaliyet gösterebileceklerini belirten bir Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi verilir Yetki belgesi bir yıl süreli olup her yılın 1 Eylül tarihinde sona erer. Bu faaliyetini sürdürmek isteyen kuruluşların aynı esaslar dahilinde her yıl için yeniden yetki belgesi alması gerekir Yetki belgesi verilen kuruluşların çalışmaları devamlı şekilde izlenir ve denetlenir. Belediye Meclisince belirlenenden fazla ücret alan, yönetmelik esaslarına uymayan firmaların yetki belgeleri her zaman iptal edilebilir. Yetki belgesi almadan çalıştığı belirlenenler hakkında yasal işlem yapılır. 3.0 BACALARIN TEMİZLENMESİ VE DENETİMİ İLE İLGİLİ ESASLAR 3.1 Sıvı (mazot.fuel-oil ) ve katı yakıt (odun, kömür v.s.) ile ısıtılan binaların yakıt depoları kurum ve kişilerce istenildiğinde, mazotlu kalorifer kazanlarının yılda bir,kömür ve fuel oil ile ısıtılan kazan ve bacaların ise iki defa temizlenmesi zorunludur. 3.2 Odun ve kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde borular ayda bir, bacalar 2 ayda bir;diğer yakıtlar kullanıldığında borular 2 ayda bir, bacalar 3 ayda bir temizlenir. 3.3 Merkezi sistemli doğalgaz ve LPG ile ısınan binaların bacalarının ise yılda en az bir defa temizlenerek denetlenmesi gerekir. 3.4 Baca, kalorifer kazanı ve yakıt depolarının belirtilen yıllık periyodik temizliklerinin yapılması isteğe bağlı olmayıp zorunludur. Yaptırmayanlar hakkında ilgili mevzuata göre yasal işlem yapılması sağlanır. 3.5 Temizleme işlemiyle denetim aynı anda yapılır. Baca, kazan ve depolarında yapılması gereken zorunlu bakım ve zorunlu tadilatlar denetim esnasında ilgililere bildirilir. Denetim ve bilgilendirme için ayrıca ücret alınmaz. İkinci denetimde zorunlu tadilatı yaptırmadığı anlaşılanlar yasal işlem yapmak üzere ilgili birimlere bildirilir. 3.6 LPG ve doğalgaz kullanılmış olsa bile otel, lokanta, restourant, yemek fabrikası gibi topluma açık yerlerle ocaklarında yemek pişirilip kızartma yapılan tüm yerlerin bacalarının yılda üç defa temizlenmesi zorunludur. 3.7 Aynı bölgede baca temizliği ve denetim yapmak üzere birden fazla kuruluşa yetki verilmiş ise bu firmaların kendi aralarında anlaşarak vatandaşın rahatsız edilmemelerini sağlayacak düzenlemeler yapılır. 3.8 Baca temizliği ve denetimlerde öncelik sırası aşağıda belirtildiği gibidir Meskûn olan ve tarihi eser statüsündeki tüm ahşap ve kagir binalar; Kreşler; Huzurevleri; Hastaneler, oteller, lokanta ve restoranlar; Yetiştirme yurtları, resmi ve özel öğrenci yurtları; Resmi ve özel ilköğretim okulları; Resmi ve özel lise ve dengi okullar, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı tüm dersane ve kurslar, üniversiteler; Sinemalar, toplantı ve konferans salonları; Resmi kurum ve kuruluşlar; Kapalı çarşılar, toplu alış-veriş merkezleri;

5 ve daha fazla katlı binalar; İşhanları; Siteler; Çok daireli konutlar; Konutlar; Fabrika ve işyerleri; Ceza ve Tutukevleri; Diğer meskûn tüm binalar. 4.0 BACA TEMİZLİĞİ VE DENETİM UYGULAMASI 4.1 Yetki belgesi bulunan özel kuruluşların fiilen baca temizleyecek elemanların İtfaiye Eğitim ve Araştırma Müdürlüğünce belirlenen süre içinde konuları ile ilgili eğitim görmeleri ve belge almaları, temizlik ve denetim için gittikleri yerde özel kimlik belgelerini göstermeleri zorunludur. 4.2 Kalorifer kazanı, yakıt deposu ve baca temizliği için telefon yada başka şekillerde yapılan başvurular değerlendirilmekle beraber 3.7 maddesinde belirtilen öncelik sırasına göre firmalar baca temizliği hakkındaki mevzuatı bildirerek ve yetki belgelerini göstererek bölgelerindeki yerlerin yetkili ve sorumlularına temizlik ve baca denetimi için başvururlar. Uygulamadan sonra faturayı kesip temizlik yapıldığına dair Kontrol Bandrolü imzalayarak ikametgahın cümle kapısının, yönetici veya güvenlik görevlisinin kapısının sağ üst köşesine yapıştırırlar. 4.3 Bacasını, kalorifer kazanı ve yakıt deposunu belirlenen sayı ve zamanlarda hiç temizletmediği ve temizletmeyeceği, gerekli bakım- onarım ve tadilatları yapmayacağı anlaşılanların adresleri geciktirilmeden ilgili İtfaiye Bölge Müdürlüğüne bildirilir. 4.4 Her yıl 31 Aralık tarihine kadar birinci, 15 Mart tarihine kadar da ikinci defa baca temizliklerinin yapılması zorunludur. Her temizlikten sonra önce yapıştırılan Kontrol Bandrolü ne tarih yazılarak imzalanır. Kalorifer kazanı, yakıt deposu ve fabrikaların bacalarının daha çok yaz aylarında temizlenmesine özen gösterilir maddesinin (b) bendinde belirtilen yerlerin üçüncü temizlikleri ise Mayıs ve Haziran aylarında yapılır. 4.5 Yetkili firmalar Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim ayları için Haziran ve Ekim aylarının 15 ine (hafta tatiline rastlaması halinde devamındaki ilk iş gününde), Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart ayları için en geç her ayın 15 ine kadar: Temizlenen bacalara ait fatura örneklerini; Gerektiği halde bacasını temizletmeyen kamu kuruluşları, özel kurum, kuruluşların ve bina sahiplerinin adres, telefon ve isim listelerini; Deforme olmuş, çatlamış, delinmiş, maksada uymadığı için tadil edilmesi ve bakım yapılması gereken bacaların durumlarını, binaların ve sorumluların adres ve telefonlarını belirten listelerini o bölgenin bağlı bulunduğu İtfaiye Bölge Müdürlüğüne teslim ederler İtfaiye Bölge Müdürlükleri KDV hariç fatura bedeli üzerinden Kontrol Bandrolü ücretini tahakkuk ettirerek ilgili yerlere yatırılmasını sağladıktan sonra şirketin talep ettiği miktardaki boş Baca Kontrol Bandrolü nü tutanakla teslim eder. 5.0 BACA TEMİZLİĞİ VE DENETİM BELGESİ ALAN FİRMALARIN SORUMLULUĞU, İTFAİYE BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ İLE İŞBİRLİĞİ ESASLARI 5.1 Baca temizlikleri yapılmış olan yerlerde baca yangını çıkması, yada gelişerek binanın çatısına, diğer kat ve binalara sirayet eden yangının temizlenmiş olan bacadan çıkmış olması halinde ilgili firma hakkında soruşturma açılarak duruma göre yetki belgesi iptal edilir. 5.2 Baca Temizliği Ve Denetimi Yetki Belgesi alan özel firmalar bu yönetmeliğin uygulanmasında İtfaiye Bölge Müdürlükleri ile işbirliği halinde bulunurlar. Buna göre iş ve işlemlerini: 1. Adalar, Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe, Kadıköy, Ümraniye, Üsküdar ve Beykoz ilçelerinde faaliyet gösterenler Anadolu Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile; 2. Eyüp, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Beyoğlu, Şişli, Beşiktaş ve Sarıyer ilçelerinde faaliyet gösterenler Boğaziçi Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile;

6 3. Eminönü, Fatih, Zeytinburnu, Bayrampaşa, Esenler, Güngören, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Küçükçekmece ve Avcılar ilçelerinde faaliyet gösterenler İstanbul Bölgesi İtfaiye Müdürlüğü ile yürütürler. 4. Firmaların İtfaiye Bölge Müdürlüklerine bağlı ilçelerin en az birisinde ve ilçelerin tamamında baca temizliği ve denetim yapmaları zorunludur. Bölge ve ilçeler arasında boşluk kalmayacak şekilde firmalar arasında düzenleme yapma yetkisi YÜRÜTME KURULU na aittir. 5. Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi alan firmaların sonbahar ve kış mevsiminde daha çok olmak üzere bacalar ve temizlik konusunda halkımızı bilgilendirecek ve uyaracak şekilde reklam yapmalarına yardımcı olunur. 6.0 TEMİZLENEN VE DENETLENEN YERLERE KONTROL BANDROLÜ YAPIŞTIRILMASI Baca Temizleme Ve Denetim Yetki Belgesi alan firmalar ( özel kuruluşlar) aşağıda belirtilen şekil ve ölçülerde yapıştırılabilen Kontrol Bandrolleri bastırarak sağ alt köşelerini itfaiye mühürü ile mühürlettikten sonra istedikleri kadarını tutanak karşılığında teslim alırlar. Baca temizliği ve denetim yapılan her yere 4.2 maddesinde belirtildiği şekilde Kontrol Bandrolü yapıştırılması zorunludur İtfaiye Bölge Müdürlüğü adına denetim yapacak elemanlar İtfaiye Bölge Müdürlüklerince tespit edilir Bir önceki aya ait listeler esas alınarak Baca Temizleme ve Denetim Yetki Belgesi alan firmaların çalışmaları listede belirtilen yerlere gidilerek ve Kontrol Bandrolleri bizzat görülerek denetlenir ve sonucu İtfaiye Bölge Müdürlüğüne bildirilir İtfaiye denetim elemanları bölgeleri içinde 3.7 maddesindeki önceliklere göre gerektiği halde süresi içinde baca temizliği yapılmayan yerlerle, temizlendiği halde Kontrol bandrolü yapıştırılmamış, fatura kesilmemiş ve çalışma sonuç listelerinde belirtilmemiş yerleri de en kısa zamanda bildirmek zorundadır. İncelemeler sonucunda yukarıda belirtilen durumların kesinlik kazanması halinde 2.0 ve maddelerinde belirtilen esaslar dahilinde işlem yapılır. Şekil : 1 Kontrol Bandrolü İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İTFAİYE DAİRE BAŞKANLIĞI Şirketin Adı Adresi Telefonları Amblem : : : : Baca Kontrol Bandrolü Yetki Belgesinin Tarih ve Nosu:.../.../200...,...No :... I. Temizlik Tarihi:.../.../ Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası... II.Temizlik Tarihi:.../.../ Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası... III.Temizlik Tarihi:.../.../ Yetkilinin Adı Soyadı ve imzası cm TEMİZLENMEYEN VE ÇATLAK BACA YANGIN NEDENİDİR. 6 cm 7.0 KONTROL BANDROLÜ ÜCRETİNİN TAHSİSİ VE DENETİM ELEMANLARINA ÜCRET ÖDENMESİ 7.1. Yetkili firma tarafından 4.5. maddesinde belirtilen çalışmalara ait liste ve fatura örnekleri itfaiye denetim elemanlarınca teslim edilen listelerle karşılaştırılır KDV hariç toplam baca temizleme ve denetim ücretinin %5 nin Kontrol Bandrol Ücreti olarak Büyükşehir Belediye veznesine yatırılması sağlanır.

7 8.0 BACA TEMİZLEME VE DENETİM YETKİ BELGESİ ALAN KURULUŞLARDA BULUNMASI GEREKEN PERSONEL ARAÇ- GEREÇ VE EKİPMANLAR (HER EKİP İÇİN) 8.1 PERSONEL a) Bir çalışma ekibi en az iki kişiden oluşacaktır. b) İşyeri dahilinde en az bir ekip bulunacaktır. c) Çalışanların İtfaiye okulunda bir haftalık baca temizleme ve denetim kursu görmeleri ve belge almaları zorunludur. d) Çalışanların yüksek yerlerde ve olumsuz şartlarda hizmet verebilecek fiziki ve sıhhi şartları taşımaları ve 6 ayda bir sağlık denetiminden geçirilmeleri gereklidir. 8.2 ARAÇ, GEREÇ VE MALZEMELER a) Bir adet personel ve malzeme taşımaya müsait servis aracı ( üzerinde firmanın yaptığı işi, adresini, telefonlarını belirten yazılar ve amblemler bulunur.) b) En az üç metrelik açılabilir merdiven ; c) Akülü el lambası; d) 6 kg lık kuru tozlu yangın söndürme cihazı ; e) Vargel ( Küskü); f) Gülle ( Muhtelif ); g) Vakumlu Süpürge h) İp ( En az 30 metrelik ); i) Muhtelif temizleme fırçaları ve bunlara ait uzatma kolları j) Diğer malzemeler; k) Bere 8.3 KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELER ( Bir Kişi İçin) a) Baret ; b) Tulum tipi iş elbisesi ( Gri renkli, üzerinde kırmızı renkli tanıtıcı yazılar bulunur.) c) Yağmurluk ; d) İş eldiveni ; e) Çizme ( Lastik, Deri ) ; f) Emniyet kemeri ; g) Karabinalı can kurtarma ipi ; h) Partikül tutucu maske (kartuşlu) ; i) Toz Maskesi 8.4 Teknolojinin yakından izlenmesi ile 8.0, 8.1,8.2 ve 8.3 maddelerinde değişiklik ve ilaveler yapma yetki ve sorumluluğu İtfaiye Daire Başkanlığına aittir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 9.0 YÜRÜRLÜK 9.1 Bu yönetmelik İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanının onaylandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 10.0 GEÇİCİ MADDE 10.1 Bacalarla ilgili metin ve şekillerden meydana gelen sayfalık ekler bu yönetmeliğin devamı olup bilgi için yeni ekler ilave edilmesi, eksiltilmesi veya değiştirilmesi yetkisi İtfaiye Daire Başkanlığı na aittir.

8 2.5.4 Bacalar EK BİLGİLER YANGINDAN KORUNMA YÖNETMELİĞİNİN BACALAR HAKKINDAKİ BÖLÜMLERİ Baca tesisatı TS 2165 (8) deki esaslara uygun olmalıdır. Kaloriferli binaların konut olarak kullanılan bağımsız bölümlerinin oturma ve yatma hacimlerinin en az birinde ve sıcak su tesisatı bulunmayan banyo ve mutfaklarında,sobalı binalarda ise hela ve koridorlar hariç tüm piyeslerde duman bacası yapılması zorunludur. Kaloriferli umumi binaların her katında en az bir adet duman bacası yapılması gereklidir Koku tahliyesi için her mutfakta 2 şer adet şönt baca yapılır. Duman tahliyesi ve doğalgaz bacası olarak hiçbir binada hiçbir şekilde şönt baca yapılamaz. Şofben,kombi cihazı ve bu gibi ısıtma araçları banyo ve helalarda yer alamaz. Yüksek katlı binalarda (10 kat ve üstü) ayrıca baca sistemi yapılmakla birlikte hermetik cihaz kullanılacaktır. Kat kaloriferleri,kazanı mutfak dışında özel bir bölmeye konulduğunda bu mahallin en az 6 m3 hacminde olması, binanın dış cephesinden havalandırılması ve müstakil bir bacasının bulunması gerekir. Isıtmada denge bacalı sistemde olmayan doğalgaz sobalarının kullanılması halinde her sobanın yukarıda belirlenen esaslara göre düzenlenen ayrı bir bacaya bağlanması gerekir Şömineler veya ocakların bacaları, inşaat şekline tabi olmadan ve kesit değişmeksizin çatıdan serbest havaya mümkün olduğu kadar dikey çıkartılacaktır. Baca eksenleri ancak bir sapma yapabilir ve bacanın yatayla yaptığı açı 60 dereceden küçük olmamalıdır. Bacalar binanın diğer aksamına dayanak teşkil etmeyecek şekilde müstakil olmalı; betonarme, demir ve ahşap kiriş uçları baca duvarları içine sokulmamalıdır Baca kesiti dairesel veya kare kesit seçilecek,dikdörtgen kesitliği ise küçük kenarın büyük kenara oranı 2/3 den büyük olacaktır Her kazan için tercihen ayrı bir baca kullanılacak, soba, şofben v.s. boruları kazan bacalarına bağlanmayacaktır. Kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılacaktır. Kazan bacaları havalandırma kanalı ve havalandırma kanalları da kazan bacası olarak kullanılmayacaktır. Bacalar komşu yüksek binanın çekişi bozan etkisini azaltmak amacıyla mümkünse bu binalardan en az 6 m. uzaklıkta bulunacak ve ait olduğu bina mahyasının en az 1 m. üzerine kadar çıkarılacaktır Bacaların dış etkenlerden korunmak üzere üstüne konan şapkalar,bacaların temizlenmesine engel teşkil etmeyecek şekilde yapılacaktır Baca dış duvarı en az 19 cm ve iç bölmeleri en az 13.5 cm. kalınlıkta olacaktır Kazan baca duvarları 500 C derece sıcaklığa dayanıklı olan malzemeden yapılacak,delikli tuğla ve briket kullanılmayacaktır Sıcak baca gazlarının yaladığı baca iç yüzeylerinin sıvanmaması halinde projelendirmede en uygun derzlendirme biçiminin seçimi vb. önlemler alınacaktır. Baca duvarlarının dış yüzeyleri uygun biçimde sıvanacaktır. (TS1481) (9) Patlayıcı ve parlayıcı maddelerin depolandığı veya işlendiği yerlerden baca geçirilmez Bacalar yılda en az iki kez itfaiye teşkilatına veya itfaiye teşkilatınca yetki verilen özel kuruluşlara temizletilecektir. Bacaların temizliğinden daire sahipleri, bina veya site yöneticileri, idare amiri ve sivil savunma uzmanları sorumludur.

9 Bacaların altında bir kurum temizleme menfezi bulunacaktır. Kurum temizleme menfezleri kolayca dışarı alınabilir sürgülü kutu şeklinde olacak ve zeminden en az 30 cm yukarıya konulacaktır. Bacanın en alt kotunda saçtan yapılmış,en az 30 cm.x30 cm. ebadında temizleme kapağı konulacaktır Baca içersine aspiratör ve benzeri tertibat kurulduğu takdirde bunlar kurum toplamayacak ve çekişi engellemeyecek şekilde yerleştirilecektir Bacaların metalden yapılmış olması veya normal bacaların içine metal kılıf geçirilmiş olması halinde kullanılan malzeme sıcağa ve dumana karşı kimyevi ve fiziki değişiklik yapmayacak özellikte olacaktır. Metal bacası bulunan binalar paratonerle korunur ve topraklama kablosu ile topraklanır Kazan duman kanalları mümkün olduğunca dairesel kesit olacak,dikdörtgen kesitli ise küçük kenarın büyük kenara oranı 2/3 den büyük olacaktır. Kazan duman kanallarının çapı en az 20 cm. olacak ve bunların 1 m. yakınına yanabilecek eşya konulmayacaktır Soba boruları duvarlardan 20 cm açıktan geçirilecektir Yalıtımsız metal bacaların, döşeme ve çatı arasından geçirilmesi yasaktır. Metal bacaların pencerelerden veya künkle yalıtılmış duvar deliklerinden dışarı çıkarılması halinde, baca ağızları saçaktan 25 cm. açıktan geçirilecek, bacaların yakınından geçtiği ahşap malzeme amyant veya benzeri madde ile kaplanacaktır. Binaların teras kısımlarından otopark olarak faydalanılması halinde buralardan geçen bacalar döşeme seviyesinden en az 3m.yüksekte olacak, baca ağzı kıvılcım sıçramasını önleyecek şekilde korumaya alınacaktır Duman kanallarına en az 30 cm.x 30 cm ölçüsünde yeterli sayıda temizleme kapağı konulacaktır Doğalgaz Bacaları Bacalar, ısı, yoğunlaşma ve yanma ürünlerinden etkilenmeyecek malzemeden ilgili standartlara uygun olarak imal edilmelidir. Baca eksenleri ancak bir sapma yapabilir. Baca ekseni sapma açısı 30 dereceden büyük olmamalıdır. Bacalarda kesit daralması olmamalıdır. Sapma yapan bacalarda muayene deliği gerekiyorsa bunun sapma bölgesine konulması gerekir. (TS TS ) Bacaların dip kısımlarında bir kontrol ve temizlik kapağı bulunmalıdır. Tepeden temizlenmeyen bacalarda çatı içine ikinci bir kontrol ve temizleme kapağı bulunmalıdır. Bu kapaklar tam sızdırmaz olmalıdır. Bacaların çıkışına baca kesitini daraltmayacak şekilde baca başlığı konulmalıdır. Bacanın çatı üzerinde kalan kısımları, yanmış gazlar dışarı verebilecek şekilde ve yükseklikte olmalıdır. Baca tepesi çatı mahyasından en az 80 cm çatı örtüsünden 100 cm yükseklikte olacaktır. ( TS 2165 ). Bitişik,blok ve ikili blok binalarda, hava sirkülasyonu olmayan yerlerde aşağıda kalan bacaların yüksek olan bina seviyesine kadar çıkarılması gerekir. Bir bacaya benzer çekişli gaz cihazları bağlanabilir. Bu bağlantıların merkezleri arasındaki düşey mesafe en az 25 cm. olmalıdır. Tabii çekişli gaz cihazının bağlandığı bacaya fan çekişli gaz cihazı bağlanamaz. Mutfak aspiratörlerinin gaz bacalarına bağlanmasına müsaade edilmez. Mutfakta, aspiratörün bağlanacağı ayrı bir müstakil bacanın yapılması gerekir. Yeni yapılacak binalarda iskan edilebilir bodrum katlar dahil 5 katlı binaların mutfaklarında doğalgazla çalışan cihazlar için müstakil bir baca yapılacaktır. İskan edilebilir bodrum katlar dahil 5 katın üzerindeki binalarda doğalgaz ile çalışan cihazları bağlamak ve mutfak kokularını atmak için 2 ayrı şönt baca yapılması zorunludur. Müstakil bacanın etkili yüksekliği 4 m. fazla olmalıdır. BACALAR HAKKINDA EK BİLGİLER ÖLDÜREN BACALAR VE ÇÖZÜMLERİ 1.1. Pencere veya Duvar Delinerek Yapılan Bacalar 1.2. Pencere veya Duvar Delinerek Yapılan Bacaların Yalıtılması 2.Etkili Baca Yüksekliği 3. Baca Başlığının Önemi

10 4. Yüksek Engellerin Baca Üzerine Etkisi 5. Soba Borusunun Daire İçindeki Uzunluğu 6. Bacaları Temizlemenin Önemi 7. Soba Borunun Bacaya Fazla Sokulmasının Zararları 8. Dairenin Üst Kısmındaki Kırık Camların ve Boşlukların Zararları 9. Rüzgarın Bina Üzerine Etkisi 10. Hava ile Direk Temasta Olan Beton Çatılar 11. Lodoslu ve İnversiyonlu Havaların Bacalar Üzerine Etkisi 1.1. Pencere veya Duvar Delinerek Yapılan Bacalar (Yanlış) (Doğru) Şekil 1.1. Pencere veya duvar delinerek soba borusundan baca oluşturulmuşsa bu tür bacalarda yükselen duman meteorolojik değişikliklerden etkilenir. Dumanın bacada yükselerek havaya atılmasını etkileyen en önemli parametrelerden birisi oda ile hava sıcaklığı arasındaki farktır. Hava soğuduğu, sobada yanma yavaşladığı zaman yalıtımsız bacadaki dumanda soğur ve ağırlaşır. Soğuk duman aynı sıcaklıktaki havadan daha ağırdır. Böylece bacada duman basıncı düşüşü artar ve dumanın bacada yükselmesi zorlaşır. Duman soba ve boru çevresindeki boşluklardan odaya girer. Buda zehirlenmelere neden olur. Dolayısıyla bacanın hızlı şekilde soğuması önlenmeli ve baca duvarı et kalınlığı en az 10 cm. olmalı.

11 1.2. Pencere veya Duvar Delinerek Yapılan Bacaların Yalıtılması (Yanlış) (Doğru) Yalıtımlı Sızdırmaz Şekil 1.2. Bacada iyi bir çekiş için bacanın ılık tutulması gerekir. Yalıtımsız bacalar dumanın ısısını kolayca absorbe ederler ve bacayı ve baca içindeki dumanı soğuturlar. Bu durumda dumanın baca içinde soğumasını azaltmak ve meteorolojik değişikliklerin etkisini minimize etmek için bacalar ya yalıtılmalı veya duvar et kalınlığı en az 10 cm. olmalı. Pencere veya duman delinerek baca oluşturulmuşsa delinen kısımda mutlaka hava sızdırmazlığı temin edilmeli. 2.Etkili Baca Yüksekliği (Yanlış) (Doğru) 3.5 m.

12 Şekil 2. Sobalarda verimli bir yanma için etkili baca yüksekliği yeterli olmalı. Etkili baca yüksekliği arttıkça baca çekim gücü de artar. Yeterli yükseklikte olmayan bacalarda iyi bir baca çekişi ve sobada yanma için yeterli miktarda havayı elde etmek zordur. Diğer taraftan baca yüksekliği arttıkça ısı ve sürtünme kayıpları artar, bacada duman yükselme hızı yavaşlar ve bacada yoğuşma meydana gelir. Dolayısıyla bacada hem yoğuşmayı önlemek, hem de yeterli baca çekim gücünü elde etmek için etkili baca yüksekliği en az 3.5 metre, en fazla 5 metre olmalı. Yangın emniyeti için bacaları çatının en yüksek mahyasından en az cm. yükseklikte yaparak yüksek yapıların (bina ve ağaç gibi) baca üzerine etkisi en aza indirilebilir. 3. Baca Başlığının Önemi (Yanlış) (Doğru) Şekil 3. Bacalara yağmur suyunun, kuşların ve haşerelerin girmesini önlemek ve rüzgarın bacalar üzerine etkisini azaltmak için bacalarda başlık kullanılmalı. Bacada başlık yoksa yağmur suyu baca içine nüfus eden ve bacayı ıslatır. Bacada hava sirkülasyonu çok az veya hiç olmadığından ve güneş ışığı da baca içine nüfus edemediğinden başlıksız bacalar uzun süre nemli kalır. Bacada biriken is veya kurum nemli ortamda çözünerek çok kötü kokuya ve duvarda lekelere neden olur. Başlıksız bacalarda rüzgarlı günlerde baca tepmesi sık olabilir. Rüzgar hızı, baca gazı hızından daha büyükse rüzgar bacadan gaz çıkışını engeller. Bacanın çevresi yüksek engellerle (bina veya ağaç gibi) çevrili ise rüzgarlı günlerde baca tepmesi problemi sık meydana gelir. Rüzgarlı havalarda alçak binanın çevresinde sık sık türbülans meydana gelir. Tüm yukarıda sıralanan olumsuzlukları gidermek için bacada başlık kullanılmalıdır.

13 4. Yüksek Engellerin Baca Üzerine Etkisi Çok Katlı Bina (Yanlış) Çok Katlı Bina (Doğru)

14 Şekil 4. Bir binanın çevresi yüksek yapı veya ağaçlar gibi engellerle çevrili ise hafif veya şiddetli rüzgarlı havalarda baca tepesinde sık sık alçak basınç veya türbulans meydana gelir. Dolayısıyla bu tür konutların çevresindeki basınç yüksek yapıların veya ağaçların tepesindeki basınçtan düşük olduğundan hava akışı alçak binaya doğrudur. Dolayısıyla yüksek binalarla çevrili alçak binanın bacasından gaz yükselişi her zaman oldukça zor olur. Baca çekim gücü düşüktür. Bu tür dairelerde zehirlenmeler sık olabilir. Dolayısıyla bacaların yüksek yapılar, ağaçlar gibi engellerden etkilenmemesi için bunların kaplama alanı dışında yani yakın engellerden en az 6 metre uzakta ve bacanın etkili yüksekliği ise en az 5 metre olmalıdır. 5. Soba Borusunun Daire İçindeki Uzunluğu (Yanlış) (Doğru) Şekil 5. Soba oda içine kurulurken dikey boru arka ve yan duvarlardan m. uzakta olmalı. Dikey boru arka duvara yakın olursa ısıyı dışarı atmış olursunuz. Dikey boru duvardan uzak olursa baca çekişi düşer ve baca tepmesi sık olur. 6. Bacaları Temizlemenin Önemi (Yanlış) (Doğru) Şekil 6. Bacalar is, kurum bağladığı zaman baca kesiti daralır ve bacanın çekim gücü düşer.akım az olduğundan,soba yanma için yeterli miktarda havayı odadan alamaz. Böylece yanma yavaşlar ve yanma verimliliği düşer. Dumanlı yanma olur. Hafif veya şiddetli rüzgarlı havalarda baca tepmesi ve oda içinde duman sık olur. Bacalar mutlaka yılda iki defa temizlenmeli.

15 7. Soba Borunun Bacaya Fazla Sokulmasının Zararları (Doğru) (Yanlış) (Yanlış) (a) (b) (c) Şekil 7. Soba borusu bacaya fazla sokulmamalı. Soba borusu bacanın kesit alanını daraltmamalı. Daraltılmış bacalarda baca gazı akışı zorlaşır. Dolayısıyla baca çekişi ve yakıtın yanma verimi düşer. Sobaya yeterli hava temini güçleştiğinden yakma ve yanma zorlaşır. Eksik yanmadan dolayı bacada kurum ve is miktarı artar. Soba borusu üzerinde tıkanmaya neden olur. Özellikle geceleri baca tepmesi ve oda içinde duman sık görülür. Bu da zehirlenmelere neden olur. 8. Dairenin Üst Kısmındaki Kırık Camların ve Boşlukların Zararları Şekil 8. Soba yandığı zaman oda içinde ısınan hava yükselir ve odanın üst kısmındaki boşluklardan, yarıklardan ve çatlaklardan dışarı kaçar. Kaçan hava yerine binanın alt yan kısmındaki boşluklardan, çatlaklardan soğuk taze hava odaya girer. Böylece odada nötr basınç oluşur. Nötr basıncın üzerindeki hava pozitif basınca, altındaki hava ise negatif basınca sahiptir. Nötr basınç düzlemi atmosferdeki rüzgara ve sıcaklığa bağlı olarak alçalır veya yükselir. Nötr basınç düzlemi odadaki sızıntının büyük olduğu yöne yönelir. Odanın üst kısmındaki boşluk alt kısımdakinden büyükse nötr basınç düzlemi yukarı doğru hareket eder ve ısınan hava boşluklardan dışarı kaçmaya çalışır. Eğer nötr basınç düzlemi altında kalan kısma yeterli hava kapı veya pencerenin alt kısmından odaya giremiyorsa, bu durumda sobada gaz akışı ters yönde gitmeye başlar. Çünkü oda da sobanın yandığı mesafede hava azalmıştır. Bu havanın mutlaka temin edilmesi gereklidir. Bu durumda sobada gaz akışı yön değiştirir ve bacadaki duman sobanın çevresindeki boşluklardan odaya doğru akmaya başlar. Böylece odayı duman kaplar. Özellikle bu durum geceleri gerçekleşir. Çünkü kapılar ve pencereler kapalıdır. Hatta kapıların ve pencerelerin alt kısmındaki boşluklardan soğuk hava girmesin diye kapatılmıştır. Dolayısıyla odayı terk eden ısınmış hava yerine odanın alt kısımlarından taze hava girmediğinden dolayı baca gazı yön değiştirir ve odaya doğru akmaya başlar. Bu da özellikle uyku esnasında soba zehirlenmelerine neden olur.

16 9. Rüzgarın Bina Üzerine Etkisi Şekil 9. Rüzgarlı günlerde rüzgarın binaya çarptığı yöndeki cephede yüksek (pozitif) basınç oluşur. Diğer cephede ise alçak (negatif) basınç oluşur. Rüzgarın estiği yöndeki duvarda yarık, çatlak veya boşluk varsa hava buralardan içeri girmeye çalışırken diğer yöndeki duvardan da çıkmaya çalışır. Rüzgarın estiği yöndeki ve diğer yöndeki bina cephelerinde yarık, çatlak veya boşluklar birbirine eşitse bu doğal baca çekişini pek etkilemez. Ama rüzgarın estiği yönün tersi yönündeki cephede daha büyük boşluk, yarık veya çatlak varsa bina içindeki hava dışarı çıkmaya çalışır. Bu durumda oda içinde negatif basınç seviyesi yükselir ve baca gibi doğal boşluklardan binaya dışarıdan hava girmeye çalışır. Soba çevresindeki basınç, bacadaki basınçtan daha düşükse ters akış meydana gelir. Evin üst kısmındaki çatlak veya boşluklardan kaçan ısınan hava odanın tabanından giren soğuk havadan daha hızlı şekilde odayı terk eder. Bu sobanın çevresindeki basıncı düşürür ve bacadaki dumanın aşağı yani oda içine doğru akmasına neden olur. Evin üst kısmındaki boşlukları hava sızdırmaz yapılarak bu tip problemler çözülebilir. 10. Hava ile Direk Temasta Olan Beton Çatılar (Yanlış) (Doğru) Şekil 10. Dış hava ile direk temasta olan beton çatılar meteorolojik değişimlerden kolayca etkilenerek odalar çabuk ısınır veya soğur. Çünkü beton bloklar ısıyı iyi iletirler. Dolayısıyla soğuk kış aylarında

17 dairede ısınan hava hızla yükselerek pencere, kapı boşluklarından ve kırık camlardan dışarı kaçar. Eğer odanın alt yan kısmındaki kapı, pencere boşluklarından yeterli taze hava odaya girmezse bacada duman yükselemez. Duman soba üzerindeki boşluklardan çıkarak odaya girer. Bu da zehirlenmelere neden olur. Odanın alt ve üst yan kısmındaki boşluklar büyükse odayı sağlıklı olarak ısıtmak mümkün değildir. Dolayısıyla odanın üst yan kısmındaki boşluklar mutlaka hava sızdırmasız yapılmalı. Kırık pencere ve kapı camları tamir edilmeli. Odanın alt kısmındaki çoğu boşluklar sızdırmaz yapılmalı. Odanın alt yan kısmındaki boşluktan yeterli hava sobanın yanması için odaya girebilmeli. Fazla taze havanın odaya girmesine izin verilmemeli. 11. Lodoslu ve İnversiyonlu Havaların Bacalar Üzerine Etkisi Sıcak lodoslu kış aylarında hava sıcaklığının artması sonucu havanın sıcaklığı bacadaki dumanın sıcaklığına yaklaşır. Bunun sonucu bacanın çekim gücü düşer ve baca gazı soba veya boruların üzerindeki boşluklardan çıkmaya çalışır. Bu da oda içinde duman oluşturur. İnversiyonlu günlerde bacalarda iyi bir gaz çekişi elde etmek çok zordur. Çünkü atmosferik şartlar baca gazının yukarı doğru değil de aşağıya doğru gitmeye teşvik eder. SOBA BACALARI İLGİLİ TALİMATNAMELER BACALARIN KURUM BAĞLAMASI BACA ÇAPININ KÜÇÜLMESİNE VE SOBA YANMA VERİMLİLİĞİNİN DÜŞMESİNE NEDEN OLUR. SOBA KURMADAN ÖNCE BACALAR MUTLAKA TEMİZLENMELİ. BACA YÜKSEKLİĞİNİN YETERLİ OLMASI, BACA ÇEKİŞİNİ İYİLEŞTİRECEĞİNDEN ETKİLİ BACA YÜKSEKLİĞİ TEK KATLI BİNALARDA VE ÇOK KATLI BİNALARIN EN ÜST KATINDA EN AZ 3,5 M. VE EN FAZLA 5 M. OLMALI. BACANIN ÇATIDAN İTİBAREN YÜKSEKLİĞİ EN AZ 1 M. OLMALI. BACA ÇEVRESİNDEKİ ENGELLERDEN ETKİLENMEMESİ İÇİN BACALARIN ÇATININ EN TEPE NOKTASINDAN İTİBAREN YÜKSEKLİĞİ EN AZ CM. OLMALI. BACA ÇEVRESİNDE TÜRBÜLANS OLUŞMAMASI İÇİN BACA HERHANGİ BİR ENGELDEN (YÜKSEK BİNA, AĞAÇ GİBİ) EN AZ 6 M. UZAKTA OLMALI. DUMAN GAZLARININ AKIŞ HIZIN HER NOKTADA AYNI OLMASI İÇİN BACALARIN KESİT ALANI HER NOKTADA AYNI OLMALI. BACA ÇAPININ EN AZ 13 CM. OLMASI TAVSİYE EDİLİR. DUMAN GAZININ SOĞUYARAK AĞIRLAŞMASI VE BACA ÇEKİŞİNİN KÖTÜLEŞMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN BACANIN GEÇTİĞİ DUVARIN ET KALINLIĞI EN AZ 10 CM. OLMALI. BACA GAZININ SOĞUYARAK SIZMASINI ÖNLEMEK İÇİN BACA ÜZERİNDE YARIK VE ÇATLAK OLMAMALI. BACA İÇ YÜZEYİ PÜRÜZSÜZ OLMALI. BACA GAZININ SOĞUYARAK AĞIRLAŞMASINI VE BACA TEPMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN SOBA BORUSU PENCERE VEYA DUVAR DELİNEREK UZATILMAMALI. UZATILMIŞSA HAVA İLE TEMASTA OLAN KISIMLARI MUTLAKA YALITILMALI. RÜZGARLI HAVALARDA BACA TEPMESİNİ VE YAĞMUR SUYUNUN BACA İÇİNİ ISLATMASINI ÖNLEMEK İÇİN, BACADA BACA BAŞLIĞI OLMALI. ODANIN HIZLA SOĞUMASINI VE BACA ÇEKİŞİNİN KÖTÜLEŞMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN SOBANIN KURULU OLDUĞU ODADAKİ PENCERE VE KAPININ KIRIK CAMLARI TAMİR EDİLMELİ. DUMAN GAZININ SOĞUYARAK ODA İÇİNE SIZMASINI ÖNLEMEK VE ISININ SICAK HAVAYI DIŞARI ATMAMAK İÇİN KAPI VE PENCERE ÇERÇEVESİ İLE DUVAR ARASINDA YARIK, ÇATLAK, BOŞLUK OLMAMALI, VARSA DIŞARIDAN SIZDIRMAZ OLMASI SAĞLANMALI. ISININ SICAK HAVAYI DIŞARIYA ATMAMAK İÇİN ÇERÇEVE /KANAT ARASI HAVA SIZDIRMAZ OLARAK YAPILMALI. GECELERİ SOBANIN KISIK YAKILMASINDAN VE CAM KENARLARINDAKİ HAVA KAÇAKLARINDAN DOLAYI ODA HIZLA SOĞUR, KAÇAKLAR TAMİR EDİLMELİ. DUVARLARDA YARIK, ÇATLAK VARSA KIŞ GELMEDEN ÖNCE MUTLAKA DIŞARIDAN TAMİR EDİLMELİ. BETON BLOKLAR SICAKLIK DEĞİŞİMİNDEN ETKİLENDİĞİNDEN, BETON OLAN DAİRENİN ÇATISI HAVA İLE DOĞRUDAN TEMAS HALİNDE İSE MUTLAKA YALITILMALIDIR.

18 YUKARIDAKİ ESASLARA UYMAYAN DAİRELERDE KIŞIN HER AN YANGIN ÇIKABİLİR VE ZEHİRLENME HADİSELERİ YAŞANABİLİR. LÜTFEN YUKARDA Kİ ESASLARA UYALIM! BACALARLA İLGİLİ TALİMATNAMELER BACALARIN KURUM BAĞLAMASI BACA ÇAPININ KÜÇÜLMESİNE VE SOBA VERİMLİLİĞİNİN KURMADAN ÖNCE BACALAR MUTLAKA TEMİZLENMELİ. DÜŞMESİNE NEDEN OLUR. SOBA BACA YÜKSEKLİĞİNİN YETERLİ OLMASI, BACA ÇEKİŞİNİ İYİLEŞTİRECEĞİNDEN ETKİLİ BACA YÜKSEKLİĞİ TEK KATLI BİNALARDA VE ÇOK KATLI BİNALARIN EN ÜST KATINDA EN AZ 3,5 M. VE EN FAZLA 5 M. OLMALI. BACANIN ÇATIDAN İTİBAREN YÜKSEKLİĞİ EN AZ 1 M. OLMALI. BACA ÇEVRESİNDEKİ ENGELLERDEN ETKİLENMEMESİ İÇİN BACALARIN ÇATININ EN TEPE NOKTASINDAN İTİBAREN YÜKSEKLİĞİ EN AZ CM. OLMALI. BACA ÇEVRESİNDE TÜRBÜLANS OLUŞMAMASI İÇİN BACA HERHANGİ BİR ENGELDEN (YÜKSEK BİNA, AĞAÇ GİBİ) 6 M. UZAKTA OLMALI. DUMAN GAZLARININ AKIŞ HIZIN HER NOKTADA AYNI OLMASI İÇİN BACALARIN KESİT ALANI HER NOKTADA AYNI OLMALI. BACA ÇAPININ 13 CM. OLMASI TAVSİYE EDİLİR. DUMAN GAZININ SOĞUYARAK AĞIRLAŞMASI VE BACA ÇEKİŞİNİN KÖTÜLEŞMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN BACANIN GEÇTİĞİ DUVARIN ET KALINLIĞI EN AZ 10 CM. OLMALI. BACA GAZININ SOĞUYARAK SIZMASINI ÖNLEMEK İÇİN BACA ÜZERİNDE YARIK VE ÇATLAK OLMAMALI. BACA İÇ YÜZEYİ PÜRÜZSÜZ OLMALI. BACA GAZININ SOĞUYARAK AĞIRLAŞMASINI VE BACA TEPMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN SOBA BORUSU PENCERE VEYA DUVAR DELİNEREK UZATILMAMALI. UZATILMIŞSA HAVA İLE TEMASTA OLAN KISIMLARI MUTLAKA YALITILMALI. RÜZGARLI HAVALARDA BACA TEPMESİNİ VE YAĞMUR SUYUNUN BACA İÇİNİ ISLATMASINI ÖNLEMEK İÇİN BACADA BACA BAŞLIĞI MUTLAKA OLMALI. ODANIN HIZLA SOĞUMASINI VE BACA ÇEKİŞİNİN KÖTÜLEŞMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN SOBANIN KURULU OLDUĞU ODADAKİ PENCERE VE KAPININ KIRIK CAMLARI TAMİR EDİLMELİ. DUMAN GAZININ SOĞUYARAK ODA İÇİNE SIZMASINI ÖNLEMEK VE ISINAN SICAK HAVAYI DIŞARI ATMAMAK İÇİN KAPI VE PENCERE ÇERÇEVESİ İLE DUVAR ARASINDA YARIK, ÇATLAK, BOŞLUK OLMAMALI. VARSA DIŞARIDAN SIZDIRMAZ OLMASI SAĞLANMALI. ISINAN SICAK HAVAYI DIŞARIYA ATMAMAK İÇİN ÇERÇEVE/KANAT ARASI HAVA SIZDIRMAZ OLARAK YAPILMALI. GECELERİ SOBANIN KISILMASINDAN VE CAM KENARLARINDAKİ HAVA KAÇAKLARINDAN DOLAYI ODA HIZLA SOĞUR, KAÇAKLAR TAMİR EDİLMELİ. DUVARLARDA YARIK, ÇATLAK VARSA KIŞ GELMEDEN ÖNCE MUTLAKA DIŞARIDAN TAMİR EDİLMELİ. BETON BLOKLAR SICAKLIK DEĞİŞİMİNDEN ETKİLENDİĞİNDEN BETON OLAN DAİRENİN ÇATISI HAVA İLE DOĞRUDAN TEMAS HALİNDE İSE MUTLAKA YALITILMALIDIR. YUKARIDAKİ ESASLARA UYMAYAN DAİRELERDE KIŞIN HER AN YANGIN ÇIKABİLİR VE ZEHİRLENME HADİSELERİ YAŞANABİLİR. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-1 ιistanbul DAKİ YANGINLARIN %25 NİN BACALARDA BİRİKEN İS VE KURUMDAN İLERİ GELDİĞİNİ, ιsoba ZEHİRLENMELERİNİN ÖNEMLİ NEDENLERİNDEN BİRİNİN BACADA BİRİKEN İS VE KURUM OLDUĞUNU, ιbacada BİRİKEN İS VE KURUMUN DUVARLARDA LEKELENMELERE NEDEN OLDUĞUNU,

19 BİLİYOR MUSUNUZ? ÖYLEYSE HEMEN BACALARI TEMİZLETELİM. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-2 ι ETKİLİ BACA YÜKSEKLİĞİNİ EN AZ 3,5 M. EN FAZLA 5 M. YAPARAK, ι BACAYI ÇATIDAN İTİBAREN EN AZ BİR METRE UZATARAK, ι BACAYI YAKIN BİNA VEYA AĞAÇ GİBİ ENGELDEN EN AZ 6 METRE UZAK TUTARAK, ιbacaya BACA BAŞLIĞI TAKARAK, KIŞIN BACA TEPMESİNİ VE SOBA ZEHİRLENMESİNİ ÖNLEYEBİLİRSİNİZ. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-3 DAİRENİZDEKİ; ιkirik CAMLARIN, ιçerçeve / DUVAR ARASINDAKİ YARIK VE ÇATLAKLARIN, ιduvarlardaki ÇATLAKLARIN, ιbacalardaki ÇATLAKLAR VE YARIKLARIN,, KIŞIN RÜZGARLI HAVALARDA SOBA TEPMESİNE VE SOBA ZEHİRLENMESİNE NEDEN OLDUĞUNU BİLİYOR MUSUNUZ? BUNLARI HEMEN TAMİR EDELİM/ETTİRELİM. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-4 SOBANIZ DOĞRU KURULMASINA VE BACANIZ GEREKLİ TEKNİK ÖZELLİĞE SAHİP OLMASINA RAĞMEN; ιsobaniz ZOR TUTUŞUYORSA, ιsik SIK ODANIZ DUMAN OLUYORSA, ιhafif RÜZGARLI GÜNLERDE DAHİ BACANIZ TEPİYORSA, BACANIZ TIKALI DEMEKTİR. BACANIZI MUTLAKA TEMİZLETİNİZ. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-5 DUVARLARDAKİ LEKELENMELERİ; ιbacada BACA BAŞLIĞI KULLANARAK, ιbacalari TEMİZLETEREK VE BACA İÇİNİ SIVATARAK, ÖNLEYEBİLİRSİNİZ.

20 BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-6 KIŞIN RÜZGARLI HAVALARDA BACA TEPİYORSA; ιbacayi ÇATIDAN İTİBAREN EN AZ 1 METRE UZATARAK, ιbacayi ÇATININ EN TEPE NOKTASINDAN İTİBAREN EN AZ 50 CM. YÜKSELTEREK, ιbacada BACA BAŞLIĞI KULLANARAK, ιbacayi TEMİZLETEREK, ιbacalari YALITARAK, ιdairedeki KIRIK PENCERE VE KAPI CAMLARINI, YARIK DUVARLARI, ÇATLAK PENCERE / DUVAR ARASINI, TAMİR ETTİREREK, SOBANIN SEBEBİYET VERECEĞİ ZEHİRLENMELERİ ÖNLEYEBİLİRSİNİZ. BACALARLA İLGİLİ BİLGİLER-7 ιbeton OLAN DAİRENİZİN ÇATISI, HAVA İLE DİREKT OLARAK TEMASTA İSE, ιbacaniz DIŞ HAVA İLE DİREKT OLARAK TEMASTA İSE, ιpencere VEYA DUVAR DELİNEREK SOBA BORUSU UZATILMIŞSA BACANIZ ÇEVRE ŞARTLARINDAN ETKİLENİR VE BU TÜR EVLERDE SOBA ZEHİRLENMELERİ SIKCA GÖRÜLEBİLİR.