Limited Şirketlerin Kanuni Temsilcileri ve Ortaklarının Vergi Borçları Karşısındaki Sorumlulukları

Transkript

1 Limited Şirketlerin Kanuni Temsilcileri ve Ortaklarının Vergi Borçları Karşısındaki Sorumlulukları CANER ATİK Eski Hesap Uzmanı Özet Limited şirketlerde vergi borcundan dolayı kanuni temsilciler ve ortakların takibinin yapılabilmesi için öncelikle kamu alacağının şirketten tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gerekmektedir. Bu noktada uygulamada herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak bu aşamadan sonra takip işlemlerinin nasıl yapılacağı konusunda idare ile Danıştay arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Bu görüş ayrılığı uygulamada tereddütlere neden olmaktadır. Bu görüş ayrılığının temel nedeni ise konuyu düzenleyen üç maddenin (VUK md. 10, AATUHK md. 35, AATUHK mük. md. 35) kanuni takip sıralamasında farklı noktaları işaret ediyor olmasıdır. Anahtar Kelimeler: Amme alacağı, limited şirket, kanuni temsilci, ortak, VUK md. 10, AATUHK md. 35, AATUHK mük. md. 35 I- GİRİŞ Limited Şirketin tanımı 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 503 üncü maddesinde, iki veya daha fazla hakiki veya hükmi şahıs tarafından bir ticaret unvanı altında kurulup, ortaklarının mesuliyeti koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile mahdut ve esas sermayesi muayyen olan şirket olarak yapılmıştır 1. Aynı Kanunda limited şirketin idare ve temsili ile ilgili olarak 540 ıncı maddesinde yer alan düzenlemeye göre, ortaklar hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idareye ve şirketi temsile yetkilidirler. Ayrıca şirket mukavelesi veya umumi heyet kararı ile şirketin idare ve temsilinin ortaklardan bir veya birkaçına bırakılabileceği de yine aynı maddede düzenlenmiştir. Bir sonraki maddede ise şirket mukavelesi veya umumi heyet kararıyla şirketin idare ve temsilinin, ortak olmayan kimselere de bırakılabileceği hükme bağlanmıştır. Vergi alacağı esas olarak, asıl vergi borçlusundan alınmaktadır. Asıl vergi borçlusu, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu düşen gerçek veya tüzel kişidir. Ancak, vergi alacağının güvence altına alınması amacıyla, asıl vergi borçlusu ile birlikte birden fazla kişinin de muhatap tutulduğu durumlar sık sık görülmektedir tarihinde yürürlüğe girecek 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu'nun 573'üncü maddesinde limited şirket kavramı "bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur" ifadeleri ile açıklanmıştır. 2 Erhan GÜMÜŞ, "Limited Şirketlerde Vergi Borçlarından Sorumluluk", Yaklaşım Dergisi,Temmuz VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS 2012

2 Vergi alacağını güvence altına almak amacıyla, vergiyi doğuran olayla ilgisi olmadığı halde asıl vergi borçlusu ile birlikte veya onun yerine, vergiyi kendi malvarlığından ödeyen kişilere fer i vergi borçlusu denilmektedir. Vergi kanunlarının ve vergi idaresinin amacı, vergi alacağını asıl borçludan tahsil etmektir. Ancak, bu alacağın asıl borçludan tahsil edilmesine imkân kalmaması halinde, vergi idaresi alacağını güvence altına almak için fer i vergi borçlusuna başvurmaktadır. Fer i vergi borçlusu, başkasının kişiliğinde gerçekleşmiş vergiyi doğuran olaydan dolayı borç ödemektedir. Fakat bu ödemeyi bir aracı gibi asıl borçludan kesme hakkına sahip olmadığından, kendi malvarlığından yapmaktadır 3. II- LİMİTED ŞİRKETLERDE KANUNİ TEM- SİLCİ VE ORTAKLARIN KAMU BORÇLARI KARŞISINDAKİ DURUMU Limited şirketlerde kanuni temsilci ve ortakların kamu borçları karşısındaki durumuna ilişkin iki farklı kanunda düzenleme mevcuttur. İlki 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK) diğeri ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK) dur. Konuyla ilgili olarak her iki kanunda yapılan düzenlemeler aşağıda ayrıntısı ile incelenmiştir. II.1- VERGİ USUL KANUNU NDA YER ALAN DÜZENLEMELER VUK un mükellef ve vergi sorumlusuna ilişkin 8 inci maddesi aşağıdaki gibidir: Mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden gerçek veya tüzelkişidir. Vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergi kanunlarıyla kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairelerini bağlamaz. Bu kanunun müteakip maddelerinde geçen mükellef tabiri vergi sorumlularına da şamildir. Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerle ilgili kayıtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Kanuni temsilcilerin ödevini düzenleyen 10 uncu madde hükmü ise aşağıdaki gibidir: Tüzelkişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, Vakıflar ve cemaatler gibi tüzelkişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzelkişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanunî ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye de bulunmayan mükelleflerin Türkiye deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Temsilciler veya teşekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzelkişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını da kaldırmaz. II.2- AATUHK DA YER ALAN DÜZENLEMELER AATUHK un Limited şirketlerin amme borçları başlıklı 35 inci maddesi aşağıdaki gibidir: Limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar. Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur. 3 Adnan GERÇEK, Türk Vergi Hukukunda Vergi Sorumlusu, Sorumluluk Halleri ve Türlerinin İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 54, Sayı: 3, 2005 VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS

3 Kanuni temsilcilerin sorumluluğunu düzenleyen mükerrer 35 inci madde hükmü ise aşağıdaki gibidir: Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanunî temsilcilerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerin şahsi mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Bu madde hükmü, yabancı şahıs veya kurumların Türkiye deki mümessilleri hakkında da uygulanır. Tüzel kişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanunî temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını kaldırmaz. Temsilciler, teşekkülü idare edenler veya mümessiller, bu madde gereğince ödedikleri tutarlar için asıl amme borçlusuna rücu edebilirler. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda kanuni temsilci veya teşekkülü idare edenlerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur. Kanuni temsilcilerin sorumluluklarına dair 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan hükümler, bu maddede düzenlenen sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Kanun maddelerinde geçen tahsil edilemeyen amme alacağı ve tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı ifadelerinden ne anlaşılması gerektiği 6183 sayılı AATUH Kanun un 3 üncü maddesinde aşağıdaki gibi açıklanmıştır: Tahsil edilemeyen amme alacağı terimi: Amme borçlusunun bu Kanun hükümlerine göre yapılan mal varlığı araştırması sonucunda haczi kabil herhangi bir mal varlığının bulunmaması, haczedilen mal varlığının satılarak paraya çevrilmesine rağmen satış bedelinin amme alacağını karşılamaması gibi nedenlerle tahsil edilemeyen amme alacakları Tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağı terimi: Amme borçlusunun haczedilen mal varlığına bu Kanun hükümlerine göre biçilen değerlerin amme alacağını karşılayamayacağının veya hakkında iflas kararı verilen amme borçlusundan aranılan amme alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gibi nedenlerle tahsil dairelerince yürütülen takip muamelelerinin herhangi bir aşamasında amme borçlusundan tahsil edilemeyeceği ortaya çıkan amme alacakları Vergi alacağının tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumları uygulamada aşağıdaki şekillerde ortaya çıkmaktadır 4 : Şirketin haczedilen mal varlığının 6183 sayılı Kanun a göre belirlenen değerinin kamu alacağını karşılamaması ya da söz konusu malvarlığının satışının yapılmış olmasına rağmen kamu alaca ğının tamamının tahsil edilememesi, Şirketin haczedilebilir nitelikte her hangi bir değerinin bulunmaması, Şirketin iflasının istenmiş ya da ifla sının açılmış olması durumlarında kamu alacağının iflas yoluyla tahsil edilemeyeceği kanaatinin oluşması, Yapılan araştırmalara rağmen, borçlu şirketin bulunamamış olması, Yukarıdaki durumlara benzer olup, alacaklı tahsil dairesinin takdir ve tespitine dayalı diğer haller. Yukarıda belirtilen durumlardan biri sinin veya birkaçının bulunması du rumunda, vergi alacağı için fer i borçlulara başvurulabilir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli nokta, asıl borçlunun mal varlığı araştırmasının etraflıca yapılmasının, tapu kayıtları, trafik sicili, banka hesapları gibi kaynaklardan hiç birinin atlanılmadan araştırılmasının, bilinen tüm adreslerde gerekli araştırmaların yapılmasının büyük önem taşıdığıdır. Yukarıda sayılan araştırmalar yapılmadan ve haczedilmiş malların tamamı satılmadan tahsil imkansızlığından bahsetmek yanlış olacaktır. III- VERGİ BORÇLARINDA ŞİRKET TÜZEL KİŞİLİĞİNİN SORUMLULUĞU Kanun maddelerinden de anlaşılacağı üzere limited şirketlerde vergi borcu karşısında, kanuni temsilciler ve ortaklar fer i vergi borçlusu durumundadırlar. Bu nedenle, kanuni temsilciler ve ortaklara yüklenen so- 4 Erhan GÜMÜŞ, a.g.m. 190 VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS 2012

4 rumluluk fer i niteliktedir. Bu durumda, limited şirketin vergi borçları için önce limited şirket tüzel kişiliği aleyhine takibat yapılması gerekmekte ve vergi alacağının şirket malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda, limited şirketin kanuni temsilcilerine veya ortaklarına gidilebilmektedir 5. Limited şirketin tüzel kişiliği aleyhine hiçbir takibat yapılmadan doğrudan doğruya kanuni temsilcilere veya ortaklara başvurulması mümkün değildir 6. Nitekim Danıştay da kendisine intikal eden olaylarda aynı yönde kararlar vermiştir. Bu kararlardan bazılarının ilgili kısımları aşağıdaki gibidir: Limited şirket ortağının 6183 sayılı yasa nın 35 inci maddesine göre takip edilebilmesi için, kamu alacağının sorumlu sıfatıyla kendisinden tahsil edileceğinin ortağa duyurulmasından önce; borcun, tüzel kişiye usulüne uygun biçimde tebliğ edilmesi, kesinleşmiş olmasına rağmen vadesinde ödenmemiş olması ve tüzel kişinin takip edilmesine rağmen, kamu alacağının tüzel kişinin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememiş olması gerekmektedir. 7 Şirketlerden tahsil edilemeyen vergi borçları dolayısıyla kanuni temsilcilerin sorumlu tutulup haklarında takibat yapılabilmesi için kamu alacağının şirketlerin varlığından tamamen veya kısmen alınamadığının kesin olarak tespiti gerekmektedir. 8 Limited şirketin tüzel kişiliği aleyhine hiçbir takibat yapılmaksızın doğrudan doğruya kanuni temsilcilere veya ortaklara başvurmak mümkün değildir. 9 Limited şirketin borcu nedeniyle şirket ortağına başvurulabilmesi için öncelikle borcun şirketten tahsili olanaksız hale gelmesi ve bu tarih itibariyle kişinin ortak sıfatını taşıması gerekir. 10 Bu aşamada dikkat edilmesi gereken bir başka nokta ise, bahse konu alacak için haczedilmiş mallar varsa, fer i borçluların takip edileceği kamu alacağı, bu mallara biçilen değerler sonucunda asıl kamu borçlusundan tahsil edilemeyeceği öngörülen kısım kadar olup tüm kamu alacağı için takip yapılamayacağıdır. Danıştay ın da görüşü bu yöndedir 11. IV- VERGİ BORÇLARINDA KANUNİ TEM- SİLCİ VE ORTAKLARIN SORUMLULUĞU Amme borçlarının ödenmesi konusunda limited şirketler birinci dereceden sorumludurlar. Peki amme alacağının şirket malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda takip sırası kime geçmektedir? Kanuni temsilcilere mi yoksa ortaklara mı? Bu sorunun cevabını verebilmek için konuyu düzenleyen 3 kanun maddesini birlikte ele almak gerekmektedir (VUK md. 10, AATUHK md. 35 ve mük. md. 35). İlk olarak kanuni temsilcilerin durumuna bakalım. Amme alacağının şirket malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda, VUK md. 10 ve AA- TUHK mük. md. 35 alacağın, kanuni temsilcilerden aranması gerektiğini söylerken, AATUHK md. 35 ortaklardan aranması gerektiğini söylemektedir. Uygulamada hangi maddenin öncelikle dikkate alınması gerektiği konusunda bir belirleme yapılmadığından çözüm için, kanun maddelerinin birlikte yorumlanması gerekmektedir sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun genel kamu alacakları ile ilgili bir kanunken 213 sayılı Vergi Usul Kanunu vergi ve vergiye bağlı diğer alacaklar ile ilgili hükümler içermektedir. Dolayısıyla, Vergi Usul Kanunu, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun a göre özel nitelikli düzenlemeler içermektedir. Diğer bir değişle AATUHK, amme alacaklarının tahsili ile ilgili olarak düzenlenmiş genel nitelikli bir kanundur. Zira, AATUHK un gerek 5 Erhan GÜMÜŞ, a.g.m. 6 Metin TAŞ, Limited Şirket Ortaklarının Kamu Borçlarından Sorumluluğu, Yaklaşım Dergisi, Nisan Danıştay 3. Dairesi tarihli, E. 2007/5017, K. 2009/571 sayılı Kararı. 8 Danıştay 4. Dairesi tarihli, E. 2005/864, K. 2005/1692 sayılı Kararı. 9 Danıştay VDDGK, tarihli, E. 1995/104, K. 1996/255 sayılı Kararı. 10 Danıştay 4. Dairesi, tarihli, E. 2002/2561, K. 2003/1519 sayılı Kararı. 11 Danıştay 7. Dairesi, tarihli, E. 2000/1248, K. 2000/2493 sayılı Kararı. VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS

5 gerekçesinde 12 gerekse kanun metninde 13 pek çok noktada özel düzenlemelere gidilmemiş ve özel kanunlardaki düzenlemelere atıf yapılarak uygulamanın özel kanunlarda belirtildiği şekilde yapılacağı ifade edilmiştir. Bu noktadan hareketle, AATUHK 35 inci maddeye göre VUK 10 uncu maddedeki düzenleme özel nitelik taşımaktadır 14. Gerek hukuki yorum, gerek kanun gerekçesi, gerek kanun metni, gerekse Danıştay kararları uygulamada VUK un 10 uncu maddesinin, AA- TUHK un 35 inci maddesine göre uygulama önceliği olduğunu ortaya koymaktadır. Bu durum da bizi, limited şirketin vergi borçlarının şirket malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda, takip sırasının ikincil sorumlu olan limited şirketin kanuni temsilcilerine geçtiği noktasına götürmektedir. Limited şirketin vergi borçlarının şirketin kanuni temsilcilerinin malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması durumunda ise bu defa AATUHK un 35 inci maddesi devreye girmekte ve takip sırası üçüncül sorumlu olan limited şirket ortaklarına gelmektedir. V- TEBLİĞ DÜZENLEMESİ VE DANIŞTAY KARARLARI Seri: A Sıra No: 1 Tahsilat Genel Tebliği nin, Seri: A Sıra No: 2 Tahsilat Genel Tebliği 15 ile değişen VIII- Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu başlıklı bölümde 6183 sayılı Kanunun 35 ve mükerrer 35 inci maddelerinde yer verilen sorumluluklar ile 213 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde düzenlenen sorumluluk nedeniyle yapılacak takiplerde ortak ve kanuni temsilcilerin takibinde bir öncelik sıralaması söz konusu olmadığından, ortaklar ve kanuni temsilciler hakkında yapılacak takiplere aynı zamanda başlanılması gerekmektedir. hükmü yer almaktadır. Diğer taraftan Danıştay, bahse konu tebliğ düzenlemesinden gerek önce gerekse sonra vermiş olduğu ve müstekar hale gelmiş kararlarında aksi yönde görüş bildirmiştir. Danıştay Dokuzuncu Dairesi verdiği bir kararda sayılı Vergi Usul Kanunu nun 10 uncu maddesi, Türk Ticaret Kanunu nun 540 ıncı maddesi ile 6183 sayılı Yasanın 35 inci maddesi hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, limited şirketten tahsil olanağı bulunmayan amme alacağının, öncelikle kanuni temsilciden (müdürden) aranılması gerektiği, kanuni temsilcilerden tahsil edilememesi halinde de konulan sermaye ile sınırlı olmak üzere ortakların mal varlığından tahsili cihetine gidilebileceği sonucuna ulaşıldığı... bir başka kararında Ancak, limited şirketin ödenmeyen vergi borçlarından dolayı ortağın takip edilebilmesi için öncelikle söz konusu kamu alacağının sırası ile şirketten ve kanuni temsilciden tahsilinin imkansız hale geldiğinin ortaya konulması gerekmektedir. ve diğer bir kararında 18 Limited şirketten tahsil olanağı bulunmayan vergi alacağının, öncelikle kanuni temsilciden (müdürden) aranılması, kanuni temsilciden tahsil edilememesi halinde konulan sermaye hissesi ile sınırlı 12 "... ancak tahsilatı hususi kanunlarına göre muayyen olan ödeme sürelerinin gelmesine talik edilerek ihtiyati hacizle iktifa edilmektedir." "...makbuz verilmesinden başka şekillerde hususi kanunlarına göre yapılan tahsilatı mahfuz tutan hüküm makbuzla yapılmıyan, pul ilsakı, soğuk damga ilâh... gibi hususi şekillerdeki tahsilatın kanuniliğini ihlâl etmemek üzere sevkedilmiştir." "...tahsil zaman aşımı bütün kamu alacakları için 5 sene olarak kabul edilmiş, ancak para cezaları hususi kanunlarındaki zaman aşımı müddetlerine terkedilerek ceza prensiplerine göre tâyin edilmiş olan bu müddetlere riayet edilmiştir." 13 Madde 37- Amme alacakları hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödenir. Hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacakları Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir. Madde 39- Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmemiş amme alacakları, borçlunun ikametgahının bulunduğu yer tahsil dairesine ödenir. Hususi kanunlarında ödeme yeri gösterilmiş olsun olmasın borçlunun alacaklı tahsil dairesindeki hesabı bildirmek şartiyle bu yerin belediye sınırları dışındaki tahsil dairelerine de ödeme yapılabilir. Madde Hususi kanunlarındaki makbuz verilmesinden başka şekillerde yapılan tahsilata ait hükümler mahfuzdur. Madde Para cezalarına ait hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur. 14 Adnan GERÇEK, 5766 Sayılı Kanun ve Danıştay Kararları Çerçevesinde Limited Şirketlerde Kanuni Temsilciler ve Ortakların Vergi Borcundan Sorumluluğu, Yaklaşım Dergisi, Mart tarihli, sayılı Resmi Gazete 16 Danıştay 9. Dairesi tarihli, E. 2001/1869, K. 2002/863 sayılı Kararı. 17 Danıştay 9. Dairesi tarihli, E. 2007/5859, K. 2009/530 sayılı Kararı. 18 Danıştay 9. Dairesi tarihli, E. 2007/4131, K. 2009/136 sayılı Kararı. 192 VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS 2012

6 olmak üzere ortakların mal varlıklarından tahsili cihetine gidileceği şeklinde görüş bildirmiştir. Danıştay Onbirinci Dairesi de benzer ifadeler ile aynı görüşü savunmuştur 19. Benzer şekilde Danıştay Dördüncü Dairesi de bir kararında sayılı Vergi Usul Kanunu nun 10 uncu maddesi ile 6183 sayılı Kanunun 35 inci maddesinin birlikte değerlendirilmesinden, limited şirketin vergi borcunun öncelikle şirketin mal varlığından tahsiline çalışılması, vergi borcunun şirketten tahsilinin olanaksız olduğunun tespit edilmesi halinde ise vergilendirme ile ilgili ödevleri yerine getirmekle sorumlu bulunmasına karşın, bu ödevleri yerine getirmeyen kanuni temsilcilerin takip edilmesi gerekmekte, şayet kanuni temsilcinin varlığından da vergi borcu tahsil edilemezse, ancak bu aşamada ortağın ilgili olduğu döneme göre sermaye miktarı veya sermaye hissesi göz önünde bulundurularak takip edilmesi mümkündür. ve bir başka kararında 21 Limited şirketten tahsil olanağının kalmadığı saptanan kamu alacağının öncelikle kanuni temsilcinin mal varlığından tahsili yoluna gidilmesi, buna rağmen tahsil edilememesi halinde konulan sermaye hissesi ile sınırlı olmak üzere ortaklardan tahsiline çalışılması gerekir. kanaatine varmıştır. Görüldüğü üzere Danıştay, bahsi geçen Tebliğ düzenlemesine karşın makalemizde açıklanan tarzda bir hukuki yorum yaparak İdarenin aksi yönünde karar vermiştir. Dava konusu olacak benzer durumlarda da Danıştay ın mevcut görüşünde ısrar etmesi olası görünmektedir. Bu noktada belirtmekte fayda gördüğümüz bir husus da, limited şirketin ortağının bir başka tüzel kişi olması durumudur. Böyle bir durumda, ortak durumundaki tüzel kişilik, VUK 10 uncu madde kapsamındaki ödev ve borçlardan sorumlu tutulabilir. Ancak bu tüzel kişileri temsil eden gerçek kişilerin vergi ve buna bağlı alacaklardan ötürü takip edilmesi hukuka uygun olmayacaktır. Zira Danıştay ın kararı 22 da bu yöndedir. VI- SONUÇ Limited şirketlerde vergi borcundan dolayı kanuni temsilciler ve ortakların takibinin yapılabilmesi için öncelikle kamu alacağının şirketten tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gerekmektedir. Bu noktada uygulamada herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak bu aşamadan sonra takip işlemlerinin nasıl yapılacağı konusunda idare ile Danıştay arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Bu görüş ayrılığı uygulamada tereddütlere neden olmaktadır. İdare yaptığı Tebliğ düzenlemesi ile olaya kendi bakış açısından bir çözüm getirirken, gerek bu çalışmanın önceki bölümlerinde yer verilen hukuki yorumlar gerekse Danıştay ın kararları ortaya farklı bir tablo çıkarmaktadır. Bu nedenle kanaatimizce, AATUHK da yapılacak bir değişiklikle limited şirketin amme borçlarında takip sırasının önce şirketin tüzel kişiliği, sonra şirketin kanuni temsilcileri en son olarak da şirketin ortakları olduğunun açıkça düzenlenmesi hukuki normlara daha uygun olacaktır. 19 Danıştay 11. Dairesi tarihli, E. 1998/2473, K. 1998/3849 sayılı Kararı. 20 Danıştay 4. Dairesi tarihli, E. 2008/5380, K. 2009/1913 sayılı Kararı. 21 Danıştay 4. Dairesi tarihli, E. 2007/2421, K. 2009/1335 sayılı Kararı. 22 Danıştay 11. Dairesi tarihli, E. 1998/231, K. 1998/2198 sayılı Kararı. VERGİ DÜNYASI, SAYI 372, AĞUSTOS