YERALTI MADEN MAKİNELERİ VE MEKANİZASYONU

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YERALTI MADEN MAKİNELERİ VE MEKANİZASYONU"

Ekin Talay
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yrd. Doç. Dr. Çelik TATAR Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT YERALTI MADEN MAKİNALARI VE MEKANİZASYONU İZMİR ISBN: DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO:309 YERALTI MADEN MAKİNELERİ VE MEKANİZASYONU 2. BASKI Yrd. Doç. Dr. Çelik TATAR Yrd. Doç. Dr. M. Kemal ÖZFIRAT İZMİR

978-975-441-327-4 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI

2 I

3 II M. KEMAL ÖZFIRAT IN ÖZGEÇM 1976 ylnda zmir de dodu. lkokulu zmir de bitirdikten sonra ortaokul ve liseyi Ankara da bitirip 1994 ylnda Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendislii Bölümünü kazand ylnda Lisans eitimini tamamlayp ayn yl Yüksek lisans eitimine balad ylnda DEÜ Mühendislik Fakültesi Maden Mühendislii Bölümü Maden Mekanizasyonu ve Teknolojisi Ana Bilim Dal na Aratrma Görevlisi olarak atand. Halen Maden Mekanizasyonu ve Teknolojisi Anabilim Dal nda yardmc doçent olarak görev yapmaktadr

Maden Mühendislii Bölümünü kazand. 1998 ylnda Lisans eitimini tamamlayp ayn yl Yüksek lisans eitimine balad.

4 III ÖNSÖZ "Maden Makineleri ve Mekanizasyonu" denilince, akla ilk gelen kömür üretimi için kullanlan makineler ve kömür madenciliindeki mekanizasyondur. Kömür yapsal özelliklerinden dolay makine kullanmaya elverilidir. Madencilikte ilk mekanik kaz uygulamalar kömür iletmeciliinde olmutur. Ülkemiz madenciliinde maden makineleri ve mekanizasyonunun kömür madenciliindeki uygulamas gün geçtikçe artmaktadr. Bu kitapta özellikle kömür iletmelerinde uygulama alan bulmu maden makineleri ve mekanizasyon uygulamalar anlatlmaktadr. Her iletmenin özel artlar vardr. Bu özel artlardan dolay, bir iletmede verimli ve etkin olarak kullanlan bir makinenin veya yöntemin, bir baka iletmede kullanlmas mümkün olmayabilir. Veya basit baz deiiklikler ile etkin ve verimli olarak kullanlabilir. Ülkemizde bu konuda yazlm olan kitaplarn azl, gelien teknoloji nedeni ile bu tür kitaplara ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadr. Bu kitabn, örencilere ders notu arac olmakla beraber, madencilik sektöründe yaratc ve özverili çalan meslektalarma yararl olacan ümit ediyorum. Konu ile ilgili gelebilecek eletiri ve düzeltmeler gelecek yaynlara k tutacan belirtir, katks olacaklara imdiden teekkürü bir borç bilirim. Bu kitap 6 bölümden oluturulmutur. Birinci bölümde basnçl hava ve kompresörler anlatlmtr. Kompresör tipleri, çalma prensipleri basnçl hava tesisi ve basnçl hava sistemi ile ilgili bantlar verilmitir. kinci bölümde kaz anlatlmtr. Bu konuda kaz yöntemlerine deinildikten sonra geni olarak kaz makineleri anlatlmtr. Kaz makinelerinin teknik özellikleri, yaplar, çalma prensipleri, i organizasyonu ve ülkemizdeki uygulamalarna yer verilmitir. Üçüncü bölümde Yeralt kömür mekanizasyonunda önemli bir yere sahip olan çelik tahkimatlar anlatlmtr. Dördüncü bölümde ise galeri açma makineleri yer almaktadr. Tam kesit ve ksmi kesit galeri açma makineleri uygulama artlar, yaplar, çalma prensipleri ve i organizasyonu anlatlmtr. Ülkemizde yeralt hazrlk ilerinde ve baz tünellerde etkin ve verimli olarak kullanlan galeri açma makineleri ve uygulama sonuçlar kitaba konmutur. Beinci bölümde delik delme makinelerine ve Altnc bölümde ise doldur-taboalt araçlarna deinilmitir. Kitabn basmnda özveri ile çalan D.E.Ü. Mühendislik Fakültesi Basm Ünitesi çalanlarna ükran ve teekkürlerimizi sunarz. ubat-2011-buca-zmr M. Kemal ÖZFIRAT Çelik TATAR

Ülkemiz madenciliinde maden makineleri ve mekanizasyonunun kömür madenciliindeki uygulamas gün geçtikçe artmaktadr.

5 IV ÇNDEKLER Sayfa No BÖLÜM 1. BASINÇLI HAVA VE KOMPRESÖRLER Basnçl Havann Temel lkeleri Basnçl Hava Üretimi Dinamik (Türbin) Tipi Kompresörler Döner Elemanl (Rotari) Tipi Kompresörler Pistonlu Kompresörler Ara Soutucular Kompresör Seçim Ölçütleri Havann Susuzlatrlmas veya Kurutulmas Absorption Yöntemi (Kimyasal Yöntem) Adsorption Yöntemi (Fiziksel Yöntem) Soutma Yöntemi Basnçl Hava Depolar Hava Kaçaklar Basnçl Hava Sistemi Bantlar Basnçl Hava Sistemi ile lgili Bir Uygulama...34 BÖLÜM 2. KAZI Kaz Yöntemleri Mekanize Kaznn Önkoullar Kaz Makineleri Martopikör Potkabaç Makinesi Saban Saban ve Kaz Prensibi Hzl Saban Eklenmi Saban Koparc Saban Kayc Saban Taban Plakal Kayc Saban Kaz-Oluk Hz ve Sollama Yöntemi Saban Hesaplamalar Yol Kontrollü Öteleme Yöntemi Yar Dik ve Dik Damarlarda Saban Uygulamas Saban Sistemlerinde Yeni Gelimeler Kesici-yükleyici Makineler L Tipi Kesici-yükleyiciler L Tipi Tek Tamburlu Kesici-yükleyici Ülkemizde L Tipi Tek Tamburlu Kesici-yükleyici Uygulamas L Tipi Çift Tamburlu Kesici-yükleyici Tamburlu Kesicilerde Yükleme levi Yeni Kaz Havesine Geçi Yöntemleri Kesici-yükleyicinin Eicomatik Sistemiyle lerletilmesi114

..20 1.2.6.2. Adsorption Yöntemi (Fiziksel Yöntem)...21 1.2.6.3. Soutma Yöntemi...21 1.2.7. Basnçl Hava Depolar...22 1.2.8. Hava Kaçaklar...23 1.2.9. Basnçl Hava Sistemi Bantlar...25 1.2.10.

6 Kullanlan Tambur ve Keski Tasarmlar Kesici-yükleyicilerin Uzaktan Kumanda Sistemiyle Yönetilmesi Kesici-yükleyicilerin Klavuz Açma lerinde Kullanlmas Kesme Teorileri Kesici-yükleyicili ve Sabanl Tam-mekanize Ayaklarn Karlatrlmas Zincirli Konveyörlerin Mekanize Ayaklardaki Rolü Sürekli Kesiciler Sürekli Kesicilerin Kullanm Alanlar ve Genel Özellikleri Tambur Tipi Makineler Burgu Tip Sürekli Kesiciler Burgu Tip Sürekli Kesici Ortamnda Havalandrma ve Toz Kontrolü BÖLÜM 3. UZUNAYAKLARDA ÇELK TAHKMAT Hidrolik Direk Yürüyen Tahkimat ki Oluklu Sistem Tek Oluklu Sistem Yürüyen Tahkimatlarda Kapasite tme-çekme Düzenei Yan ase Hidrolik güç ünitesi Kontrol sistemleri Tahkimatlar Üzerine Gelen Yükler Tavan Yüklerinin Tahkimat Direncine Dönütürülmesi BÖLÜM 4. GALER AÇMA MAKNELER Tam Kesit Galeri Açma Makineleri Daire Kesit Açan Tam Kesit Galeri Açma Makineleri lerleme ve Kaz ekli Kesici Kafa ve Kesme Prensibi Yükleme ve çilik Tam Kesit Galeri Açma Makineleri ile Daire Kesit Uygulamalar Mini Tam Kesit Galeri Açma Makinesi Tam Kesit Galeri Açma Makineleri Bantlar Ksmi Kesit Galeri Açma Makineleri Dörtgen Kesit Açan Ksmi Kesit Galeri Açma Makineleri Kollu Ksmi Kesit Galeri Açma Makineleri Kzakl Kollu Galeri Açma Makineleri Paletli Kollu Galeri Açma Makineleri Kol (Bom) ve Kesici Kafa Yürüyü Takm Pasa Yükleyici V

Sürekli Kesiciler...139 2.1.2.5.1. Sürekli Kesicilerin Kullanm Alanlar ve Genel Özellikleri140 2.1.2.5.2. Tambur Tipi Makineler...144 2.1.2.5.3. Burgu Tip Sürekli Kesiciler...162 2.1.2.5.3.1. Burgu Tip Sürekli Kesici Ortamnda Havalandrma ve Toz Kontrolü.

7 Pasa Nakliye Ana Gövde Hidrolik ve Elektrik Donanm Toz Bastrma Sistemi Kzakl Kollu Galeri Açma Makinesi Uygulamas Paletli Kollu Galeri Açma Makinesi Uygulamas Park Teknik A.. de Galeri Açma Uygulamas Urfa Tünelleri Darbeli Galeri Açma Makineleri BÖLÜM 5. DELK DELME MAKNELER Martoperferatör Kömür Delici Jumbolar Hidrolik Boomlu Deliciler Hidrolik Boom u Meydana Getiren Parçalar Tek Boomlu Delici Makine Çift Boomlu Delici Makine Üç Boomlu Delici Makine Yeralt Delik Delme Uygulamalar Bilgisayar Destekli Delik Delme Sistemi Türkiye'deki Uygulama BÖLÜM 6. DOLDUR-TAI-BOALT MAKNELER Yapsal Özellikleri Tahrik Sistemleri DTB Araçlar Lastikleri Yol Durumu Kömür Ocaklarnda Uygulama Galeri Sürmede Uygulama VI

DELK DELME MAKNELER...246 5.1. Martoperferatör...246 5.2. Kömür Delici...248 5.3. Jumbolar...249 5.3.1. Hidrolik Boomlu Deliciler...250 5.3.1.1. Hidrolik Boom u Meydana Getiren Parçalar...250 5.3.2. Tek Boomlu Delici Makine.

Benzer belgeler

Geleceğe hazır. Verimlilikteki iş ortağınız

Geleceğe hazır. Verimlilikteki iş ortağınız Geleceğe hazır Verimlilikteki iş ortağınız Epiroc a hoş geldiniz Epiroc; madencilik, altyapı ve doğal kaynaklar endüstrileri için dünyanın önde gelen verimlilik tedarikçilerinden biridir. En gelişmiş teknolojileri