Yük Kademe Değiştiricisi OILTAP V

Transkript

1 Yük Kademe Değiştiricisi OILTAP V Kullanma Kılavuzu /00 TR

2 Tüm hakları Maschinenfabrik Reinhausen'a aittir Açıkça izin verilmedikçe, bu dokümanın başkalarına verilmesi veya çoğaltılması, içeriğinden yararlanılması ve paylaşılması yasaktır. İhlali durumunda tazminat yükümlüğü doğar. Tüm patent, faydalı model ve tasarım tescil hakları saklıdır. Bu dokümantasyonun redaksiyonu tamamlandıktan sonra, üründe değişiklikler yapılmış olabilir. Teknik verilerde, konstrüksiyonda ve teslimat kapsamında değişiklik yapma hakkı saklıdır. Prensip olarak ilgili tekliflerin ve siparişlerin hazırlanması sırasında aktarılan bilgiler ve yapılan anlaşmalar bağlayıcıdır. Orijinal kullanım kılavuzu Almanca olarak hazırlanmıştır.

3 İçindekiler İçindekiler 1 Giriş Geçerlilik Üretici Değişiklik yapma hakları Eksiksizlik Saklama yeri Gösterim kuralları Semboller Uyarı konsepti Bilgi konsepti Güvenlik Genel güvenlik bilgileri Amacına uygun kullanım Amacına uygun olmayan kullanım Personelin kalifikasyonu İşletmecinin özen yükümlülüğü Kişisel koruyucu ekipman Koruyucu donanımlar Koruyucu röle RS Basınç kontrol tertibatı Patlama diski Basınç tahliye valfı MPreC Sıcaklık kontrolü Ürün tanımı Teslimat kapsamı Yük altında kademe değiştirici Fonksiyon açıklaması Yapı/Modeller Tip levhası Tahrik mili Fonksiyon açıklaması Tahrik milinin yapısı/versiyonları Koruyucu röle RS Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 3

4 İçindekiler Fonksiyon açıklaması Koruyucu rölenin yapısı/modelleri Basınç kontrol tertibatı DW Fonksiyon açıklaması Basınç kontrol tertibatının yapısı/modelleri Yağ filtreleme sistemi OF Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması Motorlu tahrikin kontrol edilmesi Koruyucu rölenin kontrol edilmesi Koruyucu rölenin kontrol edilmesi (RS 2001, 2001/V, 2001/H, 2001/E, 2001/5, 2001/R, 2003) Koruyucu rölenin kontrol edilmesi (RS 2004) Basınç kontrol tertibatının kontrol edilmesi Yük altında kademe değiştiricinin yağ haznesine yağ doldurma Yük altında kademe değiştirici kafasının ve emme hattının havasının boşaltılması Yük altında kademe değiştirici kafasının havasının boşaltılması S boru hattı bağlantısındaki emme hattının havasının boşaltılması Deneme kumandalarının yapılması Transformatörü işletime alma İşletim Motor tahrikinin manuel çevirme koluyla kumanda edilmesi Yük altında kademe değiştiricinin ve motor tahrikinin birbirine kontrol edilmesi İzolasyon yağlarının kalitesinin kontrol edilmesi Arıza giderme Koruyucu rölenin devreye girmesi ve transformatörün yeniden işletime alınması Hava vanası ÇALIŞMA konumunda Hava vanası KAPALI konumda Transformatörü tekrar işletime alma Basınç kontrol tertibatının devreye girmesi ve transformatörü yeniden işletime alma Düğme ÇALIŞMA konumunda Düğme KAPALI konumda Transformatörü tekrar işletime alma Bakım Bakım aralıkları Yağ değişimi OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

5 İçindekiler 8 Teknik veriler Koruyucu röle teknik verileri Koruyucu rölenin özel modelleri Tetikleme şalteri değiştiricisi CO'lu koruyucu röle Birden fazla koruyucu gaz manyetik değiştirme borulu koruyucu röle Basınç kontrol tertibatı teknik verileri Yük altında kademe değiştirici teknik verileri Yük altında kademe değiştirici yağının dielektrik dayanımı ve su içeriğine ilişkin sınır değerler OILTAP V 200, montaj çizimi (893945) OILTAP V 350, montaj çizimi (893821) OILTAP V, yük altında kademe değiştirici kafası için işaretleme şablonu (893787) OILTAP V, kademe değiştirici kafası (893779) OILTAP V, özel model kampana tipi kazan montajı için destek flanşı (893864) OILTAP V, kaldırma kirişi (893805) Konik dişli tertibatı CD 6400, ölçülü çizim (892916) Sözlükçe Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 5

6 1 Giriş 1 Giriş Bu teknik doküman, işletim sırasında denetim, arızaların giderilmesi ve bakıma yönelik ayrıntılı açıklamalar içermektedir. Doküman, aynı zamanda güvenlik uyarılarını ve ürüne ilişkin genel bilgileri de içermektedir. Kuruluma ilişkin bilgiler, montaj ve işletime alma kılavuzunda yer almaktadır. Bu teknik dokümanın hedef grubu, yalnızca özel olarak eğitilmiş ve yetki verilmiş uzman personeldir. 1.1 Geçerlilik Her defasında, ürün ile birlikte teslim edilen doküman geçerlidir. Bu teknik belge siparişe uygun olarak yapılandırılmıştır ve ilgili seri numaralarını sevk belgeleri üzerinde bulabileceğiniz aşağıdaki ürünler için geçerlidir: Yük altında kademe değiştirici OILTAP V Koruyucu röle RS Basınç kontrol tertibatı DW 2000 (opsiyonel) Tahrik mili 1.2 Üretici Bu ürünün üreticisi: Maschinenfabrik Reinhausen GmbH Falkensteinstraße Regensburg Tel.: (+49) 9 41/ Faks: (+49) 9 41/ E-posta: sales@reinhausen.com Gerekli olması halinde bu adresten ürünle ilgili daha fazla bilgiyi ve bu teknik dokümanın diğer baskılarını temin edebilirsiniz. 1.3 Değişiklik yapma hakları Bu teknik dokümanda yer alan bilgiler, baskı tarihinde onaylanmış olan teknik spesifikasyonlardır. Önemli değişiklikleri teknik dokümanın yeni bir sayısında dikkate alınır. Bu teknik dokümanın doküman numarası ve versiyon numarası dipnotta belirtilmiştir. 1.4 Eksiksizlik Bu teknik doküman, yalnızca birlikte geçerli dokümanlarla tamamlanır. 6 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

7 1 Giriş Aşağıda belirtilen dokümanlar, birlikte geçerli dokümanlar olarak kabul edilmektedir: Ambalajdan çıkarma kılavuzu (teslimat kapsamına dahildir) Ek sayfa (teslimat kapsamına dahildir) Rutin kontrol protokolü (teslimat kapsamına dahildir) Devre şemaları (teslimat kapsamına dahildir) Ölçülü çizimler (teslimat kapsamına dahildir) Teknik veriler Genel bölüm (talep üzerine verilir) Teknik veriler Ürüne özel bölüm (talep üzerine verilir) Ayrıca, genel olarak yürürlükte olan kanun, standart ve yönergelerle birlikte, ürünün kullanıldığı ülkede yürürlükte olan kazaların önlenmesi ve çevrenin korunması ile ilgili mevzuatı dikkate alınız. 1.5 Saklama yeri Bu teknik doküman ve bu dokümanlar birlikte geçerli olan diğer tüm dokümanlar, kullanım için her zaman erişilebilir olacak bir şekilde hazırda saklanmalıdır. 1.6 Gösterim kuralları Bu bölüm, kullanılan sembollere ve metin vurgularına genel bir bakışı içermektedir Semboller Sembol Anlamı Anahtar açıklığı Sıkma torku Kullanılan sabitleme malzemesinin adedi ve türü Yağ doldurun Keserek açın, kesin Temizleyin Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 7

8 1 Giriş Sembol Anlamı Gözle kontrol Elinizi kullanın Adaptör halkası Boya ile boyayın Eğe kullanın Gres ile yağlayın Bağlantı pimi Katlanır metre kullanın Testere kullanın Hortum kelepçesi Tel halka, tel emniyet Tornavida kullanın Tablo 1: Semboller Uyarı konsepti Bu teknik dokümanda uyarı işaretleri aşağıdaki gibi gösterilmiştir: Bölümle ilgili uyarı işareti Bölümle ilgili uyarı işaretleri, bu teknik doküman içerisindeki bütün bir bölümle veya kısımlarla, alt bölümlerle ya da birçok paragrafla ilgilidir. Bölümle ilgili uyarı işaretleri, aşağıda yer alan örneğe göre yapılandırılmıştır: 8 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

9 1 Giriş UYARI Tehlikenin türü ve kaynağı Sonuçlar Önlem Önlem Tümleşik uyarı Yerleşik uyarılar, bir bölüm içerisindeki belirli bir kısımla ilgilidir. Bu uyarı işaretleri, bölümle ilgili uyarı işaretlerine göre daha küçük bilgilendirme birimleri için geçerlidir. Yerleşik uyarı işaretleri, aşağıda yer alan örneğe göre yapılandırılmıştır: TEHLİKE! Tehlikeli bir durumu önlemeye yönelik eylem talimatı İşaret sözcükleri ve piktogramlar Aşağıdaki işaret sözcükleri kullanılır: İşaret sözcüğü TEHLİKE UYARI DİKKAT BİLGİ Anlamı Önlenmediği taktirde ölüme veya ağır yaralanmaya yol açan tehlikeli bir durumu tanımlar. Önlenmediği taktirde ölüme veya ağır yaralanmaya yol açabilecek tehlikeli bir durumu tanımlar. Önlenmediği taktirde ağır yaralanmalara yol açabilecek tehlikeli bir durumu tanımlar. Maddi hasarların önlenmesine yönelik önlemleri tanımlar. Tablo 2: Uyarı işaretlerindeki işaret sözcükleri Tehlikelere karşı piktogramlar ile uyarılır: Piktogram Anlamı Tehlikeli bir yere karşı uyarı Tehlikeli elektrik gerilimine karşı uyarı Yanıcı maddelere karşı uyarı Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 9

10 1 Giriş Piktogram Anlamı Devrilme tehlikesine karşı uyarı Tablo 3: Uyarı işaretlerindeki piktogramlar Bilgi konsepti Bilgiler, belirli işlemlerin kolaylaştırılması ve bu işlemlerin daha iyi anlaşılmaları için sağlanır. Bu teknik dokümanda bilgiler, aşağıdaki desene göre düzenlenmiştir: Önemli bilgiler. 10 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

11 2 Güvenlik Güvenlik Genel güvenlik bilgileri Bu teknik doküman, ürünün güvenli ve kurallara uygun bir şekilde kullanılması ve işletim sırasında denetlenmesine yönelik ayrıntılı açıklamalar içermektedir. Ürün hakkında bilgi sahibi olmak için bu teknik dokümanı dikkatli bir şekilde okuyun.. Özellikle bu bölümde yer alan bilgileri dikkate alın. 2.2 Amacına uygun kullanım Ürünün amacına uygun kullanılması ve bu teknik dokümanda belirtilen şart ve koşulların yanı sıra teknik dokümana ve ürüne eklenen uyarı işaretlerinin yerine getirilmesi halinde ürün kişiler, maddi değeri olan eşyalar ve çevre için herhangi bir tehlike oluşturmaz. Bu, teslimattan montaja, işletimden sökmeye ve bertarafa kadar ürünün tüm kullanım ömrü için geçerlidir.. İşletmeye ait kalite güvence sistemi, özellikle güvenlik gerekliliklerinin ve sağlık gerekliliklerinin yerine getirilmesi bakımından olmak üzere, sürekli yüksek bir kalite standardı sağlar. Aşağıda belirtilenler, amaca uygun kullanım olarak değerlendirilir: Ürünü, yalnızca bu teknik dokümana ve üzerinde mutabakat sağlanan teslimat koşulları ile teknik verilere uygun bir şekilde işletin Ürünle birlikte teslim edilen düzenekleri ve özel aletleri, yalnızca öngörülen amaç için ve bu teknik dokümanın kural ve esaslarına uygun bir şekilde kullanın Ürünü yalnızca siparişin temelini oluşturan transformatör için kullanın Basım tarihi dahil, ürün için geçerli standardı tip levhası üzerinde bulabilirsiniz Yük altında kademe değiştirici ve yük altında kademe değiştirici aksamının bir siparişle ilgili set olarak teslim edilmesi durumunda, yük altında kademe değiştirici ile yük altında kademe değiştirici aksamının (tahrik ünitesi, tahrik mili, konik dişli redüktör, koruyucu röle, vb.) seri numaraları birbiriyle eşleşmelidir. TEHLİKE Ölüm ve ağır yaralanma tehlikesi, ayrıca maddi hasarlar ve çevresel zarar tehlikesi! Elektrik gerilimi, aşağı düşen ve/veya devrilen parçalar ve hareketli parçaların arasındaki tehlikeli dar alanlar nedeniyle ölüm tehlikesi, ağır yaralanma tehlikesi, ayrıca maddi hasarlar ve çevresel zarar tehlikesi! Aşağıda belirtilen şart ve koşullara mutlaka uyulmalıdır. Uyarı notlarına uyun. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 11

12 2 Güvenlik Yük altında kademe değiştirici, IEC standardına uygun olarak boyutlandırılmıştır ve bu nedenle nominal geçiş akımının 2 katına kadar olan akımları kumanda edebilir. Daha yüksek akımların oluştuğu işletim durumlarında, yük kademesi değiştirme işlemi yapılamaz. Bu tür işletim durumları için örnekler: Transformatörlerin devreye sokulması sırasında oluşan demeraj akımları Kısa devre Nominal geçiş akımı aşılmadığı sürece, nominal kademe geriliminin kısa süreli olarak %10 oranında aşılmasına izin verilmektedir. Bu tür bir işletim durumu, örneğin yük atıldıktan sonra transformatörün aşırı uyarılması nedeniyle oluşabilir. Yük altında kademe değiştirici, etrafını çevreleyen transformatör yağının 25 C ila +105 C arasındaki sıcaklık aralığında ve aşırı yüklenme durumunda IEC standardına göre +115 C'ye kadar sıcaklık altında işletilebilir. 2.3 Amacına uygun olmayan kullanım Şayet ürün Amacına uygun kullanım bölümünde tanımlanandan farklı bir şekilde kullanılacak olursa, bu, amacına uygun olmayan kullanım olarak kabul edilir. Ayrıca şunlara da dikkat edin: Çabuk tutuşabilen ya da patlayıcı gazlar, buharlar veya tozlar nedeniyle patlama ve yangın tehlikesi. Ürünü patlama tehlikesi bulunan alanlarda çalıştırmayın. Ürün üzerinde izin verilmeyen ya da usulüne uygun olmayan değişiklikler yapılması, yaralanmalara, maddi hasarlara ve işlev bozukluklarına yol açabilir. Yalnızca Maschinenfabrik Reinhausen GmbH şirketinin onayını aldıktan sonra ürün üzerinde değişiklik yapın. 2.4 Personelin kalifikasyonu Ürün yalnızca gerekli çalışmaların eğitimli uzman kişiler tarafından yapıldığı, elektrikli enerji teknolojisi sistemlerinde ve tertibatlarında kullanım için öngörülmüştür. Uzman kişiler bu tür ürünlerin kurulumu, montajı, işletime alınması ve çalıştırılması hakkında bilgi sahibi olan kişilerdir. 2.5 İşletmecinin özen yükümlülüğü Kazaların, arızaların, kaza sonucu oluşan hasarların ve izin verilmeyen şekilde çevreye zarar verilmesinin önlenmesi için, ürünün ve ürün parçalarının nakliyesinden, montajından, işletiminden, bakım ve onarımından ve bertaraf edilmesinden sorumlu olanlar, aşağıda belirtilenleri sağlamak zorundadır: Tüm uyarı işaretleri ve tehlikelerle ilgili uyarılar dikkate alınmalıdır 12 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

13 2 Güvenlik Personel düzenli aralıklarla iş güvenliği, işletim kılavuzu ve özellikle de işletim kılavuzunda yer alan güvenlik uyarıları kapsamındaki tüm konular hakkında bilgilendirilmelidir Güvenli çalışmaya yönelik kurallar ve işletme talimatları ve ayrıca kaza ve yangın gibi durumlarda personelin tutumuna ilişkin gerekli bilgiler, her zaman kolay erişilebilir bir şekilde muhafaza edilmeli ve gerekli olması halinde işletmede uygun yerlere asılmalıdır Ürün yalnızca kusursuz, işlevsel durumda işletilmeli ve özellikle güvenlik tertibatları işlevsellikleri bakımından düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir Yalnızca üretici tarafından onaylı yedek parçalar, yağlama maddeleri ve yardımcı maddeler kullanılmalıdır Belirtilen işletim koşulları ve kurulum yeri ile ilgili talepler dikkate alınmalıdır Zaruri olan tüm cihaz ve ilgili faaliyet için gerekli olan kişisel koruyucu ekipmanlar, ilgililerin kullanımına sunulmalıdır Öngörülen bakım periyotlarına ve ilgili yönergelere uyulmalıdır Ürünün montaj, elektrik bağlantısı ve işletime alma çalışmalarının bu teknik dokümana uygun olarak yalnızca vasıflı, eğitim almış personel tarafından gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır İşletmeci, ürünün amacına uygun şekilde kullanılması için gereken özeni göstermelidir 2.6 Kişisel koruyucu ekipman Çalışmalar esnasında sağlık için tehlikeli en aza indirmek için kişisel koruyucu ekipmanlar giyilmeli/takılmalıdır. İlgili çalışma için gerekli olan koruyucu ekipman, çalışma esnasında her zaman giyilmeli/takılmalıdır. Çalışma alanında kişisel koruyucu ekipman ile ilgili mevcut olan uyarılar dikkate alınmalıdır. Prensip itibarıyla kullanılmalıdır Koruyucu iş giysileri Düşük yırtılma dayanıklılığına sahip, dar kollu ve çıkıntılı kısımları olmayan, dar oturan iş giysileri. Özellikle hareketli makine parçalarına takılıp sıkışmaya karşı koruma sağlar. Yüzük, kolye veya başka takılar takılmamalıdır. Koruyucu ayakkabılar Düşen ağır parçalara ve kaygan zeminde kaymaya karşı korunmak amacıyla. Tablo 4: Prensip itibarıyla kullanılması gereken koruyucu ekipman Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 13

14 2 Güvenlik Özel ortam koşullarında kullanılmalıdır Özel ortam koşullarında özel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. Bu ekipman, ortama bağlı olarak seçilmelidir. Koruyucu gözlük Gözleri uçuşan parçalara ve sıçrayan sıvılara karşı korumak için. Koruyucu kask Düşen veya uçuşan parça ve malzemelere karşı korunmak için. Kulaklık İşitme hasarlarına karşı korunmak için. Tablo 5: Özel ortam koşullarında kullanılması gereken koruyucu ekipman 2.7 Koruyucu donanımlar Ürünle ilgili aşağıda belirtilen koruyucu donanımlar standart olarak teslimat kapsamına dahildir veya opsiyonel olarak temin edilebilmektedir: Koruyucu röle RS Koruyucu röle RS, IEC standardı uyarınca bir yağ akışlı röledir ve yük altında kademe değiştirici kafası ile yük altında kademe değiştiricinin yağ genleşme kabı arasına monte edilir. Yük altında kademe değiştirici yağ haznesi ile yağ genleşme kabı arasında öngörülen yağ akışı aşıldığında, röle devreye girer Basınç kontrol tertibatı Basınç kontrol tertibatı DW 2000, yük altında kademe değiştiriciye haricen monte edilir ve yük altında kademe değiştirici yağ haznesindeki izin verilmeyen statik ve dinamik basınçlarda devreye girer. Birlikte teslim edilen koruyucu röle RS 2001, ilave olarak bir basınç kontrol tertibatı kullanılması durumunda da takılmalıdır. Basınç kontrol tertibatı, özellikleri bakımından sayılı IEC yayının geçerli baskısına uygundur. 14 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

15 2 Güvenlik Patlama diski Patlama diski, IEC standardı uyarınca ikaz kontağı olmayan bir basınç tahliye düzeneğidir ve yük altında kademe değiştiricinin kafa kapağında bulunur. Patlama diski, yük altında kademe değiştirici yağ haznesinde tanımlanan aşırı basınç oluştuğunda devreye girer Basınç tahliye valfı MPreC Müşterinin talep etmesi durumunda, MR tarafından patlama diski yerine yük altında kademe değiştirici yağ haznesinde tanımlı aşırı basınç oluştuğunda devreye giren, önceden monte edlmiş bir MPreC basınç tahliye valfı teslim edilmektedir. Böylece yük altında kademe değiştirici, basınç tahliye tertibatlarıyla ilgili IEC standardı uyarınca ilgili talepleri karşılamaktadır Sıcaklık kontrolü Sıcaklık denetimi, yük altında kademe değiştirici yağ haznesindeki yağın sıcaklığını denetler. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 15

16 3 Ürün tanımı 3 Ürün tanımı Bu bölümde, ürünün yapısı ve çalışma şekli ile ilgili bir genel bakış bulabilirsiniz. 3.1 Teslimat kapsamı Ürün, neme karşı korunmuş halde ambalajlanmış olarak ve genellikle aşağıdaki şekilde teslim edilir: Yük altında kademe değiştirici Motor tahriki Kaplin parçaları ve dik açılı redüktörle birlikte tahrik mili Koruyucu düzenek Teknik dokümanlar Tam teslimat kapsamını lütfen sevk belgesinden öğrenin. Tek fazlı yük altında kademe değiştiriciler, ortak bir motor tahrikine sahip yük altında kademe değiştirici seti olarak da teslim edilebilmektedir. Aşağıdaki uyarıları dikkate alınız: Teslimatın eksiksiz olup olmadığını sevk evrakları üzerinden kontrol edin.. Montaj işlemine kadar parçaları kuru bir yerde depolayın. Ürünü hava sızdırmaz koruyucu kılıf içerisinde ambalajlı durumda bırakın ve ancak montaj işleminden hemen önce ambalajından çıkartın Daha ayrıntılı bilgileri "Ambalaj, Nakliye ve Depolama" bölümünde bulabilirsiniz Yük altında kademe değiştirici Fonksiyon açıklaması Yük altında kademe değiştiriciler, transformatörlerin dönüştürme oranını yük akışını kesintiye uğratmadan uyarlamaya yararlar. Bu sayede örneğin enerji iletim şebekesinde meydana gelen gerilim dalgalanmaları dengelenebilmektedir. Bu amaçla yük altında kademe değiştiriciler transformatörlerin içerisine monte edilir ve transformatörün aktif parçasına bağlanırlar. Bir kumanda sinyali alan (örn. bir voltaj regülatöründen) motor tahriki, transformatörün dönüştürme oranı ilgili işletim koşullarına uyarlanacak şekilde, yük altında kademe değiştiricinin işletim konumunu değiştirir. 16 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

17 3 Ürün tanımı Resim 1: Yük altında kademe değiştiricili transformatör sistem genel görünümü 1 Transformatör kazanı 6 Redüktör kademesi 2 Motor tahriki 7 Yük altında kademe değiştirici 3 Dikey tahrik mili 8 Koruyucu röle 4 Konik dişli redüktör 9 Yağ genleşme haznesi 5 Yatay tahrik mili 10 Aktif parça Yapı/Modeller Yük altında kademe değiştirici tüp şeklinde tasarlanmış olup, bir yük değiştirici ile bir seçicinin fonksiyonunu içerisinde barındırmaktadır. Anahtarlama yağı, yağ haznesi silindiri tarafından basınç sızdırmaz şekilde transformatör yağından ayrılmıştır. Yük altında kademe değiştirici, transformatör kapağına yük altında kademe değiştiricisi kafası ile sabitlenmiştir. Gerektiğinde yük altında kademe değiştirici, bir ön seçici ile donatılır. Yük altında kademe değiştirici ve motor tahriki ayar konumunda gönderilmektedir. Yük altında kademe değiştiricinin en önemli bileşenlerinin yapısı ve adları, ekteki montaj çizimlerinden alınabilir. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 17

18 3 Ürün tanımı Yük altında kademe değiştiricinin maksimum işletim konumlarının sayısı, teknik verilerden alınabilir. Resim 2: Yük altında kademe değiştirici OILTAP V 1 Yük altında kademe değiştirici kafası 3 Yağ haznesi 2 Destek flanşı 4 Bağlantı kontağı Boru hattı bağlantıları Yük altında kademe değiştirici kafasında farklı amaçlar için 4 adet boru hattı bağlantısı bulunmaktadır. Siparişe bağlı olarak, bu boru hattı bağlantılarının bazıları veya tamamı, fabrikada boru hattı dirsekleri ile donatılmıştır. Bütün boru hattı dirsekleri, basınç halkası gevşetildikten sonra serbestçe döndürülebilir. 18 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

19 3 Ürün tanımı Resim 3: Boru hattı dirsekli boru hattı bağlantıları Boru hattı bağlantısı Q Boru hattı bağlantısı Q, bir kör kapak ile kapatılmıştır. Bu bağlantı, yağ filtreleme sisteminin bağlanması için öngörülmüştür. İşlevsel olarak R ve Q boru hattı bağlantıları değiştirilebilir. Boru hattı bağlantısı S S boru hattı bağlantısındaki boru hattı dirseği, bir hava tahliye cıvatasıyla donatılmıştır ve transformatör kazanının yan tarafında, kullanım yüksekliğindeki bir boşaltma vanası ile sonlanan bir boru hattına bağlanabilir. Yük altında kademe değiştirici bir yağ emme hattıyla donatılmışsa, yük altında kademe değiştirici S boru hattı bağlantısı üzerinden tamamen boşaltılabilir. Boru hattı bağlantısı R Boru hattı bağlantısı R, koruyucu röle takılması ve yük altında kademe değiştirici yağ genleşme kabının bağlanması için öngörülmüştür ve boru hattı bağlantısı Q ile değiştirilebilir. Boru hattı bağlantısı E2 Boru hattı bağlantısı E2, bir kör kapak ile kapatılmıştır. Yük altında kademe değiştirici kafasının hemen altındaki transformatör yağ bölümüne açılan bu kapak, gerektiğinde Buchholz rölesi için bir toplama hattına bağlanabilir. Bu boru hattı bağlantısı ayrıca transformatör yağ tankı ile yük altında kademe değiştiricinin yağ haznesi arasında, transformatörün kurutulması ve taşınması için gerekli olan bir basınç dengesi oluşturulmasına yarar Tip levhası Tip levhası, yük altında kademe değiştirici kafa kapağının üzerinde bulunur. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 19

20 3 Ürün tanımı Resim 4: Tip levhasının konumu Tahrik mili Fonksiyon açıklaması Tahrik mili, tahrik ünitesi ile yük altında kademe değiştirici kafası/yüksüz çalışan kademe değiştirici kafası arasındaki mekanik bağlantıdır. Dikey yönden yatay yöne doğru yönlendirme, dik açılı redüktör üzerinden gerçekleşir (bkz. çizim ). Buna göre, montaj sırasında dikey tahrik mili, tahrik ünitesi ile dik açılı redüktör arasına, yatay tahrik mili ise dik açılı redüktör ile yük altında kademe değiştirici veya yüksüz kademe değiştirici arasına takılmalıdır Tahrik milinin yapısı/versiyonları Tahrik mili, dört köşe boru olarak tasarlanmıştır ve her iki ucunda yer alan iki adet bağlantı kovanı ve bir bağlantı pimiyle, bağlantı yapılacak cihazın giriş veya çıkış mili ucuna bağlanır. 20 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

21 3 Ürün tanımı Kardan milsiz, izolatörsüz tahrik mili (= Normal model) Resim 5: Kardan milsiz, izolatörsüz tahrik mili (= Normal model) Yapılandırma Döndürme kolunun merkezi Konik dişli redüktörün merkezi (izin verilen maksimum eksenel sapma 2 ) V 1 min. [mm] Ara yatak konumu [mm] 536 V 1 > Kardan milsiz, izolatörlü tahrik mili (= Özel model) Resim 6: Kardan milsiz, izolatörlü tahrik mili (= Özel model) Yapılandırma Döndürme kolunun merkezi Konik dişli redüktörün merkezi (izin verilen maksimum eksenel sapma 2 ) V 1 min. [mm] Ara yatak konumu [mm] 706 V 1 > 2472 Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 21

22 3 Ürün tanımı Kardan milli, izolatörsüz tahrik mili (= Özel model) Resim 7: Kardan milli, izolatörsüz tahrik mili (= Özel model) Yapılandırma Döndürme kolunun merkezi Konik dişli redüktörün merkezi (izin verilen maksimum eksenel sapma alfa = 20 ) V 1 min. [mm] Ara yatak konumu [mm] 798 V 1 > Kardan milli, izolatörlü tahrik mili (= Özel model) Resim 8: Kardan milli, izolatörlü tahrik mili (= Özel model) Yapılandırma Döndürme kolunun merkezi Konik dişli redüktörün merkezi (izin verilen maksimum eksenel sapma alfa = 20 ) V 1 min. [mm] Ara yatak konumu [mm] 978 V 1 > OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

23 3 Ürün tanımı 3.4 Koruyucu röle RS Fonksiyon açıklaması Koruyucu röle, yük değiştirici yağ haznesinde ya da yük seçici yağ haznesinde bir arıza meydana gelmesi durumunda, yük altında kademe değiştiriciyi ve transformatörü korumak amacıyla öngörülmüştür. Yük altında kademe değiştirici kafasından yağ genleşme haznesine giden, önceden belirlenmiş yağ akış hızının bir arıza nedeniyle aşılması durumunda devreye girer. Akan yağ, KAPALI konuma doğru yatan birikme kapağını harekete geçirir. Böylece koruyucu gaz manyetik değiştirme borularındaki kontak etkinleştirilir, devre kesici tetiklenir ve transformatör gerilimsiz hale getirilir. Koruyucu röle, yağ izolasyonlu bir yük altında kademe değiştiricinin parçasıdır ve özellikleri bakımından sayılı IEC yayınının geçerli metnine uygundur. Bu nedenle teslimat kapsamımıza dahildir. Nominal anahtarlama gücünde ya da izin verilen aşırı yükte gerçekleşen yük değiştirme işlemleri, koruyucu rölenin devreye girmesine neden olmaz. Koruyucu röle, koruyucu röle içerisindeki gaz birikmesine değil, yağ akışına tepki verir. Transformatöre yağ doldurulurken, koruyucu rölenin havasını tahliye etmeye gerek yoktur. Koruyucu rölede gaz birikmesi normaldir Önden görünüm Koruyucu rölenin yapısı/modelleri Resim 9: RS Kontrol camı Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 23

24 3 Ürün tanımı Arkadan görünüm Resim 10: RS Kör tapa 3 Terminal kutusu için havalandırma 2 Etiket Koruyucu röle RS 2001/R'nin arka tarafında ek bir kontrol camı bulunur. 24 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

25 3 Ürün tanımı Üstten görünüm Resim 11: RS Conta 7 Kablo rakorları 2 Topraklama kablosu 8 Koruyucu kapak 3 Terminal kutusu kapağı 9 Kör tapa 4 Kontrol düğmesi ÇALIŞTIR- MA (sıfırlama) 10 Bağlantı terminalleri 5 Yarıklı vida 11 Koruyucu iletken bağlantısı için silindirik cıvata 6 Kontrol düğmesi KAPATMA (deneme çalıştırması) RS 2003 ve RS 2004 koruyucu röleler, kablo rakoru (Pozisyon 7) yerine bir 1/2"-14NPT adaptörüne sahiptir. 3.5 Basınç kontrol tertibatı DW Fonksiyon açıklaması Basınç kontrol tertibatı DW 2000, yük altında kademe değiştiriciyi izin verilmeyen basınç artışlarından korur ve böylece transformatörün güvenliğine de bir katkı sağlar. Basınç kontrol tertibatı, yük altında kademe değiştiriciye haricen monte edilir ve yük altında kademe değiştirici yağ haznesindeki izin verilmeyen statik ve dinamik basınçlarda devreye girer. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 25

26 3 Ürün tanımı Basınç kontrol tertibatı, karşı basınç yayına ve onunla mekanik olarak bağlantılı yaylı şaltere sahip bir barometrik oluklu boru ilkesine göre çalışır. Yaylı şalter üzerindeki düğme, anahtar devreye girdiğinde otomatik olarak kapanır ve tekrar başlangıç konumuna manuel olarak getirilmelidir. Basınç artışı, yaylı şalter üzerinde bulunan ve KAPALI konumuna doğru devrilen düğmeyi harekete geçirir. Bu sayede devre kesici tetiklenir ve transformatör gerilimsiz hale getirilir. Gerekli devreye girme basıncına ulaşılmadığından, zayıf enerjili bozulmalar basınç kontrol tertibatının devreye girmesine yol açmazlar. Devreye girme basıncı fabrikada ayarlanmış ve ayar değiştirmeye karşı emniyete alınmıştır. Basınç kontrol tertibatı, aşırı basınç artış aralığında koruyucu röle RS 2001'den daha hızlı tepki verir. Koruyucu röle RS 2001, MR standart koruma sisteminin bir parçasıdır ve seri üretim olarak teslim edilmektedir. Birlikte teslim edilen koruyucu röle RS 2001, ilave olarak bir basınç kontrol tertibatı kullanılması durumunda da takılmalıdır. Basınç kontrol tertibatı, özellikleri bakımından sayılı IEC yayının geçerli baskısına uygundur. Nominal anahtarlama gücünde veya izin verilen aşırı yüklerde meydana gelen yük değişiklikleri, basınç kontrol tertibatının devreye girmesine neden olmaz. Basınç kontrol tertibatı, basınç kontrol tertibatı altındaki gaz birikimine değil, basınç değişimine tepki verir. Basınç kontrol tertibatı altındaki gaz birikimleri normaldir Basınç kontrol tertibatının yapısı/modelleri Bu bölümde, basınç kontrol tertibatının yapısına ilişkin bir genel bakış bulabilirsiniz. Basınç kontrol tertibatı, bir basınç ölçüm sisteminden ve ona bitişik yerleştirilmiş bir yaylı şalterden oluşmaktadır. 26 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

27 3 Ürün tanımı Resim 12: Yaylı şalter ve basınç ölçüm sistemi 1 Yaylı şalter 2 Basınç ölçüm sistemi Yaylı şalter, atlama kumandalı bir kapatıcıya ve bir açıcıya sahiptir. İşletim sırasında yaylı şalter ve basınç ölçüm sistemi bir muhafaza kapağı ile korunmaktadır. Üstteki basınç kontrol tertibatına havalandırma takılmıştır. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 27

28 3 Ürün tanımı Resim 13: Muhafaza kapaklı ve havalandırmalı basınç kontrol tertibatı 1 Havalandırma 2 Muhafaza kapağı Basınç kontrol tertibatının iki versiyonu mevcuttur Dikey montaj ve yük altında kademe değiştirici kafasına tespit etmek için DW 2000 Yatay montaj ve boru hattı dirseğine tespit etmek için DW 2000 Basınç kontrol tertibatının gövdesi ve muhafaza kapağı, korozyona dayanıklı hafif metalden oluşmaktadır. 3.6 Yağ filtreleme sistemi OF 100 Yağ filtreleme sistemi OF 100, kağıt filtre kartuşuyla yük altında kademe değiştirici izolasyon yağının temizlenmesine, kombine filtre kartuşuyla yük altında kademe değiştirici izolasyon yağının temizlenmesi ve kurutulmasına hizmet etmektedir. Anahtarlama sayısı yıllık anahtarlamanın üzerinde olan yük altında kademe değiştiricilerde, kağıt filtre kartuşlu OF 100 yağ filtreleme sisteminin kullanılmasını öneririz. Bu sayede bakım aralıkları da uzatılabilir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgileri MR'nin "OF 100 Yağ Filtreleme Sistemi" işletim kılavuzunda bulabilirsiniz. 28 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

29 3 Ürün tanımı OILTAP V III 200 D ve V III 350 D yük altında kademe değiştiricilerin aşırı yüksek hava nemine ve yağ genleşme kabında çoğunlukla günlük olarak yoğuşma noktasının altına düşüldüğü tropikal ve subtropikal iklime sahip ülkelerde kullanılması durumunda, şalter yağının dielektrik özelliklerinin korunması için, kombine filtre kartuşlu OF 100 yağ filtreleme sistemi kullanılmasını tavsiye etmekteyiz. Bu kullanım koşulları altında, yük altında kademe değiştiricinin fazları arasındaki en yüksek çalışma geriliminin > 55 kv olması durumunda, kombine filtre kartuşlu OF 100 yağ filtreleme sistemini kullanmak zorundasınız. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 29

30 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması Transformatöre gerilim vermeden önce, motorlu tahrikin ve koruyucu rölenin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmeniz ve yük altında kademe değiştiricinin yağ haznesine yeni madeni izolasyon yağı doldurmanız gerekir. Bunun için şu şekilde hareket edin: 4.1 Motorlu tahrikin kontrol edilmesi Transformatörü işletime almadan önce, "TAPMOTION ED" işletim kılavuzundaki açıklamaya uygun olarak, motorlu tahrik üzerinde yeniden fonksiyon kontrollerini gerçekleştirin. UYARI Ağır yaralanma ve ölüm tehlikesi! Hatalı kullanım nedeniyle ağır yaralanma ve ölüm tehlikesi! Fonksiyonlar, fonksiyon kontrolleri bölümünde belirtildiği şekilde sağlanmamış ise transformatör hiç bir şekilde devreye alınmamalıdır. BİLGİ Yük altında kademe değiştiricisinde ve motor tahrikinde hasarlar! Motor tahrikinde yoğuşma suyu nedeniyle motor tahrikinde ve yük altında kademe değiştiricisinde hasarlar oluşabilir! Motor tahrikinin koruyucu muhafazası her zaman sızdırmaz şekilde kapatılmalıdır. Devreye alma sürecinden önce bekleme süresi 8 haftadan uzun ise veya işletime 2 haftadan uzun bir süre ara verilecekse, koruyucu muhafazanın içinde yoğuşma suyu oluşmasının önlenmesi için ısıtma sistemi bağlanıp devreye alınmalıdır. Şayet bu mümkün değilse, örneğin taşıma esnasında, koruyucu muhafazanın içine yeterli miktarda kurutucu madde yerleştirin. 30 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

31 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması BİLGİ Yük altında kademe değiştiricide ve motor tahrikinde hasarlar! Konum bildirim donanımının amacına uygun kullanılmaması nedeniyle, motor tahrikinde ve yük altında kademe değiştiricide hasarlar söz konusu olabilir! Konum bildirim modülü bağlantı noktalarına yalnızca "TAPMOTION ED" işletim kılavuzunun Konum bildirim donanımı teknik verileri bölümünde belirtilen akım devrelerinin bağlanmasına müsaade edilir. Motor tahriki içindeki konum bildirim donanımının kumanda anı, yük kademesi değiştirme kumandasının kumanda anını temsil etmemektedir. Bu, yük altında kademe değiştiricinin tipine bağlıdır. Motor tahriki ve harici donanımlar (örn. transformatör güç şalterleri) arasında kilitleme devrelerinin projelendirilmesi sırasında, bu durum dikkate alınmalıdır. Bu nedenle harici denetleme, kilitleme ve kumanda amaçları için konum bildirim donanımı değil, bunun yerine devre şemasında belirtilen ''İşletimde kademe değiştirici'' hareket kontağı kullanılmalıdır Koruyucu rölenin kontrol edilmesi Koruyucu rölenin kontrol edilmesi (RS 2001, 2001/V, 2001/H, 2001/E, 2001/5, 2001/R, 2003) ü Transformatörü işletime almadan önce koruyucu rölenin doğru bir şekilde çalıştığını kontrol edin: 1. Transformatörü üst ve alt gerilim tarafında topraklayın. Kontrol sırasında transformatördeki çalışma topraklamasının ortadan kalkmamasına dikkat edin. 2. Kontrol sırasında transformatörün gerilimsiz kalmasına dikkat edin. 3. Otomatik yangın söndürme tertibatını emniyete alın. 4. Koruyucu rölenin terminal kutusunu açın. 5. KAPALI kontrol düğmesine basın. 6. Transformatörün tehlike bölgesinden uzaklaşın. 7. Transformatörün devre kesicisinin kapatılamayacağından emin olun. ð Pasif koruma testi 8. İŞLETİM kontrol şalterine basın. 9. Transformatörün tehlike bölgesinden uzaklaşın. 10. Transformatörün devre kesicisini ayırıcılar açıkken ve transformatör her taraftan topraklanmışken kapatın. 11. KAPALI kontrol düğmesine basın. 12. Transformatörün devre kesicisinin açık olduğundan emin olun. ð Aktif koruma testi. 13. Koruyucu röleyi sıfırlamak için İŞLETİM kontrol şalterine basın. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 31

32 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması Koruyucu rölenin kontrol edilmesi (RS 2004) ü Transformatörü işletime almadan önce koruyucu rölenin doğru bir şekilde çalıştığını kontrol edin: 1. Birikme kapağının İŞLETİM konumunda olduğundan emin olun. 2. Transformatörün tehlike bölgesinden uzaklaşın. 3. Transformatörün devre kesicisini ayırıcılar açıkken ve transformatör her taraftan topraklanmışken kapatın. 4. KAPALI kontrol düğmesine basın. 5. Transformatörün devre kesicisinin açık olduğundan emin olun ð Aktif koruma testi Basınç kontrol tertibatının kontrol edilmesi ü Transformatörü işletime almadan önce, basınç kontrol tertibatının doğru bir şekilde çalışmasını kontrol edin: 1. Transformatörü üst ve alt gerilim tarafında topraklayın. Kontrol sırasında transformatördeki çalışma topraklamasının ortadan kalkmamasına dikkat edin. 2. Kontrol sırasında transformatörün gerilimsiz kalmasına dikkat edin. 3. Otomatik yangın söndürme tertibatını emniyete alın. 4. Muhafaza kapağını çıkarın. 5. Yaylı şalterdeki düğmeye basın. ð Düğme KAPALI konumda duruyor. 6. Transformatörün tehlike bölgesinden uzaklaşın. 7. Transformatörün devre kesicisinin kapatılamayacağından emin olun. ð Pasif koruma testi 8. Yaylı şalterdeki düğmeye basın. ð Düğme İŞLETİM konumunda duruyor. 9. Transformatörün tehlike bölgesinden uzaklaşın. 10. Transformatörün devre kesicisini ayırıcılar açıkken ve transformatör her taraftan topraklanmışken kapatın. 11. Yaylı şalterdeki düğmeye basın. ð Düğme KAPALI konumda duruyor. 12. Transformatörün devre kesicisinin açık olduğundan emin olun. ð Aktif koruma testi. 13. Basınç kontrol tertibatını sıfırlamak için, yaylı şalterdeki düğmeye basın. ð Düğme İŞLETİM konumunda duruyor. 14. Muhafaza kapağını sabitleyin. 32 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

33 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 4.4 Yük altında kademe değiştiricinin yağ haznesine yağ doldurma UYARI BİLGİ Ölüm tehlikesi ve ağır yaralanma tehlikesi! Yük altında kademe değiştirici kafasının kapağı altında, boru sisteminde, yağ genleşme kabının içinde ya da hava kurutucusu menfezinde bulunan patlayıcı gazlar nedeniyle ölüm tehlikesi ve ağır yaralanma tehlikesi! Doğrudan yakın çevrede açık ateş, sıcak yüzeyler veya kıvılcımların (örneğin statik yüklenme nedeniyle) bulunmamasını ve oluşmamasını sağlayın. Yük altında kademe değiştiricide hasarlar! Yük altında kademe değiştiricinin yağsız olarak aktive edilmesi, yük altında kademe değiştiricide hasarlara yol açabilir! Yük altında kademe değiştirici ilk kez aktive edilmeden önce, seçici tamamen transformatör yağına daldırılmalı ve yağ haznesi tamamen yağ ile doldurulmuş olmalıdır. Yük altında kademe değiştirici, etrafını çevreleyen transformatör yağının 25 C ila +105 C arasındaki sıcaklık aralığında ve aşırı yüklenme durumunda IEC standardına göre +115 C'ye kadar sıcaklık altında işletilebilir. 1. BİLGİ! Yük altında kademe değiştirici kafa kapağının basınç tahliye valfı takılması için bir flanşla donatılmış olup olmadığını kontrol edin. Bu durumda, basınç tahliye valfı olmadan işletim yasaktır ve yük altında kademe değiştiricide hasarlara yol açabilir. ð Bu yük altında kademe değiştirici için izin verilen basınç tahliye valfını yük altında kademe değiştirici kafasına monte edin. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 33

34 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 2. Tahliye işlemi sırasında yağ haznesinde ve transformatörde eşit basınç koşullarının olmasını sağlamak için, E2 boru hattı bağlantısı ile R, S veya Q boru hattı bağlantılarından bir tanesi arasında bağlantı hattı oluşturun. Resim 14: E2 ile Q arasındaki bağlantı hattı 34 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

35 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 3. Yük altında kademe değiştiriciye, yük altında kademe değiştirici kafasının serbest boru bağlantılarından birisi aracılığıyla, transformatörler için IEC standardına uygun yeni bir madeni izolasyon yağı doldurun. Resim 15: Boru hattı bağlantısı S ve R 4. Yağ haznesinden yağ numunesi alın. 5. Yağ numunesinin sıcaklığını, numune alma işleminden hemen sonra tutanağa işleyin C ± 5 C'lik bir yük değiştirici yağ sıcaklığında, dielektrik dayanımını ve su içeriğini belirleyin. Dielektrik dayanımı ve su içeriği, Ek'de belirtilen sınır değerlere uymalıdır. 4.5 Yük altında kademe değiştirici kafasının ve emme hattının havasının boşaltılması İlk işletime alma öncesinde, yük altında kademe değiştirici kafasının ve S boru hattı bağlantısındaki emme hattının havası boşaltılmalıdır Yük altında kademe değiştirici kafasının havasının boşaltılması 1. Boru hattı sisteminde bulunan tüm öne ve geriye akış musluklarını açın. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 35

36 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 2. Yük altında kademe değiştirici kafa kapağındaki E1 hava boşaltma valfının vidalı kapağını çıkartın. Resim 16: E1 hava boşaltma valfı 3. E1 hava boşaltma valfındaki valf iticisini tornavida ile kaldırın ve yük altında kademe değiştirici kafasındaki havayı boşaltın. Resim 17: Valf iticisi 4. E1 hava boşaltma valfını vidalı kapak ile kapatın (sıkma torku 10 Nm). 36 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

37 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması S boru hattı bağlantısındaki emme hattının havasının boşaltılması 1. S boru hattı bağlantısındaki vidalı kapağı çıkartın. Resim 18: Boru hattı bağlantısı S 2. Hava boşaltma cıvatasını açın ve boru hattının havasını boşaltın. 3. Hava boşaltma cıvatasını kapatın. 4. Hava boşaltma cıvatasını vidalı kapak ile kapatın. 4.6 Deneme kumandalarının yapılması Transformatör gerilime bağlanmadan önce, yük altında kademe değiştiricinin ve motor tahrikinin mekanik işlevini kontrol etmek amacıyla, deneme anahtarlamaları gerçekleştirilmelidir. BİLGİ Yük altında kademe değiştiricide hasarlar! Yük altında kademe değiştiricinin yağsız olarak işletilmesi, yük altında kademe değiştiricide hasarlara yol açabilir! Yük altında kademe değiştiricinin ilk kez işletilmesinden önce, yağ haznesini tamamen yağ ile doldurun. Yük altında kademe değiştirici, etrafını çevreleyen transformatör yağının 25 C ila +105 C arasındaki sıcaklık aralığında ve aşırı yüklenme durumunda IEC standardına göre +115 C'ye kadar sıcaklık altında işletilebilir. 1. BİLGİ! Her işletim konumunda, motor tahrikine ve yük altında kademe değiştiriciye ait konum göstergesinin (yük altında kademe değiştirici kafasındaki kontrol camı) uyumlu olmasına dikkat edin. Yanlış bağlanan motor tahriki, yük altında kademe değiştiricide hasarlara yol açar! 2. Her iki uç konumda sistemin elektrikli ve mekanik uç konum sınırlandırmalarının işlevini kontrol edin (bkz. MR İşletim Kılavuzu "TAPMOTION ED"). Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 37

38 4 Transformatörün kurulum yerinde işletime alınması 4.7 Transformatörü işletime alma 1. Yük altında kademe değiştiricinin yağ genleşme haznesinde minimum yağ seviyesinin altına düşüldüğünü bildiren kontağı, devre kesicinin tetikleme akımı devresine bağlayın. 2. Koruyucu röleyi ve ilave koruyucu düzenekleri (örn. basınç tahliye valfı) devre kesicinin tetikleme akımı devresine bağlayın. 3. Yük altında kademe değiştirici ile yük altında kademe değiştiricinin yağ genleşme haznesi arasındaki tüm kesme vanalarının açık olduğundan emin olun. 4. BİLGİ! Transformatörü çalıştırın. Transformatör çalıştırıldıktan sonra, bir yük altında kademe değiştirme anahtarlaması uygulanmadan önce, demeraj akımının tamamen sönümlendiğinden emin olun. Demeraj akımları, normalde transformatör anma akımının birkaç katıdır ve yük değiştirme sırasında yük altında kademe değiştiriciye aşırı yük binmesine neden olabilirler. ð Transformatör çalıştırılıp, demeraj akımı sönümlendikten sonra, yük altında kademe değiştirme anahtarlamaları hem yüksüz olarak, hem de yük koşulları altında uygulanabilir. İşletime alma esnasında yapılan tüm işlev kontrollerinde ve testlerde, Bölüm 2'deki güvenlik kurallarının yanı sıra, Transformatörde yapılacak elektriksel yüksek gerilim kontrolleri bölümündeki güvenlik uyarısını da dikkate alın. 38 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

39 5 İşletim 5 İşletim Aşağıdaki bölümlerde, hangi koşullarda motor tahrikini çevirme koluyla kumanda edebileceğiniz ve yük altında kademe değiştiriciyi ve motor tahrikini nasıl kontrol edeceğiniz tanımlanmaktadır. Ayrıca, izolasyon yağlarının kalitesini nasıl kontrol edeceğiniz açıklanmaktadır. 5.1 Motor tahrikinin manuel çevirme koluyla kumanda edilmesi Motor tahrikinin manuel çevirme koluyla kumanda edilmesine yönelik aşağıdaki uyarıları mutlaka dikkate alın. UYARI! Motor tahrikini yalnızca motor tahriki içerisine monte edilmiş olan manuel çevirme koluyla kumanda edin. Aksi taktirde oldukça yüksek bir yaralanma riski vardır. Dahili manuel çevirme kolu kilitleme şalteri, motor akım devresini 2 kutuplu şekilde kapatır. Kontrol akım devresi kapatılmaz. Motor tahriki yalnızca ortalamak için manuel çevirme koluyla kumanda edilmelidir. BİLGİ! Motor tahrikini yalnızca acil durum işletiminde, motor tahrikinin doğru bir şekilde ortalanmış olması şartıyla, manuel çevirme koluyla kumanda edin. Aksi taktirde yük altında kademe değiştiricide ve transformatörde hasarlar meydana gelebilir. Acil durum işletimi denildiğinde, yük kademesi değişikliğinin mutlaka gerekli olduğu bir durumda motor tahriki besleme geriliminin kesilmesi anlaşılmalıdır. BİLGİ! Başlayan her kumanda, zorunlu olarak dönme yönü değişimi olmadan tamamlanmalıdır. Eğer ibre gri işaretli bölgenin orta konumunda duruyorsa, kumanda tamamlanmış demektir. Aksi taktirde yük altında kademe değiştiricide ve transformatörde hasarlar meydana gelebilir. 5.2 Yük altında kademe değiştiricinin ve motor tahrikinin birbirine kontrol edilmesi UYARI BİLGİ Ölüm tehlikesi ve ağır yaralanma tehlikesi! Yük altında kademe değiştirici kafasının kapağı altında, boru sisteminde, yağ genleşme kabının içinde ya da hava kurutucusu menfezinde bulunan patlayıcı gazlar nedeniyle ölüm tehlikesi ve ağır yaralanma tehlikesi! Doğrudan yakın çevrede açık ateş, sıcak yüzeyler veya kıvılcımların (örneğin statik yüklenme nedeniyle) bulunmamasını ve oluşmamasını sağlayın. Yük altında kademe değiştiricide hasarlar! Yük altında kademe değiştiricinin izin verilmeyen yağ sıcaklıklarında kumanda edilmesi nedeniyle, yük altında kademe değiştiricide hasarlar oluşabilir! Yük altında kademe değiştirici, etrafını çevreleyen transformatör yağının 25 C ila +105 C arasındaki sıcaklık aralığında ve aşırı yüklenme durumunda IEC standardına göre +115 C'ye kadar sıcaklık altında işletilebilir. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 39

40 5 İşletim BİLGİ Yük altında kademe değiştiricide hasarlar! Yük altında kademe değiştiricide hasarlar! Yük altında kademe değiştiricinin yağ genleşme haznesinde asgari yağ seviyesinin altına düşüldüğünü bildiren kontağın, güç şalteri tetikleme akımı devresine bağlandığından ve yağ genleşme haznesindeki yağ seviyesinin altına düşüldüğünde, güç şalteri tarafından transformatörün elektrik girişinin derhal kapatıldığından emin olun. Koruyucu röle RS'nin ve ilave koruyucu donanımların (örn. basınç tahliye valfı MPreC ) güç şalterinin tetikleme akımı devresine bağlandığından ve koruyucu röle ya da diğer ilave koruyucu donanımlar devreye girdiğinde, güç şalteri tarafından transformatörün elektrik girişinin derhal kapatıldığından emin olun. Yük altında kademe değiştiricinin ve motor tahrikinin kontrolü, yük altında kademe değiştirici kafasında, koruyucu rölede ve motor tahrikinde zaman zaman yapılan görsel kontrollerle sınırlıdır. Bu kontrollerin transformatördeki normal kontrol çalışmaları ile birlikte uygulanması mantıklı olacaktır. Özellikle şu hususlara dikkat edin: Yük altında kademe değiştirici kafasındaki, koruyucu röledeki ve bağlı boru hatlarındaki sızdırmaz noktalarda yağ sızıntısı olup olmadığı Motor tahrikine ait koruyucu muhafazanın contaları Motor tahrikinin koruyucu muhafazası içine monte edilmiş olan elektrikli ısıtma sisteminin kusursuz fonksiyonu Koruyucu rölenin [ 31] doğru çalışması Yük altında kademe değiştirici yağ genleşme kabına ait nem alıcının (silika jel) sorunsuz durumda olması 5.3 İzolasyon yağlarının kalitesinin kontrol edilmesi Yük altında kademe değiştirici dahil, transformatör içerisindeki izolasyon yağları, işletmeci tarafından ilgili talimatlar doğrultusunda kontrol edilmelidir. Yük altında kademe değiştiricinin yağ kalitesi, düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir: Sarımların yıldız noktalarında kullanılan yük altında kademe değiştiriciler için (IEC standardına göre Sınıf 1): 7 yılda bir Sarımların yıldız noktalarından farklı yerlerde kullanılan yük altında kademe değiştiriciler için (IEC standardına göre Sınıf 2): 2 yılda bir Bunun için şu şekilde hareket edin: 1. Yağ haznesinden yağ numunesi alın. 2. Yağ numunesinin sıcaklığını, numune alma işleminden hemen sonra tutanağa işleyin. 40 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015

41 5 İşletim 20 C ± 5 C'lik bir yük değiştirici yağ sıcaklığında, dielektrik dayanımını ve su içeriğini belirleyin. Dielektrik dayanımı ve su içeriği, Teknik Veriler'de belirtilen sınır değerlere uymalıdır. Maschinenfabrik Reinhausen GmbH /00 TR OILTAP V 41

42 6 Arıza giderme 6 Arıza giderme UYARI BİLGİ Ağır yaralanma ve ölüm tehlikesi! Yük altında kademe değiştirici kafasının kapağı altında bulunan patlayıcı gazlar nedeniyle ölüm tehlikesi ve ağır yaralanma tehlikesi! Yakın çevrede açık ateş, sıcak yüzeyler veya kıvılcımların (örneğin statik yüklenme nedeniyle) olmadığını ve oluşmayacağını garanti edin. Yük altında kademe değiştirici kafasının kapağını çıkartmadan önce, tüm yardımcı akım devrelerinin elektrik girişini kapatın (örn. kumanda kontrolü, basınç tahliye valfı, basınç kontrol tertibatı). Çalışmalar yürütülürken herhangi bir elektrikli cihaz (örn. darbeli vidalama makinesi nedeniyle kıvılcım oluşumu) çalıştırmayın. Kesinlikle sadece yanıcı sıvılar için ruhsatlı ve topraklanmış hortumlar, borular ve pompa donanımları kullanın. Yük altında kademe değiştiricide ve transformatörde hasarlar oluşabilir! Koruyucu rölenin veya diğer bir koruyucu düzeneğin devreye girmesi, yük altında kademe değiştiricide ve transformatörde hasarlar olduğunu gösterebilir! Transformatörün kontrol edilmeden çalıştırılması yasaktır! Koruyucu rölenin veya diğer bir koruyucu düzeneğin devreye girmesi durumunda, yük altında kademe değiştiriciyi ve transformatörü kontrol edin. Ancak yük altında kademe değiştiricide ve transformatörde hasar olmadığından emin olduktan sonra işletime yeniden devam edin. Aşağıdaki tablo, arızaları kendi başınıza bulabilmeniz ve gerektiğinde giderebilmeniz için size yardımcı olacaktır. Daha fazla bilgiyi RS koruyucu rölenin işletim kılavuzunda veya ilgili koruyucu düzeneğin işletim kılavuzunda bulabilirsiniz. Yerinde kolayca giderilemeyen yük altında kademe değiştirici ve motor tahriki arızalarında ya da RS koruyucu rölesinin veya diğer koruyucu düzeneklerin devreye girmesi durumunda, yetkili MR temsilcisine, transformatör üreticisine ya da doğrudan bize haber verin: Maschinenfabrik Reinhausen GmbH Technischer Service Postfach Regensburg Deutschland Telefon: Telefaks: E-posta: service@reinhausen.com İnternet: 42 OILTAP V /00 TR Maschinenfabrik Reinhausen GmbH 2015