HavaOkulu Havacılığın Buluşma Merkezi

Transkript

1 HavaOkulu Havacılığın Buluşma Merkezi Havacılık Tarihinde Savaş Uçakları Oğuz Bektaş İstanbul

2 1.Türk Uçakları Vecihi K-XVI Vecih Gürkuş tarafınca 1933 de adı Nuri Bey olan Vecihi K-XVI kabin uçağı yapılmıştır Vecihi K-XVI N.D. 36 ve N.D. 38 Günüzümde Uluslarası İstanbul Yeşilköy Havalimanı Nuri Demirağ'ın çiftligiydi. Orada pistler, hangarlar yaptırdı ve pilot yetiştirmek için uçuş okulu açtı. 150 yataklı öğrenci yurdu yaptırdı.burada 38 adet uçak yapıldı ve uçuruldu. Testleri tamamlandı. En son uçak N.D. 38 yolcu uçağıydı. THK yılında kurulan THK Uçak Fabrikası 1940 yılında II. Dünya Savaşı'dan kaçan Polonyalı mühendislerin yardımıyla büyük bir ilerleme gösterir. THK tarafından tasarlanan ve üretilen uçak ve planörler aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktaydı. Fabrikanın tasarladığı 16 değişik uçak ve planör tasarımından biri de jet motorlu THK-16 olarak adlandırılan Mehmetçik'ti. THK-16'ya hazırlanan projeler arasında 16'ncı sırada yer aldığı için bu isim verilmiştir. THK-16 Yüksek Mühendis Selahattin Belen başkanlığındaki ekip tarafından tasarlanmıştır. Türk Hava Kuvvetleri'nin bünyesinde barındıran jetlerde görev alacak pilotların eğitiminde kullanılacaktı. Uçağın gövdesi tamamen metalden oluşmaktaydı ve kokpit kısmında pilotlar tandem yani önde öğrenci, arkada öğretmen pilot olacak şekilde tasarlanmıştı. Bunun yanı sıra öğrenci ve öğretmen pilotun yan yana oturduğu bir model de tasarlanmıştır. İlk jet savaş ve eğitim uçaklarında olduğu gibi motorlar kanatların altında yer alıyordu. Uçakta Fransız Turbomeca firması tarafından üretilen Pimene jet motorları kullanılmaktaydı, ayrıca aynı şirketin Palas tipi jet motoru da kullanılabilmekteydi.

3 THK'nın Ankara Gazi Çiftliği'ndeki Uçak ve Motor Fabrikası yeterli miktarda uçak siparişi alamadığı için krize girmiş ve 5 Nisan 1952'de yapılan anlaşma ile 4 milyon lira karşılığında MKE'ye satılmıştır. Fabrika Yavuz Kansu müdürlüğünde yeniden yapılandırılmıştır. MKE, THK'nın geliştirdiği aralarında Model 3 olarak yeniden adlandırılan Mehmetçik'in de bulunduğu 6 ayrı modeli imal etme kararı aldı. Aynı yıl ABD'nin Lockheed T-33 tipi jet eğitim uçaklarını Türk Hava Kuvvetleri'ne hibe etmesiyle projenin uygulanmasından vazgeçildi yılına gelindiğinde MKE'nin ürettiği uçaklar günün teknolojisinden geri kaldığı için Türkiye'deki uçak üretimi tamamen durdurulmuştur. Fabrika daha sonraları uçak üretimi yerine traktör ve çeşitli makina parçaları üretmeye devam etmiştir. TEKNİK ÖZELLİKLERİ Mürettebat: 2 Motor türü: 2 adet Turbomeca Pimene Azami hız: 430 km/saat Maksimum yükseklik: 12 bin metre Menzil: 710 km Boş ağırlık: 510 kilogram Kalkış ağırlığı: kg Kanat açıklığı: 10 metre Kanat alanı: 14 metre kare Gövde uzunluğu: 7 metre Yerden yükseklik: 1.8 metre

4 2.Amerikan Uçakları A-1 Skyraider A-1 Skyraider (The Douglas A-1 Skyraider ) Amerikan tek kişilik bombardıman uçağıdır. 1950, 1960'lar ve 1970'lerin ilk dönemlerine dek kullanılmıştır. Jet çağında başlayan yaşamı uzun bir süre devam ederek uzay çağına dek sürmüştür.havacılık camiasında çeşitli isimler verilmiştir. Bunlardan bazıları; Spad (I. Dünya savaşında bir modelin ismiydi.); Able Dog (okunuş AD); the Destroyer; Hobo (USAF 1st Air Commando/Special operations Squadron'un telsiz çağrı kodu); Firefly (602. ACS/SOS); Zorro (22nd SOS); The Big Gun; Old Faithful; Old Miscellaneous; Fat Face (AD-5/A-1E versiyonu); Guppy (AD-5W versiyonu); Q-Bird (AD-1Q/AD-5Q versiyonları); Flying Dumptruck (A-1E); Sandy (Araştırma ve kurtarma amaçlı helikopter görevleri); Crazy Water Buffalo (Güney Vietnamlıların ismi)a-1 en çok Kore ve Vietnam savaşlarında görev yapmıştır Genel Özellikler Mürettebat: Bir Uzunluk: 38 ft 10 in (11.84 m) Kanat açıklığı: 50 ft 0 in (15.25 m) Yükseklik: 15 ft 8 in (4.78 m) Kanat alanı: ft² (37.19 m²) Boş ağırlık: 11,970 lb (5,430 kg) Yüklü ağırlık: 13,925 lb as scout; 18,030 lb as bomber (6,315 kg as scout; 8,180 kg as bomber) Max kalkış ağırlığı: 25,000 lb (11,340 kg) Güç: 1 Wright R WA radial motor, 2,700 hp (2,000 kw) Performans Maksimum hız: 320 mph (280 knots, 520 km/h) Yer hızı: 295 mph (256 knots, 475 km/h) Menzil: 1,315 mi (1,142 nm, 2,115 km) Servis süresi: 28,500 ft (8,660 m) Tırmanma hızı: ft/min (m/s) Kanat yükü: 45 lb/ft² (220 kg/m²) Güç/kütle: 0.15 hp/lb (250 W/kg) Silahlar Silah: 4 20 mm (0.787 in) top Diğer: 8,000 lb (3,600 kg)' ye kadar 15 dış noktaya bomba bağlantısı, torpedolar, mayın imha, güdümsüz roketler, mühimmat

5 A-10 Thunderbolt II A-10 Thunderbolt II, kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için özelolarak geliştirilen ilk hava platformudur. ABD'li Fairchild Republic firması tarafından üretilen A-10 Thunderbolt II, düşük irtifa ve düşük hızda manevra yapabilen, isabetli silah sevk yeteneği olan basit ve etkili, her türlü yer hedefine özellikle de tank ve zırhlı araçlara saldırabilen iki motorlu bir jet uçağıdır. Soğuk Savaş döneminde alçak uçuşla Sovyet tank ve zırhlılarını imha etmek üzere tasarlanmıştır. "Tank Katili" olarak anılır. Savaş alanı üzerinde 300 m altındaki irtifalara inip büyük kanat alanı sayesinde düşük hızlarda yerdeki düşman unsurlarını ateş altına alabilir. Kısa ve ham pistlerden iniş-kalkış yapabilmesi Thunderbolt'a cepheye yakın alanlardan harekat olanağı sağlar. Oldukça dayanıklı bir uçaktır, bu da ona geniş bir kombat yarıçapı ve savaş alanında uzun süre kalabilme yeteneği vermektedir. Sistem ve zırhı sayesinde hayatta kalma olasılığı yüksektir. Hasara karşın pilotun uçağı üsse geri döndürebilecek şekildeki dizaynı ve görev yükü-menzili uçağın dikkat çeken unsurlarıdır. Pilot kabininin etrafı 3.8 cm kalınlığında titanyum zırh ile kaplıdır. Uçağın tümü zırhlı değildir, zırh sadece kokpite ve yakıt deposuna uygulanmıştır. Uçağın dizaynında performanstan çok alçak irtifa (300 m) seyirlerinde yerden açılacak ateşe karşın hedefin imhası ve üsse dönme esas alınmıştır. Bu özellikleri kullanıcı pilotların uçağa güven duymasına ve hedefe giderken konsantrasyonunun korunmasını sağlar. Teknik Özellikler Boyut Doneleri Uzunluk : m (53.33 ft) Kanat Genişliği : m (57.50 ft) Yükseklik : 4.47 m (14.67 ft) Kanat alanı: m2 (506 ft2) Ağırlık Doneleri Boş Ağırlık : kg ( lb) Azami Kalkış Ağırlığı : kg ( lb) Yakıt Kapasitesi : Dahili : kg ( lb), Harici : 3 x 600 galon (2.270 lt) yakıt tankı Azami Faydalı Yük : kg ( lb) Güç Kaynağı

6 Motor : 2 x General Electric TF-34-GE-100 turbofan Motor Gücü : 2 x lbf (40.32 kn) Performans Azami Hız : 705 km/s (440 mph) (Deniz seviyesinde) Seyrüsefer Hızı : 555 km/s (345 mph) (Deniz seviyesinde) Servis Tavanı : ft ( m) Tırmanma Hızı : ft (1.800 m) / dakika Menzil : Azami yakıt ile km (2.130 nm),tipik yükleme ile km (1.080 nm) G Limiti : Silah Donanımı GAU-8 Avenger makinalı top Tam mühimmati yükü ile A-10 Thunderbolt II Top 1 x 30 mm GAU-8/A Gatling (7 namlu, mermi) Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AIM-9L Sidewinder (Sadece OA-10 versiyonunda) Havadan Karaya Taaruz Füzeleri AGM-65B/D/G Maverick Bombalar GBU-10 Paveway II, GBU-12 Paveway II,GBU-16 Paveway II, GBU-24 Paveway III Lazer güdümlü bombalar Mk-20 Rockeye, BLU-1, BLU-27/B Rockeye II, BL-755,CBU-52/58/71/87/89/97 Demet bombaları Mk-82/83/84 Genel maksat bombaları Mk-77 Yangın bombası (Napalm) JDAM (A-10C) CBU-105 WCMD (A-10C) LAU-68 Hydra 70 mm (2.76 inç) ve 127 mm (5.0 inç) Roket podları Elektronik Muharebe Destek Donanımları ALQ-131 ECM podu LITENING AT/Sniper XR hedefleme podları (A-10C)

7 A-6 Intruder Uçak gemilerinden faaliyet göstermek üzere planlanmış iki turbojet motorlu, iki mürettebatlı, her hava şartında faaliyet gösterir orta menzilli taarruz uçağı. Alçak irtifada iken küçük hedefleri tespit için entegre taarruz/seyrüsefer sistemi vardır ve nükleer ve/veya konvansiyonel çok çeşitli silah ve gelişmiş havadan karaya füze sistemleri taşıyabilir. A-6 da denir. Havada yakıt ikmali için tanker tipine KA-6 denir. Elektronik karşı tedbirler tipi EA-6A diye adlandırılır. AC-130 Gunship AC-130 Gunship, C-130 Hercules nakliye uçağının özel kuvvet birliklerine sıcak çatışma bölgelerinde yakın hava desteği sağlaması için modifiye edilmiş halidir. Standart bir C-130 Hercules nakliye uçağından daha fazla motor gücü, tırmanma hızı ve menzile sahiptir. Alçak uçuşlarda oldukça başarılı olan, yerleşim yerleri ve kırsal kesimde hedeflere nokta atışı yapabilen, isabet gücü yüksek bir taarruz uçağıdır. Dakikada 610 metre tırmanabilen uçak her türlü pisti

8 kullanabilir. Uçakta 4 adet her biri beygir gücünde Allison T56-A15 turboprop motorları bulunur. Kurtarma operasyonlarında da kullanılabilen uçaklardan Amerikan ordusunda 8 adet H ve 13 adet U modelli AC-130 bulunmaktadır Uçağın ilk üretilen versiyonu A modelidir. 13 Ağustos 1954'de ilk uçuşunu yapmıştır. 2 x 40 mm top, 2 x 20 mm Vulcan ve 2 x 7.65 mm mini toptan oluşan bir silah yapısı vardır. Toplam 19 adet A modeli modifiye edilmiştir. Vietnam'daki çatışmalarda 5 tanesi düşmüştür sonunda tüm A modelli uçaklar hizmet dışı bırakılmıştır. E modeli ilk uçuşunu 1974'te yapmıştır. A modelindeki 40 mm'lik bir top, 105 mm'lik anti-tank obüsü ile değiştirilmiş ve 7.65'likler kaldırılmıştır. Tüm E modeli AC-130'lar revizyona girerek H modeline yükseltilmişlerdir. H modeli motor ve diğer başka revizyonlarla E modellerinin modernize edilmiş halidir. Toplam 11 tane H modelli AC-130 üretilmiş ve 3 tanesi düşmüştür. H modeli 14 personel kapasitelidir. AC-130U, 3. nesildir ve en son teknolojileri içermektedir. 20 Aralık 1990'da ilk uçuşunu yapmıştır. AC-130H'nin taşıyabildiği cephanenin iki katını taşıyabilir. Eşzamanlı olarak iki farklı hedefe saldırabilir. Personel koruması için U modelinde Spectra seramik zırh kullanılır. 1 adet hareketli 25 mm top ve hedef tespiti için elektro-optik tarayıcı H modelindeki 2 adet sabit 20 mm topların yerini aldı. 25 mm top tam otomatik olduğu için personel gerektirmez, bu yüzden 13 personel taşır. Uçak içi yangına karşı dahili yangın söndürme sistemi mevcuttur. Uçakta bulunan GPS, INS, APQ-180 dijital atış kontrol sistemi ve ALLTV (Alçak irtifa TV sistemi) her hava şartında gece ve gündüz, seyir ve atış imkanı vermektedir. Aynı sistemin bir başka modeli F-15E Strike Eagle uçaklarında kullanılır. SAR (Sentetik radar) ile hedef tespit ve kilitlenme yeteneği artmıştır. Böylece hata payı azaltılmış, tek atış-tek vuruş yeteneğine sahip olunmuştur. Hedef tespit edilir, tanımlanır ve elverişli silah kilitlenir. Kokpitte bulunan pilot veya sistem subayı da silahı ateşler. Öz savunma sistemleri U modeli ile geliştirilmiştir. AN/AAQ-24 "DIRCM" sistemi sayesinde uçağa kilitlenen ısı güdümlü füzeleri tespit edip uçağa yaklaşmadan güdüm sistemine IR ışını yansıtarak füzenin körleşmesini ve hedefini şaşırması sağlanmaktadır. U versiyonundan 13 adet üretilmiştir ve hepsi aktif durumdadır. Silah Sistemleri AC-130'da tüm silahlar uçağın sol kısmında bulunmaktadır. ABD Hava Kuvvetleri envanterinde en büyük silah çap ve kalibreye sahip uçaktır. 1 adet 105 mm'lik M101 Haubica hafif obüs uçağın en ağır silahıdır. Obüsün geri tepme sistemi bulunmaktadır. Etkili menzili m'den fazla olan bu obüs dakikada 6-10 mermi atabilir. H modelinde 2, U modelinde 1 adet bulunan 40 mm Bofors L-70 topunun etkili menzili m'dir ve dakikada 100 mermi atabilir. Uçakta da 256 adet 40 mm mermisi taşınır. U modelinde 1 adet 25 mm GAU-25 topu bulunur ve dakikada 1800 mermi atabilmektedir m'den atış yapabilen bu topun adet de mermisi taşınır. H modelinde de ilave olarak 2 adet 6 namlulu M61A1 Vulcan topu bulunmaktadır. Saldırı Taktiği AC-130'un klasik saldırı taktiği m yükseklikten 300 km/s hızla hedef bölgeye yaklaşmak ve saat yönünün tersine hedef üzerinde daireler çizmektir. Bu irtifa ve hız, etkili atış ve isabet içindir. Tespit edilen hedefe lazer işaretleyicilerle nokta atışı yapılır. Hedefin etrafında daireler çizilmesi, atış öncesi ve atış sonrası hedefin durumunu tespit ve hedefe farklı açılardan saldırı imkanı verir. Radar kesiti ve boyutunun büyüklüğü nedeniyle genellikle gece harekatlarında kullanılmaktadır. Kötü hava koşullarında da iyi sonuçlar elde edebilen bu uçak, gelişmiş radarı sayesinde yerdeki hedeflerin dost mu, düşman mı olduğunu ayırt edebilmektedir.

9 AV-8 Harrier II AV-8 Harrier II hakiki manada V/STOL uçaklarının içinden en çok tanınanıdır. İlk Harrier II uçuşu 1981 Sonbaharı nda gerçekleştiğinde orijinal Hawker P.1127 nin ilk uçuşundan beri 21 yıl geçmişti. P.1127 nin 1957 tasarımı bir Fransız motor konsepti üzerine yapılandırılmış ve geliştirilmişti. Proje finansmanı İngiliz Bristol Engine Co. Ve ABD Hükümeti tarafından Müşterek Silah Geliştirme Programı (MWDP) dahilinde karşılanmıştı. Motor konfigurasyonu genelde belirlendikten ve gelişmeler yoluna girdikten sonra Hawket Aircraft Ltd mühendisleri dikkatlerini bu motoru kullanacak bir V/STOL uçağı yapımına çevirdiler. Hükümet ve askeriye desteği olmaksızın tek motorlu bir saldırı-keşif uçağı ürettiler. Motorun döner egzostlarından başka reaksiyon kontrol sistemi V/STOL yeteneği için gerekli tek komplikasyon olmuştur. İlk P yazında fabrikadan çıktı. Bu arada RAF ın alakası arttığından İngiliz Hükümeti iki prototip sipariş etti. İlk uçuşu sonbaharda yapıldıktan sonra potensiyel NATO ülkelerinin ve diğer ulusların artan alakaları karşısında geliştirmenin devamı için dört prototip daha ısmarlandı. 60 lı yılların ortalarında artan alaka, Batı Almanya, İngiltere ve ABD den oluşan bir trioya dönüştü. Dokuz adet sipariş RAF notasyonları ile teslim edildi. Temelde aynı kalınmakla birlikte birçok geliştirmeler yapıldı. ABD içinde de üçlü bir grup oluşmuştu (Ordu, USAF, Donanma). RAF ta hizmete girmeden önce Birleşik Devletler Deniz Piyadeleri(USMC) uçağa saldırı görevleri için çok ilgi duyup AV-8A rumuzu ile siparişi başlattılar. Harrier ler RAF ve USMC de 70 li yılların başlarında servise girdi. Bunu USMC için az sayıda, TAV-8A diye kodlandırılan iki kişilik eğitim tipi izledi. AV-8A ların iyileştirilmesi ve AV-8B lerde sistem geliştirmeleri yapılması sonucu AV-8C modeli ortaya çıktı. İki deney uçağı yapıldı ve sınırlı sayıda değiştirme programa alındı. Harrier'ler için öngörülen iyileştirme programı yeni motor, radar, İleri Bakan İnfrarujlu Radar (FLIR), hareketli harita ve gece görme ekipmanı içermektedir

10 B-1 Lancer B-1 Lancer, ABD Hava Kuvvetleri'nde serviste bulunan uzun menzilli stratejik bombardıman uçağı. B-52 Stratofortress ve B-2 Spirit ile beraber ABD uzun menzilli bombardıman kuvvetinin belkemiğini oluşturur Teknik Özellikleri Ana Fonksiyonu: Uzun Menzil, Çok Yönlü, Ağır Bombardıman Üretici: Boeing, North America (önceleri Rockwell International, North American Aircraft); Saldırı avionikleri: Boeing Military Airplane; Savunma avionikleri: EDO Corporation Motor: Dört General Electric F101-GE-102 turbofan ardyakıcılı motor İtiş Gücü: Ardyakıcıyla beraber motor başı Kg. Kanat Açıklığı: 137 feet (41.8 metre) Tam açık konumda, 79 feet (24.1 metre) tam kapalı konumda (Hıza bağlı olarak kanat konum değiştirmektedir, bu iki ölçü arasındaki her uzunluk bu nedenle mümkündür.) Uzunluk: 146 feet (44.5 metre) Yükseklik: 34 feet (10.4 metre) Ağırlık: Yaklaşık 190,000 pound (86,183 kilogram) Maksimum Kalkış Ağırlığı: 477,000 pound (216,634 kilogram) Yakıt Kapasitesi: 265,274 pound (120,326 kilogram) Yük: 75,000 pound ( 34,019 kilogram) Hız: (Mach 1.2 deniz seviyesinde) Menzil: Kıtalar arası Tavan: 30,000 feet (9,144 metre) Silahlar: 24 GBU-31 GPS-sevkli JDAM ( Mk-84 genel maksat ve BLU-109 koruganlara karşı) ya da 24 Mk-84 2,000-pound genel maksat bombası; 8 Mk-85 deniz mayını; 84 Mk pound genel maksat; 84 Mk pound deniz mayını; 30 CBU-87, -89, -97 mayın mühimmatı; 30 CBU-103/104/105 WCMD, 24 AGM-158 JASSM ya da 12 AGM-154 JSOW. Mürettebat: 4 (Uçak komutanı, copilot ve iki silah sistem subayı) Maliyet: milyon $

11 B-17 Flying Fortress Boeing B-17 Flying Fortress (Uçan Kale), US Army Air Corps (USAAC) için II. Dünya Savaşı öncesinde geliştirilmiş dört motorlu ağır bombardıman uçağı. B-17'nin temel görevi Alman endüstriyel ve sivil hedeflerine karşı stratejik gündüz nokta bombardımanıydı. Normandiya Çıkarması öncesinde yapılan Operation Pointblank'de İngiltere'ye üslenmiş ABD 8. Hava Filosu ve İtalya üslü 15. Hava Filosu, RAF Bomber Command'ın gece alan bombardımanına tamamlayıcı unsur olarak görev yaptı. Ayrıca B-17'ler daha düşük seviyede de olsa Pasifik savaşlarında kullanıldı.b-17'ler her köşesinde ve üst ve alt taretlerinde bulunan 50 kalibrelik makinalı tüfekler nedeniyle Flying Fortress (Uçan Kale) olarak adlandırılmışlardır. USAAC, savaş öncesindeki tasarımına uygun olarak B-17'yi stratejik bir silah olarak kullandı: yüksekten uçan, uzun menzilli ve yüksek bombardıman kapasiteli, ancak kolay düşmeyen bir uçak. Ağır savaş hasarına rağmen üssüne geri dönebilmesi ve yaptığı gövde inişleri B-17'yi bir ikona çevirdi. B-24 Liberator'a göre daha düşük menzili ve bomba taşıma kapasitesine rağmen, anketler pilotların B-17'den daha memnun olduğunu göstermiştir. B-17, II. Dünya Savaşı sırasında diğer tüm ABD uçaklarından daha fazla bomba taşımıştır. Örneğin Almanya'ya atılan 1.5 milyon ton bombanın 500 bin tonu B-17'ler ile atılmıştır.

12 B-2 Spirit Northrop Grumman B-2 Spirit, nükleer ve konvansiyonel silahlar taşıma kapasiteli, çok rollü, radara yakalanmayan (hayalet/stealth) bombardıman uçağı. Şu ana dek üretilen en pahalı uçaktır, tahmini fiyatı milyar [1] ile 2.2 milyar ABD Doları[2] arasındadır. Kıyaslama gerekirse, Nimitz sınıfı bir uçak gemisi 4.5 milyar dolara malolmaktadır. Ancak bu fiyatın büyük kısmı radara yakalanmama teknolojisini geliştirmek için harcanmıştır. Radara yakalanmama teknolojisi sayesinde daha önceki uçakların başaramadığı görünmeden düşman hedeflerini bombalama görevlerini başarabilmektedir. Proje başladığında toplam 135 uçak üretilmesi planlanırken bu rakam 1980'lerin sonunda 75'e, 1992'de ise başkan George H.W. Bush tarafından yapılan açıklamayla 20'ye indirileceği belirtilmiştir. Operasyonel hale getirilen test uçağı ile bu sayı 21 olmuştur.yüksek teknolojisine rağmen 2008 yılında bir eğitim uçuşu sırasında bir B-2 Spirit bilinmeyen bir nedenle düşmüştür.böylece Amerikan Hava Kuvvetleri'nde mevcut olan B-2 sayısı 20 ye inmiştir. B-2 Spirit Teknik Özellikleri Mürettebat: 2 Kanat açıklığı: 52,12 m Uzunluk: 20.9 m Yükseklik: 5.1 m Kanat alanı: 460 m² Boş ağırlığı: 71,700 kg Azami kalkış ağırlığı: 160,600 kg Enyüksek hız: Mach 0,85 Uçuş tavanı: 20,000 m Menzil: 20,400 km Motorlar: 4 General Electric F118-GE-100 turbofans Itiş gücü: 6x 77kN

13 B-24 Liberator B-24 Liberator İkinci Dünya Savaşında Amerika Birleşik Devletleri tarafından büyük sayılarda üretilen bir ağır bombardıman uçağıdır. Müttefik kuvvetler için en fazla sayıda üretilen uçak durumundadır. Savaşın her cephesinde kullanılmıştır. En yakın benzeri olan B-17 Flying Fortress ile karşılaştırıldığında B-24 yüksek hız çıkmayı sağlayan modern dizaynı ve menzilinin uzunluğu ile öne çıkmaktadır. B-25 North American B-25 Mitchell (North American NA-62) İkinci Dünya Savaşında Almanya ve Japonya'ya karşı kullanılmış olan, çift motorlu, North American Aviation tarafından üretilmiş bombardıman uçağıdır. Uçağın ismi General Billy Mitchell'dan gelmektedir. Mitchell Amerikan Hava Kuvvetlerinin kuruluş ve gelişmesinde öncülük yapmış bir askerdir. B-25 Mitchell özel bir kişinin ismini taşıyan hava kuvvetlerine ait tek uçaktır. Üretimi sona erene dek yaklaşık adet B-25 gökyüzünde yer almıştır. Bunların içinde ondan esinlenilmiş bazı varyasyonlarıda vardır. Örneğin Deniz Kuvvetleri'nin kullandığı PBJ-1 bombardıman uçağı ve Hava Kuvvetlerinin F-10 Fotografik keşif uçağı gibi.

14 B-26 B-26, İkinci Dünya Savaşında bombardıman amaçlı kullanılan çift motorlu ve Glenn L. Martin Company tarafından imal edilmiş uçakdır. Pasifikte, Avrupa ve Kuzey Afrika cephelerinde yaygın olarak kullanılmıştır yılına değin Batı Cephesinin şef bombardıman uçağı olarak görev almıştır.b-26'nın diğer bir özelliği de İkinci Dünya Savaşı'nda en az kayıp veren uçak olmasıdır. Şubat 1941 ve Mart 1945 yılları arasında toplam 5288 adet üretilen uçak İngiltere ve Güney Afrika Hava Kuvvetlerince de tercih edilmiştir. Savaş yıllarında ilk görevi 1942 baharında Güney Pasifik'de devriye görevi görmek olmuştur. Ancak modellerin çoğu İngiltere ve Akdeniz'e gönderilmiştir. B-25 Mitchell'ler gibi B-26'lar da orta yükseklikte bir bombalama görevi için imal edilmişlerdir. Uçağın ilerki yıllarında eklenen makineli silahlarla yer hedeflerine daha isabetli vurşlar kaydedilmiştir. Ayrıca Normandiya Çıkartması'nda, Utah Beach cephesinde alçak bombalama görevi de görmüştür.

15 B-29 Flying Superfortress B-29 Superfortress İkinci Dünya Savaşında Amerikan Hava Kuvvetlerince kullanılmış olan, dört motorlu ağır bombardıman uçağıdır. İkinci Dünya Savaşı sonrası özellikle Kore Savaşı olmak üzere bazı operasyonlarda da görev almıştır. B-29 (Boeing 341/345) ikinci dünya savaşında görev almış en büyük uçaklardan biridir. Etkili bombalama gücü, merkezi ateşleme sistemi, uzaktan kumandalı makineli silhları olması gibi artıları bulunmaktadır. Gündüz yüksek irtifadan bombalama yeteneği olduğu gibi gece görüşü ile daha düşük irtifalardan da bombalama yapabilmektedir. B-29 lar Hiroshima ve Nagasaki'ye atom bombasını taşıyan uçaklardır. 1960'lı yıllardaki emekliliklerine değin 3900 adet imal edilmişlerdir. B-29 lar İkinci Dünya Savaşında sadece Pasifik savaşlarında görev almışlardır. Hiroşima ve Nagasaki katliamları bu uçaklarla yapılmıştır.

16 B-35 B-35, Northrop YB-35 İkinci Dünya Savaşı ve hemen sonrasında Amerika Birleşik Devletleri tarafından geliştirilen deneysel ağır bombardıman uçağı. Kanat yapısında radikal değişiklikler yapılmış ilk bombardıman uçağıdır. Uçak sadece bir kanat ve motorlardan oluşmaktadır. Ayrıca uçağın kuyruk bölümü tamamen yok edilmiştir. Sadece prototipi ve ön üretimi yapılan uçak üreticisi Northrop Corporation tarafından sonraki yıllarda B-2 Spirit'e esin kaynağı olmuştur.

17 B-47 Stratojet B-47 Stratojet, her türlü hava koşulunda harekata elverişli, stratejik orta bombardıman uçağı. Altı turbojet motoru vardır. Havada yakıt ikmali sayesinde kıtalar arası menzile sahiptir. Nükleer ve nükleer olmayan bombalar kullanılabilir. RB-47, bu uçağın keşif modelidir. B-50 Flying Superfortress B-50 Flying Superfortress B-29 Superfortress uçağının daha güçlü olan Pratt & Whitney R-4360 radial motorlarla güçlendirilmiş modelidir.

18 B-52 Stratofortress B-52 Stratofortress, ABD'li Boeing şirketi tarafından üretilmiş uzun menzilli stratejik bombardıman uçağıdır.b-52'ler Soğuk savaş yıllarında SSCB topraklarına nükleer bomba taşınabilmesi amacı ile geliştirilmiştir. İlk uçuşunu 15 Nisan 1952'de gerçekleştirmiştir yılından itibaren B-36 Peacemaker ve B-50 Superfortress uçaklarının yerini alarak ABD Hava Kuvvetleri'nde kullanıma girmiştir. ABD Hava Kuvvetleri'nde "Buff" diye bilinirler. Halı bombardımanı diye adlandırılan, güdümlü olmayan basit konvansiyonel bombalar kullanarak geniş alanların isabet oranı yüksek olmadan bombalanmasında etkili olarak kullanılırlar. Körfez savaşı'ndaki bombaların çoğu B-52'ler tarafından atılmıştır. Taşıma kapasitesi B-1B Lancer'dan daha az olmasına karşın (yaklaşık yarısı kadar) menzili biraz daha uzundur. 18 Ocak 1957'de 3 B-52B dünya etrafında hiç durmadan uçarak rekor kırmıştır. Bu uçuş 49 saat 19 dakika sürmüştür ve havada 3 kez yakıt ikmali yapılmıştır. 21 Mayıs 1956'da Bikini Atolu'na havadan ilk hidrojen bombasını atan uçak bir B-52'dir. Genel özellikler Mürettebat: 6 Kişi; pilot, co-pilot, Yön beliryeyici, Yön belirleyici(radar), Bombardıman Kumandanı, ve elektronik savaş görevlisi Yükleme sınırı: () Uzunluk: 159 ft 4 in (48.5 m) Kanat açıklığı: 185 ft 0 in (56.4 m) Yükseklik: 40 ft 8 in (12.4 m) Kanat alanı: 4,000 ft² (370 m²) Boş ağırlık: 185,000 lb (83,250 kg) Yüklü ağırlık: 265,000 lb (120,000 kg) Maksimum kalkış ağırlığı: 488,000 lb (220,000 kg) Yakıt Kapasitesi: 47,975 US gal (181,725 L) Güç ünitesi: 8 Pratt & Whitney TF33-P-3/103 turbofan motorlar, 17,000 lbf (76 kn) adedi Performans Maksimum hız: 560 kt (650 mph, 1,000 km/h) Muharebe yarıçapı: 4,480 mi (3,890 NM, 7,210 km) Sefer menzili: 11,000 mi (9,560 nm, 15,000 km) Servis tavanı: 50,000 ft (17,000 m) Tırmanma oranı: 6,270 ft/min.[4] (31.85 m/s) Kanat yüklemesi: 30 lb/ft² (150 kg/m²) İtki/Ağırlık: 0.51

19 B-58 Hustler Convair B-58 Hustler, 2 Mach hız yapabilen yüksek irtifa, yüksek hız için tasarlanmış süpersonik bombardıman uçağı. 1950'lerin sonunda ABD Hava Kuvvetleri Stratejik Hava Komutanlığı için tasarlanmış, arasında hizmette bulunmuştur. Teknik Özellikleri Mürettebat: 3 Uzunluk: 29.5 m Yükseklik: 8.9 m Kanat açıklığı: 17.3 m Kanat alanı: 143,3 m² Boş ağırlığı: kg Yüklü ağılığı: kg Motor: 4 General Electric J79-GE-5A turbojets Itiş gücü:69.3 kn Maksimum hız: 2.1 Mach Menzil: 1815km Çıkabildiği maksimum yükseklik: m

20 Convair B-36 Convair B-36, Convair tarafından ABD Hava Kuvvetleri USAF için üretilen stratejik bombardıman uçağı. Kıtalararası görev yapabilecek menzile sahip ilk operasyonel bombardıman uçağıdır. Uçağın resmi olmayan takma adı Peacemaker (Barışçı) seçilmiştir. B-36, ilk termonükleer bomba taşıyıcısıdır. Seri üretime girmiş en büyük piston motorlu uçaktır. Ayrıca B-36, daha büyük kargo uçakları olmasına rağmen inşa edilmiş en büyük savaş uçağıdır km üzerinde menzili ve 32 tondan fazla bomba kapasitesiyle günümüzün B-52 Stratofortress ve B-1 Lancer gibi modern uzun menzilli bombardıman uçaklarının atasıdır Douglas DB-7 Douglas DB-7, A-20 adıyla da bilinen hafif bombardıman ve gece avcısı uçağı.1937'den savaşın sonuna kadar kullanılmıştırr. İlk modellerde motor sorunu vardı. İspanya iç savaşında kullanılan DB-7A'ların hızının çok düşük olduğu anlaşılmıştı. Sonraları geliştirilen motorlar 380 km hıza ulaşabiliyorlardı. Sonraları A-20'lere ek zırhlar ve kendi kendini yamayabilen yakıt tankları eklendi. A-20'ler savaşın sonuna kadar Müttefik kuvvetlerine hizmet etti. II. Dünya Savaşının en sağlam uçaklarından biridir.

21 F-100 Super Sabre F-100 Super Sabre; ilk prototip uçuşu 25 Mayıs 1953 de gerçekleştirilen, North American firması tarafından geliştirilen ve tasarımı F-86 Sabre'a dayandırılan bir av-bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-19'durF-100C lere ilaveten av-bombardıman tipi olan F-100D tipi de geliştirilmiş ve geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Avcı yetenekleri geliştirilmiş, 4 adet AIM-9 havadan havaya füze ile donatılmış ve taktik bombardıman uçağı olarak gövde altında M-61 nükleer bomba taşıyacak duruma getirilmiştir. Ayrıca iki kişilik eğitim tipi olan F-100F de mevcuttur. Her üç tip de THK da kullanılmıştır yılları arasında 2294 adet üretilmiş olup bunun 1274 ü F-100D tipindedir. Bu uçaklarda Pratt & Whitney tarafından F-86 lar için üretilen J47 jet motorlarının geliştirilmiş modeli olan J57 ler kullanılmıştır. Afterburner lı olan bu motorlar lb üzerinde itiş gücü üreten ilk Amerikan turbojetidir. F-100 lerin takma adı Super Sabre dır den itibaren Türk Hava Kuvvetleri F-100 leri MAP programı dahilinde teslim almaya başladı. İlk gelenler F-100D ve F-100F modelleri olup USAF envanterinden gönderilmiştir. Bu uçaklardan toplam 163 adet teslim alınmıştır. Bunların içinde çok az miktarda Danimarka dan gelenler de vardır. Bu sevkiyatı 1972 yılından başlamak üzere F-100C ler izlemiştir. Bunlardan 115 adet gönderilmiştir. Bu uçakların en az beş hava üssü tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Türk F-100 leri Kıbrıs Barış Harekatı'nda yoğun ve etkili bir şekilde kullanılmıştır. Son THKv F-100 ü 1988 de emekliye ayrılmıştır. Genel özellikler Mürettebat: 1 Yükleme sınırı: () Uzunluk: 50 ft (15.2 m) Kanat açıklığı: 38 ft 9 in (11.81 m) Yükseklik: 16 ft 2¾ in (4.95 m) Kanat alanı: 400 ft² (37 m²) Boş ağırlık: 21,000 lb (9,500 kg) Yüklü ağırlık: 28,847 lb (13,085 kg) Maksimum kalkış ağırlığı: 34,832 lb (15,800 kg) Güç ünitesi: 1 Pratt & Whitney J57-P-21/21A turbojet Kuru itki: 10,200 lbf (45 kn) Artyakıcı ile itki: 16,000 lbf (71 kn) Sıfır kaldırma sürtünme katsayısı: Sürtünme alanı: 5.0 ft² (0.46 m²) Eğim oranı: 3.76 Performans Maksimum hız: 750 kn (864 mph, 1,390 km/h) Menzil: 1,733 NM (1,995 mi, 3,210 km) Servis tavanı: 50,000 ft (15,000 m) Tırmanma oranı: 22,400 ft/min (114 m/s) Kanat yüklemesi: 72.1 lb/ft² (352 kg/m²) İtki/Ağırlık: 0.55 Kaldırma-sürüklenme oranı: 13.9

22 F-104 F-104 Starfighter, Amerikan Lockheed firması tarafından tasarlanan bir bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-21 süpersonik savaş uçağıdır. Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Almanya, İtalya, Japonya, Pakistan ve Türkiye tarafından kullanılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri'ne 1963 yılında kullanılmaya başlanmış olup 1994 yılında emekli olmuşlardır.kısa kanatları yüzünden herhangi bir motor arızası ya da güç kaybı sonucunda hava tutunması çok az olduğundan planör uçuşu yapamayan ve sık sık bu sebepten düşen uçaklardır. Son geliştirilen modelleri yüksek kaza oranından ötürü "uçan tabut" olarak anılmıştır.alman Hava Kuvvetlerine ait 100'ün üzerinde F-104 G uçağının, kullanıldığı süre içinde kırıma uğradığı söylenmektedir. Türk Hava kuvvetlerinde G serisi kullanılırken,hava kuvvetlerimizi takviye etmek için İtalya'dan süratten başka pek yeteneği olmayan F-104 S tipi 40 adet uçak alımı yapılmış ve İtalyanlar iyi bir satıştan sonra, uçağın üretimine son vermişlerdir

23 F-111 General Dynamics F-111, 1960'larda tasarlanmış orta menzilli stratejik bombardıman, keşif ve taktik saldırı hava aracı. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) modelleri resmi olarak Aardvark takma ismini taşımaktaydı. 1996'da USAF bu uçakları emekliye ayırdı. Günümüzde kalan tek F-111 kullanıcısı Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri'dir (RAAF). Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-23'dir. F-111'ler askeri uçaklar için değişken geometrili kanatlar, artyakıcılı turbofan motorlar, alçak irtifa yüksek hızlı seyir için yeri izleyen radarlar gibi birçok yenilikte öncülük yaptı. Dizaynı öellikle Sovyet mühendisler için ilham verici oldu, dönemi için sıradışı olan teknolojisi de günümüzde standartları belirledi. USAF elindeki F-111'leri orta menzilli nokta bombardımanları için F-15E Strike Eagle modelleri ile, süpersonik bombardıman rolü için de B-1 Lancer'ler ile değiştirmiştir. RAAF ise elindeki F-111'leri F-35 Lightning II'lerle değiştirmeyi planlamaktadır.