D O Ğ U Ş Ü N İ V E R S İ T E S İ P S İ K O L O J İ K U L U B Ü

Transkript

1 Psikoloji Mecmua D O Ğ U Ş Ü N İ V E R S İ T E S İ P S İ K O L O J İ K U L U B Ü Sayı 2 İlkbahar 2012 Doğuş Üniversitesi Psikoloji Bölümü Bu bülten Doğuş Üniversitesi Psikoloji Kulübü üyelerinin katkılarıyla hazırlanmaktadır.

2 S a y f a 2 P s i k o l o j i M e c m u a Bu sayıda... Yrd. Doç. Dr. Aslı Akdaş MİTRANİ ile Söyleşi 4 Princess Diana 7 Öğreniyoruz/Eğleniyoruz 8 Klinik Psikoloji/Adli Psikoloji Mezunlarımızdan Zeynep Şafak Uçar ın Röportajı 14 Gündemdekiler 15 Van İçin El Ele 19

3 S a y ı 2 S a y f a 3 Farklı bir açıdan bakmak gerekir bazen hayata.

4 S a y f a 4 P s i k o l o j i M e c m u a Yrd. Doç. Dr. Aslı Akdaş MİTRANİ ile Söyleşi 1.Siz lisanstayken Türkiye - de psikoloji bölümünün durumu nasıldı? Bir taraftan puan olarak yüksekken diğer taraftan da insanlar psikoloji okuyanlar ne yapar bilmiyordu.psikoloji bölümü bu kadar fazla okulda yoktu. Ben 1991 yılında üniversiteye girdim. Bir sohbet klasiği olarak bu konuda başımdan geçen bir olayı anlatmak istiyorum.boğaziçi Üniversitesine girdiğim yıl, ilk hafta, bindiğim takside şoför öğrenci misin? diye sordu,ben evet deyince bölümümü de sordu,ben de psikoloji dedim, adam ben de İstanbul psikoloji mezunuyum, tabi bizim alanımızda iş olmayınca bir taraftan iş arıyorum bir taraftan da babamın taksisinde çalışıyorum dedi.yurda ne yapacağım diye düşünerek döndüm, oda arkadaşlarıma anlattığımda onlar da bana üzülme baban da sana bir taksi alır dediler..anlayacağınız ilk haftadan geleceğimle ilgili endişelenmeye başladım ama vahim bir durum olmadı 2.Ülkemizi zenginleştirmek için eğitim alanında yaptığınız çalışmalar nelerdir? Hoca(eğitmen) olmanın bir şeylerin vesile olabileceğini düşünüyorum. Sizin gibi genç insanların gelişmesine, değişmesine, psikoloji alanında kariyer yapmasına ve bilimsel üretime katkıda bulunmanıza vesile olabileceğimizi düşünüyorum. Akademik tarafımın yanı sıra sosyal sorumluluk projelerinde ve sivil toplum çalışmalarında yer almayı seven birisiyim biliyorsunuz. Gerek cezaevleriyle ilgili çalışmalarımda gerek araştırmalarımda ürettiğimiz bilginin, uygulamaların topluma insanlara bir dönüşü olmasını çok seviyorum. Adli ve klinik alanda çalışmalar yapıyorum, tutuklular ve hükümlülerle suç önleme adına ne yapabiliriz diye bir araştırma yaparken bir taraftan da bunu bir programa dönüştürüp uygulayıp o programın etkinliğini ölçmeyi tercih ediyorum.çocuk istismarıyla ilgili bir ölçek geliştirmek üzerine çalışırken bir taraftan öğretmenleri bu alanda aktif kılabilir miyiz? diye düşünüyorum. Mutfakta pişir içeride yedir gibi bakıyorum galiba. İnşallah bir yerlere bir katkı oluyordur diye de ümit ediyorum. 3.Bize biraz hobilerinizden bahseder misiniz? Şu anda hobim yok, hocalık, terapistlik, annelik var Üniversite dışında zaten uygulama alanında da çalışıyorum, Yüksek lisansta süpervizyon veriyorum,son yıllarda bütün vaktimi dolduran mesleki çalışmalar.. Ne yaparım ne ederim ondan bahsedeyim isterseniz. Sinema severim, uzun yıllar scuba dalışla uğraştım ama son dalışımı yapalı herhalde dört sene oldu ama bu hobimi tekrar aktif etmek istiyorum çünkü çok özlüyorum. Hatta bir ara acaba dalış hocası olsam mı diye bir hevese de kapılmıştım. Seyahat etmeyi severim, seyahat ettiğim yerlerle ilgili bir kitabım var, onun içine kendi notlarımı alıyorum belki ileride bu notları bir araya getiririm diye. Nerden nereye gidilir, nerede ne yenir gibi tamamen izlenimsel, hoşuma giden şeyleri yazıyorum. Bunların dışında okurum, yılın dokuz ayı mesleki okurum, üç ayı roman okurum (kurgu okurum genelde) yine şimdi çok vakit ayıramasam kayak yaparım. 4.Öğrencilere tavsiye etmek istediğiniz bir şey var mı? Akıl ya da tavsiye vermek demeyelim de belki şöyle düşünebiliriz yani psikoloji okumak bence hakikaten imtiyaz. Kendimizi, kendi iç dünyamızı düşünme şekillerimizi daha iyi anlamaya etrafımızdakileri daha iyi anlamaya ve insana daha yakın durmaya vesile olan bir alandayız. Bence bunun tadını çıkarmak lazım yani bizim okuduğumuz hiçbir şey derste kalmıyor. Tamam bir hedef, sonuç var, bir diploma alınacak fakat ben sürecin de çok keyfinin çıkarılmasının gerektiğini düşünüyorum.yani beş tane ders alıp on tane sınava girerken bunun çok farkına varmıyorsunuzdur tabi ama tadını çıkarın demek istiyorum birincisi. İkincisi ise öneri olarak mümkün olduğu kadar çok farklı konulara bulaşın, öğrenci olmak bunun için aslında hayatınızda en fazla fırsat sahibi olduğunuz zaman... Bizim okulumuzun seçmeli ders sistemi belki buna çok müsaade etmiyor ama bizim bölüm için çok alakasız görünen yerlerden bile, sağdan soldan mümkün olduğu kadar ders alın. Tek bir alana odaklı kalmamak önemli, çünkü çok farklı alanları insan zihninde bir araya getiriyor, her yerden besleniyor, kendinizi şimdiden doldurun, ki bu sadece psikoloji alanında değil, roman okumak, felsefe okumak da bence çok çok önemli. 5.Size göre terapi yapmak mı daha zevkli yoksa ders anlatmak mı? İkisini mukayese edemem çünkü ikisinden de aldığım ciddi bir doyum var. Bir taraftan insana dokunuyorsun yani insanların hayatlarını değiştirmelerine,insanların iyi hissetmelerine vesile olma fırsatı buluyorsun, çok sahici ve başka türlü bir ilişki, bence çok büyük bir imtiyaz. Hocalık ise çok çok severek yaptığım bir şey. Çok eğlenerek yapıyorum. Diğer taraftan ders anlatırken öğrencilerimle göz göze geldiğimde,bir örnek verdiğimde,birisinin kafasında bir ampülün yandığını gördüğümde yine aynı hazzı alıyorum. Yrd. Doç. Dr. Aslı Akdaş MİTRANİ DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ Sanki dönem başında olduğumuz yerden beraber bir yere gelmişiz gibi, yol alıyoruz havası veriyor.terapi de o hissi veriyor bana onun için bence ikisi de çok çok zevkli, mesela şimdiye kadar pek sıkılarak ders anlatmadım, ama belki de şu anlattığım dersler dışında belki başka dersler olsa sıkılırdım. Yine kendi zevk aldığım konularda, klinik ve adli alandan dersler olduğu için zevk alarak anlatıyorum. Aslında bakarsanız sevdiğim, merak ettiğim sahiden ilgi duyduğum şeylerin benim profesyonel olarak yaptığım işler olması çok güzel bir durum. Onun için ikisi de çok vazgeçilmez.

5 S a y ı 2 S a y f a 5 6. Klinik psikoloji alanına çok talep var, alternatif olarak ne gibi seçenekler önerirsiniz? Evet klinik psikoloji alanına çok talep var, Türkiye de ruh sağlığı hizmetlerinin çok eksik olduğu konusunda bir gerçek var. Yani bu sadece toplumun belli bir kesiminin ulaşabildiği bir hizmet, bu hakikaten eşitlik ilkesine de çok aykırı ve aynı zamanda hakkaniyete de çok çok aykırı. Mesela belediyenin aile sağlığı merkezleri var oralarda iyi kötü psikolojik hizmetler veriliyor, kötüden de kastım orada da daralmaya gidildi bir yandan da insanlarda insanlarda çok müthiş bir bilinç var, sizinde sorduğunuz gibi ben lisanstayken Türkiye nin durumu neydi diye, ben lisanstayken psikoloğa deli giderdi ve psikolog delilerle çalışan birisiydi, halbuki ağır psikiyatrik problemleri olan insanlar çok nadiren gelir bize. Bize insanlar çoğunlukla yaşantısal, gündelik hayatın ve ilişkilerin getirdiği meselelerle çatışmalarla geliyorla,r dolayısıyla ben toplumda ciddi bir bilinçlenme olduğunu düşünüyorum. Örneğin bir yerde insanlar sizin psikoloji öğrencisi olduğunuzu duyunca bile eminim size sağda solda soru sormaya başlıyorlardır (benim çocuğum parmağını emmeye başladı, ders çalışmıyor, kardeşini kıskanıyor gibi sorular). Bu şunu gösteriyor; bir meseleler grubu var yani insanlar bir kere bu bağlantıyı kurmuş vaziyetteler dolayısıyla böyle bir talep var ve ihtiyaç var yani psikoterapi lüks olmamalı aslında. Halbuki her hafta bir uzmanla genellikle en az elli dakikalık yürütülen çalışma ve bu da en az on on beş seans sürer yani bu yükün altından herkes kalkamıyor. Hastanelerde verilen hizmete gelince, personel sayısıyla gelen insanın oranını düşündüğünüzde nüfusu sağlıklı bir psikoterapi hizmeti vermek mümkün değil. Psikoterapi eğitimi almış insan çok fazla yok ve hekimler gerek iş yükleri, gerek çalışma tarzları, on dakikada değerlendirme fırsatı bulabiliyorlar ki bu yeterli değil. Ülkeye psikoterapist lazım, dolayısıyla klinik psikolog lazım. Türkiye de ruh sağlığı hizmetleri halka indiğinde şu anki klinik psikolog sayısının kat kat fazlası gerekecektir diye düşünüyorum. Türkiye de nüfusa düşen klinik psikolog ya da ruh sağlığı uzmanı oranı dünya ortalamasının çok gerisinde, en kötü olduğumuz alanlardan birisi. Sizlere klinik alan konusunda işin bu tarafını düşündüğünüz kadar, şu tarafını da düşünmenizi öneririm, lisanstan mezun oldun iki yıl master yaptın bununla iş bitmiyor, mesleğini sürdürebilmek için en az birkaç sene süpervizyon almaya devam etmek gerekebiliyor, dolayısıyla kendine madden,manen,zaman olarak, enerji olarak çok yatırım yapılması gereken bir iş. Diğer alanları da değerlendirmek lazım, psikoloji çok geniş, hem bilim hem meslek, lisans eğitiminiz ve hocalarınızın kapılarının açık olması diğer alanları da değerlendirme fırsatı veriyor. Hocalarınızdan uzak durmayın, en büyük tavsiyem bu olur. Klinik dışında benim yöneldiğim adli alan var, dediğim gibi ben insanların karanlık tarafını merak ederek yola çıktım ondan sonra ilgilendiğim alanın, ilgimi çeken konuların adli alanda olduğunu fark ettim. İlk zamanlar adli bilimler diye bir şeyin psikolojiyle alakalı olabileceğini bilmiyordum birçok insanın bilmediği gibi, konunun peşinden gittim, terapist olmak istiyordum klinik psikoloji okuyordum ama tezimi çocuk istismarı üzerine yaptım sonra hocalarımın yönlendirmesiyle yolumu adli tıpa doğru yönelttim doktora yaptım ve sonra iyi ki önce klinik okumuşum diye düşündüm çünkü klinik alan o kadar geniş çerçevesi olan bir alan ki, adli alanda tabiî ki klinik okumadan başka alanlardan gelenlerin yaptığı çok işler var, ama klinik okuduğunuz zaman hem suç, suç mağduru, suç önleme, tutuklu, hükümlülerin rehabilitasyonu gibi çok çeşitli alanlara, bu klinik bilgi ve becerileri transfer etmek mümkün, yani ben işime çok yarayan bir harman yaptığımı düşünüyorum..adli alanda nasıl yetişilir diye de sordunuz..bu anlamda adli alana gelince; Türkiye de adli alanda nasıl yetişilir? Bu sene Adli Tıp Enstitüsü bir kural koydu; adli bilimlerde doktora yapmak için yüksek lisansı da adli bilimlerden almak gerekiyor. Yani doktora yapmak isteyen varsa bu alanda önce adli bilimlerde yüksek lisans yapacak. Türkiye de iki yer var, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü ve Ankara Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü. Adli Tıp denmesi biraz yanlış ama zamanında ismi öyle konmuş, aslında adı Adli Bilimler Enstitüsü çünkü içinde botanikçi de var, böcek bilimci de var hukukçu da var biyokimyacı, gıda mühendisi, psikolog, sosyolog, antropolog da var. Yani Adli Bilimler bir şemsiye ve biz bunun içindeki farklı disiplinleriz. Bitirdikten sonra şu anda daha çok devlette çalışılır. Ya da benim gibi akademik olarak çalışıp araştırma ve program geliştirmek, sivil toplum ayağı üzerinden gitmek de mümkün. Ama ana yol tercihen adli bilimlerde yüksek lisans yapıp veya çalışmaya paralel yüksek lisansa girip KPSSye girer, ondan sonra da adli alanda psikolog olabilirsiniz. Ceza infaz kurumlarında psikolog olabilirsiniz, aile mahkemelerinde çalışabilirsiniz, çocuk mahkemelerinde çalışabilirsiniz. Denetimli Serbestlik Büroları ve Koruma Kurullarında çalışabilirsiniz. İşlenen suç iki yıldan daha az hapis cezası gerektiriyorsa ve kişinin ilk suçuysa genellikle denetimli serbestlik bürolarına yönlendiriyorlar. Demem o ki insan olan her yerde bize yapacak iş var. 7. En büyük hayallerinizi gerçekleştirme fırsatı bulabildiniz mi? Lisedeyken psikoterapist olarak kendimi hayal ederdim ve oldu gerçekten hayalimi gerçekleştirdim. Sonra yüksek lisans ve doktora yapayım derdim araştırma yapayım meraklarımın peşinden gideyim dedim. Sonra çok etkilendiğim hocalarım oldu bende böyle olabilir miyim acaba dedim bir taraftan da hocalık nasip oldu hayallerimi gerçekleştirdim hayatımdan memnunum. Her insanın bir sürü hayali vardır tabiî, ben çok seyahat etsem de dünyayı gezsem diye hayal ederdim bir bunu henüz gerçekleştirme fırsatı bulamadım henüz 8.Şu anda yapmakta olduğunuz işin dışında neler yapmak isterdiniz? Aslında başka bir şey yapmak istemezdim, çok memnunum ama ilerde yapmak istediğim şeyler var yazmak, gezmek gibi

6 S a y f a 6 P s i k o l o j i M e c m u a 9.Doğuş Üniversitesi psikoloji bölümü öğrencilerini nasıl buluyorsunuz? Çok meraklı,çok ilgili bir grup olduğunu düşünüyorum.ben 2006 yılında bu okulda ders vermeye başladım ve beş sene geçti.benim gördüğüm şey zaten tercihlerini psikolojiden yana kullanmış psikolojiyi seven insanlar dolayısıyla almaya niyetli olmayan birilerine bir şey satmaya çalışmıyorsun.bazen derse girdiğimde sınıfta ses varsa sessizce beklerim çünkü öğrencilerime susun lütfen şunu anlatayım demeyi sevmem. Onlarında bir şeyleri almaya hazır olmalarını beklerim. İşte burada gerçekten bir şeyler almaya niyetli olan insanlarla birlikteyim çoğu zaman, bu da çok hoşuma gidiyor. Notu düşük ya da yüksek olur bu hiç önemli değil önemli olan hakikaten ben bunu almak istiyorum diyen birinin senin karşında oturuyor olması. Öbür türlü öğrenci içinde benim içinde çile. Öte yandan İngilizce de ciddi bir zorluk yaşadığımızı düşünüyorum. Dersler kitaplar, sınavlar Türkçe olsaydı başarı oranı daha yüksek olurdu bence. Ama bir taraftan da şunu düşünüyorum, eğer Türkçe olsaydı bizim en güncel bilgimiz en iyi ihtimalle beş ya da on yıllık olurdu. Kitap baskıları o kadar çabuk ilerliyor ki biz her yıl yeni baskıları kullanmaya çalışıyoruz. Bilim çok hızlı ilerliyor zaten günümüzde İngilizce takip edememek okuma yazma bilmemek gibi bir şey olur. Dünyamız çok daralır. Terazimin bir kefesine bunu koyuyorum diğer kefesine de sizin potansiyelinizi tam kullanamadığınızı koyuyorum, yine de diyorum ki bu işi İngilizce yapmamız lazım. Aslında gösterebildiğinizden daha fazlası var sizde diye düşünüyorum. şimdi aklıma gelmişken, ayrıca bir şeyi çok öneriyorum mutlaka sivil toplum örgütleri ve gönüllü projelerle ilgilenin bu çok bambaşka ve çok özel bir şey, insanı çok geliştirdiğini düşünüyorum. Bence okul kadar önemli. Ayrıca şunu gözlemliyorum beş yılda öğrencilerimiz çok gelişiyor mesela Van kampanyasında bizim öğrencilerimiz çok çalıştı okulla ve eğitimle birlikte dışarı daha açık hale geliyorlar. Ben böyle durumlarda çok gururlanıyorum psikoloji öğrencilerinin duyarlılığı ve başarısı beni çok mutlu ediyor. Mesela okulumuzdaki toplumsal sorumluluk projelerinde küçük sınıflara destek vermek ve yardımcı olmak için ilk psikoloji bölümü öğrencileri düşünüldü okulun ilgili birimi tarafından, bunun notla falan alakası yok, laf aramızda iyi bir havanız duruşunuz var okulda 10.Ulaşamadığınız biri ile tanışıp, sohbet etme olanağınız olsaydı bu kim olurdu? Ondan neler öğrenmek isterdiniz? Kişilik kuramları dersi anlattığımda genelde kuramcıların dedikodusunu yaparım biliyorsunuz işte bunlarla bir araya toplanıp bir gün yapsaydık bir tarafta Alfred Adler, bir tarafta Rogers, bir tarafa Irvin D. Yalom, bir tarafa Beck filan otursa, karşımıza da Rollo May otursaydı, Freud u da alsaydık bir köşeye, onlarla sohbet etseydik hoşuma giderdi. 11.Bir film yapmaya karar verseydiniz adı ve konusu ne olurdu? Film yapmak olmasa da ilerde hikaye yazmak istiyorum, biraz polisiye, psikolojik gerilim yazardım, çok büyük ihtimalle adli alana yönelik bir kitap olurdu. Benim adli tarafa yöneldiğim zaman ilgimi çeken şeylerden birisi insanların karanlık tarafının nereye kadar gidebildiği idi, beni her zaman şaşırtmıştı ve büyük ihtimalle bu karanlık tarafla ilgili yapardım filmimi. 12.Hayatta en çok kıymet verdiğiniz insan kim? Bir çok insan var tabiî ki ama ben genel olarak insanlara kıymet veririm. Hepimiz için olduğu gibi başta ailem çok önemli ve kıymetli sonrasında bana emeği geçmiş olan, hocam olmuş olan, bir şeyler aldığım, öğrendiğim herkes benim için çok çok kıymetlidir. Gözden çıkaramayacağım, küsemeyeceğim insanlar diye düşünüyorum. Arkadaşlarım, danışanlarım, öğrencilerim 13.Hayvan besliyor musunuz? Evde hayvanlarımız var, kızım besliyor ama bu sene kızım sekizinci sınıfta sınavlara hazırlanıyor o yüzden hayvanları biz evlat edinmiş durumdayız. Bir tane kaplumbağamız var, balığımız var, bir tane de kobayımız var onlarla ilgileniyoruz. 14.Hangi filmleri seversiniz? Sevdiğim bir çok film var özellikle bilim kurgu tarzında seviyorum Dark City çok tavsiye ederim, Matrix ler var tabiî ki ve Gattaca var bu filmler kurgu alanında sevdiklerim, Marvel karakterlerinin çizgi romanların uyarlamalarını seviyorum, onun dışında klasik olarak Forrest Gump ve Kayıp Balık Nemo. 12.Şu anda yapmakta olduğunuz işin dışında neler yapmak isterdiniz? Aslında başka bir şey yapmak istemezdim, çok memnunum ama ilerde yapmak istediğim şeyler var yazmak, gezmek gibi 15.Bir okul yaptırsaydınız adını ne koyardınız? Keşke yaptırabilsek adı çok da önemli değil ama büyük ihtimalle çocuklara koydururdum adını. 16.Ne tür müzikler dinlersiniz? Blues dinlerim, jazz severim, klasik sanat müziği severim, bunların dışında tasavvuf müziğini, ney taksimlerini de çok severim ve takip ederim. Yeni müzisyenler keşfetmeyi seviyorum, birine takılırım uzun süre onu dinlerim, sonra değişir 17.İzlemekten keyif aldığınız televizyon programları var mı? çok vakit yok ama izlediklerim de var tabii House, True Blood, Walking Dead, bunları seviyorum ve American Horror Story diye dizi var onu şu sıra seyrediyorum, Falling Skies seyrediyorum bunlar hep Pazar ve Cuma günleri gördüğünüz gib. Bir de kesin söylemişimdir, Cuma ları Feriha yı takip ediyorum ne yapıyor diye 18.Tuttuğunuz takım var mı? Beşiktaş. 19.Burcunuz? Yay ve yükselenimi de merak eden olursa aslan.

7 S a y ı 2 S a y f a 7 Princess Diana D. 1 Temmuz 1961 Ö. 31 Ağustos 1997 Hiç şüphesiz, Prenses Diana nın bulimia nervosadan mağdur olduğunu haberi duyulduğunda bütün dünyada bir şok etkisi yarattı. Daha önce İngiliz Kraliyet Ailesinin hiçbir üyesi özellikle psikolojik bozukluk tanısı alabilecek semptomları böyle açık dile getirmemişti. İlk oğlu olan William ın doğumundan sonra, Diana, doğum sonrası depresyon geçirmişti. Diana ya göre bu depresyonun sebepleri; daha 19 yaşında bir prensle evlenmesi, bu evlililik için daha erken olan zorlu bir hamilelik dönemi, medyanın kendisine gösterdiği aşırı ilgi ve evliliğin yıkılışının ilk sinyalleri gibi hayatında büyük değişiklikler getiren etkenlerin birikimiydi. Depresyonla başa çıkmak için kocasından ve ailesinden yeterli desteği bulamadığını hisseden Diana, bu açısıyla başa çıkmak için oldukça sağlıksız yöntemlere başvurmuştu. Devamında okuyacağınız Diana nın bulimia nervosayı nasıl geliştirdiğinin Kasım 1995 de BBC (British Broadcasting Corporation) aracılığıyla açığa çıkan hikayesidir: Diana: Kimse sizi dinlemediğinde ya da kimse sizi dinlemiyormuş gibi hissettiğiniz zaman, bir anda her şey kötü gitmeye başlar. Mesela içinizde o kadar büyük bir acı vardır ki, yardım istemek için kendinizi dışarıdan zarar vermeye başlarsınız, ki bu istediğiniz türden bir yardım değildir. İnsanlar bunu ilgi çekme amaçlı yaptığınızı düşünürler ve onlaara göre zaten sürekli medyanın gündeminde olduğunuz içinde yeterli ilgiyi buradan alabildiğinizi düşünürler. Fakat aslında ben iyi bir eş, anne ve prenses olarak görevimi yapmaya devam edebilmek, daha ileriye gidebilmek için ağlıyordum. Evet, en sonunda kendime çektirdim. Bunca baskıyla göğüs geremediğim için kendimi sevmiyor ve utanıyordum. Muhabir: Kendinin hiç iyi hissetmediğini dile getirebildin mi yoksa prenses olarak görevine devam etmek için zorlandın mı? Diana: Evet,görevim kendimi zorlanmış hissettim. Görevim derken; dışarıya çıkmak, yükümlülüklerimi yerine getirmek, insanları hayal kırıklığına uğratmamak, onları desteklemek ve sevmek için zorlandım. Ve bir anlamda ben dışarda işimin başında oldukça halk beni destekledi, benim için ne kadar büyük bir iyileştirici güç olduklarını farketmeselerde, bana devam etme gücü verdiler. Muhabir: Ama yine de halkın gözündeki başarılı prenses imajınızı korumaya çalışıyor muydunuz? Diana: Evet, elbette korumaya çalışıyordum. Muhabir: Söylediğinize göre depresyonu atlattınız, fakat blumiadan mağdur olduğunuz haberleri yakın zamanda çıktı, bu haberlerde gerçeklik payı var mı? Diana: Evet, mağdur olduğum doğru. Bunu yıllardır çekiniyorum, ve bu gizli bir hastalık gibi. Kendine acı çektiriyorsun çünkü gerçekten kendine olan güvenin yokoluyor, bu sırada da değerli olduğunuzu düşünmüyorsunuz. Günde dört ya da beş kere midenizi tıka basa dolduruyorsunuz, hatta daha fazla and bu size biraz olsun bir rahatlama hissi veriyor. Bu, sanki bir çift güven veren kol sizi sarıyormuş gibi hissettiriyor, fakat elbette bu sadece geçici bir süre için. Ve sonrada o şişmiş karnınızdan tiksiniyorsunuz. Sonra da hepsini geri çıkarıyorsunuz. En kötüsü ise bu tekrarlanan bir süreç ve size çok zarar veriyor. Sürekli ama sürekli ağlıyor ve yardım istiyordum, ama aslında yanlış çevremde başka izlenimler yaratıyordum ve insanlar rahatsızlığımı önemsemiyorlardı; ama onlara göre esas problem şuydu: Diana t u t a r s ı z d ı. ( A b n o r m a l Psychology:media and research update / Susan Nolen -Hoeksema-4.th edition,2008)

8 S a y f a 8 P s i k o l o j i M e c m u a Ö ğ r e n i y o r u z Gökhan MALKOÇ Kadir ÖZER Emre KONUK Chris CULLEN

9 S a y ı 2 S a y f a 9 Zeynep AYCAN Fuat BALCI Metehan IRAK Ayten ZARA

10 S a y f a 10 P s i k o l o j i M e c m u a Eğleniyoruz

11 S a y ı 2 S a y f a 11 Klinik Psikoloji... Klinik Psikoloji Nedir? Klinik psikoloji alanı bilim, teori ve pratiği bütünleştirerek kişinin içinde bulunduğu sıkıntıyı öngörmeyi, anlamayı ve gidermeyi amaçlar. Aynı zamanda kişinin adaptasyonunu güçlendirerek kişisel gelişimine katkıda bulunur. Farklı kültür ve sosyoekonomik düzeylerden insanları entelektüel, duygusal, biyolojik, psikolojik, sosyal ve davranışsal açılardan inceler. Klinik Psikologlar Neler Yaparlar? Klinik psikologlar, bilimsel ve profesyonel bilgi ve becerileri üretebilmek ve bütünleştirebilmek için gerekli eğitimlerden geçerler. Bu sayede psikoloji alanını bilimsel ve uygulama anlamında ilerletmeyi ve insanlığın refahına katkıda bulunmayı amaçlarlar. Bireylerin, ailelerin, grupların ve organizasyonların ruhsal gelişimine katkıda bulunmak amacı ile bilimsel araştırma, eğitim ve süpervizyon, program geliştirme ve değerlendirme, danışmanlık, kamu politikaları, mesleki uygulama alanlarında çalışırlar. Uyum sağlama konusunda yaşanan küçük problemlere erken müdahale ve önleyici tedbirler almaktan daha ciddi, yataklı tedavi gerektiren durumlarla başetmeye kadar uzanan geniş bir iş alanında hizmet verirler. Uygulama alanında çalışan klinik psikologlar, bebeklikten yaşlılığa kadar her gelişim evresinden insanlarla birebir çalışabildikleri gibi, aileler, benzer problemler yaşayan kişiler ve örgütsel oluşumlar gibi gruplarla da çalışabilirler. Bu çalışmalar sırasında ruh sağlığını desteklemek ve uyum problemlerini gidermek amacı ile çeşitli tanı ve tedavi yöntemleri kullanırlar. Araştırmacılar ise klinik psikolojide teori ve uygulamalar üzerine çalışır, yaptıkları yayınlar ile klinik psikolojinin bilimsel temeline katkıda bulunurlar. Danışmanlar, eğitimciler ve klinik süpervizörler klinik psikoloji hakkındaki bu bilgileri öğrencilerle, profesyonellere ve profesyonel olmayan diğer insanlara aktarırlar. Bunların yanında, klinik psikologlar ilgili alanlarda program geliştirme ve klinik psikoloji hizmetlerinin servis edilmesi, analizi, geliştirilmesi ve kamu politikalarındaki yerini alması konularında da hizmet verirler. Birçok klinik psikolog bu çalışma alanlarının birçoğunda aynı anda çalışırlar. Klinik psikolojide tanı koyma işi kişinin içinde bulunduğu sıkıntının, kişisel, sosyal veya iş ile ilgili alanlarda yaşadığı problemlerin niteliğini, nedenlerinin ve olası etkilerini belirlemeyi ve fiziksel, davranışsal, duygusal, sinirsel ve ruhsal rahatsızlıklar ile ilgili psikolojik faktörleri saptamayı içerir. Bu amaçla birebir görüşme, davranış değerlendirmesinin yanında, enetellektüel beceri, yatkınlık, kişilik özellikleri gibi özellikleri ölçen testlerin uygulanması ve yorumlanması gibi prosedürler kullanılır. Klinik psikolojide müdahale ise önleyici tedbirler alma, tedavi ve duygusal karmaşayı, kişilik bozukluklarını, psikopatolojiyi ve kişiye sıkıntı veren beceri eksikliklerini iyileştirmeyi içerir. Psikoterapi, psikoanaliz, davranış terapisi, çift ve aile terapisi, grup terapisi, biyolojik geribildirim (biofeedback), bilişsel eğitim ve rehabilitasyon ve sosyal öğrenme yaklaşımları bu tür müdahale tekniklerine örnek olarak verilebilir. Bu tür müdahalelerin temel amacı ise kişinin tatmin duymasını, adapte olabilmesini desteklemek, toplumsal düzeni ve sağlığı sağlamaktır.

12 S a y f a 12 P s i k o l o j i M e c m u a Klinik Psikologlar nerelerde çalışırlar? Amerika'da klinik psikologlar bireysel uygulama, ruh sağlığı hizmet birimleri, sigortaya bağlı sağlık bakım kurumları, hastaneler, okullar, üniversiteler, endüstriler, yasal ve tibbi sistemler, danışmanlık merkezleri, askeri kuvvetleri, hükümet acentaları, dahil çeşitli konumlarda çalışırlar. Klinik Psikolog Olabilmek için Yerine Getirilmesi Gereken Koşullar Klinik Psikoloji programından kazanılmış doktora, klinik psikoloji hizmetlerini uygulamak için minimum standart olarak gereklidir. Kişilik kuramları ve psikopatoloji alanlarında alınan bu temel ve kapsamlı bilgiler klinik psikoloji alanına özgü olup normal ve patolojik insan davranışını anlayabilmeye imkan sağlar. Amerikan Psikoloji Derneği (American Psychological Association), klinik psikoloji lisans programları için gerekli standartları belirleyerek bu standartları yerine getiren programları bir akreditasyon sürecinden geçirerek onaylar. Tüm ülke çapında klinik psikolog olarak çalışabilmek için lisans almak gereklidir.

13 S a y ı 2 S a y f a 13 Adli Psikoloji... Adli Psikoloji, son yıllarda insan dünyasındaki ilişkilerin çeşitlenmesine paralel olarak her geçen gün biraz daha gelişen psikolojinin ürettiği kuramsal bilgilerin, oluşturduğu beceri ve değerlendirme süreçlerinin, yasaların uygulanmasında ve adaletin sağlanmasında ne denli işlevsel olduğunu gösteren bir bilgi dalı olarak ortaya çıkmaktadır. Yasal konulara ve sorunlara psikolojinin ilkelerini uygulamak üzere hukuk ile psikoloji arasında kurulan ilişkiden doğan bir alandır. "Adli Psikoloji" ya da "Adalet Psikolojisi" adı verilen bu bilim dalı kısaca, genel psikoloji biliminden elde edilen bilgilerin hukuk olaylarına uygulanması olarak tanımlanabilir (Erem, 1992). Adli psikoloji gelişmekte olan bir bilim dalıdır., En yaygın olarak kullanıldığı ABD'de bile adli psikoloji alanındaki eğitim ve uzmanlaşmanın istenilen düzeyde olmadığı belirtilmektedir. Ülkemizdeki uygulamalar ise, henüz başlangıç aşamasındadır. Adli psikolojinin hukuk sistemimiz içinde gereken yeri alabilmesi için bir yandan yasal düzenlemelere ve bu alanda daha örgütlü ve sistemli çalışmalara, diğer yandan bu alanda yetişmiş psikologlara gerek vardır. Bu alanda yetişmiş psikolog sayısının azlığı nedeniyle, diğer alanlarda çalışan psikologlar zaman zaman mahkemeler tarafından bilirkişi olarak atanmakta ve adli psikoloji alanında görev yapmak zorunda kalmaktadırlar. Bugün Türkiye'de psikologlar adli alanda aile mahkemelerinde çocuk mahkemelerinde denetimli serbestlik büroları ve koruma kurumlarında ve ceza infaz kurumlarında çalışmaktadırlar. Atanmak için lisans mezuniyeti ve KPSS puanı gerekir, çalışırken alanla ilgili yüksek lisans yapma imkanı genellikle vardır. Adalet Bakanlığı'nda çok sayıda boş kadro ve giderek artan psikolog ihtiyacı var. Suçlu çocuk değil, suça itilmiş çocuk vardır!

14 S a y f a 14 P s i k o l o j i M e c m u a Mezunlarımızdan Zeynep Şafak Uçar ın Röportajı Kendisiyle görüştüğüm dönemde Kızılay Altıntepe Tıp merkezin de görev yapan Zeynep Şafak Uçar, şu sıralarda EGO Psikiyatr merkezinde uzman klinik psikolog olarak görevine devam etmektedir. Eğitim geçmişi Bilgi Üniversitesi - Psikoloji Bölümü mezunu olan Zeynep Şafak Uçar, mezun olduktan sonra 2 yıl kadar Unilever de İnsan Kaynakları alanında çalışmış, ardından Doğuş Üniversitesi Klinik Psikoloji yüksek lisansını tamamlamıştır. Klinik Psikoloji alanında master yapmaya nasıl karar verdiniz? Aslında en büyük hayalim İnsan Kaynakları alanında bir kariyer yapmaktı, nitekim mezun olur olmaz o alanda çalışmaya başladım. 2 sene kadar da çalıştım. Ancak sonrasında mutlu olmadığımı fark ettim ve bir anda klinik alana yönelmeye karar verdim. Yaptığım başvuru sonucunda da Doğuş Üniversitesi Klinik programına da kabul edildim. Peki, Doğuş Üniversitesi master programını tavsiye edermisiniz? Benim zamanımda Hasan Hoca ve Aslı Hoca vardı ve her ikisinin de alanında iyi isimler olduğunu bizzat biliyorum. Ve CBT eğitimi veriliyordu. Ben orada eğitim aldığım için mutluyum ancak üzerinden baya bir zaman geçti elbette ki zamanla beraber bi çok şey değişmiştir. O yüzden öneriyorum ya da önermiyorum demek yanlış olur. Sizce eğitim süresince Staj ı gerekli mi? Kesinlikle gerekli. Hatta zorunluluk haline getirilmeli diye düşünüyorum. Özellikle klinik psikoloji alanında kariyer yapmak isteyenlerin en az 15 gün bir hastanede deneyimi olmalı. Bu size farklı bir bakış açısı kazandırıyor. Ben öğrencilik yıllarım da sivil toplum kuruluşunda çalışma şansı elde ettim ve oradan tahminimden daha çok yararlanmıştım. Ne kadar zamandır bu alanda çalışıyorsunuz? Yaklaşık 6 yıl oldu. Söylediğim gibi İnsan kaynakları alanında çalışmaya başladım (2003, Unilever- Johnson Diverse), daha sonrasında rehabilitasyon merkezinde çalıştım ( ). Ardından EGO Psikiyatri Merkezinde çalıştım. ( ) 2007 den beri de Kızılay Tıp Merkezindeyim. ( Ancak şuanda EGO Psikiyatr Merkezinde çalışmaktadır.) Hangi profesyonel alanlarla çalışıyorsunuz? Beklendiği gibi psikiyatri ve psikoloji departmanı birlikte çalışır ancak burada( Kızılay Tıp Merkezi) ne yazık ki bir psikiyatr birimi yok. Ama biz burada hemen hemen her alanla birlikte çalışmaya özen gösteriyoruz; göz, iç hastalıkları, pediyatri, vb. Bence olması gerekende budur. Örneğin, bir hasta göz hastalığıyla hastanemize başvuruyor ve kontroller sonrası anlaşılıyor ki bu rahatsızlığını tetikleyen faktör insomnia (bir çeşit uyku sorunu). Bu nokta da bazı psikolojik, psikiyatrik bir destek gerekiyor. Yada diyaliz hastaları bu süreç içerisinde psikolojik yardıma ihtiyaç durabiliyor. Bu noktada da hastalığın nasıl seyir ettiği konusunda doktoruyla iletişim içinde olmanız gerekiyor. Psikolog olarak diğer profesyonel grupların size bakış açısı nasıl? Bire bir görüşmelerimde herhangi bir zorluk yaşamıyorum. Ancak hastane toplantılarında (belli aralıklarda yapılır) bazı zorluklar yaşıyorum. Bu toplantılar doktorlar için ama biz doktor değiliz, hemşire hiç değiliz. Sırası gelmişken, psikoloji meslek yasası hakkında görüşleriniz nelerdir? Açıkçası pek umutlu değilim. Evet, gerçekleşen hareketler oldukça heyecan verici ama önemli olan nokta yürürlüğe girip girmeyeceği. Hangi psikolojik yaklaşımları kullanıyorsunuz? Ben Cognitive Behavioral Therapy (CBT)çalışıyorum. Gestalt ve aile terapi yaklaşımlarından yararlandığımı da söylemeliyim. Oldukça eklektik çalışıyorum diye ahkam kesemem, çünkü her kullandığın yaklaşım hakkında tam anlamıyla bilgi sahibi olunması gerektiğini düşünüyorum. Son olarak, ileride psikoloji alanında ilerleyecek, biz öğrencilere ne gibi tavsiyeleriniz olur? Mezuniyetten sonra insanlar bütün sertifika programlarına katılma eğiliminde oluyorlar. Bu şuan ne kadar cazip geliyor olsa da aslında oldukça bilgi kirliliği yaratıyor, kafaları karıştırıyor. Evet, her alan hakkında biraz fikriniz olmalı ama tek bir alana, kendi alanınıza odaklanmalısınız. Diğer taraftan da seçtiğiniz alanda mutlaka bir staj deneyiminiz olsun diyebilirim.