köpeklerdeki baş bölgesi tümörleri

Transkript

1 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Research Communication Article yılları arasında incelenen kedi ve köpeklerdeki baş bölgesi tümörleri Tuncer KUTLU*, de YÜCEL**, Görkem EKEBAŞ***, İbrahim Ayhan ÖZKUL**** Öz: Kedi ve köpeklerde görülen tümörlerin çeşitleri ve dağılımları genellikle fakülteler ve araştırma merkezlerindeki kayıtların belirli zaman aralıkları içinde değerlendirilmesiyle belirlenmektedir. Bu çalışmada Ankara da köpek ve kedilerin baş bölgesinde görülen tümörlerin çeşitleri ve dağılımları verilmeye çalışıldı. Bu amaçla, yılları arasında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Klinikleri ile Özel Kliniklerden Patoloji Anabilim Dalı na tümör şüphesi ile gönderilen, çeşitli ırk ve yaşlardaki kedi ve köpeklerde görülen adet baş bölgesi tümörlerinin çeşitleri ve dağılımları retrospektif olarak değerlendirildi. Köpeklerde baş bölgesinde görülen tümörlerin çoğunluğunun epitelyal kökenli (/) olduğu, ikinci sırada ise melanosit kaynaklı olduğu (/) görüldü. Kedilerde ise baş bölgesinde görülen tümörlerin çoğunluğunun epitel kökenli olduğu (0/) ve kötü huyluluk gösterdiği ayrıca melanosit kaynaklı tümör görülmediği farkedildi. Bunların dışında, köpek ve kedide tümör ya da tümör benzeri lezyon olarak tanımlanan epulis olgularına rastlandı. Bu çalışmayla klinisyenlere baş bölgesi tümörlerinin dağılımları hakkında fikir vermek ve bundan sonra yapılacak olan çalışmalara ışık tutmak amaçlandı. Anahtar kelimeler: Baş bölgesi, kedi, köpek, tümör Head tumors examined in cats and dogs between the year Abstract: Variety and distributions of tumors in dogs and cats are usually determined by retrospective evaluations of faculty and research centers. In this study, variety and distributions of the head tumors of dogs and cats seen in Ankara City was tried to evaluated. With this purpose, it was investigated retrospectively the diversity and the distribution of of headtumors in cats and dogs which were sent to Department of Pathology between the years of It is understood that most of headtumors in dogs are sourced offirstly in epithelial (/) and secondlymelanocytes (/). In cats, most of headtumors had epithelial origin (0/)and malignancy characteristics. Also, it was noticed that the tumors were not composed of melanocyte origin. Apart from that it was encountered with epulis * Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara ** Arş. Gör. Dr., Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara *** Arş. Gör., Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Kayseri **** Emekli Öğretim Üyesi, Prof. Dr., Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara

2 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Research Communication Article in dogs and in cats. It is aimed to give an idea to clinician sabout the diversity and the distribution of headtumors and enlighten later stud ies. Keywords: Cat,dog, headregion, tumor Giriş Ankara da daha önceden yapılan çalışmada köpeklerde görülen tüm tümörlerin % sinin ağız boşluğu ve dudaklarda, % inin ise göz ve eklentilerinde olduğu farkedilmiştir(). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı nda yapılan bir çalışmada da orofaringeal bölgede köpeklerde en fazla epulis ve papillomların (% ); kedilerde ise epulis (% ) ve plazmasitomların (% ) en yoğun tümörler olduğu belirtilmiştir (0). Gülçubuk ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada köpeklerde görülen tüm tümörlerin içinde göz ve eklentilerinde görülen tümör oranının %,; ağız boşluğu ve dudaklarda ise %, olduğu görülmüştür (). Kedilerde ise deride görülen bazal hücreli kanserlerin % sinin, yassı hücreli kanserlerin ise % sinin baş derisinde görüldüğü tespit edilmiştir (). Köpeklerde en yaygın görülen tümörler yassı hücreli kanser, fibrosarkom ve malign melanomlar iken kedilerde en yaygın görülen tümörler yassı hücreli kanser ve fibrosarkomdur().köpeklerin ağız boşluğunda en yaygın görülen tümör melanom, kedilerde ise yassı hücreli kanserdir (, ). Deride, gözde ve göz kapaklarında çoğunlukla benign olan melanomların aksine ağız boşluğunda gelişenler hemen daima maligndirler (, ). Yaşlı köpeklerde yaygın görülen göz kapağı neoplazmaları genellikle benigntir. Köpeklerde retrospektif yapılan bir çalışmada göz kapağında görülen tümörlerin % nün sebaseousgland tümör, % sinin papillom ve % inin melanom olduğu belirlenmiştir (). Kedilerde ise göz kapağı tümörleri köpeklere nispeten daha az yaygın olup daha çok malign karekterdedir ().İnsanlarda yapılan bir çalışmada göz kapağında görülen tümörlerin % inin bazal hücreli kanser olduğu, % 0 sının yassı hücreli kanser ve % sinin malignmelanom olduğu bildirilmiştir (). Kedilerde deri tümörlerinin görülmesinde cinsiyet farkının olmadığı görülmüştür (). Ayrıca veteriner litaretürde tam sınıflandırılamayan, tümör ya da tümör benzeri lezyon olarak tanımlanan periodontal orjinli epulis köpeklerde ve nispeten daha az olarak kedilerde rastlanmaktadır (,, ). Periosteal yangı ve travmalar sonucu oluşabileceği ifade edilen, mononüklear hücreler arasında çok çekirdekli dev hücreler bulunandev hücreli epulisler yanında fibromatöz, ossifiye ve akantomatözepulislerde köpek ve kedilerde görülebilmektedir. Kedilerde yapılan araştırmalarda epulislerin ağız tümörleri içindeki oranının %, e kadar varabileceği ifade edilmiştir (). Gereç ve Yöntem yılları arasında Ankara ÜniversitesiVeteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı na fakülte klinikleri ve özel veteriner kliniklerinden getirilen operasyon materyali, nekropsi ve biyopsi sonuçları incelenmiş; kedi ile köpeklerin baş bölgesinde görülen tümörlerin çeşitleri, yaş ve cinsiyet yönünden dağılımları ve görüldüğü bölgelere göre sınıflandırılması yapılmıştır. Bu yıllık sürede baş bölgesinde köpeklerde ve kedilerde ise olmak üzere toplam tümör tespit edilmiştir. Ayrıca veteriner literatürde tam sınıflandırılamayan, tümör yada tümör benzeri lezyon olarak tanımlanan epulislere ise köpeklerde, kedilerde olguda karşılaşılmıştır.

3 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Communication Research Article Bulgular Kedi ve köpeklerin baş bölgesinden alınan köpek ve kediye ait operasyon ve biyopsi materyalinin, tümör çeşidi, yaş ve cinsiyet yönünden dağılımları Tablo ve Tablo de gösterilmiştir. Köpeklerde görülen tümörlerin %, sinin (/), kedilerde ise % nün (/) baş bölgesinde görüldüğü tespit edilmiştir. Teşhis edilen tüm tümörlerin; köpeklerde %, inin (/ ), kedilerde ise %, sinin (0/) orofaringeal bölgede rastlandığı farkedilmiştir. dişilerde(/) rastlandığı tespit edilmiştir. Baş derisi ve ağız boşluğunda görülen tümörlerin sı yassı hücreli kanser ve ü bazal hücreli kanser olduğu ve büyük çoğunluğunun epitelyal kökenli (/) olduğu dikkati çekmiştir. Irklar arasında belirgin farklılık görülmemiştir. te görülen tümörlerin tüm vücutta görülen tümörlere oranının kedilerde %, (/ ) köpeklerde ise %, (/) olduğu belirlenmiştir. Köpeklerde baş bölgesinde görülen tümörden sinin iyi huylu, inin ise kötü huylu olduğu; kedilerde ise tümörden ü iyi huylu iken 0 nunun kötü huylu olduğu dikkat çekmiştir.bunların dışında köpeklerde, kedilerde ise epulis olgusuyla karşılaşıldı.bu çalışmada epulisin tüm vücutta görülen tümörler içindeki yoğunluğunun köpeklerde %, (/), kedilerde ise %, (/) olduğu belirlenmiştir. Köpeklerde baş bölgesindeki tümörlerin ortalama olarak 0 yaşlarında rastlandığı, çoğunlukla epitelyal kökenli(/) ve melanosit kaynaklı olduğu(/) görülmüştür. Bu melanosit kaynaklı tümörlerinde büyük çoğunluğunun göz bölgesinde(/) olduğu tespit edilmiştir. Baş derisi tümörlerinin sinin bazal hücreli kanser, sının adenom, nün papillom ve ünün ise yassı hücreli kanser olduğu ve çoğunluğununepitel kökenli(/0) olduğu dikkati çekmiştir. Kedilerde baş bölgesindeki tümörlerin ortalama yaşlarında görüldüğü ve büyük çoğunluğunun kötü huylu (0/) olup daha çok

4 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Communication Research Article Tablo: Kedilerdeki baş bölgesi tümörleri Table : Headtumors of cats KEDİ REGİO ORALİS BENİGN TÜMÖRLER KEDİ Dilaltı REGİO ORALİS Plazmasitom Ameloblastoma MALİGN TÜMÖRLER Yaşlı Dil altı Ağız boşluğu Dil 0 Yaşlı Yaşlı KEDİ EPULİS 0 Yaşlı Yaşlı Yaşlı KEDİ REGİO OR- BİTALİS BENİGN TÜMÖRLER Palpebra laterali Fibrom Ter bezi adenomu Ankara KEDİ REGİO OR- BİTALİS MALİGN TÜMÖRLER Palpebra Palpebra Palpebra Fibroosteosarkom, Yaşlı 0 Yaşlı Tekir Tekir KEDİ BAŞ DERİSİ MALİGN TÜMÖRLER R. Nasalis R. Nasalis R. Occipitalis Yassı Hücreli Kanser Yassı Hücreli Kanser Yaşlı Yaşlı Yaşlı Tekir Tekir

5 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short Communication / Research Article Tablo : Köpeklerdeki baş bölgesi tümörleri Table : Headtumors of dogs KÖPEK REGİO ORALİS BENİGN TÜMÖRLER 0 Dil Ağız içi Hemangioperiostoma Histiyositoma Histiyositoma Ameloblastom Fibropapillom KÖPEK REGİO ORALİS MALİGN TÜMÖRLER 0 Yaşlı Aylık Aylık Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı KÖPEK Ağız içi Ağız içi Dil altı Yanak Ağız içi EPULİS Rabdomyosarkom Fibromikzosarkom Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı KÖPEK REGİO ORBİTALİS BENİGN TÜMÖRLER Yaşlı Yaşlı Yaşlı 0 Fibrom KÖPEK REGİO ORBİTALİS MALİGN TÜMÖRLER Yaşlı Yaşlı Aylık 0 Yaşlı Yaşlı 0 Yaşlı Yaşlı Yaşlı Doberman Pekingese Samoyed Kangal Gol. Retriever Labrador Kafkas Kurdu

6 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short Communication / Research Article 0 Palpebratertia eklenti bezi Fibromikzolipokondroo steosarkom Sebaseözkarsinom Malignmiks tümör KÖPEK BAŞ DERİSİ BENİGN TUMÖRLER Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı 0 R. Parietalis R. Frontalis R. Masseterica R. Occipitalis R. Nasalis R. Frontalis Trikoepitelyoma Trikoepitelyoma Lipom Mast hücre Tüm. Kutanözhistiyositoma KÖPEK BAŞ DERİSİ MALİGN TÜMÖRLER Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Aylık Aylık Yaşlı Yaşlı Yaşlı 0 Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı 0 RegioBuccalis R. İntermandibularis R.Temporomandibulars R. Bukkalis R. Orbitalis R. Nasalis R. Maxillaris R. Frontalis Adenokarsinom Bazosquamöz hücreli karsinom Osteosarkom Fibrosarkom Yaşlı Yaşlı Yaşlı, Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Yaşlı Alman Kurdu Labrador Husky Collie Chowchow Pekingese Lab. Retriever Setter Gol. Retriever Alman Kurdu Dalmaçyalı Spaniel Husky Husky Poodle Kangal Dalmaçyalı

7 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Communication Research Article Tartışma ve Sonuç Evcil hayvanlarda gözlenen hastalık ve tümör olaylarının görülme sıklığı, çeşitleri, nitelikleri ve bunlara ilişkin istatiksel bilgiler; fakülteler ya da araştırma merkezlerindeki kayıtların belli zaman dilimleri içinde değerlendirilmesiyle belirlenmektedir (,, 0). Bu çalışmada da yıllık süre içerisinde köpekve kedilerin baş bölgesinde görülen tümörlerin çeşitleri ve dağılımları verilmeye çalışıldı. Sunulan çalışmada kedilerde baş bölgesinde görülen tümörlerin çoğunluğu kötü huyluluk gösterirken (0/) köpeklerde ise kötü huylu olanlar iyi huylu olanlar kadardır. Köpeklerde melanosit kaynaklı tümörlere rastlanılırken kedilerde hiç görülmemiştir. Köpeklerde tümörlerin görülmesi yönünden cinsiyet yönünden farklılık seçilmezken, dişi kedilerde erkek kedilere oranla fazla rastlandığı saptanmıştır. Kedilerde dişilerde daha fazla görülmesi sayının az olması nedeniyle rastlantısal olabileceği düşünülebilir. Daha önce yapılan çalışmalarda kedilerde deri tümörlerinin görülmesinde cinsiyet farkının olmadığı görülmüştür (). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı ndadaha önceden yapılan bir çalışmada köpeklerde görülen tüm tümörlerin % sının ağız boşluğu ve dudaklarda, % inin ise göz ve eklentilerinde olduğu farkedilmiştir(). Gülçubuk ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmada köpeklerde görülen tüm tümörlerin içinde göz ve eklentilerinde görülen tümör oranının %,, ağız boşluğu ve dudaklarda ise %, olduğu görülmüştür (). Bu çalışmamızda ise teşhis edilen tüm tümörlerin; köpeklerde %, nin (/), kedilerde ise %, sinin (0/) orofaringeal bölgede rastlandığı farkedilmiştir. Kedilerde görülen tüm tümörlerin %, sının, köpeklerde ise %, inin göz ve eklentilerinde rastlandığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalarda köpeklerdeki epulis olgularının kedilerdekine oranla daha fazla rastlandığı ifade edilmiş ve kedilerde epulislerin ağız tümörleri içindeki oranının %, lere varabileceği ifade edilmiştir(,, ). Bu çalışmada ise epulisin tüm vücutta görülen tümörler içindeki sıklığının köpeklerde %, (/), kedilerde ise %, (/) olduğu farkedilmiştir. Kaynaklar. Aquino SM (00): Management of eyelidneoplasms in thedogandcat. ClinTech Small Anim Pract,, -.. Colgin LMA, Schulman FY, Dubielzig RR (00): Multipleepulides in cats. VetPathol,, -.. Çömez AT, Akçay L, Doğan ÖK (0): Kapaklarının Primer Kötü Huylu Tümörleri. Turk J Ophthalmol,, -.. Gülçubuk A, Gürel A (00): Yılları arasında İstanbul da saptanan köpek tümörleri. İstanbul ÜnivVet Fak Derg,, -.. Head KW, Else RW, Dubielzig, RR (00): Tumors of thealimentarytrackin: Tumors in domesticanimals. Wiley-Blackwell,, 0. Krehbiel JD, Langham RF (): Eyelidneoplasms of dogs. Am J VetRes,, -.. Miller MA, Nelson SL, Turk 0

8 Vet Hekim Der Derg (): -, 0 Kısa Bilimsel Araştırma Çalışma Makalesi / Short / Communication Research Article JR, Pace LW, Brown TP (): Cutaneousneoplasia in 0 cats. VetPathol,, -.. Milli, ÜH (00): Sindirim sistemi In: Hazıroğlu R, Milli ÜH, Veteriner patoloji, Medipres yayıncılık, Ankara, -. Pamukçu AM, Ertürk E (): Ankara da köpeklerde görülen tümör çeşitleri. A.Ü.Vet. Fak.Derg.,,,-. 0. Vural SA, Keleş H, Özsoy ŞY, Özkul İA (00): Köpek ve kedilerde -00 yılları arasında saptanan orofaringeal bölge tümörleri: retrospektif çalışma. Ankara ÜnivVet Fak Derg,, -0.. Yoshida K, Yanai T, Iwasaki T, Sakai H, Ohta J, Kati S, Minami T, Lackner AA, Masegi T (): Clinicopathological study of canine oral epulides. J VetMedSci,, -0. Geliş Tarihi:.0.0 Kabul Tarihi:..0 Yazışma Adresi: Arş. Gör. Tuncer KUTLU Ankara Üniversitesi Veteriner FakültesiPatoloji Anabilim Dalı 00, Dışkapı/ANKARA. e-posta:tuncerkutlu@gmail.com