T.C. ŞANLIURFA VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİ GELİŞTİRME ŞUBESİ

Transkript

1

2 T.C. ŞANLIURFA VALİLİĞİ İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİ GELİŞTİRME ŞUBESİ ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİK PLANI Şanlıurfa

3 En önemli ve verimli vazifelerimiz millî eğitim işleridir. Millî eğitim işlerinde kesinlikle zafere ulaşmak lâzımdır. Bir milletin gerçek kurtuluşu ancak bu suretle olur. Bu zaferin sağlanması için hepimizin tek vücut ve tek düşünce olarak esaslı bir program üzerinde çalışması lazımdır. Bence, bu programın iki esaslı noktası vardır: Sosyal hayatımızın ihtiyaçlarına uygun olması ve çağın gereklerine uymasıdır. Mustafa Kemal ATATÜRK 3

4 SUNUŞ Stratejik planlama bir ilde bulunan kurumlarda görev alan her kademedeki kişinin katılımını ve kurum yöneticisinin tam desteğini içeren sonuç almaya yönelik çabaların bütününü teşkil eder. Stratejik plan yasal zorunluluğunun yanında kurumun etkili yönetilmesinde de önemli bir paya sahiptir. Stratejik yönetim ile kurumun gelecekte yer alacağı pozisyonu belirlemeye yönelik süreci kapsamakta kalmayıp, bir kurum Şu anda neredeyiz? Nerede olmayı istiyoruz? Gelişmemizi nasıl ölçebiliriz? Olmak istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz? Gelişmemize yönelik yol haritamızı nasıl saptayabiliriz ve denetleyebiliriz? süreci içerisinde olmalıdır. Bilgi çağında olduğumuz bu dönemde, bu yönüyle dünyaca kabul görmüş etkin bir yönetim aracı olan stratejik planlamanın, her kurumda özellikle İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzce uygulamaya geçiriliyor olmasını şehrimizin eğitim geleceği açısından anlamlı ve önemli buluyorum. Öncelikli olarak ilimizin Eğitim - Öğretim alanında insan ve mevcut kaynakları daha etkili ve verimli kullanarak, eğitim hizmetlerinde kaliteyi arttırmak, bu hizmetten yararlananların memnuniyetini sağlamak eğitim organizasyonunda ve yönetiminde yeni yaklaşımları gündeme getirmiştir. Bilgiye dayalı yeni yönetim anlayışlarından biri olan stratejik yönetim ve stratejik planlama; bir yandan kurum kültürünün oluşumuna, gelişimine ve güçlendirilmesine destek olurken, diğer yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandırmaktadır. İl Milli Eğitim Müdürlüğümüzün stratejik yönetim sürecinde diğer kurumların da görüşüne önem veren bir yaklaşım benimsemiş, ürünlerin hizmetlerin ve kurum kültürünün geliştirilmesinde, ildeki diğer kurumlarla karşılıklı etkileşim ve gelişimin temellerini atmıştır. Hazırlanan Stratejik Planının, şehrimizin eğitimine katkı sağlayacağına inanıyor, hazırlık süreci içinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Nuri OKUTAN Şanlıurfa Valisi 4

5 ÖNSÖZ Strateji, bir değişim yaratmak ve değişime hükmedebilmektir. Eğitim kurumlarının kendilerinden beklenen işlevleri yerine getirebilmeleri iyi bir planlamaya ve planın etkin bir şekilde uygulanmasına bağlıdır. Stratejik plan, kurumun gelecekte yer alacağı pozisyonu belirlemeye yönelik süreci kapsamaktadır. Stratejik planlama ve yönetim, sürekli iyileştirme ve kaliteye yönelik çalışmalar, bütçeleme, kaynak planlaması, program değerlemesi performans gözlemleme ve raporlama faaliyetlerini bütünsel hale getirir. Stratejik plan uygulanmaya başlandığında kurumu oluşturan birimler arasında güçlü bir ilişki ve işbirliği sağlayacaktır.yönetim kültürümüzde değişimi öngören ve gerektiren stratejik planlama süreci ciddi bir hazırlık ve tasarım süreci gerektirmektedir. Kaynakları yerinde ve zamanında, ihtiyaç önceliklerine göre doğru şekilde kullanmayı, kullanırken de şeffaflığı, hesap verilebilirliği ve denetlenebilirliği sağlayan stratejik plan, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu ile Kamu İdareleri için zorunlu hale getirilmiştir. İl Milli Eğitim Müdürlüğü olarak yıllarını kapsayan Stratejik Plan iç ve dış tüm paydaşlarımızın beklentilerini dikkate alarak yoğun bir çalışmanın sonucu olarak hazırlanmıştır. Planın hazırlanması kadar uygulama aşamasında takip ve izlenmesi de önemlidir. Planın başarıya ulaşması, planda belirtilen amaç hedef ve faaliyetlerin en etkin şekilde uygulamaya konulması ve uygulamaların takip edilmesine bağlıdır. Stratejik Planın hazırlanmasında çaba gösteren Strateji Geliştirme Şubesi ne ve planın hazırlanmasına katkı sağlayan tüm kurum çalışanlarına teşekkür ederim. Hanifi ŞAHİN İl Milli Eğitim Müdürü 5

6 İÇİNDEKİLER Sunuş 4 Önsöz 5 Kısaltmalar 7 I. BÖLÜM STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ Giriş Stratejik Plan Çalışmasında Uygulanan Yöntem MEB stratejik plan modeli 1.2. Stratejik planlama süreci Stratejik Planlama Üst Kurulu 14 Strateji Geliştirme Ekibi 15 Stratejik Temaların belirlenmesi ve Durum Analiz Çalışmaları 15 II. BÖLÜM GENEL DURUM Tarihi Gelişim Cumhuriyet Öncesinde Şanlıurfa da Kurulan Okullar Cumhuriyet Sonrası Eğitim 22 Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Teşkilat Yapısı 25 Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Çalışanları Profili 26 Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Personel Durumu 27 Şanlıurfa MEM Personel, Teknolojik Alt Yapı ve Mevzuat Anlz. 29 Paydaşların Belirlenmesi 38 Paydaşların Görüşlerinin Değerlendirilmesi 39 Şanlıurfa Millî Eğitim Müdürlüğü Çevre (Pest) Analizi 42 Şanlıurfa Millî Eğitim Müdürlüğü Gzft (Swot) Analizi 44 III. BÖLÜM GELECEĞE YÖNELİM Misyon, Vizyon, Temel Değer ve İlkelerimiz 47 Stratejik Tema ve Amaçlar 50 1-Okulöncesi Eğitim 51 2-İlköğretim 55 3-Ortaöğretim 61 4-Mesleki ve Teknik Eğitim 68 5-Hayat Boyu Öğrenme - (Yaygın Eğitim) 72 6-Özel Eğitim Rehberlik 75 7-Taşımalı Eğitim 81 8-Kurumsal Gelişim 84 VI. BÖLÜM İZLEME VE DEĞERLENDİRME İzleme ve Değerlendirme-Performansın İzlenmesi ve Bütçeleme 100 Raporlama Planın Duyurulması 101 Üst Politik Belge - Stratejik Plan İlişkisi 102 Ekler - Üst Politik Belgeler 104 Notlar 105 6

7 KISALTMALAR AB AR-GE BİT BSM BT DÖSE DPT GZFT HEM HİE KİEM LYS MBS MEB MEBGEP MEM MTSK MYBK MYO OSB OYP PEST PG RG RAM SBS SODES STK SYDV TBMM TKY YİBO YÖK YGS Avrupa Birliği Araştırma Geliştirme Bilgi ve İletişim Teknolojileri Bilim ve Sanat Merkezi Bilgi Teknolojileri Döner Sermaye İşletmesi Devlet Planlama Teşkilatı Güçlü-Zayıf Yönler - Fırsatlar-Tehditler Halk Eğitim Merkezi Hizmet İçi Eğitim Kamu İnternet Erişim Merkezi Lisans Yerleştirme Sınavı Mesleki Bilgi Sistemi Millî Eğitim Bakanlığı Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesine Destek Projesi Millî Eğitim Müdürlüğü Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Meslek Yüksek Okulu Organize Sanayi Bölgesi Ortaöğretime Yerleştirme Puanı Politik Ekonomik Sosyal ve Teknolojik Performans Göstergesi Resmi Gazete Rehberlik Araştırma Merkezi Seviye Belirleme Sınavı Sosyal Destek Programı Sivil Toplum Kuruluşları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Türkiye Büyük Millet Meclisi Toplam Kalite Yönetimi Yatılı Bölge İlköğretim Okulu Yüksek Öğretim Kurulu Yükseköğretime Geçiş Sınavı 7

8 8

9 I. BÖLÜM STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ STRATEJİK PLAN ÇALIŞMASINDA UYGULANAN YÖNTEM STRATEJİK PLAN ÜST KURULU STRATEJİK PLAN GELİŞTİRME EKİBİ STRATEJİK TEMALARIN BELİRLENMESİ VE DURUM ANALİZ ÇALIŞMALARI 9

10 GİDECEĞİ YERİ BELLİ OLMAYANIN, VARACAĞI YER BELLİ DEĞİLDİR I. GİRİŞ Stratejik plan; Kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren plandır. Kamu idarelerinin planlı hizmet sunumu, politika geliştirme, belirlenen politikaları somut iş programlarına ve bütçelere dayandırma ile uygulamayı etkili bir şekilde izleme ve değerlendirmelerini sağlamaya yönelik olarak stratejik planlama temel bir araç olarak kabul edilmektedir. Stratejik planlama; bir yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandırırken, diğer yandan kurumsal kültür ve kimliğin gelişimine ve güçlendirilmesine destek olacaktır sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun dokuzuncu maddesi şöyledir; Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin, misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar. 10

11 Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar. Stratejik Düşünme; Bir değişim yaratmak ve değişime hükmedebilmek ya da başkaları tarafından algılanamayan fırsat ve tehditleri algılayabilmedir. Stratejik Yönetim; Örgütlerde geleceğe yönelik amaç ve hedeflerin belirlenmesine ve bu hedeflere ulaşılabilmesi için yapılması gerekli işlemlerin saptanmasına olanak sağlayan bir yönetim tekniğidir. Planlama günlük yaşantımızın her alanına girmiştir.organizasyon bir amacı gerçekleştirmek için kurulur. Bu amaç şirketler için kâr elde etmek, kamu ve yerel yönetimler için ise kamu hizmeti sağlamaktır. Amaçlar, kaynaklar kullanılarak gerçekleştirilir. Kaynaklara sahip olma ve bunları kullanma yöntemleri, organizasyonun başarılı olup olmamasına neden olmaktadır.bu nedenle, organizasyonlarda yöneticilerin öncelikle şu soruları kendilerine sormaları gerekir: Biz neyiz?, Biz neredeyiz?, Nereye varmak istiyoruz?, Buraya nasıl varacağız?, Nelere ihtiyacımız olacak? Bu soruları cevaplayan Stratejik Plan; Bir organizasyonun bulunduğu nokta ile ulaşmayı arzu ettiği durum arasındaki yolu tarif eder. Organizasyonun amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşmayı mümkün kılacak yöntemleri belirler. Uzun vadeli ve geleceğe dönük bir bakış açısı taşır. Kamu idarelerinin planlı hizmet sunumu, politika geliştirme, belirlenen politikaları somut iş programlarına ve bütçelere dayandırma ile uygulamayı etkili bir şekilde izleme ve değerlendirmelerini sağlamaya yönelik olarak stratejik planlama temel bir araç olarak benimsenmiştir. Stratejik planlama; bir yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandırırken, diğer yandan kurumsal kültür ve kimliğin gelişimine ve güçlendirilmesine destek olacaktır. Değişim ve gelişimin kaçınılmaz olduğu günümüzde kurum olarak kendimizi geliştirmek, eğitim öğretim alanında yeni stratejiler geliştirerek verimi artırmak, ortaya çıkan sorunlara en kısa sürede çözümler bulmak için İl Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı hazırlanmıştır. Strateji Geliştirme Ekibi NOT: Stratejik Planda kullanılan sayısal veriler, Haziran 2009 tarihine kadar İLSİS te mevcut olan bilgilerden alınmıştır. Dünle birlikte gitti, cancağızım Ne varsa düne ait Şimdi yeni şeyler söylemek lazım Mevlana Celaleddin-i Rumi 11

12 I. STRATEJİK PLAN ÇALIŞMASINDA UYGULANAN YÖNTEM I.1. MEB STRATEJİK PLAN MODELİ STRATEJİK PLANLAMA EKİBİNİN OLUŞTURULMASI SÜREÇLERİN BELİRLENMESİ DURUM ANALİZİ PAYDAŞ BELİRLEME PAYDAŞ ANALİZİ ANKET VEGÖRÜŞME SWOT ÇALIŞMASININ YAPILMASI STRATEJİK TEMALAR MEVZUAT ANALİZİ İLKELER MİSYON VİZYON STRATEJİK TEMALAR STRATEJİK AMAÇLAR HEDEFLER STRATEJİLER FAALİYET VE PROJELER Performans Kriterleri GÖRÜŞLERİN ALINMASI NİHAİ STRATEJİK PLAN Performans Planı 12

13 I.2. STRATEJİK PLANLAMA SÜRECİ UYGULAMA Stratejik Planlama Üst Kurulun Kurulması İlimizde Strateji Geliştirme Birimi Milli Eğitim Bakanlığının 2006/55 sayılı genelgesi doğrultusunda, B.08.4.MEM /Sayılı tarih yazıları ve Valilik Makamının sayılı oluru ile kurulmuştur. Stratejik Planlama Üst Kurulu;İl Milli Eğim Müdürlükleri bünyesinde İl Milli Eğitim Müdürünün başkanlığında birim yöneticileri ve her ilçeden bir yöneticinin yer aldığı biçimde Valilik Makamının oluru ile oluşturulmuştur. Stratejik Geliştirme Ekibinin Oluşturulması ve Onayın Alınması Stratejik Planlama yöneticisinin koordinatörlüğünde Stratejik Geliştirme Ekibi Valilik, Milli Eğitim Bakanlığının 2006/55 sayılı genelgesi doğrultusunda tarihli ve 19/10774 sayılı Valilik oluru ile oluşturulmuştur. Stratejik Planlama Çalışma Grubu 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun gereği olarak ve ilgili genelge doğrultusunda Stratejik Plan hazırlık çalışmalarının, MEB Stratejik Plan Hazırlık Programı nda belirtilen iş takvimine uygun olarak İl Millî Eğim Müdürlüğü bünyesinde Stratejik Planlama Üst Kurulu Üyeleri ile Strateji Geliştirme Ekibi nin (Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planlama Kurulu Üyeleri, İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Strateji Geliştirme Bölümlerinden sorumlu Şube Müdürleri) stratejik planlama konusunda bilgilendirilmeleri amacıyla Bakanlığımız Strateji Geliştirme Dairesi Başkan ve Uzmanlarının Eğitim Görevlisi olarak katıldığı bilgilendirme toplantıları düzenlenmiştir Stratejik planlama çalışmalarının yürütülmesinde proje yönetimi yaklaşımı benimsenerek, planlama sürecinin belirli bir zaman dilimi içerisinde tamamlanması ve kaynakların etkin kullanımı amacıyla, Strateji Geliştirme Ekibi tarafından bir iş takvimi oluşturulmuş ve çalışmaların söz konusu takvime uygun olarak yürütülmesine dikkat edilmiştir. Stratejik planlama sürecinde yapılacak faaliyetlerin etkin ve etkili bir şekilde yürütülmesi, koordine edilmesi amacıyla alanında yetkin, çeşitli yönetim kademelerinden ve değişime açık kişilerden oluşan Stratejik Planlama Ekibinin kurulması amaçlanmıştır. Bu amaçla Strateji Geliştirme Şubesi kurularak İl Milli Eğitim Şube Müdürü Hüseyin ASLIHAN bu şubeden sorumlu olarak görevlendirilmiştir. Bu süreçte Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planlama Üst Kurulu, Strateji Geliştirme Ekibi kurulmuştur. AR-GE bünyesinde Strateji Geliştirme Birimi, görevlendirme yapılarak 14/01/2009 tarihinde görevine başlamıştır. 13

14 STRATEJİK PLANLAMA ÜST KURULU S.N O ADI SOYADI ÜNVANI GÖREVİ DAHİLİ TEL 1 Hanifi ŞAHİN İl Milli Eğitim Müdürü Başkan Yusuf KIR 3 Mustafa Hakkı EKREN 4 Halil Ömer COŞKUN 5 Temel BÜYÜKBUDAK 6 Bekir AYHAN 7 Bekir ÖZEL İlköğretim Müfettişleri Başkanı Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Üye Üye Üye Üye Üye Üye Sadullah GENCER Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Mehmet GÜRBÜZER Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Mehmet ALAY Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Nihat YILDIRIM Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Osman YAVUZ Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Hıdır BAYUK Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Mehmet SARMIŞ Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Remzi ELEŞTİR Milli Eğitim Şube Müdürü Üye Hüseyin ASLIHAN Milli Eğitim Şube Müdürü Üye İsa TEMELCİ 17 Ali TAVACI 18 Ziya POLATTAŞ 19 A.Kadir GENÇ 20 Rıfat DEMİRKOL 21 Şükrü GÜNDEŞ 22 Mahmut BAYTAK 23 M. Lütfi BALKIR 24 İzzet FIRATHAN 25 Ömer SAĞIR Akçakale İlçe Milli Eğitim Müdürü Birecik İlçe Milli Eğitim Müdürü Bozova İlçe Milli Eğitim Müdürü Ceylanpınar İlçe Milli Eğitim Müdürü Harran İlçe Milli Eğitim Müdürü Halfeti İlçe Milli Eğitim Müdürü Hilvan İlçe Milli Eğitim Müdürü Siverek İlçe Milli Eğitim Müdürü Suruç İlçe Milli Eğitim Müdürü Viranşehir İlçe Milli Eğitim Müdürü Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye

15 STRATEJİ GELİŞTİRME EKİBİ S.No Adı Soyadı Unvanı Görevi Tel 1 Emin ÖZDEMİR Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Kemal BÜYÜKKIRCALİ Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Osman ARPAG Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Osman ÇİÇEK Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Murat YAĞMUR Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Murat SÜNGÜ Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Mustafa GÜMÜŞ Strateji Geliştirme Uzmanı Üye Not: Kemal BÜYÜKKIRCALI ve Murat YAĞMUR Stratejik Plan hazırlanma sürecinde görev almış olup Haziran 2009 tarihi itibarı ile Strateji Geliştirme Birimi ndeki görevleri sona ermiştir. Stratejik Temaların Belirlenmesi ve Durum Analizi Çalışmaları Hazırlık çalışmaları ve stratejilerin belirlenmesi aşamalarında gerek Stratejik Planlama Üst Kurulunun gerekse iç ve dış paydaşların görüş ve önerileri alınmış, her bir katılımcının fikri analitik ve somut ölçütlerle değerlendirildikten sonra planımıza dâhil edilmiştir. Müdürlüğümüz stratejik planlama çalışmalarında Milli Eğitim Strateji Belgesi, 9. Kalkınma Planı 2008 Yılı Programı, Orta Vadeli Program, AB Müktesebatına Uyum Programı (Eğitim ve Kültür), TÜBİTAK Vizyon Eğitim ve İnsan Kaynakları Raporu, 60. Hükümet Programı Eylem Planı ( ) ve Bilgi Toplumu Stratejisi, GAP Eylem Planı ( ) gibi tüm üst politika belgeleri stratejik planın tamamına temel dayanak teşkil edecek şekilde incelenmiş ve dikkate alınarak stratejik amaç ve hedeflere yansıtılmıştır. Bakanlığımızın merkezi planlama çalışmalarının daha etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesine katkı sağlayacak doğru verilerin sağlanması amacıyla il hakkındaki demografik, ekonomik ve sosyolojik veriler stratejik planlama ekibimiz tarafından Çevre Analizi kapsamında ayrıntılı olarak değerlendirilerek il stratejik planına yansıtılmıştır. Durum analiz raporu ışığında misyon-vizyon bildirimleri, stratejik amaç ve hedeflerin belirlenmesi çalışmaları başlatılmıştır. Stratejik planlama birimi tarafından üç adet misyon ve üç adet vizyon bildirisi önerisi hazırlanarak (Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Misyon ve Vizyon Belirleme Formu) tüm müdürlük çalışanlarımızın ve eğitim kurumlarımızın beğenisine sunulmuştur. Alınan geri bildirimler stratejik planlama birimi tarafından değerlendirilerek Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı misyon ve vizyon ifadeleri belirlenmiştir. 15

16 Strateji Geliştirme Ekibi tarafından, Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü birim yöneticilerine planın aşamalarına ışık tutması ve neler yapılması gerektiği hususlarında GZFT Analizine öneriler getirmesi istenmiştir. Gerçekleştirilen Paydaş Matrisi, Durum Analizi ve GZFT Analizi çalışmaları göz önünde bulundurularak, stratejik planlama birimince stratejik amaç ve hedeflerin tanımlanmasına temel oluşturması amacıyla Stratejik Temalar belirlenmiştir. Şanlıurfa Milli Eğitim Müdürlüğü Stratejik Planı tema, amaç ve hedeflerine Strateji Geliştirme Ekibi tarafından son şekli verilmiştir. Stratejik Geliştirme Birimi tarafından, plana ait tematik alanlar, amaç ve hedefler üst politik belgeler çerçevesinde şekillendirilmiştir. İlimizin eğitim sorunları ve çözüm önerileri konusunda iç ve dış paydaş anket çalışmaları yapılmıştır. İç paydaş anketine 168 okul yöneticisi, 769 öğretmen, 11 Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticisi ve 60 Milli Eğitim personeli katılmıştır. Dış paydaş anketine ise Şanlıurfa Belediyesi, Harran Üniversitesi, İŞ-KUR, Ticaret ve Sanayi Odası, İl Sağlık Müdürlüğü, Eğitim Sendikaları gibi kuruluşlar katılmıştır. Anketler aracılığıyla alınan görüş ve öneriler stratejik plana yön vermek amacıyla kullanılmıştır. 16

17 II. BÖLÜM GENEL DURUM KURUMUN TARİHÇESİ KURUMUN YASAL GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLARI PAYDAŞ ANALİZİ KURUM İÇİ ANALİZ VE ÇEVRE ANALİZİ 17

18 TARİHİ GELİŞİM Mezopotamya'nın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Şanlıurfa akarsulara yakın olması, ticaret yollarının kesiştiği noktada yer almasından ötürü tarihi boyunca stratejik bir öneme sahip olmuştur. Cumhuriyet tarihimizin en büyük kalkınma projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesinin (GAP) en önemli stratejik unsurlarından olan Atatürk Barajı ile Şanlıurfa Tünellerinin yer aldığı Şanlıurfa, bu özelliği nedeniyle GAP ın merkezi konumundadır Şanlıurfa coğrafi özelliği nedeniyle, birçok farklı uygarlıklara ve kültürel yapılanmaya ev sahipliği yapmıştır. Gerek tarihin başladığı ilkçağlarda ve gerekse diğer tarihi devirlerde Şanlıurfa, her zaman doğu ile batı kültürlerini bağlayan bir köprü konumunda olmuştur. Üç semavi dinin atası olarak kabul edilen İbrahim Peygamber in makamının Şanlıurfa da bulunması nedeniyle de, dünyanın en önemli inanç merkezlerinden birisi konumundadır.şanlıurfa tarihçiler tarafından kadim bir şehir,yani kuruluşu kesin olarak bilinmeyen en eski şehirlerden birisi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Hz.Adem, Hz.Eyyüp, Hz. Şuayp, Hz. Elyasa (A.S.) nın Şanlıurfa bölgesinde bir süre yaşadıkları kabul edilmekte, bu durum bölgenin stratejik önemini arttırmaktadır. Haleplibahçe deki kazılarda bulunan mozaikler, özelikleri nedeniyle dünyanın en önemli mozaikleri olarak tanımlanmaktadır. Bu özelliklerinden dolayı Şanlıurfa aynı zamanda, Kültür ve Medeniyetler Şehri, Müze Şehir, Peygamberler Şehri gibi çeşitli isimlerle de anılmaktadır. Bilinen yıllık tarihi süreçte Ebla, Akkad, Sümer, Babil, Hitit, Hurri-Mitanni, Arami, Asur, Pers, Makedonya, Roma, Bizans uygarlıklarının egemenliğine giren Şanlıurfa, 1094 yılında Selçuklu topraklarına katılmıştır. 1098'de Haçlı Kontluğu idaresine girmiştir. Eyyubi, Memluk, Türkmen aşiretleri, Timur devleti, Akkoyunlular, Dulkadirbeyliği, Safevilerden sonra, 1516'da Osmanlı İmparatorluğu sınırları içine katılmıştır. Önce Diyarbakır Eyaleti içinde yer alan Urfa, 1876'da Halep vilayetine bağlanmış, 1916'da bağımsız bir sancak olmuştur yılında önce İngilizlerin, daha sonra Fransızların işgaline uğramıştır. 11 Nisan 1920'de milis kuvvetlerle işgalden kurtarılmıştır. 1924'de il yapılmıştır. Kurtuluş Savaşında göstermiş olduğu kahramanlıktan ötürü T.B.M.M. tarafından 1984 yılında Şanlı unvanı eklenerek,urfa olan adı, Şanlıurfa olarak değiştirilmiştir. Bugün GAP ile ekonomik, sosyal, kültürel alanda hızlı bir değişim ve kalkınma sürecinde olan kentin yüksek bir kültür-turizm potansiyeli mevcuttur. İl Milli Eğitim Müdürlüğü Cumhuriyetin ilanından sonra, Maarif Müdürlüğü olarak kurulmuş, ve 1992 yıllarındaki düzenlemelerden sonra adı İl Milli Eğitim Müdürlüğü olarak değiştirilmiş, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 675 sayılı kararı ile de Milli Eğitim Müdürlüklerinin yapısını yeniden belirleyen yönetmelik yürürlüğe girerek ilçelerde de İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri kurulmuştur. 18

19 GÖBEKLİTEPE Şanlıurfa'nın 20 km. doğusundaki Örencik Köyü yakınlarında bulunan bir kazı alanıdır. Mezopotamya'daki en eski tapınaktır yılında Alman Arkeoloji Enstitüsü (DAI) ile Şanlıurfa Müzesi'nin ortak çalışması ile yapılan kazılarda günümüzden yıl öncesine ait (Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem) büyük bir tapınak kalıntısına ulaşılmıştır. Ayrıca tapınağı süsleyen doğal boyutlarında taştan oyulmuş yaban domuzu, kaplumbağa ve akbaba heykelleri de bulunmuştur. Göbekli Tepe'de ortaya çıkan tapınağı önemli kılan neden, tapınağı yapanların, yerleşik hayata geçmemiş avcı-toplayıcı insanlar olmasıdır. Bu da yerleşik yaşama geçişte ekonomik ya da ekolojik değil, kalabalık ve uzun süreli dinsel törenlerin rol oynamış olabileceğini gösteriyor. Göbekli Tepede arkeologlar 15 metreye varan daire biçimli üç alan ortaya çıkarmışlardır. Kazı yerinde üzerlerinde çeşitli hayvan kabartmaları ya da bunların taşa kazınmış figürlerinin yer aldığı "T" biçimli 16 destek ve kireçtaşı tabakası bulunmuştur. Ayrıca bulunan bazalttan yapılmış kaplar ve işlenmiş çakmaktaşlarından, burada yaşayanların kalıcı olmasa da en azından geçici bir süre burada yaşadıkları anlaşılıyor. Büyük olasılıkla Göbekli Tepe, bölgede yaşayan insanlarca dinsel amaçlar için düzenli olarak ziyaret edilen bir buluşma yeri idi. Burada bulunan yapıların eski tarihlileri dairesel, daha yeni olanlar ise dikdörtgen biçimlidir. HARRAN Şanlıurfa'nın 44 kilometre güneydoğusundadır. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilen tarihi Harran Kenti, kendi adıyla anılan Harran Ovası merkezinde kurulmuştur. Tevrat'ta Hârân olarak geçen yerin burası olduğu söylenilir. İslam tarihçileri kentin kuruluşunu Nuh Peygamberin torunlarından Kaynana veya İbrahim Peygamberin kardeşi Aran'a (Haran) bağlarlar. 13.yüzyıl tarihçilerinden İbn Şeddad, Hz. İbrahim'in Filistin'e gitmeden önce bu şehirde oturduğunu yazmaktadır. Bu nedenle Harran'a Hz. İbrahim'in kenti de denildiğini, Harran'da İbrahim Peygamberin evinin, adını taşıyan bir mescidin, onun otururken yaslandığı bir taşın var olduğunu söylemektedir. Bugün Cüllab ve Deysan ırmakları kurumuş olduğundan, Harran sudan ve yeşilden mahrum bir ovanın ortasında 5000 yıllık tarihi ile ayakta durmaktadır. Tipik evleri, höyüğü, kalesi, şehir surları ve çeşitli mimari kalıntıları, geceleyin gökyüzünde pırıl pırıl yıldızları ile turistlerin büyük ilgisini çekmektedir. Atatürk Barajı ve Urfa Tünelleri vasıtasıyla Harran Ovasına akıtılacak olan Fırat Nehri, Harran'ı tarihteki yeşil ve verimli günlerine kavuşturacaktır. 19

20 ANTİKKENTLER Şanlıurfa'dan 88 km uzaklıktaki Özkent köyü adıyla anılan tarihi harabelerdir. Geniş bir alana yayılan ören yerinin surlarla çevrili olduğu ve Roma devrinde inşa edildiği anlaşılmaktadır. Halk arasında Şuayb Peygamberin bu kentte yaşadığına inanılır. Burada Peygamber Makamı olarak ziyaret edilen bir de mağara bulunmaktadır. Şanlıurfa'ya 73 km uzaklıktaki kent bugün Yağmurlu köyü adıyla anılmaktadır. M.S.1 ve 2'nci yüzyıllarda Süryaniler tarafından iskan edilmiştir. Kökü Harran Sin Kültürüne dayanan Sabiizm ve Baş tanrı Marilaha'nın kültür merkezi olduğu bilinen Sogmatar ören yerinin Baş tanrıya ve gezegenlere ibadet edilen ve kurban kesilen açık hava mabedi en önemli kalıntılarından biridir. Mabedin duvarlarında Süryanice yazılar ve gezegenleri tasvir eden insan rölyefleri işlenmiştir. Ayrıca Kalenin batısında bulunan tepedeki kayalara da tanrıları tasvir eden rölyefler ve Süryanice yazılar işlenmiştir. Nevali Çori adıyla tanınan antik yerleşme yeri, Şanlıurfa ili Hilvan ilçesine bağlı Kantara köyünün sınırları içerisinde Fırat nehrinin sağ tarafında ve onun bir kolu olan Katara Deresinin yanında yer almaktadır. Şanlıurfa merkeze bağlı Kazane (Uğurcuk) yerleşim alanının tarihi MÖ 'e dayanmaktadır. Çalışmalar sırasında mimari buluntular, evler, sokaklar ve bu döneme ait eserler bulunmuştur. Bu yerleşim alanında höyüğün tepesinde su deposu inşa edilmiştir. Ayrıca Sümerce'yi Akadça'ya çeviren bir alfabe bulunmuştur. BALIKLI GÖL (Aynzeliha ve Halil-Ür Rahman Gölleri ) Urfa şehir merkezinin güneybatısında yer alan ve İbrahim Peygamberin ateşe atıldığında düştüğü yer olarak bilinen bu iki göl, kutsal balıkları ve çevrelerindeki tarihi eserler ile Urfa'nın en çok ziyaretçi çeken yerleridir. İbrahim Peygamber, devrin zalim hükümdarı Nemrut ve halkının taptığı putlarla mücadele etmeye, tek tanrı fikrini savunmaya başlayınca, Nemrut tarafından bugünkü kalenin bulunduğu tepeden ateşe atılır. Bu sırada Allah tarafından ateşe "Ey ateş, İbrahim'e karşı serin ve selamet ol" emri verilir. Bu emir üzerine, ateş suya odunlar da balığa dönüşür. Hz. İbrahim bir gül bahçesinin içersine sağ olarak düşer. Hz. İbrahim'in düştüğü yer Halil-ür Rahman gölüdür. Rivayete göre Nemrut'un kızı Zeliha da İbrahim'e inandığından kendisini onun peşinden ateşe atar. Zeliha'nın düştüğü yerde de Aynzeliha Gölü oluşmuştur. Her iki göldeki balıklar halk tarafından kutsal kabul edilerek yenilmemekte ve korunmaktadır. Ornitoloji(Kuş Bilimi) Dünyada soyu tükenmekte olan ve Türkiye'de yalnızca Birecik'te yaşayan Kelaynaklar Şanlıurfa yöresindeki hayvan türlerinden en ilgincidir. Birecik'te her yıl Kelaynak Festivali düzenlenmektedir 20

21 1. Cumhuriyet Öncesinde Şanlıurfa da Kurulan Okullar 1.1. Ana Okul: Öğretmen Bedia Hanım tarafından yönetilen 3 sınıflı, ilkokul öncesi bir okuldu. Birinci sınıfın adı Filiz, ikinci sınıfın adı Gonca, üçüncü sınıfın adı Gül dü. Avrupa da Frobel ve Pestalozzi tarafından orta atılan yeni eğitim metotlarına göre açılan bu okul zamanında büyük ilgi görmüş, ne var ki, Bedia hanım ın başka yere tayini ile kapanmıştır İlk Mektepler: Şanlıurfa da 1927 yılında faaliyette bulunan diğer ilkokullar şunlardır: Vatan, İrfaniye, Nusretiye, Turan, Emrullah, Numune Erkek, Haliliye Erkek, Köy Yatı Kız, Köy Yatı Erkek. Bu okullardan Köy Yatı Kız, Köy Yatı Erkek ilkokulları köy çocukların okuması için açılmıştı. Siverek, Suruç, ve Halfeti ilçe merkezlerinde de birer köy yatı erkek İlkokulları vardı. Numune Erkek ilköğretim, yeni eğitim ve öğretim ilkelerinin denendiği bir okuldu. Bu ilkokullardan başka Şanlıurfa Salnamesi ndeki bilgilere göre 1927 yılında, ilde 23 İlköğretim okulu daha vardı Orta Dereceli Okullar : İlin en eski okullarından olan Şanlıurfa Lisesi nin kısa tarihçesi ise şöyledir: 1901 de 5 sınıflı İdadi Okulu olarak açılmış; 1914 de adı Sultani diye değiştirilmiş; 1921 de ortaokul, 1939 da liseye dönüştürülmüştür. Sanat Okulu: 1870 li yılların sonlarında bünyesindeki Çoraphane, Kundurahane, Demirhane ve Terzihane Bölümleri ile URFA MEKTEB-İ SANAYİ adı altında, bugünkü Cumhuriyet Ortaokulu'nun yerindeki yıkılmış olan eski binasında açılmıştır. 30 Ekim 1944 tarihinde Selahaddin-i Eyyûbi Camii'nde Marangozluk, Balıklı Göldeki eski binada Demircilik ve Cumhuriyet Ortaokulu'nun altında Tesviyecilik bölümleri olmak üzere, URFA ERKEK ORTA SANAT OKULU ilimizin ilk orta dereceli okulu olarak açılmıştır. İmam Hatip Lisesi: 1920 de açılmış, 1926 da kapanmıştır.halen İmam Hatip Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi Bölümleri ile eğitime devam etmektedir. Erkek Öğretmen Okulu: 1915 de açılmış. Bölgenin eğitim ve öğretimine önemli hizmetleri olmuştur. Öğretmen yokluğu ve mali güçlükler yüzünden Kurtuluş savaşı günlerinde kapanmıştır. Ama Hafız Okulu: Cumhuriyetin ilk yıllarında bölgede trahom hastalığı salgın olduğundan, bu hastalıktan kör olanları hafız yetiştirmek için 1922 de açılmış, 4 yıl sonra 1926 da kapanmıştır Yüksek Öğrenim: Şanlıurfa nın Harran ilçesinde dünyanın eski üniversitelerinden biri kurulmuştur. Harran da 13.yy öncesi Abbasiler döneminde günümüzdeki üniversite eğitimine denk gelen bir bilim merkezi (Harran Üniversitesi) faaliyet göstermiştir.üniversite İslâmiyet'ten önce tıp, astronomi, fizik, kimya, matematik öğretimi; Eski Yunanca ve Süryanice eserlerin tercüme edilmesi ve pozitif bilimlerdeki çalışmalarla tanınmıştır. Üniversiteye doğu ülkelerinden olduğu kadar İtalya, İspanya ve özellikle Bizans tan çok sayıda öğrencinin öğrenim gördüğü öne sürülmektedir. Harran'da yetişen dünyaca ünlü bilginler şunlardır: Sabit bin Kurra, İbn Teymiyye, Bettâni el-harrâni. Harran, 1260 yılında Moğolların istilasına uğramış ve o dönemdeki harap şekliyle günümüze gelmiştir yılında ilçe haline getirilmiştir. 21