Dicle Universitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Yrd.Doç.Dr.Abdulmenap Güzel

Transkript

1 Dicle Universitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Yrd.Doç.Dr.Abdulmenap Güzel

2 Zehir ve zehirlenme nedir? Hangi durumlarda hastanın zehirlendiğinden şüphelenilmelidir? Akut dönemde zehirlenme vakasına yaklaşım nasıl olmalıdır? En sık hangi zehirlenmeler görülür? Zehirlenmede tanı ve tedavi

3 Tanım Epidemiyoloji Sınıflama Klinik ve Laboratuvar Tanı Tedavi Prognoz Sık karşılaşılan zehirlenmeler

4 Zehir (Toksin); Absorbe (Ağız ve temas), inhale veya enjekte edildiğinde organizmaya zarar veren, toksik belirtilere yol açan, bazen de yaşamı tehdit eden maddeler Zehirlenme; Toksik veya nontoksik bir maddenin toksik dozda alınması sonrası organizmada yapı ya da işlevinin bozulmasıdır Her madde zehirdir. Zehir olmayan madde yoktur; ilacı zehirden ayıran dozudur Paracelsus ( )

5 Oluş şekli bakımından; - Çevresel (bitkisel, hayvansal) - Endüstriyel - Ev kazaları - Mesleksel - İntihar amaçlı - Cinayet - Savaş - Kaza ile olan zehirlenmeler Kapsadığı kitle bakımından; - Yaygın - Bireysel zehrilenmeler Oluş süresi bakımından; - Akut - Kronik

6 Sağlık Bakanlığı Zehir Danışma Merkezi yılları 5 yılda başvuru % 56 sı çocuk (0-19 yaş) Çocuklarda zehirlenme nedenleri arasında %71.5 ilaçlar %7.8 evde kullanılan kimyasallar %7.5 tarım ilaçları %13.2 diğer

7 Türkiye de en sık görülen akut zehirlenme etkenleri sırasıyla; İlaçlar (analjezik, antidepresan, antihistaminik, antihipertansif, antiepileptik vb) Tarım ilaçları ve böcek öldürücüler (organofosfatlı, karbamatlı, piretrin grubu vb), Ev içi kimyasallar (çamaşır suyu, lavabo açıcı, kireç çözücüler, deterjanlar vb) Zehirli gazlar (karbonmonoksit, boğucu gazlar ve diğer kimyasallar) Bitki ve besinler (mantarlar, salon bitkileri, balık, delibal, kayısı çekirdeği, vb) Zehirli hayvan ısırma ve sokmaları (akrep, yılan, örümcek, arı vb) dır.

8 Yurdumuzda zehirlenmeler daha çok ilkbahar ve yaz aylarında görülmektedir Örneğin; Hidrokarbon, temizlik maddeleri, besin maddeleri; Yaz aylarında Karbonmonoksit zeh; Kış aylarında İnsektisit zeh; Yaz ve Sonbaharda İlaç zeh; Her mevsimde görülebilmektedir

9 Toksik madde insan vücuduna; Gastrointestinal sistem (oral yolla) Solunum sistemi (İnhalasyonla) Deri ve Mukozalar ( Absorbsiyon) Parenteral (İV enjeksiyon) yolla girebilir

10 TANI Anamnez Çevrede araştırma yapmak Sistemlerle ilgili bulguların araştırılması Laboratuvar incelemeleri Toksikolojik inceleme için örnek alma - Kan - İdrar - Mide içeriği - Saç ve tırnak örnekleri - Otopside alınan doku örnekleri Otopsi

11 Zehirlenmelerde anamnez Zehrin adı, içeriği, kutusu, rengi, kokusu, Alınan miktar Zehirlenme yolu Alınış zamanı Önceden mevcut hastalık varlığı Zehirlenme belirtileri Yapılmış olan sağaltımlar Daha önce zehirlenme olup olmadığı Zehirlenme nedeni Birlikte zehirlenmiş olabilecek kişiler Mesleği ve yandaş hastalıklar

12 Anamnez alınamıyorsa şu özellikler zehirlenmeyi akla getirmelidir; Akut başlangıç Olgunun 1-5 yaşlarında olması Pika varlığı veya eskiden geçirilmiş zehirlenme Psikososyal yönden uygun çevre-aile içi geçimsizlik, yeni bir kardeş, okul başarısızlığı gibi Psikolojik bozukluk ya da özkıyım varsa Birden fazla organ sisteminin tutulması Kalp hastalığı olmaksızın ani ritm bozukluğu Bilinç değişikliği

13 Zehirlenme ile getirilen hastada Vital bulgular (solunum, nabız, kan basıncı, vücut ısısı) Pupilla büyüklüğü ve reaktivitesi Bilinç durumu Cilt rengi, kusmuk ve nefesin kokusu

14 Ağızdan alındığında zehirlenmeye yol açmadığı kabul edilen maddeler* Kişisel bakım ürünleri Bebek şampuanı, losyon, sabun, alkolsüz ıslak mendiller Banyo köpüğü, Kozmetikler (ruj, allık, göz kalemi, dudak ve tırnak parlatıcıları, el losyonları) Saç spreyi ve biçimlendiricileri Şampuan (az miktar) Sakız, Ayakkabı cilası Güneş koruyucular Kırtasiye gereçleri** Mürekkep,Tebeşir Silgi, Su bazlı boya kalemleri Kurşun kalem, Fotoğraf Flaster, Paket köpüğü, Parafin Sulu boya, pastel boya Beyaz tutkal Oyuncaklar Oyun hamuru Diş halkası İlaçlar Antasidler (sürekli alınma dışında) Antibiyotikli kremler Kalaminli losyonlar Karboksimetil selüloz Klotrimazol içeren kremler Topikal kortikosteroidler Gliserol Gebelik önleyici ilaçlar (demir içermeyen) Titanyum oksit Diğerleri Oda spreyleri Alüminyum folyo Kül, çıra, Parafinli mum Mangal kömürü, Gazete, Duvar kağıdı Sigara külü, Nem giderici paketler (silika jel) Tütsü, Camcı macunu Susam yağı, Toprak Tatlandırıcılar (sakkarin, siklamat) * Bazıları mide barsak yakınmaları, öksürük, boğulma ve yabancı cisim aspirasyonuna yol açabilir. ** İçeriğindeki çözücü maddelerin etkileri dikkate alınmalıdır

15 Koma ya da konvülsiyona neden olan zehirlenme etkenleri Bilinç değişikliği Merkezi sinir sistemini baskılayanlar Antikolinerjikler Antihistaminikler Barbitüratlar Trisiklik antidepresanlar Etanol ve diğer alkoller Fenotiyazinler Sedatif hipnotikler Hücre hipoksisi yapanlar Karbonmonoksit Siyanür, Hidrojen sülfür Methemoglobinemi yapan maddeler Sempatolitikler Klonidin Metildopa Opiyatlar Tetrahidrazolin Diğerleri Bromür, Disülfiram Hipoglisemikler Lityum, Fensiklidin Fenilbutazonlar,Salisilatlar Konvulziyon Sempatomimetikler Amfetaminler ve türevleri Kafein, Kokain Fensiklidin, Teofilin Antidepresanlar Antipsikotikler (haloperidol, loksapin, fenotiyazinler) Diğerleri Antihistaminikler, Beta blokörler, Karbamazepin Hücre hipoksisi yapanlar, Organoklorlu insektisitler Kolinerjikler, Metanol, Etanol, Florür, İzoniazid (İNH) Ağır metaller (kurşun) Lokal anestezikler Meperidin, Fenoller, salisilatlar, Sitriknin,

16 Küçük çocuklarda (<10 kg) bir tableti/çay kaşığı bile öldürücü olabilen ilaçlar Trisiklik antidepresanlar (amitriptilin, imipramin, desipramin) Antipsikotikler (loksapin, tiyoridazin, klorpromazin) Sıtma ilaçları (klorokin, hidroksiklorokin, kinin) Antiaritmikler (kinidin, dizopramid, prokainamid, flekainid) Kalsiyum kanal blokörleri (nifedipin, verapamil, diltiazem) Beta blokörler (propranolol, sotalol) Opiyatlar (kodein, hidrokodein, metadon, morfin) Oral antidiyabetikler (klorpropamid, glibenklamid,glipizid)

17 Genellikle patognomonik bulgu yoktur Klinik belirtiler çoğu olguda 2-4 saat sonra ortaya çıkar 6-8 saat içinde klinik belirti görülmeyenlerde genellikle zehirlenme olmadığı düşünülse de bazı zehirlenmelerde klinik belirtilerin geç çıkabileceği unutulmamalıdır (Örneğin Amanita pholloides (6-24sa), asetaminofen (ilk 24 sa belirti vermeyebilir), talyum ve salisilat zehirlenmesi)

18 Sık Karşılaşılan Toksik Sendromlar Toksik Sendrom Zehirlenme Etkenleri Sık Görülen Belirti ve Bulgular Diğer Belirti ve Bulgular Sempatomimetik sendrom Kokain Amfetamin Psikomotor ajitasyon, midriyazis, terleme, taşikardi, hipertansiyon, hipertermi Konvülsiyon, rabdomiyoliz, kalp krizi, ölüm (kalp durması, konvülsiyon ya da hipertermi nedeniyle) Kolinerjik sendrom Organofofatlı ve karbamatlı insektisitler, Mantarlar (Clitocybe türü) Tükrük ve gözyaşında artma, terleme, bulantı, kusma, idrar ve dışkı kaçırma, kas kasılmaları, siyanoz, güçsüzlük, bronş salgılarında artış Bradikardi, miyozis, midriyazis, nöbet, solunum yetmezliği, ölüm (kas felci, solunum yollarının tıkanması ya da konvülsiyona ikincil olarak) Antikolinerjik sendrom Atropin, skopolamin Antihistaminikler Antiparkinson ilaçlar Antipsikotikler Trisiklik antidepresanlar, Mantarlar (Amanita muscaria) Bilinç durumundaki değişiklik (toksik deliryum), midriyazis, kuru/kırmızı deri, idrar retansiyonu, barsak seslerinde azalma, hipertermi, kuru muköz membranlar Konvülsiyon, aritmi, rabdomiyoliz, koma, işitsel/görsel sanrılar, ölüm (hipertermi ya da aritmi nedeniyle

19 Sık Karşılaşılan Toksik Sendromlar Toksik Sendrom Zehirlenme Etkenleri Sık Görülen Belirti ve Bulgular Diğer Belirti ve Bulgular Opiyoid sendrom Eroin Morfin Merkezi sinir sistemi baskılanması, miyozis, solunum baskılanması Hipotermi, bradikardi, hipotansiyon, merkezi sinir sistemi uyarılması, konvülsiyon, aritmi, Midriyazis (meperidinle) Yoksunluk Sendromu Alkol Barbitüratlar Benzodiyazepinler Kloral hidrat Meprobamat Metakualon Opiyatlar Paraldehit Hipertansiyon, taşikardi, nöbet, midriyazis, piloereksiyon, uyuyamama, gözyaşı artması, kas krampları, ishal

20 Pupil çapında değişiklik yapan zehirlenme etkenleri Miyozis yapanlar Midriyazis Yapanlar Sempatolitikler Kolinerjikler Sempatomimetikler Antikolinerjikler Klonidin, opiyatlar Diğerleri Barbitüratlar, etanol, izopropanol, fensiklidin, sedatif hipnotikler Organofosfatlı ve karbamatlı böcek öldürücüler, nikotin, fizostigmin, pilokarpin, ponsta ve subaraknoid kanama Amfetamin, kokain, dopamin, LSD, MAO inhibitörleri, nikotin Antikolinerjikler Trisiklik antidepresanlar

21 Özel kokular Koku İlaç ya da Zehir Armut Acı badem Sarımsak Çürük yumurta Çam Kloral hidrat, paraldehid Siyanür Arsenik, organofosfatlı insektisitler, talyum Hidrojen sülfür Metil salisilat

22 Toksikolojik araştırmalar; hiçbir zaman iyi bir anamnez ve fiziki muayenin yerini tutamaz Toksikolojik testlerde % oranında yalancı negatiflik % 7 oranında yalancı pozitiflik olduğu saptanmıştır

23 Zehirlenme ile gelen hastaya yapılacak yol gösterici laboratuvar tetkikleri Biyokimya testleri ( kan gazları, kan elektrolitleri, KC, böbrek fonk. testleri vb ) Tam kan sayımı Tam idrar tetkiki Pıhtılaşma testleri Sedimentasyon Radyolojik inceleme (bizmut, kalsiyum karbonat, demir tabletleri, kurşun, disk piller gibi metalik yabancı cisimler, potasyum tabletleri, cıva ve paketlenmiş kötüye kullanılan maddeler opasite verirler EKG, EMG, EEG Serum, dışkı, mide sıvısı, idrar, saç, tırnak, ve diğer dokularda toksik madde araştırması

24 Ülkemizde bazı zehirlenme etkenlerinin Kanda; salisilat, parasetamol, antiepileptikler, digoksin, etanol, metanol, pseudokolinesteraz aktivitesi İdrarda; esrar, kokain, eroin, amfetaminler gibi ilaçlar tespit edilebilir

25 Zehirlenmelerin çoğunda kan ya da idrarda etkenin saptanması uygulanacak tedaviyi etkilemezken; Salisilat, alkoller, parasetamol, teofilin, digoksin, ağır metal zehirlenmelerinde antidot verilmesi ve atılmanın artırılması için uygulanacak yöntemlerin seçiminde belirleyicidir.

26 Önce hasta sonra zehir tedavi edilmelidir Tedavi acil serviste başlar, gerekirse yoğun bakımda devam eder Hasta ile karşılaşan doktor önce yatıracak yer aramamalı, hastaya ilk müdahale olarak ne yapacağına karar vermelidir

27

28 Zehirle Temasın Kesilmesi Ortamdan uzaklaştırma Dekontaminasyon Emilimin azaltılması Spesifik Antidot Tedavisi Emilen Maddenin Atılımının Arttırılması Adsorban maddelerin kullanımı Diyaliz, hemoperfüzyon İdrar atılımının arttırılması Destek Tedavisi Gözlem Karar Verme

29 Zehirle temasın kesilmesi?

30 Zehirle temasın kesilmesi: İnhalasyon yolu ile olan zehirlenmelerde Hastanın ortamdan uzaklaştırılması Deri ile olan zehirlenmelerde Derinin yıkanması, elbiselerin çıkarılması Oral yolla olan zehirlenmelerde Hastanın oral alımın durdurulması Kusturma veya gastrik yıkama Barsak pasajının hızlandırılması amacıyla laksatif Aktif kömür ---- absorbsiyonun azaltılması

31 Arındırma Sağlık çalışanı, eldiven, maske ve gözlük kullanarak önce kişisel güvenliğini sağlamalıdır. Deriye bulaşmışsa; hastanın tüm giysileri çıkartılır. Göbek, tırnak içleri, saçlar ve tüm beden (vücut) su ve sabunla en az 30 dakika yıkanır. Basınçlı su ve krem kullanılmaz. Göze bulaşmışsa; Kontakt lensler çıkarılır ve yıkanır. Laktatlı Ringer, serum fizyolojik ya da çeşme suyu ile en az 20 dakika yıkanır. Solunum yoluyla bulaşmışsa; hasta ortamdan uzaklaştırılıp oksijen verilmeli, hava yolu tıkanıklığı yapabilecek nedenler açısından izlenmelidir. Erken entübasyon

32 Emilimin azaltılması Ağız yoluyla alınmışsa; Kusturma: İpeka şurubu Apomorfin Farenksin parmakla uyarılması Tuzlu su Sıvı bulaşık deterjanı Mide Yıkaması: Zehirlenme etkenininin uzaklaştırılmasındaki yararı tartışmalıdır (alınma zamanı?)

33 Yöntem Mutlaka orogastrik tüp Yıkama sıvısı olarak yetişkinde musluk suyu, serum fizyolojik (SF), çocukta yalnızca SF ya da ½ SF (Musluk suyu ; hipotermi ve hiponatremi! Bilinci kapalıysa entübe edildikten sonra mide yıkanır. Çene ile ksifoid arası ölçülerek ilerletileceği uzunluk Tüp yutturulurken hastadan yutkunması istenir. Midede olup olmadığının anlaşılabilmesi için stetoskop ile epigastriyum dinlenir Önce toksikolojik inceleme için örnek sonra yıkama Çocukta her seferinde 10 ml/kg, yetişkinde ml sıvı verilip geri alınarak alınan sıvı duru gelene dek işlem sürdürülür. Tüp çıkarılmadan önce aktif kömür verilir.

34 Aktif Kömür (Char Flo 240 ml sıvı içinde 50 gram aktif karbon): Toksinleri bağlayarak sindirim kanalından emilimini önler. Ağız yoluyla zehirlenmeyi izleyen ilk 1 saat içinde verilmeli Aktif kömürün tekrar dozları ; Fenobarbital Teofilin Trisiklik antidepresanlar Digoksin Karbamazepin Dapson Nadolol Salisilat Siklosporin Propoksifen Fenitoin zehirlenmelerinde endikedir

35 Aktif kömür; Hava yolu korunmuyorsa Sindirim kanalında mekanik/paralitik tıkanıklık varsa, Koroziv madde alınmışsa Endoskopi yapılacaksa aktif kömür verilmemelidir. Aktif kömür yakıcı alkali maddeler, siyanür, etanol ve diğer alkoller, florür, ağır metaller (demir, kurşun, lityum), potasyum ve bromürü bağlamaz.

36 Aktif kömür Yetişkinde ve çocukta 1g/kg ağızdan tek doz Toz biçimindeki aktif kömür 1 su bardağı (240 ml) su Yinelenen dozda aktif kömür 0,25-0,5 g/kg (en çok 50g/saat) 2-6 saatte bir İlk dozla birlikte katartik de verilir. Eucarbon tablet çok az aktif kömür içermesi nedeniyle aktif kömür yerine kullanılmaz.

37 Gastrik lavajın (Yıkama) sakıncalı olduğu durumlar!!!

38 Aşağıdaki durumlarda yıkama sakıncalıdır: Tüpün trakeaya kaçması, yemek borusu ya da mide rüptürü, aspirasyon gibi yaşamı tehdit eden olası komplikasyonlara müdahele koşullarının bulunmaması Bilinç değişikliğine ya da kısa sürede bilinç kapanmasına neden olabilecek zehir alınmışsa (entübasyon sonrası yıkanabilir) Konvülsiyon Yakıcı (kostik) madde alınmışsa Paketlenmiş kötüye kullanılan madde alınmışsa Aspirasyon riski yüksek hidrokarbon alınmışsa Zehirli olmayan madde alınmışsa

39 Aktif kömür ipeka şurubu ve N-asetilsisteini adsorbe eder!!! Aktif kömür verilen hastada ipekanın etkisi gözlenmez. Parasetamol zehirlenmelerinde antidot olarak kullanılan N- asetil sisteinde aktif kömürle adsorbe olur. Parasetamolu bağlamak için aktif kömür gereklidir. Bir aktif kömür, bir oral N-asetilsistein verilir. İV N-asetilsistein

40 Katartikler: Ciddi sıvı elektrolit kaybına yol açabileceği için rutin olarak kullanılmaz. Yalnızca yinelenen dozlarda aktif kömür uygulamasında tıkaç oluşumunu önlemek için verilir. Tıkaç oluşumu ya da paralitik ileus, İshal, hipovolemi, Barsak perforasyonu, batın travması, Böbrek yetmezliği (magnezyum içeren katartikler) durumunda kesinlikle uygulanmamalıdır. En güvenilir katartikler sorbitol ve magnezyum sülfattır. Tek başına sorbitol Türkiye de yoktur, jel aktif kömür içinde bulunmaktadır. Magnezyum sülfat, 250mg/kg (en fazla 3 g) ağız yoluyla verilir.

41 Tüm Barsak Yıkaması Sürekli salıveren, enterik kaplı ilaçlar, paketlenmiş maddelerle (eroin, kokain gibi) ve aktif kömür tarafından bağlanmayan etkenlerle (lityum, kurşun gibi) zehirlenmelerde uygulanır. Mekanik barsak tıkanıklığı ve delinmesi varsa, yakıcı madde alınmışsa ve hava yolu güvenliği sağlanmamışsa uygulanmaz.

42 Atılmanın Artırılması Zehir emildikten sonra bedenden atılmasının artırılması için kısıtlı sayıda zehirlenmede ve donanımlı sağlık kuruluşlarında çeşitli yöntemler uygulanır

43

44 İdrarın alkalileştirilmesi: Yetişkinde % 8,4 lük sodyum bikarbonat çözeltisinden 225 ml (10 ml lik ampullerden 23 ampul), çocukta ise 25 ml ven içine 1 saatte verilir. İdrar ph sı, Kan potasyum düzeyi, kan ph sı ve santral venöz basınç saatte bir kontrol edilir. Sıvı yüklenmesine bağlı akciğer ödemi en önemli istenmeyen etkidir.

45 Antidotlar belirli toksinleri biyokimyasal yolla zararsız hale getirirler Eğer zehirin bilinen bir antidotu varsa kullanılmalıdır.

46 Beta blokerler Demir Toksin Antikoagülanlar ve kemirgen öldürücüler Opioidler Digoksin ve kalp glikozidleri Parasetamol Benzodiazepinler Heparin Metil alkol Organofosfatlar Salisilatlar TS antidepresanlar Fenobarbital Etilen glikol, Alkolizm Antidot Glukagon Desferrioksamin/defereoksamin K vitamini Naloksan Digoksin bağlayan antikor N-asetil sistein Flumazenil Protamin Etil alkol Atropin, Pralidoksim Sodyum bikarbonat Sodyum bikarbonat Sodyum bikarbonat Tiyamin

47 Yaşamsal Bulguların Değerlendirilmesi A-Havayolu Travma kuşkusu varsa boyunluk takılır, omurga korunmaya çalışılır. Havayolu açılır(travma kuşkusu varsa baş geriye itilmemelidir). a. Baş koklama durumuna getirilir (baş geriye, çene yukarıya), b. Çene öne-yukarı kaldırılır ve ağız açılır, c. Havayolundaki yabancı maddeler temizlenir (Parmakla ya da Magill pensi ile çıkarılır, aspire edilir) d. Burun ya da ağızdan havayolu yerleştirilir, e. Endotrakeal entübasyon uygulanır.

48 B-Solunum Oksijen verilir (olabilirse maskeyle 6 L/ dk) Solunum yetmezliği, hipoksi ve bronkospazm varsa tedavi edilir. C-Dolaşım Kan basıncı, nabız ve ritm değerlendirilir, Kardiyak izlem yapılır, Damar yolu açılır, Kan örneği alınır, Ven yoluyla sıvı verilmeye başlanır (Serum fizyolojik, laktatlı Ringer vb.), İdrar sondası takılır.

49 Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi: Glasgow Koma Ölçeği ile değerlendirilir

50

51 Solunumla İlgili Sorunlar Solunum yetmezliği, Hipoksi Bronkospazm Oksijen desteği balon-valf-maske entübe edilerek ventilatör Bronkospazm varsa beta2 agonisti bronkodilatörler (Salbutamol)

52 Dolaşımla İlgili Sorunlar Bradikardi Atriyoventriküler bloklar EKG de QRS ve QT aralığında uzama, Taşikardi Hipotansiyon ve hipertansiyon

53 Bradikardi tedavisi Senkop ya da hipotansiyon gibi bulgular yoksa bradikardi ve AV bloğu tedavi etmek için acele edilmez. Hipertansiyona yanıt olarak gelişen bradikardi tedavi edilmemelidir.

54 Havayolu güvenliği sağlanır, solunum desteklenir, oksijen verilir, hipotermik hasta ısıtılır. Atropin yetişkinde ven içine 0,5-1mg (en çok 3 mg), Çocuklarda 0,02mg/kg (en çok 0,5 mg) Beta blokör ve kalsiyum kanal blokörü zehirlenmesinde glukagon (GlucaGen Hypokit, 1mg/mL glukagon hidroklorür) Kalsiyum kanal blokörü zehirlenmesinde % 10 luk kalsiyum glukonat İlaç tedavisine yanıt vermeyen bradikardide kalp pili takılır.

55 QRS uzamasının tedavisi (>0,10 saniye) Havayolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir, oksijen verilir. EKG de QRS süresi 0,10 sn den uzunsa, hipotansiyon ve ventrikül aritmisi varsa sodyum bikarbonat 1 meq/kg) Hiperpotasemi (K+ >5,5 meq/l) varsa ven içine Sodyum bikarbonat 1mEq/kg, Dekstrozun sudaki çözeltisi ve insülin (0,1 U/kg) Bradikardi ve AV bloğu eşlik ediyorsa atropin

56 Taşikardi tedavisi Hipotansiyon ve göğüs ağrısı ile birlikte değilse, sedasyon ve gözlem yeterlidir. Ciddi taşikardide ven içine propranolol, esmolol

57 Hipotansiyon tedavisi Havayolu güvenliği sağlanır ve solunum desteklenir, oksijen verilir. İntravenöz sıvı resusitasyonu (10-20 ml/kg serum fizyolojik) İnotrop ilaçlar Dopamin ven içine mikrogram/kg/dakika hızla başlanıp, infüzyon hızı yetişkinde 50 mikrogram/kg/dakika, çocukta 30 mikrogram/kg/dakikaya kadar artırılabilir. Efedrin, Adrenalin. Hipotansiyonun eşlik edebileceği tüm aritmiler tedavi edilir. Hipotermik hasta ısıtılır. Varsa özgül antidot Beta blokörler ve kalsiyum kanal blokörleri glukagon Teofilin ve kafein. propranolol ya da esmolol, Trisiklik antidepresanlar. sodyum bikarbonat

58 Hipertansiyon tedavisi Havayolu güvenliği sağlanır, solunum desteklenir ve oksijen verilir. Kan basıncı hızlı düşürülmez. Taşikardi yoksa, kaptopril tablet yetişkinde mg, çocukta 0,05-0,1 mg/kg 3-6 saatte bir (en çok 5-10 mg/kg/gün) çiğnenerek ya da Nitrogliserin - nitroprussid İV 2-10 mikrogram/kg/dk Taşikardiyle birlikteyse, propranolol ven içine 0,02-0,1 mg/kg ya da esmolol mikrogram/kg/dk verilir.

59 Bilinçle İlgili Sorunlar Zehirlenme etkenleri Bilinç değişiklikleri ve konvülsiyon Komanın ayırıcı tanısında 1. Elektrolit bozuklukları, 2. Endokrin bozukluklar (diyabetik ketoasidoz, hipoglisemi, hipotiroidi), 3. Merkezi sinir sistemi enfeksiyonları, 4. Hipoksi, hiperkarbi, 5. Üremi 6. Hipo/hipertermi, 7. Kafa travması, 8. Psikiyatrik sorunlar, 9. Kafa içi kanama ya da yer kaplayan oluşum, 10. Geçirilmiş nöbet, 11. Sepsis ve şok dikkate alınmalıdır.

60 Bilinç değişikliğinin tedavisi Havayolu güvenliği sağlanır, solunum desteklenir, oksijen Hava yolu refleksleri baskılanmış, hipoventilasyonu ve derin koma tablosunda olan hastalarda koma kokteyli dekstroz, tiyamin, nalokson, flumazenil Vücut sıcaklığı normale getirilir.

61 Konvülsiyon tedavisi Havayolu güvenliği sağlanıp solunum desteklenir ve oksijen verilir. Dekstroz, tiyamin ve nalokson uygun dozlarda uygulanır. Beden (vücut) sıcaklığı normale getirilir. Tedavide ilaçlar hızlı uygulandıklarında, solunum ve/veya kalp durması ve hipotansiyona neden olabilirler: - Diazepam : İV yetişkinde 5-10 mg, en çok 30 mg; çocukta 5 yaşın altında 0,1-0,3 mg/kg, 5 yaşın üstünde 1-2 mg, en çok 10 mg - Midazolam: İV 0,1-0,2 mg/kg - Fenitoin: İV mg/kg yavaş infüzyon biçiminde dk da - Fenobarbital: Ven içine 5-6 mg/kg yavaş infüzyon biçiminde 8-10 dk da, daha sonra 0,5-3 mg/kg/saat sürekli infüzyon - İzoniazid (INH) zehirlenmesine bağlı diazepama dirençli konvülsiyon tedavisinde piridoksin

62

63

64 Eklem Bacaklılar Böcekler Örümcekler Akrepler Sürüngenler Engerek yılanı Mercan yılanı Zehirli deniz canlıları

65 Balarısı, eşekarısı, sarıca arı ve karınca Yılda yaklaşık 25 ölüm Bal arısı %50 Sarıca arı ve diğerleri %50 Problemler Alerjik reaksiyon Anaflaksi Tosik zehir etkileri (ender)

66 Ani, yakıcı ağrı Kaşıntı Ödem Alerjik reaksiyon etkilenen alanı kapsar Dil-Boyun bölgesinde olanlar havayolunu tıkayabilir

67 Orta Yaygın kaşıntı Urtiker Sokulan bölgeden uzaklarda ödem Kızarıklık Şiddetli Laringeal ödem, üst havayolu obs. Ciddi bronkospazm, solunum güçlüğü Ağır hipotansiyon Anaflaksi

68 İğneyi çıkar Havayolu güvenliğini sağla Oksijen, solunuma yardım Şok pozisyonu Epinefrin (Auto-Injektor)( 0,01 mg/kg sc) TYD uygulamak

69 En Tehlikelileri Karadul Örümceği (Latrodectus mactans) Kahverengi keşiş Örümceği (Loxosceles reclusa)

70 Nörotoksiktir Sokulan yerde ani batıcı bir ağrı 15 Dak.-2 Saat arasında kas krampları görülür Üst Eks.: plöretik göğüs ağrısı Alt Eks./genital: abdominal ağrı, rijidite Kas seğirmesi, güçsüzlüğü, paralizi, göz kapağının düşmesi Terleme, gözyaşı, salivasyon, bronşiyal sekresyonda Anksiyete, başağrısı, huzursuzluk, baş dönmesi, bulantı, kusma, hipertansiyon Ödem, ciltte kızarıklık, konjuktivitis, kaşıntı Şok, respiratuar depresyon

71 Semptomlar birkaç saat içinde pik yapar, sonra azalır Genellikle 24 saat sürer Bazı semptomlar 4 gün sürebilir Mortalite oranı bilinmiyor Çoğu kişi tamamen iyileşir

72 Tedavi Lokal soğuk uygulama Semptomatik bakım Antivenom uygulama

73

74 Lokal bulgu ve belirtiler Lokal kabarıklık yada inflamasyon yoktur Lokal ağrı, hipersensitif Sistemik bulgu ve belirtiler: Huzursuzluk, ajitasyon Gözlerde hareketlilik Düşük koordinasyon, sulu 8geveleme) konuşma, yutma güçlüğü Salivasyon, wheezing, stridor Taşikardi, taşipne, hipertansiyon, bulantı, kusma

75 Tedavi Semptomatik, non-spesifik Antivenom uygulama

76 Engerek (Crotalidae) Çıngıraklı yılan Bakırkafalı yılan Pamukağız yılan (cotton mouth) Mercan Yılanları (Elapidae

77 Ağrı, kaşıntı İlerleyici ödem Bül, ekimoz Çürüklük, gangren Kan dolu kesecikler Güçsüzlük, terleme, bulantı, kusma Taşikardi, hipotansiyon, şok Pıhtılaşmada gecikme Dişeti kanaması Hematemez, melena, hematüri Uyuşukluk, ürperti, nörolojik semptomlar Dezoryantasyon, deliryum, koma infeksiyon Şok, MODS

78 Hastayı sakinleştirin Oksijen Proksimal konstrükte band ( + ) Isırılan bölgeyi temizleyin-bandajlayın Isırılan bölgeyi immoblize edin bağlı tutun Ödem için dikkatli olun Transport Antibiyoterapi Antivenom Şok ve enfeksiyon ted

79