OECD nin Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılmasına İlişkin Eylem Planı: 2014 Gelişmeleri

Transkript

1 OECD nin Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılmasına İlişkin Eylem Planı: 2014 Gelişmeleri Vergi Bülteni Tarih : Sayı : 2014/11 İçerik : Transfer Fiyatlandırması OECD nin Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılmasına İlişkin Eylem Planı: 2014 Gelişmeleri 1. Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılmasına İlişkin Eylem Planı 2014 de Neler Getiriyor? Temmuz 2013 de OECD tarafından ilan edilen Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılmasına İlişkin Eylem Planı 15 eylemi üç ana başlıkta topluyordu. Bu başlıklar ise; (i) kurumlar vergisinin uluslar arası düzeyde uyumu, (ii) vergilendirme ve özün önceliği ilkesinin eşgüdümlenmesi ve (iii) vergilendirmede belirlilik ve öngörülebilirlikle desteklenen bir şeffaflığın sağlanmasından oluşmaktaydı. Eylem Planına göre 2014 Eylül ayına kadar bir takım adımların atılması ve bazı raporların yayınlanması öngörülmektedir. Beklenen eylemler; Dijital ekonominin vergilendirmesine ilişkin rapor, Hibrid sözleşme, işlem ve kuruluşlara ilişkin düzenlemelerin gerçekleştirilmesi, Zararlı vergi rejimlerinin gözden geçirilmesi, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının (ÇVÖA) kötüye kullanımını engelleme, Gayrimaddi varlıkların transfer fiyatlandırması boyutunu ortaya koyma (1. Aşama), Transfer fiyatlandırmasında belgelendirme kuralları geliştirme, Çok taraflı uluslar arası bir enstrüman geliştirmesi hakkında raporu (1. Aşama) kapsamaktadır. Yukarıda bahsedilen çalışmalara ilişkin ilk taslaklar 2014 Şubat ve Mart ayları içinde kamuoyunun görüşlerini almak üzere yayınlanacaktır. Söz konusu çalışmalar, OECD Mali İşler Komitesinin alt çalışmagrupları tarafından sürdürülmektedir. Bu komitelere OECD üyesi ülkeleri temsilcileri yanısıra OECD üyesi olmayan G-20 ülkelerinin temsilcileri de eşit Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş a member of PricewaterhouseCoopers, BJK Plaza, Süleyman Seba Caddesi No:48 B Blok Kat:9 Akaretler Beşiktaş İstanbul-Turkey T: +90 (212) , F: +90 (212) ,

2 hak ve sorumluluklara sahip olacak şekilde katılımda bulunmaktadır. Ayrıca, gelişmekte olan ülkeler OECD Küresel İlişkiler Programı ve Birleşmiş Milletler gibi bazı mekanizmalar üzerinden görüşlerini OECD çalışma grupları ile paylaşmaktadır. Bunların yanında, OECD Mali İşler Komitesi Eylem Planı kapsamındaki gelişmeleri kamuoyuyla doğrudan paylaşmak amacıyla çeşitli bilgilendirme toplantıları düzenlemektedir. 2. Eylem Planına İlişkin OECD nin 2014 Yılı Değerlendirmeleri OECD Mali İşler Komitesi, 23 Ocak 2014 tarihinde Eylem Planı kapsamında gelişmeleri kamuoyuna duyurmak amacıyla bir webcast düzenledi. Webcast, OECD Vergi Politikası ve Yönetimi Merkezi Direktörü Pascal Saint-Amans yönetiminde diğer üst düzey yöneticilerinin katılımı ile gerçekleştirildi. Söz konusu webcast te sadece 2014 yılı değerlendirilmiş ve katılımcılar Eylem Planı kapsamında sürdürülen ve 2014 Eylül ayında tamamlanması planlanan çalışmalar hakkında detaylı bilgiler vermiştir. Saint-Amans, açılış konuşmasında Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılması Projesini karın beyan edildiği yer ile değerin oluşturulduğu yer arasında ayrım yapılması olarak tanımladı. Saint-Amans, konunun on yıldan fazla bir süredir tartışıldığını ve kamu gelirleri ve daha da önemlisi vergi sistemlerinin tarafsızlığı açısından hükümetleri yakından ilgilendirdiğini belirtti. Bunun yanında, Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılması Projesinde ortak hareket etmenin ve politik desteğin önemini vurguladı ve proje kapsamındaki OECD çalışmalarının çok önemli bir aşamasına gelindiğini ifade etti de Eylem Planıyla İlgili Beklenen Gelişmeler Kamuoyunu aydınlatma toplantısında Pascal Saint-Amans ın değerlendirmelerinin ardından OECD katılımcıları her bir eylem açısından görüş ve beklentilerini ayrı ayrı belirttiler. Bu bağlamda, 2014 Eylül ayına kadar OECD tarafından tamamlanması beklenen eylemler başlıklar itibariyle aşağıda değerlendirilmiştir Dijital Ekonomi Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılması Projesinin liderliğini yapan Raffaele Russo, 1. Eylem kapsamında Dijital Ekonomi Çalışma Grubu nun ilk toplantısını Ekim 2013 de gerçekleştirdiğini ve yeni toplantısını 2014 Şubat ayı içinde yapacağını belirtti. Bu toplantılarda Dijital Ekonomi Çalışma Grubu; (i) dijital ekonomiden kaynaklanan sorunların tespiti ve bunların vurgulanması, (ii) dijital ekonomide görülen iş modelleri ve bunların özelliklerinin belirlenmesi, (iii) bu özelliklerin projeye etkileri ve (iv) dijital ekonomide görülen matrahın aşındırılması ve karın aktarılması sorununa karşı ne tür eylemlerin alınacağı konuları üzerinde durmaktadır. Russo aynı zamanda dijital ekonomi ile ilgili çalışmaların diğer eylemlerle bağlantılı olduğunu belirtmiş ve sadece bu alanda alınacak önlemlerin sorunun çözümünde yeterli olmayacağını vurgulamıştır. Bu kapsamda, Aralık 2013 de ilan edildiği üzere dijital ekonominin vergilendirilmesi ile ilgili konular üzerinde duran taslak rapor Mart 2014 de kamuoyu ile paylaşılacak ve Nisan 2014 de rapor ile ilgili kamuoyunun görüşleri alınacaktır Hibrid Düzenlemeler Eylem Planında 2. Eylem olarak hibrid finansal sözleşme, işlem ve tüzel kişilerden kaynaklanan matrahın aşındırılması ve karın aktarılması konularında OECD Model Vergi 2

3 Anlaşmasına yeni hükümler eklenmesi ve ilgili ülkelere iç mevzuatlarında bu yönde düzenleme yapmalarının tavsiye edilmesi kararlaştırılmıştır. Konu ile ilgili olarak ilk toplantı 2013 Ekim, takip eden toplantı 2013 Aralık ayında düzenlenmiştir. Gerçekleştirilen toplantılarda hibrid düzenlemelerden dolayı birden fazla ülkede matrahtan indirim yapılması ve herhangi bir gelir oluşmamasına rağmen söz konusu düzenlemelerin indirime neden olmasının yarattığı sorunlar tartışılmıştır. Uluslar arası ve vergi idarelerinin işbirliği konularından sorumlu OECD temsilcisi Achim Pross, aynı OECD webcast inde hibrid düzenlemelere yönelik amaçlarının bu tür düzenlemelerin vergisel etkilerinin ortadan kaldırılmasını sağlamak olarak açıkladı. Pross, ayrıca hibrid düzenlemeler ile ilgili taslak raporun 2014 Nisan ayı başlarında yayınlanmasını beklediklerini belirtti. Bu kapsamda, 2014 Mayıs ayında bir de kamuoyunu aydınlatma toplantısı düzenlenecek Zararlı Vergi Rejimleri Eylem Planının ilanından sonra zararlı vergi rejimlerinin değerlendirilmesine ilişkin ilk toplantı 2013 Ekim ayında yapıldı. Takip eden toplantılar ise 2014 Şubat ve Mayıs Aylarında gerçekleştirilecek. Achim Pross, zararlı vergi rejimlerine ilişkin 5. Eylem hakkında OECD üye ülkelerinin vergi rejimlerinin gözden geçirilmesi aşamasında mevcut çalışmalar ve şeffaflık konularının ön plana çıkacağını söyledi. Pross ayrıca ülkelerin tercihli vergi rejimleri açısından bilgi değişimine ilişkin yeni bir yaklaşım geliştirildiğini ve bu yaklaşım ile talep üzerine paylaşılan bilgiler yanında üye ülkelerin vergi mevzuatlarını uygulayabilmek için ihtiyaç duydukları bilgilerin anlık değişiminin sağlanacağını ifade etti. Eylem planı kapsamında OECD üye ülkelerinin vergi rejimlerinin gözden geçirilmesi 2014 Eylül ayına kadar tamamlanacak ve aynı sürede konuyla ilgili bir rapor yayınlanacak. OECD yetkililileri ayrıca, G-20 ülkelerinden başlamak üzere OECD üyesi olmayan ülkelerin vergi rejimlerinin incelenmesine de 2014 Eylül ayında başlanacağını belirttiler Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının Kötüye Kullanımı Eylem Planının 6. Eylemi ile ÇVÖA ların şirket ve/veya kişilerce kötüye kullanımının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, ÇVÖA lar ve iç mevzuatta kötüye kullanımı engelleyici hükümlerin getirilmesi öngörülmekte; ÇVÖA ların çifte vergilendirmeme (double non-taxation) yaratma amacı gütmediğinin belirginleştirilmesi; henüz yürürlüğe girmeden vergi idaresinin ÇVÖA hakkındaki anlayışının ne olduğunun netleştirilmesi amaçlanmaktadır. Aynı webcast te vergi anlaşmaları, transfer fiyatlandırması ve mali işlemler konusunda OECD temsilcisi olan Marlies de Ruiter OECD Model Vergi Anlaşmasının bu konudaki çalışmaların özünü oluşturduğunu ifade etti. OECD Model Vergi Anlaşması konularında sorumlu olan 1 Numaralı OECD Çalışma Grubu bu eylemle ilgili çalışmaları sürdürmekte ve akit devletlerin bir ÇVÖA ile güttüğü amacın anlaşmanın uygulanması sonucu elde edilen sonuç ile uyumlu olmasını sağlayacak mekanizmalar üzerinde çalışmaktadır. Çalışma grubu tarafından dikkate alınan mekanizmalar ise (i) ÇVÖA lardan faydalanmanın sınırlandırılmasına ilişkin hükümler, (ii) işlem ile güdülen amacın belirlenmesine yönelik test ve (iii) bu konuda özel olarak geliştirilmiş diğer kurallardan oluşmaktadır. 3

4 1 Numaralı OECD Çalışma Grubu, 2014 Şubat ve Mart aylarında yapacağı toplantılarda bu konuda görüşmeler yapacak ve Mart 2014 de ÇVÖA ların kötüye kullanımı ile ilgili taslak raporu yayınlayacaktır. Ayrıca, 2014 Nisan veya Mayıs aylarından birinde kamuoyunu bilgilendirme toplantısı düzenlenecektir Gayrimaddi Varlıkların Transfer Fiyatlandırması Başta gayrimaddi varlıklar olmak üzere transfer fiyatlandırması konusu son yıllarda medyada sık sık gündeme gelmiştir. OECD, mevcut transfer fiyatlandırması kurallarının ciddi oranda matrah aşındırması ve karın aktarılmasına neden olduğuna inanmaktadır ancak Emsallere Uygunluk İlkesi yerine yeni bir mekanizmanın getirilmesini de çözüm olarak görmemektedir. Marlies de Ruiter webcast te OECD nin Emsallere Uygunluk İlkesi kapsamında ya da bu kapsam dışındaki bazı özel önlemleri de dikkate alacağını belirtti. Bu kapsamda 2010 yılında bir transfer fiyatlandırması projesi başlatmış ve kamuoyunca tartışılması için ilk taslak rapor Haziran 2012 de yayınlamıştır. Taslak rapor 2013 Ağustos ayında güncellenerek yeniden kamuoyuyla paylaşıldı. Proje ile güdülen amaç transfer fiyatlandırması nedeniyle elde edilen sonuçların değer yaratılması ile uyumlu hale getirilmesini sağlamaktır. 8. Eylem çerçevesinde OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberinde değişiklikler getirecek rapor 2014 Mart ve Mayıs aylarında 6 Numaralı Çalışma Grubunun yapacağı toplantılar sonucunda nihai halini alacak ve projenin bu kısmı böylece tamamlanmış olacaktır Transfer Fiyatlandırmasında Belgelendirme Bir çok ülke transfer fiyatlandırması açısından belgelendirme zorunluluğu getirmiş olmakla birlikte, sunulan bilgiler genel olarak ilgili işletmenin yerel faaliyetlerine ilişkindir. Dolayısıyla, vergi idarelerinin değer zinciri hakkında elde ettikleri bilgiler oldukça sınırlıdır ve resmin tamamını göstermemektedir. Bu sebepten, Eylem Planı kapsamında OECD ülkeleri çok uluslu şirketlere her bir ülkede sürdürülen faaliyetler, elde edilen gelirler ve ilgili ülkelerde ödenen vergileri bildiren yeni bir yükümlülük getirmeyi planlamaktadır. Bu kapsamda, 2013 Temmuz ayında transfer fiyatlandırmasında belgelendirme konusunda bir rapor ve 2013 Ekim ayında ülke bazında raporlamaya ilişkin bir anket yayınladı. OECD webcast inde ise konu ile ilgili olarak Marlies de Ruiter ülke bazlı belgelendirmenin ek bir unsur olarak vergi riskinin değerlendirilmesi için kullanılacağını belirtti. Ruiter, bu eylem ile amaçlarının bir yandan mükelleflerin transfer fiyatlandırması belgelendirmesine ilişkin uyum maliyetlerini dengelemek, bir yandan da vergi idarelerinin işe yarar bilgi edinmelerini sağlamak olduğunu açıkladı. Ülke bazlı belgelendirmeye yönelik şablon oluşturulmasına yönelik tasarının 2014 Şubat ayında yayınlanması beklenmektedir. Ayrıca konu ile ilgili 2014 Mart ayında bir kamuoyu bilgilendirme toplantısı organize edilecektir. Ruiter, OECD çalışma grubunun bahsi geçen şablonu 2014 Mayıs ayı içerisinde tamamlayacağını öngörmektedir Çok Taraflı Uluslar Arası Enstrüman Eylem Planı kapsamında OECD genel sekreterliği ilk aşamada çok taraflı uluslar arası enstrüman geliştirilmesi konusunda uluslar arası hukuk ve vergi hukuku uzmanlarının değerlendirmelerini ve OECD Mali İşler Komitesine bağlı çalışan 1 Numaralı Çalışma Grubunun görüşünü almaktadır. Bu aşamada matrahın aşındırılması ve karın aktarılmasına 4

5 karşı alınacak tedbirlerin uluslar arası bir anlaşma kapsamında uygulanabilirliği araştırılmaktadır. Yine bu kapsamda, 15. Eylem ile ilgili olarak Saint-Amans webcast te çalışmanın ilk aşamasının çok taraflı uluslar arası anlaşmanın uygulanabilirliğine ilişkin bir raporun hazırlanmasından ibaret olduğunu ve söz konusu raporun 2014 Eylül ayında yayınlanmasını beklediğini belirtti. 4. Sonuç ve Değerlendirme Genel olarak değerlendirilecek olursa, OECD Eylem Planının bir bütün olarak tasarlandığı ve sadece bir konuda alınacak önlemlerin yeterli olmadığı sonucuna varılabilir. Dolayısıyla, ülkelerin matrahın aşındırılması ve karın aktarılması konusunda tüm tedbirleri toplu olarak almaları gerekmektedir. O yüzden, konunun önemi IMF de dahil bir çok uluslar arası kuruluş tarafından dile getirilmektedir. Bunun yanında, OECD nin 23 Ocak 2014 tarihli son kamuoyu bilgilendirme toplantısından da anlaşılacağı üzere, OECD tarafından öngörülen eylemlerin Eylem Planında belirtilen sürelerde tamamlanacağını söyleyebiliriz. OECD her ne kadar önemli bir çalışmaya imza atıyor olsa da, alınacak kararların ve yayınlanacak raporların OECD ülkeleri üzerinde bağlayıcı niteliği bulunmamaktadır. Yukarıda bahsi geçen OECD webcast ve sunuma internet adresinden ulaşabilirsiniz. Saygılarımızla, Recep Bıyık Mevzuat Eğitim ve Araştırma Başkanı, YMM Özlem Güç Alioğlu PwC Türkiye, Ortak 5