Zehirlenme Tedavisinde Plazmaferez Uygulamaları

Transkript

1 Zehirlenme Tedavisinde Plazmaferez Uygulamaları Doç.. Dr. Cuma YıldY ldırım

2 Plazmaferez; Bir çok immünolojik ve toksikolojik ahatsızl zlıkta kullanılan lan ekstrakorporal olarak kanı temizleyen nonspesifik bir tedavi yöntemidir. Dau PC, editor. Therapeutic plasma exchange compendium,1st ed. Lakewood, CO: Cobe Laboratories Inc p Jones JS, Dougherty J. Current status of plasmapheresis in toxicology. Ann Emerg Med 1986;15: Nenov VD, Marinov P, Sabeva J, Nenov DS. Current applications of plasmapheresis in clinical toxicology. Nephrol Dial Transplant 2003;18: Shumak KH, Rock GA. Therapeutic plasma exchange. N Engl J Med 1984;22:

3 Tarihçe 1970 lerde araştırmacılar Müsküler Distrofi gibi otoimmün hastalıkların tedavisinde yeni bir tedavi yaklaşımını tarif ettiler.

4 Plazmaferez olarak isimlendirilen bu yöntem plazma separasyonu anlamına na geliyordu ve plazma exchange olarak isimlendirildi. Son yıllarda kullanım sınırlarında genişlemeler oldu. Bugün plazmaferez Myasthenia Gavis, Lambert-Eaton sendromu, Guillain- Barré syndromu ve Kronik demiyelinizan polinöropati gibi hastalıkların tedavisinde oldukça kabul gören bir tedavi yöntemidir.

5 Tanımlama Kan başlıca dört bölümden oluşur: Eritrositler, Lökositler, Trombositler, Plazma, Bu dört d komponentten herhangi birisinde problem varsa aferez prosedürü ile temizlenebilir.

6 Aşağıdaki aşamaları içerir: Hastanın kanının dışarı alınması, Alınan kanın sıvı ya da plazma kısmının kandan ayrılması, Tüm eritrosit ve lökositlerin tekrar hastaya verilmesi,

7 Geniş bir venden Periferik ya da santral damar yolu açılır.

8 Üç yöntem vardır Fasılalı Sıvı Santrifügasyonu; Yalnızca bir venöz kateter yeterlidir. Her seferinde yaklaşık 300 ml kan vücut dışına alınır. Plazma ve kan hücreleri ayrılır. Devamlı Sıvı Santrifügasyonu; İki venöz yol kullanılır. Bu yöntemde bir seferde çok az bir kan volümü vücut dışına alınır. Plazma Filtrasyonu; İki venöz yol kullanılır. Plazma standart hemodiyaliz ekipmanı ile filtre edilir. Her seferinde 100 ml kan vücut dışına alınır.

9

10

11

12 Karın krampları, Yan etkileri Kan basıncında azalma, Bitkinlik, Başdönmesi ve bayılma, Bulanık görme, Üşüme, Terleme,

13 Nadiren kanama problemleri ve allerjik reaksiyonlar görülebilir. Özellikle santral venöz kateter kullanılıyorsa bakteriyel enfeksiyon riski yüksektir. Antikoagülan olarak kullanılan sitrata bağlı kramplar ve uyuşukluk olabilir. Sitrat metabolizmasına bağlı olarak böbrek fonksiyonlarında değişiklik olabilir.

14 ACİL SERVİSTE PLAZMAFEREZ

15

16 Bu yöntem; y Ciddi zehirlenmelerde Seçilmi ilmiş hastalarda zehirin kandan hızlh zlı bir şekilde temizlenmesini sağlar

17 plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanan; ve vücutta düşük volümde dağılan toksinlerin temizlenmesinde etkilidir.

18 Hastanın aldığı ajanın ne olduğu bilinmiyorsa, Yüksek riskli ya da ölümcül bir tablo varsa, Bu durumda da uygulanabilir

19

20 İlaçları elimine etmek için plazmaferez Amiltiriptilin, Teofilin, Diltiazem, Karbamazepin, Cıva ve Vanadat gibi ağır metaller plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanırlar.

21 Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanan ilaçlar Yarılanma ömrü (saat) Dağılma volümü Bağlanma (%) Antibiyotikler Cloxacillin L 94 Dicloxacillin L 97 Oxacillin L 93 Clindamycin Doxycycline Antikoagülanlar Warfarin L/kg 97 Dicumarol L/kg 99 Antikonvülzanlar Fenitoin L/kg 90

22 Antienflamatuar ve analjezik ilaçlar Barbitüratlar Kardiyovasküler ilaçlar Phenylbutazone Indometacine Probenecid Piroxicam Sulindac Tolmetin Benoxaprofen Fenoprofen Ibuprofen Naproxen Mefenamic acid L/kg L/kg L/kg L/kg L/kg Tüm barbitüratlar % 90 dan az bağlanırlar Digitoxin L 93 Propranolol L/kg 93

23 Diüretikler Acetazolamide Frosemide Spiranolactone Oral hypoglycemic ilaçlar Acetazolamide Extensive Chlorpropamide Tolbutamide L/kg 95 Glyburide Glibornuride 8-95 Glipizide Psikoaktif ilaçlar Tatrehydrocannabiol L/kg 97 Methaqualone L/kg 90

24 Trankilizan ve antidepresanlar Chlorpromazine L/kg 98 Fluphenazine Chlordiazepoxide L/kg 94 Chlorazepate L/kg 97 Diazepam L/kg 96 Oxazepam L/kg Triazolam Haloperidol L/kg 90 Amitriptyline L/kg 94 Desipramine L/kg İmipramine L/kg Maprotilin L/kg 88 Nortriptyline L/kg 95 Proptriptyline L/kg 92

25 L-thyroxine Verapamil Diltiazem Karbamazepin zehirlenmelerinde de etkili bir tedavi yöntemdir. y

26 Dijital zehirlenmelerinde plazmaferez Antidigoksin antikoru tedavisinde digoksin-antidigoksin komplekslerinin böbrek yetmezliği yapmasına engel olmak amacı ile yardımc mcı tedavi yöntemi y olarak kullanılır.

27 Teofilin Zehirlenmelerinde Plazmaferez; Oral aktif kömür oldukça etkili olmasına rağmen inatçı kusma, paralitik ileus ve şuur bulanıklığı olan hastalarda yetersiz kalabilir. teofilinin eliminasyonunda da oldukça a etkilidir.

28 Amerikan Aferez Derneği (American Society for Apheresis (ASFA)); laç zehirlenmelerinde plazmaferez uygulamalarını Kategori II olarak kabul etmektedir. McLeod BC. Clinical applications of therapeutic apheresis. J Clin Apheresis 2000;15:1 5.

29

30

31 Mantar zehirlenmelerinde Plazmaferez Mantar zehirlenmelerinde yüksek başarı ile uygulanmaktadır. Amanita phalloides ölümcül olan amanita toksininden bol miktarda içerir. Tüm mantar zehirlenmelerinde bu toksin vardır.

32 Farklı serilerde % 20 den fazla mortalite oranını azalttığı tespit edilmiştir.

33 16 yaşında erkek hasta, Şikayeti; mide bulantısı kusma, Hikaye; mantar zehirlenmesi

34 ALT AST Geliş 6.saat 12.saat Pl. Sonrası 4. gün 5. gün

35 YILAN ISIRMALARINDA PLAZMAFEREZ

36 Elapidea, Viperidea, Hydropidae, Colubridae ve Crotalidae gibi bir çok yılan türü zararsızdır. Türkiyede en tehlikeli yılan y türüt Güneydoğu u Anadolu Bölgesi nde yaşayan ayan Vipera ammodytes meridionalis tir tir.

37 Yılan ısırmalarında durumu kritik olan hastalarda Agresif sportif tedavi ve antivenom tedavisinin yeri tartışılmazdır.

38 Yılan zehiri hematotoksik ve nörotoksik olan düşük d moleküler ler ağıa ğırlıklı peptit ve enzimleri içerir. i

39 Ayrıca bazı zehirler sitotoksik etkilidir. Doku nekrozu yaparlar. Bu hastalarda uygun olmayan tedavilerde ekstremite kayıplar pları bile olabilir.

40

41

42

43

44 Organik fosfor zehirlenmelerinde plazmaferez Organik fosfor zehirlenmesi ülkemizde çok sık görülür. Tedavisi zor ve sıkıntılıdır. Özellikle paraquat olmak üzere organik fosfor zehirlenmelerinde kullanılmıştır.

45 Sonuç Plazmaferez mantar zehirlenmeleri, bazı ilaç zehirlenmeleri (Trisiklik antidepresan, tetrasiklik antidepresan, L-thyroxine, verapamil, diltiazem, karbamazepin) ve bazı ağır metal zehirlenmelerinde (Cıva ve vanadate gibi) başarı ile uygulanabilir.

46 Yılan ısırmalarında özellikle hematotoksik ve nörotoksik olanlarda plazmaferez uygulaması mortaliteyi azaltacak, ekstremite kayıplarını önleyecek hem de tedavi sürecini kısaltacaktır.

47 Tüm diğer endikasyonlarda plazma proteinlerine % 80 den fazla bağlanan ve volüm dağılımı düşük olan (<0.2 l/kg bw) maddelerin alımında diğer tedavilere yardımcı olarak önerilir.

48

49 Teşekkürler