International Journal of Languages Education and Teaching

Transkript

1 ISSN: , Mannheim GERMANY p VIEWS OF ÖMER SEYFETTİN ABOUT THE PERIODS OF TURKISH LITERATURE ÖMER SEYFETTİN İN TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ 1 Mehmet YILMAZ 2 ABSTRACT Announcing the beginning of a new period in Turkish literature, New Language movement has been shaped as a consequence of the tragic events happened in The Balkans and appeared just as an obligation subsequent to the failure of Ottomanism policy. Some of the intellectuals of the period who came together under a single roof of Turkism, took up an awakening, a new attack which will hold the nation together in the search of a solution for the collapse of the state and political chaos. Having believed that a national awareness can only be exist with a national language, Ömer Seyfettin, in this term, goes towards especially history and language problem. His views about the periods of Turkish language and literature, at the same time include important ideas about how the national literature should be. In this study, Ömer Seyfettin s views about the periods of Turkish Literature will be analyzed. In this way, it is aimed to reach some results about the approach of the national literature tendency. Key Words: Turkish Literature, National Literature, Nationalism, Language. ÖZET Türk edebiyatında yeni bir dönemin başladığını haber veren Yeni Lisan hareketi Balkanlarda yaşanan acı olayların neticesinde şekillenmiş ve Osmanlıcılık politikasının iflas etmesinin ardından adeta bir zorunluluk olarak ortaya çıkmıştır. Türkçülük ilkesi çerçevesinde bir araya gelen dönemin bazı aydınları, siyasi kargaşaya ve devletin çöküşüne çare arayışı içinde devleti ve milleti bir arada tutacak, yeni bir hamlenin, uyanışın peşine düşmüşlerdir. Milli bilincin ancak milli bir dille oluşabileceğine inanan Ömer Seyfettin bu doğrultuda özellikle tarihe ve dil sorununa yönelir. Onun, Türk dili ve edebiyatının dönemleri ile ilgili fikirleri aynı zamanda milli edebiyatın nasıl olması hakkında da önemli fikirler içerir. Bu çalışmada, Ömer Seyfettin in Türk edebiyatının dönemleri ile ilgili görüşleri incelenecektir. Böylece, milli edebiyat cereyanının Türk edebiyatına yaklaşımı hakkında bazı neticelere ulaşmak hedeflenmiştir. Anahtar Kelimeler: Türk Edebiyatı, Milli Edebiyat, Milliyetçilik, Dil. Giriş Ömer Seyfettin özellikle dil alanında ortaya koyduğu fikirlerle çağdaş Türk edebiyatının temelini atan isimlerden biridir. Yeni Lisan hareketini Ziya Gökalp ve Ali Canip Yöntem gibi isimlerle birlikte başlatan yazar Türk edebiyatının dönemlerine gerek Yeni Lisan makalesinde gerek diğer yazılarında yeni bir bakış açısı geliştirir. Yeni Lisan hareketi her şeyden önce dilin sadeleşmesi düşüncesinden hareket eder. Ancak ortaya konulan fikirler sadece dil ile ilgili değil bir milletin edebiyatının nasıl olması gerektiği hakkında da önemli tezler içerir. Yeni Lisan makalelerinin dil 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Yrd. Doç. Dr. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Türkçe Öğretmenliği Bölümü, yilmazmirzamy@gmail.com

2 ÖMER SEYFETTİN İN TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ 1703 hakkındaki görüşleri ortaya koyan metinler olmasının yanında edebiyatla ilgili görüşler de barındır[ması] üstelik bunların, edebiyatın geneliyle ilgili harcıalem görüşler değil bizzat millî edebiyat la ilgili görüşler içermesi bunu gösterir. (Bozdoğan 2007: 254) Ona göre 20. Yüzyılın başlarına kadar olan süre içinde Türk edebiyatında milli bir tavırdan bahsetmek mümkün değildir. Millet olma bilinci ve vatan mefkûresinin toplumumuzda eksik oluşu edebiyatımızı ve dilimizi yüzyıllar boyunca eksik bırakmış; temeli kültürel değerlerimiz olan bir edebiyat anlayışının gelişmesini engellemiştir. Ömer Seyfettin, milli edebiyatı inşa edebilmek için eserlerinde iki temel konuya yönelir. Birincisi dilin millileştirilmesi meselesidir. İkinciyi ise, tarih bilincinin canlandırılması çabasıdır. Milli bir edebiyatın oluşturulması için tarihe yönelmek zorunludur. Öncelikle tarih şuuru toplumda oluşturulmalıdır. Ömer Seyfettin de milliyetçilik düşüncesinin ortaya çıkmasında özellikle yılları arasında Makedonya bölgesinin sınır boylarında yaptığı askerlik görevi etkili olmuştur. Balkan milletlerinin bağımsızlık mücadelesi onun kendi milli benliğine ulaşmasında etkin bir rol oynar: Balkan milletlerinin milli uyanış ve özgürlük hareketlerinin en çok etkinlik gösterdiği yerlerde görev alması Ömer Seyfettin e onları bu hareketlere götüren düşünceleri ve nedenlerini yakından görüp incelemek olanağını vermiştir. (Önertoy, 1992: 74) Balkan topluluklarının Müslüman-Türk düşmanlığı bu bölgedeki Türklerin ister istemez tepkisini çekmiş, ümmetçilik anlayışından ulus-devlet anlayışına geçilmiştir. Fransız ihtilalinden bu yana dünyaya yayılan milliyetçilik düşüncesi, birçok azınlığı bünyesinde barındıran Osmanlı İmparatorluğu için oldukça olumsuz gelişmelerin yaşanmasına sebep olur. İslamcılık ve Osmanlıcılık gibi siyasi görüşlerin iflas ettiğinin resmi ilanı, Balkan Savaşları yla kesinlik kazanır. Artık devlet kendini muhafaza etmek için kendi kökenine yönelmek zorundadır. Türkçülük tarihî bir zorunluluk halinde tezahür etmiştir. Ömer Seyfettin in geliştirdiği milliyetçilik düşüncesi de bu tepki içinde değerlendirilmelidir. Milli edebiyat için 1911 de Genç Kalemlerde yayımlanan Yeni Lisan makalesi başlangıç olarak kabul edilmektedir. (Argunşah 2007: 179) Yeni Lisan makalesi Ömer Seyfettin in edebiyatımız ile ilgili görüşlerini derli toplu sunması açısından önemlidir. Dil meselelerini temel alan yazar, edebiyatımızın muhtelif dönemlerini dil meselesi çerçevesinde değerlendirir. 1. Eski Edebiyat (Divan Edebiyatı) Ona göre eski edebiyatımızın en büyük kusuru, Arapça ve Farsça kaidelerinin hâkimiyeti altında bir lisan geliştirmesidir. Aslında Arapça ve Farsçadan kelime alışverişinde bulunmamızın bir sakıncası yoktur. Yanlış olan şey bu dillere ait dil bilgisi kurallarının Türkçenin yapısını bozmasıdır. Bu durum dünyanın hiçbir edebiyatında görülmeyen hastalıklı bir dil yapısının oluşmasına yol açmıştır. Başka

3 1704 Mehmet YILMAZ dillere ait dil bilgisi kurallarının Türkçeye girmesinin temel sebebi tezeyyün fikri dir. (2001a: 102) Dili etkili ve güzel kullanma kaygısı, olduğundan farklı bir yapıya dönüştürür. Ömer Seyfettin daha da ileri giderek eski lisan için o bir ucubedir (Ömer Seyfettin, 2001a: 114) ifadesini kullanır. Eski edebiyat, dil bilgisi yönüyle Türkçeye muhaliftir: Hicretimizin ilk asırlarında Arabi ve Farisi birçok kelimeler lisanımıza girmiş. Bunun kat iyen zararı yok. Lakin edebiyat, sanat ve dolayısıyla tezeyyün fikri Arap ve Farisi kaideler de getirmiş. Türkçe muvazenesini kaybetmiş. Tabiata muhalif ve son derece sun i bir hal kesp etmiş. (Ömer Seyfettin, 2001a: 102) Divan edebiyatı başlangıcından itibaren taklitçidir. Taklit zihniyeti yüzümüzü Batı ya döndükten sonra da devam eder. Ömer Seyfettin genel olarak edebiyatımızı taklitçi bulur ve özellikle iki dilin edebiyatımızı şekillendirdiğini belirtir. Bu şekillendirme aslında kültürel zihniyetin oluşmasında da önemli rol oynar. Müslüman olduktan sonra hayat tarzımızı belirleyen İslami kurallar İran aracılığıyla hayatımıza girer. Batılılaşmada örnek aldığımız toplum ise Fransızlardır: Mutlaka bir devre istiyorsanız söyleyelim ancak iki devre vardır: 1- Şarka doğru: İran a 2- Garba doğru: Fransa ya (2001a: 103) Eski edebiyatımızı içerik yönüyle de eleştiren Ömer Seyfettin, Tanzimat tan itibaren söylenegelen şiir/gerçeklik meselesine değinir. Ona göre divan şiirinde hakiki aşk yoktur. Hayatın gerçeklerinden uzaklaşan şairler, hayal dünyalarında yarattıkları farklı özelliklere sahip mahlûkları sevmeye başlamış, bu durum hayata karşı geliştirilen tavrı doğrudan etkilemiştir. İnsan unsuru edebiyatın temelini oluşturur. İnsanın nasıl anlatıldığı o toplumun gerçekliğe bakışını da ortaya koyar. Divan şiirinde Hakiki aşklar olmayınca şairler hayalleriyle muaşakaya başlamışlar dır. (2001a: 104) Buna bağlı olarak insanı anlama ve tanıma noktasında divan şiirinin kültürümüze herhangi bir katkısı olmamıştır. Eski edebiyatın belli bir milleti olmadığından, o edebiyattan hareketle bir toplumun özelliklerine ulaşmak mümkün değildir. Milleti olmayan bir edebiyatın doğal olarak vatanı da yoktur. Bu sebeple Eski lisan ortadan kalkmalıdır Onu ne Araplar, ne Acemler, ne de Türkler, hulasa kimse kabul etmez (2001a: 120) Eski edebiyatın lisanı Türkçe olmadığı için bu lisanın ürünlerinin Türkçenin gelişimine herhangi bir etkisi yoktur. (2001a: 122) Bilakis en büyük divan şairlerinin eserlerinde bile birçok dil bilgisi hatasıyla karşılaşmak mümkündür. Divanları, eski yeni mecmuaları karıştırınız. En büyük şairlerimizin bile yazılarında birçok hata bulacaksınız. (2001a: 250) Bu durum dilin kendi kuralları içinde sağlıklı bir kanalda gelişimini engellemiştir. Ömer Seyfettin, divan şiirinde sadece saf Türkçeyle yazılmış bazı parçaları beğenir. Türkçe asli yapısına sadık kalınarak geliştirilebilseydi altı asırlık birikim dilimizin bugün büyük bir güç olarak doğmasını sağlayabilirdi. Ancak taklitçi

4 ÖMER SEYFETTİN İN TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ 1705 zihniyet milli olma şuurunun temelini teşkil eden dil sağlığını bozarak en büyük zararı vermiştir. Ömer Seyfettin, divan şiirinde saf Türkçeye bağlı olarak yazılan eserlere Nedim in bazı şiirlerini örnek gösterir. (2001a: ) 2. Tanzimat Edebiyatı Ömer Seyfettin e göre Tanzimat la birlikte Garp medeniyetini olduğu gibi kabul etme düşüncesi başlamıştır. Yenilikleri başlatma adına Tanzimat önemlidir ancak eksik yönleri bulunmaktadır. Her şeyden önce Tanzimat aydınlarının hareket noktası milliyetçilik değildir. Vatan kavramı, milletin selameti ve gelişimi gibi kendilerince iyi niyetli düşüncelere sahip olsalar da Tanzimatçılar için milli düşünce Osmanlının bütün unsurlarını kapsayan bir zihniyetin yansımasıdır. Ömer Seyfettin Tanzimat aydınları hakkında yorumda bulunurken hepsi ümmet sisteminin terbiyesiyle yetişmişlerdi. Millet mefhumuna akıl erdiremiyorlardı. (2001b: 20) ifadelerini kullanır. Bu durum Tanzimat Döneminde bir ikiliğin ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bir yanda ikna edilmeye çalışılan ve sonsuz haklar tanınan azınlıklar diğer yanda farklı etnik grupları bir arada tutmaya çalışan birlik fikri. Bu ikilik Ömer Seyfettin e göre Meşrutiyetin ilanına kadar devam etmiştir. (2001b: 20) Meşrutiyetle birlikte özellikle Balkanlardaki etnik grupların faaliyetleri yürütülen politikanın yanlışlığını ortaya koymuştur. Dil ve edebiyat açısından Tanzimat dönemi aydınının en büyük eksikliği, tabii lisanla iskolastik lisan arasındaki farklılığı görememeleridir. Eğer halkın günlük hayatında kullandığı tabii lisan fark edilmiş olsa idi Tanzimat edebiyatının ilk örneklerinden itibaren Arapça ve Farsçanın kaideleri dilimizden atılmış olurdu: Siyasi Tanzimatçılar edebiyatla lisan meselesini pek kurcalamıyorlar, eskiyle iktifa ediyorlardı. Tanzimat ın başlarında ümmet edebiyatı iskolastik lisan olanca kuvvetiyle yaşadı Siyasi Tanzimatçılar gibi Şinasi de arkadaşları da tabii lisanla iskolastik lisanın farkını göremediler. (2001b: 21-22) Ömer Seyfettin Tanzimat Döneminde dil alanında yapılan çalışmaları yeterli görmemekte, dönemin yazar ve şairlerini eski edebiyatın dil zihniyetini devam ettirmekle itham etmektedir. Fikirleri garp edebiyatından mülhemdi. Lisanı şarkın eski dini lisanıydı. (2001b: 23-24) ifadesi onun Tanzimat Dönemine bakışının özeti niteliğindedir. Bununla birlikte Tanzimat Döneminde Türkçenin asli yapısına dönmek için yapılan bazı olumlu işlerin olduğunu da vurgular. Ömer Seyfettin Tanzimat Dönemi edebiyatçılarından özellikle Ziya Paşa nın Türkçe ile ilgili görüşlerinden övgüyle bahsetmektedir. (2001: 22-27) Namık Kemal i özellikle nesir dilindeki terkiplerden kurtulamadığı ve eski lisanı devam ettirdiği için eleştirmektedir. (2001b: 23) Muallim Naci ve Abdülhak Hamit Tarhan için ise ağır eleştiriler getirmektedir. Muallim Naci divan şiirini savunduğu için eleştirilmiştir. (2001a: 89) Abdülhak Hamit ile ise açıkça alay edilmektedir:

5 1706 Mehmet YILMAZ Abdülhak Hamit niçin dahi? Onun vasıflarını arayalım. Bu zatın vasıflarını arayalım. Bu zatın eserlerini kimse okumaz, kimse anlamaz. Ahaliden kimse Hamit in eserlerini okumamıştır. Okusa da tabi anlamaz. (Ömer Seyfettin, 2003: 119) Abdülhak Hamit in eski dile bağlılığı halktan kimsenin eserlerini okumaması, anlamaması şeklinde yorumlanmıştır. Anlaşılmayan insan dahi zannedilmektedir. Çok büyük fikirler ürettiği için değil, çok basit meseleleri bile ağır ve süslü bir dille anlattığı için dahi sanılmaktadır. Eski dil anlayışı Tanzimat Döneminde devam etmekle birlikte bir arayış başlamış halk dili ile ayan dili arasındaki farklılığın ortadan kalkması için fikirler geliştirilmiştir. Şinasi nin atasözlerini derlemesi, Namık Kemal in Divan şiirini sarsan eleştirileri, Ziya Paşa nın Şiir ve İnşa da ileri sürdüğü fikirler Ömer Seyfettin tarafından olumlu karşılanmıştır. Dil alanında yenilik ve Türkçenin kendi kişiliğini bulması adına yeni atılımlar beklenirken Servet-i Fünun edebiyatının ortaya attığı fikirler birçok eleştirmen tarafından olduğu gibi Ömer Seyfettin tarafından da bir geriye dönüş olarak değerlendirilmiş ve ağır bir üslupla eleştirilmiştir. 3. Servet-i Fünûn Edebiyatı Ömer Seyfettin e göre Servet-i Fünûn edebiyatı ithaldir. Özellikle Fransız edebiyatının etkisi bu dönemde açıkça görülmektedir. Bu sebeple, Servet-i Fünun edebiyatının milli olması mümkün değildir. Ömer Seyfettin Cenap ve Fikret in şiirlerini beğendiğini ancak bu eserlerde kendimize ait hiçbir unsurun bulunmadığını belirtir: Fikret le Cenap cidden güzel, fakat son derece milletimize, hissimize, zevkimize muhalif Fransızca şiirler vücuda getirmişler. (2001a: 104) Dilde Tanzimat yıllarından itibaren gerçekleştirilmeye çalışılan sadeleşme hareketi, Servet-i Fünun la beraber sekteye uğramış, eski edebiyatı aratacak suni bir dil oluşturulmuştur. Ömer Seyfettin Otuz beş sene evvel başlayan sadeliği öldüren onlardır Onların öyle mısralarına, öyle cümlelerine tesadüf olunur ki içinde hiç Türkçe yoktur. (2001a: 105) cümleleriyle Servet-i Fünun un dil anlayışına karşı çıktığını belirtir. Acem edebiyatının dilini kullanarak meydana getirilen Frenk edebiyatı soğuk, manasız, tatsız gibi sıfatlarla nitelendirilir. Ona göre Servet-i Fünun edebiyatının dili Türkçe değildir. Sonradan oluşturma sun i ve soğuk bir dildir. Bu dilin Türk milletine hitap etmesi, bizim duygu ve düşüncelerimize tercüman olması düşünülemez. Halkın anlamadığı bu edebiyattan zevk alması da imkânsızdır. Ömer Seyfettin görüşlerini şu cümlelerle özetler: Acem edebiyatından talan ettiğimiz terkipler ve vasf-ı terkiplerle son derece gayr-ı milli ve soğuk, manasız, tatsız bir Frenk edebiyatı vücuda getirdik. (2001a: 380)

6 ÖMER SEYFETTİN İN TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ 1707 Bu dönemde ortaya konulan eserler, Türk edebiyatının dönemleri içinde değerlendirilemez. Zira Servet-i Fünun edebiyatının edebi görüşü, milleti küçümsemeye, bunun da ötesinde yok saymaya yönelik bir anlayışı yansıtır. Günlük konuşma dilinin inkâr edildiği bir zeminde Türkçeden bahsetmenin, Türkçe eserler üretmenin olanaksız olduğunu Servet-i Fünun edebiyatçıları kanıtlamışlardır. Servet-i Fünun edebiyatının edebi görüşünden bahsederken Ömer Seyfettin şu ifadelere yer verir: Konuşulan tabii lisan adîdir. Beyanımıza edebi bir renk vermek için mutlaka Arapça ve Acemce terkipler kullanmalıyız. Hece vezinleri iptidaidir, ahenkten mahrumdur Türkçe diye bir lisan yoktur. (2001b: 130) Bu durum zorunlu olarak Servet-i Fünun edebiyatını milli edebiyat anlayışının dışına itmektedir. Ömer Seyfettin en ağır eleştirilerini bu dönem edebiyatçılarına yöneltmiştir. 4. Fecr-i Ati Ömer Seyfettin Fecr-i Ati edebiyatını Servet-i Fünun un bir devamı olarak görmektedir. Fecr-i Ati nin getirdiği bir yenilik yoktur. Tek meziyetleri Servet-i Fünunu taklit edebilmeleridir. Aslında taklidi bile tam olarak yapamamaktadırlar. En azından Servet-i Fünunu güzel bir şekilde taklit edebilselerdi; belki üzerinde konuşulabilecek birkaç eser üretebilirlerdi: Fecr-i Ati: Bunların yegâne meziyeti dünküler namına verdikleri eski Servet-i Fünun kümesinin mahiyetini, tamamıyla değilse bile nispeten anlamış olmalarıdır. Fakat henüz kendileri de yeni bir şey yapmamışlar, ancak beğendikleri dünkülerin sun i eserlerini sayfa sayfa tekrar etmişlerdir. (2001a: 105) Ömer Seyfettin in milli bir dil ve edebiyat için ümidi yine de bu gençlerdedir. Fecr-i Ati içinde yer alan birçok edibin zamanla Milli edebiyat anlayışını oluşturacaklarını sanki o günlerden görmüş, hissetmiştir: Fakat vatanın bütün ümidi yine onlardadır hiç şüphesiz asırlardan beri bizi milli bir edebiyattan mahrum bırakan eski ve sun i lisanı terk edeceklerdir. (2001a: 105) Ömer Seyfettin in Fecr-i Ati ye bağlı genç edebiyatçılar için ileri sürdüğü bu öngörüsü doğru çıkacak, Balkan Savaşları nın ardından dönemin büyük yazarları Fecr-i Ati den ayrılıp Milli Edebiyatın saflarına katılacaklardır. 5. Milli Edebiyat

7 1708 Mehmet YILMAZ Ömer Seyfettin kendi dönemine kadar olan süreçte milletimize ait bir edebiyatın olmadığı görüşünü ısrarlar vurgular. Yüzyıllar içinde milli bir edebiyat tahsis edemeyişimizin en önemli sebebi ise milli bir dilimizin olmayışıdır. Milli bir edebiyatın oluşması için ise ilk şart milli bir dil vücuda getirmektir. Bunun için Türkçenin yabancı dil kaidelerinden uzaklaşması şarttır. Ömer Seyfettin başta Yeni Lisan makalesi olmak üzere bu konu ile ilgili yazdığı muhtelif makalelerinde bu fikirler etrafında dönmektedir. Milli bir edebiyat vücuda getirmek için oluşturulması gereken milli dilin özelliklerini şu şekilde sıralar: 1-Arabî ve Farisî kaideleriyle yapılan bütün terkipler terk olunacak. 2-Türkçe cem edatından başka kat iyen ecnebi cem edatları kullanılmayacak 3-Diğer Arabî ve Farisî edatları da atacaksınız! Türkçeleşmiş olan ama, şayet, şey, keşke gibileri kullanılacak. (Ömer Seyfettin, 2001: 108) Ona göre, bir topluluğun millet olabilmesi için gerekli ilk şart, milli bir dil sahibi olmasıdır. Ancak o zaman o topluluğun kültürel değerlerinden bahsetmek mümkün olacaktır. Milli edebiyat, Türk milletinin değerlerinden ortaya çıkacaktır. Bu edebiyatı inşa edebilmek için halkın kaynaklarına yönelmek Türk milletinin diğer milletler gibi ayrı bir millet olduğunu kabul etmek gerekir. Ömer Seyfettin Milli edebiyat görüşünü şu şekilde özetler: Milli edebiyatçılar Bunların nazarında, Türkler de her millet gibi ayrı bir millettir. Her millet gibi Türkün de kendine mahsus vazları, lisanı, hayatı vardır Konuşulan lisanla yazılan lisan arasında lügat, sarf, nahiv farkı yoktur Türkçenin tecvidine uymayan Acem aruzu samimi bir şiir aleti olamaz. Asrî edebiyatın nevilerini kabul etmeli konuştuğumuz tabii lisanla yazmalıyız Milli aruzumuz kelimelerin ahengine tecvidine uyan lisanımızın sinesinden doğan hece vezinleri dir. (Ömer Seyfettin, 2001b: ) Bu kurallara dayalı bir edebiyat anlayışı Türk halkının hayat telakkisini bizlere sunacaktır. Halkın konuştuğu Türkçe milli edebiyatın temeli olacaktır. Milli Edebiyat akımı kendinden önceki dönemleri milli olmama kuralı çerçevesinde eleştirmiş, edebi değeri bu kaideye bağlı olarak belirlemiştir. Ömer Seyfettin in Türk edebiyatının dönemleri ile ilgili değerlendirmeleri kendilerine kadar olan süreçte milli bir dilin olmadığı görüşüne dayansa da bu durum bir milletin kültürünü, hayatı algılama tarzını ve edebiyatını doğrudan etkilediği için yönelttiği eleştiriler aslında sadece dil anlayışı ile sınırlı değildir. Her şeyden önce Türklerin diğer milletler gibi ayrı bir millet olduğu kabul edilmelidir. Bütün milletleri kendi bünyesinde birleştirmeye çalışan Osmanlıcılık zihniyetinden uzaklaşmayı gerekli kılan bu yaklaşım, edebi sahada üretilen eserlerle ilk olarak gün yüzüne çıkar. Türklerin ayrı bir millet olduğunu kabul etmek ise onların kendilerine ait bir lisanları olduğunu benimsemeyi gerekli kılar. Böylece farklı birçok dilin karışımından oluşan imparatorluk dilinden uzaklaşılacaktır. Sonuç

8 ÖMER SEYFETTİN İN TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ 1709 Ömer Seyfettin 36 yıl süren kısa yaşamında Milli bir edebiyatın çerçevesini oluşturmaya çalışmıştır. Eserlerinde Milli edebiyat anlayışının uygulanışını görmek mümkündür. Onun asıl yeniliği dil alanında gerçekleştirdiği büyük inkılâptır. Ali Canip Yöntem in de belirttiği gibi Ömer Seyfettin e kadar devam eden bir edebî lisan, Ömer Seyfettin le başlayan diğer bir edebî lisan vardır. (Yöntem, 2005: 362) Onun Türk edebiyatının dönemleri ile ilgili görüşleri milli bir lisan vücuda getirmek amacına göre şekillenir. Ömer Seyfettin, Türk edebiyatı tarihine yazılı eserlerimizin ne kadar Türkçe olduğu ölçütüne bağlı olarak bakar. Kendi dönemlerine kadar olan sürecin Türkçe ve Türk milleti açısından pek de iç açıcı olmadığını tespit eder. Milli bir dil oluşturulmadığı için milli bir edebiyat inşa edilememiştir. KAYNAKLAR Argunşah, Hülya (2007). Milli Edebiyat, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara: Bozdoğan, Ahmet (2007). Birinci Yeni Lisan Makalesini Milli Edebiyat Akımının Bildirgesi Olarak Okumak, C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI/2, Ömer Seyfettin (2001a). Makaleler 1, İstanbul: Dergâh Yayınları. Ömer Seyfettin (2001b). Makaleler 2 Tercümeler, İstanbul: Dergâh Yayınları. Ömer Seyfettin (2003). Efruz Bey, Ankara: Bilgi Yayınevi. Önertoy, Olcay (1992). Ömer Seyfettin de Milliyetçilik Düşüncesi, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, Yöntem, Ali Canip (2005). Prof. Ali Canip Yöntem in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri (Hzl. Ahmet Sevgi-Mustafa Özcan), Konya: Tablet Kitapevi.