Gümrük Tarifeleri. Gümrük Tarifesi Esasları. Gümrük Tarifelerinin Geleneksel Amaçları

Transkript

1 Gümrük arifeleri Gümrük arifelerinin Geleneksel maçları Hazineye Gelir ağlamak Yoğun kullanılan ithal malları üzerine konulur. ekabetten oruma ağlamak İthal ikamesi amacıyla bir sektörün korunması amacıyla konulur. Yüksek yurtiçi fiyat ile düşük dünya fiyatı arasındaki fark kadar konulur. Gümrük arifesi Esasları pesifik Vergiler Birim ve ağırlık gibi malların fiziki birimleri üzerinden alınan vergilerdir. d Valorem Vergiler Malın değerinin belirli bir yüzde oranı şeklindedir. arma Gümrük Vergileri Bir malın hammaddesinden spesifik vergi alınırken katma değer oluşturan diğer kısmından yurtiçi sanayiyi korumak amacıyla ad valorem vergi alınır. 1

2 Gümrük arifesi Esasları pesifik vergiler, Vergide adalet ilkesi ile bağdaşmaz Enflasyona karşı koruma sağlamazlar. Gümrük arifesi Esasları d Valorem vergilerde ürünün değerinin belirlenmesi F..B. (Free n Board Güvertede eslim): Malın İhracatçının limanında gemiye yüklendiği fiyattır. C.I.F. (Cost, Insaurance and Freight Maliyet, igorta ve Navlun), malın ithalatçı ülkenin limanına vardığı andaki fiyatı olup maliyetle birlikte taşıma ve sigorta giderleri toplamından oluşur. Gümrük Vergisinin Etkileri ısmi Denge Yaklaşımı Dışa apalı bir ekonomide yurtiçi fiyat P3 tür Dünya fiyatının olduğunu varsayalım. Yurtiçi Üretim = Yurtiçi üketim = İthalat = - oranında gümrük tarifesi konulsun. F Yurtiçi üretimdeki artış = Yurtiçi Üretim = Yurtiçi üketimde zalış = Yurtiçi üketim = P3 İthalat = M N H 2

3 Gümrük Vergisinin Etkileri ısmi Denge Yaklaşımı Üretim Etkisi Yerli üretim artar; ithalat azalır. aynaklar marjinal verimi düşük olan ithal ikamesi üretimine kayar. Yurtiçi üretiminden kaynaklanan kayıp (dünya kaynaklarının etkin kullanılmaması) a üçgeninin alanına eşittir. üketim Etkisi F üketim malı pahalılaştığı için ithal malının talebi azalır. üketicinin refah kaybı b üçgeninin alanına eşittir. Dış icaret Etkisi P3 Dış ticaret hacmindeki daralmayı ifade eder; a ve b alanının toplamına eşittir. d M a c N b Gelir Etkisi Hazineye sağlanan gelir c dikdörtgeninin alanına eşittir. H Bölüşüm Etkisi lusal gelirin bir kısmı tüketicilerden üreticilere transfer olur. D alanına eşittir. arifelerin ant Etkisi üketici antı üketicin ödemeyi kabul edeceği en yüksek fiyat ile ödediği fiyat arasındaki farkı gösterir. F Üretici antı Üreticilerin uzun dönemde kendilerine yapılmasını istediği ödemenin üzerindeki miktarı ifade eder. N H L M Dünya fiyatı iken tüketici rantı -F- alanına eşittir. tutarında bir tarife konulduğunda tüketici rantı -F-N olur. erbest ticarette H--L alanı ise üretici rantıdır. tutarında bir tarife konulduğunda fiyatlar üretici rantı H--M olur. Gümrük arifelerinin Ekonomik Etkileri lusal gelir ve istihdam artışı arifeler toplam talebi yabancı mallardan yerli mallara kaydırmaktadır. Dış ticaret bilançosu açıklarını giderme Gümrük tarifelerinin ithalatı kısıtladığı ölçüde ülkenin döviz rezervlerinden tasarruf sağlanır. Dış ticaret hadlerini iyileştirme Gümrük tarifeleri ticaret hadlerini koyan büyük ülke lehine değiştirmektedir. Gelir dağılımını düzenlemek Zengin kesimin tükettiği lüks mallara tarifeler koyarak yoksul kesimlere gelir aktarılabilir. 3

4 Etken Dış oruma İthal malına konulan gümrük tarifesi konulduğunda o sektöre bir koruma sağlanmış olur. İthal ikamesi malların yurtiçindeki üretiminde kullanılan ara malları ve hammaddeler ithal edilmesi gereken durumlar olmaktadır. Bu durumda koruma oranı nihai malların üzerine konulan gümrük vergileri kadar yüksek değildir. Girdiler üzerine konulan gümrük vergileri koruma oranını düşürmektedir. Her iki gümrük vergisinin de dikkate alındığı orana etken koruma oranı denir. Özel Dış icaret ejimleri Geçici İthalat ve Geçici İhracat ekrar ülkeye getirilmesi kaydıyla ülkeden ihraç edilen mallar geçici ihracat rejimi kapsamında değerlendirilir. ersi ise geçici ithalat rejimini oluşturur. Bu tür mallara vergi iadesi ödemesi yapılmaz. Bakım/narım veya kiralama durumlarında kullanılır. Özel Dış icaret ejimleri erbest Bölgeler Ülkenin siyasal sınırları içinde bulunmakla birlikte gümrük hattının dışında sayılan ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerlerdir. Neden serbest bölgelere izin verilir? Yabancı sermaye girişi sağlamak eknoloji düzeyini artırmak Hammadde ve ara malı kolayca teminini kolaylaştırmak Yeni istihdam yaratmak Döviz girdilerini artırmak 4

5 Özel Dış icaret ejimleri ntrepolar Yabancı malların tarife ödenmeden gümrük makamlarının denetimi altında uzunca bir süre muhafaza edilmesine yarayan kapalı alanlardır. Özel Dış icaret ejimleri ransit aşımacılık Bir ülkeden diğerine gönderilen malların yol üzerinde üçüncü ülke sınırları arasından geçmesidir. Günümüzde ana ilke geçiş serbestîsidir. Özel Dış icaret ejimleri ınır veya ıyı icareti Ülkenin ortak kara ve deniz sınırı olan devletlerle yaptığı ve özel bir rejime tabi olan bir ticaret şeklidir. omşu ülkeler arasında yapılan karşılıklı anlaşmalarla düzenlenir. emel amaç bu bölgelerde yaşayanların ihtiyaçlarını karşılamaktır. bölgelerde yerleşik tüzel ya da gerçek kişiler tarafından yapılabilir. İhracat veya ithalat belgesi aranmaz. Gümrük giriş-çıkış beyannameleri düzenlenmez. Valiliklerin denetimi altında yapılır. 5

6 Özel Dış icaret ejimleri Bedelsiz İthalat Yurt dışında çalışanların o ülkelerde elde ettikleri kazançlarıyla satın aldıkları malları, gümrüksüz ülkeye ithaline olanak veren ticaret türüdür. icari olmayan mesleki araç, gereç veya kişisel malları kapsamaktadır. öz konusu malların ithali için yurt dışına döviz transferi yapılmamış olmalıdır. ürkiye de Gümrük Vergileri pesifik esasa dayan gümrük tarifeleri ilk kez 1929 da bağımsız olarak yükseltilmiştir yılında ad valorem esas benimsenmiştir. 24 cak 1980 kararlarıyla ithal ikamesi stratejisi, yerini ihracatı teşvik politikalarına bırakmıştır. Gümrük vergisi oranları büyük ölçüde indirilmiştir yılında Gümrük Birliğine (GB) giriş öncesinde B müktesebatı gereği olarak 1993 yılı başında tek vergi sistemine geçilmiştir. 1 cak 1996 tarihinden itibaren GB ile sanayi malları ithalatında B ülkelerine karşı gümrük tarifeleri düşürülmüştür. GB nedeniyle 3. ülkelere karşı B nin ortak gümrük tarifesi uygulanmaya başlamıştır. 6