SAkAryA deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin CoğrAFİ Bİlgİ SİStemlerİ ve uzaktan AlgılAmA yöntemleriyle AnAlİzİ

Transkript

1 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel SAkAryA deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin CoğrAFİ Bİlgİ SİStemlerİ ve uzaktan AlgılAmA yöntemleriyle AnAlİzİ Cercis İKİEL Beyza USTAOĞLU 431

2

3 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, No:5, , İstanbul 2011 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel SAkAryA deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin CoğrAFİ Bİlgİ SİStemlerİ ve uzaktan AlgılAmA yöntemleriyle AnAlİzİ Cercis İKİEL Beyza USTAOĞLU Sakarya Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öz Bu çalışmada coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak Sakarya deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişimleri incelenmiştir. İnceleme alanını oluşturan Sakarya deltası, türkiye nin kuzeybatısında yer alır (Şekil 1). Sakarya nehrinin taşıdığı sedimentleri karadeniz kıyısında biriktirmesi ile oluşmuştur. İnceleme alanında özellikle kış mevsiminde etkili olan karayel fırtınaları ve akıntılar nedeniyle deniz yönünde fazla ilerleme imkanı bulamayan delta daha çok kıyı boyunca gelişme göstermiştir. kıyı bölgelerinin morfolojik yapısı birçok doğal ve beşeri faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. yer sistemini oluşturan alt sistemler ve öğelerde oluşan değişimler kısa sürede kıyı bölgelerine de yansımaktadır. özellikle kıyı çizgileri bu değişimlere karşı duyarlıdır. İnceleme alanında son yıllarda kıyı çizgisinde önemli değişimler görülmektedir ki bu değişim özellikle karasu limanı nın inşasından sonra limanının doğusunda kalan kıyıda belirginleşmiştir. Bu durum limanın ne - SW uzanışlı uzun mendireğinin akıntı ve dalga rejimini etkilemesi ile ilgili görünmektedir. dolayısıyla alüviyal birikim süreci yerine dalga aşındırması süreci kıyı morfolojisinin gelişimini etkilemeye başlamıştır. Bu çerçevede inceleme alanında kıyı çizgisi değişimini belirleyebilmek amacıyla liman inşaatının gerçekleştiği dönemi kapsayan uydu görüntüleri (1 mayıs 2003 tarihli landsat 7 etm+ 30 metre, 18 temmuz 2009 tarihli Spot 4 10 metre çözünürlüklü) ve topoğrafya haritaları (2002 tarihli - 1/25000 ölçekli) kullanılarak yılları arasındaki değişim analiz edilmiştir. Ayrıca arazi çalışmasında el tipi gps aracı ile ölçümler yapılarak güncel (27 mayıs 2010 tarihli) kıyı çizgisi belirlenmiştir. elde edilen sonuçlara göre; limanın doğusunda, yılları arasında metre, yılları arasında ise metre kıyı gerilemesi oluşmuştur. Abstract ın this study, coastline change is investigated using remote sensing and gıs-based integrated analysis in the eastern part of the Sakarya delta. the study area, Sakarya delta, is located on the northwest of turkey (Figure 1). ıt was formed on the Black Sea coast by the sediments carried by the Sakarya river. delta, unable to find the opportunity to progress further into the sea because of the streams and karayel storms that are particularly effective in winter, it has developed more along the coast in the study area. morphological structure of coastal areas may vary depending on the many natural and human factors. Changes on the sub-systems and elements of the earth system reflect its effect on the coastal areas in the short time period particulary, coastlines are sensitive to these changes. ın the coastline, significant changes have been seen in recent years, so that these changes are especially evident on the east part of the port after the construction of the Port of karasu in the study area. this situation is considered to be related to the port s long (laid along nw - Se) breakwater s effects on the stream and wave regimes. thus wave erosion has become to be more effective rather than alluvial deposition. ın this context, to determine of coastline changes in the study area, coastline changes between were analysed using satellite images (1 may 2003 landsat 7 etm+ 30 meter and 18 July 2009 Spot 4 10 meter resolution) and topographic maps (2002-1/25.000) covering the period of port construction took place. ın addition to these analysis, actual coastline (27 may 2010) determined using gps measurements during the field research. According to the results, coastal decline has occurred at a range of meters between and meters between in the east of the port. 433

4 Sakarya deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin coğrafi... Cercis İkİel, Beyza ustaoğlu 1. Giriş Kıyı alanları; sahil şeridi, kıyı (art kıyı, ön kıyı), yakın kıyı ve açık kıyı unsurlarından oluşur. Kıyı; kıyı kenar çizgisi ve kıyı çizgisi ile sınırlanır. Kıyı çizgisi; Deniz, doğal ve ya pay göl ile akarsularda, taşkın durumları dışında suyun karaya değdiği noktaların birleştiği çizgidir. Alçak kıyılarda örneğin kumsal ve deltalarda dalgalar kıyı çizgisinden kumsal üzerine ilerler ki ulaşılan sınır kıyı kenar çizgisini oluşturur (Erol, 1989, Turoğlu, 2009). Kıyı bölgelerinin morfolojisinin gelişiminde esas olarak dalgaların aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetleri etkili (Hoşgören, 1998) olmakla birlikte, aralarında karmaşık ilişkiler bulunan çok çeşitli etmen ve süreçlerin etkili olduğu görülür (Erinç, 1971). Bu nedenle kıyılar ve onların morfolojisi yer sisteminde oluşan değişmelere karşı duyarlı alanlar olup bu değişimi yansıtırlar. Bu değişimin çarpıcı olarak görüldüğü kıyı elemanlarından, kıyı çizgisinin zamansal ve mekânsal değişimleri son yıllarda başlıca kıyı araştırma konularından birisi haline gelmiştir (Boak ve Turner, 2005). Bu durum kıyı bölgelerinin insan faaliyetleri için arz ettiği önemin yanı sıra doğal sistemlerin işleyişindeki değişimleri tespit etmek ve önlem almak bakımından da önem arz etmektedir. Diğer yandan uzaktan algılama ve coğrafi bilgi teknolojilerindeki gelişmeler ile uydu verilerinin ulaşılabilir hale gelmesi ise kıyı araştırmalarında nitelik ve ni celik artışına sebep olmuştur. İnceleme alanı Sakarya Nehri Deltası nın doğu kıyılarını kapsamakta ve Sakarya İli nin Karasu ile Kocaali ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır (Şekil 1). Sakarya Deltası na bütün olarak bakıldığında Kefken in 10 km. kadar doğusundaki Harmankaya Burnu ndan, Melen Çayı nın batısına kadar 60 km. boyunca uzanır. Sakarya Nehri Üst Pliosen den beri Karadeniz e dökülmekte ise de delta, kademesiz dolgusu ile bugünkü deniz seviyesine göre oluşmuştur. Önce denizaltı deltası gelişmiş daha sonra ise Flandrien trangresyonunda meydana gelen ria da dolarak bugünkü delta ve her iki ucundaki kıyı ovaları gelişmiştir. Nehir, içerisinden geçtiği Adapazarı depresyonu ve daha kuzeydeki depresyonlarda ta şıdığı çakıllı ve iri unsurları bırakmakta delta sahasına ancak kum, kil ve mil gibi ince unsur ları taşımaktadır. Bu nedenle deltanın morfolojisinde hâkim unsuru kumullar oluşturur (Bil gin, 1984). Bu durum İnandık (1963) tarafından deltanın alüviyal bir ovadan ziyade kıyı ku mullarının istilasına uğramış kumsal bir saha karakterine sahip olduğu şeklinde vurgulanır. Bu kumsal alanda bulunan yerleşmelerin artan nüfusu ve turizme dönük talepler, kumsalların büyük bir kısmının ikincil konutlar ve turizm tesisleri ile doldurulmasını sağlamıştır. Özellikle Karasu kıyılarında beşeri ve sosyoekonomik faaliyetlere bağlı olarak gelişen hatalı arazi kullanımı görülmektedir (Mater ve Turoğlu, 1997). Sakarya nehrinin denize ulaştığı alanın 2 km. kadar doğusuna inşaa edilen Şekil 1- Sakarya Deltası nın lokasyon haritası ( Figure 1 Location map of Sakarya Delta ( 434

5 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel liman nedeniyle dalga ve akıntı rejiminin değiştiği ve güncel kıyı erozyonuna sebep olduğu düşünülmektedir. Plaj sahasında etkili olan kıyı erozyonunun ilerlemesine bağlı olarak bazı yapılar yıkılmış bir kısmı da erozyon tehdidi altındadır. Bu çerçevede son birkaç yıldır kıyı erozyonunun görüldüğü Sakarya Deltası nda kıyı çizgisi değişimini belirlemek amacıyla bu çalışma yapılmıştır. 2. Veri Çalışmada aktüel kıyı değişimini belirleyebilmek amacıyla 2003 ve 2009 uydu görün tüleriyle 2010 yılı GPS verileri kullanılmıştır. Bu amaçla, 2003 yılı için 30 metre çözünür lüklü 1 Mayıs 2003 tarihli Landsat 7 ETM+ (Enhanced Thematic Mapper Plus) uydu görün tüsü, 2009 yılı için 10 metre çözünürlüklü 18 Temmuz 2009 tarihli Spot 4 uydu görüntüsü, 2010 yılı için güncel kıyı çizgisini belirleyebilmek amacıyla araziden ölçümle elde edilen 27 Mayıs 2010 tarihli GPS verisi kullanılmıştır. Değişimi doğru bir biçimde belirleyebilmek amacıyla verilerin yılın aynı tarihlerinde alınmasına dikkat edilmiştir (Jensen, 1996). Ayrıca havanın açık ve bulutsuz olduğu yaz mevsimi tercih edilmiştir (Tablo 1). Uydu verilerinin geometrik olarak düzeltilmesi için dönüşümde kullanılacak yer kontrol noktalarının seçilmesinde, Harita Genel Komutanlığı tarafından 2002 yılında yayınlanmış 1/ ölçekli standart topoğrafik haritaların f25c4 f25d3 paftaları kullanılmıştır. Çalışma, Sakarya Üniversitesi Coğrafya Bölümü Coğrafi Bilgi Sistemleri laboratuarında bulunan ArcGIS 9.1 yazılımı ve ERDAS Imagine 9.1 görüntü işleme yazılımı kullanılarak yapılmıştır. 3. Metot Kıyı çizgisinde meydana gelen zamansal ve mekansal değişimin belirlenebilmesi için çalışmada kullanılan veriler sistematik bir biçimde analiz edilmiştir (Tablo 2). Bu amaçla ön celikle çalışma alanının sınırları 1/ ölçekli topoğrafik haritalardan belirlenmiştir. Ça lışmada kullanılacak 1 Mayıs 2003 tarihli Landsat 7 ETM+ ve 18 Temmuz 2009 tarihli Spot 4 uydu görüntülerinin sınırları da çalışma alanının sınırlarına uygun olarak düzenlenmiştir. İkinci olarak, yer kontrol noktaları belirlenerek, çalışmada kullanılacak uydu görüntülerinin geometrik düzeltmesi yapılmıştır. Bu işlem için, 1/ ölçekli standart topoğrafik haritalar kullanılmıştır. Geometrik düzeltme işlemi ile uydu görüntüleri UTM (Universal Transverse Mercator) projeksiyon sistemine (36. dilim) göre referanslandırılmıştır. Bu işlem sırasında karesel ortalama hata tüm uydu verileri için ±1 pikselin altında bulunmuştur. Arazi çalışma sında el GPS i ile elde edilen 27 Mayıs 2010 tarihli güncel kıyı çizgisine ait noktalar ArcGIS te oluşturulan harita üzerine aktarılmıştır. 30 metre mekansal çözünürlüklü Landsat 7 ETM+ uydu görüntüsü kıyı çizgisini kabaca göstermektedir (White ve El Asmar, 1999). Çalışmada kullanılacak 01/05/2003 tarihli Landsat 7 ETM + uydu görüntüsü, 30 metre mekansal çözünürlüklü multispektral band (1,2,3,4,5,7.band), 60 metre çözünürlüklü termal band (6.band) ve 15 metre çözünürlüklü pankromatik banddan (8.band) oluşmaktadır. Landsat 7 ETM+ uydu görüntüsünün çözünürlüğü, görüntünün daha iyi yorumlanabilmesi için mekansal iyileştirme (image interpreter spatial enhancement) tekniği uygulanarak arttırılmıştır. Bu amaçla, Landsat 7 ETM+ nin çö zünürlülüğü temel bileşenler analizi (principal component analysis) yöntemi ve lineer interpolasyon (linear interpolation) tekniğiyle 15 m ye indirgenmiştir (Şekil 2a). Bu işleme Landsat 7 ETM+ ye ait Tablo 1- Çalışmada kullanılan uydu görüntülerinin karakteristik özellikleri Table 1- Characteristic features of satellite images used in this study. Uydu Çekim Tarihi Mekansal Çözünürlük Kaynak Landsat 7 ETM+ 1 Mayıs m. USGS Spot 4 18 Temmuz m. UHUZAM 435

6 Sakarya deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin coğrafi... Cercis İkİel, Beyza ustaoğlu Tablo 2 Verilerin analizinde kullanılan iş akış diyagramı. Table 2 Work flow chart used to analyze the data. termal band olan 6.band dahil edilmemiştir. Ayrıca histogram eşit leme (histogram equalization) metoduyla görüntüye kontrast işlemi uygulanarak görsel yo rumlanabilirlik seviyesi arttırılmıştır. 18/07/2009 tarihli Spot 4 uydu görüntüsü ise 10 metre pankromatik band ve 20 metre multispektral 4 banddan oluşmaktadır (Şekil 2b). ArcGIS yazılımında, ArcMap te ekran üze rinden sayısallaştırma (on screen digitizing) yöntemiyle uydu görüntüleri üzerinden geçmiş kıyı çizgisi ( ) belirlenmeye çalışılmıştır. Arc Map te oluşturulan kıyı çizgisi deği şim haritası üzerinde 27/05/2010 tarihli güncel GPS noktaları da eklenmiştir (Şekil 2c). Gün cel kıyı çizgisi değişimi Şekil 2d de verilen ayrıntılı uydu görüntüsünde daha net bir biçimde tespit edilmiştir. 4. Bulgular Sakarya Deltası nda araştırmacıların gözlemlerine ve yörede yaşayanlardan elde edilen bilgilere göre kıyı çizgisinde yaklaşık 30 yıllık bir süreçte metre kadar bir değişim görülmektedir. Özellikle deltanın, nehrin ağız kısmına yakın yerlerinde görülen bu değişim, şiddetli dalga ve akıntı rejimiyle ilgili olduğu belirtilmiştir (Bilgin, 1984). Kuzey sektörlü rüzgarların etkili olduğu yörede özellikle Karayel ve Poyraz fırtınaları kış mevsiminde etkili olmaktadır. Rüzgar rejiminin bu özelliği dalga rejimini de belirlemektedir. Bu durum kıyı çizgisinin matematik modellemesinde de görülmektedir. NNW ve N yö nünden gelen dalgalar mendireğin batısında yığılmaya neden olurken, NNE yönünden gelen dalgalar ise erozyona neden olmaktadır (Sandalcı ve diğ., 2008). Sakarya Nehri üzerine yapılan barajlar, kentsel, endüstriyel ve tarımsal amaçlı su tüketimi, iklimdeki değişikliklere bağlı olarak nehrin doğal akış düzeni bozulmuş, li yıllardan sonra yıllık ve aylık ortalama akım tutarlarında azalan yönde bir trend görülmüştür (Atalay ve İkiel, 2007). Bu duruma bağlı olarak 1975 ten sonra Sakarya nehir sularında sediment taşınım tutarında % azalma oluşurken diğer yandan nehir yatağından kum çekilmesi de nehirdeki sediment dengesini bozmuştur (Işık ve diğ., 2008). Karasu limanı 1994 yılında balıkçı barınağı olarak projelendirilmiş, 2002 yılında liman olarak değiştirilmiş, ayrıca tersane yapımı için alan ayrılmıştır m. uzunluğundaki ana mendirek 2008 yılında tamamlanmıştır. 436

7 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel Şekil 2- Uydu görüntüleri kullanılarak kıyı çizgisinde meydana gelen değişimlerin zamansal ve mekansal tespiti a.) Landsat ETM+ 01/05/2003 b.) Spot 4 18/07/2009 c.) d.) ayrıntılı olarak gösterimi. Figure 2- Determination of temporal and spatial coastline changes using satellite images a.) Landsat ETM+ 01/05/2003 b.) Spot 4 18/07/2009 c.) from 2003 to 2010 d.) representation in detail from 2003 to

8 Sakarya deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin coğrafi... Cercis İkİel, Beyza ustaoğlu Şekil 3- Kıyıda meydana gelen değişimlerin arazide tespiti a.) Karasu Limanı, mendireği b.) Limandaki mahmuzlardan bir örnek c.) Özsu turistik tesisleri d.) Haralumba balıkçı köyü e.) Türkiye Taş Kömürü İşletmelerine ait bir tesis f.) Kocaali plajı. Figure 3- Determination of coastline changes in the field work a.) Karasu Port and its breakwaters b.) An example from the spurs in the port c.) Özsu Touristic Facilities d.) Haralumba fishing village e.) Facilities belonging to Turkey Hard Coal Institution f.) Kocaali beach. Mendireğin tamamlanması ile birlikte Karasu plajında kıyı erozyonu meydana gelmiştir. Sakarya nehrinin denize döküldüğü ağız kısmının km. doğusunda NE SW uzanımlı ana mendirek (Şekil 3a), bu konumu ile nehrin taşıdığı sedimentlerin limanın doğusundaki kumsala ulaşmasını engellemektedir. Nitekim 2003 yılı uydu görüntülerinde kıyı çizgi sinde önemli bir değişim görülmezken, 438

9 Fiziki Coğrafya Araştırmaları; Sistematik ve Bölgesel 2009 yılı uydu görüntüsünde ortalama 70 m. kıyı çiz gisi değişimi olduğu görülmektedir yılı mayıs ayında kıyı çizgisinin aktüel konumu alınan GPS noktaları ile belirlenmiştir. Buna göre yılı arasında kıyı çizgisi ortalama 25 metre gerilemiştir. Sakarya nehrinin denize döküldüğü alan ile liman arasında kalan plaj sahasında birikme görülürken, limanın doğusunda kıyı erozyonu oluşmuştur. Karasu pla jından Kocaali plajına doğru yapılan arazi çalışmalarında kıyı erozyonunu önlemek amacı ile yapılmış olan mahmuzların tamamen denizin içinde kalmış olduğu görünmektedir (Şekil 3b). Özsu turistik tesislerinin önündeki plaj 2010 yılı Mayıs ayı itibarı ile tamamen erozyona uğ ramış, deniz, tesisin kafeteryasının duvarlarına kadar ilerlemiş durumdadır (Şekil 3c). Az et kilenen sahalardan olmasına rağmen Haralumba Balıkçı köyü sakinleri 40m. ye yakın denizin ilerlediğini ifade etmişlerdir (Şekil 3d). Kıyı erozyonunun en çarpıcı örneklerinden birisi de Türkiye Taş Kömürü İşletmelerine ait terkedilmiş tesisin plajında görülmektedir (Şekil 3e). Haralumba nın doğusundan itibaren Melen ağzına kadar uzayan kumsal alanda (Kocaali plajı) ise birikim süreci etkili görülmektedir. Bu alanda yer yer ortalama 20 m. kadar kumsal ge nişlemiştir (Şekil 3f). 5. Sonuçlar Delta tipi alçak kıyılarda doğal olarak kıyı çizgisi değişimleri görülebilmektedir. Bu du rum genellikle dalga ve rüzgâr rejiminde görülen değişim ile ilgilidir. Sakarya Deltasında da incelenen dönem içerisinde kıyı çizgisi değişimi görülebilmektedir. 70 metre, yılları arasında ise metre kıyı gerilemesi oluşmuştur. Karasu plajına gelen sediment miktarı ile aşındırılıp açık denize taşınan sediment miktarı arasındaki doğal dengenin bozulduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle kıyı erozyonunun de vam edeceği öngörülmektedir. Liman inşaatının projelendirilmesi ve yapımında yörenin jeomorfolojik, klimatolojik özelliklerinin yeterince dikkate alınmadığı görülmektedir. Aynı zamanda rüzgar ve dalga re jiminin doğru modellenmediği düşünülebilir. Nitekim gerek kıyı erozyonu gerekse sonradan kumsalın korunması amaçlı yapılan mahmuzların beklenen sonucu vermemesi bu durumu doğrulamaktadır. Teşekkür Bu çalışmada kullanılan Spot 4 uydu görüntüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi Uydu Ha berleşmesi ve Uzaktan Algılama Merkezi (İTÜ UHUZAM) tarafından Bilimsel Projeleri Destekleme programı kapsamında sağlanmıştır. Görüş ve önerileriyle Doç. Dr. Elif Sertel in büyük katkıları bulunmaktadır. Ayrıca arazi çalışmalarında yardımcı olan meslektaşımız Yrd.Doç.Dr. Muhammet Kaçmaz a desteğinden dolayı teşekkür ederiz. Diğer yandan iklimsel faktörler, akarsu rejimi ve debisinde görülen değişimler, nehrin sediment dengesinin bozulması ve liman inşaatı, kıyı çizgisi değişimini etkilemektedir. Sakarya Nehri ile Karasu Limanı arasında yer alan plaj sahasında birikme görülürken, limanın doğusunda (Karasu Plajı) kıyı erozyonu oluşmuştur. Karasu Plajı nda etkili olan kıyı erozyonu liman inşaatından sonra belirginleşmiştir. Analiz edilen uydu görüntüleri bu durumu doğrulamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre limanın doğusunda yılları arasında

10 Sakarya deltasının doğu kesiminde kıyı çizgisi değişiminin coğrafi... Cercis İkİel, Beyza ustaoğlu KAYNAKLAR 1. Atalay, A, İkiel,C, Trend Analysis of Mountly and Annual Flow Values of Sakarya River (Turkey). International Symposium on Geography, Antalya Turkey. Proceding p: Bilgin, T Adapazarı Ovası ve Sapanca Oluğunun Alüviyal Morfolojisi ve Kuaternerdeki Jeomorfolojik Tekamülü, İstanbul Ünv. Edebiyat Fak Yay. No: 2572, s , 184. İstanbul. 3. Boak, E., H, Turner, I.L Shoreline Definition and Detection: A Review. Journal of Coastal Research. 4. Erinç, S.,1971. Jeomorfoloji II, İstanbul Ünv. Coğrafya Enst Yay No: 1628, İs tanbul. 5. Erol, O., Türkiye de Kıyıların Doğal Niteliği, Kıyının ve Kıyı Varlıkları nın Korunmasına İlişkin Kıyı Kanunu Uygulamaları Konusunda Jeomorfolojik Yaklaşım. İstanbul Üniv. Deniz Bil. ve Coğ.Enst. Bülten Sayı:6, Sayfa: 15 47, İstan bul. New Jersey, USA. 11. Mater, B., Turoğlu H., Karasu (Sakarya Deltası) Kıyılarının Arazi Kulla nımı Ve Uygulama Sorunları. Türkiye nin Kıyı ve Deniz Alanları I.Ulusal Konferansı, Türkiye Kıyıları 97 Konferansı Bildiriler Kitabı, Haziran, 1997; Ankara. 12. Sandalcı, M., Yüksel, İ., Şafak, A.O., Sakarya Havzası Karasu Kıyı Çizgi sinin Matematiksel Modelleme ile İncelenmesi, Yapı Dünyası, Sayı:144, s: Turoğlu, H., Sayılı Kıyı Kanunu ve Onun Uygulama Problemleri. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı:53, s:31 40, İstanbul. 14. White, K., El Asmar, H.M., Monitoring Changing Position of Coastlines Using Thematic Mapper Imagery, an example from the Nile Delta, Geomorphology, 29, Hoşgören, M.Y., Jeomorfoloji nin Ana Çizgileri II, s:45 57, Çantay Kitabevi, İstanbul. 7. Işık, S., Doğan, E., Kalın,L., Sasal, M., Ağıralioğlu, N., Effects of Anthropogenic Activities on the Lower Sakarya River Catena Volume 75, Issue 2, 15 October 2008, Pages doi: /j.catena İnandık, H., Sakarya Deltası, İstanbul Ünv. Coğ. Enst. Derg., No:13, s. 84, İstanbul. 9. Kardoulas, N. G., Bird, A. C., Lavan, A. I., Geometric Correction of Spot and Landsat Imagery: A Comparison of Map and GPS Derived Control Points. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing, 62(10), p Jensen, J.R., Introductory Digital Image Processing: A Remote Sensing Perspective. 2nd edition, Prentice Hall, Upper Saddle River, 440