Ergen Beslenmesi ve Destek Ürünler. Dr. Raşit Vural Yağcı Ege Tıp

Transkript

1 Ergen Beslenmesi ve Destek Ürünler Dr. Raşit Vural Yağcı Ege Tıp

2 Doğum öncesi anne karnında BESLENME Çocukluk Ergen Yetişkin Yaşlılık

3 Ergenlik dönemi; Fiziksel Psikolojik, Entelektüel ve Sosyal değişikliklerin olduğu DİNAMİK BÜYÜME PERİYODUDUR.

4 Ergende beslenme desteği önemlidir çünkü; Puberte dönemindeki normal büyüme ve gelişmenin devamının sağlanması, Fizyolojik gelişme tamamlandıktan sonra da, hastalıklardan korunma ve sağlıklı yaşamın idamesi

5 Ergende beslenme sorunları: Öğün atlama eğilimi Çoğun öğünlerin ev dışında geçmesi Diyet Vejetaryen diyet Sık değişen beslenme alışkanlıkları Sık atıştırma Alkol - sigara YEME BOZUKLUKLARI

6

7

8 Sağlıklı Ergen Beslenmesi Kalori Protein Fonksiyonel ürünler Mineral-vitamin ihtiyaçları Kalsiyum D Vit Demir

9

10

11

12 Kalsiyum ve Vitamin D Kalsiyum; Kemik ve kas gelişimi Ġleri yaşamda azalmış osteoporoz riski RDA:1300 mg/g kalsiyum alımı 100 ml süt : 120 mg 100 g yoğurt : 120 mg 100 g beyaz peynir : 165 mg 100 g çökelek : 505 mg 100 g kaşar : 700 mg 100 g pekmez : 400 mg 100 g asma yaprağı : 392 mg 100 g patates : 12 mg

13 Kalsiyum laktat, sitrat, fosfat ve karbonat Emilebilirliği en yüksek; Kalsiyum karbonat Yemeklerle ve max 500 mg alınmalı 1 bardak sirkede 10 dk da çözülmez ise bioyararlanımı kötü

14 Vitamin D; Çalışmalar %57 olguda Vit D eksikliği varlığı 200 IU/g Vit D replasmanı Önemli; Kemik metabolizması Anti-kanserojen KVH HT Tip 1 DM Otoimmün hastalıklar

15 Demir Kas ve kan volüm artışı ile orantılı ihtiyaç artışı söz konusudur. Ergenlerde önerilen; Kız : 15 mg/g Erkek: 12 mg/g»karaciğer kırmızı et - yumurta

16 Çinko Büyüme ve seksüel matürasyon için gerekli Ergenlerde önerilen; Kız : 12 mg/g Erkek : 15 mg/g» Kabuklu deniz ürünleri - Kırmızı et karaciğer tahıllar

17 Ergenlik döneminde fonksiyonel gıdalar Prebiyotik-probiyotikler ω-3 ya. asitleri (PUFA) Nukleotidler Glutamin Arjinin Dallı zincirli amino asitler Vitaminler; A, C, E, B6, folik asit Eser elementler; Zn, Se, Cu, Fe

18 Fonksiyonel Besinlerin Önerilen Tüketim Düzeyi Besin Tüketim Düzeyi Fruktooligosakkaritler Probiyotik ürün Balık Lif 3-10 g/gün 1 su bardağı /gün gx2/hafta (5+kg) g/g

19 Proceedings of the Nutrition Society (2009), 68, Fonksiyonel Besinlerin Önerilen Tüketim Düzeyi Besin Yeşil/siyah çay Soya protein Sarımsak 1 diş Sebze-meyve Tüketim Düzeyi 4-6 fincan/gün 25 g/gün: kan lipitleri mg/gün: kan basıncı serum kolesterolü 5-6 por kanser riski kan basıncı

20 Lif Antikanserojen, azalmış obezite ve DM riski, azalmış kan lipit düzeyi AAP önerisi; 0.5 gr/kg/g ( max. 35 gr/g) Meme kanserinden korunmada ergenlik döneminde lif ve soya? alımının artırılması önerilmekte

21 PUFA Esansiyel, besinle alınması zorunlu 2 çoklu doymamış yağ asiti; Omega 3 (Yağlı balıklar, kanola yağı, ceviz yağı, keten tohumu ve yağı, semiz otu, ceviz) Omega 6 (Mısır, ayçiçeği, soya yağı)

22 Omega Yağ Asitleri n -3 n -6 n -9 Alpha-linolenic acid (ALA) Eicosapentaenoic acid (EPA) Docosahexaenoic acid (DHA) Linoleik Asit (LA) Araşidonik Asit AA Oleik Asit

23

24 Omega 3 ve 6 Oranları Besin Satüre Monoansatüre Omega 3 Omega 6 Zeytinyağı Antep fıstığı Badem Fındık Keten tohumu Sardalya Somon balığı Uskumru Ton balığı Ceviz Mısırözü yağı Ayçiçeği yağı

25 Ġstenen omega 6/omega 3 oranı 4/1 Haftada 2-3 kez tüketilen balık ideal oranı sağlamaya yeter Bu nedenle ilave omega 3 desteği sağlanmalı

26 1 gram balık yağı (EPA+DEHA) elde etmek için gerekli balık miktarları; Uskumru ( gr) Somon ( gr) Hamsi ( gr) Ġstavrit ( gr) Sardalya ( gr) Mezgit Ton balığı, orkinos ( gr) Yayın ( gr)

27 Nelerde önemli? Koroner kalp hast. riskini azaltmak; haftada 3 kez balık Total kolesterol ve LDL düzeyini düşürmek; 1-3 gr/g balık yağı Kan basıncını azaltmak; 1-3 gr/g balık yağı Glukoz ve insülin metabolizmasını düzenlemek; 1-3 gr/g Antikanserojen

28 Antiinflamatuvar ve bağışıklık sistemini güçlendirici etki Psöriazis, Romatoid artrit Depresyon Nöropsikiatrik bozukluk (bipolar bozukluk) Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Görsel işlevlere destek Metabolik ve otoimmün hastalıklarda kullanılan ilaç tedavisine destek (Ü.kolit, siklosporin kullanımı) ( 3gr/g = g soğuksu balığı / gün )

29 Genel olarak önerilen (WHO/FAO); Enerjinin % si omega 3 yağ asiti Kızlar; 8 gr/hafta Erkek; 10 gr/hafta 3 gr/g üzeri dozlar kanama riski nedeni ile önerilmez.

30 Ayrıca; Tiamin, Riboflavin, Niacin, B12 Vitamini, Folik asit, A, C ve E Vitamini Ġhtiyaçları artar K - E Vit A : µg/g Vit E : mg/g Vit C : mg/g

31 Enerji Ġçecekleri 100 milyon dolarlık pazar Türkiye de 27 marka Kutu fiyatı: 3-20 TL Red Lion, Shark, Tiger Shot, Battrey, Burn, Lion Club, Toreador, RedBull, Maddox, Buzzer, Red Dragon, Red Devil, Black Colt, Zebra, Powerball, Fireball, Çılgın Boğa, Deep, Forkicks, Blueox, Sole, Red Zone, NRG Energy, Nonstopenergy, Crystal, Fullpower, Flash Power, Full Force, Black Colt

32

33

34 Red Bull Ġçeriği; (100 ml=45 kcal) Taurin: 80 mg Kafein: 15 mg Ġnositol: 10 mg Glukoronolacton: 2 mg Yağ-protein:0 CHO: 11.3 g Vitamin: Niasin, PA, B6, B12 Riski; DM, Kalp, Böbrek ve Metabolik hastalık

35 Enerji içeceklerinde litredeki maksimum kafein miktarı 350 mg dan 320 mg a düşürüldü. 18 yaşın altındakilere enerji içeceği satışı yasaklandı(mayıs 2010). Litresinde en fazla 150 mg kafein bulunduran enerji içecekleri 'düşük kafeinli', litresinde mg kafein içeren içecekler ise 'yüksek kafeinli' olarak değerlendirildi. Yüksek miktarda kafein içerir' uyarısı koyma zorunluluğu getirildi.

36 Drug Alcohol Rev May;29(3): Energy drink co-administration is associated with increased reported alcohol ingestion. INTRODUCTION AND AIMS: While energy drinks (EDs) and alcohol have been reported to be frequently co-administered, little is known about the effect of this co-administration on alcohol drinking patterns. The purpose of the present research was to characterise patterns of ED and alcohol co-administration. DESIGN AND METHODS: Seventy-two ED users were recruited from the Halifax university community. Participants provided information about their lifetime ED and other substance use, in addition to detailing instances of their ED and alcohol use during the previous week using a timeline follow-back interview. RESULTS: Seventy-six per cent of participants reported ever deliberately mixing alcohol with EDs and 19% reported doing so during the previous week. Relative to alcohol drinking sessions in which EDs were not used, participants reported drinking significantly more alcohol when it was co-administered with EDs. DISCUSSION AND CONCLUSIONS: Alcohol and ED co-administration is relatively common among ED users and seems to be associated with increased alcohol ingestion. It is recommended that this matter receive more clinical and research attention

37 Sonuç olarak; Ergenlerde her besin grubundan dengeli ve yeterli miktarda tüketilmesi, fonksiyonel ürünlerden destek alınması sağlıklı bir ergen ve yetişkin dönemi geçirmek için önemlidir. Dengeli beslenildiği sürece, ilave alınacak vitamin ve enerji verici desteklere ihtiyaç yoktur.

38 Dengeli beslenmeyi sağlamak için; Yeterli miktarda süt ve ürünleri (probiyotikli) Et, balık Meyva ve sebze Tahıl - baklagil Lifli gıda-prebiyotik tüketimi sağlanmalıdır. BU NEDENLE LĠSE ve ÜNĠVERSĠTELERĠN EĞĠTĠM PROĞRAMLARINDA SAĞLIKLI BESLENMEYE YER VERĠLMELĠ ve OKUL KANTĠNLERĠ KONTROL EDĠLMELĠDĠR.

39 OBEZĠTE GENETĠK SAĞLIKSIZ BESLENME HATALI BESLENME AKTĠVĠTE AZLIĞI

40

41

42

43

44 Pro-Prebiyotikler Pro+biota Yaşam için (for life) Antibiyotik teriminin anlamca tersi Patojen bakterilerin kontrolü için patojen olmayan bakterilerin kullanımı

45 Kullanım alanları; GIS hastalıkları (Crohn hst, spastik kolon) Akut-kronik ishal Antibiyotik ilişkili ishal NEK Laktoz intoleransı Kabızlık? Hp enfeksiyonu? ÜGS enfeksiyonları Ġmmünite Alerji Kolorektal kanser

46 Preparatlar; SEVEN SEAS EFA VĠT EFA P Carlsone fish oil Fish oil Vitapol Ocean fish oil Marincap Shark liver oil MULTĠTABS Omega 3 MĠNADEX Omega 3: mg Vitamin A Vitamin D