Tiroid ve kısırlık: Herkes tarafından bilinmesi gerekenler

Transkript

1 Tiroid ve kısırlık: Herkes tarafından bilinmesi gerekenler

2 Tiroid ve kısırlık: Herkes tarafından bilinmesi gerekenler Bunları biliyor musunuz? Amerikan Tiroid Birliği (ATA) tiroid problemlerinin, kısırlığa ve gebelik sırasında komplikasyonlara neden olabileceğini ve yenidoğanın nörolojik gelişimini etkileyebileceğini belirtmektedir. 1 Yarısından fazlasının durumunun farkında olmadığı tahmin edilse de, 3 dünyada 300 milyon kadar insanın tiroid bezi problemi bulunmaktadır. 2 Dünya Sağlık Örgütü, kısırlığı iyot eksikliği ile ilişkilendirmiştir. 4 Tiroid hastalıkları kadınlarda daha yaygın olduğundan, erkeklerdeki kısırlığın nedeni olarak genellikle göz ardı edilmektedir. Tiroid hastalıklarına bağlı kısırlık, hem erkeklerde hem de kadınlarda uygun tedavi ile düzelebilmektedir. Tiroidiniz Doğurganlığınız Üreme sisteminin normal fonksiyonunu korumak için tiroidin doğru bir şekilde çalışması gerekmektedir. Eğer çalışmazsa, hem erkek hem de kadın üremesini negatif olarak etkileyebilecek çok fazla (hipertiroidizm) veya çok az (hipotiroidizm) tiroid hormonu üretir. Erkeklerde tiroid ile ilgili kısırlık problemleri bilmeniz gerekenler Gebeliğin sağlanamadığı çiftlerin yüzde 30 unda erkek kısırlığı söz konusudur. 5 Tiroid fonksiyonundaki bozukluklar, erkeklerde kısırlığı etkileyebilir. 6 Tiroid bozuklukları genelde, erkeklerde kısırlığın göz ardı edilen nedenlerinden biridir. Daha önce erkek üremesini etkilemediği düşünülen tiroid hormonlarının, günümüzde sperm üretiminde önemli bir rol oynadığı kabul edilmektedir. 7 Çok fazla veya çok az tiroid hormonu, libidoda azalma veya iktidarsızlık gibi cinsel problemlere yol açabilir. 7,8 Erkeklerde uygun tanının ve tiroid fonksiyonlarını normal e döndürmek için uygulanan tedavinin birçok cinsel problemin düzelmesini sağladığı bulunmuştur. 7 Kadınlarda tiroid ile ilgili doğurganlık problemleri bilmeniz gerekenler Tiroid hastalığı, çocuk doğurma çağındaki kadınlarda yaygın bir endokrin bozukluğudur. Kısır kadınlarda tiroid otoimmün hastalığı, doğurgan kadınlardakinden anlamlı oranda daha sık görülmektedir. 7 Tiroid hormonları, yumurtalıkların normal fonksiyonlarının korunması ve yumurtanın olgunlaşması açısından kadın üreme hormonları ile yakından ilişkilidir. 9 Tiroid bezi fonksiyonlarındaki bozukluklar, üreme hormonlarının dengesini değiştirebilir. 7 Tiroid ile ilgili kısırlık, tiroid bezinin normal fonksiyonuna dönmesi için yapılan tedavi ile giderilebilir. Farkında olun Tiroid fonksiyonu bozukluğunun belirtiler vermeyen ve doğurganlık üzerinde negatif bir etkisi olmayan hafif formları dahi kadınlar için düşük, ölü doğum ve erken doğum açısından yüksek risk oluşturduğundan, 10 bebek sahibi olmayı planlayan her kadının önlem alması ve tiroid fonksiyonlarını kontrol ettirmesi gerekmektedir.

3 Bunlara dikkat ediniz Tiroid problemleri çoğunlukla hipotiroidizm ve hipertiroidizm olmak üzere iki ana kategoride sınıflandırılır. Genelde belirtiler (aşağıdaki bilgilere bakınız) vücut metabolizmanızın hızlı (hipertiroidizm) veya yavaş (hipotiroidizm) çalışması ile ilgilidir. Hipertiroidizm Belirtileri öğrenin 7,8,11 Kilo kaybı (normal yense dahi) Endişe ve huzursuzluk Kalp hızının çok süratli olması (genellikle dakikada 100 vuruştan daha fazla) Belirgin, öne doğru fırlamış gözler Ellerin titremesi Saçların dökülmesi Bağırsak hareketlerinin sık olması Tırnakların hızla uzaması Derinin ince ve çok tüysüz olması Her zamankinden fazla terleme Kadınlarda: Genelde hafif kanama görülen anormal adet periyotları Adet periyodunun hiç olmaması Erkeklerde Cinsel fonksiyon bozukluğu Hipotiroidizm Belirtileri öğrenin 7,12,13 Halsizlik / sersemlik Soğuğu tolere edememe Kilo alımı veya kilo vermede zorluk (diyetin makul olmasına ve egzersiz yapılmasına rağmen) Depresyon Kabızlık Eklem veya kas ağrısı Saç veya tırnakların ince ve kırılgan olması ve/veya derinin kuru ve pul pul olması Yüz, el ve ayaklarda şişme Doğurganlık problemleri Erkeklerde: Libidoda azalma Cinsel fonksiyon bozukluğu Kadınlarda: Genelde hafif kanama periyotlarının sık sık olduğu anormal adet periyotları Adet periyodunun hiç olmaması Tipik olan pek çok belirti gözden kaçabileceği için emin olmanın en iyi yolu tiroid kontrolü için doktorunuza danışmaktır. Özellikle ailenizde tiroid problemi olanlar varsa mutlaka doktora görünmelisiniz. Yaşadığınız belirtilerin bir kontrolünü yapmanıza yardımcı olması için Sağlıklı Yaşam Günlüğünü indiriniz ya da kısa tiroid bozuklukları Belirti Kontrol Listesini deneyiniz. yot doğurganlık için hayati önem taşır Beslenmenizdeki iyot eksikliği, kısırlıktan sorumlu tutulabilir çünkü iyot eksikliği, dünyada hipotiroidizmin en yaygın nedenidir. 14 Tam olarak ne kadar iyot aldığınızı bilmeniz zor olabilir. Ancak eğer çok balık yemiyorsanız ve iyotlu tuz kullanmıyorsanız, iyot eksikliğinden muzdarip olabilirsiniz. Beslenmenizde değişiklik yapmanız veya iyot tableti almanız gerekip gerekmediği hususunda doktorunuza danışınız.

4 Nereden yardım alabilirsiniz Tiroid testi yaptırmak için, doktorunuzu ziyaret ediniz. Kısırlık problemlerinizin en uygun tedavisi için, kadın doğum uzmanınız veya ürologunuz ile iletişime geçmeniz gerekecektir. Farkında olun Wird Ihr Problem mit der Schilddrüse nicht erkannt und nicht behandelt, kann weit mehr als ein unerfüllter Kinderwunsch die Folge sein. Belirtiler tek başına tiroid bozukluğunun güvenilir bir kanıtı değildir, geçerli bir tanı koymak için kan testlerinin yapılması gerekmektedir. Tiroid uyarıcı edici hormon (TSH) kan testi: Bu test, tiroidinizin doğru miktarda tiroid hormonu tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) üretip üretmediğini kontrol eder. TSH düzeyleriniz yüksekse, tiroidiniz yeterli tiroid hormonu üretmiyor demektir (hipotiroidizm). TSH düzeyiniz düşük ise, o zaman tiroidiniz çok fazla tiroid hormonu üretiyor demektir (hipertiroidizm) İkinci test, kandaki tiroksin (serbest T4) varlığını ölçmektedir. TSH ve serbest T4 testinin kombinasyonu, tanı konulmasını sağlar. Doğru tanı koymak ve size yardımcı olmak için uzmanın ek testler yapması, tiroidinizi incelemesi ve/veya taraması ve bireysel belirti ve semptomlarınıza bakması gerekecektir. Tiroid ile ilgili kısırlık nasıl tedavi edilir? Kısırlığın tek nedeni tiroid problemleri ise, tiroid bozukluğunuz olduğuna dair tanı koyulduğunda ve tedavi gördüğünüzde artık doğurganlık ile ilgili bir sorun yaşamayabilirsiniz. 7 Kadınlara tavsiyeler Gebe kaldığınız takdirde levotiroksin almaya devam etmeli ve doktorunuz ile yakın temas içinde kalmalısınız, çünkü gebeliğiniz esnasında doz ayarlaması gerekecektir. Reçeteli ilacınızı almayı bıraktığınızda, hipotiroidizm tekrar oluşacak ve bebeğin beyin gelişimini ve büyümesini etkileyebilecek ve düşük doğum ağırlığına veya ölü doğuma neden olabilecektir. kalmayı denemeden önce radyoaktif iyot tedavisinin ardından en az altı ay beklemelidir. 7 Radyoaktif iyot tedavisi alan erkekler de, baba olmadan önce dört ay beklemelidir. Tiroid sorununuz kontrol altına alınsa bile, bu her zaman kısırlık engellerinizin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmez. Tiroid fonksiyonunuz normal ise ya da tiroid ve TSH düzeyleriniz tedavi ile yeniden düzenlendiyse ve siz gereken altı ay ila bir yıl süreyi bekledikten sonra hala hamile kalmadıysanız, muhtemelen ek tedavi ve görüşler için bir kadın doğum uzmanına danışmanız gerekmektedir. Hipotiroidizmde eksik tiroid hormonları basitçe yerine koyulur. Tiroidinizin ürettiği tiroid hormonuna tam olarak benzer şekilde işlev gören sentetik bir tiroksin olan levotiroksin, genel tedavi yöntemidir. Hipotiroidizm besinlerle çok az iyot almanızdan kaynaklanıyorsa, iyot takviyeleri verilecektir. Hipertirodizmde tedavi, spesifik nedenlere yöneliktir ve ilaç kullanımı, radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi içerebilir. Radyoaktif iyot tedavisi genelde kadınlarda anti-tiroid ilaç ihtiyacını ortadan kaldırır. Önlem olarak bir kadın, hamile Not Tiroid hormonu düzeyleriniz hafif derecede (subklinik), doktorunuz tiroid fonksiyonunuzu sadece izleyebilir. Doğurganlığınızı yeniden düzenlemek için tiroid probleminizi tedavi edip etmeyeceğini doktorunuza sorunuz.

5 Kişisel hipertiroidizm kontrol listesi Aşağıdaki ifadelerden 5 veya daha fazlası size uyuyorsa, bu belirtilerden doktorunuza bahsediniz. Hipertiroidizm yaşıyor olma ihtimaliniz olabilir. Evet Hayır Pek çok zaman endişeli ve huzursuz hissediyorum. Normale göre fazla terliyorum. Ellerim ve parmaklarım biraz titriyor. Genellikle halsiz hissediyorum. Derim ve saçlarım inceliyor, tırnaklarım her zamankinden hızlı uzuyor. Vücudumdaki her şey hızlanmış gibi, buna bağırsak fonksiyonlarım ve metabolizmam dahil ve iştahım artmış olmasına rağmen kilo veriyorum. Kalp hızım epeyce süratli Adet düzenim değişti Gözlerim büyüdü veya öne doğru fırladı Kişisel hipotiroidizm kontrol listesi Aşağıdaki ifadelerden 5 tanesini evet diye yanıtlarsanız, bu belirtilerden doktorunuza bahsediniz. Hipotiroidizm yaşıyor olma ihtimaliniz olabilir. Evet Hayır Çoğunlukla yorgun ve uykulu hissediyorum, enerjim ve dayanma gücüm düşük seviyede Olumsuz düşünceler içindeyim ve depresif hissediyorum Beynim az çalışıyor, düşüncelerim dumanlı, konsantrasyon ve hafızam zayıf Hareketlerim ve reflekslerim yavaşladı Vücudumdaki her şey yavaşladı, bağırsak hareketlerim ve metabolizmam yavaş, kilo alıyorum. Kaslarımda ve kemiklerimde ağrı ve gerginlik var, ellerimde uyuşma var. Derim ve saçlarım kuru, pul pul, solgun, tırnaklarım kırılgan Kan basıncım yükselmiş, kalp hızım yavaşlamış. Çoğunlukla üşüyorum (diğer insanlar rahat hissetse de) Kolesterol seviyelerim yükselmiş

6 Referanslar 1. American Thyroid Association. General Information (2012) Accessed October Khan A, Muzaffar M, Khan A et al. Thyroid Disorders, Etiology and Prevalence. J Med Sci. 2002; 2: Canaris GJ, Manowitz NR, Mayor G et al. The Colorado thyroid disease prevalence study. Arch Intern Med. 2000; 160: WHO. Nutrition publications: Evaluating the public health significance of micronutrient malnutrition Accessed October Healy DL, Trounson AO, Andersen AN. Female infertility: causes and treatment. Lancet 1994; 343: Singh R, Hamada AJ, Agarwal A. Thyroid hormones in male reproduction and fertility. The Open Reproductive Science Journal 2011; 3: Krassas GE, Poppe K, Glinoer D (2010) Thyroid function and human reproductive health. Endocr.Rev : Meikle AW. The interrelationship between thyroid dysfunction and hypogonadism in men and boys. Thyroid 2004; 14 (Suppl 1): S17-S25 9. Poppe, K, Glinoer D, Tournaye H et al. Thyroid function and assisted reproduction. In: The Thyroid and Reproduction, METS Riga Georg Thieme Verlag Stuttgart 2009; Abalovich M, Gutierrez S et al. Overt and subclinical hypothyroidism complicating pregnancy. Thyroid 2002; 12: The American Thyroid Association (2012) Hyperthyroidism Accessed October The American Thyroid Association. Hypothyroidism Accessed October Roberts CG, Ladenson PW. Hypothyroidism. Lancet. 2004; 363: American Thyroid Association. Iodine Deficiency (2012) Accessed October 2012 Daha fazla bilgi almak için Tiroid problemleri ve kısırlık ile ilgili daha fazla bilgi almak isterseniz, lütfen aşağıdaki adresleri ziyaret ediniz: Endokrin Derneği tarafından yayınlanmış Hasta Bilgileri Merck Serono tarafından yayınlanmış Hasta Bilgileri Bu Bilgi Formunda yer alan bilgilerin, bilgiye dayalı tıbbi tavsiyenin yerine alması amaçlanmamıştır. Herhangi bir eylemde bulunmadan önce bu broşürde bulunan bilgiler kapsamında yer alan her türlü problem veya durum ile ilgili uygun kalifiye bir sağlık mesleği mensubuna başvurmalısınız. Bu bilgi formu, web sitesinden indirilmiş ve Mayıs 2013 te oluşturulmuştur. Bu broşürü okurken yukarıda adı geçen web sitesindeki Gizlilik ve Yasal Bildirimlere bakınız.... tarafından desteklenen bir girişim The underactive thyroid and the heart What you should know about.