FARKLI YAPIDAK KOMPOZT REZN MATERYALLERNN SU EMLM VE SUDA ÇÖZÜNÜRLÜK DEERLERNN KARILATIRILMASI

Transkript

1 FARKLI YAPIDAK KOMPOZT REZN MATERYALLERNN SU EMLM VE SUDA ÇÖZÜNÜRLÜK DEERLERNN KARILATIRILMASI THE COMPARISON OF VALUES OF WATER SORPTION AND WATER SOLUBILITY OF DIFFERENT STRUCTURED COMPOSITE RESIN MATERIALS Dr.Dt.Direnç *AH+N* Dt Murat ÜNAL** Dr.Dt.Arife KAPDAN** Yrd.Doç.Dr.Feridun HÜRMÜZLÜ* ÖZET Amaç: Kompozit rezinlerin fiziksel özelliklerinin; su absorbsiyonu ve çözünürlük testleri ile aratrlmas amaçlanmtr. Gereç ve yöntem: Bu amaçla klinikte kullanlmakta olan universal(venus), mikrofil hibrit (Gradia Direct Anterior), nanofil (Filtek Supreme) ve nanohibrit rezinler (Clearfil Majesty Esthetic, Premise, Artemis) olmak üzere 6 çeit kullanlmtr. Her bir gruptan standart boyutlarda 15 adet örnek hazrlanmtr. Su absorbsiyon testinde örneklerin kuru a4rlklar M 1 olarak belirlendi. Örnekler 168 gün boyunca 37 C de distile suda bekletildi ve 7 er günlük periyotlarla a4rlklar hassas terazide ölçüldü ve M 2 olarak belirlendikten sonra M 2 M 1/V formülüne göre sonuçlar mg/mm 3 olarak tespit edildi. Çözünürlük testinde örneklerin kuru a4rlklar M 1 olarak belirlendi. Örnekler 168 gün boyunca 37 C de distile suda bekletildi ve 7 er günlük periyotlarla a4rlklar hassas terazide ölçüldü ve M 3olarak belirlendikten sonra M 3 M 1/V formülüne göre sonuçlar mg/mm 3 olarak tespit edildi. Elde edilen verilerin istatistiksel de4erlendirilmesi yapld. Bulgular: Yapt4mz in vitro çalmadan elde etti4imiz sonuçlara göre nanofil ve nano hibrit lerin tüm testlerde universal ve mikrofil hibrit lere göre istatistiksel olarak anlaml fark oluturdu4u görülmütür. Sonuç: Sonuç olarak; rezinlerin içerdi4i metakrilat grup veya gruplarn, inorganik doldurucu içeri4inin, doldurucu a4rl4nn, rezin matriks ba4lant yüzeyinin fiziksel yapy etkiledi4i söylenebilir. Anahtar kelimeler:, su emilimi, suda çözünürlük GR Son yllarda adeziv di hekimlii ile ilgili çok sayda aratrma ve elde edilen olumlu gelimeler hekimin doru madde ve yöntemi seçebilmesine olumlu katklarda bulunmutur. Günümüz di hekimliinde doal görünüm salayan en estetik materyallerden biri olarak kabul edilen materyali, 1962 ylnda Dr. R. Bowen tarafndan tantlm ve günümüze kadar SUMMARY Purpose: The aim of the study is to investigate the physical speciality of composite resins with the water sorption and solubility test. Material and Method: With this aim, 6 kinds of composites were used like microhybrid (Venus), microfill hybrid (Gradia Direct Anterior), nanofill (Filtek Supreme) and nanohybrid composite resins (Clearfil Majesty Esthetic, Premise, Artemis). 15 samples were prepeared from each group at the standart dimensions. In the water sorption test, samples dried weight determined as M 1. Samples were waited in pure water at 37 C for 168 days and weight of samples were estimate with sensitive balance for 7 days period and determined as M 2. M 2 M 1/V formula were used to get results. In water solubility test samples dried weight determined as M 1. Samples were waited in pure water at 37 C for 168 days and weight of samples were estimate with sensitive balance for 7 days period and determined as M 3. M 3 M 1/V formula were used to get results. Data were analysed with statistically. Results: In this in vitro study; in all tests, nanofill and nanohybrid composites according to micro hybrid and microfill hybrid composites was seen statistical meaningful. Conclusion: At the result, composite resins including metacrylat group or groups, inorganic filling content, filler weight, resin matrix junctional surface affect the physical form. Key words: composite, water sorption, water solubility önemli gelimeler göstermitir. 1,2 Materyallerin özelliklerindeki gelimeler klinik performanslarnn artmasn da beraberinde getirmi ve posterior rezinlerin amalgama alternatif olarak kullanlmasn tevik etmitir. 3 Minifil lerde, partikül büyüklükleri 0,1-1 >m olan, baryum ve stronsiyum gibi inorganik doldurucular kullanlarak anma dirençleri arttrlm, böylece bu tür lerin de hem ön hem de arka dilerde * Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimlii Fakültesi Di Hastalklar Ve Tedavisi A.D., Sivas **Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimlii Fakültesi Pedodonti A.D., Sivas 22

2 kullanlabilmesi salanmtr. 4 Daha sonra polimerizasyon büzülmesi makrofil lere göre daha az olan ve daha iyi polisajlanabilen ve farkl büyüklükteki doldurucu partiküllerden (0,04-1 >m) oluan hibrit ler gelitirilmitir. 4 Fiziksel ve mekaniksel özellikleri ile makropartiküllü ve minifil lere, yüzey düzgünlüü ile de mikropartiküllü lere benzeyen bu lerin hibrit türünün belirlenmesinde büyük partikül ad kullanlr. Küçük partiküller karmn ikinci kompanentidir. +norganik doldurucu olarak kolloidal slika ve ar metaller içeren cam partikülleri içerirler. 4 Mikrohibrit ler geleneksel hibrit lerden türemilerdir. Ortalama partikül büyüklüü geleneksel hibritlerin yars kadardr. Daha küçük partikülleri içermeleri hibritlere göre daha iyi parlatlma ve kolay uygulanabilirlik özelliklerini salamtr. Pek çok mikrofil e göre daha dayankldr ve ön ve arka dilerde de kullanlabilir. Bu yüzden mikrohibrit ler genel veya çok amaçl ler olarak kullanlabilir li yllardaki biyoteknolojik geliimi, 2000 li yllarda nano-teknolojik geliim izlemi, di hekimlii de bu teknolojinin getirdii yeniliklerden faydalanarak, nanofil (nanopartiküllü) rezinler üretebilmitir. Bu lerin organik yaps dier geleneksel ve hibrit lerdeki benzer polimer yaplardan meydana gelmektedir, ancak nano partiküllerin üretimi dier geleneksel partiküllerin üretim eklinden farkllklar gösterir. Geleneksel doldurucu partiküller, büyük kütlelerin öütülmesi sonucu, küçük partiküllerin elde edilmesi eklinde oluurken, nano-partikül teknolojisinde elde edilen partikül, atomun atoma, molekülün moleküle ilavesi eklinde olmaktadr. 6 1 nm= 1/1000 >m = 1/ m olarak açklanabilir. 7 Nanolerin sunduu avantajlar arasnda, üstün cilalanabilirlik, hibrit lere göre daha yüksek krlma ve anma direnci, polimerizasyon büzülmesinde azalma ve daha çok estetik ve optik özellik saylabilir. 6,8-12 Su emilimi ve suda çözünürlük; tüm restoratif materyallerin fiziksel, kimyasal ve mekanik özelliklerini etkileyen, restoratif materyallerin klinik baarlarnn azalmasnda önemli rol oynayan ve bütünüyle kontrol altna alnamayan faktörlerdir. Su emilimi, materyallerde boyutsal deiikliklere yol açarak, renklenmelere ve restorasyon kenarlarnda krlmalara sebep olur. Suda çözünürlük ise, restorasyonlarn kimyasal çözünürlüklerini arttrarak biyolojik yaplarla olan uyumlarn olumsuz yönde etkiler. Sonuç olarak hem restorasyonlarn kenar bütünlüü ve yüzey özellikleri bozulur, hem de estetik görünümlerinde kayplar ortaya çkar. 13,14 Bu çalmann amac; mikrohibrit, mikrofil hibrit, nanohibrit ve nanofil rezinin su absorbsiyonu ve çözünürlüklerine baklarak karlatrlmasdr. GEREÇ VE YÖNTEM Çalmamzda mikrohibrit, mikrofil hibrit, nanohibrit ve nanofil in in vitro artlarda su absorbsiyonu ve çözünürlük deerleri karlatrld. Çalmamz için kullandmz rezinler Tablo I' de, lerin içerikleri ise Tablo II de gösterildi. Yaplan testlerde ISO ve ADA numaral standartlara uyuldu. Tablo I. Çalmada yer alan rezinler Kompozit Rezin Üretici Firma Lot. No. Gradia Direct Anterior GC Dental Products Corp Clearfl Majesty Esthetic Venus Premise Filtek Supreme Artemis Kuraray Medical Inc 00003A Heraeus Kulzer Kerr Dental M Espe Ivoclar Vvadent Tablo II. Çalmada yer alan materyallerin içeri4i Gradia Direct Anterior Clearfil Majesty Esthetic Venus Premise Filtek Supreme Artemis Kompozit Tipi Mikrofil Nanohibrit Mikrohibrit Nanohibrit Nanofil Nanohibrit Rezin tipi UDMA Hidrofobik Aromatik dimetakrilat Hidrofobik Alifatik dimetakrilat EBAD TEG DMA BIS EMA TEG DMA UDMA TEG DMA UDMA Doldurucu tipi Prepolimerize organik doldurucular ve silika Silanize baryum cam Prepolimerize organik doldurucular Baryum aluminyum florid Cam silikon dioksit Prepolimerize organik doldurucular, baryum cam ve silika Zirkonyum oksit Silisyum oksit Baryum cam Yitterbiyum triflorid Ba-Al florosilikat cam Doldurucu Partikül Büyüklü2ü 0,85 µm 2,5 µm 0,04-2 µm 0,4 µm 5,20 nm, nm 0,04-3 µm 7EC J08107 Doldurucu çeri2i A24rl4kça /Hacimce %75 %64-65 %78 %66 %78 %61 %84 %71,2 %78,5 % 57,7 %75-77 %

3 Su Absorbsiyon Testi( Water Absorption Test) Bu testte ISO 4049 standardna göre 15 mm çapnda ve 1mm kalnlnda 15 paslanmaz çelik kalplarda her bir gruptan 15 er adet örnek hazrland. Örnekler halojen k kayna (Hlux UltraPlus, Benliolu Dental, Türkiye) ile her biri eit be parça 20 saniye süre; toplam 200 saniye süre ile hem alttan hem üstten polimerize edildi. Daha sonra örneklerin boyutlar hassas ölçüm yapan dijital mikrometre (Mitutoyo, Japan) ile ölçüldü. Örnekler 23 ºC ± 2 silika jel içeren desikatörde iki saat bekletildikten sonra kuru arlklar hassas terazide ölçülerek M 1 olarak belirlendi. Örnekler 168 gün boyunca 37º C distile suda bekletildikten sonra 7 er günlük periyotlarla selüloz kat ile kurutuldu ve hassas terazide arl M 2 olarak belirlendikten sonra M 2 M 1 /V formülüne göre sonuçlar mg/mm 3 olarak tespit edildi. M 1 : Kuru arl (mg) M 2 : Suda bekletildikten sonraki arl (mg) V: Örne2in hacmi (mm 3 ) Elde edilen test sonuçlar istatistiksel olarak deerlendirilmeye alnd. Çözünürlük Testi (Solubility Test) Bu testte ISO 4049 no. lu standardna göre 15 mm çapnda ve 1mm kalnlnda 15 paslanmaz çelik kalplarda her bir gruptan 15 er adet örnek hazrland. Örnekler halojen k kayna (Hlux UltraPlus, Benliolu Dental, Türkiye ) ile her biri eit be parça 20 saniye süre; toplam 200 saniye süre ile hem alttan hem üstten polimerize edildi. Daha sonra örneklerin boyutlar hassas ölçüm yapan dijital mikrometre ile ölçüldü. Örnekler 23 ºC ± 2 silika jel içeren desikatörde iki saat bekletildikten sonra kuru arlklar hassas terazide ölçülerek M 1 olarak belirlendi. 168 gün boyunca 37º C distile suda bekletilen örnekler 7 er günlük periyotlarla selüloz kat ile kurutuldu ve silika jel içeren desikatörde 22 saat 37 ºC de, 23 ºC ± 2 silika jel içeren desikatörde iki saat bekletildi ve hassas terazide arl M 3 olarak belirlendikten sonra M 3 M 1 /V formülüne göre sonuçlar mg/mm 3 olarak tespit edildi. M 1 : Kuru arl (mg) M 3 : Suda bekletildikten sonraki arl (mg) V: Örne2in hacmi (mm 3 ) Elde edilen test sonuçlar istatistiksel olarak deerlendirilmeye alnd. statistiksel De2erlendirme Çalmann verileri SPSS (Ver: 15.0) programna yüklenerek farkl rezinlerin su absorbsiyonu ve çözünürlük parametrelerinin; gruplar arasnda farkllk olup olmad One-Way Anova Testi kullanlarak belirlendi. Test sonucunda önemlilik karar verildiinde parametreler heterojen dalm gösterdii için gruplarn ikierli olarak karlatrlmasnda Kruskall Wallis testi kullanld. Her bir grubun kendi içinde ve birbirleri ile su absorbsiyonu ve çözünürlük parametreleri incelenirken Tekrarlayan Ölçümlerde Varyans Analizi Testi kullanld. Test sonucunda önemlilik karar verildiinde farkllk yapan ölçümleri belirlemek için Bonferroni Testi kullanld. Verilerimiz tablolarda ortalama deer ± standart sapma eklinde belirtilip yanlma düzeyi p<0,05 olarak alnd. BULGULAR Su Testi Bulgular4 Gradia Direct Anterior, Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis gruplar4n4n su absorbsiyonlar4n4n karc4lact4r4lmas4na ait bulgular: Kompozit rezinlere ait 7.gün, 14.gün, 28.gün, 168.gün su absorbsiyon deerleri karlatrldnda ler aras farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunmutur (p<0,05) (Tablo III, Grafik I). Tablo III. Gradia Direct Anterior, Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis gruplarnn su absorbsiyon testlerine ait ortalama ve standart sapma de4erleri(eg/mm 3 ) Kompozit Rezin Örnek Say4s4 7.gün Su 14.gün Su 28.gün Su 168.gün Su G.Direct A ± ± ± ±2.39 C.MajestyE ± ± ± ±1.62 Venus ± ± ± ±2.22 Premise ± ± ± ±1.28 F.Supreme ± ± ± ±2.99 Artemis ± ± ± ±1.67 F= F=83.00 F=54.20 F=49.18 F= F= F= F= F=79.53 F=

4 Grafik I. Su absorbsiyonu de4erleri(eg/mm 3 )! Kompozit rezinlere ait su absorbsiyon deerleri ikierli karlatrldnda; 7. gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Venus; Venus ile Premise, Filtek Supreme, Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak 14.gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise; Clearfil Majesty Esthetic ile Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis; Venus ile Premise, Filtek Supreme, Artemis; Premise ile Filtek Supreme; Filtek Supreme ile Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak 28.gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme; Clearfil Majesty Esthetic ile Premise, Filtek Supreme, Artemis; Venus ile Premise, Filtek Supreme, Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak anlamsz bulunmutur (p<0,05) gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Premise, Filtek Supreme, Artemis; Venus ile Premise, Filtek Supreme, Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak Çözünürlük Testi Bulgular4 Gradia Direct Anterior, Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis gruplar4n4n çözünürlüklerinin karc4lact4r4lmas4na ait bulgular: Kompozit rezinlere ait 7.gün, 14.gün, 28.gün, 168.gün çözünürlük deerleri karlatrldnda ler aras farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunmutur(p<0,05)(tablo IV, Grafik II). Kompozit rezinlere ait çözünürlük deerleri ikierli karlatrldnda; Tablo IV. Gradia Direct Anterior, Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis gruplarnn çözünürlük testlerine ait ortalama ve standart sapma de4erleri(-eg/mm 3 ) Kompozit Rezin Örnek Say4s4 7.gün Çözünürlük 14.gün Çözünürlük 28.gün Çözünürlük 168.gün Çözünürlük G.Direct A ± ± ± ±0.44 C.MajestyE ± ± ± ±0.34 Venus ± ± ± ±0.13 Premise ± ± ± ±0.22 F.Supreme ± ± ± ±0.10 Artemis ± ± ± ±0.08 F=9.55 F=14.10 F=50.29 Grafik II. Çözünürlük de4erleri(-eg/mm 3 ) F=28.27 F= F= F= F= F= F= ! 7. gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Venus, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Artemis; Venus ile Artemis; Premise ile Artemis; Filtek Supreme ile Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak anlamsz bulunmutur (p<0,05). 14. gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Clearfil Majesty Esthetic, Venus, Filtek Supreme, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Artemis; Venus ile Artemis; 25

5 Premise ile Artemis; Filtek Supreme ile Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak anlamsz bulunmutur (p<0,05). 28.gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Venus, Filtek Supreme, Artemis; Venus ile Artemis; Premise ile Artemis; Filtek Supreme ile Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak anlamsz bulunmutur (p<0,05). 168.gün sonunda Gradia Direct Anterior ile Venus, Premise, Filtek Supreme, Artemis; Clearfil Majesty Esthetic ile Venus, Filtek Supreme, Artemis; Venus ile Premise ve Artemis; Premise ile Artemis; Filtek Supreme ile Artemis arasndaki farkllk istatistiksel olarak anlaml bulunurken(p<0,05), dier rezinler aras farkllk istatistiksel olarak TARTIMA Su emilimi ve suda çözünürlük, tüm restoratif materyallerin fiziksel, kimyasal ve mekanik özelliklerini etkileyen durumlardr. 17,18 Yaplan çalmalar su absorbsiyonu ile doldurucu miktarlar arasndaki ilikinin önemli olduunu göstermitir. 19,20 Li 21 doldurucu içeriinin rezinin yapsna olan etkisini inceledii çalmada yüzde olarak düük doldurucu içeriine sahip rezinin su absorbsiyon deerine doldurucusuz rezinle eit bulurken doldurucu oran yüksek olan rezinlerin su absorbsiyon deerini dierlerine göre anlaml derecede az bulmutur. Çou çalmada ksa sürede polimerize olan rezinlerin anlaml derecede su absorbsiyonu ve çözünürlük deerleri 19,20, 22,23 gösterdiini belirtilmitir. Yaptmz su absorbsiyonu testinde 7. gün, 28. gün, 168. günlerde en düük deeri doldurucu hacmi yüksek nano olan Premise; 14. günde de yapsnda hidrofobik Bis-EMA ihtiva eden nano Filtek Supreme göstermitir; çözünürlük testinde ise 7. gün, 14. gün, 28. gün ve 168. günlerde en düük deeri nano olan Filtek Supreme göstermitir. Su emilimi, dental materyallerin fiziksel ve mekanik özelliklerinin bozulmasnda önemli bir faktördür. Suyun rezin tarafndan tutulmas, doldurucu ve matriks arasndaki balanmann bozulmasnda, matriksin plastizasyonunda, materyalin çekme dayankll ve anma direncinin azalmasnda direk etkilidir. 24,25 Ayrca silan hidrolizi ve mikro çatlaklarn oluumu sonucu rezinlerin ömrünün azalmasna neden olur. 26 Su emiliminde organik matriksi oluturan monomerlerin hidrofobik yaps önemli bir faktördür. 27 Çou rezinin matriksinde kullanlan Bis-GMA; hidrofilik bir monomerdir, su molekülleri ile hidrojen ba oluturacak iki hidroksil grubu içerir. Bu problemi azaltmak amac ile Bis-GMA nn bir versiyonu olan Bis-EMA gelitirilmitir. Bu monomer, hidroksil grubunun olmamas dnda moleküler yap açsndan Bis-GMA ya benzemektedir. Bu farkllk Bis- EMA nn visközitesinin daha az olmasn salad gibi monomere hidrofobik özellik de katar. Bu sonuç; su absorbsiyonu ve çözünürlükte doldurucu arlnn, Bis-EMA nn ve inorganik doldurucularn etkili olabilir. 28,29 Yaptmz çalmada en yüksek su absorbsiyon deerini organik matriks yapsnda tek metakrilat olan UDMA ihtiva eden mikrofil hibrit Gradia Direct Anterior gösterirken Venüs, Artemis, Clearfil Majesty Esthetic e göre de anlaml derecede fazla su absorbsiyonu ve çözünme göstermitir. Su emiliminde matriks ve doldurucu moleküller arasndaki balanmada önemlidir. +norganik doldurucularn organik matrikse zayf balanmas suyu içeriye tayacak kapiller difüzyon yollar oluturacaktr. 30 Aratrmaclar yaptklar çalmada tüm lerin su absorbsiyonunun zamanla arttn gösterirken, 21,30,31 Braden 32 ve Swartz 33 su absorbsiyonunun birinci günden 30. güne kadar arttn belirtmilerdir. Atai 34 ve arkadalar yaptklar çalmada monomerlerin su absorbsiyon oranlarn srasyla azdan fazlaya doru TEG-DMA, Bis-GMA, BTDMA olarak bulmutur. Sideridou 20 ve arkadalar Bis-GMA/TEG- DMA kopolimerinin suda çözünme miktarnn UDMA/Bis-EMA dan fazla olduunu belirtmitir. Ortengen ve arkadalar 27 küçük moleküllerin, büyük moleküllere ve TEG-DMA ya göre suda fazla salndn tespit etmiler. Dulik 35 yapt çalmada hidrofilik monomer içeren rezinlerin oldukça yüksek su aborbsiyon deeri olduunu ayrca birden fazla metakrilat grup içeren rezinlerin su absorbsiyon deerinin düük olduunu belirtmitir. 26

6 Janda ve arkadalar 36 yaptklar çalmada oldukça hidrofilik matriks yapsna sahip olan rezinin yüksek çözünürlük deeri gösterdiini belirtmilerdir. Doldurucu içerii su absorbsiyonunda önemli bir yer tutarken çözünürlük için ayn ey söylenemez. Bu sonuç hem rezin matrikse hemde doldurucu oranlarna tek bana balanamaz. 30 SONUÇLAR Klinikte uygularken kullanlan mikrofil hibrit ve mikrohibrit ler gibi nanofil ve nanohibrit lerinde rahatlkla uygulanabileceini düünmekteyiz. KAYNAKLAR 1. Craig RG. Direct esthetic restorative materials. Restorative Dental Materials 2000; Hickel R, Dasch W, Janda R. New direct restorative materials. Int Dent J 1998; 48: Manhart J, Kunzelmann KH, Chen HY, Hickel R. Mechanical properties and wear behavior of ligth-cure packable composite resins. Dent Mater 2000; 16: Dayangaç GB. Kompozit rezin restorasyonlar. Güne Kitapevi, Ankara, 2000, syf Guggenberger R, Weinmann W. Exploring beyond methacrylates. Am J Dent 2000; 30: Mitra SB, Wu D, Holmes BM. An application of nanotechnology in advanced dental materials. J Am Dent Assoc 2003; 134: Condon JR, Ferracane JL. Reduced polymerization stres through non-bonded nanofillerparticles. Biomaterials 2002; 23: Dabanolu A, Kunzelmann KH, Hickel R, Koray F. Three- body wear resistance of resin composites.dgz/efcd-meeting, Munich, Duke ES. Has dentistry moved into the nanotechnology era? Compend Contin Educ Dent 2003; 24: Yap AU, Yap SH, Teo CK, Ng JJ. Comparison of surface finish of new aesthetic restorative materials. Oper Dent 2004; 29: Bayne SC, Heymann HO, Swift EJ Jr. Update on dental composite restorations. J Am Dent Assoc 1994; 125: Roberson TM, Heymann HO, Ritter AV. Introduction to composite restorations. Art&Science of operative dentistry, Ed. 4. St. Louis, Mosby Co Inc. 2002; Rosenstiel SF, Land MF, Crispin MJ. Dental luting agents: A review of the current literature. J Prosthet Dent Res 1998;80: Yap A, Lee CM. Water sorption and solubility of resin-modified polyalkenoate cements. J Oral Rehabil 1997; 24: International Organization for Standardization: ISO 4049 Dentistry Polymer-based filling, restorative and luting materials. 3rd ed American National Standard. American Dental Association Specification n. 27 for Resin-based filling materials; Bekta ÖÖ. Farkl k kaynaklarnn ve k uygulama tekniklerinin rezinlerdeki polimerizasyon büzülmesine ve dentine balanma dayanmlarna etkisinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniv Salk Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Davis N. A nanotechnology composite. Compend Contin. Educ Dent 2003; 24: Shintani H, Satou N, Yukihiro A, Satou J, Yamane I, Kouzai T, Andou T, Kai M, Hayashihara H, Inoue T. Water sorption, solubility and staining properties of microfilled resins polished by various methods. Dent Mater J 1985; 4: Sideridou I, Terski V, Papanastasiou G. Study of water sorption, solubility and modulus of elasticity of light-cured dimethacrylatebased dental resins. Biomaterials 2003; 24: Li Y, Swartz ML, Philips RW. Effect of filler content and size on properties of composites. J Dent Res 1985; 64: Philips RW. Skinner s Science of Dental Materials 8th ed. Philadelphia, Tamai Y, Tanaka H, Nakanishi K. Molecular simulation of permeation of small penetrant through membranes. II. Solubilities. Macromolecules 1995; 28: Arnold AM, Arnold MA, Williams VD. Measurement of water sorption by resin composite adhesives with near-infrared spectroscopy. J Dent Res 1992; 71: Santos C, Clarke RL, Braden M, Guitian F, Davy KWM. Water absorption characteristics of dental composites incorporating hydroxyapatite filler. Biomaterials 2002; 23: Pallav P, De Gee AJ, Davidson CL, Erickson RL, Glasspoole EA. The influence of admixing microfiller to small-particle composite resin on wear, tensile strength, hardness, and surface roughness. J Dent Res. 1989;68: Ortengren U, Andersson F, Elgh U, Terselius B, Karlsson S. Influence of ph and storage time on the sorption and solubility behaviour of three composite resin materials. J Dent 2001;29: Craig RG. Restorative Dental Materials 8th ed. St. Louis, Yap AUJ, Seneviratne C. Influence of light energy density on effectiveness of composite cure. Oper Dent 2001; 26:

7 30. Bekta ÖÖ, Eren D, Hürmüzlü F. Farkl iki rezinin su emilimi yönünden karlatrlmas. CÜ Di Hek. Fak Derg 2006; 9: Asmussen E, Peutzfeldt A. Influence of UEDMA, BisGMA and TEGDMA on selected mechanical properties of experimental resin composites. Dent Mater. 1998;14(1): Braden M, Causton BE, Clarke RL. Diffusion of water in composite filling materials, J Dent Res 1976; 55: Swartz ML, Moore BK. Direct Restorative Resins-A Comparative Study, J Prosthet Dent 1982; 47: Atai M, Nekoomanesh M, Hashemi SA. Physical and mechanical properties of an experimental dental composite based on a new monomer. Dent Mater 2004; 20: Dulik D, Bernier R, Brauer GM. Effect of diluent monomer on the physical properties of bis-gma-based composites. J Dent Res. 1981; 60: Janda R, Roulet JF, Latta M. Water sorption and solubility of contemporary resin-based filling materials. J Biomed Mater Res 2007; 82: Yaz4Cma Adresi: Dr. Arife KAPDAN Cumhuriyet Üniversitesi Di Hekimlii Fakültesi Pedodonti A.D. Kampus/S+VAS Tel : / 2757 Faks : E-posta : arife_sozen@yahoo.com 28