RAPOR DİDİM-KAZIKLI-HAVAALANI YOLUNUN TURİZM YOLU İLAN EDİLMESİNİN İLÇE TURİZMİ VE TÜRK EKONOMİSİNE KATKILARI

Transkript

1 RAPOR DİDİM-KAZIKLI-HAVAALANI YOLUNUN TURİZM YOLU İLAN EDİLMESİNİN İLÇE TURİZMİ VE TÜRK EKONOMİSİNE KATKILARI DİDİM TİCARET ODASI TEMMUZ 2009

2 ÖNSÖZ İlçemize en yakın havaalanı olan Bodrum-Milas Havaalanı na mevcut güzergâhla ulaşmak için 90 km yol ve yaklaşık bir saati aşkın bir zamana ihtiyaç vardır. Bu durumda yıllardır var olan fakat köy yolu statüsünde ve vasfında olduğu için kullanımı ekonomik olmayan Didim- Kazıklı- Havaalanı yolunun Kültür ve Turizm Bakanlığınca bir an önce TURİZM YOLU kapsamına alınıp kullanıma açılması mesafeyi takriben 40 km kısaltacak ve havaalanına varış süresini 30 dakika seviyesine çekilecektir. Bu mesele, Turizm kenti olan Didim in en önemli meselelerinden biridir. Turizm yolu düşüncesiyle yola çıkan Odamız çeşitli girişimlerde bulunarak yıllardır eksikliği hissedilen bir meselenin Odamız tarafından sahiplenilerek Didim için olmazsa olmaz düşüncesiyle çalışmalara başlamış kısa zamanda da sonuca ulaşma aşamasına gelmiştir. Ankara da Turizm ve Kültür Bakanımız Sayın Ertuğrul Günay ın samimi ilgi ve teşvikiyle Bakanlık yetkilileri ile bire bir yapılan görüşmelerde Raporda sözü edilen yolun, Turizm yolu ilan edilmesi hususunda ön çalışma ve fikir birliği oluşmuştur. Varılan ortak kararda, Valiliğimizin bu hususta bakanlığa resmi yazı yazması istenmiş olup, Resmi yazıyı müteakip Turizm ve Kültür Bakanlığı nca oluşturulacak komisyonun bu talebi büyük bir ciddiyet ve hızla değerlendirileceğini tarafımıza bildirilmiştir. Sayın Valimize sözlü olarak iletilen bu husus, takdir ve ilgiyle karşılanmış olup ilgili girişimlerin, Valilik tarafından başlatılarak, her türlü yardım ve desteğin verileceği, ilçemiz yararına olan her konuda yanımızda olunacağı sözü kendilerinden alınmıştır. Bu vesileyle, gerek İl Genel Meclis Üyesi Sayın Abdurrahim Öztürk e ve gerekse Aydın Milletvekilimiz Sayın Mehmet Erdem e teşekkürlerimizi sunarım. Didim-Kazıklı-Bodrum Havaalanı Yolu nun inşası hususunda yaptığımız girişimleri destekleyerek, yardımlarını bizden esirgemediler. Yoğun çalışma gündemlerinin içine bu projeyi de dahil ederek, Didim in bir Turizm Kenti olma çabasına gönülden destek verdiler. Didim Ticaret Odası nın bu projesi ile ilgili olarak Ankara daki çeşitli kurum ve kuruluşla görüşmelerimizi organize ederek, çabamıza değerli katkılar sağlayan ve halen bu projenin şekillenmesi amacıyla mesai harcayan Aydın Milletvekillerimiz Sayın Ahmet Ertürk ile Sayın Mehmet Erdem e içten teşekkürlerimizi sunarım. Ayrıca Turizm Yolu projemizin gerçekleşmesi amacıyla değerli desteklerini bizlerden esirgemeyen Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Ertuğrul Günay başta olmak üzere, Turizm Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Müdürü Sayın Ayla Mahmutoğulları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Özgür Özaslan a en samimi teşekkür ve saygılarımızı sunarım. DİDİM TİCARET ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI UFUK DÖVER 1

3 ÖNSÖZ Didim Ticaret Odası, Yönetimi ve Meclisi ile birlikte Didim in yıllardır çözülemeyen sorunlarına el atarak çözme çabası içindedir. Yürekten inandığımız ve her fırsatta dediğimiz gibi: İlçemizin çözülemeyecek sorunu yoktur. Günlük siyasi çekişmelerin dışında kalınarak, ortak faydalar gözetilerek, akılcı ve gerekli hamlelerin öncülüğünde birlikte hareket etme kültürü nün yerleşmesi durumunda ilçemizde tüm sorunlar birer birer çözülecektir. İlçemiz, tarihi, kültürel birikimleri, denizi ve doğal güzellikleri ile Homeros a ilham vermiş olan bir beldedir. Felsefeler ve mitler geliştiren uygarlıkların topraklarında kurulmuş olduğu, geçmişte tarihin akışını değiştirmiş en önemli antik kalıntılara sahip bir yerleşimdir. Tüm bunların yanı sıra, ilçemiz hayatını burada geçirmek üzere kalıcı olarak buraya yerleşmiş binlerce yabancı ya ev sahipliği yapmakta ve her sene yüz binlerce turist ağırlamaktadır.. Ancak bütün bu oluşumlar sadece ve sadece bireysel çabalarla bugüne ulaşmıştır.. Bizim amacımız ise, tüm bu birikim ve kazanımların hem nitelik olarak, hem de nicelik olarak bireysel çabaların birleştirilerek belli bir düzen ve organizasyon içinde sayılarının artmasını sağlamaktır. Yine bu bağlamdan hareket ederek, Didim in ülke ekonomisine yapacağı katkıların miktarı da arttırılabilinir. Bu katkının daha çok büyümesi için yapılması gereken birçok yatırım ve proje mevcuttur. Bu rapor sayesinde bunlardan biri olan, Didim in Ulaşım Sorunu nu ve çözüm olarak ortaya koyduğumuz Turizm Yolu Projesi nin önemini daha iyi kavrayabiliriz. Bu projenin önemini kavradıktan sonra yapmamız gereken yegane şey ise birlikte hareket etmek olmalıdır. Bildiğiniz gibi, günümüz koşullarında meselelerinizi ve taleplerinizi toplumun tüm katmanlarına yaymadığınız takdirde olumlu sonuçlar alınması ancak tesadüflere kalmıştır. İşte bu nedenledir ki, Turizm Yolu meselesi Didim in ve tüm Didimlilerin meselesidir. Turizm Yolu nun ilçenin meselesi haline getirilmesi amacıyla düzenlediği imza kampanyaları ve bunları destekleme amacıyla hazırlattığı afiş ve broşürlerle bu meseleye çok ciddi eğilerek, her türlü yardım ve desteği sağlayan Didim Ticaret Odası Başkanı Sayın Ufuk Döver ve saygıdeğer Yönetim Kurulu Üyeleri ne içten teşekkürlerimi sunarım. Didim Ticaret Odası Meclis Başkanı Ümit Soneren 2

4 ÖZET İlçemize en yakın havaalanı olan Bodrum-Milas Havaalanı 90 km mesafededir yılı verilerine göre, havaalanı iç hatlar terminalinden giriş yapan yolcu sayısı kişi, dış hatlar terminalinden giriş yapan yolcu sayısı ise kişidir. Yolcu profili ağırlıklı olarak çevredeki tatil yörelerine gelen yerli ve yabancı turistlerdir. İnen yolcuların % 30 unun Didim e geldiği ve dönüşlerinin de yine havayolu kanalıyla yapıldığı hesaplandığında, sadece bir yılda, yaklaşık 1 milyon kişi Didim-Bodrum Havaalanı arasında seyahat ediyor demektir. Takdir edilir ki bu rakam, ilçemizden yaklaşık adet mülk edinen ve çoğu İngiliz vatandaşı turistle ile, bu güzergahı kullanan yöre halkı da dahil edildiğinde çok daha yüksek rakamlara ulaşır. Şu an için alternatifsiz olarak kullanılan bu güzergâhının haricinde, Didim-Akbük- Kazıklı-Gürçamlar-Kızılağaç-Avşar Köyü güzergâhından geçen ve uzunluğu yaklaşık 65 km olan ikinci bir yol daha mevcuttur. Ancak bu yol, Köy Yolu statüsündedir ve kullanım için elverişli değildir. Akbük ün bitiminden başlayan bu köy yolu, Söke-Bodrum Karayolu na kavuştuğu bölgeye kadar 40 km olup, bunun 5 km si Aydın İl Sınırları içerisinde, 35 km si ise Muğla İl Sınırları içerisindedir. Bu yolun Kültür ve Turizm Bakanlığ tarafından Turizm Yolu statüsüne alınması Didim ve yöre turizminin gelişmesine ve Türk ekonomisine sayısız faydalar sağlayacaktır. Güzergâhta oluşacak yaklaşık 25 km lik azalma, bir saati aşan havaalanına ulaşma süresini 30 dakika civarına indirecektir. Bodrum Havaalanı na yaklaşık yarım saat içinde ulaşabilme kolaylığı, Didim in önemli turizm seyahat acentelerinin gezi programlarına dahil edilmesi için önemli bir avantaj sağlayacaktır. Türkiye nin en büyük marinasının bulunduğu ilçemiz, yapılması düşünülen Didim- Kazıklı-Bodrum Havaalanı Yolu sayesinde havaalanına iyice yakınlaşacaktır. Bu durum yat sahipleri için de önemli bir tercih nedeni olacaktır. İşin bir boyutu da ekonomik kazanımlar olacaktır. 1 milyon kişiyi Bodrum Havaalanı ndan yöreye taşıyan karayolunun güzergahının değişmesi ve mesafesinin kısalması, ülkemizdeki akaryakıt tüketiminden de milyonlarca dolar tasarruf sağlayacaktır. Bunun yanı sıra, yapılacak yeni Turizm Yolu nun güzergâhı üzerinde bulunan köylerde yaşayan halkın ürettikleri ürünleri pazarlama noktalarına nakletmeleri de kolaylaşacaktır. Bugün krizle karşı karşıya kalan beldemizdeki inşaat sektörünün elinde satışa hazır vaziyette bekleyen adet yeni konutun, ulaşımın daha kaliteli ve daha çabuk gerçekleşeceği ilçemizde satışı da hızlanacaktır. Yörede şekillenecek bu ve benzeri ekonomik kazanımlar hem istihdam, hem de ekonomik katma değer oluşturacaktır. 3

5 Ayrıca dünyaca bilinen ve her yıl yaklaşık ziyaretçi çeken Apollon Tapınağı nın ve yöremizdeki diğer antik eserlerin daha iyi tanınması ve daha çok ziyaretçi tarafından gezilmesi de kolaylaşacaktır. Büyük turizm seyahat şirketlerinin tur programlarında ilçe olarak daha çok yer almamız da bu yolun hizmete girmesi ile mümkün olacaktır yılında Turizm Kenti ilan edilen ilçemizde, yatırıma uygun alan statüsünde tam hektarlık bir Turizm Yatırım Alanı mevcuttur. Turizm Yolu nun yapılması, ilçemizde yatırım yapmayı düşünen işadamları için de ayrıca bir çekim yaratacaktır. Yukarıda kısaca anlatılan konu başlıkları doğrultusunda Akbük-Kazıklı Yolu nun Turizm Yolu ilan edilerek, kaliteli bir yol halinde ve en az 3 şeritli yapılması ilçe ekonomisine ciddi katkı sağlayacaktır. Bakanlığımız girişim ve çabalarıyla Turizm Kenti ilan edilen Didim in, ilk etapta Bodrum-Kazıklı arasındaki kısmının Turizm Yolu ilan edilerek, havaalanı yolunun daha çağdaş normlara kavuşması ve hızla ilerleyen inşaatla turizm sektörlerine ciddi bir ivme kazandırması sağlanacaktır. Kaldı ki, mevcut ana ulaşım yolunun (Dalyan-Akyeniköy-Didim), antik Kutsal Yol üzerinden geçmesi sebebiyle, yolda iyileştirme ya da genişletme çalışmaları yapılamamaktadır. Her türlü yol çalışması, yörenin Sit Alanı olması nedeniyle haklı olarak engellenmektedir. Bu nedenle mevcut yolla (ve dolayısıyla Sit Alanı ile) uğraşmak yerine, alternatif yol güzergâhları üzerinde çalışmak gerekir. Bu açılardan durumu değerlendirdiğimizde, Didim-Bodrum yolunun, Akbük, Deniz Köy üzerinden geçen kısmının karayolları ağına alınarak, duble yol yapılmasında herhangi bir hukuki sakınca da bulunmamaktadır. Kazıklı yolunun Turizm Yolu ilan edilmesinden sonra; Dalyan-Akbük-Deniz Köy yolunun da yapılması kolaylaşarak, Didim in yıllardır bekleyen ulaşım problemi kökten çözülecektir. 4

6 İÇİNDEKİLER NİÇİN TURİZM YOLU...6 TARİH VE DOĞA CENNETİ DİDİM..7 DİDİM İN NÜFUS PROFİLİ (BUGÜNÜ-YARINI) 9 DİDİM D MARİN VE HAVAALANI İLİŞKİSİ.10 DİDİM İN TURİZM KENTİ İLAN EDİLMESİ VE ULAŞIM SORUNU.11 TURİZM YOLUNUN ÜLKE VE İLÇE EKONOMİSİNE KATKISI...12 SONUÇ...16 ÖNERİLER.. 17 KAYNAKÇA

7 NİÇİN TURİZM YOLU? Didim e ulaşım, Söke veya Bodrum istikametlerine uzanan mevcut karayolları vasıtasıyla sağlanmaktadır. Hava yolu ulaşımını kullanmak isteyen misafirlerimiz ise, Bodrum-Milas veya İzmir Adnan Menderes havaalanlarını kullanmaktadır. İlçemize en yakın havaalanı olan Bodrum-Milas Havaalanı 90 km mesafededir. Günümüzde kullanılan bu güzergahın dışında, Didim-Akbük-Kazıklı-Gürçamlar- Kızılağaç-Avşar Köyü güzergahından geçen ve uzunluğu 65 km olan ikinci bir yol daha mevcuttur. Ancak bu yol, Köy Yolu statüsünde olup, turizm amaçlı kullanıma elverişli değildir. Akbük ün bitiminden başlayan bu köy yolu, Söke-Bodrum Karayolu na kavuştuğu bölgeye kadar 40 km olup, bunun 5 km si Aydın İl Sınırları içerisinde, 35 km si Muğla İl Sınırları içerisindedir. Bu yolun Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Turizm Yolu statüsüne alınması gerekmektedir. Havaalanına ulaşım mesafesinin 25 km kadar kısalmasının ekonomiye katkılarının yanı sıra, kazanılan zaman, Türkiye nin en büyük marinasına sağlayacağı fayda ve Didim in tercih edilmesinde sağlayacağı avantajlarla çok büyüktür. İlçemize en yakın havaalanı olan Bodrum-Milas Havaalanı nın 2008 yılı verilerine göre iç hatlara inen yolcu sayısı , dış hatlara gelen yolcu sayısı ise dir yılının ilk 6 ayı verileri ise, bu rakamların her yıl artacağının sinyalini vermektedir. Bu yolcuların büyük bir bölümü Bodrum ve Didim e gelen yerli ve yabancı turistlerdir. Yolcuların en az % 30 unun Didim e geldiği düşünülürse, karşımıza adet gibi çok önemli bir rakam çıkmaktadır. Gelen kişilerin dönüşlerinin de uçakla olduğu varsayılırsa, bir sezonda yaklaşık kişi Didim-Bodrum-Milas Havaalanı yolu güzergahını kullanıyor demektir. Bu rakama günübirlik olarak Bodrum yönüne seyahat eden özel araçları da katarsak, rakam daha çok yükselir. Akbük-Kazıklı-Havaalanı yolunun hizmete açılması, mevcut olan ve kullanılan yoldaki yoğun trafiği rahatlatıp, yolun haddinden fazla yıpranmasını engelleyeceği gibi, Didim e yapılan en büyük hizmet olacaktır. Akbük -Kazıklı Yolu Gürçamlar mevkii 6

8 TARİH VE DOĞA CENNETİ DİDİM Tarih: Tarihçi Heredot, Didim ve çevresini, Gökyüzü altındaki en güzel yeryüzü, olarak tarif etmiştir. Ege Bölgesi nin ve Aydın ilinin en önemli turizm merkezlerinden biri olan Didim, Osmanlı İmparatorluğu zamanında varlığını Yeronda yoran ismi ile sürdürmüstür Depremi nden sonra, önceleri halk arasinda HiSAR olarak da adlandırılan YORAN, halkı devlet tarafından yaptırılan afet evlerine taşındıktan sonra YENiHiSAR adını almıştır. 9 Mayıs 1990 tarihinde ise Bakanlar Kurulu Kararı ile ilçe olmuş ve DİDİM adını almıştır. Didim in tarihi M.Ö. IX. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bir İyon şehri olarak kurulan Milet in bir parçası olan bölge, antik çağda Didymaion diye anılır. Bu antik kentin en önemli yapısı ise Apollon Tapınağı dır. Bölgede yerleşimin esas gerekçesi de bu tapınaktır. Didim deki Apollon Tapınağı, antik dünyanın en büyük üçüncü tapınağı; aynı zamanda da dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı nın mimari ikizidir. M.Ö. 494 te Persler tarafından tahrip edildikten sonra Büyük İskender in gözetiminde yeniden inşa edilen tapınak, antik dünyanın gelmiş geçmiş en ünlü kehanet merkeziydi. Antik coğrafyacı Strabon, Didim deki Apollon Tağınağı nı dünyanın en büyük ve en görkemli tapınağı kabul eder. Ona göre tapınağın üst kısmının açık, yani çatısız oluşu, sonsuzluk ve ihtişamıyla bağdaştığı ölçüde, anlamlıdır. Anadolu da bulunan bu en büyük İyon tapınağının insan ve hayvan kabartmalarıyla süslenmiş taş duvarları; ustalıkla işlenmiş 17,5 metre yüksekliğindeki 3 adet İyon sütunu kalıntısı ve merdivenleri görülmeye değer güzelliktedir. Bir Roma efsanesine göre, gözleriyle baktığı kişiyi taş haline getiren Gorgon kız kardeşlerden Medusa ya ait baş kabartması sanatsal ve tarihi açılardan çok değerli kabul edilmektedir. Didim ve Apollon Tapınağı nın sembolü kabul edilen Medusa kabartması, heykeltıraşların yorumuna göre en güzel görünümlü olanıdır. Apollon Tapınağı 7

9 Doğa: İlçe, kentleşme ve nüfus artış hızı ile Türkiye ortalamasının çok üzerinde bir orana sahiptir. Bunun nedeni, ilçe sınırlarının birçok tarih ve kültür hazinesini bir arada barındırmasının yanı sıra, tam 55 km uzunluğunda denize girilebilir sahil bandına, mavi bayraklı plajlara, özellikle astım hastalarına çok iyi gelen bir havaya ve doğal güzelliklere sahip olmasıdır. Didim Altınkum Plajı 8

10 DİDİM İN NÜFUS PROFİLİ (Bugünü Yarını) İlçe ilan edildiği 9 Mayıs 1990 tarihinden beri çok hızlı bir gelişme seyri gösteren Didim, ilçe ilan edildiğinde nüfusa sahipken, bugün artık e yakın Türk ve den fazla yerleşik İngiliz nüfusu ile bölgede bir marka değer konumundadır. Yerel yönetimin İngiliz vatandaşlara gönderdiği İngilizce su faturası sayısı dür. Bazı İngiliz vatandaşların, evini satın aldığı Türk vatandaşına ait su saatini hâlâ kullandığını düşünürsek, İngilizlere satıldığı telaffuz edilen konut miktarını olan rakamı da tahminen doğrudur. İngilizlerin satın aldığı her evde ortalama üç kişi yaşadığını hesap edersek, Didim de yaklaşık olarak İngiliz in yaşamakta olduğu sonucunu çıkarmamız gayet mantıklı olur. Halen devam eden süreçte, satılmayı bekleyen yaklaşık konut daha vardır. Bu konutların % 90 civarı İngiliz vatandaşlarına yönelik pazarlama yöntemi kullanılarak satışa sunulmuştur. Üstelik diğer yandan da yenilerinin inşası devam etmektedir. Önümüzdeki 3 yıl içerisinde satışa hazır olarak bekleyen konutların satışı tamamlandığında, ilçedeki İngiliz nüfusu adedi geçecek gibi görünmektedir. Bunun yanı sıra ilçemiz, ikinci konut (yazlık) sahibi olmak isteyen Türklerin de gerek havası ile denizi, gerekse diğer turizm merkezlerine göre ucuz konut piyasası ile yoğun bir talep patlaması yaşamaktadır. Yapılan istatistikler ve tapu dairesindeki işlem yüzdelerine dayanarak söylenebilir ki, yapılacak ilk nüfus sayımında Didim in Türk ve yerleşik İngiliz nüfusunun toplamının kişiyi aşması muhtemeldir. Bugün itibari ile yerleşik İngiliz vatandaşları, Didim e has bir turizm çeşidi ortaya çıkarmıştır: Akraba Turizmi.. Yılın her günü Didim de bulunmayan İngiliz vatandaşlarımız, evleri boş kalmasın diye ve aile bütçelerine katkı sağlaması amacıyla mülklerini tanıdık ve akrabalarına kiralamaktadırlar. Tatil dönemleri boyunca süregiden bu sirkülasyon nedeniyle Didim e gelen turist profili de çeşitlilik kazanmaktadır. Bu hızlı nüfus artışı ve çeşitliliği ilçemiz ulaşım altyapısına yeni alternatifler sunma mecburiyetini de beraberinde getirmektedir. 9

11 DİDİM D-MARİN VE HAVAALANI İLİŞKİSİ Bu gelişmelere paralel olarak Türkiye nin en büyük, Avrupa nın 6. kapasite büyüklüğüne sahip yat limanı ilçemizde hizmete açılmıştır. 8 metreden 50 metreye kadar farklı boylarda teknelere, med-mooring sistemiyle hizmet verebilecek donanıma sahip olan D-Marin Didim, özellikle güvenli bağlama yeri ve karaya çekilebilme sıkıntısı çeken 30 metre ve üzerindeki tekneler için, 580 tekne bağlama kapasitesi ile çok önemli bir adres olacaktır. Tamamı beton kaplanmış 70 bin m2 lik, toplamda 600 tekne kapasiteli çekek alanı ve içindeki 30 metre x 60 metre ölçülerindeki iki gözlü Hangar Binası ile hizmet verecek olan D- Marin Didim, 400 ton kapasitesi ile öne çıkmaktadır. Marinamız Türkiye nin en yüksek kapasiteli travel lift ine ve her biri kendi alanında uzman 36 teknik atölyeye sahiptir. Türkiye nin en büyük yat kapasitesine sahip marinasının bulunduğu ilçemize ulaşımın rahatlığı ve hızı marinanın gelişmesi ve tam kapasite çalışabilmesi için de çok önemlidir. En yakın havaalanına 100 km. mesafede bulunan Marmaris ve 95 km. mesafede bulunan Kuşadası marinalarına oranla, Bodrum Havaalanı na 65 km. mesafedeki Didim marinası, kış aylarında teknelerini bu marinalara bırakan yat sahipleri açısından da cazip bir konumda görünmektedir. Geçmiş yıllarda Marmara dan denize açılan bir yat, Akdeniz e varana kadar rotasındaki marinalar olan Kuşadası, Bodrum ve Marmaris marinalarından herhangi birine uğramak istese, açık deniz rotasından ayrılıp bu marinaların bulunduğu iç koylara girmek zorundaydı. Halbuki Didim Marinası, bundan sonra Marmara ve yukarı Ege den Akdeniz e inen açık deniz rotası üzerinde yer alarak öne çıkacaktır. Artık yatlar ihtiyaçlarını gidermek için ya da sezon sonu bakımlarını yaptırma amacıyla rotaları üzerinde ve daha rahat ulaşılabilir bir konumda bulunan Didim i tercih edecektir. Bu özelliklerin yanı sıra, tekneyle gelecek turistler de, Turizm Yolu nun faaliyete geçirilmesi ile, ziyaret için havaalanına en yakın kent olan Didim i tercih edeceklerdir. Bu durumda Didim, Bodrum Havaalanı trafiğini arttıran yeni bir etken olacaktır. 10

12 DİDİM İN TURİZM KENTİ İLAN EDİLMESİ VE ULAŞIM SORUNU Didim çevresinde turizm yatırımlarına uygun olarak ayrılan yaklaşık hektarlık bir alan mevcuttur. Turizm ve Kültür Bakanlığı nca turizm yatırım bölgesi ilan edilmiş olan Didim, yerli yabancı yatırımcıları beklemektedir. Halen civarında olan yatak kapasitesi, her geçen gün yenisi eklenen 5 yıldızlı tesislerle hem kalite olarak, hem de kapasite olarak artış göstermektedir. Yaz sezonunda Didim in nüfusu toplam gelen turist açısından bakıldığında e yaklaşmaktadır. Bu, birçok ilimizin nüfusundan daha fazladır. İlçemize ulaşım Söke-Milas karayolunun 30. km sinden itibaren ayrılan yol üzerinden sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra, 150 km. mesafede bulunan İzmir Adnan Menderes Havaalanı ve 90 km. mesafede bulunan Bodrum-Milas Havaalanı, ilçemize gelen insanların kullandığı seçeneklerdendir. Günümüzde kullanılan bu yol güzergahı, 90 km lik Didim- Dalyan-Milas-Havaalanı güzergahıdır. Bu yol aynı zamanda Didim in dışarıya açılan penceresi de olduğu için yoğun bir trafik akışı vardır. Yapılan araştırmalarda ilçemizi ziyarete gelen yerli ve yabancı turistlerin şikayet konularının başında, mevcut yolların yetersizliği gelmektedir. Bu durum, birçok tarihi ve doğal güzelliklere sahip olan ilçemizin yeterince tanınmamasına ve turizmde bir marka olamamasına en önemli sebeptir. Çevremizde bulunan diğer turizm yörelerinde hektarlık bir alanı turizm yatırım bölgesi ilan edilecek kadar uygun araziye sahip başka bir ilçe yoktur. Ancak turizm alanında yatırım yapmak isteyen işadamlarının ilk dikkat ettikleri konu, ulaşım konusudur. Halil Rıfat Paşa nın, Gidemediğin Yer Senin Değildir, sözü ilçemize gelmek isteyen vatandaşlarımız, yerleşik İngilizler, yerleşmeyi düşünenler, yatırımcı ve turistler için bir mazeret olmaktan çıkarılmalıdır. İçeriğinde Aydın ilinin de içinde bulunduğu, yeni çıkartılan 5084 sayılı Teşvik Yasası, bölgenin kalkınması için yeni yatırımcılara fırsatlar ve kolaylıklar getirmektedir. Ancak yeni çıkan bu kanundan ilçemizin de yeterince yararlanması amacıyla Turizm Yolu nun bir an önce hayata geçirilmesi şarttır. 11

13 TURİZM YOLUNUN ÜLKE VE İLÇE EKONOMİSİNE KATKISI Bu yeni güzergah üzerinde bulunan Kazıklı, Gürçamlar, Kızılağaç ve Avşar köylerinde toplam e yakın kişi yaşamaktadır. Bugün itibariyle yöre halkının geçim kaynağı zeytincilik ve hayvancılıktır. Turizm Yolu nun hizmete girmesi ile, bu güzergahtan geçen araç sayısında önemli artışlar olacaktır. Buna bağlı olarak, yol üzerinde şekillenecek çeşitli mola yerlerinde Gözleme- Bazlama-Çöp Şiş-Ayran gibi yöresel tatların satıldığı yeni mekanlar hizmete girecektir. Bu küçük mekanlar hem gelen yolculara, doğal güzelliklerin kolayca seyredebilme ve yöreyi daha iyi tanıma şansı verecek, hem de yöre halkına tarım ve hayvancılık dışında yeni iş ve istihdam alanları yaratacaktır. Bu mola yerlerinde yiyecek, içeceğin yanı sıra, bu köylerde yetiştirilmiş çeşitli meyve, sebze ve organik ürünlerle beraber doğal zeytinyağı ve el işi ürünleri de satılarak köylerin ekonomik yaşantısına katkı sağlanacaktır. Bunun yanında ilçemiz Didim in ulaşımdaki avantajının artmasıyla ilçeye gelen yerli ve yabancı turist sayısında önemli artış olacağından dolayı, mevcut konaklama tesislerinin sayısı artmakla beraber kaliteleri de yükselecektir. Yine buna paralel olarak turizme hizmet eden diğer iş kollarında yeni iş yerleri açılacak, bu işyerlerinde önemli sayıda personel istihdam edilecektir. Günümüzdeki koşullarda birçok işyeri sezon sonunda zarar göstermektedir. Dolayısıyla ekonomiye katkı sağlanamamaktadır. Gerek ülkemiz ekonomisinin gelişmesi, gerekse insanlarımızın mutluluğu için ekonomik refah şarttır. Bugün Didim de vergi ödeyenlerin toplam sayısı ve ödenen vergi miktarı bu kadar önemli turizm değerlerine sahip ilçemiz için arzu edilenin epey altındadır. Açılması istenilen Turizm Yolu nun Türk ekonomisine önemli bir katkısı da, dışa bağımlı olduğumuz petrol tasarrufu açısından olacaktır. Yapmış olduğumuz araştırmalara göre, havaalanı güzergahında oluşacak 25 km lik bir azalma ile tasarrufu sağlanacak akaryakıt miktarının ekonomik tasarruf çizelgesi aşağıdaki gibidir araçların 100 kmaraçların 90 kmaraçların 65 km araçların yakıt ortalam a yakıt yakıt tüketimi yakıt tüketimitüketim farkları tüketimi OTOMOBİL MİDİBÜS OTOBÜS Tarihi itibarıyla Akaryakıt Fiyatları Kurşunsuz 95 Oktan Benzin:3,2 Motorin:2,36 TL 12 ARAÇLARIN 100 Km de ORTALAMA YAKIT TÜKETİMİ

14 TABLO.1 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL 25 lt 10 lt 5.5 lt ARAÇLARIN 90 Km de ORTALAMA YAKIT TÜKETİMİ TABLO.2 OTOBÜS 22.5 MİDİBÜS 9.0 OTOMOBİL 4.5 ARAÇLARIN 65 KM DE ORTALAMA YAKIT TÜKETİMİ TABLO 3 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL lt 6.50 lt 3.50 lt ARAÇLARIN 90 KM VE 65 KM ARASI YAKIT TÜKETİM FARKLARI TABLO.4 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL lt 5.90 lt 5.68 lt ADNAN MENDERES HAAVANI DİDİM 150 KM. TOPLAM ARAÇLARIN YAKIT TÜKETİMİ TABLO.5 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL lt lt 8.25lt 13

15 TABLO 6 90/km Yakıt Tüketimi lt 90 km lik Didim-Dalyan-Havaalanı Yolu Yakıt Litre Birim Fiyatı tl Tutar Sefer Adeti Yıllık Toplam Yakıt Fiyatı Tl OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL km lik Didim-Kazıklı-Havaalanı Yolu (Turizm Yolu) TABLO 7 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL 65/Km Yakıt Tüketimi/lt Yakıt Litre Birim Fiyatı tl Tl Tutar Sefer Adeti Yıllık Toplam Yakıt Fiyatı km lik Didim-Dalyan Havaalanı Yolu ile 65 km lik Didim-Kazıklı Havaalanı Yolu arasındaki yakıt tüketim farkı / TL TABLO 8 OTOBÜS MİDİBÜS OTOMOBİL 90 Km Lik Didim-Dalyan Havaalanı Yolu Yıllık Yakıt Tüketimi/tl 65 Km Lik Didim-Kazıklı- Havaalanı Yolu Yıllık Yakıt Tüketimi/tl İki Yol Arasındaki Yakıt Tüketim Farkı/tl 2008 yılı verilerine göre iç hatlara gelen yolcu sayısı , dış hatlara gelen yolcu sayısı ise dir un ilk 6 ayı verileri, bu rakamların her yıl artacağı yönündedir. Bu yolcuların büyük bir bölümü Bodrum ve Didim e gelen yerli ve yabancı turistlerdir. Yolcuların en az %30 unun Didim e geldiği düşünülürse gibi çok önemli bir rakam çıkmaktadır. Gelen kişilerin dönüşlerinin de uçakla olacağı düşünüldüğünde, bir sezonda yaklaşık kişi, Didim-Bodrum-Milas Havaalanı yol güzergahını kullanıyor demektir. 14

16 Bu veriler doğrultusunda; - Ortalama olarak kişinin otobüsle seyahat ettiği ve ortalama doluluk oranı 30 kişi olduğu düşünülürse, bu güzargahtan yılda sefer yapılmaktadır. - Ortalama olarak kişinin midibüsle seyahat ettiği ve ortalama doluluk oranının da 15 kişi olduğu düşünülürse, bu güzergahtan yılda sefer yapılmaktadır. - Ortalama olarak kişinin de otomobili ile seyahat ettiği ve her bir araçtaki doluluk oranının da 4 kişi olduğu düşünülürse, güzergahta yılda sefer yapılmaktadır. Tüm bu hesaplamaların ardından Turizm Yolu nun diğer faydalarının yanı sıra, ülke ekonomisine TL ye yakın tasarruf sağlayacağı açıktır. Turizm Yolu nun güzergahı üzerinde daha az yokuşlu ve daha az virajlı, kısacası daha güvenli bir güzergah izlemesi halinde, bu ekonomik tasarruf ve zaman tasarrufu daha da artacaktır.. 15

17 SONUÇ 1990 yılında Yenihisar adı ve toplam nüfusu ile ilçe ilan edilen Didim, aradan geçen 19 yıllık süreçte Türk, İngiliz yerleşik nüfusu ile orta büyüklükte bir il merkezi seviyesindedir. Sınırları içerisinde bulunan Didyma antik kenti, yılda yaklaşık kişinin ziyaret ettiği Apollon Tapınağı ve yakın çevresinde bulunan Milet, Priene gibi diğer arkeolojik değerleriyle ilçemiz, ünlü tarihçi Heredot un, Gökyüzü Altındaki En Güzel Yeryüzü, tarifine uymaktadır. Halen 90 km. olan Didim-Dalyan-Bodrum Milas Havaalanı mesafesi, Turizm Yolu ilan edilmesi düşünülen Didim-Kazıklı Havaalanı Yolu ile 65 km ye inecektir. Güzergahta yapılacak iyileştirmeyle hem zaman tasarrufu, hem de ekonomik tasarruf ip sağlanacaktır. Türkiye nin en büyük ve Avrupa nın 6. en büyük marina kapasitesine sahip olan Didim de bulunan mevcut turistik yatırımların ve hektarlık turizm yatırım alanı nın cazibe merkezi olabilmesi için bu yolun bir an önce Yatırım Planı na alınması gerekmektedir yılında Turizm Kenti ilan edilen ilçemizin bu vasfının anlamlı hale gelmesi ve bu konumundan gerektiği gibi yararlanabilmesi için, ayrıca ilçemizde faaliyet gösteren işadamları ve turizm yatırım alanı na turistik tesisler yapmayı düşünecek işadamları için, Didim in havaalanına olan mesafesinin ve ulaşım süresinin azalması gayet elzemdir. Günümüzde hala tur programlarına Didim i dahil etmeyen büyük tur şirketlerinin önündeki en önemli sorun ulaşım ve konaklama tesisi yetersizliğidir. Didim Ticaret Odası, Turizm Yolu nun bir an önce hizmete girmesiyle bu türden tüm sorunların ortadan kalkacağına, ilçemize gelen turist sayısının ve kalitesinin gözle görülür bir artış sağlayacağına inanmaktadır. Raporumuz içerisinde yer alan gerekçeler ve ülkemiz menfaatleri için Didim-Kazıklı- Bodrum Havaalanı yolunun, yani Turizm Yolu muzun en kısa zaman içerisinde hizmete girmesi gerekmektedir. ÖNERİLER 16

18 Raporumuz içerisinde yer alan tüm gerekçe ve veriler ile ülkemiz menfaatleri için Didim-Kazıklı-Bodrum Havaalanı yolunun, yani Turizm Yolu nun bir an önce yapılması tartışılamaz bir gerçekliktir. Günümüz koşullarında meselelerinizi ve taleplerinizi toplumun tüm katmanlarına yaymadığınız takdirde olumlu sonuçlar alınması ancak tesadüflere kalmıştır. Bu amaçla hazırlamış olduğumuz Turizm Yolu raporunun nihai amacına ulaşabilmesi için İlçe içerisinde yeterli istek ve talebin oluşmasının sağlanması gerekmektedir. İlçe içerisinde bu ilgi ve isteğin yoğun bir şekilde uyandırılması halinde ancak ilçe dışında da gereken ilgi ve alaka sağlanabilecektir. Bu ilgi ve alanın bilgilendirilmesi için hazırlanan raporun, 1- İlçe içerisinde a- Kaymakamlık, b- Didim,Akköy,Akbük Belediye Başkanlıkları ve Meclis üyelerine, c- İlçe Müdürlüklerine, d- Siyasi parti ilçe başkanlıklarına, e- Mahalle Muhtarlıklarına, e- Kent Konseyi,Turizm derneği,oda temsilcilikleri gibi sivil toplum örgütlerine d- Yerel gazetelere,köşe yazarlarına 2- İl içerisinde a- Valilik Makamına, b- İl Müdürlüklerine, c- Siyasi parti İl Başkanlıklarına, d- Ticaret Oda başkanlıklarına, e- Gazetelere, Ayrıca a- Turizm Bakanımıza, b- Bölge Milletvekillerine, c- Konuyla ilgili müdürlüklere, Gönderilerek İstek ve taleplerimizin bilinmesinin sağlanması Ayrıca ilçe içerisinde Kamuoyunun İlgi ve desteğini sağlamak üzere a- El ilanları basılarak dağtılmasına, b- İş yerlerine asılabilecek büyüklükte afişler hazırlanarak uygun işyerinde asılmasına c- Cadde ve Binalara asılabilecek büyük afişler hazırlanmasına d- Çeşitli noktalarda İlçemizde yaşayanların katılımını sağlamak üzere İmza kampanyası düzenlenmesi sağlanması gerekmektedir. Oluşturulacak olan kamuoyu desteği ve sağlanması düşünülen imza ile Turizm yolu istek ve taleplerimizin daha fazla destek ve ilgi bulacağı düşünülmektedir. KAYNAKÇA 1- Bodrum-Milas Havaalanı Bilgi İşlem Merkezi 2- Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım İşletmeleri Genel Müdürlüğü 3- Didim D-Marin 4- Muğla Valiliği İl Özel İdaresi 5- Sevcan Balcı (Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Bitirme Tezi) 6- Petrol Ofisi 17