Autocad Civil 3D Programının Başlatılması

Transkript

1 Autocad Civil 3D Programının Başlatılması Program kurulduktan sonra masaüstüne birden fazla autocad Civil ile alakalı kısa yol gelecektir (Şekil 1). Şekil 1 Masa üstüne kurulan Autocad Civil 3D kısa yolları Çalışmalarımızı yapabilmemiz için gerekli olan kısa yol, Autocad Civil 3D Metric olandır (Şekil 2). Şekil 2 Kullanılacak olan Autocad Civil 3d (Metric) Autocad Civil programı açıldıktan sonra karışımıza Welcome Screen Hoş Geldin Ekranı çıkacaktır. Eğer bu ekranın daha sonra tekrar gözükmesini istemiyorsak, pencerenin alt kısmında ki Show this dialog at startup Diyalog penceresini başlangıçta göster onay kutusunu kapatmalıyız. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 2

2 Şekil 3 Autocad açıldığında çıkan "Hoş geldin ekranı" Autocad Civil 3D penceresi açıldığında ilk yapmamız gereken çalışma ara yüzünü belirlememiz gerekir. Bunun iki yolu vardır. Birincisi Şekil 4 de gösterilen pencerenin üst kısmındaki liste menüsünden seçmektir. Şekil 4 Program açıldığında seçilecek çalışma arayüzü İkinci yol ise Autocad Civil 3D penceresinin sağ alt kısmında ki dişli simgeli düğmeye farenin sol tuşu ile basılarak açılan menüden değiştirilir (Şekil 5). Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 3

3 Şekil 5 Çalışma arayüzünün değiştirileceği diğer kısa yol Dört adet farklı ara yüz vardır. Her birinde farklı araçlar ve bazı ortak araçlar (tabaka/katman yönetimi gibi) bulunur. Şekil 6 Civil 3D çalışma ara yüzü Şekil 7 Drafting & Annotation (çizim ve yazı) çalışma arayüzü Şekil 8 3D modelling (3 boyutlu Modelleme) Çalışma ara yüzü Şekil 9 Planning and Analysis (Planlama ve analiz) çalışma ara yüzü Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 4

4 Yapmak istediğimiz işlem için uygun olan çalışma ara yüzü seçilir ve ilgili araçlar kullanılır. Ara yüzler arası geçişlerde veri kaybı olmaz. AutoCad Civil 3D Programında Birimlerin ve Koordinat Sisteminin Ayarlanması Uygun olan çalışma ara yüzü seçildikten sonra, Autocad Civil 3D programında kullanacağımız birimler ayarlanmalıdır. Kullanılan Autocad programı birçok ülkede kullanıldığından dolayı, ülkelerin farklı birimlerine göre uyarlanabilir. Bu birim ve birimlerin hassasiyetlerinin ayarları hem programların geneline yöneliktir, hem de kullanılacak objenin cinsine göre de değişecektir. İlk ayarlama programda kullanılacak uzunluk, açı birimleri, projenin ölçek değeri, kullandığı projeksiyon ve projeksiyona göre çalışma alanı (zone) neresi olduğunu belirlemek için olacak. Bunun için Şekil 10 a göre, Autocad Civil 3D penceresinin en üst sol köşesinde kalan büyük A tuşuna (Şekil 10 da 1 numaralı alan) basıldığında çıkan pencerede Drawing Utilities Çizim Araçları (Şekil 10 da 2 numaralı alan) menüsü ile açılan yan pencerede Drawing Settings Çizim Ayarları kısmı (Şekil 10 da 3 numaralı alan) seçilir. Şekil 10 Açılan Drawing Settings Çizim Ayarları penceresinde 5 ayrı sekme vardır. Units and Zone Birimler ve çalışma alanı: Program içindeki temel olan çizim uzunluk ve açı birimlerinin belirlenmesi, projenin ölçeğinin belirlenmesi, kullanılacak çalışma alanının koordinat sisteminin belirlenmesinin yapıldığı kısım. Şekil 11 işlemlerin yapıldığı Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 5

5 sekmeyi göstermekte. 1 numaralı alanda drawing units - çizim biriminin seçildiği alan. 2 numaralı alan Angular units açısal birimlerin belirlendiği alan. 3 numaralı alan Scale ölçek proje ölçeğinin belirlendiği alan. 4 numaralı alan ise çalışma alanının koordinat sisteminin belirlendiği alan. Örnekte, çizim birimi metre, açısal birim grad, ölçek 1/1000, koordinat sistemi olarak 3 derecelik gauss kruger koordinat sisteminde 27 Dilim orta meridyeni ve ED 50 datumu seçilmiştir. Şekil 11 Transformation Dönüşümler: Proje dosyasının farklı koordinat sistemleri arasında dönüşümlerinin yapılacağı kısım. Object Layers Obje katmanları/tabakaları: Her obje tipinin (nokta, boru hattı, güzergâh, yüzey, boyuna kesit ) hangi katmanda tutulacağının belirlendiği kısım. Katmanlar kullanıcı tanımlı olabildiği gibi Autocad Civil 3D programında önceden belirlenmiş ve tanımlanmış katmanlar olabilir. Şekil 12 her objenin hangi tanımlı katmana kaydolacağı gösterilmektedir. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 6

6 Şekil 12 Abbreviations Kısaltmalar: Bazı obje tiplerine ve uygulamalara verilen kısaltmalar tanımlandığı kısım. Kısaltmalar değişebilir. Şekil 13 objelerin ve uygulamaların kısaltmalarını gösteriyor. Şekil 13 Ambient Settings Ortam değişkenleri: ve hesaplama sonucu çıkacak olan uzunluk, açı, alan gibi değerlerin birimlerinin belirlenmesi için kullanılan kısımdır. Şekil 14 genel Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 7

7 görünüm vermektedir. Şekil 15 ile şekil 19 arasındaki tüm şekiller ayrı ayrı yapılabilecek değişiklikleri göstermektedir. Şekil 14 Şekil 15 sol resim Distance uzunluk birimini ve birimin ondalık hane sayısının kaç olacağının belirlendiği yer. Örnekte birim metre yapılmış ve ondalık hanesi mm. olacak şekilde ayarlanmış. Şekil 15 sağ resim ise röleve değerlerinin ne olarak belirleneceği belirtilmiş. Şekil 15 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 8

8 Şekil 16 sol resimde Coordinate koordinat biriminin ne olacağı ve ondalık hane sayısının ne olacağının ayarlanması gösterilmiş. Koordinat değerlerimiz düzlem ve düşey koordinatlarımız olan X Y Z değerlerinin birimleri metre olarak ve mm. hassasiyetinde gösterilmesi için ondalık değeri 3 hane olacak şekilde ayarlanmıştır. Şekil 16 sağ resimde ise Grid karelaj koordinatlarının ve hassasiyetinin ne olacağının nasıl belirleneceği gösterilmektedir. Karelajlar çıktı kağıt üzerinde 10cm. de bir atılacak ve çıktı ölçeğe göre koordinat aralığı belirlecektir. Örneğin 1/5000 ölçeğindeki bir harita için karelaj aralığının hesaplanması: 1cm. 10cm. 5000cm = 50m. x = 500m. 1/5000 ölçeğinde karelajların aralığı 500m. olmalıdır. Şekil 16 Şekil 17 sol resimde elevation yükseklik değerinin birimini ve ondalık değerinin kaç hane olacağı (precision - hassasiyet) olacağı ayarlanmıştır. Yükseklik birimi metre olarak ayarlanmış ve hassasiyeti mm. olması için ondalık değeri (hassasiyeti) 3 hane olarak ayarlanmıştır. Şekil 17 sağ resim ise area alan birimini ve hassasiyetinin ayarlandığı kısmı göstermektedir. Alan değerleri 100 lük birimde artış azalış gösterdiği için hassasiyeti (ondalık Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 9

9 sayı değeri) 2 hane olmalıdır. Alan değerleri koordinatlardan hesaplandığı için birimi metre kare olmalıdır. 1 m 2 = 100 dm m 2 = 1 dönüm 578 m 2 67 dm 2 Şekil 17 Şekil 18 sol resimde Volume hacim birimi ve hassasiyetinin ayarlanmasını göstermektedir. Koordinatlardan hesaplanan hacim değeri metre küp biriminde ve onalık hanesi 2 veya 1 olabilir. Şekil 18 sağ resim ise açı biriminin ayarını ve hassasiyet biriminin ayarlanmasını göstermektedir. Haritacılıkta grad açı birimi kullanılır ve hassasiyet değeri 4 olmalıdır. Ondalık hane ayıracından önceki kısım grad, ondalık hane ayıracı noktadan sonraki ilk iki hane grad dakikası, geriye kalan son iki hanede grad saniyesini verdiğinden ötürü hassasiyet 4 hane gösterim için yeterlidir g = 48 g 76 c 52 cc Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 10

10 Şekil 18 Şekil 19 Direction açısal yön nasıl belirleneceğini göstermekte. Açı birimi grad olmalı ve ölçüm değeri olarak Kuzeyle yani x ekseni ile yapılan North Azimuth kuzeyle olan semt açısı değerini vermesi gösterilmiştir. Şekil 19 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 11

11 Diğer birim ayarlama işlemi, pencerenin sol üst köşesinde bulunan A harfine (Şekil 20 1 numaralı kısım) sol tuşla tıkladığında açılan pencerede Drawing utilities Çizim araçları (Şekil 20 2 numaralı kısım)menüsü ile açılan pencerede Units birimler kısmı seçilir (Şekil 20 3 numaralı kısım). Drawing units çizim birimleri penceresi açılır. Şekil 20 Bu kısımdan length - uzunluk değerlerinin gösteriminin ve açı gösteriminin nasıl olacağı seçilir. Şekil 21 örneğinde uzunluk decimal ondalıklı olarak ayarlanmış, precision hassasiyeti mm. uzunluğu düşünülerek ondalık hane sayısı üç hane olarak ayarlanmış. Şekil 21 Drawing units çizim birimleri penceresinde ayrıca angle açı değerlerinin hangi birimde gösterileceği ve precision hassasiyet değerinin nasıl ekranda temsil edileceği belirtilir. Şekil 21 örneğinde açı birimi grad ayarlanmış ve hassasiyeti ondalık değeri olarak 4 hane belirtilmiş. Açı değerinin artış yönü bu pencerede belirtilir. Clokwise saat artış yönü yanındaki onay kutusu seçilirse özellikle semt açıların hesaplanmasında açı artış yönü olarak saat artış yönü belirlenir (Şekil 21). Autocad Civil 3D Obje Ayarları Autocad Civil 3D yazılımında projede kullanılacak olan objelerin obje tipleri ve yazı tipleri gibi özellikleri projeye başlanmadan ayarlanmalıdır. Obje ayarlamaları, Autocad Civil 3D Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 12

12 yazılımında Civil 3D arayüzünde Home Ana menü kısmında ki Palettes palet yani araçların olduğu palet kısmından Şekil 22 kırmızı kutu içine alınan kısım olan Settings Ayarlar kısmından Toolspace araç uzayı penceresine ek sekme olarak ayarlar penceresi gözükür (Şekil 22). Bu pencere içinde her obje tipi için (Point nokta, Point cloud nokta bulutu, surface yüzey, ) ayrı ayar yapma imkanı vardır. Şekil 22 İlk uygulamalar nokta üzerine olacağı için noktaların ayarlamaları anlatılacak, diğer objeler yeri geldiğinde gösterilecektir. Şekil 23 Settings ayarlar sekmesinde Point nokta obje tipine sağ tuşla tıkladığımızda açılan pencere ile 1 numara ile gösterilen Edit Feature Settings obje ayarlarını düzenleme ayarlarına, 2 numara ile gösterilen ise Edit label style defaults varsayılan etiket stilini düzenleme ayarlarına ulaşabiliriz. Şekil 23 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 13

13 Şekil 23 1 numara ile belirtilmiş Edit feature settings obje ayarları düzenleme seçildiğinde şekil 24 de ki pencere açılacaktır. Açılan pencerede ağaç yapısında sıralanmış obje özellikleri gözükmektedir. Default style varsayılan stil kısmında şekil 24 de 1 numara ile gösterilen Point style nokta stili kısmından nokta objesinin ekranda hangi grafik sembol ile temsil edileceği belirlenecektir. Şekil 24 Default varsayılan olarak Basic temel/basit grafik sembolü seçili gözükmekte (şekil 24 1 numara). Basic yazısının sağında kalan üzerinde 3 nokta olan düğme ile nokta stillerinin değiştirilebildiği pencere açılacaktır (şekil 25). Şekil 25 de iki adet Point style penceresi gözükmektedir. Küçük olan pencere ilk açılan penceredir ve noktayı grafik ekranda temsil edecek grafik objenin ismi biliniyorsa liste kutusundan ilgili isim seçilir. Eğer grafik objelerin isimlerini bilmiyorsak veya grafik objelerin diğer özelliklerini de değiştirmek istiyorsak o takdirde pencerede üzerinde mavi bir pencere ve üzerinde kalem sembolü bulunan düğmeye basarak çıkan ekrandan yararlanırız. Düğmeye bastıktan sonra açılan pencerede (Şekil 25 de başlığı Point Style Basic yazan pencere) marker işaretçi sekmesinde seçilen noktayı temsil edecek olan grafik sembol Preview ön izleme penceresinde geçici çizimi yapılacaktır. Ekrandaki Size boyut kısmından ise işaretçinin boyutu mm. ölçüsünde düğiştirilebilir (Şekil 25). Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 14

14 Şekil 25 Şekil 26 da nokta işaretçisinin artı (+) sembolü olarak ayarlandığı (1 numaralı kısım), işaretçinin ekranda gözükecek boyutunun 1 mm. olarak değiştirildiği (2 numaralı kısım) gözükmektedir. Yapılan değişikliklerin kaydedilip uygulanması için Apply uygula tuşuna basılır (3 numaralı kısım). Apply uygula tuşuna basıldıktan sonra preview ön izleme penceresinde değişiklikler görülür (4 numaralı kısım). Şekil 26 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 15

15 Point style nokta stili penceresinde display görüntü sekmesinde noktanın ekranda gözükecek grafik simgesinin (marker işaretçi) ve noktanın yanında gözükecek olan bilginin (Label etiket) Autocad tarafından hazırlanmış hangi tabakada kaydedildiği, hangi renk ile gösterileceği, görünüp görünmeyeceği (visible - görünürlük) ayarları değiştirilebilir. Şekil 27 Autocad Civil 3D Veri Girişi ve Yakalama Modlarının Ayarlanması Veri Girişi Ayarı Autocad Civil Programında objelerin oluşturulmasında veri girişi ayarlanabilir. Örneğin noktanın objesinin oluşturulması sadece verilen X Y koordinatlarının girilmesiyle olabilir. Elle tek tek noktaların girilmesinde bu imkanın olması için ekranın alt tarafında yer alan Dynamic Input etkileşimli veri girişi modunun aktif hale getirilmesi gerekir (Şekil 28). Şekil 28 Veri girişinin fare imleci yanından sağlanması için açılması gereken "Dynamic Input" aracı. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 16

16 Şekil 29 Dynamic Input modu açıldıktan sonra Autocad Civil 3D ekranında, nota aktarma işlemine girildiğinde, Mouse imleci yanında iki adet kutu belirecektir. Solda kalan kutu Y (Easting) değeri, sağda kalan kutu ise X (Northing) değerlerini girmek için kullanılır (Şekil 29). Obje Yakalama Modları Oluşturulan objeleri seçilmesi gerektiğinde objenin türüne göre o objeyi Mouse ile tutabilmek için gerekli yakalama modunun açılması gerekir. Yakalanacak olan objenin nokta olması, çizgi olması, çizgilerin kesişimi olması, orta noktadan yakalanıyor olması, gibi yakalanacak olan obje veya objelerin belirli alanlarından tutulmasına göre yakalama modu açılmalıdır. Yakalama modları Autocad Civil 3d yazılımında ekranın alt kısmında ki araç çubuğunda yer alan Object Snap obje yakalama aracı ile belirlenir (Şekil 30). Şekil 30 Yakalam modlarının düzenleneceği "Object snap" aracı Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 17

17 Object Snap düğmesine sağ tuş ile tıklandığında açılan menüden Settings - ayarlar Drafting Settings çizim ayarları penceresi ekrana gelir (Şekil 32). Pencere de object snap sekmesinde yakalama modları ve yanlarında onay kutuları bulunur. Şekil 31 "Object Snap" aracına sağ tuşla basıldığında açılan pencere. Bu yakalama modları: Endpoint: son nokta yakala modu. Çizginin ucunu yakalamak için kullanılır. Midpoint: orta nokta yakalama. Center: Merkezinden yakalama. Node: nokta yakalama. Quadrant: dört köşesinden yakalama. Intersection: Kesişimden yakalama. Extension: Objeye uzatma.... Şekil 32 "Object Snap" tuşuna sağ tuşla tıklandığında açılan pencereden "Settings" alt menüsü ile açılan pencere İlk işlemlerimiz noktalar ile olacağından noktaların yakalanması için Node nokta yakalama modunun açılması gerekir. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 18

18 Objelerin oluşturulması Nokta objesinin oluşturulması: Nokta objesinin elle girilmesi: Nokta objesinin X Y Z koordinatları ve nokta adından oluşan bir grafik objedir. Coğrafik objelerden sembol ile gösterilek olanları veya sabit noktalar grafik objelerden nokta ile temsil edilirler. Bayrak direği, heykel, kuyu, musluk, trafo gibi coğrafik objeler ve poligon, nirengi gibi sabit referans objeleri nokta grafik objesi ile temsil edilecek objelere örnek gösterilebilir. Nokta koordinatlarını elle girebilmek için Home Ana menüsünden Create Ground Data yer verisi oluşturma kısmından Points noktalar liste kısmından iki alt menü bulunmakta (Şekil 33). Birinci menü Point Creation Tools Nokta oluşturma araçları. İkinci menü ise Create points Miscellaneous Farklı yollarla nokta oluşturma. Şekil 33 Point Creation tools nokta oluşturma araçları menüsüne tıklandığında bu menü ile alakalı Create points nokta oluştur penceresi açılacaktır (Şekil 34). Şekil 34 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 19

19 Şekil 34 de tasviri olan Create points penceresinde 1 numaralı kısımda bulunan aşağı oka tıklandığında (Şekil 35 sol resim) açılan pencereden Manual elle yapılan seçili olmalıdır. Seçili olduğunu Şekil 35 de olduğu gibi yanında onay işaretinin olması ile anlayabiliriz. Artık Şekil 34 de 1 numara ile gösterilen düğmeye tıklandığında nokta ekleme işlemi elle yapılacak yani koordinat değerleri girilerek nokta objesi oluşturulacak (Şekil 35 sağ resim). Şekil 35 Şekil 35 de sağ resimde düğmeye basıldığında, Dynamic Input etkileşimli veri girişi açık olduğu için fare imleci yanında hem ne yapılacağı hem de koordinat verilerinin girilebilmesi için haneler açılmıştır (Şekil 36). Şekil 36 incelendiğinde Please specify a location for the new point lütfen yeni nokta için bir konum belirleyin uyarısı verilmiş ve iki adet hane oluşturulmuş. Sol hane Y yani Easting sağa değer (sağa doğru artan değer), sağ hane ise X yani Northing yukarı değer (yukarı doğru artan değer) koordinatlarını girilmesi için kullanılır. Şekil 36 Tablo 1 Nokta Adları Y X Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 20

20 Tablo 1 elle nokta girişi için oluşturulmuş örnek veriler gözükmekte. Bu değerleri girmek için: İlk haneye Y (Sağa doğru doğuya doğru artan değer) değerini girdikten sonra klavyeden TAB tuşuna basarak ikinci haneye geçilir (Şekil 37). İkinci hanede X (Yukarı doğru kuzeye doğru artan) değeri girilir. Şekil 37 Enter tuşuna basıldığında ekranda yapılan ayarlara göre ek bilgiler istenecek (Nokta adı, nokta tanımı, nokta yüksekliği gibi). Şekil 38 Y X girişinden sonra kullanılan Autocad Civil 3d Programında çıkan pencereyi göstermektedir. Şekil 38 de noktanın tanım bilgisinin istendiği gösterilmektedir. Açıklama yazısında yer alan <.> yazısının anlamı tanım bilgisi girilmeden enter tuşuna basılırsa bu nokta bilgisi için hiçbir şeyin kaydının yapılmayacağıdır. Şekil 38 Programda nokta girişi için yapılan ayarlamalara göre, tanım bilgisi girildikten sonra enter tuşuna basıldığında kullanıcıdan nokta ile ilgili ek bilgiler istenebilir. Kullanılan programdaki ayarlara göre noktanın yükseklik bilgisi de istenmektedir (Şekil 39). Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 21

21 Şekil 39 Yükseklik bilgisi girildikten sonra eğer ayarlarda nokta için başka bir bilgi istenmemişse, işlem yenilenecek yani yeni bir nokta için koordinat değerlerinin girilişi istenecektir (Şekil 40). Şekil 40 Verilen tablodaki koordinat ve nokta adlarına göre veri girişi yapılması için sistemde bazı ayarlamaların yapılması gerekir. Bu işlemi yapmak için Create Groun Data Yersel veri oluştur kısmında Points noktalar menüsü altındaki Point creation tools nokta oluşturma araçları penceresinde sağ taraftaki aşağı oka tıklayarak nokta eklemede yapacağımız değişikliklerin ayarlandığı pencere açılacaktır (Şekil 41 1 numaralı alan). Şekil 41 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 22

22 Şekil 41 2 numaralı alan noktanın yükseklik bilgisinin, 3 numaralı alan noktanın adı bilgisinin, 4 numaralı alan ise noktanın tanım bilgisinin kullanıcıdan istenip istenmeyeceği veya otomatik olarak doldurulacağı ayarlamalarının yapıldığı kısımdır. Örneğin şekil 42 noktanın Elevation Yükseklik bilgisi için ayarlamayı tasvir etmektedir. Manual elle yapılan, kullanıcının bilgiyi elle gireceğini, None hiç bilginin kullanıcıdan istenmeyeceği, Automatic otomatik bilginin tanımlanmış bir değer olarak otomatik girileceğini belirtir. Şekil 42 Eğer Automatic otomatik olarak seçilirse önceden Default varsayılan olarak ayarlanan değerler girilecektir. Şekil 43 Default Elevation varsayılan yükseklik (Şekil 43 1 numaralı alan), Default descrition varsayılan tanım bilgilerinin (Şekil 43 2 numaralı alan) girileceği alanları göstermektedir. Şekil 43 3 numaralı alanda kırmızı kutu içine alınan yeşil kutu, varsayılan yükseklik bilgisinin grafik alandan seçilmesini sağlar. Noktanın yükseklik ve tanım bilgilerinin girişleri otomatik olarak ayarlandığında, Default varsayılan değerler sayesinde kullanıcı veri girmese bile noktaya ait bu bilgiler otomatik olarak dolacaktır. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 23

23 Şekil 43 Veri girişleri ayarlandıktan sonra aktif hale gelmesi için Crate points nokta oluştur penceresi kapatılır ve tekrar açılır. Örnekte yüksekli ve tanım bilgileri kullanıcıdan istenmeden sadece nokta adı istenerek veri girişi sağlanmış bu sonuca göre ekranda nokta girişinin nasıl olduğu aşağıdaki resimler ile gösterilmiştir. Şekil 44 sol resimde ilk önce noktanın koordinatları girilmiş, enter tuşuna basıldığında şekil 44 sağda resimde görülen nokta adı istenmiştir. Şekil 44 Nokta adı girildikten sonra tekrar enter tuşuna basıldığında kullanıcıdan tekrar yeni nokta girişi istenmektedir. Şekil 45 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 24

24 Eklenen Nokta Bilgilerine Ulaşma Toolspace Prospector Penceresi Eklenen noktaların görülebilmesi için Home menüsü altındaki Palettes paletler kısmında yer alan Toolspace araç uzayı araçlarından Prospector içerik görüntüleyici aktif hale getirildiğinde noktalara ait içerikler görüntülenir. Prospector içerik görüntüleyici aracı ile oluşturulan çizim objelerine ait bilgileri görebiliriz. Şekil 46, Tablo 1 de verilen noktaların Autocad Civil 3D programına eklenmesini tasvir ediyor. Toolspace penceresinde Points noktalar seçili olduğunda eklenmiş olan noktalara ait liste görünecektir (Şekil 46). Bu listede dikkat edilirse, kullanıcı tarafından girilmiş olan nokta adları ve program tarafından oluşan nokta numarası bulunur. Şekil 46 Eklenen noktaların grafik ekranda gözükmesi Oluşturulan her obje sonrasında grafik ekran yeniden çizilir. Fakat grafik ekran sosuz bir X Y koordinat sistemine sahip olduğu için çizimleri görebilmek için bazı görüntü araçları kullanılır. En kolay araç ekranın sağ tarafında yer alan Navigation Bar Yönlendirme Barı kısmında yer alan Zoom Extent limit bul aracıdır (Şekil 47 sol resim). Bu araç aynı zamanda View görünüm menüsünde de bulunur (Şekil 47 sağ resim). Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 25

25 Şekil 47 Şekil 48 noktaların grafik ekranda görünümünü tasvir etmektedir. Şekil 48 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 26

26 Noktaların etiketlerinin açılması Grafik ekrandaki noktaların birbirinden ayırt edilebilmesi, noktaların istenen bilgilerinin (Yükseklik, koordinat bilgisi gibi) grafik ekran veya çıktı harita üzerinde gözükmesi için noktaların etiket bilgilerinin aktif hale gelmesi gerekir. Nokta objeleri ekrana aktarıldıktan sonra etiketleri açılmayabilir (Şekil 49 sol resim) ya da istenilen etiket ekranda olmayabilir. Yapılması gereken, etiketi açılması veya değiştirilmesi istenen nokta gruplarından birine ait bir noktayı farenin sol tuşu ile seçip (şekil 49 sol resim) tekrar aynı noktaya sağ tuş ile basıp açılan pencereden Point Group Properties - nokta grup özellikleri seçilir (Şekil 49 sağ resim). Şekil 49 Açılan Point Group Properties penceresinde Information bilgi sekmesinde (Şekil 50 1 numaralı kısım) Point style nokta stili ve Point Label Style Nokta etiket stili grafik ve etiket bilgileri değiştirilebilir. Point label style kısmında nokta işaretçisinin yanın hangi nokta bilgisinin gözükeceği belirlenir (Şekil 50 2 numaralı alan). Şekil 50 nokta numarasının etiket olarak gözükmesi için yapılan seçimi temsil etmektedir. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 27

27 Şekil 50 Şekil 50 4 numaralı düğmeye basıldığında seçilen etiketin özelliklerinin değiştirileceği Label Style etiket stili penceresi gelecektir (Şekil 51). Pencerenin Layout çıktı sekmesinde şekil 51 1 numaralı kısımda Contents içerikler yani etikette hangi bilgi/bilgilerin gösterileceği belirlenir, 2 numaralı kısımda Text Height yazı yüksekliği değiştirilir. Şekil 51 Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 28

28 belirlenmiştir. Şekil 52 örneğinde yazı boyu 1 mm. olacak şekilde nokta numarası etiket olarak Şekil 52 Autocad Civil 3D yazılımdan Nokta adı tanımlı etiket olarak gelmemektedir. Eğer nokta numarası yerine nokta adı gözükmesi isteniyorsa şekil 51 1 numaralı alan olan Contents içerikler kısmında kendimiz nokta adını etiket olarak tanımlamalıyız. Şekil 53 örneğinde kırmızı kutu ile çizilen üç adet simgeli düğme üzerinde tıklandığında açılan pencere (Şekil 54) yardımı tanımlı olmayan etiketleri oluşturma olanağımız bulunmakta. Şekil 53 Şekil 54 Text Component Editor yazı bileşeni düzenleyicisi ekranı gözükmektedir. Pencere açıldığında Properties özellikler sekmesinde Properties liste kutusunda önceden ayarlanmış olan Point number nokta numarası seçili olarak gelecektir ve Ön izleme ekranında nokta numarasının şablon olarak görünüşü bulunmaktadır. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 29

29 Etiket olarak sadece nokta adı gözükmesi isteniyorsa, ön izleme kısmındaki şablonlar silinmesi, Properties liste kutusundan Name ad özniteliği seçilmeli ve Şekil 54 de kırmızı kutu içine alınmış ok simgeli düğmeye basılmalı. Şekil 55 sol resim yapılan değişiklikleri göstermektedir. Şekil 54 Şekil 55 Nokta objelerinin Dosyadan Okunması Nokta objeleri, Autocad Civil programına elle girilebildiği gibi, dışarıdan bir dosyadan programa aktarılabilir. GPS veya Total Station gibi nokta koordinatlarını elde edebileceğimiz ölçüm aletlerinden, bilgisayara nokta aktarımında bu yöntem kullanılabilir. Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 30

30 Kelimeler Abbreviations: Kısaltmalar Ambient Settings: Ortam değişkenleri Angle: açı Apply: uygula Area: alan Angular units: Açısal birimler Automatic: otomatik Azimuth: semt Basic: temel, basit Clokwise: saat artış yönü Contents: içerikler Coordinate: Koordinat Create Ground Data: yer verisi oluşturma Create points: nokta oluştur Create points Miscellaneous: Farklı yollarla nokta oluştur Decimal: ondalıklı Default style: varsayılan stil Dimension: röleve, boyut. Direction: açısal yön Display: görüntü, görünüm Distance: uzunluk Drafting Settings: çizim ayarları Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 31

31 Drafting & Annotation: çizim ve yazı Drawing Settings Çizim Ayarları drawing units - çizim birimleri Drawing Utilities Çizim Araçları Dynamic Input etkileşimli veri girişi Easting: sağa değer (sağa doğru artan değer) Edit Feature Settings: obje ayarlarını düzenleme Edit label style defaults: varsayılan etiket stilini düzenleme Elevation: yükseklik Grid: karelaj Home: Ana, ev Information: bilgi Layer: tabaka, katman. Length: Uzunluk Manual: elle yapılan Marker: işaretçi None: hiç North Azimuth: Kuzey semti Northing: yukarı değer (yukarı doğru artan değer) Object: obje, nesne, çizim nesnesi (bir nokta, bir çizgi gibi) Object Layers: Obje katmanları/tabakaları Object Snap: obje yakalama Palettes: palet Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 32

32 Planning and Analysis: Planlama ve analiz Please specify a location for the new point: lütfen yeni nokta için bir konum belirleyin Point: nokta Point cloud: nokta bulutu Point Creation Tools: Nokta oluşturma araçları Point Group Properties: Nokta grup özellikleri Point Label Style: Nokta etiket stili Point style: nokta stili Precision: hassasiyet Preview: ön izleme Prospector: içerik görüntüleyici Scale: ölçek Settings: Ayarlar Show this dialog at startup: Diyalog penceresini başlangıçta göster Size: boyut Surface: yüzey Text Component Editor: yazı bileşeni düzenleyicisi Text Height: yazı yüksekliği Toolspace: araç uzayı Transformation: Dönüşümler Units and Zone: Birimler ve çalışma alanı Visible: görünürlük Volume: hacim Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 33

33 Welcome Screen: Hoş Geldin Ekranı Zone: çalışma alanı Zoom Extent: limit bul 3D modelling: 3 boyutlu Modelleme Kaman Meslek Yüksekokulu Öğr.Gör. Emre İNCE Sayfa 34