KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Transkript

1

2 KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Dr.Nurettin Yamankaradeniz Makine Mühendisi C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

3 Sıra No / Konu Konunun genel amacı Öğrenme hedefleri Konunun alt başlıkları 24 / Kaldırma Araçlarında İş Sağlığı ve Güvenliği Katılımcıların, işyerlerinde kullanılan kaldırma araçlarını ve bu araçlardan kaynaklanan riskleri, risklerin bertaraf edilmesini ve bu araçlar için gerekli olan periyodik kontrolleri öğrenmelerine yardımcı olmaktır. Bu dersin sonunda katılımcılar; Kaldırma, taşıma, istifleme gibi işlerde kullanılan kaldırma araçlarını belirtir. Kaldırma araçlarının kullanımı sırasında ortaya çıkabilecek riskleri değerlendirerek alınması gereken önlemleri açıklar. Kaldırma, taşıma, istifleme Kaldırma araçlarının sınıflandırılması ve elemanları Kaldırma araçlarının güvenli kullanımı Kaldırma araçlarında periyodik kontroller İlgili mevzuat

4 Sanayi kuruluşlarında üretim sürecinde kullanılan çeşitli ham ve yardımcı maddeler, makine ve tezgah parçaları ile çeşitli kalıplar, ürünler ve yakıtlar gibi çok değişik unsurların taşınması, iletilmesi, kaldırılması ve indirilmesi sıkça yapılması gereken eylemlerdir.

5 Bu tür yüklerin uygun araçlar kullanılmadan kaldırılması, taşınması ve indirilmesi sırasında çalışanlar çeşitli iş kazalarına, bel ve eklem sakatlanmalarına ve sağlık sorunlarına maruz kalmaktadır.

6 Bu sağlık sorunlarını önlemek ve insan gücünün yeterli olmadığı durumlarda daha seri ve güvenli bir şekilde söz konusu yüklerin taşınması için buna uygun araç, gereç ve makinaların kullanılması gerekli ve zorunludur.

7 Neden Kaldırma ve Taşıma Makinalarını kullanıyoruz? 1. İnsan gücünün makina gücüne göre sınırlı olması, ağır yüklerin insan gücüyle taşınmasının mümkün olmamasından dolayı, 2. Çalışan personelin, kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına maruz kalmaması için, 3. Daha hızlı çalışılması için, 4. Verimin ve üretimin artması için,

8 127 NOLU ILO SÖZLEŞMESİ TEK İŞÇİNİN TAŞIYABİLECEĞİ YÜKÜN EN ÇOK AĞIRLIĞI HAKKINDA SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: Türkiye Onayı: tarih 1635 sayılı kanun Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: / MADDE 3 Ağırlığı, sağlık veya güvenliğini tehlikeye sokabilecek yüklerin işçi tarafından bedenen taşınması talep veya kabul edilemez. MADDE 6 Yüklerin bedenen taşınmasını sınırlamak veya kolaylaştırmak için, uygun teknik araçlardan mümkün olduğu kadar yararlanılacaktır.

9 Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Genel Hüküm Madde 5/a İşveren : İşyerinde yüklerin elle taşınmasına gerek duyulmayacak şekilde, iş organizasyonu yapmak ve yükün uygun yöntemlerle, özellikle mekanik sistemler kullanılarak taşınmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

10 İş makinaları: (Değişik: /1 md.) Yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş; karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan, motorlu araçlardır. (2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu Madde:3 Tanımlar)

11 Ağırlığı belirlenen bir yükü bulunduğu yerden kaldırıp, yer değistirerek bir başka yere indiren veya istifleyen, gerektiğinde bu yükün yer değiştirme işlemini, yükü kısa mesafelerde taşıyarak gerçekleştiren araçlara kaldırma araçları denir.

12 Kaldırma ve Taşıma Makinalarının Sınıflandırılması a) Kesikli Kaldırma ve Taşıma Makinaları Kesikli taşıyıcılar bir periyot (örn. bir çalışma günü) içinde devamlı çalıştırılmadan malların veya yüklerin taşınmasında ve kaldırılmasında kullanılan makinalardır. Bu makinalar kaldırma ve taşıma işlemini tamamladıktan sonra durur ve bir sonraki işlem tekrarlanana kadar çalışmazlar. Palangalar, Vinçler (Kule vinçler, mobil vinçler, oklu, raylı, köprülü, ayaklı köprülü, tek raylı, seyyar atölye vinçleri, gırgır vinçler, tavan vinçleri, caraskallar vb.), Platformlu kaldırıcı arabalar (Forkliftler), Asansörler

13 b) Sürekli Kaldırma ve Taşıma Makinaları Sürekli makinalar, bir periyot içinde sürekli olarak çalışan, malların ve insanların bir yerden başka bir yere kısa veya uzun mesafede naklinde kullanılan makinalardır. Sürekli taşıyıcılar konveyörler adı ile de anılmaktadır.bu makinalar taşıma ve iletme işlemini tamamladıktan sonra da çalışmaya devam ederler. Konveyörler,elevatörler, Yürüyen merdivenler..

14 dişli mekanizmalı palangalar Zincirli elektrikli palanga

15 CERASKAL GIRGIR VİNÇ- İNŞAAT VİNCİ

16 MONORAY VİNÇ KÖPRÜLÜ GEZER VİNÇ

17 SABİT VİNÇ PORTAL VİNÇ

18 MOBİL VİNÇ PERGEL VİNÇ

19 KULE VİNÇ FORKLİFT

20 YÜK ASANSÖRLERİ

21 TRANSPORTÖRLER-Taşıyıcılar ( Konveyörler-Götürücüler,Elevatörleryükselticiler ) İşletme içerisinde malzeme taşımak, nakletmek için kullanılan araçlardır. Bantlı, merdaneli, kovalı, pnömatik, seyyar... vb. türleri vardır.

22 MERDANELİ-RULOLU KONVEYÖR BANTLI KONVEYÖR

23 SEYYAR BANTLI TRANSPORTÖR SEYYAR HELEZON TRANSPORTÖR PNÖMATİK TRANSPORTÖR

24 KOVALI TRANSPORTÖR HELEZON TRANSPORTÖR

25 KALDIRMA ARAÇLARINDA İŞ GÜVENLİĞİ Kaldırma araçları; şunlardan dolayı iş kazalarına sebep olmaktadırlar: İmalat ve montaj hataları, Donanım eksiklikleri, Yetersiz kontrol ve bakım, Hatalı kullanım,

26 Makina Emniyeti Yönetmeliği ne göre: Kaldırma Donatıları "Kaldırma donatıları" makinaya tutturulmamış, ancak makina ile yük arasına veya yüke tutturulmak için yükün üzerine konulan eleman veya donanımı ifade eder. Ayrı Kaldırma Donatıları Ayrı kaldırma donatıları, bir sapan tertibatında veya yapılmasında yardımcı olarak kullanılan kulaklı çengel, kilitli zincir, kelepçe, halka, kulaklı cıvata ve benzerleri gibi donatılardır.

27 KALDIRMA ARAÇLARININ DONANIMLARINDA (TAMBUR, ZİNCİR VE HALATLARDA) BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER:

28 Makine emniyet yönetmeliğine göre; Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve zincirler de alınacak güvenlik önlemleri Kasnak, tambur ve dişli çarklar, kendilerine takılacak halat veya zincirlerin boyutu ile orantılı bir çapa sahip olmalıdır. Tambur ve dişli çarklar, teçhiz edildikleri halat ve zincirlerin gevşemeksizin sarılabilecekleri şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve takılmalıdırlar. Doğrudan yükü kaldırmak veya taşımak için kullanılan halatlar, uçları dışında herhangi bir ek bağı içermemelidir.

29 Makine emniyet yönetmeliğine göre; Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve zincirler de alınacak güvenlik önlemleri Halatın bütünü ve uçları, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu kat sayı 5 tir. Kaldırma zincirleri, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı 4 tür. Yeterli bir çalışma katsayısına ulaşıldığını doğrulamak için, imalâtçı veya yetkili temsilcisi, doğrudan kaldırma amaçlı olarak kullanılan her bir halat ve zincir ve halat tipi ve halat uçları için uygun deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır.

30 Makine emniyet yönetmeliğine göre; Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve zincirler de alınacak güvenlik önlemleri Dokuma halat veya sapanların çalışma katsayısı malzemeye, imalât yöntemine, ölçülerine ve kullanıma bağlıdır. Bu katsayı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmelidir; genel bir kural olarak bu kat sayı, kullanılan malzemenin çok iyi kalite olması ve imalât yönteminin kullanım amacına uygun olması koşuluyla, 7 ye eşittir. Aksi halde, katsayı, genel bir kural olarak, eşdeğer bir güvenlik düzeyini sağlamak için daha yüksek seçilmelidir. Dokuma halatlar ve sapanlarda, herhangi bir düğüm, uçsuz sapanlar hariç olmak üzere sapan uçlarındakiler dışında ek bağları veya bağlantılar olmamalıdır,

31 Makine emniyet yönetmeliğine göre; Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve zincirler de alınacak güvenlik önlemleri Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik aksamlar yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır; genel bir kural olarak bu katsayı 4 e eşittir,

32 B-ZİNCİRLER: Kaldırma makinalarında kaldırma ve bağlama (sapan) elemanı olarak halkalı ve levhalı zincirler kullanılır. Levhalı zincirlere GALL zincirleri de denilir. İki tip zincirde özel olarak yapılmışlardır ve sertleştirilmişlerdir.

33 C-HALATLAR: Kaldırma araç ve makinelerinde kaldırma ve bağlama (sapan) elemanı olarak muhtelif cins halatlar kullanılmaktadır. Başlıcaları; Kendir halat, naylon halat, fiber halat, demir halat, çelik halatlar ve tel halatlarıdır

34 1-İP (KENDİR-KENEVİR-sentetik elyaf) HALATLAR: Parçalı yüklerin sarılmasında kolaylık ve sürat sağladığından ve ucuz olmaları nedeniyle ip halatlar kullanılır. Çelik halatlara nazaran yük kaldırma kabiliyetleri ve ömürleri daha azdır. 1-İşe ve yüke uygun olmalıdır. 2-Her kullanımdan önce kontrol edilmelidir. 3-Islak ve gergin bekletilmemelidir. 4-Demir askılara asılmamalıdır. 5-Asit ve aşındırıcılardan korunmalıdır. 6-Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalıdır. Hatırlatma: Makine emniyet yön. Göre, ip halatların güvenlik katsayısı nedir?

35 2-TEL-ÇELİK HALATLAR: Tel halat endüstride yük çekme, yük kaldırma ve kuvvet transmisyonları gibi işlerde kullanılır. Avantajları; 1-Aynı ağırlık ve çapta oldukları halde daha mukavim olması, 2-Islak ve kuru halde mukavemetin aynı kalması, 3-Değişik iklim şartlarında uzunluğunun çok önemli oranda değişmemesi, 4-Uzun ömürlü ve dayanıklı olması.

36 ÇELİK HALATIN YAPISI Kordon,demet STANDART HALAT DEMETİ ÖRÜM ŞEKLİ

37 ÇEŞİTLİ HALAT KESİTLERİ

38 Tel halatların kullanılmasında uyulması gerekli tedbirler: 1-Tel halat yapılan işe ve kaldırılacak yüke uygun olarak seçilmelidir. 2-Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalıdır. 3-Belirli periyotlarla uygun yağ ile yağlanmalıdır. 4-Kaynak alev ve ısılarına maruz bırakılmamalıdır. 6- Halat uç bağlantıları uygun yapılmalıdır. 7-Halat eklemeleri uygun yapılmalıdır. Hatırlatma: Makine emniyet yön. Göre, Tel halatların güvenlik katsayısı nedir?

39 Tel Halatın Harap Olması Tel halatların harap olmasına yolaçan başlıca etmenler şunlardır: - Sürtünme aşınması, - Malzeme hatasından kaynaklanan tel kırılmaları, - Eğilme gerilmesinden kaynaklanan kırılmalar, -İç ve dış paslanma, -Halattaki çelik malzemenin yorulması, -Hatalı kullanım.

40 TEL HALATLARIN MUAYENESİ: Bir tel halatın hizmetten alınma zamanı,özel montaj koşullarıyla yakından ilgilidir.bu koşullar, boyut, kaldırma şekilleri,bir sonraki muayenenin zamanı, çalışma ve bakım koşullarının nasıl olduğu, insanlara verebileceği zarar ve maddi zarar gibi koşulları içerir. Sadece muayene ile halatın değiştirilmesi gerektiğine karar verilebilir. Muayene eden kişi aşağıdaki soruları cevaplamalıdır. - Halatın durumu herhangi bir zayıflama belirtisi gösteriyor mu? - Halatın hasara uğrama hızı bir sonraki planlı muayeneye kadar halatın emniyetle hizmet vermesine yetecek yavaşlıkta mı?

41 KIRIK TELLER Hareketli halatlarda,bir halat sarımında rasgele dağılmış 6 ve daha fazla kırık tel varsa veya 1 kordonda 3 ve daha fazla kırık tel varsa, Askı veya duran halatlarda,bir halat sarımında 3 veya daha fazla kırık tel varsa, Bir bağlantının yakınında 1 veya daha fazla kırık tel varsa, Hareketli halatlarda,kordonlar arasındaki çubuklarda herhangi bir kırık belirtisi varsa halat değiştirilmelidir.

42 HALAT ÇAPINDA AZALMA Bir halatın çapı, aşağıdaki değerlerin altına indiyse,halat değiştirilmelidir. a-19 mm ye kadar çaplı halatlarda 1mm., b mm arasında çaplı halatlarda 1,5 mm c mm arasında çaplı halatlarda 2mm.

43 Halat çapı ölçümü: Halat çapı, halat dış tel ve demetlerini çevreleyen ve tüm halat kesitini içine alan çemberin çapıdır. Halat çapı ölçümünde ölçü cihazı uçlarının mutlaka en dış iki demete teması gerekli olup, genelde birbirine dik iki ölçüm, birbirinden en az 1 metre mesafedeki iki noktada yapılır ve bu dört ölçüm ortalamalarının toleranslar dahilinde olması istenir.

44 Halatlarda düğüm,büklüm oluşumu

45 Halatlarda Sepetleşme ve Tellerin İplikleşmesi

46 halat oksijen kaynağı ile kesilir, ucu eritilerek kaynak yapılır Halat kesilir. Ucuna bir kovan sıkı şekilde geçirilir. Sonra testere veya kesme taşıyla kesilir.

47 Kaldırma Donatıları(Makine Emniyeti Yön.) Bütün kaldırma donatıları bilhassa aşağıda verilenleri göstermelidir; - Üreticisinin tanıtımı, - Boyut uyumluluğu için bilgiye ihtiyaç duyulduğu yerlerde, malzemenin tanıtımı (mesela, milletlerarası sınıflandırma), - En büyük çalışma yükünün tanıtımı, - CE uygunluk işareti

48

49 KANCALAR

50 KANCALAR: Üzerlerinde güvenlik mandalı bulunmalı, -Kanca 360 dönmelidir, -Yük kancasının ağız açıklığı % 15 den fazla olmamalıdır. -Kanca bloku da kanca ile beraber kontrol edilmelidir Kanca güvenlik katsayısı en az 5 olmalıdır

51 Manyetik Kaldırma Ekipmanları Daimi ve Elektro Mıknatıslı Kaldıraçlar Kullanım Alanları: - Her türlü demir ve çelik plaka, blok ve profil taşımada. - Pres kalıpları ve yarı mamül makina parçalarını kaldırma ve taşımada Elektrikli mıknatıslı vinç,dinlenme halinde iken, mıknatıslar vinç üzerinde asılı olarak yüksekte bırakılmayacak,bunlar ya doğrudan doğruya yere değdirilecek veya bu iş için yapılmış platformlar üzerine indirilecektir. Mıknatıslar kullanılmadıklarında,vinç üzerinden çıkarılacaktır.

52 EMİCİ TABANLI VAKUMLU KALDIRMA VE TAŞIMA Hava geçirmez, temiz, düz üst yüzeyli yatay yük kaldırma ve taşımalarında kullanılabilir. ( cilalı mermer, granit bloklar, boyalı, kaplamalı düz yüzeyli yükler vb. ) Alçak basınç sistemine dayanır. Alçak basınç, vakum pompası ile sağlanır.

53 SAPANLAR YÜKÜ BAĞLAMAK VE KALDIRMA ARACININ-VİNCİN KANCASINA ASMAK İÇİN KULLANILAN ARA ELEMANLARDIR.

54 Bağlama zinciri tipleri

55 TS EN Standartlarına göre; kalın dokuma yapılan sapanlarda renk etiketleri kullanılmalıdır. POLİAMİD:YEŞİL POLYESTER: MAVİ POLİPROPİLEN: KAHVERENGİ

56

57 FRENLER İş ekipmanında frenleme ve durdurma donanımı bulunur. Güvenlik şartları gerektiriyorsa, ayrıca bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye giren veya kolayca ulaşılabilecek şekilde yapılmış acil frenleme ve durdurma sistemi bulunur.(iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği)

58 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) 3. Özel tipteki iş ekipmanında bulunacak asgari ek gerekler 3.1. Kendinden hareketli veya bir başka araç vasıtasıyla hareket edebilen iş ekipmanları için asgari gerekler; Üzerinde çalışan bulunan iş ekipmanı, ekipmanın bir yerden bir yere götürülmesi sırasında tekerleklere veya paletlere takılma veya temas etme riski de dahil çalışanlar için oluşabilecek bütün riskleri azaltabilecek uygun sistemlerle donatılır İş ekipmanının çekicisi ile çekilen ekipman veya aksesuarları ya da yedekte çekilen herhangi bir nesnenin, birbirine çarpma veya sıkışma riskinin bulunduğu durumlarda, bu ekipmanlar çarpma ve sıkışmayı önleyecek koruyucularla donatılır Çarpma veya sıkışma riski önlenemiyorsa, çalışanların olumsuz etkilenmemesi için gerekli önlemler alınır İş ekipmanının hareketli kısımları arasında enerji aktarımını sağlayan kısımların yere teması nedeniyle hasar görmesi veya kirlenmesine karşı önlem alınır.

59 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Üzerinde çalışan bulunan hareketli iş ekipmanı, normal çalışma koşullarında devrilme riskine karşı; a) Cihaz bir çeyrekten (90 derecelik açı) fazla dönmeyecek şekilde yapılmış olur veya b) Bir çeyrekten fazla dönüyorsa, üzerinde bulunan çalışanın etrafında yeterli açıklık bulunur veya c) Aynı etkiyi sağlayacak başka koruyucu yapı veya sistem bulunur Bu koruyucu yapı veya sistem iş ekipmanının kendi parçası olabilir Çalışma sırasında iş ekipmanı sabitleniyorsa veya iş ekipmanının, devrilmesi mümkün olmayacak şekilde tasarımı yapılmışsa koruyucu yapı veya sistemler gerekmez İş ekipmanında; devrilmesi halinde, üzerinde bulunan çalışanın ekipman ile yer arasında sıkışarak ezilmesini önleyici koruyucu yapı veya sistem bulunur.

60 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Üzerinde bir veya daha fazla çalışanın bulunduğu forkliftlerin devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması için; a) Sürücü için kabin bulunur veya b) Forklift devrilmeyecek yapıda olur veya c) Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan çalışanlar için, yeterli açıklık kalmasını sağlayacak yapıda veya ç) Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olur.

61 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Kendinden hareketli iş ekipmanı hareket halinde iken kişiler için risk oluşturuyorsa aşağıdaki şartları sağlar: a) Yetkisiz kişilerce çalıştırılmasını önleyecek donanım bulunur. b) Aynı anda hareket eden birden fazla elemanı bulunan iş ekipmanında bu elemanların çarpışmasının etkilerini en aza indirecek önlemler alınır. c) İş ekipmanında frenleme ve durdurma donanımı bulunur. Güvenlik şartları gerektiriyorsa, ayrıca bu donanımın bozulması halinde otomatik olarak devreye giren veya kolayca ulaşılabilecek şekilde yapılmış acil frenleme ve durdurma sistemi bulunur. ç) Sürücünün görüş alanının kısıtlandığı durumlarda, güvenliğin sağlanması için görüş alanını iyileştirecek uygun yardımcı araçlar kullanılır. d) Gece veya karanlık yerlerde kullanılmak üzere tasarımlanmış iş ekipmanında, yapılan işi yürütmeye uygun ve çalışanların güvenliğini sağlayacak aydınlatma sistemi bulunur.

62 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) e) Çalışanları etkileyebilecek yangın çıkma tehlikesi olan iş ekipmanının kendisinin veya yedekte taşıdığı ekipmanın kullanıldığı yerin hemen yakınında yangın söndürme cihazları bulunmuyorsa, bu ekipmanlarda yeterli yangın söndürme cihazları bulunur. f) Uzaktan kumandalı iş ekipmanının, kontrol sınırlarının dışına çıkması halinde otomatik olarak hemen duracak şekilde olması gerekir. g) Uzaktan kumandalı iş ekipmanı, normal şartlarda çarpma ve ezilme tehlikelerine karşı korunaklı olur, bunun sağlanamadığı hallerde diğer uygun araçlarla çarpma riski kontrol altına alınır

63 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) 3.2. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanları için asgari gerekler; Yük kaldırma ekipmanı kalıcı olarak kurulduğunda, özellikle kaldırılan yük ve montaj veya bağlantı noktalarındaki gerilmeler dikkate alınarak ekipmanın mukavemet ve kararlılığı sağlanır Yüklerin kaldırılması için kullanılan makinelerde, kaldırılabilecek maksimum yük açıkça görünecek şekilde işaretlenir, makinenin değişik şekillerde kullanımında da maksimum yükü gösteren levhalar veya işaretler bulunur Kaldırma için kullanılan aksesuarlar da güvenli kullanım için gereken özelliklerini gösterecek şekilde işaretlenir İnsan kaldırmak ve taşımak için tasarlanmamış iş ekipmanları, amacı dışında kullanımını önlemek için uygun bir şekilde ve açıkça işaretlenir Sabit olarak kurulacak iş ekipmanı, yükün; a) Çalışanlara çarpması, b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya düşmesi, c) İstem dışı kurtulması, riskini azaltacak şekilde tesis edilir.

64 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Çalışanları kaldırma veya taşımada kullanılan iş ekipmanlarında; a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir, b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir, c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma, sıkışma veya ezilme riski önlenir, ç) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların tehlikeye maruz kalmaması ve kurtarılması sağlanır Şayet, çalışma yerinin özelliği ve yükseklik farklılıklarından dolayı taşıma kabininin düşme riski, alınan güvenlik önlemlerine rağmen önlenemiyorsa, emniyet katsayısı daha yüksek güvenlik halatı ile teçhiz edilip, her çalışma günü kontrol edilir.

65 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) 3. Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile ilgili hükümler 3.1. Genel hususlar Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüptakılabilir iş ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılır Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir.

66 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Çalışanlar yük kaldırmak için tasarlanmış iş ekipmanı üzerindeyken, ekipmanın kumandası için her zaman görevli bir kişi bulunur. Kaldırma ekipmanındaki kişilerin güvenilir haberleşme imkânlarıyla herhangi bir tehlike halinde tahliye için güvenilir araçları bulunur Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır

67 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Kaldırma aksesuarları, sapanın şekli ve yapısı dikkate alınarak, kaldırılacak yüke, kavrama noktalarına, bağlantı elemanlarına ve atmosfer şartlarına uygun seçilir. Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir Kaldırma aksesuarları bozulmayacak veya hasar görmeyecek şekilde muhafaza edilir.

68 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) 3.2. Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanı Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının çarpışmaması için gerekli önlemler alınır Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer gerekiyorsa kaymaması veya yerinden oynamaması için gerekli tedbirler alınır. Bu önlemlerin tam olarak uygulanmasını sağlayacak kontroller yapılır.

69 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanının operatörü doğrudan veya gerekli bilgileri sağlayan yardımcı cihazlar vasıtasıyla yük yolunun tamamını göremiyorsa, operatöre yol gösterecek bu konuda eğitimli ve deneyimli bir kişi görevlendirilir. Çalışanları, yüklerin birbiriyle çarpışmasından kaynaklanan tehlikelerden korumak için gerekli organizasyonel önlemler alınır Yükün elle bağlanması veya çözülmesinin güvenle yapılabilmesi için özellikle iş ekipmanının kontrolü doğrudan ya da dolaylı olarak çalışanda bulunacak şekilde gerekli düzenleme yapılır

70 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Bütün yük kaldırma işleri çalışanların güvenliğini korumak için uygun şekilde planlanır ve gözetim altında yürütülür. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır.

71 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Kılavuzsuz yüklerin kaldırılmasında kullanılan iş ekipmanı, kendisini besleyen güç kaynağı tamamen veya kısmen kesildiğinde yükü askıda tutamıyorsa, ortaya çıkabilecek risklerden çalışanları korumak için uygun önlemler alınır. Tehlikeli bölgeye giriş engellenmedikçe veya yükün güvenli bir şekilde askıda kalması sağlanmadıkça askıdaki yük gözetimsiz bırakılmaz.

72 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde kaldırma araçları ile ilgili kısımlar (25 Nisan 2013 tarihli) Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada kullanılması durdurulur. Çalışanları riske atmamak için özellikle iş ekipmanının devrilmesini önleyecek tedbirler alınır.

73 Yükün ağırlık merkezi ile kancanın aynı hizada olmasına dikkat edilmelidir.

74 Yük kaldırılmadan önce işaretçi tarafından etrafta çalışanlar çalışma bölgesinden uzaklaştırılmalıdır Kocaeli'nin Kartepe ilçesinde demir çelik fabrikasında çalışan bir işçi, kafasına vinç çarpması sonucu hayatını kaybetti.selahattin K. İsimli işçi, olay yerine çağrılan ambulansla hastaneye kaldırılırken yolda hayatını kaybetti.

75 Vinçle kaldırılan yükler kesinlikle çalışanlar üzerinden geçmemelidir. Zorunlu olmadıkça yük bir araç ya da makine üzerinden geçirilmemelidir. Hareket halindeki vinç kabinleri içinde veya vinç arabaları üzerinde sadece görevli kimseler bulunacak ve vinç operatörleri, hiç bir kimsenin yük üzerine binmesine veya boş halat veya kancalara asılmasına izin vermeyecektir. Vincin veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları uyarmak için operatör, sesi açıkca işitilebilen zil, çan ve benzerleriyle işaret verecek ve bunlar hareket halinde devamlı olarak çalacaktır.

76 Yüksek gerilim hatları yakınında çalışmak gerekiyorsa, araç aksamının gerilim hattına temas etmemesi için gerekli dikkat ve özen gösterilmelidir. YGH.temas. Frenlere yavaş basılmalı, vinç ani olarak durdurulmamalıdır.

77 Dengeyi artırmak için, daha fazla denge ağırlığı ya da daha fazla tesbit tertibatı kullanılmalıdır. Operatör mahallinde daima tam dolu ve kontrolü yapılmış yangın söndürme tüpü hazır olmalıdır.

78 VİNÇ OPERATÖRÜNÜN KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELERİ Emniyet ayakkabısı (ucu demirli, altı lastik) Baret İş elbisesi (rahat hareket edilebilen) Gözlük (İş durumuna göre-toz-işık-ateş...) Toz maskesi (İş durumuna göre) Kulak koruyucusu (İş durumuna göre)

79 YÜK ASANSÖRLERİ

80 Kaldırma araçları sadece tasarım ve imalat amacına uygun işlerde ve şartlarda kullanılmalıdır. İnsanların kaldırılmasında sadece bu amaç için sağlanan iş ekipmanı ve aksesuarları kullanılacaktır. Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak ve gözetim altında olmak şartıyla insanların kaldırılmasında kullanılabilir.

81 Asansör boşluğundan,asansörün çalışmasına özgü tesis ve tertibattan başka, hiç bir şekilde halat,tel ve boru gibi sair malzeme veya tesis geçirilmeyecektir. Asansör makine dairesi veya boşlukları,geçit olarak kullanılmayacak ve buralara hiç bir şey depo edilmeyecektir. Bu yerlere girilmesini sağlayacak kapılar, her zaman kilitli bulundurulacak ve ancak sorumlu elemanlar tarafından açılacaktır. Yük asansörlerinde,insan taşınmaması esastır. Bu yasağı belirten levhalar, her kat kapısına ve kabin içine,görülür bir şekilde konulacaktır.

82 Bütün asansör kabinlerinde,taşıyabilecekleri en çok yükü açıkça gösteren levhalar bulundurulacaktır. Kat kontağı olmalıdır. Kat kontağı bulunmayan yük asansörlerinde asansörcü görevlendirilecektir.

83 Forkliftler

84 Forkliftlerin tehlikeleri Yük durumuna göre forkliftin ağırlık merkezi değişir Küçük bir alan kapladıkları için stabilitesi de düşüktür Boyutları ile karşılaştırıldığında oldukça büyük bir kütleye sahiptir Kullanımları oldukça farklıdır (arka tekerlekler yön verir) Pek çok işçinin çalıştığı alanlarda forklift kullanılır Yük sürücünün görüşünü kısıtlamaktadır

85 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

86 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

87 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

88 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

89 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

90 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

91 FORKLİFTLERDE GÜVENLİK KURALLARI

92

93 FORKLİFT PERSONEL SEPETİ

94 İzmir Torbalı'da bir fabrikada çalışan Nazım Arıkan, kullandığı forkliftin altında kaldı. Forklift operatörünün, fabrikanın başka bir bölümünde çalışması yüzünden, kesilen mermer parçalarını dökmek için forklifte binen Arıkan, yükün fazlalığı ve kaygan zemin nedeniyle aniden devrilen forkliftin altında kaldı. Arıkan, olay yerinde hayatını kaybetti.

95 Çalıştığı iş yerinde geçirdiği iş kazası nedeniyle iki ayağı birden kırıldı. Olay Samsun'un Vezirköprü ilçesinde bulunan bir fabrikada dün gece mesaisinde meydana geldi. Çalışma sırasında forklift aracı, işçi Ümit Varlı'nın (40) iki ayağının üzerinden geçti. Yaralanan işçi, Vezirköprü Devlet Hastanesi'ne kaldırıldı. İşçinin kırılan iki ayağı alçıya alındı.

96 Taşıyıcılarda (Transportör) Alınacak Güvenlik Tedbirleri (Makine emniyet yönetmeliği) Yüksekte bulunan konveyörlerin kenarlarında yürüyüş platformları olacaktır Üzerlerinden geçilmesi için geçit platfomları yapılacaktır Altlarına saç veya tel kafes koruyucular yapılacaktır Uzun mesafeli konveyörlerde ikaz sistemi olacaktır

97 Taşıyıcılarda (Transportör) Alınacak Güvenlik Tedbirleri (Makine emniyet yönetmeliği) Güvenlik teli-güvenlik stopları olacaktır Eğimli konveyörlerde enerji kesilmesi halinde ters hareketi önleyici mekanik bir tertibat bulunacak Silindir ve tamburların temizliği el ile yapılmayacaktır Sonsuz vidalı transportörler uygun muhafazalar içinde olacaktır İşçi taşınmayacaktır.

98 İŞ KAZASI: Olay Karacabey de, Perşembe günü saat:12.30 sıralarında kum taşıma bantında olmuştur. İşçi Ömer E., konveyör bantın kenarına ağaç parçası sıkıştığını ve banta sürtündüğünü görünce, aşağı inmiş, ağaç parçasını almak isterken sol kolunu bant ile tambur arasına kaptırarak bilek ile dirsek arasından kopmasına yol açan iş kazasına maruz kalmıştır.

99 İŞ KAZASI: Olay, Balıkesir deki bir yem fabrikasında, seyyar helezon makinasında olmuştur. İşçi, seyyar helezon vasıtasıyla küspe aktarma işi yapmakta iken, helezon ağzından helezon kanalı içerisine kaçan bir taş parçası makinayı durdurmuştur. İşçi, bu taşı almak için sağ elini helezonun ağzından içeri sokmuş, taşı sıkıştığı yerden gevşetince, tekrar dönmeye başlayan helezon işçinin sağ elini bilek hizasından koparmıştır.

100 Kumanda cihazları A) Kablolu kumanda cihazları

101 B) Kablosuz uzaktan kumanda cihazları Bu cihazlar radyo frekansı ile çalışmaktadır. Kumanda düğmeleri, kendiliğinden veya herhangi bir çarpma ile makinayı hareket ettirmeyecek şekil ve özellikte yapılmış olacaktır.

102 C) Operatör kabininden kumanda etmek

103 Yüklerin istiflenmesi -Ağır parçaların ekip halinde kaldırıldığı veya taşındığı hallerde,önceden belirtilen kumanda hareket ve işaretleri kullanılacaktır. -İşyerlerinde malzemeler,aydınlatmayı engellemeyecek,makine ve tesisatın çalışmasını güçleştirmeyecek,geçitlerde gidiş ve gelişi aksatmayacak ve yangın söndürme tesisatının kullanılma ve çalışmasını engellemeyecek ve devrilmeyecek şekilde istiflenecektir. -İstifler ağırlıklarına dayanacak taban üzerine en fazla 3 metre yüksekliğe istiflenecektir.

104 Kaldırma Araçlarının İşletim ve Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği

105 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ne göre; Özel Risk Taşıyan ve Kendinden Hareketli İş Ekipmanları, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen ve bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitim almış ehil kişilerce kullanılacaktır. Aynı yönetmeliğe göre ; Operatör : İş ekipmanını kullanma görevi verilen işçidir.

106 Buna göre; Kaldırma araç ve makinaları, bu konuda eğitim almış, belge sahibi elemanlar tarafından kullanılacaktır. Belgeler : İş Makinası Operatörlük Belgesi G sınıfı Sürücü Belgesi.

107 1 Ağustos 2008 CUMA Resmî Gazete Sayı : MADDE 4 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 42 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin üçüncü paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "G sınıfı sürücü belgesi kapsamındaki iş makinelerinin sürücülerinin ve operatörlerinin eğitimleri ve eğitimde başarılı olanların sınav başarı belgeleri Milli Eğitim Bakanlığınca veya Milli Eğitim Bakanlığınca yetkilendirilen kurumlarca verilir. Bu kurumların işleyişine ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak öğretim programları Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir." Buna göre: Milli Eğitim Bakanlığından izin alan ve gerekli şartları yerine getiren Sürücü kursları ve Makine Mühendisleri Odası gibi kuruluşlar iş makinası operatörlük eğitimi verebilirler. Milli Eğitim Bakanlığından izin almayan özel veya kamu kuruluşları kesinlikle operatörlük eğitimi veremez.

108

109 GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ* (*23/12/2003 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) EK IX EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER 2. Özel kullanım kuralları 2.1. İşaretçi : El kol hareketleri ile İşaretleri veren kişi, Operatör : İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için el kol hareketleri kullanacaktır İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde, bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak izleyebilmelidir İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve manevra alanındaki işçilerin güvenliğini sağlamaktır.

110 deki şart yerine getirilemiyorsa ek olarak bir veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik içerisinde yerine getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı durdurarak yeni talimat isteyecektir Yardımcı unsurlar: - Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark edebilmelidir. - İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol bandı gibi ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret aracı taşıyacaktır. - Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır.

111 GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ* (*23/12/2003 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) A. Genel İşaretler Anlamı Tarifi Şekil BAŞLAT Hazır ol Başlama komutu Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yere paralel DUR Kesinti / ara Hareketi durdur TAMAM İşlemin sonu Avuç içi öne bakacak şekilde sağ kol yukarı kalkık Her iki kol göğüs hizasında eller kenetli

112 B. Dikey hareketler Anlamı Tarifi Şekil KALDIR Sağ kol avuç içi öne bakacak şekilde yukarı kalkıkken yavaşça daire çizer İNDİR Sağ kol avuç içi içeri bakacak şekilde yere doğru indirilmişken yavaşça daire çizer DÜŞEY MESAFE Mesafe her iki elin arasındaki boşlukla ifade edilir

113 C. Yatay Hareketler Anlamı Tarifi Şekil İLERİ Her iki kol avuç içleri yukarı bakacak şekilde bel hizasında bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yukarı hareket eder GERİ Her iki kol avuç içleri aşağı bakacak şekilde göğüs önünde bükülüyken kollar dirsekten kırılarak yavaşça gövdeden uzaklaşır SAĞ Manevracının sağı Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sağa uzatılmışken sağa doğru yavaşça küçük hareketler SOL Manevracının solu Sol kol avuç içi yere bakacak şekilde yere paralel sola uzatılmışken sola doğru yavaşça küçük hareketler YATAY MESAFE Eller arasındaki boşluk mesafeyi ifade eder

114 TEHLİKE

115 EL VE IŞIKLI İŞARETLER BİR ARADA KULLANILMAZ.. İşaretler Yön. EK VIII SÖZLÜ HABERLEŞME İÇİN ASGARİ KURALLAR 1. Genel hususlar 1.1. Bir veya birden fazla kişiler arasında yapılan sözlü haberleşmede; belirli bir formda veya kodlanmış haldeki kısa metinler, cümleler, kelime veya kelime grupları kullanılacaktır Sözlü mesajlar mümkün olduğunca kısa, yalın ve açık olmalıdır. Konuşanın konuşma becerisi ve dinleyenin duyma yeteneği güvenilir bir sözlü iletişime uygun olacaktır Sözlü haberleşme doğrudan insan sesi veya uygun bir vasıtayla yayınlanan insan sesi ya da yapay insan sesi ile olacaktır. NOT: IŞIKLI-SESLİ İŞARETLER IŞIKLI-SÖZLÜ İŞARETLER EL-SÖZLÜ İŞARETLER BİR ARADA KULLANILIR

116 2. Özel kullanım kuralları: 2.1. Sözlü haberleşmede yer alan kişiler, sağlık ve güvenlik açısından istenilen davranışı yapabilmeleri için sözlü mesajı doğru telaffuz edebilecek ve anlayabilecek seviyede kullanılan dili bileceklerdir Sözlü iletişim, el kol hareketleri yerine ya da onlarla birlikte kullanıldığında aşağıda verilen komutlar kullanılacaktır. başlat : bir işlem veya hareketi başlatmak için dur : bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için tamam : bir işlemi sona erdirmek için yukarı : bir yükü yukarı kaldırmak için aşağı : bir yükü aşağı indirmek için ileri geri sağ sol : (Bu komutlar uygun el hareketleri ile eşgüdümlü olacak şekilde kullanılacaktır.) kes : acil olarak durdurmak için çabuk : güvenlik sebebiyle bir hareketi hızlandırmak için

117 ON KARELİK BİR KURTARMA MACERASI 1

118 2

119 3

120 4

121 5

122 6

123 7

124 8

125 9

126 10

127 KALDIRMA ARAÇ VE MAKİNALARININ KONTROL VE BAKIMLARI

128 Kaldırma ve iletme ekipmanları periyodik kontrolleri Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur.

129 Kaldırma ve iletme ekipmanları periyodik kontrolleri Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılması durumunda, bu kontroller sadece TS EN 473 standardına göre eğitim almış mühendisler ve aynı eğitimi almış tekniker veya yüksek teknikerler tarafından yapılabilir

130 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereğince de ; Kaldırma araç ve makinalarının uzman kişilerce periyodik kontrolleri ve gerektiğinde testleri yapılacak, Kontrol sonuçları kayıt altına alınacak, Yetkililerin her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanacaktır.

131 Kaldırma araç ve makinalarında meydana gelen iş kazalarının önemli bir bölümü, -halat, zincir ve sapanların kopmaları, -yüklerin kancalardan kurtularak düşmeleri, -frenler ve otomatik durdurucuların arızalanması sonucu meydana geldiğinden, periyodik kontroller kesinlikle ihmal edilmemeli ve kontrol sırasında tesbit edilen aksaklıklar giderilmeden makine tekrar çalışmaya başlatılmamalıdır.

132 Bakım Onarım Sırasında Güvenlik 1- Kaldırma araçlarının bakım işleri, ancak araçlar kapalı iken yapılmalıdır. Bunun mümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınmalı veya bu işlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanmalıdır.

133 2- Vinç üzerine ve uygun yerlere, onarım veya bakım yapıldığına ilişkin uyarı levhaları konulmalıdır. 3- Aynı ray sistemi üzerinde başka vinçler çalıştığında, bunları uygun uzaklıkta durduracak takozlar konulmalı veya aynı işi görecek başka önlemler alınmalıdır.

134 4- Araç altı bakımlarında kriko kullanılması gerekiyorsa, kriko ile birlikte ek olarak taşıyıcı destek araçları da kullanılmalıdır. 5- Lastik tekerlekli araçlarda bakım-onarım yaparken tekerlekler takoz ile sabitlenmelidir.

135 6- Hidrolik sistemlerin bakımı yapılırken, kepçe vb. düşmesini önlemek üzere, kaymayacak şekilde destekler kullanılmalıdır. 7- Kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır. Gürültülü ortamlarda kulak koruyucuları, göz ve yüze sıvı, yağ, yakıt vb. sıçraması tehlikesi olan durumlarda gözlük ve yüz siperi, düşme tehlikesi olan yerlerde emniyet kemeri, koruyucu ayakkabı, iş eldiveni... Kullanılmalıdır. 8- Vinçlerde yapılan onarımın bitiminde, bütün koruyucuları yerlerine takılmalı ve vinç harekete geçirilmeden önce, onarımda kullanılan bütün araç, gereç ve malzemeler kaldırılmış olmalıdır.

136 Samsun'un İlkadım ilçesinde bir apartmanın asansör bakımını yapan Murat Saygılı (20) asansörde sıkıştı. Vatandaşların yardımıyla yaralı olarak asansörden çıkarılan Saygılı, Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesine kaldırıldı. Saygılı yapılan bütün müdahalelere rağmen hayatını kaybetti Çanakkale deki özel sektör çelik üreticisi fabrikada bakım operatörü olarak çalışan Serhan, geçirdiği iş kazası sonucu ağır yaralandı. İş kazası, işçinin bir vincin bakımını yaptığı sırada dengesini kaybederek düşmesiyle gerçekleşti. 12 metre yükseklikten hurdalığa düşen genç işçinin kaburgalarının ve bel kemiğinin kırıldığı, dalağının patladığı ve hastaneye kaldırılan işçinin yaşamsal tehlikesinin sürdüğü öğrenildi.

137 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği göre,

138 İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği göre,

139 VİNÇLERİN PERIYODİK KONTROLÜ Periyodik kontroller Türk Standartları TS Kaldırma ve taşıma makinaları-vinçler muayene ve deney metodlarına göre yapılır. 1- Genel Kontrol: Dış kontroldür. Periyodik kontrolü yapılacak vincin genel görünüşü kontrol edilir. Vincin yapısal eksikliği olup olmadığı, yapısal mekanizması, bağlantıları, platformlar, merdivenler bunların muhafaza ve korkulukları, kabin ve ulaşım yolları, ikaz işaretleri kontrol edilir.

140 2- Elle ve Gözle Kontrol: Bu kontroller hem vinç hem de taşıyıcı araç için yapılır. Elektrik Ekipmanının Kontrolü: Akü, aydınlatma, sinyal sistemleri, korna, akü bağlantisi, elektrikli kumandalar ve sistemlerinin kontrolü yapılır. Fren Sistemlerinin Kontrolü: Mekanik ve elektrikli frenler ile bu frenlerin çalışma mekanizmalarının kontrolü yapılır. Emniyet Cihazlarının Kontrolü: Elektrikli emniyet cihazları ve sınırlama (limit) sistemlerinin kontrolü yapılır. Vinç Mekanizmalarının Kontrolü: Bom, kanca bloğu, kanca, halat, tambur makarası, pim, burç gibi yük kaldırma ekipmanları ve bağlantılarının elle ve gözle kontrolü yapılır.

141 3- Yüksüz Kontrol: Vinçlerin ve taşıyıcıların yüksüz durumda iken her hareket mekanizmasının hareket alanlarında vinci çalıştırarak kontrolü yapılır. Bütün aracın ve vincin fonksiyonları yüksüz kontrol edilir. Bu kontroller uygun zemin seçilerek yapılır. Bilhassa lastik tekerli vinçler destek ayakları üzerinde kendi ağırlığı ile kontrol edilir. Destek ayakları işaretlenerek herhangi bir iç ve dış kaçak olup olmadığı kontrol edilir. Bu işlem yüklü kontrolde de aynen uygulanır.

142 4- Yüklü Kontrol: Uygun zeminde vinç elemanlarının ve kapasitelerinin yeterliliğini kontrol etmek amacıyla yapılır. A) STATİK YÜK DENEYİ B) DİNAMİK YÜK DENEYİ

143 A- Statik Yük Deneyleri Statik deneyler kaldırma makinası ve elemanlarının yapısal yeterliliğini kontrol etmek amacı ile yapılır. Statik deney yükünün hesabı: a) Elle çalıştırılan makinalar ve kaldırma donatıları için: 1,5 x P b) Diğer makinalar için : 1,25 x P P:Mobil vinçler için kendi toplam ağırlığı+yük, diğer vinçler için imalatta belirlenmiş kaldırma kapasitesidir. Deneyin Yapılışı: Vincin ana elemanlarına yük uygulanır ve kademeli olarak yük artırılır. Yük yerden en fazla cm kaldırılır ve en fazla 10 dakika askıda bekletilir. Sonra yük indirilip vinç ve yüke çalışan elemanlarının gözle fiziki muayenesi yapılır.(çatlak, boya kalkması, kalıcı biçim değişikliği, bağlantılarda gevşeme ya da hasar olup olmadığı kontrol edilir).

144 B- Dinamik Yük Deneyleri Kaldırma aracı elemanlarının ve frenlerinin emniyetli olup olmadığının tespiti amacı ile yapılan deneylerdir. Dinamik Deney Yükünün Hesabı: Pd=1.1x P olarak alınmalıdır.(ts ) P=Mobil vinçler için; ilave bom ve kaldırma takımları+yük, P=Diğer vinçler için; tasarım veya imalat kaldırma kapasitesi. Deneyin Yapılışı:. Yük havada asılı iken kontrol edilir. (Kaldırma Durdurma) ve (indirme durdurma) fren kontrolleri yapılır. Bu işlem yaklaşık 30 dakika sürer. Frenlerde, kavramalarda kayma, kaçırma olup olmadığı kontrol edilir. Deney sonucunda fiziki muayene yapılmalıdır.

145 C- Kararlılık Deneyleri Kaldırma aracının kararlılığını kontrol etmek amacı ile yapılır. Kararlılık Deney Yükünün Hesabı: Pk= 1.25x P + 0.1x Fi= Tasarım Kaldırma Kapasitesi, Fi=Ana Bomun ağırlığı veya uzantı bomun ağırlığının bom veya uzantı bomun başlarına indirgenmiş ağırlığıdır. Deneyin Yapılışı: kararlılık deneyleri belirlenmiş çalışma alanında ve kararlılığın en az olduğu konumlarda yapılmalıdır Deneyler esnasında maruziyet alanında kimsenin bulunmasına müsaade edilmemelidir. Deneyler makinanın enerjisi kesilmesi durumunda da bütün hareketlerini kapsamalı ve en az 60 dakika boyunca tekrar edilmelidir. Deney sonucunda yine fiziki muayene yapılmalıdır.

146 MOTORLU ARAÇLARDA İŞ GÜVENLİĞİ SORU ÇALIŞMASI DR.NURETTİN YAMANKARADENİZ 146

147 1.TS ya göre kaldırma araçlarının statik yük deneylerinde yükler en fazla kaç cm. havada ve en az kaç dakika askıda tutulmalıdır? A) cm; 10 dakika B) cm; 10 dakika C) cm; 20 dakika D) cm; 30 dakika 147

148 1.TS ya göre kaldırma araçlarının statik yük deneylerinde yükler en fazla kaç cm. havada ve en az kaç dakika askıda tutulmalıdır? A) cm; 10 dakika B) cm; 10 dakika C) cm; 20 dakika D) cm; 30 dakika 148

149 2.Aşağıdakilerden hangisi Bant konveyörlerin kullanılmasında sağlık ve güvenlik yönünden yanlıştır? A) Bant konveyör boyunca güvenlik teli bulun- malıdır. B) Yüksekten geçen konveyörlerin kenarlarında yürüyüş plâtformu olmalıdır. C) Bant konveyörlerde silindir ve tamburların temizliği el ile kullanılan bir sıyırıcı alet ile yapılmalıdır. D) Zeminde bulunan konveyörlerin üzerinden geçilmesi için geçitler oluşturulmalıdır. 149

150 2.Aşağıdakilerden hangisi Bant konveyörlerin kullanılmasında sağlık ve güvenlik yönünden yanlıştır? A) Bant konveyör boyunca güvenlik teli bulun- malıdır. B) Yüksekten geçen konveyörlerin kenarlarında yürüyüş plâtformu olmalıdır. C) Bant konveyörlerde silindir ve tamburların temizliği el ile kullanılan bir sıyırıcı alet ile yapılmalıdır. D) Zeminde bulunan konveyörlerin üzerinden geçilmesi için geçitler oluşturulmalıdır. 150

151 3.Kaldırma makinalarında yüklerin kaldırılmasında halatlar,zincirler kullanılır. Makine emniyet yönetmeliğine göre, aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? a) Halatın bütünü ve uçları, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu kat sayı 7 dir. b) Kaynaklı baklalı zincirler kullanıldığında, bunlar kısa baklalı tipte olmalıdır c) Zincirlerin çalışma kat sayısı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmeli; genel bir kural olarak bu kat sayı 4 e eşittir d) Taşıyıcıyı asmak için zincir veya halatlar kullanılıyorsa, genel bir kural olarak, her biri kendi bağlantı elamanıyla birlikte en az iki bağımsız halat veya zincir gereklidir 151

152 3.Kaldırma makinalarında yüklerin kaldırılmasında halatlar,zincirler kullanılır. Makine emniyet yönetmeliğine göre, aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır? a) Halatın bütünü ve uçları, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu kat sayı 7 dir. b) Kaynaklı baklalı zincirler kullanıldığında, bunlar kısa baklalı tipte olmalıdır c) Zincirlerin çalışma kat sayısı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmeli; genel bir kural olarak bu kat sayı 4 e eşittir d) Taşıyıcıyı asmak için zincir veya halatlar kullanılıyorsa, genel bir kural olarak, her biri kendi bağlantı elamanıyla birlikte en az iki bağımsız halat veya zincir gereklidir 152

153 4. Kaldırma işlerinde kullanılan kendir halatlar için aşağıda kullanma özelliklerinden hangisi risklidir? a) Demir askılara asılmalı b) Asit ve aşındırıcılardan korunmalı c) Her kullanımdan önce kontrol edilmeli d) Islak ve gergin bekletilmemeli 153

154 4. Kaldırma işlerinde kullanılan kendir halatlar için aşağıda kullanma özelliklerinden hangisi risklidir? a) Demir askılara asılmalı b) Asit ve aşındırıcılardan korunmalı c) Her kullanımdan önce kontrol edilmeli d) Islak ve gergin bekletilmemeli 154

155 5. Kaldırma işlerinde kullanılan Tel halatların aşağıdaki kullanım avantajlarından hangisi yanlıştır? a) Islak ve kuru halde mukavemetin aynı kalması b) Uzun ömürlü ve dayanıklı olması c) Değişik iklim şartlarında uzunluğunun çok önemli oranda değişmesi d) Aynı ağırlık ve çapta oldukları halde daha mukavim olması 155

156 5. Kaldırma işlerinde kullanılan Tel halatların aşağıdaki kullanım avantajlarından hangisi yanlıştır? a) Islak ve kuru halde mukavemetin aynı kalması b) Uzun ömürlü ve dayanıklı olması c) Değişik iklim şartlarında uzunluğunun çok önemli oranda değişmesi d) Aynı ağırlık ve çapta oldukları halde daha mukavim olması 156

157 6. Aşağıdakilerden hangisi kaldırma makineleri grubuna dâhil edilemez? a. Krikolar b. Kayışlar c. Palangalar d. Asansörler 157

158 6. Aşağıdakilerden hangisi kaldırma makineleri grubuna dâhil edilemez? a. Krikolar b. Kayışlar c. Palangalar d. Asansörler 158

159 7.Aşağıdakilerden hangisi sürekli akışla çalışan kaldırma makinelerinden biridir? a. Palangalar b. Konveyör c. Krikolar d. Vinçler 159

160 7.Aşağıdakilerden hangisi sürekli akışla çalışan kaldırma makinelerinden biridir? a. Palangalar b. Konveyör c. Krikolar d. Vinçler 160

161 8. Aşağıdakilerden hangisi kesikli çalışan kaldırma makinelerinden biridir? a. Elavatörler b. Çekme elemanlı taşıyıcılar c. Vinçler d. Vidalı konveyörler 161

162 8. Aşağıdakilerden hangisi kesikli çalışan kaldırma makinelerinden biridir? a. Elavatörler b. Çekme elemanlı taşıyıcılar c. Vinçler d. Vidalı konveyörler 162

163 9.Rüzgârlı havalarda vinç ile çalışırken, rüzgâr hızı saatte kaç kilometreyi geçerse çalışma durdurulur? a-40 km/h b-50 km/h c-70 km/h d-100 km/h 163

164 9.Rüzgârlı havalarda vinç ile çalışırken, rüzgâr hızı saatte kaç kilometreyi geçerse çalışma durdurulur? a-40 km/h b-50 km/h c-70 km/h d-100 km/h 164

165 10. İki veya daha fazla vinç ile bir yük kaldırılması zorunlu ise aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır? a-tecrübeli bir teknik eleman nezaretinde yapılmalı b-vinçler aynı bom yüksekliği, aynı halat boyu ve aynı kapasitede olmalı c-en az iki işaretçiden işaret almalı d-yüklü olarak hareket ettirilmemeli 165

166 10. İki veya daha fazla vinç ile bir yük kaldırılması zorunlu ise aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır? a-tecrübeli bir teknik eleman nezaretinde yapılmalı b-vinçler aynı bom yüksekliği, aynı halat boyu ve aynı kapasitede olmalı c-en az iki işaretçiden işaret almalı d-yüklü olarak hareket ettirilmemeli 166

167 11. Güvenlik ve sağlık işaretleri yönetmeliğine göre vinçle çalışma sırasında bu işaret ne anlama gelmektedir? a-tekerlerin yönünü gösterme b-vinci kaldır c-vinci boşalt d-vinci indir 167

168 11. Güvenlik ve sağlık işaretleri yönetmeliğine göre vinçle çalışma sırasında bu işaret ne anlama gelmektedir? a-tekerlerin yönünü gösterme b-vinci kaldır c-vinci boşalt d-vinci indir 168

169 12.Güvenlik ve sağlık işaretleri yönetmeliğine göre vinçle çalışma sırasında bu işaret ne anlama gelmektedir? a-ileri b-tehlike c-indir d-dur 169

170 12.Güvenlik ve sağlık işaretleri yönetmeliğine göre vinçle çalışma sırasında bu işaret ne anlama gelmektedir? a-ileri b-tehlike c-indir d-dur 170

171 13. TS10116 ya göre, Statik yük deneyinde deney yükü katsayısı elle çalıştırılmayan kaldırma araçları için ne olmalıdır? a) 1,1 b) 1,25 c) 1,4 d) 1,5 171

172 13. TS10116 ya göre, Statik yük deneyinde deney yükü katsayısı elle çalıştırılmayan kaldırma araçları için ne olmalıdır? a) 1,1 b) 1,25 c) 1,4 d) 1,5 172

173 14. Tek işçinin taşıyabileceği yükün en çok ağırlığı hakkındaki ILO Sözleşmesinin sayısı kaçtır? a) 155 b) 161 c) 127 d)

174 14. Tek işçinin taşıyabileceği yükün en çok ağırlığı hakkındaki ILO Sözleşmesinin sayısı kaçtır? a) 155 b) 161 c) 127 d)

175 15. Aşağıdakilerden hangisi sürekli kaldırma aracı sınıfında değildir? a) Seyyar helezon transportör b) Bantlı transportör c) Elektrikli palanga d) Kovalı elevatör 175

176 15. Aşağıdakilerden hangisi sürekli kaldırma aracı sınıfında değildir? a) Seyyar helezon transportör b) Bantlı transportör c) Elektrikli palanga d) Kovalı elevatör 176

177 16. Kaldırma araçlarında kullanılan metal halatlarda ve halat ucu birleşim yerlerinde güvenlik katsayısı için makine emniyet yönetmeliğinde genel bir kural olarak hangisi yer alır? a) 4 b) 5 c) 6 d) 7 177

178 16. Kaldırma araçlarında kullanılan metal halatlarda ve halat ucu birleşim yerlerinde güvenlik katsayısı için makine emniyet yönetmeliğinde genel bir kural olarak hangisi yer alır? a) 4 b) 5 c) 6 d) 7 178

179 17. Vinçlerin kullanımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Raylı vinçlerin onarımında ağ kurulmalı b) Vinç hareketi sırasında sesli uyarı yapılmalı c) Birlikte aynı yükü kaldıran iki raylı vinç için her birine ayrı ayrı işaretçi atanmalı d) Yükler vinçlere asılı olarak taşınırken işaretçiler vinçin önünden giderek gerekli tedbirleri almalı 179

180 17. Vinçlerin kullanımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a) Raylı vinçlerin onarımında ağ kurulmalı b) Vinç hareketi sırasında sesli uyarı yapılmalı c) Birlikte aynı yükü kaldıran iki raylı vinç için her birine ayrı ayrı işaretçi atanmalı d) Yükler vinçlere asılı olarak taşınırken işaretçiler vinçin önünden giderek gerekli tedbirleri almalı 180

181 18. G sınıfı sürücü belgesi almak için en az kaç yaşında olmak lazımdır? a) 18 b) 20 c) 22 d)

182 18. G sınıfı sürücü belgesi almak için en az kaç yaşında olmak lazımdır? a) 18 b) 20 c) 22 d)

183 19.Bir kaldırma makinesinde 10 işçi görevli ise bunlardan kaç tanesi manevracı(işaretçi) olarak işaret vermelidir? a.1 b. 2 c. 3 d

184 19.Bir kaldırma makinesinde 10 işçi görevli ise bunlardan kaç tanesi manevracı(işaretçi) olarak işaret vermelidir? a.1 b. 2 c. 3 d

185 20. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği nde yer alan Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az. katı, dinamik deneyde ise en az. katı olması gerekir kısmında boşluklara sırası ile aşağıdakilerden hangisi gelmelidir. a) 1,25-1,5 b) 1,1-1,25 c) 1,25-1,1 d) 1,5-1,1 185

186 20. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği nde yer alan Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az. katı, dinamik deneyde ise en az. katı olması gerekir kısmında boşluklara sırası ile aşağıdakilerden hangisi gelmelidir. a) 1,25-1,5 b) 1,1-1,25 c) 1,25-1,1 d) 1,5-1,1 186

187 21. Makine emniyet yönetmeliğine göre, Üzerinde kaldırma tertibatından başka yürütme ve döndürme tertibatları bulunan ve kaldırdığı yükleri çok taraflı hareket ettirme kabiliyeti bulunan kaldırma makinelerine.. denir cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelir? a. elavatör b. transportör c. vinç veya kren d. Helezonlu transportör 187

188 21. Makine emniyet yönetmeliğine göre, Üzerinde kaldırma tertibatından başka yürütme ve döndürme tertibatları bulunan ve kaldırdığı yükleri çok taraflı hareket ettirme kabiliyeti bulunan kaldırma makinelerine.. denir cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelir? a. elavatör b. transportör c. vinç veya kren d. Helezonlu transportör 188

189 22. Çapı mm arasında olan halatlarda, halat çapındaki incelme maksimum ne kadar olursa halat değiştirilir? a. 3mm b. 2 mm c. 1,5 mm d. 1 mm 189

190 22. Çapı mm arasında olan halatlarda, halat çapındaki incelme maksimum ne kadar olursa halat değiştirilir? a. 3mm b. 2 mm c. 1,5 mm d. 1 mm 190

191 23. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının çarpışmaması için gerekli önlemler alınır b. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer gerekiyorsa kaymaması veya yerinden oynamaması için gerekli tedbirler alınır c. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada çalışması gerekli önlemler alınarak yapılır. d. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır 191

192 23. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kılavuzsuz (askıda iken serbest olan) yükleri kaldırmakta kullanılan iş ekipmanları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a. Çalışma alanları kesişen iki veya daha fazla kaldırma aracı ile kılavuzsuz yüklerin kaldırıldığı bir alanda, yüklerin ve kaldırma araçlarının elemanlarının çarpışmaması için gerekli önlemler alınır b. Kılavuzsuz yüklerin seyyar iş ekipmanı ile kaldırılmasında ekipmanın eğilmemesi, devrilmemesi ve eğer gerekiyorsa kaymaması veya yerinden oynamaması için gerekli tedbirler alınır c. Hava şartlarının, güvenli kullanımı engelleyecek ve çalışanları tehlikeye maruz bırakacak şekilde bozulması halinde, kılavuzsuz yüklerin kaldırılması için tasarlanmış iş ekipmanlarının açık havada çalışması gerekli önlemler alınarak yapılır. d. Özellikle bir yük, kılavuzsuz yükleri kaldırmakta kullanılan iki veya daha fazla iş ekipmanıyla aynı anda kaldırılacaksa operatörler arasında eşgüdümü sağlayacak düzenleme yapılır ve uygulanır 192

193 24. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılması durumunda kontrolleri yapacak kişilerin hangi standart eğitimini almış olması gerekir? a. TS EN 450 b. TS EN 473 c. TS EN 442 d. TS EN

194 24. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrollerin tahribatsız muayene yöntemleri ile yapılması durumunda kontrolleri yapacak kişilerin hangi standart eğitimini almış olması gerekir? a. TS EN 450 b. TS EN 473 c. TS EN 442 d. TS EN

195 25. Makine emniyet yönetmeliğine göre, zincir, tel halat ve ip halatların güvenlik katsayıları sırası ile nedir? a b c d

196 25. Makine emniyet yönetmeliğine göre, zincir, tel halat ve ip halatların güvenlik katsayıları sırası ile nedir? a b c d

197 26. TS EN sayılı standarda göre aşağıdakilerden hangisinde kalın dokuma yapılan malzemelerin renk eşleştirmesi yanlış verilmiştir? a.poliamid-yeşil b. polyester-mavi c. polyester-kırmızı d. polipropilen-kahverengi 197

198 26. TS EN sayılı standarda göre aşağıdakilerden hangisinde kalın dokuma yapılan malzemelerin renk eşleştirmesi yanlış verilmiştir? a.poliamid-yeşil b. polyester-mavi c. polyester-kırmızı d. polipropilen-kahverengi 198

199 27. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri ne kadar sürede bir yapılır? a. 3 ay b. 6 ay c. 1 yıl d. 1,5 yıl 199

200 27. İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri ne kadar sürede bir yapılır? a. 3 ay b. 6 ay c. 1 yıl d. 1,5 yıl 200

201 29.İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre, Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az kaç katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur? a.1.5 b c.1.1 d.2 201

202 29.İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre, Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az kaç katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur? a.1.5 b c.1.1 d.2 202

203 30.İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre, Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile Genel hususlardan aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? a) Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır b) Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak şartıyla alınsa dahi insanların kaldırılmasında kullanılmaz. c) Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır. d) Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir 203

204 30.İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğine göre, Yük kaldırmada kullanılan iş ekipmanı ile Genel hususlardan aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? a) Yük kaldırmak için tasarlanmış seyyar veya sökülüp-takılabilir iş ekipmanlarının zemin özellikleri de dikkate alınarak öngörülen bütün kullanım şartlarında sağlam ve kararlı bir şekilde kullanılması sağlanır b) Olağanüstü veya acil olan istisnai durumlarda insanları kaldırmak amacıyla yapılmamış iş ekipmanı, gerekli önlemleri almak şartıyla alınsa dahi insanların kaldırılmasında kullanılmaz. c) Teknik zorunluluk olmadıkça kaldırılan yükün altında insan bulunmaması için gerekli tedbir alınır. Çalışanların bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmez. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun çalışma yöntemleri belirlenir ve uygulanır. d) Kaldırmada kullanılan bağlantı elemanları kullanımdan sonra sökülmüyorsa, bunların özellikleri hakkında kullanıcıların bilgi sahibi olması için belirgin bir şekilde işaretlenir 204

205 31.Makine emniyet yönetmeliğinde yer alan, Yükleme kumandası ile ilgili, dan az olmayan azami çalışma yüklerine ya da. den az olmayan devrilme momentlerine sahip olan makinalar, aşağıdaki durumlarda sürücüyü uyaracak ve tehlikeli hareketleri engelleyecek tertibatlarla teçhiz edilmelidir. Cümlesinde boş bırakılan yere sırası ile aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? a) 1000 kg/ 30000Nm b) 1500 kg/ 35000Nm c) 1000 kg/ 40000Nm d) 1500 kg/ 35000Nm 205

206 31.Makine emniyet yönetmeliğinde yer alan, Yükleme kumandası ile ilgili, dan az olmayan azami çalışma yüklerine ya da. den az olmayan devrilme momentlerine sahip olan makinalar, aşağıdaki durumlarda sürücüyü uyaracak ve tehlikeli hareketleri engelleyecek tertibatlarla teçhiz edilmelidir. Cümlesinde boş bırakılan yere sırası ile aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? a) 1000 kg/ 30000Nm b) 1500 kg/ 35000Nm c) 1000 kg/ 40000Nm d) 1500 kg/ 35000Nm 206

207 D. Tehlike Anlamı Tarifi Şekil TEHLİKE Acil dur. Avuç içleri öne bakacak şekilde her iki kol yukarı kalkık HIZLI Bütün hareketler daha hızlı YAVAŞ Bütün hareketler daha yavaş

208

209

210

211

212

213

214

215

216

217

218

219

220

221

222

223

224

225