T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) METAL TEKNOLOJİSİ PARMAKLIKLAR ANKARA,2006

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ PARMAKLIK YAPMA Parmaklığın Tanımı Parmaklık Elemanları Parmaklık Çeşitleri Merdiven Parmaklıkları...6 UYGULAMA FAALİYETİ...8 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...10 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...11 ÖĞRENME FAALİYETİ BAHÇE PARMAKLIĞI YAPMA Bahçe Parmaklıkları Bahçe Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Bahçe Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Bahçe Parmaklığı Yapım Resmi ve Montajı...15 UYGULAMA FAALİYETİ...16 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...18 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...19 ÖĞRENME FAALİYETİ BALKON PARMAKLIĞI YAPMAK Balkon Parmaklıkları Balkon Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Balkon Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Balkon Parmaklığı Yapım Şekli ve Montajı...22 UYGULAMA FAALİYETİ...23 UYGULAMA FAALİYETİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...25 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...26 ÖĞRENME FAALİYETİ PENCERE PARMAKLIĞI YAPMA Pencere Parmaklıkları Pencere Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Pencere Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Pencere Parmaklığı Yapım Şekli ve Montajı Pencere Parmaklıkları Yapmak Küpeştenin Tanımı ve Kullanım Alanları Parmaklıkların Montajı ve Montajında Dikkat Edilecek Hususlar Maliyet Hesapları Maliyet Fiyatının Tanımı Satış Fiyatının Tanımı Amortismanın Tanımı Maliyete Etki Eden Masraflar...31 UYGULAMA FAALİYETİ...32 i

4 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...33 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...34 MODÜL DEĞERLENDİRME...35 CEVAP ANAHTARLARI...36 KAYNAKÇA...37 ÖRNEKİÇİNDEKİLER ii

5 KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI AÇIKLAMALAR Metal Teknolojisi Çelik Konstrüksiyon, Metal Doğrama Parmaklıklar Parmaklıkla ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir. SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Çelik yapılandırmacılığında Merdivenler Modülünü almış olmak. Metal doğramacılığında Demir Vitrinler Modülünü almış olmak. YETERLİK MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME AÇIKLAMALAR Farklı özellikte ve çeşitli parmaklıklar yapmak. Genel Amaç Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak bahçe, balkon, pencere ve merdiven parmaklığı yapabileceksiniz. Amaçlar Amaca uygun olarak bahçe parmaklığı yapabileceksiniz. Amaca uygun olarak balkon parmaklığı yapabileceksiniz. Amaca uygun olarak pencere parmaklığı yapabileceksiniz. Amaca uygun olarak merdiven parmaklığı yapabileceksiniz. Ortam Metal teknolojileri atölyesi. Donanım Profil malzemeler, kaynak makinesi, soğuk şekillendirme makine ve takımları, spiral taş. Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendinizi değerlendirebileceksiniz. Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktan seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri değerlendirecektir. iii

6 iv

7 GİRİŞ Sevgili öğrenci, GİRİŞ Günümüzde herhangi bir mesleği öğrenmek, uygulamalı bilimsel eğitimden geçmeyi zorunlu hale getirmektedir. Artık hiçbir meslek ilk öğrenildiği şekilde kalmamakta sürekli alanında yenilenmeyi gerektirmektedir. Metaller, endüstride ve yaşantımızın her alanında çok yaygın olarak kullanılan malzemelerdir. Metallerin en önemli özelliklerinden biri de biçim değiştirmeye uygun olmalarıdır. Bu nedenle siz öğrenciler, yaşamınız boyunca mesleğiniz ile ilgili teknolojik yenilikleri izlemek, fırsat buldukça uygulama yaparak kendinizi geliştirmek zorundasınız. Bu modülü başarı ile tamamladığınızda parmaklıklar konusunda düz ve eğimli ölçü almayı, resim çizmeyi, model yapmayı, standart ölçüler ile güvenli çalışmayı uygulayarak kavramış olacaksınız. Parmaklıklar, merdivenlerde güvenli iniş ve çıkışlar yapmamıza yardımcı olan, balkonlarında güvenli oturmayı sağlamanın yanı sıra evlerin dekoratif yapısına güzellik katan elemanlardır. Geniş uygulama alanı olan bu alana gereken önemi vererek, onu en iyi şekilde kavrayıp parmaklıklar konusunda bilgi sahibi olacaksınız. 1

8 2

9 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak merdiven parmaklığı imalatı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Çevrenizdeki metal merdiven parmaklıkları araştırınız, bu konuda örnek motifli resimler çiziniz, çalışmalarınızı rapor halinde hazırlayarak arkadaşlarınıza sununuz. 1.1 Parmaklığın Tanımı 1. PARMAKLIK YAPMA Merdiven, balkon, bina içi bölmelerinde, kapı, köprü, ve benzeri yerlerde güvenlik amacıyla konulan ve düşmeyi önleyen elemanlara parmaklık denir. Günlük yaşantımızda eve girerken, merdiven çıkarken, köprü üzerinden geçerken ve balkonlardan bakarken sıkça karşılaştığımız bu araçlar bizim ve eşyalarımızın güvenliğini sağlar. (Resim 1.1) Resim 1.1: Merdiven parmaklığı 3

10 1.2 Parmaklık Elemanları Metal parmaklıklar dikme çubukları, çerçeve, kuşaklar, motifler, saplamalar, babalar ve küpeştelerden oluşur. (Şekil 1.1) de parmaklık elemanları görülmektedir. Dikme çubuklar Parmaklık yapımında aşağı doğru inen dikme demir çubuklardır. Genellikle parmaklık yüksekliği kadar olup estetik bakımdan hoş görünmesi istenirse, dikme uçlarına kozalak ve benzeri motifler monte edilebilir. Çerçeve Merdiven, balkon, pencere, kapı ve şömine korkuluğu ayrıca yapılan bir çerçeve içine yerleştirilerek monte edilir. Çerçeve yapımında lama, köşebent, kare ve özel profil malzemeler kullanılır. Kuşak Zemine paralel uzanan çubuk malzemeler olup, dikmeleri alt ve üstten bağlar (kaynaklı birleştirme yapılır). Motif Parmaklık çubuklarını birbirine bağlayan ve süsleme amacıyla değişik biçimlerde çelik, bakır, bronz, döküm, alüminyum ve pirinç gibi malzemelerden yapılan şekillerdir. Motifler çerçeve içine göze hoş gelecek şekilde monte edilerek dikme kullanmadan da yapılabildiği gibi dikmeler üzerine de monte edilmektedir. Saplama Parmaklığın duvara veya betona monte edilmesinde kullanılan ara elemanlardır. Lama, kare, yuvarlak ve benzeri malzemelerden yapılır, betona girecek kısmı yarılıp çatallaştırılır, diğer uç ise cıvata veya kaynak ile çerçeveye bağlanır. Baba Merdiven, balkon ve bahçe gibi yerlerin parmaklıkları çerçeve içinde yapılır. Çerçeve içinde yapılan bu parmaklıkların montajı dikilen dikmelere cıvata veya kaynak ile birleştirilir. Çerçevelerin monte edildiği bu dikmelere baba denir. Babalar, köşebent, kare profil, yuvarlak profil lama ve beton türü malzemelerden yapılır. Payanda Uzunluğu ve yüksekliği fazla olan yerlerde parmaklığı sağlamlaştırmak amacıyla dıştan konulan desteklere payanda denir. Balkon, merdiven ve teras gibi yerlerde payanda kullanılması gerekir. Bu tür yerlerde bir babaya bir payanda ile destek sağlanır. Payandalar babaya cıvata veya kaynak ile ya da beton içindeki demirlere kaynakla bağlanır. Küpeşte 4

11 Parmaklık çevresinin üstte kalan kısmına ilave edilen görüntüyü güzelleştiren tutamaklara küpeşte denir. Küpeşte Kuşak (çerçeve) Motifli dikme Baba Kuşak (çerçeve) Bağlama (monte) 1.3 Parmaklık Çeşitleri Şekil 1. 1: Parmaklıkta bulunan elemanlar Parmaklıklar kullanım yerlerine ve kullanılan malzeme türüne göre isim alır. Bunlardan bazılar aşağıda sıralanmıştır. Kullanım yerlerine göre parmaklıklar Merdiven parmaklığı Balkon parmaklığı Bahçe parmaklığı Pencere parmaklığı Köprü parmaklığı Bina içi parmaklığı Kapı parmaklığı Asansör parmaklığı 5 Yapıldıkları malzemeye göre parmaklıklar Motifli parmaklıklar Dikme çubuklu parmaklıklar Motif çerçeveli parmaklıklar Çubuk başları süslü parmaklıklar Profil malzemeli parmaklıklar Borudan yapılan parmaklıklar Kirpi parmaklıklar Daire motifli parmaklıklar Tel kafes parmaklıklar

12 1.4. Merdiven Parmaklıkları Merdiven parmaklıkları iniş ve çıkışın güvenli olmasını sağlayan, göze hoş gelen yapılardır. Merdiven parmaklıkları baba, dikme, motif ve küpeşteden meydana gelir. (Şekil 1.1) Resim 1.2: Merdiven parmaklıkları Merdiven Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Merdiven parmaklık yüksekliği merdivenlerden iniş ve çıkışın emniyetini sağlamalıdır. Buna göre parmaklık yüksekliği 800 ile 900 mm arasında olmalıdır. İki baba arası uzaklık yaklaşık olarak 1500 mm ile 2000 mm olmalıdır. Merdiven parmaklıklarında kullanılan malzemeler Merdiven parmaklıklarında köşebent, kare profil, boru profil, lama ve benzeri malzemelerin yanı sıra değişik şekillerde motifler kullanılmaktadır. 6

13 Merdiven Parmaklığı Yapım Şekli ve Montajı KÜPEŞTE BABA MOTİF PARMAKLIĞIN MERDİVENE MONTAJI PARMAKLIĞIN KÜPEŞTEYE MONTAJI ÇİZEN SIN. NO TARİH KONT. ÖLÇEK 1:10 MERDİVEN PARMAKLIĞI RESİM NO:

14 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki merdiven ve sahanlığa, kesik çizgilerle çevrili alana motifli parmaklık resmi çizerek uygulama yapınız. 8

15 İşlem Basamakları Yapılmak istenen merdivenin parmak ölçüsünü alınız. Alınan ölçülere göre merdiven parmaklık ve motifin resmini çiziniz. Merdivenin çalışma açısını (eğimini) hesaplayınız. Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirleyiniz. Parmaklık ve motif yapımı için belirlenen malzemeleri ölçüsünde kesiniz. Eğim açısına göre kafes çerçevesini kaynaklı birleştirme yapınız, gönyesini ve açısını kontrol ediniz. Kafes çerçevesinin içine motifleri punta kaynatınız. Gönye ve ölçme kontrolünden sonra kaynağı sağlamlaştırınız. Merdiven başlangıç ve bitiş bağlantı (babalar) elemanlarının sayılarını belirleyiniz ve ölçüsünde kesiniz. Babaları başlangıç ve bitiş yerlerine göre çerçeve ölçülerinde monte ediniz. Parmaklık kafesinin montajını sağlayacak bağlantı ayaklarını kesiniz ve kafese kaynatınız. Parmaklık kafesini bağlantı ayakları ile babalara ve belirlenen merdiven basamaklarına ölçü kontrolünü yaptıktan sonra montajını yapınız. Yapılan parmaklığın üstüne ölçüsüne göre küpeştesini bağlayınız. Astar ve son kat boya işlemini yapınız. Öneriler İş önlüğü ve eldiven giyiniz. Malzemenin dayanım hesabına bakarak gerekli profilleri seçiniz. Merdiven eğim açısını bulunuz. Parmaklık malzemeleri ölçüsünde kesmeye özen gösteriniz. Çerçeveleri eğim açısına göre hazırlayınız. Babaları çerçeve ölçülerine göre monte ediniz. İşi zamanında bitirmeye özen gösteriniz. Tüm makinelerde kurallarına uygun çalışınız. Mesleğiniz ile ilgili etik ilkelere uygun davranınız. 9

16 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki cümleleri doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. ( ) 1. Merdiven parmaklığının resmi çizilir. ( ) 2. Merdivenin eğim açısını göz kararı ile hesaplanır. ( ) 3. Parmaklık malzemeleri resimdeki ölçülere göre kesilir. ( ) 4. Parmaklık çerçevesi merdiven eğim açısına göre hazırlanır. ( ) 5. Babaları merdiven basamağında belirlenen yerlere monte edilir. ( ) 6. Montaj sonrası parmaklık üzerindeki çapaklar temizlenir. ( ) 7. Parmaklık astar ve son kat boya ile boyanır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. 10

17 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Yapılmak istenen merdivenin parmak ölçüsünü aldınız mı? Alınan ölçülere göre merdiven parmaklık ve motifin resmini çizdiniz mi? Merdivenin çalışma açısını (eğimini) hesapladınız mı? Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirlediniz mi? Parmaklık ve motif yapımı için belirlenen malzemeleri ölçüsünde kestiniz mi? Eğim açısına göre kafes çerçevesini kaynaklı birleştirme yapınız ve birleştirmenin gönyesini açısını kontrol ettiniz mi? Kafes çerçevesinin içine motifleri punta kaynattınız mı? Gönye ve ölçme kontrolünden sonra kaynağı sağlamlaştırdınız mı? Merdiven başlangıç ve bitiş bağlantı (babalar) elemanlarının sayılarını belirleyip ölçüsünde kestiniz mi? Babaları başlangıç ve bitiş yerlerine göre çerçeve ölçülerinde monte ettiniz mi? Parmaklık kafesinin montajını sağlayacak bağlantı ayaklarını kesip kafese kaynattınız mı? Parmaklık kafesinin bağlantı ayakları ile babalara ve belirlenen merdiven basamaklarına ölçü kontrolünü yaptıktan sonra montajını yaptınız mı? Yapılan parmaklığın üstüne ölçüsüne göre küpeştesini bağladınız mı? Astar ve son kat boya işlemini yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. 11

18 Cevaplarınızın tamamı Evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz. 12

19 ÖĞRENME FAALİYETİ-2 AMAÇ ÖĞRENME ÖĞRENME FAALİYETİ 2 Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak bahçe parmaklığı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Bahçe parmaklığı kullanılan alanları araştırınız ve resimlendirerek rapor halinde arkadaşlarınıza sununuz. 2.BAHÇE PARMAKLIĞI YAPMA 2.1.Bahçe Parmaklıkları Bahçe duvarları üzerinde bulunan babalar arasına güvenlik ve aynı zamanda dekoratif amaçlı yapılan parmaklıklardır. Bahçe parmaklık elemanları baba, çerçeve, dikme, motif ve payandadan oluşur. Resim 2.1 de bahçe parmaklığı ve kapısı görülmektedir. Bahçe parmaklıkları lama, kare ve yuvarlak vb. malzemelerin betona girecek kısmı yarılıp çatallaştırılarak, diğer uç ise cıvata ve kaynak ile veya betondaki demire kaynak yapılarak çerçeveye bağlanır. Resim 2.1: Bahçe parmaklığı ve bahçe kapısı 13

20 2.1.1.Bahçe Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Bahçe parmaklıklarının belirli bir ölçüsü olmamakla beraber sağlamlık ve güvenlik ön planda yer alır. Gereğinden büyük ise bahçe parmaklıkları mutlaka payandalar ile desteklenmelidir Bahçe Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Merdiven parmaklığında kullanılan malzemeler burada da kullanılır. Parmaklıklarda kullanılan bazı motifler. (Resim 2.2) Resim 2.2: Parmaklıklarda kullanılan motifler Resim 2.3:Değişik bahçe parmaklığı modelleri 14

21 2.1.3.Bahçe Parmaklığı Yapım Resmi ve Montajı Çizen Sın. No Kont. 1:10 BAHÇE PARMAKLIĞI ÖÖ 15

22 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki kesik çizgilerle çevrili alana bahçe parmaklığını işlem basamaklarını takip ederek yapınız. İşlem Basamakları Yapılmak istenen bahçe parmaklığının ölçüsünü alınız. Alınan ölçülere göre bahçe parmaklığının resmini çiziniz. Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirleyiniz. Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirleyiniz. Baba bağlantı yerlerini belirleyiniz. Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kesiniz. Çerçevelerin gönye kontrolünü yaparak kaynakla birleştiriniz. Çerçevenin içerisine 130 mm arayla dikey malzemeleri markalayıp puntalayınız. Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırıp kontrol ediniz. Spiral taş ile kaynak yerlerinin temizliğini yapınız. Öneriler İş önlüğü ve eldiven giyiniz. Malzemenin dayanım hesabına bakarak gerekli profilleri seçiniz. Parmaklık malzemeleri ölçüsünde kesiniz. Su terazisi ile mutlaka kontrol ediniz. Çerçeveyi bağlantı elemanları ile babalara kaynaklı birleştirme yapınız. İşi zamanında bitirmeye özen gösteriniz. 16

23 Ara bağlantı (babalar) elemanlarını yerlerine ölçüsünde monte ediniz. Babalar arasına yapılan çerçeveleri yerleştirerek puntalayıp ölçülerini ve su düzeci ile düzgünlüğünü kontrol ediniz ve kaynaklı birleştirmesini yapınız. Astar ve son kat boya işlemini yapınız. Tüm makinelerde kurallarına uygun çalışınız. Mesleğiniz ile ilgili etik ilkelere uygun davranınız. 17

24 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki cümleleri doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz. ( ) 1. Yapılmak istenen bahçe parmaklığının ölçüsü alınır. ( ) 2. Bahçe parmaklığının resmini çizmeden yapımına başlanır. ( ) 3. Bahçe parmaklığının malzemesi hesaplanmadan imalata başlanır. ( ) 4. Bahçe parmaklık malzemeleri resimdeki ölçülere göre kesilir. ( ) 5. Bahçe parmaklık çerçevesinin içine motifleri kaynaklı birleştirme ile yapılır. ( ) 6.Bahçe parmaklık çerçevesi babalara bağlantı ara elemanları ile kaynaklı birleştirme yapılır. ( ) 7. Bahçe parmaklığı su terazisi ile düzgünlüğünü kontrol edilir. ( ) 8. Montaj sonrası parmaklık üzerindeki çapaklar temizlenir. ( ) 9. Parmaklık sadece astar boya ile boyanır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 18

25 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Yapılmak istenen bahçe parmaklığının ölçüsünü aldınız mı? Alınan ölçülere göre bahçe parmaklığının resmini çizdiniz mi? Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirlediniz mi? Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirlediniz mi? Baba bağlantı yerlerini belirlediniz mi? Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kestiniz mi? Çerçevelerin gönye kontrolünü yaparak kaynakla birleştirdiniz mi? Çerçevenin içerisine 130 mm arayla dikey malzemeleri markalayıp puntaladınız mı? Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırıp kontrol ettiniz mi? Spiral taş ile kaynak yerlerinin temizliğini yaptınız mı? Ara bağlantı (babalar) elemanlarını yerlerine ölçüsünde monte ettiniz mi? Babalar arasına yapılan çerçeveleri yerleştirip puntaladıktan sonra ölçülerini ve su düzeci ile düzgünlüğünü kontrol ettiniz mi, kaynaklı birleştirmesini yaptınız mı? Astar ve son kat boya işlemini yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. 19

26 ÖĞRENME FAALİYETİ 3 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 3 Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak balkon parmaklığı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Balkon parmaklık yapımında kullanılan malzeme ve motifleri araştırınız, örnek motif çiziniz, çalışmalarınızı arkadaşlarınıza rapor halinde sununuz. 3.BALKON PARMAKLIĞI YAPMAK 3.1.Balkon Parmaklıkları Parmaklıklar, merdivenlerin dışında da güvenlik amacıyla kullanılır. Bunlardan biri de balkon korkuluklarıdır. Parmaklıklar duvara metal parçalar ile bağlanır. Parmaklık lama, kare, yuvarlak vb. malzemelerin betona girecek kısmı yarılıp çatallaştırılarak, diğer uç ise cıvata ve kaynak ile veya betondaki demire kaynak yapılarak çerçeveye bağlanır. (Resim 3.1). Resim 3.1: Balkon korkuluğu 20

27 Resim 3.2: Bahçe korkuluğu Resim 3.3: Parmaklık modelleri Balkon Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Balkon parmaklıklarında ölçü balkonda güvenli bir şekilde durmayı esas alacak yükseklikte olmalıdır. Balkon yüksekliği, insanların görüş alanını kapatmayacak ve güvenli bir yükseklikte olmalıdır. Bu ölçü 800 mm ile 900 mm arasında değişir Balkon Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Balkon parmaklıklarında kullanılan malzemeler, merdiven ve bahçe parmaklığında kullanılan malzemelerdir. 21

28 3.1.3.Balkon Parmaklığı Yapım Şekli ve Montajı 1- ÇİZEN SIN.NO TARİH KONT. ÖLÇEK 1:10 1:2 BALKON PARMAKLIĞI RESİM NO:

29 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ- Aşağıdaki şekilde, kesik çizgilerle çevrili alana balkon parmaklığını işlem basamaklarını takip ederek yapınız. 23

30 İşlem Basamakları Yapılmak istenen balkon parmaklığının ölçüsünü alınız. Alınan ölçülere göre balkon parmaklığının resmini çiziniz. Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirleyiniz Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirleyiniz. Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kesiniz. Çerçevelerin ölçü ve gönye kontrolünü yaparak kaynakla birleştiriniz. Çerçevenin içerisine 130 mm arayla dikey olarak malzemeleri markalayıp puntalayınız. Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırınız. Spiral taş ile kaynak yerlerinin temizliğini yapınız. Balkon parmaklık çerçevesinin duvara montajını sağlayacak bağlantı elemanlarını keserek çerçeveye kaynatınız. Çerçeveyi bağlantı elemanları ile duvara veya babalara monte etmek için ölçüsünü kontrol ediniz. Astar ve son kat boya işlemini yapınız. Öneriler Ölçülere göre balkon parmaklığının resmini çiziniz. Malzemenin dayanım hesabına bakarak gerekli profilleri seçiniz. Parmaklık malzemeleri ölçüsünde kesiniz. Çerçeveyi bağlantı elemanları ile babalara veya duvara kaynaklı birleştirme yapınız. Yapılan birleştirmenin temizliğini yapınız. İşi zamanında bitirmeye özen gösteriniz. Tüm makinelerde kurallarına uygun çalışınız. İş önlüğü ve eldiven giyiniz. Mesleğiniz ile ilgili etik ilkelere uygun davranınız. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 24

31 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki cümleleri doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. ( ) 1. Yapılmak istenen balkon parmaklığının ölçüsü alınır. ( ) 2. Yapılmak istenen balkon parmaklığının resmi çizilir. ( ) 3. Balkon parmaklığının tüm malzemesi hesaplanır. ( ) 4. Balkon parmaklık yüksekliği, standart ölçüleri dikkate alınmadan belirlenir. ( ) 5. Parmaklık malzemeleri resimdeki ölçülere göre kesilir. ( ) 6. Parmaklık çerçevesinin içine motifler, punta kaynakla birleştirilir. ( ) 7.Parmaklık çerçevesi babalara bağlantı ara elemanları kullanmadan monte edilir. ( ) 8. Parmaklığın su terazisi ile düzgünlüğünü kontrol edilir. ( ) 9. Montaj sonrası parmaklık üzerindeki çapaklar temizlenmez. ( ) 10. Parmaklık sadece son kat boya ile boyanır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz. 25

32 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Yapılmak istenen balkon parmaklığının ölçüsünü aldınız mı? Alınan ölçülere göre balkon parmaklığının resmini çizdiniz mi? Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirlediniz mi? Standart parmaklık yüksekliğine göre (800 mm ile 900 mm) parmaklık malzemesini belirlediniz mi? Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kestiniz mi? Çerçevelerin ölçü ve gönye kontrolünü yaparak çerçeveleri kaynakla birleştirdiniz mi? Çerçevenin içerisine 130 mm arayla dikey olarak malzemeleri markalayıp puntaladınız mı? Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırdınız mı? Spiral taş ile kaynak yerlerinin temizliğini yaptınız mı? Balkon parmaklık çerçevesini duvara montajını sağlayacak bağlantı elemanlarını keserek çerçeveye kaynattınız mı? Çerçeveyi bağlantı elemanları ile duvara veya babalara monte etmek için ölçüsünü kontrol ettiniz mi? Astar ve son kat boya işlemini yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. 26

33 ÖĞRENME FAALİYETİ 4 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 4 Bu faaliyet sonunda gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygun olarak pencere parmaklığı yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Pencere parmaklık montaj yapımını araştırarak resimlendiriniz ve çalışmalarınızı rapor halinde arkadaşlarınıza sununuz. 4. PENCERE PARMAKLIĞI YAPMA 4.1.Pencere Parmaklıkları Güvenlik ve estetik amaçlı kullanılan parmaklıklardan biri de pencere parmaklıklarıdır. Parmaklıklar lama, kare, yuvarlak ve benzeri malzemelerin betona girecek kısmı yarılıp çatallaştırılarak, diğer uç ise cıvata ve kaynak ile veya betondaki demire kaynak yapılarak çerçeveye bağlanır (Resim ). Resim 4.1: Pencere parmaklığı 27

34 4.1.1.Pencere Parmaklıklarında Kullanılan Ölçüler Pencere parmaklık ölçüleri çerçeve ölçüsüne üç (sağ, sol ve üst) taraftan yaklaşık olarak 100 mm ilave yapılarak belirlenir. Bunda amaç, montaj kolaylığıdır. Kasaya monte edilen parmaklıklar güvenlik açısından sakıncalı olabilir Pencere Parmaklıklarında Kullanılan Malzemeler Balkon parmaklıklarında kullanılan malzemeler merdiven, bahçe ve balkon parmaklığında kullanılan malzemelerdir Pencere Parmaklığı Yapım Şekli ve Montajı 28

35 Çizen Sın. No Kont. 1:10 PENCERE PARMAKLIĞI Resim no 29

36 4.1.4.Pencere Parmaklıkları Yapmak Pencere parmaklığı yapımı için, pencere çerçeve ölçüsüne sağ, sol ve üst tarafına 100 mm ilave edilerek çerçeve ölçüsü belirlenir. Uygun model belirlenir. Önce çerçeve ölçülerinde hazırlanır, motifler yerleştirilir ve kaynaklı birleştirme yapılır. Çatal ayakların monte edileceği yer tespit edilir (ayakların takılacağı betonun oyulması) veya duvardaki demirler bulunur. Parmaklık çerçevesi betonla veya kaynaklı birleştirme ile monte edilir. Montaj şekli (Resim 4.3) te görülmektedir. Resim 4.3: Montajı yapılmış pencere parmaklığı 4.2.Küpeştenin Tanımı ve Kullanım Alanları Parmaklık çerçevesinin üstte kalan kısmına ilave edilen görünüm amaçlı tutamaklara küpeşte denir. Merdiven ve parmaklık korkuluklarında bulunan küpeşteler insana rahatlık vermenin yanı sıra küpeştelerden tutunarak inip çıkmak güven verir. Merdivenlerden iniş ve çıkışı kolaylaştıran küpeşteler ağaç, alüminyum, metal, plastik, pirinç, bronz, paslanmaz çelik ve benzeri malzemelerden yapılır. Küpeşte, el ile rahat tutulabilecek ölçülerde ve pürüzsüz ve düzgün olmalıdır. 4.3.Parmaklıkların Montajı ve Montajında Dikkat Edilecek Hususlar Montajında mümkün olduğu kadar saplamalı cıvatalar kullanılmalı ve bu cıvatalar beton içindeki demire kaynatılmalıdır. Parmaklık iyice temizlendikten sonra astar ve son kat boya ile boyanmalıdır. Parmaklıklar güvenli ve belirlenen ağırlığı taşıyabilmelidir. 30

37 Montaja hazır hale gelen parmaklık üzerinde keskin köşe ve çapak gibi ele zarar verici kısımlar olmamalıdır. Parmaklıklar tek kişi tarafından taşınmamalıdır. Parçaların kaldırılması sırasında diz bükülmeli, yalnız kol ve bacak kasları kullanılarak parça yavaş kaldırılmalıdır. Parmaklıkların üretiminde ve taşınmasında tüm güvenlik önlemleri alınmalı ve mutlaka iş önlüğü ve eldiven giyilmelidir. 4.4.Maliyet Hesapları Maliyet Fiyatının Tanımı Belirli bir amaca ulaşmak için harcanan emek ve giderlerin parasal değeridir. Diğer bir tanımlama ise, belirli bir amaç, mal veya hizmet üretmenin parasal ölçüsü maliyet fiyatı denir Satış Fiyatının Tanımı Bir malı veya hizmeti belli bir para karşılığında bir başkasına devretme veya satılan hizmet ve malın karşılığında alınan paraya satış fiyatı denir Amortismanın Tanımı Özetle amortisman, İşin yapımında kullanılan makine ve teçhizatın yıpranması olayına amortisman denir. İşletmede kullanılan makine ve benzeri araç gereçler aşınma ve yıpranma gibi etkilerin yanında teknik ve ekonomik yönden de değer kaybına uğrayabilir Maliyete Etki Eden Masraflar Maliyete etki eden unsurları iki şekilde inceleyebiliriz Hammadde İşçilik Endirekt Masraflar İşletme masrafları Amortisman Elektrik ve benzeri giderler NOT: Endüstri meslek liseleri döner sermaye işletmelerinde, işletme ve idari masraflar endirekt masraflar olarak maliyete eklenir. İşletme ve idari masraflar...% Amortisman...% Kar...% 10 olarak alınır. 31

38 UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ Aşağıdaki şekilde, kesik çizgilerle çevrili alana pencere parmaklığını işlem basamaklarını takip ederek yapınız. İşlem Basamakları Yapılmak istenen pencere parmaklığının ölçüsünü alınız. Alınan ölçülere göre pencere parmaklığının resmini çiziniz. Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirleyiniz. Parmaklık yüksekliğini pencere boşluğuna göre hesaplayıp kullanılacak malzemeyi belirleyiniz. Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kesiniz. Çerçevelerin ölçü ve gönye kontrolünü yaparak çerçeveleri kaynakla birleştiriniz. Çerçevenin içine motif yerleştiriniz ve malzemeleri markalayıp puntalayınız Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırınız. Spiral taş ile kaynak yerlerinin ve çapakların temizliğini yapınız. Parmaklık çerçevesinin duvara montajını sağlayacak bağlantı ayaklarını (elemanlar) kesiniz ve çerçeveye kaynakla birleştiriniz. Parmaklık çerçevesini bağlantı ayakları ile duvara monte edip ölçüsünü kontrol ediniz. Astar ve son kat boya işlemini yapınız. Öneriler İş önlüğü ve eldiven giyiniz. Malzemenin dayanım hesabına bakarak gerekli profilleri seçiniz. Parmaklık malzemeleri ölçüsünde kesiniz. Çerçeveyi bağlantı elemanları ile duvara monte ediniz. Yapılan birleştirmenin temizliğini yapınız. İşi zamanında bitirmeye özen gösteriniz. Tüm makinelerde kurallarına uygun çalışınız. Mesleğiniz ile ilgili etik ilkelere uygun davranınız. 32

39 LÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A- OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI) Aşağıdaki cümleleri doğru veya yanlış olarak değerlendiriniz. ( )1- Yapılmak istenen pencere parmaklığının boşluklu ölçüsü alınır. ( )2- Yapılmak istenen pencere parmaklığının resmi çizilir. ( )3- Pencere parmaklığının sadece motif malzemesinin hesabı yapılır. ( )4-Pencere yükseklik ve genişlik ölçülerine boşluk ölçüleri eklenerek hesaplanır. ( )5- Parmaklık malzemeleri resimdeki ölçülere göre kesilir. ( )6- Parmaklık çerçevesinin içine motifleri punta kaynakla birleştirilir. ( )7- Parmaklık çerçevesi duvara ara elemansız monte edilir. ( )8- Parmaklığın su terazisi ile düzgünlüğü kontrol edilir. ( )9- Montaj sonrası parmaklık üzerindeki çapaklar bırakılır. ( )10-Parmaklık astar ve son kat boya ile boyanır. DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınız sorularla ilgili konuları faaliyete dönerek tekrar inceleyiniz. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz modül değerlendirmeye geçiniz. 33

40 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Yaptığınız uygulamayı kontrol listesine göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışları tamamlama yoluna gidiniz. KONTROL LİSTESİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Yapılmak istenen pencere parmaklığının ölçüsünü aldınız mı? Alınan ölçülere göre pencere parmaklığının resmini çizdiniz mi? Parmaklıkların döşeneceği çerçevelerin ölçüsünü ve malzemesini belirlediniz mi? Parmaklık yüksekliğini pencere boşluğuna göre hesaplayıp kullanılacak malzemeyi belirlediniz mi? Malzemeleri resimdeki ölçülere uygun kestiniz mi? Çerçevelerin ölçü ve gönye kontrolünü yaparak kaynakla birleştirdiniz mi? Çerçevenin içine motif yerleştirerek ve malzemeleri markalayıp puntaladınız mı? Yapılan puntaları kaynak ile sağlamlaştırdınız mı? Spiral taş ile kaynak yerlerinin ve çapakların temizliğini yaptınız mı? Parmaklık çerçevesinin duvara montajını sağlayacak bağlantı ayaklarını (elemanlar) kesip çerçeveye kaynakla birleştirdiniz mi? Parmaklık çerçevesini, bağlantı ayakları ile duvara monte edip ölçüsünü kontrol ettiniz mi? Astar ve son kat boya işlemini yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak eksikliklerinizi tamamlayabilirsiniz. 34

41 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ (YETERLİK ÖLÇME) Modül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır Parmaklık ölçüsünü almak A)Çerçeve ölçüsünü aldınız mı? B)Yapılacak parmaklık resmini çizdiniz mi? Merdivenin eğim açısını almak A)Merdiven parmaklığının eğim açısını aldınız mı? B)Parmaklık dönüşlerinin eğim açısını aldınız mı? Standart parmaklık yüksekliğini bilmek A)Parmaklık yüksekliğini 800 mm ile 900 mm arasında aldınız mı? B)Pencere yüksekliğinin farklı alınacağını biliyor musunuz? Parmaklık malzemesini belirlemek A)Kullanacağınız malzemenin dayanım hesabını yapabiliyor musunuz? B)Çerçeve malzemelerini belirlediniz mi? Çerçeve yapmak A)Çerçeve malzemelerini resimdeki ölçüsüne göre hazırladınız mı? B)Baba malzemelerini hazırladınız mı? Parmaklık yapmak A)Çerçeveye ara bağlantı elemanlarını kaynakla birleştirdiniz mi? B)Babaları duvara saplama veya kaynakla sabitlediniz mi? Küpeşte yapmak A)Küpeşte malzemesi hazırladınız mı? B)Küpeşteyi yerine monte ettiniz mi? Parmaklığı boyamak A)Parmaklığın kaynak ve çapak yerlerini temizlediniz mi? B)Yapılan parmaklığı astar ve son kat boya ile boyadınız mı? DEĞERLENDİRME Yaptığınız değerlendirme sonunda eksikleriniz varsa öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Modülü tamamladınız, tebrik ederiz. Öğretmeniniz size çeşitli ölçme araçları uygulayacaktır. Öğretmeninizle iletişime geçiniz. Cevaplarınızı cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz. 35

42 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYET - 1 ÖĞRENME FAALİYET - 2 Sorular Cevaplar Sorular Cevaplar 1 D 1 D 2 Y 2 Y 3 D 3 Y 4 D 4 D 5 D 5 D 6 D 6 D 7 D 7 D 8 8 D 9 9 Y ÖĞRENME FAALİYET - 3 ÖĞRENME FAALİYET - 4 Sorular Cevaplar Sorular Cevaplar 1 D 1 D 2 D 2 D 3 D 3 Y 4 Y 4 D 5 D 5 D 6 D 6 D 7 Y 7 Y 8 D 8 D 9 Y 9 Y 10 Y 10 D 36

43 KAYNAKÇA KAYNAKÇA AÇAKALE Nurettin, Eren Şimşek, Metal İşleri Meslek Resmi. M.E.B. SERFİÇELİ Yeter Saip, Metal İşleri Meslek Teknolojisi Sınıf 2, M.E.B. 37