HABER BÜLTENİ. Haber Özetleri. Irak. 14 Kasım 2008

Transkript

1 HABER BÜLTENİ 14 Kasım 2008 Haber Özetleri Irak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Irak'ta istikrar ortamının daha güçlü ve kalıcı hale getirilmesinin Türkiye ve ABD'nin ortak hedefi olduğunu söyledi. Başbakan Erdoğan, Kolombiya Üniversitesi'nde ''Geleceğin Şekillenmesinde Türkiye'nin Rolü'' konulu konuşmasında, barışın önemine işaret etti. Savaşların tehdit ettiği bir dünyayı istemediklerini belirten Başbakan Erdoğan, ''Barışın egemen olduğu bir dünya istiyoruz. İnsanların birbirine güvenle baktığı bir dünya istiyoruz'', dedi. Erdoğan, olumsuzlukların giderilmesi için Türkiye'nin elinden gelen gayreti göstereceğini kaydetti. Türkiye ve ABD'nin gündemini meşgul eden 3 temel konunun bulunduğunu anlatan Erdoğan, ''Bunlar, Irak'ta kalıcı istikrarın sağlanması, İran'ın nükleer programıyla ilgili sorunun çözüme kavuşturulması ve Arap-İsrail sorununda artık nihai barış aşamasına gelinmesidir. Türkiye, üç konuda da bölge ülkesi olarak sorumluluklarının gereğini fazlasıyla yerine getirmektedir. Öncelikli konu olan Irak'ta istikrar ortamının daha güçlü ve kalıcı hale getirilmesi Türkiye ve ABD'nin ortak hedefidir. Irak'a çok taraflı desteği artırmak amacıyla Türkiye olarak komşu ülkeler sürecini başlattık. Irak'a her alanda yardım sağlayarak bu ülkede normalleşmenin tamamlanması yönünde yoğun gayret gösterdik. Öte yandan, Türkiye'nin, Irak'tan haklı bir beklentisi var. O da Türkiye için olduğu kadar Irak için de bir tehdit teşkil eden terör örgütlerinin Irak'ın kuzeyinde hala süren mevcudiyetine artık son verilmesidir. Bu yüzden hem merkezi Irak hükümetinden hem de kuzeydeki yerel yönetimden daha etkin ve somut adımlar atmalarını bekliyoruz. Irak ile ilgili olarak sadece Irak'ın şu andaki adeta iç savaş görüntüsü veren tablolardan kurtulması değil. Bizim derdimiz bir an önce, 6-7 yıl önceki Irak'a ne kadar zamanda ulaşabiliriz, kavuşabiliriz? Öyle zannediyorum ki bunu sadece siyasi açıdan değerlendirmek doğru olmaz. Irak bir zamanlar medeniyetlerin merkezi olan bir ülkeydi. Ama şimdi bu medeniyetlerden kalan şaheserler yok. Bombalar altında bunlar yıkılıp gitti. Yeniden Irak'ı kazanabilmek için 10, 20, 30 yıl yetecek mi? Veya Irak halkının öz güvenini kazanması için bu süre acaba yetecek mi? Kısa bir süre önce Irak'a ziyaretim oldu. Belli labirentler arasında arkadaşlarımla beraber görüşmeleri yapacağımız yere gittik. Ve görüşmelerimizi yaptık. Üst düzeyli bir stratejik konsey oluşturduk. Bütün hedefimiz eğitimde sağlıkta, alt yapıda bir an önce Irak'ı aslına nasıl döndüreceğiz? Türkiye olarak biz buna nasıl katkıda bulunabiliriz?'', diye konuştu. İki ülke arasında akrabalık bağlarının da bulunduğunu anlatan Erdoğan, Irak'taki yangının Türkiye'yi de tehdit ettiğini söyledi. Bu nedenle Irak'ta bu yangının olmaması gerektiğini kaydeden Erdoğan, ''Bir komşuluk hakkı var. Onuda geçelim insanlık olarak bize düşen 1

2 bir görev var. Yapabileceğimiz ne varsa bizim bunu yapmamız lazım. Bunu yapmamız için de ilişkilerimizi diri tutuyoruz. Yeter ki Irak tekrar yeniden alt ve üst yapısıyla aslına dönüversin. Ve buradaki insanlar, insanca yaşamaya yeniden geçebilsin'', dedi. (AA) Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Mesud Barzani, Türkiye'nin Irak Özel Temsilcisi Büyükelçi Murat Özçelik ile geçen ay Bağdat'ta yaptığı görüşmenin "tarihi ve olumlu bir gelişme" olduğunu belirtti. Wall Street Journal gazetesine demeç veren Barzani, Türkiye ile bölgesel yönetim arasında daha fazla temas olmasını istedi ve bölgenin barış ve refahının artırılması için Türkiye ile birlikte çalışmaya istekli olduklarını kaydetti. Bölgesel istikrarın sadece iç ihtilafları çözmekle gelmeyeceğini ifade eden Barzani, bu yüzden Türkiye ile ilişkileri geliştirilmesi ve derinleştirilmesinin birinci önceliği olduğunu söyledi. Kerkük'ü de içine alan Irak'ın kuzeyini "ihtilaflı bölgeler" olarak nitelendiren Barzani, 1950'lerden beri Irak'taki rejimlerin Arapları, Kerkük ve nüfusun büyük bir bölümünü Kürt ve Türkmenlerin oluşturduğu diğer bölgelerde yerleşmeye teşvik ettiğini belirtti. Barzani, Saddam Hüseyin döneminde bölgede etnik temizlik ve sürgün, Kürt ve Türkmenlerin öldürülmesi, Arap olmayan unsurların kendilerinin Arap olduğunu söylemek zorunda bırakılması ve Arapların Kürtlerin evlerine yerleştirilmesi gibi olayların hız kazandığını ifade etti. Tüm tarafların artık bu bölgelerdeki sorunların çözülmesi ve Kerkük'e adalet getirilmesi için bir formül üzerinde anlaştıklarını ileri süren Barzani, Irak anayasasına göre, bu ihtilaflı yerlerin bölgesel yönetime dahil edilip edilmemesinin belirlenmesi için bir referandum yapılmasının gerektiğini savundu. Referandum sonucunda Kerkük'ü kaybetmeleri durumunda Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin bu sonuca saygı göstereceğini belirten Barzani, kazanmaları durumunda Kerkük'teki Türkmenler, Araplar ve Hristiyanların hem yerel yönetimde, hem de bölgesel parlamento ve yönetimde geniş biçimde temsil edilmesini sağlamak için tüm güçlerini kullanacaklarını bildirdi. Barzani, 2005 yılında yapılan anayasa görüşmelerinde iki konunun kendileri için çok önemli olduğunu belirttiklerini söyleyerek, birinci konunun Kürt bölgesinin kendi topraklarındaki petrol kaynaklarını geliştirme hakkı, ikincisinin ise Kürt bölgesinin yönetim sınırlarının belirlenmesinde adil bir sürecin izlenmesi olduğunu kaydetti. (AA) Birleşik Irak İttifakı milletvekillerinden Sami El-Askeri, Birleşik Irak İttifakı ile Kürt listesinin ABD ile Irak arasında yapılması planlanan stratejik güvenlik anlaşmasının Bakanlar Kurulunda görüşülmesi esnasında olumlu oy verilmesi konusunda anlaştığını ve hükümetin anlaşma taslağı üzerinde yapılan değişikliklere razı olduğunu söyledi. Irak Uzlaşma Cephesi milletvekili Nurettin El-Hayali ise, konunun esas sahibi olan Irak halkının bu anlaşma metninden haberdar olmadığını ve halkın bu konuda bilgilendirilmesi gerektiğini ifade etti. (El-BEDİL El-IRAQI) Irak ın kuzeyindeki Musul u ziyaret eden İçişleri Bakanlığı Operasyonlar Müdürü General Abdülkerim Halaf, Musul da güvenlik konusunda bazı ihmaller yaşandığını bu nedenle Musul operasyonlar amiri General Riyad Celal Tevfik in görevinden alındığını ve yerine yardımcısı Hasan Kerim Hizeyyir in atandığını açıkladı. (El-BEDİL El-IRAQI) 2

3 BM'ye bağlı Dünya Gıda Programı (WFP), Irak'ta hala yaklaşık bir milyon kişinin yeterli gıdadan yoksun olduğunu bildirdi. WFP tarafından yapılan açıklamada, Irak'ta yeterli gıdadan yoksun olanların sayısının 2005'te 4 milyonu bulduğu anımsatılarak, bu ülkenin petrol gelirini kurduğu halka gıda dağıtım sisteminin finansmanı için kullanarak daha büyük bir insani krizi önlediği belirtildi. Açıklamada, Irak'ta 29 milyonu bulan nüfusun dörtte birinin devlet yardımı olmadan gıda güvencesi sağlamada ciddi sıkıntı içinde kalacağı vurgulandı. WFP ile Irak hükümetinin ülke genelinde yaptığı araştırmada, 930 bin kişinin yeterli gıdaya sahip olma olanağından yoksun olduğunun ortaya konduğu ifade edilen açıklamada, 2005'te yapılan benzer bir araştırmada bu sayının 4 milyonu bulduğu hatırlatıldı. Açıklamada, bu düşüşü ihtiyatlı bir memnuniyetle karşılamak gerektiği, zira yeterli gıdadan yoksun sayısının hala yüksek olduğu kaydedildi. Irak'ta WFP da yerlerinden olan 750 bin kişiye gıda sağlıyor. (AA)(REUTERS) ABD'nin de desteklediği Irak güvenlik konferansının 22 Kasım'da Suriye'nin başkenti Şam'da yapılması planlanıyor. ABD güçlerinin Eylül ayında Suriye topraklarında hava bombardımanı düzenlemesi nedeniyle tehlikeye giren konferansa ABD, İngiltere, Fransa, Irak'ın komşuları ve diğer bazı ülkeler davet edildi. Suriye Dışişleri Bakanı Velid El Mualim, Şam'ı ziyaret etmekte olan Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ile dün yaptığı görüşmenin ardından Reuters muhabirine, ''konferans, önceden belirlenen tarihte toplanacak'', dedi. Ancak adı açıklanmayan bir diplomatik kaynak, ''belirsizlikten ötürü henüz kimse davete yanıt vermedi'', diye konuştu. (AA)(REUTERS) Irak ile Suriye'nin sınırlarındaki güvenlikle ilgili işbirliğini artıracağı bildirildi. Suriye'yi ziyaret eden Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad tarafından kabul edildikten sonra yaptığı açıklamada, iki ülkenin, geçen ay Amerikan ordusunun Irak topraklarından Suriye'ye geçerek hava saldırısı düzenlemesinden sonra ortaya çıkan krizin sona ermesi için gayret gösterdiğini söyledi. Zebari, Amerikan ordusunun saldırısının, sınırda güvenlikle ilgili daha fazla işbirliği yapmanın gerekliliğini ortaya çıkardığını ifade etti. Suriye resmi haber ajansı ise, Esad-Zebari görüşmesinde Devlet Başkanının Irak ile tüm konularda ilişkilerin güçlendirilmesi arzusunu tekrarladığını duyurdu. (AA)(AP) Bulgaristan Savunma Bakanı Nikolay Tzonev, ülkenin Irak'ta bulundurduğu askeri birliğini yıl sonuna kadar geri çekeceğini bildirdi. Tzonev, Bulgar hükümetinin bugün, birlik personelinin 15 ile 20 Aralık tarihleri arasında iki uçak seferi ile yurda dönmesine karar verdiğini açıkladı. Başbakan Sergey Stanişev de Irak, Afganistan, Kosova ve Bosna Hersek'de asker bulunduran Bulgaristan'ın Irak'taki görevini tamamlayan birliğinin en geç yıl sonuna kadar geri dönmüş olmasının beklendiğini belirtti. Başbakan Stanişev, 22 Şubat 2006'dan beri sadece insani yardım çalışmalarında görev yapan Bulgar askerlerinin çalışmalarının başarılı olduğunu vurguladı. (AA) Irak Savunma Bakanlığı, ülkenin en tehlikeli bölgelerinden biri kabul edilen Diyala vilayetinde çok sayıda Iraklıyı başlarını keserek öldürdüğü sanılan çetenin liderinin yakalandığını açıkladı. Bakanlık sözcüsü General Muhammed El Askari, Amerikan ordusu desteğindeki Irak ordusunun, masum insanların 3

4 Ortadoğu başını keserek öldüren bir çetenin "baş celladı" olarak tanımlanan tehlikeli bir terörist hakkındaki istihbaratı değerlendirdiğini söyledi. Zanlı Riyad Vahab Hasan Falih'in teröristlere, insanların başını keserek öldürme eğitimi sırasında gözetmenlik yaptığını belirten El Askari, zanlının Irak ordusunun Diyala bölgesinde 3 gündür sürdürdüğü operasyon sırasında ele geçirildiğini kaydetti. Operasyonda 65 kişinin daha yakalandığı belirtiliyor. Öte yandan Irak ordusu, iki gün önce yer altındaki bir işkence odasına saklanmış 9 El Kaide örgütü üyesinin yakalandığını açıkladı. (AA)(AFP) Irak'ta, Amerikan ve Irak güçleri ile aşiret milislerinin mücadele ettiği ve halkın bir kısmı tarafından da reddedilen Irak'taki El Kaide örgütünün zayıfladığı ancak henüz yok edilemediği bildirildi. Uzmanlar, bir bölgede bozguna uğratılan ve kaçmak zorunda kalan örgüt üyelerinin başka bir yerde yeniden bir araya geldiğini veya uyuyan hücreler oluşturduğunu ve harekete geçmek için en uygun zamanı beklediğini belirtti. Irak İçişleri Bakanlığı sözcüsü Abdülkerim Halef, "örgütün artık siyasi düzeyde bir tehdit teşkil etmediğini, örgütün yönetebilecekleri bir sorun olduğunu" söyledi. (AA)(AFP) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ile görüştü. Erdoğan, New York'ta BM Genel Kurulu'nda düzenlenen "barış kültürü" konulu yüksek düzeyli toplantıda yaptığı konuşmanın ardından İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni ile bir araya geldi. Basına kapalı yapılan toplantı yaklaşık 50 dakika sürdü. Toplantıya, Dışişleri Bakanı Ali Babacan, Başbakan Erdoğan'ın Dış Politika Başdanışmanı Ahmet Davutoğlu ve AK Parti Genel Başkan Yardımcısı EgemenBağış da katıldı. Toplantıdan sonra herhangi bir açıklama yapılmadı. (AA) Filistin Başbakanı Selam Feyyaz, İsrail'i, barış sürecini tehlikeye atmakla suçladı. Feyyaz, Fransa'nın başkenti Paris'te Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ile yaptığı görüşmeden sonra düzenlenen basın toplantısında, İsrail'in, Yahudi yerleşim birimleri inşası konusundaki taahhütlerini yerine getirmediğini ifade ederek, ''Barış süreci tehlikede, İsrail, başta yerleşim birimleri konusu olmak üzere yol haritasında öngörülen taahhütlerini inkar ederse, süreci tehdit eder'' dedi. Bu durumu değiştirmek için uluslararası eylemin gerekli olduğunu belirten Feyyaz, taahhütlerine uyması için İsrail'e baskı yapmak gerektiğini söyledi. İsrail'in Doğu Kudüs dahil 1967'den beri işgal ettiği yerlerden çekilmesini de isteyen Feyyaz, barışın BM Güvenlik Konseyi'nin kararların temelinde tesis edilmesi gerektiğini de belirtti. Kouchern de ''Bir devlet kurulması ortak bir hedefimizdir. Amerikan yönetiminde büyük değişim var, İsrail'de de seçim dönemi diye duramayız'' ifadesini kullandı. (AA)(AFP) İsrail'in Gazze Şeridi'ne gönderilmesi daha önceden planlanan gıda yardımının yapılmasını engellediği bildirildi. BM yetkilisi Chris Gunness, bu durumda BM'nin yarından itibaren Gazze'deki 750 bin kişiye gıda yardımı yapamayacağını söyledi. İsrail, Filistinlilerin roket ve havan topu saldırıları nedeniyle Gazze sınır geçişlerini 9 gündür kapalı tutuyor. İsrail bugün az miktarda gıda yardımının geçişine izin verileceğini bildirirken, Gunness, İsrail 4

5 yetkililerinin kendisine sınır geçişinin bugün kapalı kalacağını söylediklerini kaydetti. (AA)(AP) Gazze Şeridi'ndeki Filistinli militanlar, İsrail'in Gazze sınırı yakınındaki Aşkelon kentine roket saldırısında bulundu. Roketin Aşkelon'un güneyindeki boş alana düştüğü bildirildi. İsrail ile Gazze'deki fiili Hamas yönetimi arasında 19 Haziranda başlayan ateşkesin en yoğun ihlalleri son 10 gündür yaşanıyor. AA) Kafkasya ve Orta Asya Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, bugün yapılacak 4. Uluslararası Enerji Zirvesine katılmak üzere gittiği Bakü'de, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi. Gül ve Aliyev'in baş başa görüşmesi basına kapalı yapıldı. (AA) Dünya Basını Sanayileşmiş 7 ülke ve Rusya'nın oluşturduğu G-8 ülkelerinin doruk toplantılarına alışkın olsak da, Financial Times, bu grubun miadını doldurmuş olduğu normal zamanlarda bile artık belliydi diye düşünüyor. Hele hele şu anki kriz dönemi, yanlarına Brezilya, Hindistan ve Çin'i almadan G-8 ülkelerinin kendi aralarında üstesinden kalkabileceği bir durum hiç değil, Financial Times'a göre. Amerikan siyasetindeki geçiş dönemine işaret eden Financial Times, Barack Obama'nın katılmayacağı bu zirveden çıkacak kararların nasıl sonuçlanacağını görmek için Washington'daki devir teslim törenini beklemek gerekeceğini yazıyor. 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a oturacak olan Barack Obama'ya Financial Times'ın bazı tavsiyeleri var. ''Korunmacılık fikrini kafanda evirip çevirmekten vazgeç''. Ancak Financial Times, Amerikan ekonomisi batar ve doların değeri daha da tırmanırsa, ticari korunmacılığın su yüzüne çıkması büyük olasılıkla kaçınılmaz olacaktır diye düşünüyor. Gazeteye göre döviz kurlarını ayarlamak için Çin'in kapısını çalmak gerekecek. Öyle ki, ''Herhangi bir ilerleme sağlanacaksa'', diyor Financial Times, ''önce Çin'in gönlünü masaya tatlı havuçlar sürerek kazanmak gerekeceği kesin gibi duruyor''. Independent, İngiliz para birimi sterlinin avro karşısında rekor düzeyde değer kaybettiğini bildirerek, bunun tatilci İngilizler için ne anlama geldiğini yorumluyor. Guardian'da yer alan bir haber, ''Rusya'nın doğal gaz pazarındaki hakimiyetini zayıflatmak isteyen Avrupa Birliği'' diye başlıyor. Gazeteye göre Avrupa Birliği'nin dün açıkladığı enerji stratejisinin amacı, Rusya'ya olan doğal gaz bağımlılığını kırmak ve Moskova'nın elindeki enerji kozuna karşılık alternatifler yaratmak. Guardian, bu stratejinin en önemli unsurlarından birinin, Türkiye'nin üzerinden geçen ''güney koridoru'' olduğunu yazıyor. Hazar Denizi havzasındaki doğal gazı Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Avusturya'ya ulaştıracak doğal gaz hattının 2013 yılında işlemeye başlamasının planlandığını belirten Guardian, bu amaçla Brüksel'in önümüzdeki yıl Avrupa şirketlerinden meydana gelen bir konsorsiyum oluşturmayı düşündüğünü yazıyor. Bu hattın Rusya'yı bertaraf edeceğine dikkat çeken Guardian, 5

6 halihazırda Avrupa Birliği'ne doğudan giden bütün doğal gazın Rusya'nın devlet şirketi Gazprom'un kontrolü altında bulunduğunu bildiriyor. Bu sabah Guardian'da yer alan baş makalelerden biri de Rusya ile ilişkiler üzerine. Geçen yaz Gürcistan ve Rusya arasında patlak veren savaşın ardından, NATO'nun yeni üyeleri olarak Gürcistan'ı ya da Ukrayna'yı ittifaka kabul etmenin ölümcül bir hata olacağını yazıyor Guardian. ''En başta bu ülkelerin hayrı için böyle bir girişimden vazgeçilmelidir'' diyor Guardian. Gazete, Gürcistan'a Nato üsleri kurmanın Karadeniz bölgesini Rus donanması karşısında bir ihtilaf noktasına çevireceğini ve Ukrayna ile Rusya'nın Sivastopol limanındaki Rus üssüne ilişkin anlaşmazlığını yeniden canlandıracağını yazıyor. Guardian'a göre bu karamsar tabloya ayrıca, etnik yönden karışık Kırım yarımadasının Ukrayna yönetimiyle karşı karşıya gelmesi de eklenebilir. 6