TÜRKİYE DEKİ EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN PROFİLİ:2005

Transkript

1 TÜRKİYE DEKİ EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN PROFİLİ:2005 İ.Esen Yıldırım *, Selçuk Koç **, M.Kemal Beşer **, Yasemin Akın **, Selay Giray **, İrem Saçaklı ** Özet Bu çalışmada Türkiye deki tüm ekonometri bölümlerini kapsayan bir anket çalışması ile, 2005 yılı itibariyle ekonometri bölümlerinin profili ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Anket formu katılımcıların akademik kariyer bilgilerini, ekonometri/istatistik/yöneylem araştırması ve ekonometri bölümleri hakkındaki görüşlerini, akademik yaşam şartlarına dair tespitlerini kapsayacak şekilde tasarlanmış; ekonometri bölümlerindeki tüm öğretim üye ve yardımcılarına gönderilmiştir. Ayrıca, bölüm başkanlıklarına hitaben bölümün idari ve akademik yapısı ile ilgili soruları içeren bir anket formu daha hazırlanarak tüm ekonometri bölümlerine ulaştırılmıştır. Elde edilen anket sonuçları, SPSS paket programında analiz edilerek bulgular sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Ekonometri, İstatistik, Yöneylem Araştırması, Ekonometrist Abstract In this study, the profile of the econometrics departments during the year of 2005 is tried to be revealed by the survey questionnaire covering the whole econometrics departments in Turkey. The questionnaire is prepared as to reveal the information about the academic carrier, the viewpoints of the participants concerning the econometrics department in general, the econometrics/statistics/operating researches as well as the detections for the academic conditions and the prepared questionnaire was sent to all the academician and the university lecturers worked in the econometrics departments. Also, an additional questionnaire is prepared for the chairs of the departments concerning the administrative and academic structure of their departments and communication with the chairs is completed. The obtained results were evaluated by the SPSS and the results are presented. Key Words: Econometrics, Statistics, Operational Research, Econometrist 1. GİRİŞ Türkiye de lisans düzeyinde ekonometri eğitimi, 1981 yılında İstanbul Üniversitesi nde ilk ekonometri bölümünün kurulması ile başlamış; günümüzde ekonometri bölümü sayısı, 8 i aktif eğitim vermek(öğrenci kabul etmek) üzere 15 e ulaşmıştır. Aktif eğitim veren bölümler, Çukurova, Dokuz Eylül, Gazi, İnönü, İstanbul, Karadeniz Teknik, Marmara ve Uludağ Üniversitesi ekonometri bölümleri, aktif eğitim vermeyen bölümler ise Balıkesir, Harran, Pamukkale, Süleyman Demirel, Sakarya, Trakya ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi ekonometri bölümleridir. Bu çalışmada, Türkiye deki tüm ekonometri bölümlerini kapsayacak şekilde tasarlanan bir anket çalışması ile ekonometri bölümlerinin profili ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Anket çalışması yüz yüze görüşme ve posta yoluyla uygulanmış; ekonometri bölümlerinde tüm öğretim üye ve yardımcılarına gönderilerek tamsayım yapılması planlanmıştır. Ayrıca, bölüm başkanlıklarına hitaben gönderilen ikinci bir anketle de bölümün idari ve akademik yapısı ile ilgili nitel ve nicel bilgiler derlenmiştir. Anket kapsamında katılımcılardan eğitim ve kariyer bilgileri, akademik ilgi alanları, Kamu Personeli Dil Sınavı (KPDS) ve Üniversitelerarası Kurul Yabancı Dil Sınavı (ÜDS) hakkındaki görüşleri, haftalık ders yükleri, bölümlerindeki akademik kadro ve fiziki olanaklar, ekonometri bölümlerinin bugünkü ve gelecekteki durumu hakkındaki görüşlerini * Öğretim Görevlisi Dr., Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Ekonometri Bölümü ** Araştırma Görevlisi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Ekonometri Bölümü

2 belirtmeleri istenmiştir. Ayrıca bölüm başkanlığına gönderilen anket aracılığıyla, bölümün akademik kadrosu, öğrenci sayısı, mezun sayısı, fiziki olanakları, aktif olarak öğrenci alıp almadığı, mezun olabilmek için gerekli kredi miktarı, eğitim verilen yüksek lisans ve doktora programları vb. ile ilgili bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Ekonometri bölümlerinde görev yapan toplam akademisyen sayısı 149 dur. Bu kişilerden 29 u profesör, 11 i doçent, 46 sı yardımcı doçent, 8 i öğretim görevlisi, 55 i araştırma görevlisidir. Anket çalışması ile elde edilen veriler, önce genel bazda, daha sonra anabilim dalı, üniversite, cinsiyet ve medeni hal kriterlerine göre incelenmiştir. 2. BÖLÜM BAZINDA GENEL SONUÇLAR Ankete yanıt veren bölümler, Çukurova, Dokuz Eylül, Süleyman Demirel, Marmara, İnönü, Karadeniz Teknik, İstanbul, Gazi, Sakarya, Trakya, Pamukkale, Balıkesir ve Uludağ Üniversiteleri olmak üzere 13 bölümdür. Akademik kadrosu en fazla olan üniversite 25 kişi ile Gazi Üniversitesi dir, bunu 23 kişi ile Dokuz Eylül ve 22 kişi ile Marmara Üniversiteleri takip etmektedir. Ekonometri bölümleri arasında, en yüksek profesör sayısına sahip olan üniversite 8 kişiyle Uludağ Üniversite sidir. En geniş araştırma görevlisi kadrosuna sahip bölüm ise, 12 kişi ile İstanbul Üniversitesi Ekonometri Bölümü dür. Ankete katılan üniversitelerin 5 inde (Süleyman Demirel, Sakarya, Trakya, Pamukkale ve Balıkesir) aktif olarak ekonometri eğitimi verilmemektedir. Aktif eğitim veren üniversiteler arasında en az öğretim üyesi kadrosuna sahip olan üniversite, 4 kişi ile İnönü Üniversitesi dir; sadece bu bölümde profesör mevcut değildir. 8 bölümün 4 ünde ikinci eğitim uygulaması mevcuttur. Bu bölümler, Marmara, Gazi, Uludağ ve Dokuz Eylül Üniversiteleri ekonometri bölümleridir. Ankete katılan üniversitelerin 6 sında (Marmara, Çukurova, İnönü, İstanbul, Gazi ve Dokuz Eylül Üniversiteleri) yüksek lisans programı bulunmaktadır. Doktora programına sahip olan üniversiteler, Marmara, İstanbul, Gazi ve Dokuz Eylül Üniversiteleri dir. Tezsiz yüksek lisans eğitimi verilen üniversiteler ise, Marmara ve Dokuz Eylül Üniversiteleri dir. Yabancı dilde hazırlık imkanı, Marmara, Çukurova, İstanbul, Gazi ve Dokuz Eylül olmak üzere 5 üniversitede mevcuttur. Öğrencilerin tamamlaması gereken kredi miktarı ortalama 133 olup, en yüksek kredi (166) İstanbul Üniversitesi nde, en düşük kredi (80) İnönü Üniversitesi nde görülmektedir. Fiziksel koşullarının kontenjanını karşılayamadığını ifade eden bölümler, Marmara, Pamukkale ve Balıkesir Üniversiteleri ekonometri bölümleridir. Bölüm bünyesinde bir kütüphaneye sahip olan üniversite bulunmamaktadır. Ayrıca, Gazi ve İstanbul Üniversiteleri nde, aktif eğitim verilmesine karşın, bölüm bünyesinde bir bilgisayar laboratuarı bulunmamaktadır. Kapasitesi en yüksek bilgisayar laboratuarı Karadeniz Teknik

3 Üniversitesi ne aittir, laboratuarda 100 bilgisayar bulunmaktadır. Bilgisayar laboratuarı donanımını yeterli gören tek üniversite de, Karadeniz Teknik Üniversitesi dir. Elde edilen sonuçlara göre, ekonometri bölümlerinde en fazla sahip olunan lisanslı paket programlar SPSS, Eviews, DS ve QSB dir. Yurtdışında bir üniversite ile akreditasyon çalışması olan üniversiteler, Çukurova ve Uludağ Üniversiteleri dir. Çukurova Üniversitesi Linkoping Üniversitesi ile, Uludağ Üniversitesi ise Bialystok Üniversitesi ile akreditasyon çalışması içindedir. Socrates-Erasmus projesi kapsamında öğrenci mübadelesi yapılan ekonometri bölümleri Çukurova ve Gazi Üniversiteleri ndedir. Öğretim elemanı mübadelesi ise, henüz hiçbir ekonometri bölümünde yapılmamıştır. Mezunların kariyerlerini yönlendiren mezunlar derneği vb. kuruma sahip olduğunu ifade eden 4 ekonometri bölümü, Dokuz Eylül, Marmara, Çukurova ve Gazi Üniversiteleri ndedir. İlk mezunlarını 1982 yılında veren ekonometri bölümlerinden, 2004 yılı sonu itibari ile (Uludağ Üniversitesi hariç) mezun olan öğrenci sayısı 4793 tür. Uludağ Üniversitesi nin mezun sayısına henüz ulaşılamamıştır. Tablo 1: Ekonometri Bölümleri Mezun Sayıları: Lisans Lisansüstü ekonometri programlarından mezun olan öğrenci sayıları da Tablo 2 de verilmiştir. Mezun Üniversite Sayısı İstanbul 1958 Dokuz Eylül 890 Gazi 754 Marmara 643 KTÜ 199 İnönü 184 Çukurova 165 Toplam 4793 Tablo 2: Ekonometri Bölümleri Mezun Sayıları: Yüksek Lisans ve Doktora YL Mezun Sayısı DR Mezun Sayısı Üniversite Marmara Dokuz Eylül Gazi 54 9 İstanbul 6 6 Çukurova 4 0 Toplam AKADEMİSYEN BAZINDA GENEL SONUÇLAR Çalışma kapsamında Türkiye deki ekonometri bölümlerinde görev yapan 149 akademisyene anket formu ulaştırılmış, 12 ekonometri bölümünden 103 akademisyen ankete cevap

4 vermiştir. Yanıt alınmayan bölümler, Harran, Yüzüncü Yıl ve Pamukkale Üniversitesi ekonometri bölümleridir. Ankete katılan akademisyenlerin üniversitelere göre dağılımı Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3: Ankete Katılan Akademisyenlerin Üniversitelere Göre Dağılımı Üniversiteler f % Gazi Marmara İstanbul Dokuz Eylül Çukurova Uludağ Karadeniz Teknik İnönü Trakya Balıkesir Sakarya Süleyman Demirel Toplam Ankete katılanlar üniversite bazında incelendiğinde en fazla katılımın Gazi Üniversitesi nden olduğu, bu üniversiteyi sırasıyla Marmara, İstanbul, Dokuz Eylül ve Çukurova Üniversiteleri nin izlediği görülmektedir. İnönü, Trakya ve Balıkesir üniversitelerindeki tüm akademisyenler anketi cevaplamışlardır. Anketi cevaplayan akademisyenlerin anabilim dallarına göre dağılımı % 41 ekonometri, %35 istatistik ve %24 yöneylem araştırması şeklindedir. Ankete katılanların %56 sı erkek, %44 ü kadındır. Yaşları arasında değişmekte olup, ortalama yaş erkeklerde 39, kadınlarda 34 tür. % 67 si evli, %32 si bekardır; yarısı çocuk sahibidir. Ekonometri bölümlerinde görev yapan öğretim üye ve yardımcılarının, lisans mezuniyetlerine bakıldığında, tamamının lisans eğitimlerini yurtiçinde (22 farklı üniversitede) tamamladıkları görülmektedir. Bu üniversiteler arasında İstanbul (15), Gazi (14), Dokuz Eylül (13) Uludağ(8) ve Ortadoğu Teknik Üniversiteleri (7) başta gelmektedir. Mezun olunan lisans programları incelendiğinde ise, 14 farklı programda lisans eğitimi alındığı görülmektedir. En fazla ekonometri bölümünde (27 kişi), daha sonra sırasıyla istatistik (20 kişi), matematik (18 kişi), iktisat (15 kişi) ve işletme (7 kişi) bölümlerinde lisans eğitimi alındığı görülmektedir. Ankete katılanların lisans mezuniyet yılları incelendiğinde 1966 ile 2004 arasında değiştiği gözlenmiştir. Ankete katılanların %85 i 2000 yılı öncesinde, yarısı 1990 yılı öncesinde mezun olmuştur. Akademisyenlerin yüksek lisans mezuniyetleri incelendiğinde, yüksek lisans yapılan 27 üniversitenin 11 inin yurt dışında bulunduğu görülmektedir. Ankete katılan akademisyenler arasında en fazla yüksek lisans eğitimi alınan üniversiteler, sırasıyla Dokuz Eylül, Gazi, İstanbul, Marmara ve Çukurova Üniversiteleri dir. Eğitim alınan programların dağılımına bakıldığında, en fazla mezuniyet ekonometri yüksek lisans programında (39 kişi)

5 görülmektedir. Bu sonuçta, birçok üniversitede yüksek lisans programlarının geçmişte ayrıştırılmamış olmasının payı büyüktür. Ekonometri yüksek lisans programını iktisat (17), istatistik (16), işletme (8) ve yöneylem araştırması (5) programları izlemektedir. Akademisyenlerin yüksek lisans mezuniyet yılları arasında değişmektedir. Eğitim görülen doktora programları incelendiğinde ise, yurtiçinde 9, yurtdışında 7 olmak üzere 16 üniversiteden doktora eğitimi alındığı tespit edilmiştir. Her 9 akademisyenden biri doktorasını yurtdışında tamamlamıştır. Akademisyenlerin en çok doktora yaptığı programlar sırasıyla ekonometri (38), istatistik (17) ve iktisattır (10). Doktora mezuniyet yılları arasında değişirken, en çok mezun verilen yıl 7 kişi ile 2002 yılıdır. Araştırma görevlisi olarak göreve başlanan üniversiteler incelendiğinde, biri yurtdışında bulunan, 7 si ekonometri bölümüne sahip olmayan üniversiteler olmak üzere toplam 19 üniversite tespit edilmiştir. Akademisyenlerin araştırma görevlisi unvanı ile ilk işe başlama tarihleri 1966 ile 2004 yılları arasında değişmektedir. Yardımcı doçentliğe ilişkin bilgiler incelendiğinde ekonometri bölümü bulunmayan 3 üniversite (Ondokuz Mayıs, Doğu Akdeniz ve Afyon Kocatepe) dikkat çekmektedir. Doçentlik unvanının alındığı üniversiteler incelendiğinde, bir kişi dışında tüm akademisyenlerin aktif eğitim veren ekonometri bölümlerinde doçent olduğu görülmektedir. Doçentlik atamaları 1978 ile 2004 yılları arasında gerçekleşmiştir. Ankete katılan 16 profesörün, 9 u ekonometri, 4 ü istatistik, 3 ü yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapmaktadır. Profesörlük atamaları yılları arasında değişmektedir. Ankete katılanların % 20 sinin idari görevi bulunmaktadır. İdari görevler başta dekanlık olmak üzere, dekan yardımcılığı, bölüm başkanlığı, anabilim dalı başkanlığı, Socrates- Erasmus bölüm koordinatörlüğü, eğitim merkezi müdürlüğü şeklindedir. Akademisyenlerin %79 u İngilizce seviyelerini çok iyi yada iyi, % 7 si orta, %2 si zayıf olarak tanımlamaktadır. 13 kişi İngilizce bilmediğini, 13 kişi Almanca ve 11 kişi Fransızca bildiğini ifade etmiştir. Ankete katılanların %43 ü KPDS ve ÜDS ye girmediğini belirtmiştir. KPDS ye girenlerin ortalama notu 77, ÜDS ye girenlerin ortalama notu 70 tir. Yabancı dil seviyesini belirleyen diğer sınavlardan TOEFL a 14, üniversite yardımcı doçentlik dil sınavına 10, doçentlik dil sınavına 2, IELTS sınavına ise 1 kişi katılmıştır. Ankete katılan 64 öğretim üyesinin, haftada ortalama 17 saat lisans dersi verdiği tespit edilmiştir. Öğretim üyelerinin lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri ile tez danışmanlıkları toplamda 4 ile 35 saat arasında değişmektedir. Öğretim üyelerince lisans öğrencilerine verilmesi gereken ideal ders saati ortalama 7 saat bulunmuştur. Yüksek lisans dersi veren 41 öğretim üyesinin, ders saati 3 ile 12 saat arasında değişmektedir. Ortalama verilen ders saati sayısı 5 iken, yüksek lisans için ideal ders saatinin ortalama 3 olduğu tespit edilmiştir. Doktora dersi veren 27 öğretim üyesinin ortalama 3 saat ders verdiği; ideal doktora ders saatinin de 3 olarak belirtildiği gözlenmiştir. 42 öğretim üyesinin ortalama 4 yüksek lisans ve doktora tez danışmanlığı bulunurken, ideal danışmanlık sayısının 3 olduğu ifade edilmiştir. En çok kullanılan paket programlar sırasıyla SPSS (% 70), Eviews (%56), RATS (%17) ve QSB dir (%12). Akademisyenler 26 farklı paket program kullanmaktadır.

6 Kendi bölümündeki ders programlarını yeterli bulan akademisyen oranı %22 iken, genel olarak ekonometri bölümlerindeki ders programlarını yeterli bulanların oranı % 14 e düşmektedir. %57 lik bir kesim bölümündeki akademik kadroyu yeterli bulurken; bölümündeki branşlaşmayı dengeli bulanlar ile dengeli bulmayanların oranının birbirine yakın olduğu görülmüştür. Akademisyenlerin %95 i bölümlerinde standart ve objektif bir ödüllendirme sistemi olmadığını beyan etmişlerdir. Teknolojik olanakların yeterli düzeyde olduğunu ifade edenlerin oranı %62 dir. Üniversiteden alınan destek türleri incelendiğinde, cevaplayıcıların %34 ü proje için maddi destek aldığını ifade etmiş; en fazla proje desteği alan üniversitelerin Uludağ, Marmara ve Gazi Üniversiteleri olduğu görülmüştür. Makine-teçhizat desteği alanların oranı %27 dir. Ayrıca, ankete katılanların %23 ü tebliğ için destek aldığını ifade etmiş; bu kişilerin çoğunun Gazi Üniversitesi nde görev yapan akademisyenler olduğu gözlenmiştir. En az desteğin ulusal dergide yayınlanan makale için alındığı tespit edilmiştir (%1). Akademisyenlerin % 83 üne üniversite tarafından kişisel bilgisayar verilmiştir. % 67 si tek başına oturmakta, %19 u ise odalarında 2 kişi oturmaktadırlar. Her 5 kişiden 4 ü okuldaki odalarında rahat çalışabildiklerini ifade etmiştir. Ekonometri bölümlerinde çalışan akademisyenlerin %80 i Türkiye de aktif eğitim veren ekonometri bölümü sayısını bilmemektedir. Aktif eğitim vermeyen ekonometri bölümleri sayısını bilmeyenlerin oranı ise %96 ya çıkmaktadır. Sadece 3 kişinin her iki sayıyı da doğru bildiği gözlenmiştir. Bununla birlikte, her 5 kişiden 3 ü ekonometri bölümlerinin sayısını yeterli bulurken; akademisyenlerin % 40 ı sayının artırılması gerektiğini düşünmektedir. Ekonometri bölümlerindeki akademisyenlerin % 47 si kendi bölümleri dışında bir ekonometri bölümü ile iletişim halinde değildir. En fazla iletişim halinde olunan ekonometri bölümleri sırasıyla Uludağ, Marmara, Gazi, Dokuz Eylül ve İstanbul Üniversitesi ekonometri bölümleridir. Ekonometri bölümlerinin tanındığını düşünenlerin oranı %5 iken, az tanındığını düşünenler oranı %75 civarındadır. Ankete katılan akademisyenlerin % 90 ı ekonometri bölümlerinde hazırlık eğitimi verilmesi yada eğitimin belli bir oranda yabancı dilde olması görüşlerini desteklemektedir. Ekonometri bölümü öğrencilerinin staja teşvik edilmesi gerektiğini düşünenlerin oranı %65, stajın zorunlu olması gerektiğini düşünenlerin oranı %25 tir. Ekonometri mezunlarının diplomalarında yer alması gereken unvan konusunda, akademisyenlerin büyük çoğunluğu (%85) ekonometrist unvanını desteklemektedir. Ankete katılanlara, ekonometri bölümü dışında hangi bölümü kendilerine en yakın hissettikleri sorulduğunda, istatistik ve daha sonra iktisat bölümleri ifade edilmiştir. İdari yapılanma ile ilgili olarak, akademisyenlerin %65 i ekonometri bölümlerinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında faaliyet göstermesini uygun bulurken; %15 lik bir kesim ekonometri bölümlerinin iktisat bölümünün altında bir anabilim dalı olması gerektiğini düşünmektedir. %20 lik bir kesim ise, ekonometri bölümlerinin istatistik bölümü ile

7 birleştirilmesini ve Fen- Edebiyat Fakültesi yada İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında yapılandırılması gerektiğini düşünmektedir. Akademisyenlerin en yüksek oranda hem fikir oldukları konu maaşlarının tatmin edici olmadığı konusudur. Sadece 2 akademisyen, maaşının yeterli olduğunu düşünmektedir. İdeal maaş olarak, araştırma görevlileri ortalama 1500 YTL, yardımcı doçentler ortalama 2250 YTL, doçentler ortalama 3000 YTL ve profesörler ortalama 5000 YTL maaşı uygun görmektedirler. Akademisyenlerin %92 si üniversite yerine özel sektörde çalışmaları durumunda, aldığı ücretten daha iyi bir ücret alacağını düşünmektedirler. Ayrıca, her 4 akademisyenden 1 i özel vakıf üniversitelerine kadrolu olarak geçmeyi düşünmektedir. Akademisyenlerin % 78 i işini kaybetme korkusu yaşamadığını ifade etmiştir. Akademisyenlere yöneltilen çocuğunuzun akademisyen olmasını destekler misiniz sorusuna %54 lük bir kesim hayır cevabını vermiştir. Akademisyenler maddi olanaksızlıkların (%86) ve zaman yetersizliğinin (%90) çalışmalarını büyük ölçüde etkilediğini düşünmektedirler. Tatil günlerinde ortalama 3 saat akademik çalışma yaptıkları, tespit edilen bir diğer sonuçtur. Akademisyenlerin %8 i tatil günlerinde çalışmadığını ifade etmiştir. Tüm akademisyenler, en az bir günlük gazeteyi düzenli olarak takip etmektedirler. En çok okunan gazeteler, sırasıyla Milliyet, Hürriyet, Sabah ve Radikal gazeteleridir. En çok tercih edilen televizyon kanalları haber kanalları olup, sırasıyla NTV, CNN, CNBC-e ve TRT1 in en fazla izlenen kanallar olduğu gözlenmiştir. Ekonometri bölümleri arasında en fazla taraftara sahip olan takım Galatasaray dır (%32). Bunu, %23 ile Beşiktaş, %22 ile Fenerbahçe izlemektedir. Akademisyenlerin %45 i düzenli olarak spor yapmaktadır; en fazla tercih edilen sporların yürüyüş, yüzme ve tenis olduğu görülmektedir. 3.1 Anabilim Dallarına Göre Sonuçlar Anabilim dalı kriterine göre düzenlenen verilerden elde edilen sonuçlar aşağıda sunulmuştur Ekonometri Anabilim Dalı Ekonometri anabilim dalında görev yapan 42 akademisyenin lisans eğitimleri incelendiğinde, %43 ünün ekonometri bölümünde, %24 ünün iktisat bölümünde, %10 unun istatistik bölümünde ve yine %10 unun matematik bölümünde eğitim aldığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, en fazla İstanbul Üniversitesi mezunu (%17) olduğu, bunu %14 oranında Dokuz Eylül ve Gazi, %10 oranlarında Marmara, Uludağ ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi nin takip ettiği görülmektedir. Yüksek lisans eğitimleri için en çok tercih ettikleri üniversitelerin, Dokuz Eylül (%21), İstanbul (%17), Gazi (%14) ve Çukurova (%14) Üniversiteleri olduğu görülmektedir. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %52 si ekonometri yüksek lisans programında eğitim almış; sonrasında en çok tercih edilen yüksek lisans programının iktisat (%24) olduğu tespit edilmiştir.

8 Doktora eğitimlerine bakıldığında, en fazla mezun veren üniversiteler Marmara (%14), Gazi (%14), İstanbul (%11) ve Çukurova (%11) Üniversiteleri dir. En çok tercih edilen programın, ekonometri (%45) olduğu, bu programı %14 ile iktisat, %10 ile istatistik programının takip ettiği görülmüştür. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %30 unun idari görevi bulunmaktadır. %38 i İngilizce seviyesini çok iyi, %36 sı iyi olarak nitelendirmişlerdir. KPDS not ortalamaları 70.8; ÜDS not ortalamaları ise bulunmuştur. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket programlar Eviews (%57), SPSS (%19) ve RATS (%14) tır. Bu akademisyenlerin yarısı bölümlerindeki ders programlarını yeterli bulmakta; %31 i genel olarak ekonometri bölümlerindeki ders programlarını yetersiz bulmaktadır. Ayrıca, %55 i bölümlerindeki akademik kadroyu yeterli bulmamaktadır. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %91 ine göre ekonometri bölümünden mezun olanlara Ekonometrist ünvanı verilmelidir. En çok iletişim halinde olunan ekonometri bölümleri sırasıyla Marmara, İstanbul, Dokuz Eylül, Uludağ, Gazi, Çukurova Üniversiteleri olarak tespit edilmiştir. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %48 ince ekonometrinin en yakın olduğu bölüm iktisat, %17 sine göre istatistiktir. Bu kişilerin %64 ü ekonometri bölümünün mevcut durumda olduğu gibi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında yapılanmasını uygun bulurken, %19 u iktisat bölümünün altında bir anabilim dalı olması gerektiğini düşünmektedir. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %79 u vakıf üniversitesine geçmeyi düşünmemektedir; %21 i işini kaybetme korkusu yaşadığını belirtmiştir. Ekonometri anabilim dalındaki akademisyenler arasında en çok Galatasaray(%31), daha sonra Fenerbahçe(%26) ve Beşiktaş/%23) taraftarlarının bulunduğu tespit edilen bir diğer sonuçtur İstatistik Anabilim Dalı İstatistik anabilim dalında görev yapan öğretim üyesi ve yardımcılarının sayısı 36 dır. Bu akademisyenler arasında en fazla Hacettepe (%14), daha sonra Gazi(%11), Mimar Sinan (%8), Uludağ (%8), Dokuz Eylül (%8), İstanbul (%8) ve Yıldız Teknik Üniversitesi (%8) mezunları bulunmaktadır. Bu akademisyenlerin %36 sı istatistik bölümü mezunu iken, %25 i matematik bölümü, %11 i ise ekonometri bölümü mezunudur. Ankete katılanların yüksek lisans eğitimleri için en çok tercih ettikleri üniversiteler, %17 ile Marmara ve %14 ile İstanbul Üniversiteleri dir; %31 i istatistik programında ve yine %31 i ekonometri programında yüksek lisans yapmışlardır.

9 Doktora yaptıkları üniversiteler ve programlar incelendiğinde, en çok tercih edilen üniversitelerin Gazi (%17), Marmara (%14) ve Dokuz Eylül (%14); en çok tercih edilen programların istatistik (%40) ve ekonometri (%37) olduğu görülmüştür. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %11 inin idari görevi bulunmaktadır. %53 ü İngilizce seviyesini çok iyi, %33 ü iyi olarak nitelendirmiştir. KPDS not ortalamaları 70.14; ÜDS not ortalamaları ise bulunmuştur. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket program SPSS tir (%61). Bu anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %42 si bölümlerindeki ders programlarını, %56 sı genel olarak ekonometri bölümlerindeki ders programlarını yetersiz bulmaktadır. Bu konuda istatistik anabilim dalı öğretim elemanlarının, ekonometri anabilim dalı akademisyenlerine göre daha olumsuz düşündükleri söylenebilir. Ayrıca, istatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin 2/3 ü bölümlerindeki akademik kadroyu yeterli bulmamaktadır. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %75 ine göre Ekonometri bölümünden mezun olanlara Ekonometrist unvanı verilmelidir. En çok iletişim halinde olunan ekonometri bölümleri Marmara ve İstanbul Üniversitesi dir. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %56 sınca, ekonometrinin en yakın olduğu bölüm istatistik, %14 ünce iktisat bölümüdür. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %61 i ekonometri bölümünün mevcut idari yapılanmayı koruması gerektiğini düşünürken, %19 u -ekonometri anabilim dalındaki akademisyenlerden farklı olarak- ekonometri ve istatistiğin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi çatısı altında birleştirilmesi gerektiğini düşünmektedir. Bu anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %72 si vakıf üniversitesine geçmeyi düşünmemektedirler. Bu kişilerin %22 si işlerini kaybetme korkusu yaşadıklarını belirtmiştir. İstatistik anabilim dalındaki öğretim üye ve yardımcılarının en çok Beşiktaş ı (%28), daha sonra Galatasaray(%25) ve Fenerbahçe yi (%25) desteklediği görülmektedir Yöneylem Araştırması Anabilim Dalı Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan öğretim üyesi ve yardımcılarının sayısı 25 tir. Bu kişilerin %20 si İstanbul, %16 sı Dokuz Eylül ve yine %16 sı Gazi, %12 si İstanbul Teknik Üniversitesi mezunudur. Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %20 si matematik bölümü mezunu ve yine %20 si ekonometri bölümü mezunudur. Bu bölümleri %12 ile istatistik ve işletme bölümleri takip etmektedir. Ankete katılanların yüksek lisans eğitimlerinde en çok tercih ettikleri üniversiteler, Gazi (%20), Marmara (%16) ve Dokuz Eylül (%12) Üniversiteleri; tercih ettikleri programlar ekonometri (%28), işletme (%20), istatistik (%12) ve yöneylem araştırması (%12) programlarıdır.

10 Doktora eğitimi için en çok tercih edilen üniversiteler, Marmara (%16), Gazi (%12), İstanbul (%12) ve Uludağ (%12); en çok tercih edilen program ekonometri (%32) ve işletmedir (%20). Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %24 ünün idari görevi bulunmaktadır. Bu kişilerin %40 ı İngilizce seviyesini çok iyi, %36 sı iyi olarak nitelendirmişlerdir. KPDS not ortalamaları 69.56; ÜDS not ortalamaları ise bulunmuştur. Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket program QSB dir (%32). Bu akademisyenlerin %16 sı bölümündeki ders programını yeterli bulmaktadır. Genel olarak ekonometri bölümlerindeki ders programlarını yeterli bulan sadece 2 akademisyen bulunmaktadır. Bu konuda anabilim dalları arasında en olumsuz görüşe sahip olan anabilim dalının, yöneylem araştırması olduğu söylenebilir. Ayrıca, yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin yarısı bölümündeki akademik kadroyu yeterli bulmamaktadır. Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %80 ine göre ekonometri bölümünden mezun olanlara Ekonometrist ünvanı verilmelidir. En çok iletişim halinde olunan ekonometri bölümleri Uludağ ve Marmara Üniversitesi ekonometri bölümleri olarak belirtilmiştir. Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin %28 ine göre, ekonometrinin en yakın olduğu bölüm istatistik, %24 üne göre sayısal yöntemlerdir. Bu akademisyenlerin %64 ü, ekonometri bölümünün mevcut idari yapılanmayı koruması gerektiğini düşünmektedir. Yöneylem araştırması anabilim dalındaki akademisyenlerin %24 ü vakıf üniversitesine geçmeyi düşünmektedirler. Bu kişilerin %24 ü işlerini kaybetme korkusu yaşadıklarını belirtmiştir. Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan öğretim üyesi ve yardımcılarının en çok desteklediği takım Galatasaray (%44), daha sonra Beşiktaş (%16) ve Fenerbahçe dir (%12). 3.2 Cinsiyete Göre Karşılaştırma Erkek ve kadın akademisyenlerden alınan cevaplar karşılaştırıldığında, erkeklerin %74 ü evli, %66 sı çocuk sahibi; kadınların %58 i evli, %31 i çocuk sahibidir. Erkeklerin %28 inin idari görevi varken, kadınlarda bu oran %16 dır. Ekonometri anabilim dalında kadınların çoğunlukta olduğu (%52), istatistik ve yöneylem anabilim dallarında ise erkeklerin çoğunlukta olduğu (sırasıyla %56 ve %72) görülmektedir. Erkek akademisyenlerin ortalama KPDS puanı 74, ÜDS puanı 70 iken; kadınlarda bu puanlar her iki sınav için de 68 dir. Yapılan t testi sonucunda anlamlı bir fark bulunmamıştır.

11 Erkek ve kadın öğretim elemanlarının ideal maaş olarak belirledikleri ücretler, erkekler için ortalama 2594 YTL, kadınlar için ortalama 1785 YTL dir. Yapılan t testi sonucunda aralarında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (t= 3.305, p=0,001). Benzer şekilde erkek ve kadın öğretim elemanlarının yaşlarını karşılaştırmak için yapılan t testi sonucunda da aralarında anlamlı bir fark tespit edilmiştir (t= 2,611, p=0,01). Ankete katılan erkek öğretim elemanlarının yaş ortalaması 38 iken, kadınlarınki 33 tür. Erkek ve kadın öğretim elemanlarının tatil günlerinde akademik çalışmalarına ayırdıkları süreyi karşılaştırmak için yapılan t testi sonucunda aralarında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Çocuk sahibi olanlarla olmayanların tatil günlerinde çalıştıkları süre için yapılan t testi sonucunda da aralarında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Cinsiyetle, çocuğunun akademisyen olmasını destekleme arasında yapılan ki-kare analizi sonucunda aralarında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p=0,032). Erkeklerin %57 si çocuğunun akademisyen olmasını desteklerken, kadınlarda destekleme oranı %33 tür. Yapılan ki-kare testlerinde cinsiyetle alınan maaşı tatmin edici bulup bulmama arasında, cinsiyetle özel sektörde daha yüksek maaş alıp alamama arasında, cinsiyetle vakıf üniversitesine geçmeyi düşünüp düşünmeme arasında, cinsiyetle iş kaybı endişesi yaşayıp yaşamama arasında, cinsiyetle maddi olanaksızlıkların çalışma performansı üzerindeki etkisi arasında, cinsiyetle zaman yetersizliğinin çalışma performansı üzerindeki etkisi arasında ilişkiye rastlanmamıştır. Cinsiyetle spor yapma alışkanlığı arasında da anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Erkeklerin %39 u Galatasaray, %19 u Beşiktaş, %17 si Fenerbahçe taraftarı iken, kadınların %29 u Beşiktaş, yine %29 u Fenerbahçe ve %22 si Galatasaray taraftarıdır. 3.3 Medeni Duruma Göre Karşılaştırma Ankete katılan akademisyenlerin % 67 si evli, %32 si bekardır; yarısı çocuk sahibidir. Evli akademisyenlerin %42 si bir çocuk sahibi, %30 u çocuk sahibi değil, %25 i iki çocuk sahibidir. Evli akademisyenlerin %12 si iş kaybı endişesi taşırken, bekarlarda bu oran %46 bulunmuştur. Yapılan t testi sonucunda evli ve bekar akademisyenlerin iş kaybı endişeleri arasında, anlamlı bir fark tespit edilmiştir (t=3.579, p=0.001) Medeni durumla zaman yetersizliğinin çalışma performansı üzerindeki etkisi arasında ve çocuk sahipliği ile zaman yetersizliğinin çalışma performansı üzerindeki etkisi arasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır. 4. SONUÇ Türkiye deki ekonometri bölümlerinde görev yapan 149 akademisyene yönelik yapılan anket çalışmasında, 103 akademisyenden cevap alınmıştır. 15 üniversiteden, sadece Harran ve Yüzüncü Yıl Üniversiteleri ne ulaşılamamıştır. Ankete katılan akademisyenlerin % 41 i ekonometri, %35 i istatistik ve %24 ü yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapmaktadır. %56 sı erkek, %44 ü kadındır. Yaşları 22-

12 62 arasında değişmekte olup, ortalama yaş erkeklerde 39, kadınlarda 34 tür. %67 si evli, %32 si bekardır; yarısı çocuk sahibidir. Ankete katılanlara akademik ilgi alanları sorulduğunda, yanıtların en fazla zaman serisi analizi, oyun teorisi, yöneylem araştırması, finansal ekonometri, çok değişkenli istatistiksel analiz, risk yönetimi, doğrusal olmayan modeller konularında yoğunlaştığı görülmüştür. Ankete katılan öğretim elemanlarının, kendi kitapları dışında en çok yararlandıkları kitaplar konusunda, yabancı yazarların kitapları öne çıkmakta; özellikle Damodar Gujarati, William Greene, James Hamilton, G.S. Maddala, Peter Kennedy, Paul Newbold, Hamdy Taha isimleri göze çarpmaktadır. Ankete katılan öğretim üye ve yardımcılarının, akademik çalışma yapmak için en fazla tercih ettikleri ülkelerin başında ABD, İngiltere ve Fransa ve Hollanda nın geldiği tespit edilmiştir. Akademisyenlerin %79 u yabancı dil seviyelerinin çok iyi yada iyi olduğunu belirtmiştir; KPDS ye girenlerin ortalama notu 77, ÜDS ye girenlerin ortalama notu 70 olarak hesaplanmıştır. Ankete katılanların çoğu akademik kariyerlerinde KPDS yada ÜDS nedeniyle sıkıntı yaşamadığını ifade ederken; doçentlik, doktora yeterlilik, doktoraya kabul edilme aiamalarında bu sınavlar nedeniyle gecikme yaşadığını belirten akademisyenler de göze çarpmaktadır. Bu sınavlarla ilgili olarak sınavlardaki soru yapısına, Ankara da yapılmasına yönelik eleştiriler, yabancı dil seviyesini ölçme niteliği taşımadıklarına ilişkin görüşler dile getirilmiştir. Bununla birlikte, ekonometri bölümlerinde yabancı dil bilgisinin önemi konusunda tüm katılımcılar hemfikirdir. Ankete katılanların lisans, yüksek lisans, doktora ders saatleri ve tez danışmanlıkları ile ideal ders yükü olarak ifade ettikleri saatler karşılaştırıldığında, olması gerekenden çok daha fazla ders yüküne sahip oldukları konusunda ortak görüşe sahip oldukları görülmektedir. Ekonometri bölümlerinde görev yapan akademisyenlerin 26 farklı paket program kullandığı tespit edilen bir diğer sonuçtur. Ekonometri anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket programlar E-views (%57), SPSS (%19) ve RATS (%14) tır. İstatistik anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket program SPSS tir (%61). Yöneylem araştırması anabilim dalında görev yapan akademisyenlerin en çok kullandıkları paket program QSB dir (%32). Ekonometri bölümlerindeki akademisyenlerin %80 i Türkiye de aktif eğitim veren ekonometri bölümü sayısını bilmemektedir. Aktif eğitim vermeyen ekonometri bölümleri sayısını bilmeyenlerin oranı ise %96 ya çıkmaktadır. Ankete katılan öğretim elemanlarının %40 ı Türkiye de ekonometri bölüm sayısının arttırılması taraftarıdır. İdari yapılanma ile ilgili olarak, akademisyenlerin %65 i mevcut durumda olduğu gibi ekonometri bölümlerinin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında faaliyet göstermesini uygun bulurken; %15 lik bir kesim ekonometri bölümlerinin iktisat bölümünün altında bir anabilim dalı olması gerektiğini düşünmektedir. %20 lik bir kesim ise, ekonometri bölümlerinin istatistik bölümü ile birleştirilmesini ve Fen- Edebiyat Fakültesi yada İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında yapılandırılması gerektiğini düşünmektedir.

13 Ekonometri bölümü mezunlarının diplomalarında yer alması gereken unvan konusunda, akademisyenlerin ekonometrist unvanı üzerinde (%85) karar kıldığı tespit edilmiştir. Ankete katılanlar arasında, ekonometri bölümünün tanındığını düşünenlerin oranı %5 tir. Ankete katılanlara anabilim dallarının bugünkü ve gelecekteki durumu sorulduğunda, özellikle eski yıllara oranla tanınmışlığın arttığı, fakat hala yeterli olmadığı, bu konuda ekonometri bölümleri arasındaki iletişimin önemli rol oynayacağı, teorik eğitimin yanı sıra üniversite-sanayi işbirliği yapılarak öğrencilere projeler yaptırılması gerektiği vurgulanmış, genel olarak geleceğe yönelik olumlu beklentiler ifade edilmiştir. Ankete katılan akademisyenlerin % 90 ı ekonometri bölümlerinde hazırlık eğitimi verilmesini uygun bulmakta; %65 i öğrencilerin staja teşvik edilmesi gerektiğini düşünmektedir. Stajın zorunlu olması gerektiğini düşünenlerin oranı %25 tir. Öğrencilerin tamamlaması gereken kredi miktarı ortalama 133 olup, en yüksek kredi (166) İstanbul Üniversitesi ne, en düşük kredi (80) İnönü Üniversitesi ne aittir. Akademisyenlerin en yüksek oranda hem fikir oldukları konu, maaşların tatmin edici düzeyde olmadığı konusudur. Sadece 2 kişi akademisyen maaşlarının yeterli olduğunu düşünmektedir. İdeal maaş olarak araştırma görevlileri ortalama 1500 YTL, yardımcı doçentler ortalama 2250 YTL, doçentler ortalama 3000 YTL ve profesörler ise ortalama 5000 YTL maaşı uygun görmektedirler. Erkek ve kadın öğretim elemanlarının ideal maaş olarak belirledikleri ücretlerin ortalaması, sırasıyla 2594 YTL ve 1785 YTL dir. Akademisyenlerin üniversite yerine özel sektörde çalışmaları durumunda, %92 si aldığı ücretten daha iyi bir ücret alacağını düşünmektedir. Ayrıca, her 4 akademisyenden 1 i özel vakıf üniversitelerine kadrolu olarak geçmeyi düşünmektedir. Bu kişilerin çoğunun vakıf üniversitelerinde çalışacakları dönemi, emeklilik, doçentlik gibi koşullara bağladıkları gözlenmiştir. Genel bazda akademisyenlerin % 78 i işini kaybetme korkusu yaşamadığını ifade etmiştir. Evli akademisyenlerin %12 si iş kaybı endişesi taşırken, bekarlarda bu oran %46 bulunmuştur. Akademisyenlerin tamamına yakını, maddi olanaksızlıkların (%86) ve zaman yetersizliğinin (%90) çalışmalarını önemli ölçüde etkilediğini düşünmektedirler. Akademik hayattan memnuniyetin bir göstergesi olarak sorulan çocuğunuzun akademisyen olmasını destekler misiniz sorusuna erkeklerin %57 si, kadınların %33 ü olumlu yanıt vermiştir. Ankete katılanlar tarafından en çok okunan gazeteler, sırasıyla Milliyet, Hürriyet, Sabah ve Radikal gazeteleridir. En çok tercih edilen televizyon kanalları haber kanalları olup, sırasıyla NTV, CNN, CNBC-e ve TRT1 in en fazla izlenen kanallar olduğu gözlenmiştir. Ekonometri bölümleri arasında en fazla taraftara sahip olan takım Galatasaray dır (%32). Bunu, %23 ile Beşiktaş, %22 ile Fenerbahçe izlemektedir. Akademisyenlerin %45 i düzenli olarak spor yapmakta, en fazla tercih edilen sporların yürüyüş, yüzme ve tenis olduğu görülmektedir.