9.1.3.Vergilendirme Süreci: Bu süreci; vergiyi doğuran olay-tarh-tebliğ-tahakkuk-tahsil olarak sıralayabiliriz.

Transkript

1 9. MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ Türk vergi sistemi bakımından menkul kıymetlerden sağlanan kazanç ve iratların vergilendirilmesi genellikle anlaşılması zor bir alan olarak görülmektedir. Bunun nedeni olarak vergi kanunlarında konuya ilişkin düzenlemelerdeki karmaşıklık ve bu düzenlemelerin sıkça değiştirilmesi görülmektedir. Bu çalışmada öncelikle vergi ile ilgili temel kavramlar açıklandıktan sonra menkul kıymetlerden sağlanan gelirlerin vergilendirilmesi menkul sermaye iradı ve değer artış kazancı ayrımı dikkate alınarak ele alınacaktır Vergi İle İlgili Temel Kavramlar Vergi Vergi, devletin egemenlik gücüne dayalı olarak kamu hizmetlerini finanse etmek amacıyla kamu kesimine aktardığı kaynak olarak tanımlanabilir. Bir diğer tanıma göre ise vergi, devlet veya vergilendirme yetkisine sahip olan kamu kuruluşları tarafından fert veya kurumlardan hukuki zora dayalı olarak, belirli kurallar çerçevesinde karşılıksız olarak alınan iktisadi kaynaktır Anayasası m.73 e göre herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Görüldüğü gibi vergi, anayasal düzenleme ile herkese mali gücüne göre yüklenen ve kamu gidelerini karşılamaya dönük olarak kullanılan bir mali yükümlülüktür. Türk vergi sistemini oluşturan vergileri üç ayrı kategoride ele alacak olursak, gelir üzerinden alınan vergiler olarak gelir vergisi ve kurumlar vergisini, harcamalar üzerinden alınan vergiler olarak katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile damga vergisini; servet üzerinden alınan vergiler olarak emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve veraset ve intikal vergisini saymamız mümkündür Vergi Mükellefi ve Vergi Sorumlusu Vergi Usul Kanunu (VUK) m.8 e göre vergi mükellefi vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu yüklenen gerçek veya tüzel kişidir. Vergi sorumlusu ise vergi mükellefi olmamakla birlikte verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı mükellef adına muhatap olan kişidir. Vergi mükellefi vergiyi doğuran olayın üzerinde gerçekleştiren ve vergiyi yükünü yüklenen kişidir. Örneğin gelir ve kurumlar vergisi bakımından geliri elde eden kişi veya kurum adı geçen vergilerin mükellefi olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna karşın yaptığı ödemelerden vergi tevkifatı yapmak zorunda olanlar vergi sorumlusu sıfatıyla bu işlemi yapmak zorundadırlar Vergilendirme Süreci: Bu süreci; vergiyi doğuran olay-tarh-tebliğ-tahakkuk-tahsil olarak sıralayabiliriz. Vergiyi doğuran olay, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın veya hukuki durumun durumdur (VUK m.19). Gelir vergisi bakımından vergiyi doğuran olay gelirin elde edilmesidir. Tarh ise verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar itibariyle tespit eden idari muameledir (VUK m.20). Tarhiyat türlerini beyana dayalı, re sen, İkmalen ve idarece olmak üzere dörde ayırmak mümkündür. Tebliğ, vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade eden hususların yetkili makamlar tarafından mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesidir (VUK m.21). Verginin tahakkuku, tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelmesi Bu bölüm Yrd.Doç.Dr. Erkan Aydın (Marmara Üniversitesi İİBF Mali Hukuk Öğretim Üyesi) tarafından yazılmıştır. 1

2 tahakkuk olarak tanımlanabilir (VUK m.22). Son olarak verginin tahsili, kanuna uygun surette ödenmesidir (VUK m.23). Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi ilke olarak mart ve temmuz aylarında iki taksitte ödenir (GVK m.117) Zamanaşımı Tahakkuk zamanaşımını düzenleyen VUK m. 114 e göre vergi alacağının doğduğu (örneğin gelirin elde edildiği) takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Tahsil zamanışını düzenleyen Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (AATUHK) m.102 ye göre vergi alacağı, vadesinin rasladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar Vergi Suç ve Cezaları Vergi suç ve cezalarını iki ana gruba ayırabiliriz. Birinci grupta cezası parasal nitelikte olan, vergi kabahatleri olarak da adlandırılan ve cezası vergi dairesince kesilen idari suçlar olarak vergi ziyaı (VUK m.344) ve usulsüzlükler (VUK m.351 vd.) (I.derece, II.derece ve özel usulsüzlük) yer alır. İkinci grupta ise cezası hürriyeti bağlayıcı nitelikte olup ceza mahkemesince verilen kaçakçılık (VUK m.359, m.360), vergi mahremiyetini ihlal (VUK m.362) ve mükellefin özel işini yapma (VUK m.363) suçları yer alır İstisna ve Muafiyet İstisna, vergiye tabi olması gereken vergi konularının vergi dışı bırakılmasıdır. Muafiyet ise vergi mükellefi olması gerekenlerin mükellefiyet dışında tutulması olarak tanımlanabilir. Gerek istisna gerekse muafiyet, kanun ile vergi konularına veya mükelleflere tanınan vergi kolaylıkları olarak karşımıza çıkmaktadır. Menkul kıymet gelirleri için istisna niteliğinde vergi kolaylıklarına mevzuatta yer verilmiştir Gelir Vergisi Ve Kurumlar Vergisi Mükellefler Gelir vergisinin mükellefleri gerçek kişilerdir (GVK m.1). Kurumlar vergisi mükellefleri ise KVK m.2 ye göre şunlardan oluşur: 1-Sermaye şirketleri (anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketidir). Sermaye Piyasası Kanunu (SerPK) gereğince SPK nın düzenleme ve denetimine tabi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketi sayılır. Ayrıca diğer kurumlar vergisi mükellefleri; 2-Kooperatifler, 3-İktisadi kamu kuruluşları, 4-Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler, 5-İş ortaklıklarıdır Tam Mükellef ve Dar Mükellef Tam ve dar mükellef ayrımı Gelir Vegisi Kanunu (GVK) ve Kurumlar Vergisi Kanunu nda (KVK) tanımlanan kavramlarıdır. Gelir vergisi açısından GVK m.3 ve m.4 te yer alan düzenlemelere göre Türkiye de ikametgahı bulunanlar ile Türkiye de yerleşmiş sayılanlar (bir takvim yılında altı aydan fazla Türkiye de bulunalar) tam mükellef, GVK m.6 ya göre ise Türkiye de ikametgahı olmayanlar ve yerleşmiş sayılmayanlar da dar mükellef olarak kabul edilmektedirler. 2

3 Kurumlar vergisi açısından ise KVK m.3/(1) e göre kanuni merkezi veya iş merkezi Türkiye de bulunan kurumlar tam mükellef, KVK m.3/(2) ye göre ise kanuni merkezi veya iş merkezinden her ikisi de Türkiye dışında bulunan kurumlar dar mükellef olarak kabul edilirler. Tam ve dar mükellef olmanın doğurduğu en önemli sonuç, tam mükelleflerin hem Türkiye de hem de yurt dışında elde ettikleri tüm gelir unsurları üzerinden Türkiye de dar mükelleflerin ise sadece Türkiye de elde ettikleri gelirler üzerinden Türkiye de vergilendirilmelerinin söz konusu olmasıdır Vergiye Tabi Gelir Unsurları GVK m.1 e göre gelir vergisinin konusu gerçek kişilerin bir takvim yılında elde ettiği tüm kazanç ve iratların safi tutarı gelir vergisine tabidir. Vergilendirme açısından kazanç, emek sermaye ve girişim unsurlarının birlikte üretim sürecine sokulması sonucu elde edilen gelirdir. İrat ise menkul veya gayrimenkul sermaye unsurlarının ödünç verilmesi sonucu elde edilen gelir olarak tanımlanabilir. GVK m.2 ye göre gelirin unsurlarını; ticari kazançlar, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, ücret, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ile diğer kazanç ve iratlar oluşturmaktadır. Kurumlar vergisi açısından ise kurum kazançlarının tamamı ticari kazanç olarak nitlendirilmektedir (KVK m.6) Gelirin Beyanı: Gerek gelir vergisi gerekse kurumlar vergisi açısından vergilendirme dönemi olan bir takvim yılında elde edilen tüm gelir unsurları safi olarak (gelirin elde edilmesi için katlanılan giderler indirildikten sonra) yıllık beyanname ile beyan edilerek vergilendirilir (GVK m.85, KVK m.14). Yıllık gelir vergisi beyannamesi takip eden yılın mart ayının yirmibeşinci günü akşamına kadar (GVK m.92) ve kurumlar vergisi beyannamesi de takip eden yılın nisan ayının yirmibeşinci günü akşamına kadar verilmelidir (KVK m.14). Ayrıca GVK m.94 ve KVK m.15 ve 30 kapsamında yaptıkları ödemelerden tevkifat (stopaj, vergi kesintisi) yapmak zorunda olanlar, kestikleri vergiye ilişkin muhtasar beyannameyi takip eden ayın yirmi üçüncü günü akşamına dek vermek ve vergiyi de yirmi altıncı günü akşamına kadar ödemek zorundadırlar (GVK m.98, KVK m.14 ve 30). Aynı şekilde GVK geç.m.67 kapasmında tevkifat yapmak zorunda olan banka ve aracı kurumlar üçer aylık dönemleri takip eden ayın yirmi üçüncü günü akşamına dek vermek ve vergiyi de yirmi altıncı günü akşamına kadar ödemek zorundadırlar. Dar mükellef gerçek kişiler, yıllık beyanname ile beyanı gerekmeyen gelir unsurlarını elde etmelerini takiben onbeş gün içinde verecekleri münferit beyanname (GVK m.101) ile kurumlar vergisi mükellefleri ise özel beyanname (KVK m.26) ile beyan etmek zorundadırlar Gelir Vergisi Tarifesi: GVK m.103 te yer alan 2010 yılı gelir vergisi tarifesi aşağıdaki tabloda yer almaktadır TL'ye kadar % TL'nin TL'si için TL, fazlası % TL'nin TL'si için TL, fazlası % TL'den fazlasının TL'si için TL, fazlası % 35 3

4 Yıllık beyana tabi tüm gelir unsurları için tabloda yer alan artan oranlı tarife uygulanarak hesaplanan vergiye ulaşılacaktır. 3. Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirlerin Vergilendirilmesi 3.1.Genel Olarak Menkul kıymetlerden sağlanan gelir unsurlarını menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlar kapsamında değer artış kazancı olarak ikiye ayırmak mümkündür. Ancak ticari işletme bünyesinde menkul kıymetlerden sağlanan gelirler ile kurumların sağladığı menkul kıymet gelirleri ticari kazanç olarak nitelendirilirler. Bu bakımdan menkul kıymetlerden sağlanan gelirleri menkul sermaye iradı ve değer artış kazancı olarak iki ayrı kategoride ele almak gerekmektedir. Ancak 5281 Sayılı Kanun ile GVK a eklenen geç.m.67 ile menkul kıymet vergilemesinde 2006 yılı başından itibaren önemli değişiklikler getirilmiş ve menkul kıymet faiz gelirleri ile alım satım kazançlarının vergilendirme esasları benzer duruma getirilmiştir. Diğer yandan ticari işletme bünyesinde elde edilen menkul kıymet gelirleri ticari kazanca dönüşmekte ve ticari faaliyet kapsamı dışında elde edilen menkul kıymet gelirlerine sağlanan vergi kolaylıklarından yararlandırılmayarak ticari kazanca dahil edilerek vergilendirilmektedir. Benzer şekilde kurum bünyesinde elde edilen menkul kıymet gelirleri de ticari kazanç olarak nitelendirilmekte ve kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilmektedir. Ancak kurumların sağladıkları hisse senedi kar payları (yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden sağlananlar hariç) KVK m.5/(1)-a uyarınca iştirak kazançları istisnası kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bunun yanında KVK m.5/(1)-e ye göre kurumların iktisap ettikleri iştirak hisselerini en az iki yıl süre ile bilançolarında kayıtlı olarak bulundurduktan sonra elden çıkarmaları halinde sağladıkları satış kazancını 5 yıl süre ile özel bir hesapta tutmaları durumunda söz konusu kazancın %75 i kurumlar vergisine tabi tutulmamaktadır. Daha önce de belirtildiği üzere GVK ya eklenen geç.m.67 ile dönemlerinde geçerli olmak üzere menkul kıymet vergilemesinde önemli değişiklikler yapılmıştır. GVK geç.m.67 uyarınca bankalar ve aracı kurumların takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla: i.alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarının 1 alış ve satış bedelleri arasındaki fark, ii.alımına aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının itfası halinde alış bedeli ile itfa bedeli arasındaki fark, iii.menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının tahsiline aracılık ettikleri dönemsel getirileri, iv.aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının ödünç işlemlerinden sağlanan gelirler üzerinden, belirlenen oranlarda gelir vergisi tevkifatı yapmaları gerekmektedir. Bu şekilde tevkifat yoluyla vergilendirilen menkul kıymet gelirlerinin yıllık veya münferit beyanname ile beyan edilmesi söz konusu değildir öncesi ve sonrası vergilendirilmesi 1 GVK geç.m.67/13 e göre menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası aracı ifadesi, özel bir belirleme yapılmadığı sürece Türkiye de ihraç edilmiş ve SPK tarafından kayda alınmış ve/veya Türkiye de kurulu menkul kıymet ve vadeli işlem ve opsiyon borsalarında işlem gören menkul kıymetler veya diğer sermaye piyasası araçları ile kayda alınmamış olsa veya menkul kıymet ve vadeli işlem borsalarında işlem görmese dahi Hazinece veya diğer kamu tüzel kişilerince ihraç edilecek her türlü menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracını ifade eder. 4

5 açısından farklılık arz eden husus faiz gelirleri açısından menkul kıymetlerin ihraç tarihinin, alım satım kazançları açısından ise elde etme zamanının bu tarihten önce veya sonraya isabet etmesidir Sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler çerçevesinde, GVK geç.m.67 kapsamında tevkifata tabi olmayacak olan gelirler aşağıda gösterilmiştir: i-hazine tarafından yurt dışında ihraç edilen menkul kıymetlerin (eurobond) alım satımı, itfası sırasında elde edilen getirileri ve bunların dönemsel getirilerinin tahsili, ii-hisse senetleri kar payları, iii-tam mükellef kurumlara ait olup, İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) işlem gören ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler, iv-sürekli olarak portföyünün en az % 51 i İMKB de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler. Ancak, yatırım fonu katılma belgelerinin fona iadesinden elde edilen gelirlerin tevkifat kapsamı dışında tutulabilmesi için, fon katılma belgesinin alış tarihi ile iade tarihi arasında geçen 1 yıldan fazla sürede, söz konusu fon katılma belgesinin fon iç tüzüğüne göre sürekli olarak portföyünün en az % 51 inin İMKB de işlem gören tam mükellef kurumlara ait hisse senetlerinden oluşması gerekmektedir Menkul Sermaye İradı Kavramı GVK m.75 te menkul sermaye iratları tanımlanmıştır. Buna göre: Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında, nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. Bu genel tanımlamadan yola çıkacak olursak, bir gelir unsurunun menkul sermaye iradı olarak kabul edilmesi için bazı özellikleri taşıması gerekmektedir: İl olarak menkul sermaye iradı sahibinin ticari, zirai ve mesleki faaliyeti dışında elde edilmelidir. Bu faaliyetler kapsamında elde edilecek olan irat, menkul sermaye iradı olmaktan çıkar ve hangi faaliyet kapsamında elde ediliyor ise o gelir unsuruna dönüşür. Örneğin ticari işletme bünyesinde elde edilen menkul sermaye iratları ticari kazanç kapsamında değerlendirilir ve ticari kazanca dahil edilerek vergilendirilir. İkinci olarak menkul sermaye iradının, nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden elde edilmiş olması gerekir. Bu itibarla menkul sermaye iradının kaynağının para veya para ile temsil edilen değerler olan ve genellikle menkul kıymet niteliğini haiz olan araçlardan elde edilmiş olması gerekmektedir. Son olarak elde edilen gelir unsurunun faiz, kar payı, kira ve benzeri ad altında elde edilmiş olması gerekmektedir. Ancak uygulamada menkul sermaye iradı olarak karşımıza çıkan gelir unsurları, kar payı ve faizdir. 3.3.Kaynağına Bakılmaksızın Menkul Sermaye İradı Sayılan Gelir Unsurları Diğer yandan GVK m.75 de kaynağı ne olursa olsun belirli gelir unsurlarının menkul sermaye iradı olarak kabul edildiği belirtilmiştir. 5

6 Konumuz açısından yaklaşacak olursak her türlü hisse senedi kar payları, her türlü tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Kamu Ortaklığı İdaresi (KOİ) ve Özelleştirme İdaresi tarafından (Öİ) ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan gelirler, her türlü alacak senedi karşılığı sağlanan faizler, hisse senetlerinin ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından sağlanan gelirler, her çeşit senedin iskonto edilmesi karşılığından sağlanan gelirler, menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile iktisap edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanan gelirler (repo gelirleri) menkul kıymetlerden sağlanan menkul sermaye iratları olarak kabul edilmektedirler. 3.4.Menkul Sermaye İratlarında Beyan Sınırı Uygulaması Gelir vergisinde beyanname verilmeyen halleri düzenleyen GVK m.86 da belirli gelir unsurlarının GVK m.103 te yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimine isabet eden tutarı aşmaması durumunda beyana tabi olmayacağı hüküm altına alınmıştır. GVK m.103 te yer alan gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimi ilgili olduğu yılın beyan sınırını teşkil etmektedir yılı için beyan sınırı TL ye isabet etmektedir. Tevkifata tabi olmayan bir kısım gelir unsurları için öngörülen beyan sınırı ise 2010 yılı için TL olarak belirlenmiştir. Menkul kıymetlerden sağlanan kar payı ve faiz gelirleri açısından bakıldığında beyan sınırının aşılmaması durumunda beyanname verilmesi söz konusu değildir. Ancak beyan sınırının aşılması halinde ise söz konusu gelir unsurunun sadece beyan sınırını aşan kısmının değil tamamının beyan edilmesi gereklidir. Diğer yandan GVK geç.m.67 kapsamında tevkifata tabi tutularak vergilendirilmesi söz konusu olan menkul kıymet faiz gelirleri yıllık beyana tabi olmadığından bunlar için beyan sınırı uygulaması da söz konusu olmayacaktır Hisse Senedi Kar Paylarının (Temettü) Vergilendirilmesi Yukarıda da değinildiği üzere türü ne olursa olsun hisse senetlerinden sağlanan kar payları (diğer bir deyişle temettüler) menkul sermaye iradı olarak kabul edilerek vergilendirilecektir. Bireysel yatırım aracı olarak gerçek kişiler tarafından tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı GVK m.22/2 uyarınca gelir vergisinden istisna edilmiştir. Bu durumda elde dilen kar payının yarısının doğrudan istisna kapsamında indirilmesi söz konusu olacaktır. İstisna tutarı dışında kalan tutarın GVK m.86/1-c ye göre beyan sınırını aşması durumunda sadece bu kımsın beyan edilmesi gerekmektedir. Beyan sınırı ise 2010 yılı için TL dir. Yıllık beyanname ile beyan edilen bu kısım (elde edilen kar payının yarısı) üzerinden hesaplanan vergiden dağıtılan kar payının bütünü üzerinden kar dağıtımı esnasında tevkifat yoluyla alınan verginin tamamı mahsup edilecektir. Nitekim kurum kazançları üzerinden kar dağıtımı yapılması durumunda GVK m.94/6-b kapsamında %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekir. Mahsup edilecek olan verginin beyanname üzerinden hesaplanan vergiden fazla olması halinde ise aradaki fark mükellefe iade edilecektir. Değinildiği üzere kurumlarca ortaklara dağıtılan kar payları üzerinden GVK m.94/6-b kapsamında %15 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Ancak karın ortaklara dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kısmı üzerinden tevkifat yapılması söz konusu değildir. Zira GVK m.94/6-b uyarınca karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmamaktadır. Bundan hareketle karını dağıtmayıp sermayeye ekleyen kurumların bunun sonucu meydana gelen sermaye artışı nedeniyle ortaklarına bedelsiz hisse senedi vermeleri söz konusu olmaktadır. Bedelsiz hisse senetleri elde edilmesi kar dağıtımı sayılmadığından ortaklarca beyan edilmesi sözkonusu değildir. 6

7 4487 sayılı Kanun ile SerPK da yapılan değişiklik sonucu kurumlara üçer aylık hesap dönemleri itibarıyla hazırlanan mali tablolarda yer alan kardan temettü avansı (avans kar dağıtımı) dağıtma imkanı getirilmiştir. Avans kar dağıtımı yapılabilmesi için anonim şirketin ana sözleşmesinde hüküm bulunması gerekmektedir. Dağıtılacak kar kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılması zorunlu olan yedek akçeler ve vergi karşılıkları düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını aşamaz. Ayrıca dağıtılacak temettü avansı bir önceki yıla ait bilanço karının yarısını geçemez. Vergilendirme açısından temettü avansı yukarıda anlatmaya çalıştığımız kar payı ile aynı vergilendirme rejimine tabi olup herhangi bir farklılık söz onusu değildir. 3.6.Yatırım Fonu Katılma Belgelerinin Fona İadesinden Sağlanan Gelirlerin Vergilendirilmesi Menkul kıymet yatırım fonu katılma belgelerinin fona iadesinden sağlanan gelirler üzerinden GVK geç.m.67 kapsamında tevkifat yapılması söz konusudur. Tevkifat oranı tam mükellef gerçek kişi ve kurumlarda %10, dar mükellef gerçek kişi ve kurumlarda ise %0 dır. Ancak GVK geç.m.67 uyarınca sürekli olarak portföyünün en az % 51'i İMKB de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinden sağlanan gelirler üzerinden tevkifat yapılması söz konusu değildir. 3.7.Her Türlü Tahvil ve Bono Faiz Gelirlerinin Vergilendirilmesi 2 GVK m.75/5 kapsamında her türlü özel sektör tahvili, devlet tahvili, hazine bonosu, TOKİ, KOİ ve ÖİB tarafından çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan faiz gelirleri menkul sermaye iradı olarak kabul edilmektedir. Diğer bir ifade ile adı geçen menkul kıymetlerin vadesinde itfası karşılığında elde edilen gelirler ile dönemsel getirileri GVK m.75/5 kapsamında menkul sermaye iradı olarak kabul edilmektedir. Ayrıca özel sektör tahvilleri ve tahvil türleri olarak kabul edilen yatırım araçları olan varlığa dayalı menkul kıymetler, banka bonoları, banka garantili bonolar ve finansman bonolarından sağlanan faiz gelirleri de menkul sermaye iradı olarak nitelendirilecektir tarihinden itibaren ihraç edilen her nevi tahvil ve bonolardan sağlanan faiz gelirleri üzerinden GVK geç.m.67 kapsamında bu gelirleri sağlanmasına aracılık eden banka ve aracı kurumlar tarafından, tam mükellef gerçek kişi ve kurumlar için %10 oranında, dar mükellef gerçek kişiler ve kurumlar için %0 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir. Tevkifat yoluyla Tarihinden Önce İhraç Edilen Menkul Kıymetlerden Sağlanan Faiz Gelirlerinin Vergilendirilmesi: tarihinden önce ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan faiz gelirleri geç.m.67 kapsamına girmemekte ve %10 oranlı tevkifata tabi olmamaktadır. Bunlar tarihi itibarıyla geçerli olan hükümler çerçevesinde vergilendirilmektedir tarihinden önce ihraç edilmiş olan devlet tahvili, hazine bonoları, özel sektör tahvilleri ve bunların türleri olan varlığa dayalı menkul kıymetler, banka bonoları, banka garantili bonolar ile finansman bonoları; ayrıca TOKİ, KOİ ve ÖİB tarafından ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan faiz gelirleri beyan sınırını aşıyor ise beyan edilecektir. Beyan sınırını aşmayan faiz gelirleri için nihai vergi GVK m.94 kapsamından yapılacak olan gelir vergisi tevkifatıdır. Buna göre 2003/6577 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ile GVK m.94/7-c kapsamında TOKİ, KOİ ve Öİ tarafından ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan faiz gelirlerinden %0 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. Özel sektör tahvilleri ile bunların türleri sayılan menkul kıymetlerden sağlanan faizlerden ise GVK m.94/7-d,e ve f kapsamında %10 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması söz konusudur. Ayrıca tarihinden önce ihraç edilmiş olan her türlü tahvil ve bonolardan sağlanan faiz gelirleri ile bu tarihten önce elde edilmiş olan hisse senetlerinden sağlanan kar payları tarihi itibarıyla yürürlükte olan mevzuata göre vergilendirileceğinden bunların indirim oranı uygulanmak suretiyle enflasyondan arındırılması mümkün olacaktır. İndirim oranı, VUK hükümlerine göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde devlet tahvili ve hazine bonosu ihalelerinde oluşan ortalama bileşik faiz oranına bölünmesi suretiyle Maliye Bakanlığı nca hesaplanır. 7

8 alınan vergi nihai vergi olarak kabul edilecek ve söz konusu gelir unsurları ayırca yıllık beyana tabi olmayacaktır Eurobond Faizlerinin Vergilendirilmesi: Döviz cinsinden olmak üzere yurtdışından borçlanma sağlamak amacıyla çıkarılan ve uygulamada eurobond olarak adlandırılan borçlanma senetlerinden sağlanan faiz gelirleri üzerinden banka veya aracı kurumlar tarafından GVK geç.m.67 kapsamında tevkifat yapılması söz konusu değildir. Bu gelirlerin 2010 yılında elde edilmesi halinde ancak TL tutarındaki beyan sınırını aşması durumunda beyanı söz konusu olacaktır. Ancak itfa sırasında oluşan kur farkı beyana ve vergiye tabi olmayacaktır. 3.9.Repo Gelirlerinin Vergilendirilmesi: GVK m.75/14 te menkul sermaye iradı olarak kabul edilen menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile alım ve satımından sağlanan gelir olarak tanımlanan repo gelirleri üzerinden GVK geç.m.67/(4) kapsamında %15 oranında tevkifat yapılması söz konusudur. Bu şekilde vergilendirilen repo faizlerinin yıllık beyanname ile beyan edilmesi söz konusu değildir Menkul Kıymetlerden Sağlanan Değer Artış Kazançları Değer Artış Kazancı Kavramı: GVK m.80 e göre değer artış kazançları arizi kazançlar ile birlikte gelire giren diğer kazanç ve iratları oluşturmaktadır. GVK mük.m.80 te yer alan düzenlemede ise değer artış kazançlarını oluşturan unsurlar sayılarak belirtilmiştir. Burada dikkati çeken husus yasal düzenlemede değer artış kazançları ile ilgili genel bir tanımlamaya yer verilmeksizin hangi kazanç unsurlarının bu kapsamda vergilendirileceğinin sayma yoluyla belirlenmiş olduğudur. Ancak değer artış kazançlarının menkul kıymetlerin, gayrimenkullerin ve diğer mal ve hakların elden çıkarılması karşılığında sağlanan kazanç olarak tanımlanması mümkündür. 4.2.Hisse Senetleri ile Her Türlü Tahvil ve Bonolardan Sağlanan Alım Satım Kazançlarının Vergilendirilmesi 3 GVK mük.m.80/1 e göre ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar vergilendirilecek değer artış kazançları kapsamındadır. Ayrıca GVK geç.m.67 gereğince bankalar ve aracı kurumlar, alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarının alış ve satış bedelleri arasındaki fark üzerinden üçer aylık dönemler itibarıyla tevkifat yapmak zorundadırlar. Tevkifatın oranı hisse Tarihinden Önce İktisap Edilen Hisse Senetleri ile Her Çeşit Tahvil ve Bonolardan Sağlanan Alım Satım Kazançlarının Vergilendirilmesi: tarihinden önce elde edilmiş olan hisse senetleri, her nevi tahvil, bono ile TOKİ, KOİ, ÖİB tarafından ihraç edilmiş olan menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar GVK geç.m.67 kapsamında %10 oranlı tevkifata konu edilmeyecekler ve bunların vergilemesi tarihi itibarıyla geçerli olan hükümler çerçevesinde olacaktır. Tevkifat, tarihinden itibaren ihraç edilen menkul kıymetlerden sağlanan alım satım kazançları üzerinden yapılacaktır. GVK mük.m.81 de yer alan düzenleme kapsamında tarihinden önce iktisap edilmiş her türlü tahvil, bono ile TOKİ, KOİ ve ÖİB tarafından ihraç edilmiş olan menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar ve tarihinden önce elde tutulan diğer menkul kıymetlerden sağlanan alım satım kazançları bu menkul kıymetlerin iktisap bedeli, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen üretici fiyat endeksindeki (ÜFE) artış oranında artırılarak tespit edilir. Ancak bu endekslemenin yapılabilmesi için elde tutma süresinde ÜFE artış oranının %10 veya üzerinde olması gereklidir. Ayrıca bu kazançların 2010 yılı için TL lik kısmı istisnadan yararlanır. Dolayısıyla sadece TL yi aşan kısmın yıllık beyanname ile beyanı gerekir. 8

9 senetlerinden sağlanan alım satım kazançları için tam ve dar mükellef gerçek kişi ve kurumlarda %0 dır. Ancak menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları ile her çeşit tahvil ve bonolardan sağlanan alım satım kazançlarından tam mükellefler için %10 dar mükellefler için %0 oranında tevkifat yapılacaktır. Diğer taraftan menkul kıymet yatırım ortaklığı hisse senetleri hariç, hisse senetlerinin İMKB ye kayıtlı olanlarının bir yıldan fazla süre ile elde tutulduktan sonra elden çıkarılmasından sağlanacak kazançlar tevkifata tabi tutulmayacaktır. O halde gerek bir yıldan az elde tutulan menkul kıymet yatırım ortaklığı hisse senetleri gerekse her türlü tahvil ve bononun alım satımından sağlanan kazançlar üzerinden alım satıma aracılık eden banka veya aracı kurum tarafından yapılan tam mükellefler için %10 ve dar mükellefler için %0 oranındaki tevkifat nihai vergilendirme olarak kabul edilecektir. 4.3.Eurobond Alım Satım Kazançlarının Vergilendirilmesi Döviz cinsinden çıkarılarak yurtdışında ihraç edilen ve eurobond olarak nitelendirilen borçlanma senetlerinden sağlanan alım satım kazançları üzerinden banka veya aracı kurumlar tarafından GVK geç.m.67 kapsamında tevkifat yapılması söz konusu değildir. Söz konusu gelirler, kur farkları dahil olmak üzere yıllık beyanname ile beyan edilerek gelir vergisine tabi tutulacaktır. Diğer yandan söz konusu menkul kıymetlerin elde tutulduğu süre içinde TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranının %10 veya daha yüksek olması halinde iktisap bedelinin endekslenmesi yoluyla alım satım kazancının enflasyondan arındırılması mümkündür. Son olarak GVK geç m.67/7 uyarınca dar mükellef gerçek kişi ve dar mükellef kurumlar tarafından elde edilen eurobond alım satım kazançlarının ihraç tarihine bakılmakzısın beyan dışı tutulduğunu belirtmek gerekir. 4.4.Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinden Sağlanan Gelirlerin Vergilendirilmesi GVK geç.m.67/14 uyarınca bankalar veya aracı kurumlar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmesine dayalı bir işlem yapmaları halinde; vadeli işlem veya opsiyon sözleşmesinin hükmünden yararlanıldığı anda, sözleşmeye baz alınan kıymetin piyasa fiyatına göre oluşan değeri ile işlem fiyatına göre oluşan değeri arasındaki fark üzerinden sözleşmenin sona erdiği tarih itibarıyla tevkifat yapmak zorundadırlar. Tevkifat, tam mükellef gerçek kişilerde % 10, dar mükellef gerçek kişiler ile Türkiye de işyeri veya daimi temsilci bulundurmaksızın bu gelirleri elde eden dar mükellef kurumlarda ise %0 oranında yapılacaktır. Ancak hisse senetlerine veya hisse senedi endeksine dayalı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler için tevkifat oranı %0 olarak belirlenmiştir. Öte yandan tam mükellef kurumlar ve Türkiye de işyeri veya daimi temsilci bulunbulundurarak faaliyet gösteren dar mükellef kurumların kendi aralarında veya Türkiye de işyeri veya daimi temsilcisi bulunsun ya da bulunmasın banka ve diğer finans kurumlarıyla (banka ve finans kurumlarının kendi aralarında yaptıkları işlemler de dahil olmak üzere) yaptıkları vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden doğan kazançlarına tevkifat uygulanmaz. 4.5.Borsa Yatırım Fonu Katılma Belgelerinden Sağlanan Alım Satım Kazançları Borsa yatırım fonu katılma belgeleri, hisse senetleri gibi tedavül kabiliyeti olan sermaye piyasası araçlarıdır. Sözkonusu katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar GVK geç.m.67 kapsamında tevkifat yolu ile vergilendirilecektir. Tevkifat oranı tam mükellef gerçek kişi ve kurumlarda %10, dar mükellef gerçek kişi ve kurumlarda ise %0 olarak belirlenmiştir. 9

10 4.6.İhtiyari Beyan GVK geç.m.67 kapsamında tevkifata tabi tutulan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından doğan zararlar nedeniyle takvim yılı itibarıyla yıllık beyanname verilmesi mümkündür. Sözkonusu beyan sadece menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım-satımına ilişkin olarak yapılacak olup, faiz ve itfa gelirlerinin beyanı söz konusu değildir. Alım satım işlemlerine ilişkin olarak beyan edilecek kazançlardan, aynı türden menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına ilişkin olması şartıyla yıl içinde oluşan zararların tamamı mahsup edilebilecektir. Bu çerçevede i.hisse senetleri; ii.tahvil ve bonolar, iii.katılma belgeleri ile iv.vadeli işlem ve opsiyon sözleşmlerinin alım satımından doğan zararlar, kendi türlerinden olan araçların alım satım kazançlarından indirilebilecektir. İhtiyari beyan kapsamında beyan edilen gelire, GVK m.103 te yer alan artan oranlı vergi tarifesi yerine %10 luk tek oran uygulanacaktır. Beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden yıl içinde tevkif edilen vergiler mahsup edilecek, mahsup edilemeyen tutar ise genel hükümler çerçevesinde yıl içerisinde red ve iade edilecektir. Mahsup ve iadenin yapılabilmesi için tevkif yoluyla kesilen vergilerin beyannameye dahil edilen kazançlara ilişkin olması şarttır. Son olarak, beyan yoluyla mahsup edilemeyen zararların başka gelir unsurlarındaki kazanca mahsubu yapılamayacağı gibi ertesi yıllara devredilmesi de söz konusu değildir. 10

11 MENKUL KIYMET GELİRLERİNDE VERGİLEME 2010 GELİRİN TÜRÜ TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ TAM MÜKELLEF KURUM DAR MÜKELLEF KURUM HİSSE SENEDİ KAR PAYLARI -Tam mükellef kurumlardan sağlanan kar paylarının (tevkifat öncesi tutarın) yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir (GVK geç.m.62 de belirtilenler hariç). Kalan kısmın beyana tabi diğer menkul sermaye iratları, gayrimenkul sermaye iratları ve birden fazla işverenden alınan ücretler ile birlikte toplamı beyan sınırını ( TL) aşarsa tamamı beyan edilir. -Kar dağıtımı yapan kurum tarafından %15 oranında tevkifata tabidir. -Kar dağıtımı esnasında yapılan %15 oranındaki tevkifatın tamamı beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. -Beyana tabi değildir -Kar dağıtımı yapan kurum tarafından (GVK geç.m.62 de belirtilenler hariç) yapılan %15 oranındaki tevkifat nihai vergidir. -Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları ortaklık bünyesinde %15 tevkifata tabidir. -Tam mükellef kurumlardan sağlanan kar payları iştirak kazançları istisnası (KVK m.5/1) kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. -İstisnadan yararlanan kar payını elde eden kurumun bu karı dağıtması halinde gerçek kişilere isabet eden kısım üzerinden %15 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları ortaklık bünyesinde %15 oranında tevkifata tabidir. Ortaklık bünyesinde alınan vergiler kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Dar mükellef kuruma kar dağıtımı yapan kurum tarafından %15 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları ortaklık bünyesinde %15 tevkifata tabidir. Ortaklık bünyesinde alınan vergiler kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Menkul kıymet yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazançları ortaklık bünyesinde %15 tevkifata tabidir tarihi itibarıyla elde tutulan yatırım ortaklığı hisse senetleri kar payları indirim oranı uygulanmak suretiyle enflasyondan arındırılır.

12 MENKUL KIYMET YATIRIM FONU VE BORSA YATIRIM FONU KATILMA BELGESİ GELİRLERİ -Menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinden sağlanan gelirler üzerinden %10 oranında tevkifata tabidir. -Portföyünün sürekli olarak en az % 51'i İMKB de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinden sağlanan kar payları üzerinden tevkifat yapılmaz. -Borsa yatırım fonu katılma belgelerinin gerek fona iadesi, gerekse alım satımından sağlanan gelirler beyana tabi değildir ve bu gelirler üzerinden %10 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinden sağlanan gelirler üzerinden %0 oranında tevkifata tabidir. -Borsa yatırım fonu katılma belgelerinin gerek fona iadesi, gerekse alım satımından sağlanan gelirler beyana tabi değildir ve bu gelirler %0 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinden sağlanan gelirler üzerinden %10 oranında tevkifata tabidir. -Portföyünün sürekli olarak en az % 51 i İMKB de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının 1 yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinden sağlanan kar payları üzerinden tevkifat yapılmaz. -Borsa yatırım fonu katılma belgelerinin gerek fona iadesi gerekse alım satımından sağlanan gelirler üzerinden %10 tevkifata tabidir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. -Menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinden sağlanan gelirler %0 oranında tevkifata tabidir. -Borsa yatırım fonu katılma belgelerinin gerek fona iadesi gerekse alım satımından sağlanan gelirler %0 oranında tevkifata tabidir. REPO GELİRLERİ -%15 oranında tevkifata tabidir. -%15 oranında tevkifata tabidir. -%15 oranında tevkifata tabidir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. -%15 oranında tevkifata tabidir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi beyanname üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. HAZİNE BONOSU, DEVLET TAHVİLLERİ İLE DİĞER TAHVİL VE BONOLARDAN SAĞLANAN FAİZLER -Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen faizler %10 oranında tevkifata tabidir. -Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen faizler %0 oranında tevkifata tabidir. -Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen faizler %10 oranında tevkifata tabidir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. -Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen faizler %0 oranında tevkifata tabidir.

13 HAZİNE MÜSTEŞARLIĞINCA İHRAÇ EDİLEN EUROBOND FAİZLERİ -Kur farkından doğan kısım hariç, elde edilen faizin TL yi aşması halinde tamamı -Kurum kazancına dahil edilerek vergilendirilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANÇLARI -Banka veya aracı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazancı %0 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım ortaklığı hisse senetleri için tevkifat oranı %10 dur. -İMKB de işlem gören ve 1 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları tevkifata tabi değildir. -İhtiyari beyan yolu ile hisse senedi alım satımından doğan zararın diğer hisse senedi alım satımından sağlanan kazançtan mahsubu olanaklıdır. -Banka veya aracı kurum aracılığıyla elde edilmeyen hisse senetlerinden sağlanan diğer alım satım kazançları -Ancak hisse senedinin elde tutma süresi içinde ÜFE nin %10 u bulması durumunda elden çıkarıldıkları ay hariç iktisap bedelinin ÜFE ye endekslenmesi suretiyle enflasyondan arındırılarak kalanın tamamı beyan edilir. -İMKB ye kayıtlı olmayan ancak 2 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları beyana tabi değildir. - Bir vergilendirme dönemindeki işlemlerden doğan alım satım zararları aynı dönemdeki diğer işlemlerden doğan alım satım kazançlarından mahsup edilebilir. -Banka veya aracı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazancı %0 oranında tevkifata tabidir. -İMKB de işlem gören ve 1 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları tevkifata tabi değildir. -Banka veya aracı kurum aracılığıyla elde edilmeyen hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları -Ancak hisse senedinin elde tutma süresi içinde ÜFE nin %10 u bulması durumunda elden çıkarıldıkları ay hariç iktisap bedelinin ÜFE ye endekslenmesi suretiyle enflasyondan arındırılarak lalanın tamamı beyan edilir. -İMKB ye kayıtlı olmayan ancak 2 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları beyana tabi değildir. - Bir vergilendirme dönemindeki işlemlerden doğan alım satım zararları aynı dönemdeki diğer işlemlerden doğan alım satım kazançların mahsup edilebilir. -Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. -Banka veya aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen alım satım kazancı %0 oranında tevkifata tabidir. -Menkul kıymet yatırım ortaklığı hisse senetleri için tevkifat oranı %10 dur. -İMKB de işlem gören ve 1 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları tevkifata tabi değildir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi beyanname üzerinde hesaplanan kurumlar vergisinden mahsup edilir. -İktisaptan itibaren 2 yıl aktifte tutulduktan sonra elden çıkarılan hisse senetlerinden sağlanan satış kazancı 5 yıl süre ile pasifte özel bir hesapta tutulursa satış kazancının %75 i KVK m.5 kapsamında kurumlar vergisine tabi tutulmaz. -Banka veya aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen alım satım kazancı %0 oranında tevkifata tabidir. -İMKB de işlem gören ve 1 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinden sağlanan alım satım kazançları tevkifata tabi değildir. -Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. -Türkiye deki işyerince iktisaptan itibaren 2 yıl aktifte tutulduktan sonra elden çıkarılan hisse senetlerinden sağlanan satış kazancı 5 yıl süre ile pasifte özel bir hesapta tutulursa satış kazancının %75 i KVK m.5 kapsamında kurumlar vergisine tabi tutulmaz.

14 DEVLET TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU İLE DİĞER TAHVİL VE BONOLARDAN SAĞLANAN ALIM SATIM KAZANÇLARI -Banka veya arcı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazançları %10 oranında tevkifata tabidir. -Bir vergilendirme döneminde doğan alım satım zararı aynı dönemdeki aynı tür menkul kıymet alım satımından sağlanan kardan mahsup edilebilir. -Banka veya arcı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazançları %0 oranında tevkifata tabidir. -Bir vergilendirme döneminde doğan alım satım zararı aynı dönemdeki aynı tür menkul kıymet alım satımından sağlanan kardan mahsup edilebilir. -Banka veya arcı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazançları %10 oranında tevkifata tabidir. -Tevkifat yoluyla alınan vergi kurumlar vergisinden mahsup edilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. -Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. - Banka veya aacı kurum aracılığıyla elde edilen alım satım kazançları %0 oranında tevkifata tabidir. -Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. HAZİNE MÜSTEŞARLIĞINCA İHRAÇ EDİLEN EUROBOND ALIM SATIM KAZANÇLARI - Kur farkından doğan kazançlar dahil tamamı beyan edilir. -Bir vergilendirme dönemindeki işlemlerden doğan zararlar aynı dönemdeki diğer işlemlerden doğan kazançtan mahsup edilebilir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. Kur farkından doğan kazançlar -Tevkifata tabi değildir tarihinden önce ihraç edilmiş olanlardan sağlanan kazançların TL yi aşan kısmı VADELİ İŞLEM VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİNDEN SAĞLANAN GELİRLER -%10 oranında tevkifata tabidir. -Bir vergilendirme dönemindeki işlemlerden doğan alım satım zararları aynı dönemdeki diğer işlemlerden doğan alım satım karlarından mahsup edilebilir. -%0 oranında tevkifata tabidir. -Kurumun Türkiye deki işyerince elde edilenler -Diğerleri beyana tabi değildir. -Türkiye de işyeri veya daimi temsilcisi bulunan kurumlar ile işyeri veya daimi temsilcisi bulunsun ya da bulunmasın banka ve finans kurumlarınca elde edilenler tevkifata tabi değildir. -Hisse senedine ve hisse senedi endeksine dayalı olarak yapılan vadeli işlemlerde %0 oranında tevkifat yapılır. -Diğer dar mükellef kurumlar %0 oranında tevkifata tabidir.