El Kitabı. En Vogue Genç kadın öğrencilere çekici bir adım olarak özel tasarlanmış eğitim programı

Transkript

1 El Kitabı En Vogue Genç kadın öğrencilere çekici bir adım olarak özel tasarlanmış eğitim programı 2011

2 Bu yayın isteğe uygun olarak hazırlanmış bir eğitimsel program olup genç kadın öğrenciler için ilgi çekici bir platform yaratmak amacı güden ve Avrupa Komisyonu ile ortaklaşa fonlanan bir proje (n LLP AT-GRUNDTVIG-GMP) olan En Vogue - Genç kadın öğrencilere çekici bir adım olarak özel tasarlanmış eğitim programı. Bu iletişim sadece yazarların görüşlerini yansıtmakta olup, içerdiği bilginin herhangi bir şekilde kullanılmasından Komisyon sorumlu tutulamaz. Proje ortaklığı aşağıda belirtilenler arasında oluşturulmuştur: BEST Institut fürberufsbezogene Weiterbildung und Personaltraining GmbH, Vienna (AT) proje koordinatörü Volkshochschule im Landkreis Cham e.v., Cham (DE) IRFA Sud, Montpellier (FR) IAL Emilia Romagna, Bologna (IT) SURT, Barcelona (ES) Folkuniversitetet, Kristianstad (SE) Careers Europe, Bradford (UK) Çankırı Karatekin Üniversitesi Meslek Yüksekokulu, Çankırı (TR) Proje hakkında daha fazla bilgi adresinde bulunabilir.

3 İçindekiler Giriş 4 Kısım 1 Bu Proje ve doküman hakkında 5 Bölüm 1 Projenin Misyonu 5 Bölüm 2 Bu Dokümanın Geri Planı ve Yapısı 7 Bölüm 2: Hedeflenen öğrenciler hakkında 10 Kısım 3 Toplumda ve iş gücü piyasasında cinsiyet bazında eşitsizlik mevcut mudur? 10 Kısım 4 Nihai Faydalanıcının dünyasının ve durumunun tarifi 17 Bölüm 3: Metodolojik Bilgi 21 Kısım 5 Eğitim Felsefeleri. Konuya Giriş 21 Bölüm 6 Yaratıcılığı artırıcı teknikler 33 Kısım 4: Beceriler ve yetkinlik odağı 37 Bölüm 7 Ana yetkinlikler ve aktarılabilir beceriler 37 Bölüm 8 Girişimcilik Ruhu 40 Bölüm 9 Kritik Başarı Faktörleri 44 KISIM 5: Son sözler 48 Bölüm 10 Sonuçlar ve Uygulama sorunları 48 Ekler 51 Terimler Sözlüğü 51 Teşekkür 52

4 Giriş En Vogue, girişimcilik ruhunun genç bireylerde moda, yaratıcı düşünce ve girişimcilik eğitmenliği aracılığı ile canlandırılması fikri ile geliştirilen bir projedir. Genç zihinler, öğrenme şevkini canlı tutmak için yeni ilham verici fikirlere ihtiyaç duyar. Söz konusu bu türde fikirler, En Vogue ürünleri tarafından yenilikçilik, yaratıcılık ve bağımsız öğrenmeye artan güven aracılığı ile teşvik edilir. En Vogue materyallerini uygulamakta olan öğretmenler, eğitmenler ve rehber danışmanlar, öğrenmeye yeni ilgiyi canlandırmak üzere bu fikirler aracılığı ile teşvik ve motive edilebilir. Burada önem arz eden husus, 18 ila 25 yaş arasında dezavantajlı, düşük seviyede eğitim almış genç kadın öğrencilere eğitim temin etmekte olanların öğretme ve öğrenme şevkini canlı tutabilmek için kendilerine destek ve esinlenecekleri fikirlerin sağlanması lazımdır. Söz konusu bu yaklaşım En Vogue Projesi içinde benimsenmiş bulunmaktadır. Şimdiye kadar okulda ve / veya alışıldık eğitim verme yöntemleri ile can sıkıcı ve şevk kırıcı deneyimlerden geçen Kadın öğrencilerin şevkini yeniden canlandırmayı mümkün kılacak ürünler projede mevcut bulunmaktadır. Ürünler En Vogue El Kitabı ve Alet Kutusu iş gücü piyasasındaki (veya iş gücü piyasasına girmekte olan) genç kadın öğrencileri güçlendirmek üzere gerekli olan bilgiyi yaratıcı bir şekilde öğretmeyi mümkün kılacak desteği sağlayan başlıca iki üründür. Bu doküman, yani En Vogue El Kitabı, öğretmenlere, eğitmenlere ve rehber danışmanlara bir hedef grup ile çalışmak için mevcut en etkin yol üzerine tavsiyede bulunmaktadır. El Kitabı aynı zamanda farklı öğretme stilleri üzerine bilgi vermekte ve kadın öğrencilerin girişimcilik ruhunu uyarmak için onları moda dünyasına davet etmek sureti ile modern bir yaklaşım sunmaktadır. Alet Kutusu ise işbu doküman ile yakından ilişkili olarak işlev görmekte, muhtelif aydınlatıcı materyaller, örnek modeller, yazılı materyaller ve desteğin yanı sıra sınıf ortamında gerçekleştirilecek farklı türde faaliyetler için planlar ve tarifler de temin etmektedir. İlave yayınlar adresinde bulunabilir özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

5 Kısım 1 Bu Proje ve doküman hakkında Bölüm 1 Projenin Misyonu En Vogue projesi genel olarak kadınların tüm Enformasyon Teknolojisi (IT) sektöründe öğrenim ve eğitim programlarından üniversite, endüstri ve bağımsız iş gücü piyasası dâhil, sektörde yüksek performans gösterenlere kadar - önemli oranda az temsil edilmekte olduğu nosyonundan hareketle oluşturulmuştur. Sonuç iki yönlü dezavantajı ortaya koymuştur: bir tarafta bunun anlamı ekonomi için yetenek eksikliği demekken diğer taraftan, iş gücü piyasasına girmekte olan kadınlar için imkân eksikliği veya daha geniş bir topluma katılımda bulunanlar için ise bilgiye daha az erişim anlamına gelmektedir. Ortaklık tarafından masa başı ve sahada gerçekleştirilen araştırmalar 1 hem IT ye erişim hem de IT nin kullanımı açısından ve aynı zamanda bağımsız işçi olarak iş gücü piyasasına girmede daha hala bir cinsiyet farkı olduğunu teyit eder niteliktedir. Mevzu bahis bu durum özellikle sosyal olarak dezavantajlı genç kadınlar veya okulda daha iyi vasıflandırma elde etmeye muktedir olamayan düşük eğitim düzeyindekiler için gerçektir ve kritik önem taşımaktadır. Daha önce belirtildiği üzere son yıllarda ortaklar ( ) tarafından gerçekleştirilen masa başı ve saha araştırmaları, AB de 16 ile 24 yaş arasındaki bireylerde olağan Internet kullanımında %18 artış olduğunu göstermiştir 2. Internet in bu şekilde sık kullanımı, daha genç kuşağın ister kadın veya ister erkek olsun yeni teknolojiler hakkında bazı bilgilere sahip olarak büyüdüklerini göstermektedir yaş grubunda, kadınlar ve erkekler arasında günlük Internet kullanımı açısından fark daha önce belirtilen yaş grubuna göre daha geniştir (yüzde 5 puana mukayese ile yüzde 7 puan). Genişlemiş hali ile Avrupa Birliğinde 3 kadınlar için ortalama %47 erkekler için ise %54 tür 4. Daha önce bilgisayar ve Internet kullanmakta olan kadınlar ve erkekler arasında bir açıklık olduğu gözlemlenmiş olup bahse konu edilen bu açıklık yaş ile birlikte artmakta olmasına rağmen bir yıldan diğerine artış daralmaktadır. Temel bilgisayar becerilerine baktığımız zaman, daha da büyük bir açıklık görmek mümkündür yılında yaş arasındaki genç erkeklerin hemen 1 En Vogue projesinin saha analizi evresi boyunce söyleş ve odak grupları aracılığı ile farklı ülkelerden 200 den faza insane ile irtibatta bulunulmuştur. Bu ülkelere Avusturya, Almanya, Fransa, İspanya, İtalya, İsveç, Türkiye ve İngiltere dahildir. 130 genç kadın ve eğitmen, öğretmen, danışman ve müşavirler gibi 87 uzmandan oluşan farklı paydaşların bir araya getirildiği ve hedefin öğrenme sürecini kapsayan örneklemeye dahil edilen kişiler Proje tarafından derinlemesine niceliksel bilgi toplanmak üzere ele alınmış ve yapısal anketler kullanılarak röportaj yapılmıştır. 2 Avrupa Komisyonu, Bilgi Toplumu ve Medya, Kadınlar ve ICT Durum Raporu 2009, Mart AB (Bulgaristan ve Romanya hariç) 4 Aynı eserde hemen %50 si kadınların %30 u ile mukayese edildiğinde yüksek becerilere sahip olarak dikkate alınmıştır; genişlemiş hali ile Avrupa Birliği için ortalama, kadınlarda %30 ve erkeklerde ise %48 dir 5. Bahse konu edilen bu hedef grubun söz konusu alanlara katılımını teşvik etmek sureti ile onların iş gücü piyasasında daha iyi imkânlara erişimini ve ayrıca sosyal becerilerinin geliştirilmesini mümkün kılmak Avrupa için aşılması gereken bir engeli temsil etmektedir. Girişimcilik beceri alanları mesela, yenilikçilik, yaratıcılık, risk yönetimi ve risk alınması gibi belli bir seri kabiliyet gerektirmekte olup aynı zamanda yapabilirim ve yapmak istiyorum fiillerini içeren davranış biçimi de gerekli bulunmaktadır. Ayrıca gelişmekte olan finansal kabiliyetler ile ekonomik anlayış ve iş anlayışı üzerine odaklanmak için de bir ihtiyaç mevcuttur. Bu proje için gerçekleştirilen araştırmaların ortaya koyduğu gibi, bağımsız iş gücü sektörü boyunca kadınların yeteri kadar temsil edilmemesi genel bir sorun olarak kendini göstermektedir. Genişlemiş hali ile Avrupa Birliğinde, istatistikler erkeklerin kadrolu çalışmak yerine serbest çalışmayı tercih etmelerinin daha olası olduğunu göstermiştir. Gerçekten de ankete tabi tutulan insanlar arasında kadınların %39,4 ü erkeklerin %50,2 si ile mukayese edildiğinde serbest çalışmayı tercih edeceklerini belirtmişlerdir 6. AB nin, yetenek ve yeni iş imkânlarına toplu bir yatırımı olarak kadın girişimciliğini artırmak ve teşvik etmek için cinsiyetler arasındaki bahse konu bu farklılığın üstesinde gelmesi gerekmektedir. Söz konusu durumu daha iyi bir hale getirebilmek için En Vogue projesi, kadın 5 Aynı eserde 6 Avrupa Komisyonu, Flash Eurobarometer, AB Girişimcilik Anketi (25 Üye Devlet), ABD, İzlanda ve Norveç, Analitik Rapor, Saha çalışması: Ocak özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP - 5 -

6 öğrencilerin IT ve ilgili iş konularına katılımını motive etmek ve artırmak ve genç işsizler, etnik azınlıklar gibi toplumun kenarlarında yaşamakta olanlar ile dezavantajlı koşullar ve alanlarda yaşayan kadınlar arasında genel olarak görülen bir fenomen olan eğitimin terk edilmesini engellemek için yetişkin eğitiminde uygulanmak üzere pratik stratejiler öngörmektedir. Bahse konu edilen belli hedef gruplar üzerinde odaklanılması ile En Vogue projesi eğitimin elde edilmesine engel teşkil edebilecek faktörleri ilk önce anlamayı ve bunlara değinmeyi hedeflemektedir. Daha sonra ise, genç kadın öğrencilerin IT işi ile ilgili yetkinlikleri kazanmalarını sağlamak üzere çekici bir yaklaşım temin edilmesi amaçlanmaktadır. Proje genç kadınların ilgi alanlarını yansıtan eğitim içeriği kullanmaktadır. En Vogueöğrenmeye merakın yön verdiği bir yaklaşım üzerine odaklanmakta ve genç kadın öğrencilerin ilgi alanlarını eğitimsel çabanın başlangıç noktası olarak almaktadır. Bu yaklaşım genç kadın öğrencilerin ilgi alanlarına saygı gösteren uygun bir kurs tasarımının, IT ve işletme kursları için motivasyonu, bunlara katılımı ve başarıyı artırdığını varsaymaktadır. Ortaklık tarafından gerçekleştirilen anket, hedef grubun moda dünyasına ve moda ile ilgili konularda büyük ilgisi olduğunu ve bahse konu edilen bu hususların kendi eğitim faaliyetlerine dâhil edilmesinden memnun olacaklarını ortaya koymuştur.moda cinsiyetlerin kalıplaşmış örneklerine hitap ediyormuş gibi algılanabilir fakat aslında bu eğitim ortamlarında güveni oluşturan unsurları dâhil eden bir stratejiyi yansıtmaktadır. Detaylı olarak bakıldığında, yapılan anketin sonuçları göstermektedir ki modaya olan ilgi birçok genç kadını ve özellikle okulu erken bırakanları öğrenmeye itmekte ve bu şekilde eğitim sürecinin sair surette dışında kalacak olan kadın gruplarını eğitime angaje etmektedir. Gerçekte, geleneksel eğitim yöntemlerinin öğrenmek için bir ilgi uyandırması çok muhtemel değildir ve moda konusunun kullanılması eğitimde başarı elde edilmesini sağlayacak koşulların yaratılmasında faydalı olabilir. Öğrenme ile ilgili görevler özellikle okulda olumsuz deneyimden geçmiş olan öğrenciler için daha angaje edici olmaktadır. Kurs içeriği ve katılımcıların ilgi alanları arasında bir bağlantı bulmak son derece önemlidir. Projenin masa başında ve sahada gerçekleştirilen araştırmalarına göre birçok kadın IT ve / veya işletme ile ilgili konulara eğitimlerinde ilgi bile göstermemektedirler çünkü bu konular kendilerinin ilgisini çekmemekte ve / veya kendileri ve yaşamları ile alakalı olarak algılanmamaktadır. Hedef grupların ilgi alanlarına hitap eden ve / veya onların yaşamları ile alakalı olan IT ve işletme / girişimcilik ile ilgili olan konuların bulunması bu hususta asli önem taşımaktadır. Ankete katılan bazı genç kadınların bu konuda söyledikleri bunu göstermektedir, Hayatımda nasıl kullanacağımı bilmeden öğretilenleri öğrenmem mümkün değildir, Yaratıcı olmak istiyorum ve kendi kıyafetlerimi kendim yapmayı isterim, Moda ile ilgileniyorum. Toplumda modaya uygun giyinmelisiniz. Bu nedenle ortaklığın görüşü öğrenmenin eğlenceli, ilgiyi angaje edici nitelikte, zorlayıcı ve aynı zamanda ödüllendiriciolması ve bundan faydalanacak olan nihai kişinin hayatı ile alakalı olması gerektiği şeklindedir. Bahse konu bu gözlemler bazında, En Vogueprojesinin başlıca ürünleri olan El Kitabı vealet Kutusu, yetişkinlere eğitim tedarik edenler ve bunların personelinin dezavantajlı ve kalifiye olmayan genç kadınlar ile ilgilenmelerine ve onlara didaktik bir geçmiş temin etmeye ve moda dünyası ile bağdaştırmak suretiyle öğrenci olarak IT ile ilgili becerilerini ve aynı zamanda girişimcilik ruhlarını geliştirmeleri için gereken araçlara değinmektedir. Öğrencinin motivasyonunu olumlu şekilde yönlendirmek ve dezavantajlı öğrencilerde olumlu motivasyonu geliştirmek genellikle zor olduğu için, En Vogue kavramını eğitimsel ve rehberlik sağlayan danışmanlık faaliyetlerine dâhil etmek sureti ile öğretmenler / eğitmenler ve öğrenci danışmanları öğrencinin eğitim faaliyetlerine katılımını kolaylaştırabilir, başarılarını arttırabilir ve uzun dönemli bir etki olarak, istihdam edilebilme ihtimallerini fazlalaştırabilir. İlgi alanına odaklı pedagojik materyalin kullanılması, sair surette yenilikçi yaklaşımları ve bunlara dâhil edilmiş IT ve işletme ile ilgili içeriği / yönleri reddedecekken, öğrencileri aktif olarak IT ve girişimcilik gibi konulara angaje etmeyi mümkün kılar. En Vogueyaklaşımı sayesinde, öğrenciler yaratıcılıkları, yeniliğe açıklıkları ve girişimcilikleri açısından teşvik edilmekte ve geçmişteki olumsuz öğrenme deneyimlerine alternatif öğrenme kavramları ve yöntemlerinde deneyim elde etmektedirler. Bir sonraki bölüm bu dokümanın yapısı hakkında detaylı bilgi temin edecektir özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

7 Bölüm 2 Bu Dokümanın Geri Planı ve Yapısı AB Enformasyon ve İletişim Teknolojisi (ICT) sektöründe yeniliğin desteklenmesi ve aynı zamanda yeniliğin küçük işletmelere girmesini mümkün kılmak amacı ile dijital ve girişimcilik becerilerinin geliştirilmesi üzerine odaklanılmasını önermektedir. İlaveten, IT ile ilgili becerilerin yanı sıra eğitim ve yaşam boyu sürecek öğrenme politikaları içingirişimcilik de önemli bir AB hedefi teşkil etmektedir. Gerçekte, bu konular ekonomi için iş imkânı yaratmada bir esneklik ve yenikçilik kaynağı olarak görülmesinin yanı sıra bireysel gelişme, tatmin ve vatandaşlık açısından önemli bir imkân da oluşturmaktadır. En Vogue projesi için gerçekleştirilen araştırmaların ortaya koyduğu ve Avrupa dan elde edilen istatistiklerin gösterdiği üzere genelde kadınlar önem arz edecek derecede IT sektörü ve serbest meslek sektöründe yeteri kadar temsil edilmemekte olup bu nedenle hala daha söz konusu tavsiyeleri yerine getirmekten oldukça uzak bulunmaktayız. Projeyi mümkün olduğunca etkin kılmak amacı ile araştırma farklı ülkelerin eğitim alanındaki inisiyatiflerinide incelemiş ve kadın öğrencilerin IT ve ilgili iş konularına katılımını motive etmek ve artırmak ve genç işsizler, etnik azınlıklar gibi toplumun kenarlarında yaşamakta olanlar ile dezavantajlı koşullar ve alanlarda yaşayan kadınlar arasında genel olarak görülen bir fenomen olan eğitimin terk edilmesini engellemek amaçlanmıştır. Bunun çok yönlü bir problem olduğu hakkında görüş birliği mevcuttur ve En Vogue projesi kadın öğrencileri hedefleyen ve onlara iş gücü piyasasında daha iyi imkânlara erişim ve sosyal becerilerini geliştirme imkânı veren gereğinden fazla programı ve inisiyatifi ortaya çıkartmıştır. Bahse konu edilen bu programlar ve inisiyatifler daha detaylı kariyer tavsiyelerinden danışmanlık inisiyatiflerine, deneme bazında iş yerleştirmelerine ve sadece kızlar için olan bilim ve teknoloji kurslarına kadar geniş bir yelpazede değişmektedir. Söz konusu programların çoğunluğu cinsiyet bazında ayırımın üstesinden gelmek ve kadınlar için mesleksel imkânların artırılması üzerine odaklanmaktadır. Bu programlardan birçoğu başarılı bir şekilde genç kadınları, kadınların meslek alanlarının geleneksel olarak dışında kalan formasyonlar ve meslekler seçmeye teşvik etmiştir. Yine de, yıllardır söz konusu programların kullanılıyor olmasına rağmengeleneksel erkeklere ait alanlara girmeyi başarabilen kadınların sayısı hala daha çok azdır (sadece oldukça bağımsız düşünenler için). Bununla birlikte, söz konusu alanlar, okul çalışmalarından etkilenmemiş ve bu tür çalışmaları kendi ilgi alanları ve arzuları ile alakasız görüp ilaveten eğitim veya öğrenim fikrine sıcak bakmayan olağan genç bir kadını çekmekte veya angaje etmekte zorlanmaktadır. En Vogue projesinin amacı, genç kadın öğrencilerin IT ve işletme ile ilgili yetkinlikler elde etmesi için çekici bir yaklaşım geliştirmek üzere ki bahse konu yaklaşım atipik genç bir kadın yerine olağan bir genç kadını angaje edecektir, söz konusu programlar / inisiyatiflerin hem başarısı ve hem de Başarsızlıklarından ders almaktır. Projenin çekirdeğinde, öğrencilerin başarısının başlangıç noktası olarak genç kadın öğrencilerin mevcut ilgi alanlarını almak arzusu yatmaktadır. Daha önce belirtildiği üzere, moda ve moda ile ilgili konular bu çalışmanın odak noktası olarak gelişigüzel bir şekilde seçilmemiştir çünkü proje konsorsiyumu tarafından gerçekleştirilen saha araştırması söz konusu konuların hedef lehtarları derinlemesine angaje ettiğini göstermiştir. Bu El Kitabı ve Alet Kutusumateryalinden de açıkça görüleceği üzere En Vogue projesi motivasyonun, katılımın ve başarının desteklenmesi için uygun kurs tasarımının, genç kadın öğrencilerin ilgi alanlarına gerçekten duyulan saygıya ve ilgi alanlarının geçerli kılınmasına dayanması gerektiği inancını baz almaktadır. Eğer amaç genç kadın öğrenciyi eğitim sürecinin tam merkezine yerleştirmek ve hem onu hem de kendine saygısını güçlendirmek ise, geleneksel pedagojik yöntemlerin etkili olmayacağı açıktır ve öğretmenler ve eğitmenlerin genç kadın öğrencilere ulaşmak üzere yeni yollar yaratmaları gerekmektedir. Bu hedef gruba eğitim sürecinde eşlik edilmesi ve kendi kendine yönlendirilen gelişmelerinde destek verilmesi lazımdır. Söz konusu grup mensupları üzerinde bütünsel, katılımcı ve deneysel yaklaşımların kullanılması tercih sebebidir. (Bir eğitim uzmanının kotasyonu.) En Vogue projesinin anahtar noktası eğitimcilerin öğretecekleri şeyleri aktarma yollarını değiştirmektir. Bu türde bir hedef için öğrenmenin eğlendirici ve öğrenciyi angaje edici bir deneyim olması gerekmektedir. Gerçekten de, bahse konu özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP - 7 -

8 edilen anketlere dâhil olan uzmanlar, açık bir şekilde, katılımcılar için karmaşık fikirleri veya yetkinlikleri ilginç hale getirmenin zor bir iş olduğunu kabul etmektedirler. Fakat eğer eğitmenler öğrencilerin kendi yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini kullanmalarını mümkün kılabilirlerse, elde edilecek pedagojik başarı son derece etkili ve bireyler için faydaları uzun süreli olacaktır. İlaveten gerçekleştirilen araştırma faaliyetleri esnasında, okuldan çok az veya hiç bir vasfa sahip olmadan ayrılan genç kadınların girişimcilik becerileri ve IT yetkinliklerini geliştirmeyi hedefleyen En Vogue ana ürünlerinin geliştirilmesi safhasında kullanılabilecek didaktik araçlar ve fikirler açısından En Vogue ortaklığı ayrıca en iyi uygulamalara da bakmıştır. Daha önce de belirtildiği üzere, sonuçlar öğrencileri motive etme ve onların öğrenme başarılarını olumlu yönde etkilemenin önemli bir yolunun öğrencilerin ilgi alanları üzerine odaklanmak ve onların karşılıklı etkileşimini sağlamak olduğunu teyit etmiştir. Bu nedenle, En Vogue ana ürünlerinin (El Kitabı ve Alet Kutusu)uygulamada başlıca itici unsur, öğrencilerin öğrenme sürecine aktif olarak katma olasılığını artırmak üzere öğrenci merkezli ilgi alanı bazlı öğretimin kullanılması olmuştur. Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu gibi, en etkin öğrenme, öğrencilerin kendileri için şahsi anlam taşıyan ve alakalı konulara ve daha önceki bilgileri ve ilgi alanlarına bağlantı yapabildikleri didaktik faaliyetlere odaklanma imkânları olduğunda mümkün olmaktadır. Bu ayrıca eleştirisel düşünce ve derinlemesine anlayışın gelişmesine de yardımcı olmaktadır. En Vogue El Kitabı ve En Vogue Alet Kutusuözellikle kendi kendine yönlendirilen ve kişiselleştirilmiş öğrenme süreci için geniş kapsamlı kavramlar ve eğitim materyali temin etmektedir. Buradaki odak noktası öğrencinin yaratıcılık, özbilinçlilik, bağlılık, yenilikçilik ve girişimciliğinin uyarılmasıdır. Ortaklık, moda yolunun belli didaktik yaklaşımlar ile birlikte IT, girişimcilik ve sosyal becerilerde eğitim vermek için son derece etkili olduğuna inanmakta olup bunun nedeni söz konusu hedef grup için asli önem taşıyan şekilde güvenli ve destekleyici bir ortamın yaratılmasıdır.en Vogueürünleri, söz konusu genç kadınların kendilerini başarısız hissetmelerine neden olan en geleneksel resmi okul müfredatı ile mukayese edildiğinde genç kadının öğrenme motivasyonunu artıracak olumlu koşulların oluşturulmasını amaçlamaktadır (doğrudan sürece dâhil etmek, eğlence, seçenek ve sosyal etkileşim sağlamak sureti ile). El Kitabının Bölümlerinin tarifi Detaylı olarak En VogueEl Kitabı öğretim ve eğitim tedarikçilerine ilgi çekici bir eğitim gündemi geliştirebilmeleri için faydalı unsurları cinsiyet eşitliğinin çeşitli yönlerini dâhil etmek ve aynı zamanda genç kadınların ilgi alanlarını yansıtan öğrenme içeriğini sunmak sureti ile temin eder. El Kitabının 2. Bölümü genç kızların dünyası hakkında bilgi verir ve aynı zamanda onların gereksinimleri, korkuları ve belli alt grupların davranış biçimlerine genel bir bakış sağlar. Ayrıca bu bölüm, başta IT ve işletme ile ilgili konular olmak üzere geleneksel eğitim kurslarına muhtelif nedenlerle katılmaya isteksiz olan bu genç insanlara motivasyon vermek üzere kullanılabilecek talimatları ve yaklaşımları da içerir. İlaveten, onların iş gücü piyasasının gerçeklerinden tamamen haberdar olmasını sağlamak ve onlara ilgili becerilerini geliştirme imkânı vermek sureti ile Genç Kadın Öğrencilerin istihdam edilebilirliklerini artırmaya çaba gösterir. Bölüm 3 En Vogue projesinin altında yatan pedagojik prensipleri tarif etmektedir. Kendi kendine yönlendirmeli öğrenme (SDL), gayri-resmi ve kooperatif öğrenme, akranlar arası öğrenme ve özel ders alma üzerinde özellikle durulmaktadır. Ayrıca bu bölümde öğrencilerin yaratıcılıklarının, ilgi alanları ve katılımlarının desteklenmesi ve teşvik edilmesinde ortamların önemide gösterilmektedir. En Vogue El Kitabı sadece uygun öğretme yöntemleri temin etmeye çaba göstermekle kalmamakta fakat ayrıca sosyal olarak dezavantajlı olan genç kadınların istihdam edilebilirliğini artırmak anahtar yetkinliklerin elde edilmesi üzerine de odaklanmaktadır.bölüm 4projenin kapsadığı başlıca yetkinlikleri ana hatları ile belirtmekte ve analiz etmektedir. El Kitabının son bölümü (Bölüm 5) dokümanı ve ortaklığın deneyiminden elde edilen sonuçları özetlemekteve En Vogue araçlarının uygulanması ile ilgili sorunları müzakere edip proje esnasında araçların öncü testi ile ilgili geri bildirimde bulunmaktadır. El Kitabının teorik kavramlarını tamamlayıcı nitelikte ve El Kitabına çapraz referansta bulunan En Vogue Alet Kutusu öğretmenlere ve eğitim tedarikçilerine pratik 2011 özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

9 pedagojik araçların bir koleksiyonunusunmakta olup bunlardan her biri öğrenme hedefleri, sınıf ortamında gereken materyaller açısından detaylı olarak tarif edilmiş ve uygulanmaları için görev bazında talimatlar verilmiştir. REFERANSLAR: Avrupa Komisyonu,Bilgi Toplumu ve Medya, Kadın ve ICT Statü Raporu 2009, Mart 2010 Avrupa Komisyonu, Flash Eurobarometer, AB Girişimcilik Anketi (25 Üye Devlet), Amerika Birleşik Devletleri, İzlanda ve Norveç Analitik Raporu, Saha Çalışması: Ocak 2007, Rapor: Nisan 2007 özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP - 9 -

10 Bölüm 2: Hedeflenen öğrenciler hakkında Kısım 3 Toplumda ve iş gücü piyasasında cinsiyet bazında eşitsizlik mevcut mudur? Bu Kışımın amacı, kadın/erkek ve Avrupalı perspektifinden genç kadınların karşı karşıya kalacakları iş gücü piyasası durumunu daha iyi anlamak üzere temel cinsiyet ile ilgili bazı kavramları sunmaktır. Toplumda kadın/erkek eşitsizliği? 7 Ataerkil sistem erkeğin kadın üzerinde erkek servet, statü ve güç açısından hâkimiyet kurduğu sosyal, politik ve ekonomik bir organizasyonu teşkil eder. Bu hegemonik cinsiyet modeli toplumu cinsiyet hiyerarşisi bazında organize eder ve hem kadınlar hem de erkeler için olumsuz sonuçlara sahiptir. Ataerkil sistemin en önemli ifadelerinden bir tanesi erkek egemenliği olup kişinin dünyaya bakışının merkezine erkekleri ve erkeklere ait görüşüyerleştirme uygulaması olarak tarif edilir. Erkek egemenliği erkeklere ait değerleri ve uygulamaları norm / kural olarak kabul eder. Ataerkil sistem içinde ve bu sistemin işlevsellik mekanizmalarını anlayabilmek için cins ve cinsiyet arasında ayırım yapmak önem taşımaktadır. Cins kadın ve erkek arasındaki biyolojik farka değinmektedir. Cins davranış biçimlerini, tutumları ve değerleri belirlememektedir. Diğer taraftan cinsiyet kadın ve erkek arasındaki farka değinmektedir; bu sosyal cinsiyettir. Cinsiyetin sosyal olarak yapılandırılması sosyalleşme denen bir süreç aracılığı ile kadın ve erkek tarafından öğrenilmekte, özümsenmekte ve yeniden oluşturulmaktadır. Sosyalleşmetopluma hâkim olan kurallar ve değerleri kadınlar ve erkeklerin özümsediği, anladığı ve kabul ettiği bir süreçtir. Cinsiyet ve cinsiyet rolleri işte bu süreç aracılığı ile öğrenilir. Cinsiyetin sosyalleşmesi her bir cins için toplum tarafından kabul edilen değerleri, tutumları ve davranış biçimlerini beslemekte ve söz konusu bu cinsiyet normlarının dışında kalan diğerlerini ise yasaklamaktadır. Bu şekilde davranmak, cinsiyetin sosyalleşmesinin ataerkil değerleri yeniden oluşturmasına neden olmaktadır. Bu cins ayırımı yapan bir süreç olup 7 SURT (2010). SPREAD. Cezaevi personel için cinsiyet şidddeti üzerine eğitim paketi. ² Bergara ve diğerleri, 2008 kadınlara karşı ayırım yapmakta ve onları baskı altına almakta ve aynı zamanda erkekleri de kısıtlamaktadır. İşte bu sosyalleşme süreci vasıtası ile cinsiyetin kalıplaşmış örnekleri muhafaza edilmekte ve yeniden yaratılmaktadır. Cinsiyetin kalıplaşmış örnekleriait oldukları cins nedeni ile insanlara değerler ve davranış biçimleri atfeden önceden edinilmiş fikirler bazında belli bir cinse atanan bir seri nitelikler ve belli karakteristiklerdir. Cinsiyetin kalıplaşmış örnekleri kadınların ve erkeklerin davranış biçimlerini etkiler. Takip eden liste bazı cinsiyet kalıplarının nasıl oluştuğunu göstermektedir. Birisi aşağıdaki gibi davrandığında... Eğer söz konusu kişi kız ise... O,... Eğer söz konusu kişi erkek ise.. O,... Israrlı İnatçı Azimli Hassas Narin Efemine Çekinmesiz Edepsiz Hoş Söz dinler Uysal Zayıf Canlı / heyecanlı İsterik Hırslı Cüretli Düşüncesiz Cesur Meraklı Her şeye karışan Akıllı Paylaşmayan Egoist Kendi malını savunan Yukarıdaki tablodada gösterildiği üzere, aynı davranış biçimi kişinin cinsine göre farklı olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle varılan kararlar ve hükümlerin bireysel oluşumlar değil fakat bu cinsiyet ayırımı bazındaki sosyalleşmenin bir sonucu olduğunu akılda tutmakta fayda vardır. Söz konusu bu süreç cinsiyetlere ait kalıpları nötr hale getirmekte ve bu şekilde mevzu bahis kalıplar görünmez ve doğal bir hale gelmektedirler. Bu cinse bağlı sosyalleşme süreci bazında erkekler erkeksi bir rol ile ilişkilendirilmektedir. Toplum onların güçlü, aktif, bağımsız ve cesur olmasını beklemektedir. Ve bunun aksine kadınlar ise dişi bir rol ile bağdaştırılmakta olup çok kere 2011 özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

11 daha düşük sosyal prestije sahip olmaktadırlar. Onların ise duygusal, pasif, bağımlı ve korkak olması beklenmektedir. Cinsiyetlerin kalıplaşmış örnekleri, kadın ve erkeğin oluşturdukları ilişkilere şekil verir ve bu hem genelde dünya ve özelde ise iş gücü piyasası için geçerlilik arz eder. Genel olarak, cinsiyet bazında roller hayatın üretici kısmını (ailenin başı, üretken endüstri çalışanı, kamu alanı, gelir kazanan, görünürlük) erkeklere atfederken üreme ile ilgili kısmı (aile desteğinin başı, üretken iş, özel alan, ev işi, çocukların eğitimi, yaşlıların veya özürlülerin bakımı, hiç veya çok az gelir kazanma ve işçilik ve sosyal görünürlüğün olmaması) kadınlara ayırmaktadır. İşin bu şekilde cinsler arasında bölünmesi erkeklerin evin ekmeğini kazandığı ve kadınların ise ev işlerini yaptığı modelin bir ifadesini teşkil etmekte olup bu tür bir yaklaşımın, günümüzdeki Avrupa iş gücü piyasasına kadınların katılımı ve buradaki konumları açısından olumsuz sonuçları olmaktadır. Mevcut cins cinsiyet sistemi bir cinsiyet bazlı hiyerarşi oluşturmaktadır.söz konusu sistem kadınlar ve erkekler arasında eşit olmayan bir güç ilişkisi kurmakta ve buda bilginin, mülkün, gelirin, sorumlulukların ve hakların eşit olmayan bir şekilde dağılmasına neden olmaktadır. Cins farklılıkları bazen eşitsizliği haklı göstermek için kullanılmaktadır. Fakat kadınlar ve erkekler arasında eşitsizliği ima edecek herhangi bir geçerli / yasal neden mevcut değildir. Genel olarak ataerkil sistemlerde kadın ve erkeğin toplumda ve özellikle iş gücü piyasasında aynı imkânlara, koşullara ve kaynak erişimine sahip olmadığı bilinmekte ve deneyimlerle yaşanmaktadır.istihdam oranları, ücretler, çalışma saatleri, sorumluluk pozisyonu, bakım ve ev işlerinin paylaşılması ve fakirleşme riski açılarından cinsiyetler arasındaki açıklık günümüzde birçok toplumda ısrarla devam etmektedir. Bu açıdanen VogueAlet Kutusucinsiyet sistemini ve kadın ile erkek arasında gücün adil olmayan bir şekilde dağılımını sorgulamakta çok faydalı olabilecek farklı faaliyetler sunmaktadır. Pantolonu kim giyiyor (araç nº 87) veya İş gücü Piyasasında farklı roller (araç nº89) gibi araçlar, mesela özellikle iş gücü piyasasında cinsiyetin sosyal doğasını ve cinsiyet rolleri ve kalıplaşmış modellerin yayılmasını araştırabilir. Söz konusu bu araçlar cinsiyet bazlı rollerin kalıplaşması algılamalarının ve bunların iş gücü piyasasına kadınlar ve erkeklerin katılımı üzerinde olan etkilerini sorgulamakta kullanılabilir. Cinsiyet ve Avrupalı perspektifinden iş gücü piyasası gerçeği Kesin olan bir şey, son on yıllık dönemlerde toplumda genel olarak ve iş gücü piyasasında da özel olarak, bilhassa kadınların özgürlüğüne kavuşması ile ilgili olarak önemli sosyal değişiklikler ve dönüşümler yer almıştır. Bu bakımdan mesela, kadınların iş gücü piyasasına katılımı katlayarak artış göstermiştir. İş gücü piyasasına kadınların aktif katılımı bir yaşam projesi olarak anlaşılmakta olup bu otonom olma, ekonomik bağımsızlığa sahip olma ve kişinin kendi sosyal prestijini artırma olasılığını temsil etmektedir. Bununla birlikte, kadınların iş gücü piyasasına daha fazla katılıyor olmasına henüz daha cinsler arasındaki eşitlikte bir artış eşlik etmemektedir. İş gücü piyasasında kadınların durumu kötü koşullar, daha yüksek esneklik ve istikrarsızlık ile erkeklerden daha düşük ücretlerle karakterize olmaktadır. İş gücü piyasası ile ilgili olarak kadınların durumu hala daha birçok Avrupa ülkesinde Erkeklerin Hâkim olduğu Cinsiyet Modeli tarafından koşullanılmakta olup, iş gücü cinsler bazında bölünmekte ve iki kürenin mevcudiyetinden söz edilebilmektedir; üretici küre erkeklere atfedilirken üreme / üretkenlik küresi kadınlara atanmaktadır. Söz konusu bu iki kürenin mevcudiyeti fazlası ile birbirine bağlıdır ve ekmeği kazanan erkek / ev işini yapan kadın modelini korumakta ve kadınların iş gücü piyasasına erişimi ve katılımı açısından son derece hasar verici sonuçlar doğurmaktadır. Erkek Hâkimiyetinde cinsiyet modeli işçiliğin dar ve erkek merkezli bir kavramını oluşturmuştur. Klasik ekonomi teorilerinde belirtildiği üzere, iş gücü sadece piyasada ekonomik değeri oluşturan unsur olarak algılanmaktadır. İş gücü üretici görevler ve tekabül eden ücreti ile birlikte istihdam ile bağdaştırılmaktadır. Üreme işi ise oldukça görünmez bir hale gelmekte, hiç bir ekonomik değer taşımamakta veya düşük ekonomik değer taşımakta ve bunun sonucunda da herhangi bir sosyal değere sahip olmamaktadır. Bununla ilgili olarak En VogueAlet Kutusu El Yapımı Tasarım aile tasarımcılarının geçmişi (araç nº 18) başlıklı faaliyeti içermekte olup söz konusu faaliyettoplum içinde kadınların katkılarını görünür hale getirmeyi amaçlamaktadır. Burada özellikle, jenerasyonlar boyunca kadınlara ayrılan ev ve bakım işleri ile ilgili yetkinlikler ve teknik özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

12 bilgiyi aydınlatmak amaçlanmaktadır. Söz konusu faaliyet, resmi piyasanın ötesine taşınıyor olmakla beraber bu işe değer verilmesine yardımcı olacaktır. Birçok Avrupa ülkesinde iş gücü piyasasında kadınların durumubüyük ücret farklılıkları, geçici işlerde daha yüksek yüzde de kadının çalışması, promosyon şansı daha az olan düşük vasıftaki işlerde kadın çalışanların daha fazla oranda bulunması ile karakterize olmaktadır. Bunun sonucu ise yüksek kalifiye ve iyi ücret ödeyen iş pozisyonlarında kadınların mevcudiyetinin az olmasıdır. İş gücü piyasasında kadınlar ve erkeklerin farklı bu duruma gittikçe artan bir şekilde istikrarsızlaşan iş gücü piyasası sürecinin bağlamında bakılmalıdır. Bunun anlamı garantili ve daimi istihdamdan daha az ücretli ve genel olarak iş güvenliği daha az olan işlere doğru artan bir dönüşüm mevcuttur. Bu genel çerçeve içerisinde, kadınların iş gücü piyasası ile oluşturduğu ilişki ile ilgili çeşitliyönler mevcuttur. Sözkonusu bu ilişki takip eden dört unsur ile karakterize olmaktadır ve bu unsurlar birbirleri ile fazlası ile bağlantılıdır 8 : 1. Mevcut Olmama: hareketsizlik, işsizlik, geçici veya yarı zamanlı işler kadınların iş gücü piyasasına katılımını karakterize eden yönlerdir. Yıllar içinde, kadınlardaki işsizlik oranı erkeklerdekinden fazla olarak gerçekleşmiştir. Mesela 2006 yılında, AB de kadınların işsizlik oranı %9 iken erkeklerinki %7.6 olmuştur. Son iki yıl içerisinde ve global ekonomik kriz nedeni ile istatistikler erkeklerde artan işsizlik oranını göstermekte olup bu ilk defa kadınlarınkinden daha fazladır. Mart 2010 'daerkeklerin işsizlik oranı %9.8 iken kadınlarınki %9.4 olup yüzde 0.4 daha azdır. Ulusal seviyede İngiltere de işsizlik oranı erkekler için %8.9 kadınlar için ise %6.6 dır. Almanya da ise bu oran erkeklerde %7.8 kadınlarda %6.4 olarak gerçekleşmiştir yılında bazı AB ülkelerinde erkekler için işsizlik oranı hala daha kadınlarınkinden fazla olmakla beraber aradaki açıklık önemli oranda daha azdır. Mesela İspanyada erkekler ile kadınların işsizlik oranı arasındaki fark 2006 yılında %5.3 seviyesine ulaşmakla beraber 2010 yılında bu fark %0.2 seviyesine inmiştir. Bununla birlikte, Şubat 2011 de, AB ülkelerinin çoğunluğundakadınlar için olan işsizlik oranı tekrardan erkeklerinkinden yüksek çıkmaya başlamıştır. 8 Eurostat Kadınların istihdam oranı son on yıllık dönem içerisinde yüzde 7.1 artarak 2008 yılında %59.1 seviyesine ulaşmış olup bu nedenle kadınlar ve erkeklerin istihdam oranları arasındaki fark 2008 yılında 1998 yılındaki yüzde 18.2 seviyesinden yüzde 13.7 seviyesine inmiştir. Bu dönemde kadınların istihdam oranındaki artış İspanya da (1998 de %35.8seviyesinden 2008 de %54.9 seviyesine) ve İtalya da (1998 de %37.3 seviyesinden 2008 de %47.2 seviyesine) oldukça pozitifken İsveç (%67.9 den %71.8 e), Avusturya ( %58.8 den %65.8 e) veya İngiltere de (%63.6 den 65.8 e) daha hafif bir artış göstermiştir. Türkiye de, kadın iş gücü katılım oranı son yıllardaki kısmi bir artışa rağmen geçtiğimiz 20 yıldır düşmektedir.1988 yılında katılım oranı %34.3 iken 2008 yılında %25.4 seviyesine düşmüş bulunmaktadır. Erkekler için iş gücü katılım oranı % 71.8 dir. Hareketsizlik ile ilgili olarak, aktif olmayan insanlar arasında kadınlar fazlası ile temsil edilmektedir. Avrupa da kadınlar yaşları arasında aktif olmayan 63 milyon insanın 2/3 ünden fazlasını temsil etmektedir. 16 yaşın üstünde olup çalışmayan, iş aramayan veya çalışamayan insanlara değinen inaktivite (hareketsizlik) istatistiği kavramı ile ilgili ilginç bir gözleme ilgi çekmekte fayda vardır. Bu kavram ev işi ve bakım işini üstlenen kadınları kapsamaktadır. İnaktivite kavramı işin erkek egemen tanımı için ki söz konusu tanım üretim küresinde gerçekleştirilen işidikkate alırken üreme küresindekini göz ardı etmektedir; yani sosyal hayatın devamı için vazgeçilmez ve asli olan iş. Kadınlar ayrıca, her zaman istihdam edildikleri kayıtlara geçmeyen yarı zamanlı işsizler (daha fazla saat çalışmayı arzu eden yarı zaman bazında çalışanlar) arasında da fazlası ile temsil edilmektedir yılında AB de istihdam edilmekte olan kadınların %31.4 ü yarı zamanlı işlerde çalışmakta iken erkeklerin sadece %7.8 i kendilerini bu durumda bulmuştur. Söz konusu oran İsveç (%39.85), İngiltere (%41.35) ve Avusturya da (%41) %35 i geçmektedir. Diğer taraftan İspanya (%22.5) ve İtalya da (%15.7) %20 civarında bulunmaktadır. Her halükarda yarı zamanlı istihdam edilme oranı erkekler arasında %12 seviyesinin üstündedir. Yarı zamanlı işe sahip olmanın sonuçları farklı ve çeşitlidir; daha düşük ücretler, sosyal güvenlik sistemine daha düşük katkıda bulunulması ve daha düşük promosyon şansı diğer türde işler ile olan ücret açıklığını artırmaktadır. Geçici sözleşmeler 2011 özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

13 ile ilgili olarak 2006 yılında Avrupa da istihdam edilmekte olan kadınların %14.9 unun ve erkeklerin ise %13.9 unun geçici sözleşmesi mevcuttur. Bu oran mesela İspanya gibi ülkelerde daha da yüksek olup 2007 yılının son üç aylık döneminde kadınlar için %32.7 ve erkekler içinse %26 seviyesine erişmektedir. Bu nedenle kadınlar iş gücü piyasasında daha yüksek istikrarsızlık ile karşı karşıya kalmaktadırlar. 2. Aşağısı sakal yukarısı bıyık olayı :Her iki durumda da erkek ekmeği kazanan ve kadında ev işlerini yapan olarak, kadının kendi iş gücü yolunu düzeltmeye çalışması halinde karşılaştığı olaylara değinilmektedir hatta bu uygun niteliklere sahip olmayanlar için üstesinden gelinmesi daha da zor olan bir durumdur. Yukarıda bıyık olması kadınların terfilerinde karşılaştıkları zorluklara değinmektedir. Bu kadınların karar verici pozisyonları elde etmesini engelleyen görünmez bir bariyerdir. Yukarıda bıyık olması hali gayri resmi normlara, kültüre ve kadınların organizasyon içinde yüksek pozisyonlar işgal etmesine engel olan organizasyon içinde oluşturulmuş dolaylı ayırıma atıfta bulunmaktadır. Bu uygulamalara örnekler aşağıda belirtildiği şekilde olabilir: İş pozisyonlarına atamaların objektif önceden belirlenmiş prensipler yerine şahsi atamalar ile gerçekleştirilmesi. Sorumluluk taşıyan görevleri kadınların yerine getiremeyeceğine dair ön yargı. Eğitime erişimde ve bir organizasyon içinde ilerlemek için asli önem taşıyan resmi ve gayri resmi ağların bir parçası olmakta karşılaştıkları güçlükler Gerçek bir çifte uğraş (hem ev de ve hem de işte çalışmak) ve yaşam iş dengesini elde etmekte zorlanmak. 9 Kadınların ve erkeklerin mesleklerinin seviyesi ve statüsü açısından önemli farklılıklar mevcuttur. Türkiye de kadınların sadece %5.4 ü kentsel bölgelerde karar verici pozisyonlarda veya üst seviye müdürler ve direktörler olarak istihdam edilmiş durumdadır yılında AB seviyesinde kadınlar borsada kote edilmekte olan şirketlerin en yüksek karar verici organlarının üyeliklerinde %11 oranında temsil edilmekte idiler. Bahse konu oran İsveç 'te %20 seviyesinin üstünde (%27) iken İtalya da %5 in altındadır yılı, yaş araı kadınların istihdam oranı çocukları 12 yaşın altındaysa % 67oranındadır. Olmadığı durumlarda bu oran % 78 5 olmuştur ve olumsuz 11 5 puan fark göstermektedir. İlginç olan 12 yaşın altında çocukları olan erkeklerin istihdam oranı olmadığı (% 84.8) zamana oranla önemli ölçüde daha yüksektri (% 91 6). Aşağıda bıyık olması ise kadınların iş gücü piyasasında daha düşük pozisyonlarda konsantre olmasına değinmektedir. Bu pozisyonlar en düşük ücretli ve en fazla çalışılması gereken pozisyonlardır. Yukarıda bıyık aşağıda sakal olması durumu yatay ve dikey ayırıma yol açmaktadır. 3. Yatay ve dikey ayırım:son yıllarda kadınlar arasında eğitim seviyesi önemli oranda artmış olmasına ve üniversite mezunu kadınların şimdi erkeklerdendaha fazla sayıda olmasına rağmen (AB de 2006 yılında bütün konularda mezun olanların %59 u) kadınlar geleneksel olarak feminize edilmiş ve sıklıkla daha düşük ücretli (sağlık ve bakım hizmetleri, eğitim, vs.) işlere konsantre olmaya devam etmekte ve ayrıca toplumun bütün alanlarında daha az sayıda sorumluluk getiren pozisyonu işgal etmektedirler.işte bu yatay ve dikey ayırım olarak adlandırdığımız durumdur. Yatay ayırımkadınların ekonominin belli sektörlerinde yoğunlaşmasına değinmektedir. Gerçekten deerkeklerden çok kadınlar AB de istihdamedilmelerinde bir kaç faaliyet sektöründe yoğunlaşma eğilimindedirler. Söz konusu bu konsantrasyon ilaveten, zaman içinde azalmaktansa artıyor gibi durmaktadır. Kadınlar temel olarak hepsi hizmet temin edilmesini içeren altı faaliyet sektörüne konsantre olmuş bulunmaktadır.bu sektörler sağlık hizmetleri ve sosyal işler, perakende, eğitim, kamu idaresi, işletme faaliyetleri ve oteller ile restoranlardan oluşmaktadır.kadınların istihdamı sadece sektörler boyunca dengesiz olarak yapılmakla kalmamakta fakat ayrıca kadınların hâkim olarak çalıştıkları sektörler erkeklerin konsantre olduklarından da farklı bulunmaktadır. Bahse konu bu sektörler içinde kadınlar sadece bir kaç meslek üzerine daha fazla konsantre olmuş durumdadır. Hem sektörler ve hem de meslekler açısından kadınların çoğunluğu düşük sosyal kabul, düşük ücretler ve kötü çalışma koşulları ile karakterize olmaktadır. Kadınların ilk 6 sektörde konsantrasyon dereceleri ülkeden ülkeye değişmekle beraber, 2005 yılında bütün ülkelerde bu oran %502 nin üstünde olup her durumda erkeklerinkinden daha fazladır yılında ilk altı sektörde istihdam edilen kadınların konsantrasyonu %71 ile İsveç te en yüksek olup bunu %68 69 ile İngiltere takip etmektedir. Söz konusu konsantrasyon İtalya da %58 in altındadır. En Vogue projesi çerçevesinde ve proje içinde IT ile ilgili hususlarının alakasını özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

14 hesaba katarak, IT mesleklerinde istihdam edilmekte olan kadınlar ve erkeklerin durumunu üzerine özel olarak odaklanmakta fayda vardır. AB boyunca bilişim işlerinde kadınlara göre çok daha fazla sayıda erkek istihdam edilmektedir yılında AB de istihdam edilmekte olan erkeklerin %2.6 sı bilişim profesyoneli veya bilgisayar yardımcı profesyoneli olarak çalışırken bu oran kadınların %0.7 si ile mukayese edildiğinde hemen hemen dört katı daha fazladır. İlaveten, bilişim işlerinde istihdam edilmekte olan kadınlar ve erkekler arasındaki açıklık hemen bütün AB ülkelerinde zaman içinde daralacağına daha da genişlemektedir. Bununla birlikte, açıklığın daralması için herhangi bir uzun dönemli eğilime dair bir işaret gözükmemektedir. Gerçekten de, bilişim işlerinde istihdam edilmekte olan erkekler ve kadınların oranı arasındaki fark daha yaşlı olan jenerasyonlarda daha da fazladır. Bilişim işlerinde kadınların gereken mevcudiyeti üzerine odaklanarak ve toplumda IT nin devam etmekte olan ilgisini dikkate alaraken VogueAlet Kutusubazı redaksiyon veya tasarım programları ile uygulamalarda bulunmak üzere bazı faaliyetler içermektedir, mesela Doğru boyutu nasıl buluruz? (araç24) veya Dijital fotoğrafçılık ana sınıfı (28). Bahse konu bu faaliyetler ile genç kadınlar seçtikleri bazı kıyafetlerin fotoğrafını çekmek üzere kamera kullanacaktır. Ayrıca Photoshop veya diğer uyarlama programlarını kullanmak sureti ile elde ettikleri imajlar ile kolaj hazırlayabileceklerdir.bunu takiben çalışmalarını Power Point Sunum formatını kullanarak sınıfa sunacaklar ve temsil edilmekte olan kıyafetler ile ilgili duyguları ve deneyimleri üzerinde yorumda bulunacaklardır. Bu süreçten geçmek sureti ile öğrenciler IT kabiliyetleri edineceklerdir. En Vogueprojesi içinde diğer bir ilgili yön, Genç Kadın Öğrenciler arasında girişimcilik ruhunun elde edilmesidir yılında endüstri ve hizmet sektöründe bağımsız çalışan kadınlar, AB de söz konusu sektörlerde çalışan toplam kadınların %11.5 ini temsil etmekte olup bu sektörlerde bağımsız çalışan erkeklerin oranından (%18.7) oldukça az bulunmaktadır. AB boyunca önemli Farklılıklar mevcuttur: İspanya da fark 13 puandır (bağımsız çalışan kadınların oranı %17 erkeklerinki ise %30 dur). Almanya da fark 6 puan olarak rapor edilmiştir (bağımsız çalışan kadınların oranı %4 erkeklerinki ise %10 dur). Aynı şekilde, işin sahibi kendileri olsun veya olmasın, işletme yöneten kadınlara mukayese ile çok daha fazla sayıda erkek mevcuttur. Bu duruma dikey ayırım adı verilmekte olup profesyonel hiyerarşinin belli seviyelerinde kadınların konsantrasyonu veya fazlası ile temsil edilmesi olarak anlaşılmaktadır. Şirketlerin direktör, müdür ve üst yönetici pozisyonları açısından kadınlar ve erkekler arasında önemli bir fark vardır. Bahse konu edilen bu pozisyonları işgal etmekte olan erkeklerin oranı ortalamada 2005 yılında kadınların iki katından fazladır. Türkiye de durum aynen kendini göstermektedir; kadınların %52 si olağan çalışanlar olarak görev yaparken, %36 sı ücretsiz ailesi için çalışan kişiler, %11 bağımsız iş yapanlar olup sadece %1 kadın işveren konumundadır. 4. Cinsiyetler arası ücret farkı 10 ve cinsiyetler arası ücret ayırımı:cinsiyetler arası ücret farkıbir bütün olarak ekonomide kadınlar ve erkeklerin saatlik kazançları arasındaki farktır. Avrupa boyunca kadınlar erkeklerden ortalamada %18 daha az kazanmaktadır ve bazı ülkelerde cinsiyetler arasındaki bu fark genişlemektedir. Türkiye de erkekler ve kadınların maaşları arasında %22 lik bir fark mevcuttur yılında, Avusturya da kadınların ücretleri erkeklerinkinden %25.5 olarak çıkmış bu fark Almanya da % 23.2 iken İtalya da %4.9 olarak gerçekleşmiştir. Cinsiyetler arasındaki ücret farkıyukarıda belirtilen bütün durumların nihai bir ifadesidir. Ayrıca ömür boyu elde edilecek kazançlar ve kadınların emeklilik maaşları üzerinde de önemlietkiye sahiptir. Daha az ücret kazanmak daha az emeklilik maaşı anlamına gelmekte olup ileri yaştaki kadınlar için daha büyük bir yoksulluk riski oluşturmaktadır. Cinsiyetler arasındaki ücret farkı iş gücü piyasasında süregelmekte olan ayırımın ve eşitsizliklerin bir sonucu olup (yukarıda tarif edilmiştir) bunlar uygulamada aslen kadınları etkilemektedir. Ücret farkı belli yasal, sosyal ve ekonomik faktörlere bağlanmakta ve eşit iş için eşit ödeme konusunun çok ötesine taşınmaktadır. Cinsiyetler arasındaki ücret farkını açıklayan belli karmaşık ve sıklıkla birbiri ile ilişkili faktör mevcuttur: Doğrudan ayırım: Bazı kadınlar aynı değerde işi yapmalarına rağmen erkeklerden daha az ücret alırlar. Kadınların yaptığı işe tam değer vermemek: Kadınların yetkinliklerine erkeklerinkinden daha az değer 10 European Commission. DG Employment, Social Affairs and Equal Opportunities website ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=681&langid=en 2011 özel tasarlanmış eğitim programı Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP

15 verilmektedir. Benzer beceriler, vasıflar veya deneyim gerektiren işler kadınların hâkimiyeti altında olduğu zaman erkeklerde olduğundan daha az ücretlendirilmekte ve daha az değer verilmektedir. İş gücü piyasasında ayırım: cinsiyetler arasındaki ücret ayırımı ayrıca iş gücü piyasasında yapılan ayırım ile de desteklenmektedir. Bir tarafta kadınlar ve erkekler sıklıkla farklı sektörlere hâkimdirler. Diğer tarafta iseaynı sektör veya şirket içinde kadınlar daha az değerli daha az ücret ödeyen işlere hâkim durumdadırlar. Daha önce belirtildiği üzere, kadınlar sıklıkla yaptıkları işe daha az değer verilen ve erkeklerin hâkim olduğu sektörlerden daha az ücret ödeyen sektörlerde çalışırlar. Kadınların %40 ından fazlası sağlık, eğitim ve kamu idaresinde çalışmaktadır. Bu aynı sektörlerde erkeklerin mevcudiyetinin iki katıdır. Sağlık ve sosyal işler sektörüne baktığımızda, bu sektörde çalışanların %80 inin kadın olduğunu görürüz. İlaveten kadınlar sıklıkla idari asistan, mağaza asistanı veya düşük vasıflı veya vasıfsız işçi olarak çalıştırılmaktadır (söz konusu bu meslekler kadın iş gücünün hemen hemen yarısını kapsamaktadır). Birçok kadın düşük ücretli işlerde çalışmaktadırlar, mesela, temizlik ve bakım işleri gibi. Kadınlar yönetim ve kıdem gerektiren pozisyonlarda yeteri kadar temsil edilmemektedirler. Mesela, AB içindeki şirketlerdeki müdürlerin sadece %32 sini, yönetim kurulu üyelerinin sadece %10 unu ve Avrupa daki bilim adamları ve mühendislerin %29 unu kadınlar temsil etmektedir. Gelenekler ve kalıplaşmış modeller: Ayırım genellikle geleneklere ve kalıplaşmış modellere bağlanır.bazı durumlarda bu kişisel seçimi yansıtırken, gelenekler ve kalıplaşmış modeller mesela eğitim yolunun seçilmesini ve dolayısı ile kızlar ve kadınların sahip oldukları kariyerleri etkiler. Üniversite öğrencilerinin %55 i kadın iken kadınlar matematik, bilişim ve mühendislik alanlarında azınlığı teşkil etmektedirler yaş arasındaki kadınların sadece %8.4 ü matematik, fen ve teknoloji mezunu iken bu oran erkeklerde %17.6 dır. Bunun sonucu olarak bilim ile ilgili ve teknik işlerde daha az sayıda kadın çalışmaktadır. Birçok durumda bu kadınların daha az değer verilen ve ekonominin daha az ücret kazandıran sektörlerinde çalışmasına neden olmaktadır. Gelenekler ve kalıplaşmış modeller nedeni ile kadınların çocuk sahibi olmak ve yaşlılara bakmak üzere çalışma saatlerini azaltması veya iş gücü piyasasından çıkması beklenmektedir. İşin ve özel hayatın dengelenmesi: İşin ve özel hayatın dengelenmesinde kadınlar erkeklerden daha fazla zorluk ile karşı karşıya kalmaktadır. Birçok toplumda hala daha aile ve bakım sorumlulukları eşit bir şekilde paylaşılmamaktadır. Bağımlı olan aile üyelerinin bakımını büyük oranda kadınlar üstlenmektedir. Erkeklere kıyasla çok daha fazla kadın doğum izni almaktadır. Bu olgu çocuk bakımı için mevcut olan tesislerin eksikliği ile birleştiği kadınlar sıklıkla iş gücü piyasasından çıkmaya zorlanmaktadır: bağımlı çocuğu olan kadınların istihdam oranı %62.4 iken bu oran erkeklerde %91.4 seviyesindedir. Yarı zamanlı çalışmak kişisel bir seçenek olabilmekle beraber, kadınlar, iş ve aile sorumluluklarını (hala daha doğal olarak kadının görevi olarak görülmektedir) bir arada yürütebilmek için bu seçeneğe daha fazla başvurmaktadırlar. Yarı ve tam zamanlı çalışanların saatlik ücretlerine bakıldığında ücret miktarında fark olduğuna dair kanıt mevcuttur. Avrupa da kadınların üçte birinden fazlası yarı zamanlı olarak çalışmakta olup bu oran erkeklerde sadece %8 dir. Toplam yarı zamanlı çalışanların dörtte üçünden fazlası kadındır. Bunun sonucu olarak, kadınların kariyerleri daha fazla kesintiye uğramakta veya ücretli işlerde erkeklere göre daha az saat çalışmaktadırlar. Bu durum kadınların kariyerlerinin gelişimini ve terfi potansiyellerini olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Ayrıca bu durum kadınların finansal olarak daha az ödüllendirici kariyerlere sahip oldukları anlamına da gelmektedir. En VogueAlet Kutusu Araç nº 52 ev işlerinin kadınlar ve erkekler arasında adil olmayan bir şekilde dağılımı üzerine çalışmak ve bu konuda düşünmek için iyi bir faaliyet olabilir. Kıyafetlerinizin bakımını yapmak aracının amacıev işleri ile ilgili bir yetkinlikler listesi yapılması ve her bir ev işi için gereken zaman ve çabayı belirlemektir. Katılımcılar ayrıca ailelerde ev işinden kimin genellikle sorumlu olduğunu tartışmaya da davet edilir. Sonuç Toplumun kadını servet, statü ve güç açısından erkeğe göre daha alt bir konuma yerleştirmek sureti ile organize olduğu hegemonik cinsiyet modeli, erkek değerleri ve uygulamalarını norm olarak alır. Sosyalleşme süreci cinsiyetlerin kalıplaşmış modellerinin çoğalmasına neden olur ve bu kadınların sosyal ve iş gücü gelişiminde ayırıma tabi olmasına katkıda bulunur: yaşamın üretken tarafının erkeğe atfedilmesi (ekonomik olarak değerli olarak kabul edilmektedir) ve üreme tarafının ise özel tasarlanmış eğitim programı 2011 Proje No LLP AT-GRUNDTVIG-GMP