Ders 4. Zeminde Dalga Yayılımı ve Dinamik Etkiler Altında Zemin Davranışı

Transkript

1 İNM Ders 4. Zeminde Dalga Yayılımı ve Dinamik Etkiler Altında Zemin Davranışı Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

2

3 Sismik Tasarım için Dinamik Özellikler DOLGU KİL AŞIRI KONSOLİDE KİL AYRIŞMIŞ KAYA C KAYA ZEMİN PROFİLİ ARAZİ DENEYİ LAB. DENEYİ

4 Cisim Dalgalları Yayılma Hızları Sınırlanmamış homojen katılarda sadece cisim dalgaları yayılabilir. P ve S dalgası olmak üzere iki tür cisim dalgası mevcuttur. P dalgaları içinden geçtikleri malzemede hacimsel deformasyon üretirler, kayma deformasyonu oluşturmazlar. P dalgalarının neden olduğu partikül hareket yönü dalga ilerleme yönüne paraleldir.

5 Cisim dalgalarının ilerleme hızları, içinden geçtikleri malzemenin rijitliğine ve yoğunluğuna bağlıdır. Bir cisim dalgası kendi ilerleme yönüne dik, rijit bir sınıra çarptığı zaman yansır ve ters yönde ilerleyen özdeş bir dalga oluşur. Cisim dalgası iki farklı malzeme arasındaki normal bir sınıra çarptığı zaman, enerjinin bir kısmı yansıtılır, bir kısmı da sınırdan geçer. Sınırdaki dalganın davranışı, sınırın her bir tarafındaki malzemenin özgül empedans oranı tarafından kontrol edilir. Cisim dalgaları iki farklı malzeme arasındaki normal bir sınıra 90 0 den farklı açılarla çarptığı zaman, enerjinin bir kısmı yansıtılır, bir kısmı da sınırdan geçerken kırılır.

6

7

8

9

10 Dinamik etkiler altında zemin davranışı Statik problemlerde olduğu gibi, dinamik yükler altında da zeminleri iki yönü ile düşünmek gerekir. 1. Yapıların üzerine oturtulduğu temel altı malzemesi olarak - Zemin üzerinde taşıdığı yapıyı, yapıya etkiyen atalet kuvvetlerinin şiddeti ve temel stabilitesi yönlerinden etkiler 2. Zeminin kendisinin inşaat malzemesi olarak kullanıldığı yapılar - Zeminin drenajsız durumda tekrarlı yükler altında malzeme davranışı önemlidir. a) mukavemet kaybı b) kohezyonsuz zeminlerde sıvılaşma, c) kohezyonlu zeminlerde ise aşırı deformasyonlar ve göçme durumlarının incelenmesi gereklidir.

11 DİNAMİK ETKİLER ALTINDA ZEMİN DAVRANIŞI Zeminler bir çok farklı şekilde (depremler, makine titreşimleri, kazık çakımı vb.) tekrarlı yüklemelere maruz kalabilmektedir. Bu gibi yüklemeler altında zeminlerin rijitliğinde statik duruma oranla bir azalma meydana geldiği bilinmektedir. Bu azalmanın boyutu etkiyen yükün çevrim sayısına, büyüklüğüne, frekansına meydana gelen kayma birim deformasyonların büyüklüğüne bağlı olduğu kadar zemin özelliklerine de (doygunluk derecesi, boşluk oranı, plastisite indeksi, aşırı konsolidasyon oranı vb.) bağlı olmaktadır. Zeminlerin bu gibi yüklemeler altındaki davranışını kontrol eden temel parametreler kayma modülü (G) ve sönüm oranı (D) olarak tanımlanmıştır.

12 DİNAMİK ZEMİN ÖZELLİKLERİ Düşük deformasyon seviyelerinde, rijitlik, sönümleme, Poisson oranı yoğunluk gibi parametreler dalga yayılmasını etkileyen zemin özellikleridir. Bunlar arasında rijitlik ve sönümleme en önemlileridir.

13

14 Gerilme-şekil değiştirme-zaman ilişkisi Statik yükleme

15 Lineer Davranış Kayma şekil değiştirmesi kayma gerilmesiyle orantılı olarak artar Lineer elastik davranış Sabit rijitlik Sonsuz mukavemet

16 Nonlineer Davranış Kayma şekil değiştirmesi kayma gerilmesiyle orantılı olarak artmaz Lineer, elastik davranış Sabit rijitlik Sonsuz mukavemet Nonlineer elastik davranış Nonlineer, değişken rijitlik Yükleme izi üzerinde boşaltma

17 Nonlineer Davranış Kayma şekil değiştirmesi kayma gerilmesiyle orantılı olarak artmaz Nonlineer elastik davranış Değişken rijitlik Yükleme izi üzerinde boşaltma Nonlineer elastik olmayan davranış Değişken rijitlik Elastik olmayan boşaltma - Sönüm

18 Gerilme-Şekil Değiştirme İlişkisi Gerilme Şekil değiştirme İlişkisi Modül Şekil değiştirme İlişkisi

19 Dinamik etkiler altında zemin davranışı Gerilme şekil değiştirme özellikleri olarak dinamik kayma modülü sönüm oranı değerleri ve bunların kayma birim şekil değiştirmeye bağlı olarak değişimlerinin bulunması Mukavemet özellikleri olarak göçmeye veya büyük şekil değiştirmelere neden olan kayma gerilmesi genliği çevrim sayıları

20 Dinamik Zemin Özelliklerini Etkileyen Faktörler ortalama efektif çevre gerilmesi 0 boşluk oranı e yükleme çevrim sayısı N suya doygunluk derecesi S aşırı konsolidasyon oranı AKO yükleme frekansı dane çapı dağılımı ince dane oranı plastisite indeksi kullanılan deneysel yöntem yükleme biçimi ve yüklemenin doğrultusu

21 Kayma Gerilmesi Kayma Birim Deformasyonu İlişkisi Birinci yük çevrimi için zemin iskeleti eğrisi (Vucetic ve Dobry, 1991) Etkiyen yükün monotonik olması durumunda kayma gerilmesi ile birim kayma deformasyonu arasındaki ilişki OD eğrisi (ilk yükleme eğrisi) gibi olmaktadır. Bu eğrinin başlangıç tanjant eğimi kayma modülünün maksimum değerini (G max = Maksimum kayma modülü), orijinden D noktasına çizilen sekantın eğimi ise, bu noktaya denk gelen birim kayma deformasyonu için kayma modülünün azalan değerini (G s = Sekant kayma modülü) vermektedir.

22 Etkiyen yükün tekrarlı olması durumunda eğri DC izini (yük boşaltma eğrisi) ve ardından da CD izini (yeniden yükleme eğrisi) takip etmektedir. Bu şekilde oluşan ve teorik olarak kapalı olduğu kabul edilen geometri çevrim ilmeği (cyclic loop) olarak tanımlanmaktadır. Çevrim ilmeğinin uç noktalarını (C ve D) birleştiren ve orijinden geçen eğri ise zemin iskeleti eğrisi (backbone curve, skeleton curve) olarak tanımlanmaktadır.

23 Kayma modülü (G), zemine etkiyen kayma gerilmesi ( ) ile bu gerilme sonucunda meydana gelen birim kayma deformasyonunun ( ) oranlanması ile elde edilen bir parametre olup, zeminin kaymaya karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanmaktadır.

24 Dinamik kayma modülü Histerez ilmiklerinin uç noktalarından geçen doğrunun eğimi kayma modülü olarak tanımlanır. Kayma modülü şekil değiştirme düzeyine göre değişken değerler alır. Dinamik kayma oranı birim deformasyon düzeyi arttıkça azalmakta, doğrusal olmayan bir davranış sergilemektedir.

25 Tekrarlı yükün etkime süresine ve çevrim periyoduna bağlı olarak çevrim sayısı değişmektedir. Her bir çevrim sonrasında eksen takımında oluşan ilmekler bir histerezis oluşturmaktadır. Zemin iskeleti eğrisi her bir çevrimde oluşan ilmeklerin uç noktalarını birleştirmektedir. Çevrim tekrarlandıkça sekant kayma modülünde azalma meydana gelmektedir. Deformasyon düzeyinin ve çevrim sayısının artması sonucunda kayma modülünde meydana gelen azalma sönümlenme olarak tanımlanmaktadır. Histeretik ilmekler (Olsen, 2008)

26 Sönüm Deformasyon düzeyinin ve çevrim sayısının artması sonucunda kayma modülünde meydana gelen azalma sönümlenme olarak tanımlanmaktadır. D 1 4 A A L T A L = İlmek alanı A T = Üçgen alanı Jakobsen (1930)

27 Sönüm oranı Plastik şekil değiştirmelerin varlığı sürtünme gibi nedenlerle enerji kayıplarının olduğunu göstermektedir. Her bir çevrim sonunda bir miktar enerji sönümlenmekte ve bu ilişki sönümleme oranı olarak tanımlanmaktadır. Sönümleme oranı histerez ilmiği alanının histerez ilmiğinin uç noktalarını birleştiren doğrunun altında kalan üçgenin alanına oranı olarak tanımlanır. D 1 4 A A L T

28 SÖNÜM Sönüm, dinamik yüklenmiş bir malzemedeki ya da mekanik sistemdeki enerji miktarının ısıya dönüşüp azalmasıdır. Bir malzemenin sönümünün büyük olması, bu malzemenin dinamik yükleme ya da titreşimler sırasında daha çok enerji yutması demektir. Zeminlerde sönüm, zemin elemanında bir çevrim sonucu yutulan enerji miktarı olarak tanımlanmaktadır. Zeminlerin sönüm özelliklerini bilmek, zeminlerde dalga yayılımı, deprem yükleri karşısında zemin davranışı gibi dinamik problemlerin çözümü açısından önem taşımaktadır.

29 Kayma modülü azalım eğrisi ve sönüm oranı Kayma modülünde meydana gelen azalımın daha sağlıklı bir şekilde analiz edilebilmesi için artan çevrimli deformasyonlara karşılık gelen sekant modülü değeri başlangıç (maksimum) değerine oranlanarak (G s /G max ) normalize edilir.

30 G/G max Başlangıç kayma modülü (G max = G 0 ) değerinin artan birim kayma şekil değiştirmesi ile değişimi, genellikle normalize edilmiş boyutsuz parametreler cinsinden Şekil dekine benzer eğriler ile tanımlanır.

31 G/G max - ile değişimi Başlangıç kayma modülü (G max = G 0 ) değerinin artan birim kayma şekil değiştirmesi ile değişimi, genellikle normalize edilmiş boyutsuz parametreler cinsinden Şekil dekine benzer eğriler ile tanımlanır.

32 G/G max - ile değişimi Önemli projelerde her zemin tabakası için G nin ile değişimi deneysel olarak saptanmalıdır. Eğer deneysel olarak belirleme imkanı yoksa G max değeri laboratuar veya arazi deneyleri ile belirlendikten sonra kayma şekil değiştirmesi ile değişimi Şekil dekine benzer eğrilerden yaklaşık olarak belirlenebilir.

33 Dinamik zemin parametrelerinin belirlenmesi

34 Farklı Şekil Değiştirme Seviyelerinde Zeminlerin Dinamik Özelliklerini Belirlemek İçin Kullanılan Yöntemler

35 Deformasyon Düzeyleri Deformasyon düzeyi zeminlerin dinamik davranışını önemli ölçüde etkileyen bir parametredir. Ishihara (1996) zeminlerin gerilme deformasyon davranışını belirleyen modellerin üç kategoriye ayrıldığını ifade etmektedir. Deformasyon düzeyine göre zemin davranışını ifade eden modeller (Ishihara, 1996)

36 Deformasyon Düzeyleri Küçük deformasyon düzeylerinde (Small-strain levels) ( < 10-5 ) Zemin davranışı lineer olduğu kabul edildiğinden gerilme deformasyon davranışı lineer elastik bir model ile ifade edilmelidir. Bu deformasyon düzeylerinde zemin davranışını kontrol eden parametre G max tır. Orta deformasyon düzeylerinde (Moderate-strain levels) (10-5 < < 10-3 ) Zemin davranışı elastoplastik olup, gerilme deformasyon davranışı viskoelastik bir model ile ifade edilmelidir. Kayma deformasyonları arttıkça kayma modülünde azalma meydana gelmektedir. Bu deformasyon düzeylerinde zemin davranışını kontrol eden parametreler G s ve D dir. Büyük deformasyon düzeylerinde (Large-strain levels) (10-3 < ) Zeminin dinamik özellikleri hem deformasyonlara hem de çevrim sayısına bağlı olarak değişmektedir. Gerilme deformasyon davranışı gerilme tarihçesini izleyen bir model ile ifade edilmelidir. Genel olarak suya doygun zeminlerde artık boşluk suyu basıncı artışı nedeni ile rijitlik kaybı, kuru zeminlerde ise sıkışma ve pekleşme görülmektedir.

37 Kayma modülünün ve sönüm oranının kayma deformasyonuna bağlı değişimi (Shahnazari, 2010)

39 Düşük deformasyon seviyelerinde arazi deneyleri jeofizik yöntemler Jeofizik yöntemler geoteknik mühendisliği dışında özel bir uzmanlık işi olup alışılmış araştırma yöntemlerine göre daha kısa sürede ve ekonomik olarak kullanılmaktadır. Jeofizik yöntemlerin birçoğu iki tarafında fiziksel özelliklerin farklı olduğu kesimleri ortaya çıkarmaktadır. Örneğin : İki tabakanın sınırı, fay, yeraltı yapısı, bir boşluk bu farklılığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Fark belirgin değilse jeofizik yöntemin başarı şansı azalmaktadır. Bu yöntemler bazen zemin veya kayacın parametrelerini bulmakta kullanılırsalar da sonuçlar bu parametreler için doğrudan ölçümlerle karşılaştırılmalıdır.

40 Düşük deformasyon seviyelerinde arazi deneyleri jeofizik yöntemler Zemin yüzünde uygulanan bir titreşim kaynağından yayılan dalgalar, değişik aralıklarla yerleştirilmiş alıcılar tarafından algılanmaktadır. Dalga hızları birbirinden farklı olduğu için P, S ve R dalgaları alıcılara değişik zamanlarda varmakta ve her dalga için varış zamanı ile titreşim kaynağından uzaklık arasında ilişkiler elde edilebilmektedir.

41 Düşük deformasyon seviyelerinde arazi deneyleri jeofizik yöntemler Daha derinlerdeki zeminlerin dalga yayılma hızlarını belirlemek için aşağıdaki arazi ölçüm yöntemleri uygulanmaktadır. - Yansıma Yöntemi (Reflection) - Sismik Kuyu Yöntemi - Karşıt Kuyu Yöntemi - Sismik Koni Yöntemi sayılabilir.

42 Vs (G max ) ölçümü - Sismik yansıma Sismik yansıma deneyleri zemin katmanlarının dalga iletme hızı ve kalınlıklarının yer yüzeyinden ölçülmesine izin verir. Bir kaynaktan üretilen P dalgasının bir alıcı tarafından varış zamanının kaydedilmesi şeklinde yapılır. H= tabaka kalınlığı x = Kaynak ile alıcı arasındaki mesafe t d = kaynaktan çıkan dalganın alıcıya varış zamanı

43 Vs (G max ) ölçümü Sismik kırılma Sismik kırılma deneylerinde zemin yüzeyinde darbe etkisi ile titreşim dalgaları oluşturulmaktadır. Zemin içerisinde ilerleyen bu dalgaların yüzeye yerleştirilen alıcılara geliş zamanları belirlenerek zemin tabakalarına ait sıkışma dalgası hızları (V p ) belirlenmektedir. Sıkışma dalgası hızı ile kayma dalgası hızı arasındaki ilişkiyi veren eşitlik kullanılarak zemin tabakalarına ait kayma dalgası hızları elde edilmektedir. V V p s 2(1 ) (1 2 ) ν = Poisson Oranı dır

44 Vs (G max ) ölçümü Sismik Kuyu Yöntemi Zemin tabakalarına ait sıkışma ve kayma dalgası hızları elde edilmektedir. Aşağı yönlü yöntemde zemin yüzeyinde bir darbe etkisi ile oluşturulan titreşim dalgalarının açılan bir kuyu içerisinde farklı derinliklere yerleştirilen alıcılara geliş zamanları belirlenmektedir Yukarı yönlü yöntemde ise titreşim dalgaları kuyu içerisinde farklı derinliklerde oluşturulur ve yüzeye yerleştirilen alıcılara geliş zamanları belirlenir

45 Vs (G max ) ölçümü Sismik Aşağı Kuyu Yöntemi

46 Vs (G max ) ölçümü Karşıt Kuyu Yöntemi Karşıt sismik kuyu yöntemi kayma dalgasının düşey bileşenini (Vs dalgası) ölçmeye dayanan bir yöntem olup belirlenen aralıklarda en az iki kuyuya ihtiyaç vardır. Bu yöntemde, bir kuyunun tabanında düşey darbe ile titreşim dalgaları oluşturulur. Bu dalgaların diğer kuyunun tabanında yer alan düşey dalgalara duyarlı alıcıya geliş zamanı belirlenerek kayma dalgası hzı elde edilmektedir

47 Vs (G max ) ölçümü Sismik Koni Deneyi Sismik kuyu içi metodlarin CPT deneyi ile birlikte gerçeklestirilmesi, temel zeminlerinin stratigrafik, mukavemet ve dinamik özelliklerinin belirlenmesinde çok hızlı, güvenilir ve ekonomik bir araç teskil etmiştir. Bir sismik koni penetrometre, sürtünme kolonunun hemen yukarısına yerleştirilmiş bir jeofon veya akselerometre yerleştirilmiş bir geleneksel konik penetrometreden oluşur.

48 Sismik CPT (Luna ve Jadi, 2000) Sismik koni ucu

49 Sismik Koni Deneyi Konik penetrometre ile ölçü alınırken değişik aşamalarda durulur ve zemin yüzeyinde uygulanan dinamik enerji ile üretilen dalgaların konik penetrometredeki jeofon ile algılanması sağlanır. Dinamik enerji genellikle konik uca bağlı tijlere sıkıca yaslandırılmış bir kirişin uçlarına balyoz ile çarpmak suretiyle uygulanmaktadır. Balyozun kenarına iliştirilmiş veya çarpmanın yapıldığı noktanın hemen yakınına yerleştirilmiş bir alıcı ile vuruş zamanı kaydedilmektedir.

50 Şekil de Sismik koni deneyi ile belirlenen kayma dalgası ve basınç dalgası hızı profili gösterilmiştir Sismik Koni Deneyi

51 Vs (G max ) ölçümü PS Loglama Yöntemi PS loglama yönteminde üzerinde bir adet sismik kaynağın (solenoid çekiç) ve iki adet alıcının yer aldığı bir prob kullanılır (Şekil ). Solenoid çekiç sondaj akışkanı içerisinde basınç dalgaları üretir. Kuyu duvarından radyal olarak yayılan cisim dalgaları alıcılar tarafından algılanır. Dalgaların yukarıdaki alıcıya geliş zamanı ile aşağıdaki alıcıya geliş zamanı arasındaki fark belirlenir ve iki alıcı arasında kalan zeminin sıkışma ve kayma dalgası hızları elde edilir.

52

53 Kayma dalgası hızının amprik eşitliklerden belirlenmesi Standart Penetrasyon Deneyi (SPT N) Koni Penetrasyon Deneyi (CPT- q c ) deneylerinden kayma dalgası hızı tahmin edilebilir. SPT deneyi arazide çok yaygın olarak uygulanmaktadır. Bu deneyle sınıflandırma için numune alınması, zeminin sıkılık derecesinin belirlenmesi ve (N) darbe sayısının bulunması mümkün olmaktadır.

54

55 SPT Darbe Sayısı (N) İle Kayma Dalgası Hızı Arasındaki Amprik Korelasyonlar (Manual for Zonation on Seismic Geotechnical Hazards, 1993)

56 Kayma Gerilmesi-Birim Kayma Şekil Değiştirmesi İlişkisi G max değeri kumlarda - efektif çevre basıncına ( 0 ) G max değeri killerde drenajsız kayma mukavemeti, (S u ) efektif düşey gerilme ( v ) ve aşırı konsolidasyon oranına (AKO) bağlıdır. Laboratuar deneylerinden elde edilen bulguların arazi deneyleriyle desteklenmesi çok kullanılan bir yaklaşım yöntemidir

57 G max Değerinin Arazi Deneyleri ile Bulunması Arazide yapılan sismik ölçümlerden, kayma dalgası yayılma hızı (Vs) belirlenebilmektedir. G V max 2 s G max : küçük şekil değiştirmede ( < 1.0x10-6 ) dinamik kayma modülü V s : Kayma dalgası hızı : Zeminin yoğunluğu

58 G max Değerinin Arazi Deneyleri ile Bulunması Görüldüğü gibi kayma dalgası hızının ve zeminin yoğunluğunun bilinmesi durumunda zeminin kayma gerilmesi-kayma deformasyonu davranışını tanımlamada son derece önemli bir parametre olan kayma modülü (G) belirlenebilir. Ayrıca kayma dalgası hızına bakarak zeminin gevşek/yumuşak, orta sıkı/orta katı veya sıkı/katı-çok katı olup olmadığı pratik amaçlar için belirlenebilir. Örneğin kayma dalgası hızı m/s den büyük olan ortamlar kaya olarak kabul edilmektedir.

59 G G max arazi araştırmaları veya ampirik eşitliklerle tahmini max k 2 ( k Seed ve diğ. (1984) max 1/ 3 ) 20 N 2 max 160 m m 1 2K 3 o v

60 Vs (G max ) ölçümü SPT N değeri

61 G max arazi araştırmaları veya ampirik eşitliklerle tahmini Kohezyonlu zeminlerde G 99.5 max P a q e o c Mayne ve Rix (1993) P a atmosfer basıncı (kpa), q c koni uç direnci (kpa) e o boşluk oranı Tipik G max değerleri yumuşak kilde kpa, katı kilde kpa, siltli kumda kpa, sıkı kum ve çakılda kpa, kaya dolguda kpa

62 Arazi deneylerinden G max ın tahmini

64 Dinamik zemin parametrelerinin laboratuarda deneysel olarak belirlenmesi Laboratuarda gerçekleştirilen deneylerde tabiattaki gerilme ve şekil değiştirme koşulları yaklaşık olarak sağlanabilmektedir. Fakat araziden alınan numunelerde az da olsa meydana gelen örselenme veya yeniden oluşturulan numunelerdeki fiziksel özellik farklılıkları zemin numunesinin davranış biçimini etkilemektedir. Bu nedenle laboratuar deneylerinden elde edilen bulguların arazi deneyleriyle desteklenmesi çok kullanılan bir yaklaşım yöntemidir

65 Dinamik zemin parametrelerinin Laboratuarda deneysel olarak belirlenmesi Depremler sırasında oluşabilecek mertebede küçük ve büyük şekil değiştirme seviyelerinde zeminlerin dinamik özelliklerini deneysel olarak belirleyebilmek için, yaygın olarak a) Dinamik üç eksenli deneyler (Dynamic triaxial test) (drenajlı ve drenajsız kesme) (10-4 < < ) b) Dinamik basit kesme (Dynamic simple shear test) (10-4 < < 0.005) c) Burulmalı kesme (Torsional Shear test) (10-5 < < 0.005) d) Sarsma tablası (Shaking Table) e) Rezonant kolonu (Rezonant column test) deneyleri kullanılmaktadır. f) Bender ve extender elemanlar

66

67 Nonlinear Davranış Modül azalımı ve malzeme sönümü eğrileri

68 Nonlinear Davranış Modül azalımı ve malzeme sönümü eğrileri Amprik eğriler - Vucetic & Dobry (1991)

69 Zeminlerde plastisite ve AKO nın G/G max ve Sönüm ilişkilerine etkileri

70 Farklı Plastisite İndisine Sahip Zeminler için Normalize Kayma Modülü Azalım Eğrileri

71 Modül Azalımı G/G max ve Sönüm İlişkileri Zeminin plastisitesi G/G max (modül azalım) eğrisinin biçimini oldukça fazla etkilemektedir. Bu eğriler, ileri dercede plastik zeminlerin doğrusal tekrarlı eşik kayma birim deformasyonu nın düşük plastisiteli zeminlerdekinden büyük olduğunu göstermiştir. Bu özellik, zemin çökelinin bir deprem hareketini büyütme ve sönümleme tarzını kuvvetlice etkilemektedir.

72 Nonlinear Davranış Modül azalımı ve malzeme sönümü eğrileri Amprik eğriler EPRI (1993)

73 Modül Azalımı G/G max ve Sönüm İlişkileri Modül azalım davranışı özellikle düşük plastisiteli zeminlerde olmak üzere efektif çevre basıncından etkilenir. Yüksek efektif çevre basınçlarındaki doğrusal tekrarlı eşik kayma birim deformasyonu, küçük efektif çevre basınçlarındakinden büyüktür. Efektif çevre basıncı ile plastisite indeksinin modül azalım davranışı üzerindeki etkisi Şekil de gösterilmiştir.

74 Efektif çevre basıncı ile plastisite indeksinin modül azalım davranışı üzerindeki etkisi

75 Modül Azalımı G/G max devir sayısı N İlişkileri killi ve kumlu zeminlerde, kayma birim deformasyonu genliği artan devir sayısı ile birlikte azalmaktadır. Böylece çevrimli yükler altında numunenin rijitliğinin de azaldığı görülmektedir.

76 Modül Azalımı G/G max, PIastisite indeksi, N İlişkileri Killi ve kumlu zeminlerde, kayma birim deformasyonu genliği artan devir sayısı ile birlikte azalmaktadır.

77 Modül Azalımı G/G max ve Sıkılık İlişkileri

78 Lineer olmayan gerilme-şekil değiştirme ilişkisi

79 Sismik Tasarım için Dinamik Özellikler DOLGU KİL AŞIRI KONSOLİDE KİL AYRIŞMIŞ KAYA C KAYA ZEMİN PROFİLİ ARAZİ DENEYİ LAB. DENEYİ

80

81 Afet İşleri Deprem Müdürlüğü İnternet Erişimi,deprem ivme kayıtları İstanbul Büyük Şehir Belediyesi İnternet Erişimi, İBB Zemin ve Deprem Müdürlüğü, PS log, sondaj logu ve laboratuvar sonuçları KOERI İnternet Erişimi, Eyidoğan, H., Mühendislik sismolojisi ders notları, İTÜ Maden Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü. Hansen, J. (editör), Seismic design for nuclear power plants, The MIT Press, Mass., USA, 489 sayfa; Muzaffer İpek, 1991, Deprem Dalgalarının Spektral Analizine Giriş, İMO İstanbul Şubesi, 332 sayfa). Okamoto, S., Tamura, C., Kato., Hamada, M Proceedings of the Fifth orld World Conference on Earthquake Engineering, Rome, Vol. 1, Krinitzsky, E.L, and Chang, F.K., Parameters for specifying Intencity-Related Earthquake Ground Motions, Report 25, State-of-the-Art for Assesing Earthquake Hazards in the United States, MiscellaneousPaper s-73-1, US. Army Engineer Waterways Experiment Station, Vicksburg, MS. Belirti Mühendislik-Danışmanlık A.Ş., Avcılar ilçesi 1000 hektarlık alanın İmara esas jeolojik-jeofizik-jeoteknik etüt raporu, Acıbadem, İstanbul. Bardet, J.P., Ichii, K., Lin, C.H., EERA A computer program for equivalent linear eartquake site response analyses of latered soil deposits,university of Southern California Department of Civil Engineering Kramer, S.L., Geotechnical Eartquake Engineering, Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA, ISBN OYO Corporation İnternet Erişimi, Süspension PS Logger, Yalçınkaya, E., Zemin özelliklerinin deprem yer hareketine etkisi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.