GÜN IŞIĞI ANALİZİ. Performansa Dayalı Mimari Tasarım PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GÜN IŞIĞI ANALİZİ. Performansa Dayalı Mimari Tasarım PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU"

Özlem Aktaş
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GÜN IŞIĞI ANALİZİ Performansa Dayalı Mimari Tasarım PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU

2 Sunum Özeti 1. Bölüm: Gün ışığı bileşenleri 2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri 3. Bölüm: Gün ışığını arttırma yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -02-

3 1. Bölüm 1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü 2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri 3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -03-

4 Gün Işığı (Daylighting) Gün ışığı sağlama, gün içinde pencere, diğer boşluklar ve yansıtıcı yüzeyler yoluyla iç aydınlatmanın sağlanmasıdır. Binalarda gün ışığı kullanımı pasif tasarımın anahtar stratejisidir. Aydınlatma amaçlı enerjinin %70 i gün içinde kullanılır. Gün ışığı arttırılarak enerji tüketimi azaltılabilir. Gün ışığı sağlama aynı zamanda bir yönetmelik ve sertifika şartını gerçekleştirmek için de gerekebilmektedir. Gün ışığı analizi yüzeye düşen ışık miktarını bulmaya yarar. Bir mekanda belirlenen işleve göre gereken ışığın karşılanıp karşılanmadığı görülür. İstenen aydınlık seviyesinin ne kadarının gün ışığından sağlandığı tespit edilir. İyi gün ışığı alan mekanlar yaşayanlar için sağlıklı ortamlar sağlarlar; çalışanlar daha verimli olurlar; çocuklar daha fazla öğrenirler; dükkanlar daha fazla mal satışı yaparlar Casa Batllo, Antonio Gaudi Church of light, Tadao Ando PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -04-

5 Gün ışığı ile ilgili konular Güneş ve gölge kontrolü Görsel gereksinimler (kamaşma, manzara, mahremiyet) Isı kazanç ve kayıpları Isısal konfor Enerji gereksinimleri Gün ışığı performansı Bina yönlenmesi PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -05-

6 Işığın ölçümü: ışıksal akı, aydınlık ve ışıklılık Işığın parlaklığı: bir ışık kaynağından gelen ışıksal akı (luminous flux lumens) ve bir yüzeye düşen ışık miktarı ışıksal aydınlık (illuminance lux) ve bir yüzeyden yansıyan ışık miktarı ışıksal ışıklılık (luminance cd/m2) dır. 1 3 Bu miktarlar farklıdır çünkü yüzey ışık kaynağından uzaklaştıkça daha az ışık yüzeye düşer (yüzey karanlık olur) ve daha az ışık yansıtır. 2 Işık için ters kare kuralı geçerlidir (inverse square law). Işık şiddeti uzaklığın karesi kadar şiddetini kaybeder. İntensity (şiddet)= 1 / distance2 (mesafe) 1m uzaklıkta 1 lux illuminace - 2m de ¼ lux 3m de 1/9 lux tür. Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -06-

1-Işıksal akı ve şiddet = Kaynaktan gelen ışık IŞIKSAL AKI VE ŞİDDET Bir kaynaktan tüm yönlerde oluşan ışık miktarı ışıksal akı (luminous flux veya luminous power) dır.

7 1-Işıksal akı ve şiddet = Kaynaktan gelen ışık IŞIKSAL AKI VE ŞİDDET Bir kaynaktan tüm yönlerde oluşan ışık miktarı ışıksal akı (luminous flux veya luminous power) dır. Algılanan ışığın toplam gücüdür. Lumen birimiyle ölçülür ve ışık kaynağının parlaklığını gösterir (60W enkandesa/akkor lambası 850 lümen üretir) Bir kaynaktan belirli yönlerde hareket eden ışığın miktarı ışıksal şiddet (luminous intensity) olarak adlandırlır ve birimi Candelas dır. Tüm yönlere bir caldela yayan bir mum toplam 12.6 lumen yayar. Aydınlatma ile ilgili modellemelerde bu nitelikler ışık kaynaklarına (güneş ve gökyüzü koşulları, elektrik lambaları ve donatıları vb.) eklenirler. Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -07-

Aydınlatma etkinliği Luminous efficacy of various light sources (from Wikipedia) A compact fluorescent lamp and incandescent lamp, shown in visible light and

8 Aydınlatma etkinliği Luminous efficacy of various light sources (from Wikipedia) A compact fluorescent lamp and incandescent lamp, shown in visible light and infrared. Demonstration from the Pacific Energy Center. Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -08-

9 2-Işıksal aydınlık = Yüzeye gelen ışık Yüzeye gelen ışık ışıksal aydınlık olarak (illuminance) adlandırılır ve lux (lumen/m2 veya lümen/f2) ile ölçülür. 1 footcandle= 10.8 lux IŞIKSAL AYDINLIK Bu birim mekan ve ortamlar için tanımlanan görsel konforunu tanımlayan standart ve yönetmeliklerde kullanılır. Işıksal aydınlık diğer yüzeylerden yansıyan ışığı ve çevre yüzeylerin renk ve yansıtıcılığını dikkate alır. Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate Gökyüzünün parlaklığı çoğu kez engelsiz yatay bir düzlem üzerinde ölçülen ışıksla aydınlık değerleri olarak verilir. PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -09-

İç mekanlar eylemleri için ışık düzeyleri Tablolar Illuminating Engineering Society (IES) tarafından önerilen aydınlık seviyeleri yer almaktadır Bu

10 İç mekanlar eylemleri için ışık düzeyleri Tablolar Illuminating Engineering Society (IES) tarafından önerilen aydınlık seviyeleri yer almaktadır Bu değerler görsel konfor için yeterli ışık düzeyini anlamak için referans olarak kullanılabilir. PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -010-

11 IES ışık düzeyi tavsiyeleri (fc olarak) PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -011-

3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık Işıksal ışıklılık (luminance) yüzeyden yansıyan ışıkrıe. Candelas (cd/m2) veya Nits (emperyal birimde) ile ölçülür.

12 3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık Işıksal ışıklılık (luminance) yüzeyden yansıyan ışıkrıe. Candelas (cd/m2) veya Nits (emperyal birimde) ile ölçülür. IŞIKSAL IŞIKLILIK Işıksal ışıklılık veya parlaklık bir mekana bakıldığında veya kamera kullanırken algılanan ışıklılık düzeyidir. Göze ulaşan ışığın kalitesi ve şiddeti yüzey malzemesinin niteliklerine (renk, yansıtıcılık, doku) bağlıdır. Işıklılık mekanın görsel kalitesi ile ilgili çalışmalarda kullanılır. 3DS MAX, Maya vb. 3D yazılımları farklı ışık ve malzeme koşullarında mekanın görünümü test eder. Işıklılık bir tasarımın başarısının niteliksel özelliklerini anlamak (ışık dağılımı ve kamaşma) için başarılı olsa da ışık miktarını ölçmek için yeterli değildir. Çok geniş ışıklılık aralıklarından algılanması kolay, anlamlı sayısal veri üretmek için gerekli temsil yöntemine sahip değillerdir. Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -012-

3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık IŞIKSAL IŞIKLILIK Yanda bir mekanın gece ve gündüz görünümlerine ait render imajlarının olduğu çalışmaya bakarak iki durum arasındaki farklı yüzeylerde

13 3- Işıksal ışıklılık = yüzeyden yansıyan ışık IŞIKSAL IŞIKLILIK Yanda bir mekanın gece ve gündüz görünümlerine ait render imajlarının olduğu çalışmaya bakarak iki durum arasındaki farklı yüzeylerde oluşan ışık şiddeti farkını söylemek mümkün olabilir mi? Ya da bu mekanda ilgili kullanım için yeterli ışık olduğu ölçülebilir mi? Kaynak: Autodesk Building Performance Analysis Certificate PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -013-

14 2. Bölüm 1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü 2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri 3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -014-

15 LEED İç Mekan gün ışığı kriteri LEED 2009 ve LEED v.4 IEQ (Indoor Environment Quality) Credit 8.1Günışığı kredisi : Güz ekinoksu olan 21 Eylül 9:00 ve15:00 saatlerinde açık hava koşullarında, düzenli kullanılan mekanların %75'inde gün ışığı aydınlatma değerlerinin foot-candle arasında olmasını gerektirmektedir. PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -015-

16 LEED İç Mekan gün ışığı kriteri Gün ışığını hesaplama Yöntemleri: 1. Simulation: Bilgisayar simülasyonu kullanarak (tasarım süreci ile uyumlu seçenek) 2. Prescriptive: Manüel hesaplama yaparak 3. Mesasurement: Bina yapıldıktan sonra ölçüm yaparak PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -016-

17 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -017-

18 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -018-

19 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -019-

20 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri KAT KULLANIM TİPİ Kullanılan ve kullanılmayan mekanları renk lejantı ile gösteren kat planı PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -020-

21 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri BİLGİSAYAR SİMÜLASYONLARI Katların 21 Eylül 09:00 ve 15:00 saatleri için ayrı ayrı gün ışığı simülasyonları PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -021-

22 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu dosya eklentileri GÜN IŞIĞI HESABI ÖZET SAYFASI PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -022-

23 LEED: IEQ Credit 8.1 Formu %95 ve yukarı gün ışığı ilave 1 veya 2 puan daha kazandırabilir. PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -023-

24 3. Bölüm 1. Bölüm: Gün ışığı ve ışığın ölçümü 2. Bölüm: LEED Gün ışığı kriteri 3. Bölüm: Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -024-

25 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -025-

26 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -026-

27 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -027-

28 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -028-

29 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -029-

30 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -030-

31 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -031-

32 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -032-

33 Gün ışığı sağlama yöntemleri PERFORMATIF TASARIM - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -033-

Benzer belgeler

G Ü N E Ş K I R I C I L A R I V E R A F L A R I. Prof. Dr. Salih OFLUOĞLU

G Ü N E Ş K I R I C I L A R I V E R A F L A R I Prof. Dr. Salih OFLUOĞLU P a s i f B i n a T a s a r ı m ı Pasif bina tasarımı, yerel iklim ve çevre koşullarından faydalanarak kullanıcıların konfor, sağlık