Patentli Ürün Geliştirme

Transkript

1 Patentli Ürün Geliştirme Yepyeni Bir Rekabet Avantajı Patentli ürün, Şubat 2014 te Yayınlanan 6518 Nolu Kanun İle Gelir Vergisinden %50 Muafiyet Getiriyor. Bu kanun ile patentli ürün veya üretim yapan firmalar rakiplerine göre %50 daha az vergi vererek büyük bir rekabet avantajı kazanmaktadır. Her firma patentli üretim yapabilir mi? Her patent başvurusu patentli üretim anlamına mı gelir? Patentli üretim nasıl yapılır? K o r d i n a t. c o m. t r Vergi avantajlarından nasıl faydalanılır? Patentli üretim ile rakipler nasıl engellenir? H a z i r a n

2 PATENTLİ ÜRÜNDEN ÖNCE, ÜRÜN GELİŞTİRME NEDİR? Ürün geliştirme işi teknik, görsel veya sadece pazarlama açısından olabilir. Eğer bir ürünün geliştirilmesinde teknik veya mühendislik ağırlıklı çalışmalar yapılıyorsa, burada teknik veya teknolojik ürün geliştirmeden, hatta araştırma ve geliştirmeden (Ar-Ge) bahsedilebilir. Örneğin alış veriş merkezlerinde veya sokakta kullanılabilecek bir geri dönüşüm makinesi yapılıyorsa, veya bir süt içeriğindeki doğal maddelere zarar vermeden daha uzun süre dayanabilecek bir proses geliştiriliyorsa burada teknik ürün geliştirmeden bahsedilebilir. Ancak bir ürün üzerinde teknik veya mühendislik açısından bir değişiklik yapmayıp sadece görünümü değiştiriliyorsa, örneğin bir elektrik süpürgesinde sadece görünüm daha çekici bir modele dönüştürülüyorsa, burada teknik değil görsel bir ürün geliştirmeden bahsedilebilir. Veya tüm bunların dışında ürünün üzerinde hiçbir teknik veya görsel iyileştirme yapılmadan, sadece pazarlama odaklı olarak ambalajında, markasında, sunumunda vb geliştirmeler yapılıyorsa, burada pazarlama açısından ürün geliştirmeden bahsedilebilir. Örneğin yıllardır tüketilen bir karadeniz çayının farklı bir ambalajla, yeni bir marka ile piyasaya sürülmesi pazarlama açısından bir ürün geliştirme olarak kabul edilebilir. Tüm bu örneklemelere rağmen piyasada ürün geliştirme denince teknik, görsel veya pazarlama açısından yapılan geliştirmelerin hepsi veya bir kaçı olabilir. Dolayısı ile teknik, görsel veya pazarlama diye kavramlarla ürün geliştirme sınıflandırılmaz. Önemli olan firmaların rakiplerinin önüne geçmek, daha çok satış yapmak veya kârlarını yükseltmek için devamlı ürün geliştirme faaliyetleri içinde olmak durumunda kalmalarıdır. Bu nedenle ürün geliştirme faaliyetleri firmaların büyük çoğunluğunda profesyonel yöntemlerle veya amatör çalışmalarla zaten yapılmaktadır denebilir. PATENTLİ ÜRÜN GELİŞTİRME NEDİR? Bir ürün üzerinde teknik bir iyileştirme yapılıyorsa ve bu teknik iyileştirme patentlenebilir bir teknik iyileştirme ise burada patentli ürün geliştirmeden bahsedilebilir. Patentli ürün geliştirmene örnek olarak I-phone telefonlarının geliştirilmesi ve patent alınması gibi meşhur örnekler verilebileceği gibi bir çikolatalı kek üretimi prosesinde ozon kabarcıkları kullanılarak ağızda hoş bir tat bırakan yeni bir kek üretilmesi de söz konusu olabilir. Önemli olan teknik iyileştirmenin büyüklüğü veya ne kadar sansasyonel olduğu değil patent kriterleri açısından kabul edilebilir şartları sağlamasıdır. İnsanlar ürün geliştirirken onları motive eden bir çok unsur bulunabilir. Eğer bir ürün geliştiriliyor ve pazarda etkili sonuçlar alınıyorsa bu durum kuşkusuz arzu edilen bir durumdur. Buna ilave olarak eğer bir ürün geliştiriliyor, bu ürün pazarda başarılı oluyor ve bu yeni ürüne patent başvuru yapılmış ise bu durum beklenenin ötesinde çok üstün bir rekabet avantajı getirir. SONY firmasının Playstation ürünü 1

3 ile piyasada tekel oluşu, APPLE firmasının I-phone ve I-tab ürünü ile piyasada uzun süre liderliği oynaması verebilecek çok ünlü örnekler olabileceği gibi yurt içinden veya dışından binlerce patentli ürünlerle rekabet avantajı elde edilen firma örnekleri verilebilir. Patentli ürün ile firmalar devlet tarafından kendilerine verilmiş bir tekel hakkı elde ederler. Patent, bu nedenle pazarlamanın 5. P si olarak kabul edilir. Eğer firmalar patenti rekabette etkin olarak kullanabilirlerse gerçekten büyük kazançlar elde edebilirler. NEDEN PATENTLİ ÜRÜN GELİŞTİRME GEREKLİDİR? Dünyada her ay binlerce yeni ürün piyasaya sürülmektedir. Firmalar yeni ürünleri kuşkusuz piyasada daha öne geçmek, cirolarını ve kârlarını arttırmak için geliştirirler. Bu geliştirmeleri yaparken kimisinde az, kimisinde çok Ar-Ge ve pazarlama çalışmaları yaparlar. Bir çok yeni ürün geliştirme projesi için önemli parasal kaynaklar ayrılır. Bu çalışmalar sonucunda bir kısım yeni ürünler firmaları arzu ettikleri hedeflere ulaştırırlar. Bir kısmı da başarısız olur. Ancak firmalar yeni ürünlerini piyasaya sürdükten çok kısa bir süre sonra birebir taklitle veya esinlenerek benzer yeni ürünler piyasaya çıkar. İşte, yeni ürünleri ilk çıkaran firmalar haklı olarak harcadıkları zaman, para ve personeli korumak için geliştirdikleri yeni ürünler için patent, marka veya tasarım korumaları alırlar. Patent, marka ve tasarım tescilleri sadece yatırımları korumak için değil, piyasadan elde edilecek kârların rakipler tarafından paylaşılmaması için de yapılır. Bu nedenle günümüzde başta patent olmak üzere fikrî mülkiyet hakları yeni ürünlerin başarısını arttıran çok önemli bir unsurdur. Ürünlerin ve hizmetlerin bir birine gittikçe daha çok benzediği bir rekabet ortamında farklılaşmak en önemli stratejilerden biridir. Farklılaşma adına yapılan tüm çalışmalar eğer patentler ve diğer fikri mülkiyet hakları ile korunabiliyorsa bu daha etkili bir rekabet stratejisidir. PATENTLİ ÜRÜN GELİŞTİRME İÇİN DEVLET AYRICA TEŞVİK VERİYOR Patentli ürün geliştirme temelde rakipleri engelleyerek piyasada daha etkili bir rekabet stratejisi uygulamak için yapılmaktadır. Türk sanayisinin daha etkili bir rekabet stratejisi uygulaması için inovasyon ve Ar-Ge ile ilgili çalışmalara ağırlık vermesi ve katma değerli ürün ve hizmetleri ortaya çıkarması gereklidir. Devlet, bu faaliyetlerin özendirilmesi için son yıllarda verdiği teşvikleri arttırmıştır. Bunun yanında yeni inovasyon ve Ar-Ge ile ilgili teşvikler çıkartmıştır. İnovasyon ve Ar-Ge yapmak kuşkusuz firmalara önemli üstünlükler getirir. 2

4 Etkili rekabet stratejilerinin uygulanabilmesi için patentli ürün geliştirme faaliyetlerinin de yapılması gereklidir. Türkiye bununla ilgili olarak devrim niteliğinde olabilecek, iyi uygulandığında firmaları sıçratabilecek bir patentli üretimi teşvik yasası çıkarılmıştır. 06 Şubat 2014 tarihli 6518 nolu kanunun 82. Maddesi ile değiştirilen 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/A maddesi gereği patentli üretim yapan Türkiye deki şirketler %50 daha az vergi ödeyecektir. 06 Şubat 2014 tarihli 6518 nolu kanunun 82. Maddesi ile değiştirilen 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/A maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir. Sınai mülkiyet haklarında istisna MADDE 5/B (1) Türkiye de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların, b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların, c) Türkiye de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların, ç) Türkiye de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının, % 50 si kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisna, buluşa yönelik hakların ihlal edilmesi neticesinde elde edilen gelirler ile buluş nedeniyle alınan sigorta veya diğer tazminatlar için de uygulanır. Bu vergi teşviği ile Türkiye de üretim yapan, bu üretimi ile ilgili Türkiye de patent almış olan bir firma otomatik olarak rakiplerine göre %50 daha az vergi ödeyecektir. Bu, doğrudan patentli üretimi teşviktir. Teşvikten öte İnovasyon ve Ar-Ge stratejilerini uygulayan, bu stratejiler ile yeni ürün ve üretim yöntemleri ortaya çıkaran firmalar için altın tepside sunulan bir imtiyazdır. PATENTLİ ÜRETİM İLE İLGİLİ TEŞVİKTEN FİRMALAR NASIL FAYDALANABİLİR? Firmaların patentli üretim ile ilgili %50 vergi teşviğinden faydalanması için öncelikle ürettikleri mamüllerin veya üretim yöntemleri ile ilgili en az bir patente sahip olması gerekir. Bu şart temelde kolay yerine getirilebilir bir şart gibi gözükse de uygulamada zor bir iştir. Özellikle Türk firmaları için çok zordur. Çünkü patentli bir ürün veya üretim yöntemi geliştirmek demek aslında senelerdir yaptığı üretimin dışına çıkıp teknik olarak daha üstün bir ürün veya üretim yöntemi geliştirmek demektir. 3

5 Veya başka bir değişle patent almanın şartlarını sağlamak gerekir. Hatırlamak gerekirse nedir patent almanın şartları; 1) Yapılan yeniliğin (veya buluşun) sadece Türkiye de değil dünyada yeni olması gerekir. 2) Sanayiye uygulanabilir, veya başka bir değişle pratiğe dökülebilir olması gereklidir. 3) Tekniğin bilinen durumunu aşar nitelikte olması gerekir. Yukarıda belirtilen üç şart hemen hemen tüm dünyada patent almak için gerekli olan şartlardır. Aslında bu şartlar ürün veya üretim yöntemlerinde katma değer elde etmek için gerekli olan teknik şartlardır. Aslında devletler patentli üretimi teşvik ederek, sanayilerinin katma değer üretmelerini de teşvik olmaktadırlar. Firmalar patentli üretim geliştirmeyi öncelikle rakiplerine karşı rekabet avantajı elde etmek için yapmalıdırlar. Çünkü patent almak demek her zaman patentli olan ürünün iyi satılması ve yüksek kârlar elde edilmesi anlamına gelmemektedir. Dolayısı ile firmalar öncelikle patent alıp teşviği kapmayı değil, rakiplerine üstünlük sağlayacak ürün veya üretim yöntemleri geliştirmeyi başarmalıdırlar. Bunun yaparken de her zaman patenti gözden kaçırmamalıdırlar. Türkiye de yirmi yıl öncesine göre patent sahibi olan firmaların sayısı azımsanmayacak ölçüde artmıştır. Ancak bu firmalar benim patentim var, bu teşvikten yararlanmak istiyorum dediğinde büyük çoğunluğu bu teşvikten yararlanamayacaktır. Çünkü bir çoğu satış yapıyor ama satış yaptığı ürün patentli ürün değil veya patent alınan konu ile ürün arasında doğrudan bir örtüşme yok. Patenti olan veya patent alacak firmaların yeni teşvik sisteminden yararlanabilmesi için şu ana unsurları gözden geçirmesi gereklidir; Patent alınan veya alınacak konu ile ürün aynı mı? Yani, bir uzman ürünü ve patenti incelediğinde patentte bahsedilen unsurlar bu üründe vardır! diyebilmelidir. Patentli olduğu iddia edilen ürün ile satış kayıtları tutarlı olmalıdır. Yani patentli olmayan ürünün satışı ile oluşturulan faturada patentli ürün bilgisi olmamalı veya başka bir değişle patentsiz ürün faturası patentli imiş gibi gösterilmemelidir. Bu aynı zamanda nitelikli dolandırıcılığa girebilir. Patentli ürün gerçekten patenti işaret etmelidir. Bir çok faydalı model sahibi patentim var diye düşünür, ancak elinde gerçek bir patent koruması yoktur. 4

6 KORDİNAT FİRMALARA PATENTLİ ÜRETİM KONUSUNDA NASIL DESTEK VERİYOR KORDINAT vekilleri, Türkiye deki sanayinin uluslararası arenada rekabet edebilmesi için fikir üretiminden patent tesciline kadar tüm hizmetleri sunmaktadır. Bu kapsamda İnovasyon ve Ar-Ge projelerinin oluşturulması, proje yönetimi, teknolojik rekabet analizi, projeler sonucunda ortaya çıkan yeni ürünlerin başta patent olmak üzere fikri mülkiyet hakları ile korunması gibi çok geniş bir yelpazede çalışmaktadır sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/A maddesi gereği patentli üretim yapan Türkiye deki şirketlerin %50 daha az vergi ödemesi konusunda şu tip hizmetleri sunmaktadır; Patent Almış Firmalara Sunulan Hizmetler; Firmaların ellerinde eğer patent varsa patent porföylerinin incelenmesi ve analizi. Varsa burada güçlü patentlerin tespiti, yoksa güçlü patent elde edilmesi için patentli ürün geliştirme önerilerinin sunulması. Mevcut ürünlerin ve üretim yöntemlerinin incelenmesi ve varsa ellerindeki patentlerle karşılaştırılması. Eğer patentler, ürünler ile eşdeğer değilse, yani patentte korunan unsurların üründe bulunmadığı tespit ediliyorsa bu problemin çözüm önerisi ve çözümü. Patentli olduğu iddia edilen ürünlerin teşvik kapsamına alınabilmesi için üretim, ürün ve faturalama sistemlerinin incelenmesi ve gerekli revizyonların yapılması. Bunlarla ilgili uzman değerlendirme raporlarının (Patent Audit) çıkarılması Patenti Olmayan Firmalara Sunulan Hizmetler; Firmaların ürün ve üretim yöntemlerinin incelenmesi muhtemel patent fırsatlarının tespiti. Firmaların patent alacak şekilde ürün veya üretim geliştirme faaliyetlerinin dizaynı ve uygulanması Sistematik olarak patentli ürün geliştirme ve güçlü patentlerin elde edilmesi KORDINAT vekillerinin sunduğu patentli ürün geliştirmenin temel odağı firmaların piyasada öne geçmelerini sağlayacak patent stratejilerine dayalı hızlı ürün geliştirmedir. 5

7 KLASİK ÜRÜN GELİŞTİRME VE PATENTLİ ÜRÜN GELİŞTİRME KARŞILAŞTIRILMASI Klasik Ürün Geliştirme Patentli Ürün Geliştirme Ürün Geliştirme ihtiyacı Genellikle müşteri talebi ile veya rakiplerin başarılı ürünlerine karşı yapılır Rekabet üstünlüğü ve sektörde liderlik hedefi ile ortaya çıkar Beanchmaking Genellikle ürünler alınıp karşılaştırılır Teknolojiler ve patentler karşılaştırılır. Hedef Rakiplere karşı eylem Başarı ölçme Hedef satış yapacak ürünler geliştirmektir Rakiplere karşı hızlı olmak bir avantajdır. Satış haricinde ölçülemez Hedef satış yapacak, patentlenebilir ürünler geliştirmektir. Patentli ürünler ile rakipler engellenir ve uzun süreli liderlik korunur. Satış, kârlılık, patent sayıları, marka gücü ve vergi indirimleri KORDİNAT NE YAPAR? KORDİNAT, firmaların fikrî değerler üretmelerini, onları etkin olarak korumalarını ve bu değerlerini maksimum finansal sonuçlara dönüştürerek rekabet etmelerini sağlayan bir şirkettir. Temel Hizmetleri Arasında; İnovasyon, Ar-Ge, Yeni Ürün Geliştirme, Marka, Patent, Tasarım, Telif Hakları ve Teknoloji Transferidir. Genel çalışma şekli olarak sadece tescil yapmak değil, firmaların inovatif fikir üretmelerinden tescile ulaşıncaya kadarki süreci sistematik olarak yönetmek ve arzu edilen kâra ulaşmaya yardımcı olmaktadır. KORDINAT IN DİĞER ÖZEL HİZMETLERİ Ar-Ge Bölümlerinde Patent Stratejileri, Patent Engeli Aşma ve Patent Kırma, Kazandıran Ar-GE Patent Riski Olmadan Tüm Dünyada Etkili Patent Koruması 6

8 KORDINAT REFERANSLARI KORDINAT İNOVASYON VE FİKRÎ MÜLKİYET YÖNETİMİ LTD. ŞTİ. BEŞİKTAŞ İSTANBUL TEL: FAX: Kordinat.com.tr TELİF BİLDİRİMİ Bu dokümanda açıklanan tim bilgiler ve belgeler Kordinat Inovasyon ve Fikrî Mülkiyet Yönetimi Ltd. Şti nin maddi ve manevi malıdır. Ancak izin alınmak sureti ile kullanılabilir. 7