MERS N L NDE YILLARI ARASINDA GÖRÜLEN KADIN GEN TAL S STEM TÜMÖRLER N N DA ILIMININ DE ERLEND R LMES

Transkript

1 TÜRK PATOLOJ DERG S (-) 3-38 () (-) MERS N L NDE YILLARI ARASINDA GÖRÜLEN KADIN GEN TAL S STEM TÜMÖRLER N N Dr. Ayfle POLAT, Dr. Özlem AYDIN, Dr. Duygu DÜfiMEZ ÖZET: Bu çal flmada, ilimizdeki kad n genital sistem tümörlerinin morfolojik ve epidemiyolojik özelliklerini tespit etmek amac yla resmi ve özel patoloji laboratuvarlar nda Ocak 989-A ustos 999 tarihleri aras nda tan konulan 7 kad n genital sistem tümör olgusu yafl, yerleflim yeri ve histolojik tipleri, s kl k oranlar aç s ndan de erlendirildi. Buna göre kad n genital sistem tümörlerinin % 95.5 i benign, %.5 i malign idi. tümörler s ras yla korpus, over, serviks, vulva ve vajina yerleflimli iken, malign tümörler s ras yla korpus, serviks, over, vulva ve vajina yerleflimli idi. Serimizde her iki grup için de tümörler en s k korpusta yerleflmektedir. Bölgemizde kad n genital sisteminin benign tümörleri içerisinde en s k uterin leiomyomlar, malign tümörler içerisinde ise endometrial adenokarsinomlar yer almaktad r. ANAHTAR KEL MELER: Kad n genital sistemi, tümör. SUMMARY: THE EVALUATION OF FEMALE GENITAL TRACT TUMORS IN MERSIN BETWEEN : In this study for evaluating morphological and epidemiological features of our area, 7 tumor cases of female genital tract which were diagnosed in private and official laboratories between January 989 and August 999 were evaluated according to their localization, age, frequency and histological type. Ninety five and a half percent of cases were reported as benign and.5 percent of cases were reported as malignant. tumors were located in corpus, ovaries, cervix, vulva and vagina, respectively. ant tumours were located in corpus, cervix, ovaries, vulva and vagina respectively. In this area, it is found that uterine leiomyoma is the most common benign tumor and endometrial cancer is the most common malignant tumor. KEY WORDS: Female genital tract, tumor. G R fi Kad nlarda gerek benign gerek malign karakterli olsun, genital sistem tümörleri en s k görülen tümörlerdir. Di er sistemler ile birlikte kad n genital sistem kanser verileri yurdumuzda Sa l k Bakanl Kanser Savafl Daire Baflkal ndan, yurt d fl nda ise çok say da kaynaktan elde edilebilmektedir. Ancak benign tümörler için mevcut bir istatistiksel veri mevcut de ildir (-3). Bu çal flmada Mersin ilinde görülen benign ve malign kad n genital tümörlerinin s kl, morfolojik ve epidemiyolojik özelliklerini tespit etmek amac yla yafl, yerleflim yeri ve histolojik tiplerine göre da l mlar araflt r ld. GEREÇ VE YÖNTEM Ocak 989-A ustos 999 tarihleri aras nda Mersin Devlet ve SSK Hastaneleri yan s ra, 999 y l nda hizmete giren Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi ve bir özel patoloji laboratuvar nda tan alan kad n genital sisteme ait 7 benign ve malign tümör olgusu yafl, yerleflim yeri ve histolojik tip ile birlikte olgular n y llara göre da l mlar retrospektif olarak de erlendirildi. Sonuçlar literatür bilgileri ile karfl laflt - r ld. BULGULAR Ocak 989-A ustos999 tarihleri aras nda Mersin Devlet ve SSK Hastaneleri yan s ra 999 y l nda Mersin Üniversitesinde T p Fakültesi Hastanesi Kad n Do um Poliklini ine çeflitli semptomlarla baflvurup, opere edilen kad nlar n 7 sinde genital tümör saptanm flt r. Bu olgular n 7 i benign (%95.5), si malign (%.5) olarak tan alm flt r. Yafl ortalamas benign tümörler için.5, malign tümörler için.8 idi. Olgular n y llara ve organlara göre genel da l m Tablo ve de, benign ve malign tümör olgular n n yafla göre da - l mlar fiekil ve de verilmifltir. Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal Vulva ve vajina Vulva yerleflimli olgunun 8 i benign ü malign, vajina yerleflimli 7 olgunun s benign i malign tümör tan s alm flt r. Vulvar benign tümörlerin tüm benign tümörlere oran %.8, malign tümörlerin tüm malign tümörlere oran %3.9, vajinal benign tümörlerin tüm genital benign tümörlere oran %., malign tümörlerin tüm malign tümörlere oran %. olarak bulundu. Her iki bölge için benign olgular n hepsi histopatolojik olarak skuamöz papillom, malign tümörler ise skuamöz hücreli karsinomdur. Serviks uteri Servikste yerleflmifl toplam 39 olgunun 9 u benign (% 78.) 3 u malign tümör (%.) tan s alm flt r. Servikal benign ve malign tümörlerin, tüm genital benign ve malign tümörlere oran s ras yla %5. ve %9. olarak bulunmufltur. tümörler s ras yla servikal polip, servikal myom ve papillom, malign tümörler skuamöz hücreli karsinomdur. Yafl ortalamas benign tümörler için 5.8, malign tümörler için.5 tir. Servikal benign ve malign tümörlerin yafl da l m fiekil 3 te verilmifltir. Korpus uteri Uterin korpusta yerleflmifl toplam 9 tümör olgusunun 588 i benign (%97.5), i maligndir (%.5). ve malign tümörlerinin tüm genital benign ve malign tümörlere oran s ras yla %73. ve %. olarak bulunmufltur. Olgular n yafl da l m fiekil de verilmifltir. Korpus tümörlerinin 53 ü endometriumda (%9.), 7 s myometriumda (%9.) yerleflmifltir. Endometrial yerleflimli tümörlerin s benign (% 75.8) 37 si malign (%.) tümör tan s alm flt r. Endometrial benign ve malign tümörlerinin tüm genital benign ve malign tümörlere oran s ras yla %5. ve %3.3 olarak bulunmufltur. tümörlerin tamam endometrial polip tan s al rken, malign tümörler 33 olguda adenokarsinom ve olguda endometrial stromal sarkomdur. Yafl ortalamas endometrial poliplerde.8, adenokarsinomlarda 9. d r. Myometriumda yerleflen toplam 7 tümör olgusunun 7 si benign (% 99.7) ü malign (%.3) tümör tan s alm flt r. Myometrial be-

2 MERS N L NDE YILLARI ARASINDA GÖRÜLEN KADIN GEN TAL S STEM TÜMÖRLER N N 35 TABLO : KADIN GEN TAL TÜMÖRLER N N YILLARA GÖRE DA ILIMI Y l (n) % (n) % (n) Toplam 7 % TABLO : KADIN GEN TAL TÜMÖRLER N N ORGANLARA GÖRE DA ILIMI Yerleflim (n) % (n) % (n) % yeri Vulva Vajina Serviks Uterin korpus Toplam nign ve malign tümörlerinin, tüm genital benign ve malign tümörlere oran s ras yla %7.8 ve %3.9 olarak bulunmufltur. tümörlerin tamam leiomyom, malign tümörlerin tamam leiomyosarkom olarak rapor edilmifltir. Raporlarda leiomyomlar n alt tiplerine ait bilgi yoktur. Yafl ortalamas leiomyomlarda 35.3, leiomyosarkomlarda 53 tür. de yerleflmifl toplam 75 tümörün 9 u benign (% 9.5) s malign (%5.5) tümör tan s alm flt r. benign ve malign tümörlerinin, tüm genital benign ve malign tümörlere oran s ras yla %.7 ve %5.5 olarak bulunmufltur. tümörünün 33 i yüzey epitel (%9.7), 5 i germ hücreli (%.3) ve 9 u seks kord stromal (%.) tümör grubunda yer alm flt r. Yüzey epitel tümörlerinin ise 3 s seröz, 5 i müsinöz tümörler grubundad r. Seröz tümörlerin 93 ü benign (yafl ortalamas 39.7) 3 ü malign (yafl ortalamas 8.) seröz tümörler grubunda iken, müsinöz tümörlerin ü benign (yafl ortalamas 3.8), i maligndir (yafl ). Seks kord-stromal tümör grubunda yer alan 9 olgunun 7 si seks kord, si stromal tümörler grubunda yer alm flt r. Seks kord tümörleri içerisindeki 7 granüloza hücreli tümörün yafl ortalamas 38.3, stromal tümörler grubundaki tekafibromun yafl ortalamas 3.7 dir. Germ hücreli tümör grubundaki olgular n si benign (tümü dermoid kist) tan s al rken (yafl ortalamas 3.3), 5 olgu malign olarak de erlendirilmifltir. tümörler s ras yla inmatür teratom ( olgu), disgerminom ( olgu), endodermal sinüs tümörüdür ( olgu). tümörlerinin histopatolojik tan lara göre da l mlar Tablo 3 te, yafl da- l mlar fiekil 5 te verilmifltir. TARTIfiMA TABLO 3: OVER TÜMÖRLER N DA ILIMI Histopatolojik tan (n) % (n) % (n) Yüzey epitel tümörleri Seröz tümörler Müsinöz tümörler Sekskord-stromal tümörler Seks kord tümörleri Stromal tümörler Germ hücreli tümörler Toplam Vulva ve vajina Vulva ve vajinan n tümörleri, kad n genital sistem tümörleri içerisinde en az görülen gruptur. Genital kanserlerin yaklafl k %3 ü vulva, %- si vajinada yerleflir (,5). Yafl ortalamas malign tümörlerde -7 olarak bildirilmektedir. tümörler için belirli bir oran ve yafl ortalamas bildirilmemektedir. Her iki bölgede de benign tümörler içerisinde papillom, malign tümörler içerisinde skuamöz hücreli karsinom ilk s rada yer al r (-7) Vulva/vajina Serviks Korpus fiekil : tümörlerin Yafl

3 TÜRK PATOLOJ DERG S (-) fiekil : Genital malign tümörlerin yafla göre da l m 8 5 Vulva/vajina Serviks Korpus Yafl Yafl fiekil 3: Serviks tümörlerinin Serimizde vulva ve vajinan n benign tümörleri, tüm benign tümörlerin s ras yla %.8 ve %.3, malign tümörler tüm malign tümörlerin s ras yla %3.9 ve %. ini oluflturmaktad r. Bu sonuçlara göre serimizde, vulva vajina tümörleri genital sistem içerisinde en az görülen tümör grubunda yer almaktad r. Ayr ca benign tümörler, malign tümörlerden yaklafl k iki dekat daha erken görülmektedir. Vulva ve vajina tümörleri, görülme oranlar, histolojik tipleri ve yafl da l mlar aç s ndan farkl l k göstermemektedir. Serviks uteri Serviks kanseri yak n dönemlere kadar en s k görülen genital sistem kanserlerini olufltururken, son y llarda periyodik smear taramalar sayesinde preinvaziv dönemde saptanabilmektedir. Bu sayede invaziv serviks kanserinin görülme oran, geliflmifl ülkelerde %. den %7. lere kadar düflmüfl, genital kanser içerisinde hatta 3. s raya gerilemifltir. tümörlerin yafl da l m özellik göstermezken, malign tümörler için yafl ortalamas 55- olarak bildirilmektedir. tümörlerin büyük ço unlu unu polip ve papillomlar, malign tümörlerin %85-9 n skuamöz hücreli karsinomlar oluflturmaktad r (,,8,9). Serimizde genital sistem içerisinde serviksin benign tümörleri üçüncü, malign tümörleri ise ikinci s rada yer almaktad r. Olgular n %. s malign tümör olup yafl ortalamas benign ve malign tümörlerde s ras yla 5.8 ve.3 olarak hesaplanm flt r. Bu bulgularla bölgemizde serviks kanserleri verileri, ülkemiz verileri ile k smen uyumludur. Serviks kanserleri Tuncer ve arkadafllar n n Türkiye geneline ait verilerinde birinci s rada (), Dündar ve arkadafllar n n () 998 y l nda bildirdikleri seride ikinci s rada yer almaktad r. Koyuncuo lu ve arkadafllar n n () serilerinde ise 988 ve 99 y llar sonuçlar nda birinci, 99 ve 99 y llar sonuçlar nda ikinci s radad r. Ayr ca serimizde serviks kanserinde ortalama yafl literatür verilerinden en az bir dekat daha erkendir; ancak ülkemiz verilerine yak nd r. Serimizdeki 3 olgu d fl nda servikste hiç bir olguda erken tümör veya insitu karsinom saptanmad. Bunlar da rutin PAP smearler s ras nda saptanan erken olgulard r. Korpus uteri Uterin korpus, genital sistem içerisinde tümörlerin en s k görüldü ü organd r. tümörlerden leiomyomlar kad nlar n %5 inde görülür. Leiomyomlarda malign transformasyon %. olarak verilmektedir. Korpusun malign tümörleri, genital kanserlerin %5 ini, sarkomlar ise %5-8 ini oluflturur. Ortalama yafl karsinomlarda 55-5, sarkomlarda 5-7 olarak bildirilmektedir. Karsinomlar içerisinde en s k adenokarsinomlar, sarkomlar içerisinde ise leiomyosarkomlar yer al r (,,9,3-5). Serimizde korpusun hem benign hem de malign tümörleri, genital sistem içerisinde ilk s ray alm flt r. tümörleri tüm olgular n %.5 ini oluflturmaktad r. ve malign tümörler içerisinde s ras yla en s k leiomyomlar ve adenokarsinomlar yer almaktad r. Yafl ortalamas karsinomlarda ve sarkomlarda s ras yla 9. ve 53 dür. Ülkemiz verilerinden Tuncer ve arkadafllar n n Türkiye geneline ait çal flmalar nda korpus kanserleri genital sistem içerisinde ikinci s rada, Dündar ve arkadafllar n n serilerinde birinci s rada Koyuncuo lu ve arkadafllar n n serilerinde ise 988 ve 99 y llar sonuçlar nda ikinci, 99 ve 99 y llar sonuçlar nda ise birinci s - radad r (-). Bu art fl son y llarda ülkemizde kad nlarda artan oranda östrojen kullan m na ba l olabilir.

4 MERS N L NDE YILLARI ARASINDA GÖRÜLEN KADIN GEN TAL S STEM TÜMÖRLER N N fiekil : Korpus tümörlerinin Yafl Yafl fiekil 5: tümörlerinin ler gerek benign gerekse malign tümörler aç s ndan genifl bir yelpazeye sahiptir. Tümörlerin %8 i benign karakterlidir. Son y llarda özellikle serviks kanserlerinin erken tan - s ve mortalite oranlar ndaki belirgin azalma nedeniyle, over kanserlerinin jinekolojik kanserler içerisindeki oran artm flt r. Son verilere göre olgular n yaklafl k yar s n oluflturmaktad r. Ortalama yafl benign ve malign tümörler için s ras yla -5 ve 5-5 olarak bildirilmektedir. tümörlerin %3-35 ini seröz, %5 ini müsinöz tümörler ve %5- sini benign kistik teratomlar olufltururken, malign tümörlerin % n seröz, % unu müsinöz, %-3 ünü germ gücreli tümörler oluflturur (,,9,). Serimizde genital sistem içerisinde benign tümörleri ikinci, malign tümörleri üçüncü s rada yer almaktad r. Olgular n %5.5 i malign tümör tan s alm flt r. Hem benign hem de malign tümörler içerisinde en s k seröz tümörler izlenmektedir. Yüzey epitel tümörleri içerisinde müsinöz tümör rapor edilen olgu say s beklenenin çok alt ndad r. Bu beklenmedik sonucun daha çok örneklemeye ba l olabilece i düflünülmüfltür. Sonuç olarak ilimizde, kad n genital sistem tümörü tan s alan olgu say s nda y llara göre bir art fl vard r. Ancak tümörler içerisinde malignite oran nda belirgin bir de iflme yoktur. Toplam olgu say s ndaki art fl bizce, yo un göç alan ilimizdeki h zl nüfus art fl n n yan s ra tetkik imkanlar n n art fl na ba l d r. tümör say s n n, bekledi imizin çok alt nda olmas, 999 y l na kadar bir Devlet ve bir SSK hastanesi ile hizmet veren ilimizde malignite flüphesi olan hastalar n, daha büyük merkezlerde ameliyat olmay tercih etmeleri ile iliflkili gözükmektedir. Serimizde kad n genital sistemin benign tümörleri içerisinde leiomyomlar, malign tümörler içerisinde endometrial adenokarsinomlar ilk s radad r. Ülkemizin genel verileri içerisinde ilk s rada yer alan serviks kanserlerinin ilimiz sonuçlar na göre ikinci s rada olmas, beklenen oranda olmasa da, erken tan ya ba l invaziv olgu say s nda azalma olas l n düflündürmektedir. Teflekkür: Patoloji arflivlerini kullanmam zda bize büyük katk lar olan Devlet Hastanesi ve SSK hastanesi patoloji uzmanlar Uzm. Dr. Alpdo an Aytimur, Uzm. Dr. Mesut Yurdal, Uzm. Dr. Çetin Koçak ve Uzm. Dr. Sibel Ataman a teflekkür ederiz. KAYNAKLAR. Kanser ihbarlar n n de erlendirilmesi, Sa l k Bakanl Kanser Savafl Daire Baflkanl, yay n no: 5, Ankara, 99.. Platz C, Benda A. Female genital cancer. Cancer 995;75: National Cancer Control Programmes, st ed. Ed. England: World Health Organization, 995; Prat J. Female reproductive system. In: Damjanov I, Linder J, editors. Anderson s Pathology. th ed. Philadelphia: Mosby, 99: Husseinzadeh N, Wesseler T, Schneider D, Schellhas H, Nahhas W. Prognostic factors and the significance of cytologic grading in invasive squamous cell carcinoma of the vulva: clinicopathologic study Gynaecol Oncol 99; 3: Chambers S. Gynaecologic Cancers. In: Devita V, Halman, Rosenberg S, editors. Cancer Principles and Practice of Oncology, 5 th ed. Philadelphia-NewYork: Lippincott-Raven 999; Ansink A, Heintz A. Epidemiology and aetiology of squamous cell carcinoma of the vulva. Eur J Obs Gyneacol Reprod Biol 993;8: Wright T, Ferenczy A, Kurman R. Carcinoma and other tumors of the cervix. In: Kurman RJ editor. Blaustein s Pathology of the Female Genital Tract. th ed. NewYork: Springer-Verlag, 99; Crum C. The female genital tract. In: Cotran RS, Kumar V, Collins T, editors. Robbin s Pathologic Basis of Disease. th ed. Philadelphia: Saunders, 999; Tuncer, Burgut R, Bozdemir N, Coflar EF. Türkiye de kanser s kl,

5 TÜRK PATOLOJ DERG S (-) Adana, 99.. Dündar E, Öner Ü, Ifl ksoy S, Tel N, Kabukçuo lu S. Eskiflehir ilinde y llar aras nda görülen kanser olgular n n istatistiksel de erlendirilmesi. Türk Ekopatoloji Dergisi 998; (3-): -.. Koyuncuo lu M, K l çalp A, Sa ol Ö, Özkal S. Dokuz Eylül Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesinde saptanan kanser olgular n n özellikleri. Türk Neoplazi Dergisi 99; : Kurman R, Zaino R, Norrris H. Endometrial carcinoma. In: Kurman J. ed. Blaustein s Pathology of The Female Genital Tract. th ed. NewYork: Springer-Verlag, 99; Zalvodek C, Norris H. Mesenchymal tumors of the uterus. In: Kurman J. ed. Blaustein s Pathology of The Female Genital Tract, th ed. NewYork: Springer-Verlag, 99; Longacre T, Kempson R, Hendricksen M. Endometrial hyperplasia, metaplasia and carcinoma. In: Fox H, Well SM editors. Obstetrical and Gynaecological Pathology th ed. NewYork: Churchill Livingstone, 995; Langley F, Fox H. Ovarian tumors: classification histogenesis and aetiology. In: Fox H, Well SM editors. Obstetrical and Gynaecological Pathology. th ed. NewYork: Churchill Livingstone, 995;