1.İŞLETMENİN TANINMASI

Transkript

1 1.İŞLETMENİN TANINMASI 1.1. Genel Bilgi Devlet eliyle yapılan linyit işletmeciliği ilk defa tarihinde Etibank a bağlı olarak Değirmisaz işletmesinin kurulmasıyla başlamıştır. Daha sonra tarihinde Tunçbilek ve tarihinde Soma işletmeleriyle faaliyete geçmiştir. Bu üç işletme tarihinde birleşerek Etibank a bağlı Mahdut Mesuliyetli Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi kurulmuş ve tarihinden itibaren 6974 sayılı kanunla kurulan Türkiye Kömür İşletmeleri(TKİ) Kurumu içinde yer almıştır yılından tarihine kadar Müessese adı altında faaliyetini sürdüren Garp linyitleri işletmesi bu tarihten itibaren G.L.İ Bölge Müdürlüğüne dönüştürülmüş, 2004 yılı başından itibaren tekrar Müessese Müdürlüğüne dönüştürülmüştür Stratigrafi Kömür havzasında en yaşlı birim olarak Paleozoik yaşlı metamorfik şist ve kristalize kireç taşları ile paleozoik üzerinde diskordan olarak kreatese yaşlı ultrabazik kayaçlar bulunmaktadır. Tüm bu birimler Neojen yaşlı birimini oluşturmaktadır. Miyosen: 1- Kum Taşı Konglomera 2- Marn 3- Kireçtaşı 4- Kum Taşı Konglomera Pliyosen: 1- Tüfit 2 - Kireç Taşı 3- Bazalt 4- Kireç Taşı olmak üzere iki seri ile temsil edilir Paleozoik: Metamorfik Şist: Havzanın kuzeyinde dar bir alanda görülmektedir. Şistozite az belirgindir. Kristalize Kireç Taşı: Havzanın kuzeyinde oldukça geniş bir alanda görülür Miyosen: Kumtaşı Konglomera, görülmektedir. Orta baylanmış olup, çakılları; yuvarlak, yarı yuvarlak ve küt köşelidir. Marn, havzanın güneyinde özellikle işletme sahalarında geniş alanlarda görülmektedir. Genellikle marna killi marn, şistli marn, şist taşı, kil taşı, mil taşı, ardalanmasından oluşmuştur. Rengi; kahvemsi krem-grimsi krem renkli olup, belirli tabakanlama gösterir. Yer yer laminaldir. Alt seviyeleri bol bitki fosili içermektedir. Genellikle kireçtaşı ve silisifiye kireç taşından oluşmuştur. Genellikle gevşek tutturulmuş kumtaşı-konglomera ve kil ara katkılarından oluşmuştur Pliyosen: Tüfit, havzada oldukça geniş alanlarda görülür. Genellikle gri renkli olup bol biotitlidir. Bazalt, havzada yoğun olarak görünen bu birim, tüfit içerisindeki bazalt akıntılarından oluşur. Kireçtaşı, havzanın kuzeyini hemen hemen kaplar Kuvaterner: Daha yaşlı birimler üzerine diskordan olarak bulunan kuvaterner; yamaç molozu ve alüvyon ile temsil edilmektedir. 1

2 1.3. Havzanın Yapısal Jeolojisi : Neojende yapısal olarak önemli olabilecek fay ve kıvrım eksenlerine rastlanmaktadır. Genelde havzanın belirli aralıklarla çökmesine bağlı olarak eğim atımlı normal faylar gelişmiştir. Sahanın teknolojiliğine yönelik jeofizik-rezistivite ve kömürlü zonun tavan kotuna göre yapılan yapı-kontur haritalarından fayların genelde kuzey-güney doğrultusuna da geliştikleri gözlenmiştir. Tabaka eğimleri genelde 5-20 eğimle kuzey doğuya doğrudur. Genelde yataya yakın derece miyosen çökeller fay zonlarında eğim kazanabilmektedir. Piyosen eğimleri ise faylanmalardan daha az etkilenmiştir. Bunlar havza kenarındaki bir kenara bırakılacak olursa genelde yatay konumludur Genel Jeoloji : Havzasının temelini, paleozoik yaşlı metamorfik şist ve kristalize kireç taşları ile bunun üzerinde diskordan olarak bulunan mesezoyik yaşlı serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar temsil eder. Temel üzerinde diskordan olarak bulunan neojen sedimanları karasal oluşuklardır. Bunlardan miyosende çökenlere alt pliyosende çökenlere de üst seri adı verilir. Temel üzerinde diskordan olarak bulunan neojen konglomera ve kumtaşları mevcuttur. 2. YERALTINDA KULLANILAN EL ALETLERİ 2.1. Martopikör Maden ocaklarında el ile kazıda yaygın olarak kullanılan basınçlı hava ile çalışan,madenciler tarafından tabanca olarak adlandırılan bir kazı aletidir.martopikör esas itibariyle tokmakla sivriçin birleştirilerek makinalaştırılmış halidir. Parçaları: Kabza, Komuta mandalı, Bilya,Yay,Hava girişi Hava kanalı, Distrübitör levhası, Silindir,Piston,Egzos,Sivriç,Sivriç tutucu. Özellikleri: Uzunluk:455mm, Ağırlık:9,5kg, Yükseklik:264mm,Gövde genişliği:130mm, Devir sayısı:669dev/dak., Gücü:1,75BG 2

3 Şekil 1: Martopikör 2.2. Rotatif Tip Martoperfaratör Yeraltı maden işletmeciliğinde kullanılan makinelarının gövdeleri tiplerine göre çok çeşitlidir. Havalı ve elektrikli tipleri vardır. Yeraltında genellikle delik delme amacıyla kullanılır. Özellikleri: Ağırlık:9,5kg, Uzunluk:260mm, Yükseklik:264mm, Devir sayısı:700dev/dak., Rotor devirleri:4280 dev/dak., Hava giriş rekoru ölçüsü: 4-6 kg/cm2,devir sayısı:700 dev/dak. 3

4 3. SONDAJ ÇALIŞMALARI: G.L.İ. Bölgesi imtiyaz sınırları içerisinde mevcut rezervin tespitine yönelik sondaj arama faaliyetleri tamamlanmıştır. Yapılmakta olan sondajlar detay işletme projelerinin hazırlanması amacıyla olup yılda 5000 mt. civarındadır. Sondajda kullanılan makine Rus yapımı olup, rotary cinsidir. Maksimum delme kapasitesi 500 m civarında olup, yapılan sondaj derinlikleri civarındadır. Kullanılan tijlerin boyları 4,20m ve 3,10m dir sondaj makinesinin temel elemanları ; motor, şanzıman, tulumba rotary, tambur ve kule dir. Sondaj sırasında deliklerde göçüğü engellemek için Bentonit tipi malzeme kullanılmaktadır. Ayrıca matkap ucunu soğutmak, kırıntıyı çıkartmak ve yer altı suyunu engelleyerek sondajda kolaylık sağlar. Kullanılan matkap uçları 5 inç lik zeminin sertlik durumuna göre de 4 1/4 inçlik elmas uç kullanılmaktadır. Bu uçlar Rock Bit tipidir. Kömür tabakasında karot almak için Şekil 2: Karotlar Karotiyer tip tij kullanılır. Bu tij K lık olarak adlandırılır. Ayrıca bentonit sıvı karışımının vizkozitesi arasında tercih edilir. 4. REZERV: Ülkemizde tespit edilen linyit rezervleri neojen yaşlı olup, karasal oluşmaktadır. Tespit edilen linyit rezervleri ; toplam 8 milyar işletilebilir 3,9 milyar ton civarındadır. Kaliteli linyit özelliklerine sahip rezervler ülkemizde sınırlıdır. Yalnız Tunçbilek ve Soma havzalarında oluşan yaklaşık 500 milyon ton civarındaki bu rezervlerden yapılan üretimler, ağırlıklı olarak teshin ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Damarın kalorifik değer itibarı ile en kaliteli kısmı en üstte yer almaktadır. İkinci derecede kaliteli zon, damarın alt bölümü olup, en fakir kısmı orta bölümdür. Rezerv sahası içinde yer altı ve açık ocak sınırları günümüz teknolojik ve ekonomik koşulları göz önünde bulundurularak ve büyük atılımlı faylar dikkate alınarak belirlenmiş olup, rezervin büyük bir bölümü yer altı işletmesi ile üretilebilecek durumdadır. Buna karşılık G.L.İ. de yapılan yıllık üretimin yaklaşık %85 i açık ocak sahalarından yapılmaktadır. Yer altı işletme sahalarında 2004 yılı başı itibarı ile 173,110,000 tan işletilebilir rezerv bulunmaktadır. 4

5 5. ÜRETİLEN TÜVENAN KÖMÜR ÖZELLİKLERİ: Yoğunluk (yerinde) : 1,5 ton/m 3 Rutubet : %14 16 Kül : %40 42 Sabit Karbon : %18 20 Uçucu Madde : %25 30 Alt Isı Değeri : kcal/kg Toplam Kükürt : %1,5 2 Şekil 3. Yeraltını Temsil Eden Kömür Stampı 6. KÖMÜR DAMARININ YAPISI: Damar kalınlığı tektonizmaya bağlı olarak 5-12m arasında değişmekte olup ortalama 8m dir. Tavan ve Taban taşları marn dır. Marn karakterli üç adet arakesme, damar içinde ortalama m kalınlıkta bulunmaktadır. Bölgede işletilmekte olan damar genellikle orta sertlikte siyah ve parlak linyit ihtiva eder. Damar 10-15m lik atımlar içerip, üretim panoları bu gibi büyük atımlı faylar arasına yerleştirilmiştir. Üretim panolarında en çok 2m ye varan faylar görülmektedir. Damarın kalorifik değeri itibarı ile en kaliteli kısmı üstte yer alır. Bu zonda yer yer çok sert bir yapıya sahip olan sileks oluşumlarına rastlanmaktadır. İkinci derecede kaliteli zon ise damarın alt bölümünde olup en fakir bölümü de orta kısımda yer almaktadır. 5

6 Şekil 4. Formasyon Yapısı Şekil 5. Kömür Damarının Yapısı 7. KLASİK ÜRETİM YÖNTEMLERİ Klasik panoda üretim yöntemi olarak geri dönümlü ve arkadan göçertmeli uzun ayak yöntemi uygulanmaktadır. Klasik panoda üretim damarın kalınlığına göre, tavan ve taban ayaklar olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Tavan ve Taban ayaklar, üretimi yapılacak olan panonun şekline ve genişliğine bağlı olarak 2-4 adet arasında oluşturulur. Damar kalınlığının 7m den yüksek olduğu bölgelerde tavan taşından itibaren 1.8-2m yükseklikte tavan ayaklar oluşturulur. Tavan ayakların 15-30m ilerlemesinin ardından tavan ayakların izdüşümü olan ve yükseklikleri yine 1.8-2m arasında olan taban ayaklar oluşturulur. Tavan ve Taban ayak arasında kalan 3-4m lik kömür ise taban ayaklarda arkadan göçertilmek suretiyle kazanılmaktadır. Şu anda Ömerler yeraltı işletmesi, klasik panoda bulunan iki tavan ayakta da üretim 2006 yılında bitmiş olup üretim taban ayaklarda gerçekleştirilmektedir. Ayak uzunlukları 405=67m, 407=55m civarındadır. 6

7 8. KLASİK AYAKLARDAKİ TAHKİMAT SİSTEMİ Klasik ayakta tavan kontrolü hidrolik direk, sarma ve ağaç kamaların kombinasyonu ile sağlanmaktadır. Ayak içerisinde direklerin arasındaki mesafe 60cm olup sarma boyu 1.25m uzunluğundadır. Taban ayaklarda kazı vardiyası öncesinde iki sıra hidrolik direk bulunmakta olup ayak içi genişliği 2.5m olmaktadır. Kazı vardiyası sonunda ise ayak içindeki hidrolik direk üç sıraya çıkartılır ve ayak genişliği 3.75m olur. Şekil 6. :Klasik ayaktaki tahkimat sistemi Ayak içinde geriye doğru yol alan her iki sıra hidrolik direğin arkasında sürekli olarak arına paralel ağaç direkler bulundurulur. Emniyet takviye tahkimatı olarak ta adlandırılan bu üniteler, çelik sarmaların altında ek bir destek işlevi görecek ve gerideki baş sıra tahkimatın sökülmesi esnasında işçilere emniyetli bir çalışma ortamı sağlayacaktır. Taban ayaklarda hidrolik direkler birbirine paralel olarak yerleştirilir iken tavan ayaklarda direkler şeşbeş sistemi ile yerleştirilmekteydi. Bunun nedeni ise tavan ayaklarda ayna basıncının tavan basıncından daha fazla olmasıdır. Direkler, gövde ve bu gövdenin içerisinde hareket eden bir silindirden oluşur.direğin kaldırılması ve indirilmesi direk üzerindeki bir adet valf yardımıyla yapılır. Direk içerisine hidrolik sıvısı basınçlı bir tabanca yardımıyla basılır. Direklere verilen ön yükleme 12 ton civarındadır ve yük dağılımı ayak içine dağıldığı zaman her bir direğin taşıma yükü 7

8 maksimum 40 ton a çıkar. Yeraltında ayrıca bozulan direkleri tamir etmek amacıyla direk test atölyesi kurulmuştur. Direklerin bozulmaması için dik bir şekilde ve belli bir yüksekliğe kadar çıkarılması gerekmektedir Poligon bağ tahkimat sistemi: Basıncın fazla olduğu bölgelerde basıncın etkisini azaltmak amacıyla kullanılan bir tahkimat sistemidir. Bu tahkimat sistemi Ömerler yeraltı klasik panonun da bazı kısımlarında kullanılmaktadır. 9. KLASİK PANODA ÜRETİM Burada ki yeraltı klasik panoda iki adet tavan iki adet taban ayak bulunmaktadır. Bunlardan tavan ayakların üretimi bitmiş olup şu anda üretim taban ayaklarda gerçekleştirilmektedir. Buradaki tavan ve taban ayak uzunluklarını yazacak olursak; 404.tavan ayak:40m(2006 yılında üretimi bitmiştir.) 406.tavan ayak:55m(2006 yılında üretimi bitmiştir.) 405.taban ayak:67m(üretimi sürüyor.) 407.taban ayak:55m (üretimi sürüyor.) Taban ayaklarda üretim dört ayrı aşamada gerçekleştirilmektedir. Bunlar; 1-)Ayna çalışması 2-)Söküm çalışması 3-)Arka çalışması 4-)Oluk havesi açımı ve çekim 9.1. Ayna Çalışması; Taban ayaklarda ayna çalışmasını kazmacı usta ve kazmacı yedekten oluşan bir ekip yapar. Burada aynadaki kömürün büyük bir kısmı delme patlatma yöntemi ile kazanılır. Delme patlatma yöntemi ile kazanılamayan kısım ise, maden ocaklarında el ile kazıda sıkça kullanılan ve basınçlı hava ile çalışan martopikör ler vasıtası ile kazanılır. 9.2.Delme Patlatma İşleminin Aynaya Uygulanması: Martoperfaratör ler vasıtası ile aynaya deliklerin delinmesi, delinen deliklere patlayıcının doldurulması ve de patlayıcıların 8

9 manyeto ile ateşlenmesi işlemlerinden oluşur. Aynada açılan deliklerdeki patlayıcının şiddetini ayarlamak amacıyla patlayıcının üzeri çamur(sıkılama çamuru) ile doldurularak patlatma işlemi gerçekleştirilir. Şekil 7: Delme patlatma ile ayna çalışması 9.3. Söküm Çalışması; Söküm çalışması, ikinci sıra ve üçüncü sıra direğin arasının temizlenerek emniyet direğinin dikilmesi ve sarma ile emniyet direğinin arasına emniyet ağacının atılmasından sonra göçük tarafındaki üçüncü sıra tahkimatın alınması işlemlerinin tümünü kapsar. Emniyet tahkimatı yapıldıktan sonra söküme geçilir. Sökülecek hidrolik direkler söküm anahtarı sökülecek direğin doldurma-boşaltma valfına takılır. Direk tutma kolundan veya alt kısmından silvestre zinciri ile bağlanır. Söküm, anahtarının ucuna bağlı zincirden tutularak kazma ile anahtarın valfa iyice oturması sağlanır ve direğin içindeki su boşaltılır. Bu şekilde direk yavaş yavaş iner Arka Çalışması; Söküm çalışması sonrasında göçük tarafında bulunan direğin ve sarmanın alınmasıyla arkadaki kömürün göçertilerek kazanılması işlemlerinin tümüne arka çalışması adı verilir Oluk Havesi Açımı ve Çekim; Arka kömürün alınması işleminden sonra çift zincirli konveyör bir ön haveye alınması gereklidir. Bunun için ayna önünde 50-60cm genişliğinde bir oluk açılarak konveyörün bu açılan oluğa taşınması işlemlerinin tümüne oluk havesi açımlı ve çekim çalışması adı verilir. 10. KLASİK PANODA KULLANILAN TAHKİMAT MALZEMELERİ SHS Tipi Hidrolik Direkler; klasik panodafsw hidrolik direkler kullanılmaktadır. Hidrolik direkler gövde ve bu gövdenin içinde hareket eden bir silindirden ibarettir. Direğin kaldırması ve boşaltması silindir üzerindeki valf vasıtası ile gerçekleşir, bu 9

10 sistem merkezi pompa ile hareket ettirilir. Direklerin boyu kapalı halde 1.5m açıldığında ise 2.5m olmaktadır. Direklerin taşıma kapasitesi ise maksimum 40 tondur. Şekil 8: Hidrolik direkler Merkezi pompa direklere hortum ve ucundaki dikim tabancası ile itilen 160 kg/cm2 basınçlı, %95 su ve %5 bor yağından meydana gelen hidrolik sistem vasıtası ile çalışır Çelik Sarmalar; Tavanı desteklemek amacıyla, hidrolik direklerin üzerine yerleştirilerek kullanılan malzemeye çelik sarma adı verilmektedir. Sarmaların baş tarafında sabit ve oynar olmak üzere iki adet pim bulunmaktadır. Sabit pim sarmaların birlikte çalışmalarını sağlamaktadır Çelik Sarmanın Özellikleri: Uzunluk:1250mm, Ağırlık:47.5kg, Kesiti: 38.4 cm2, Mukavemeti:75-90 kg/c m2 Şekil 9 : Çelik sarmalar Kullanılan Bağ Tipi; Klasik panoda kullanılan bağ tipi, 3.40m taban genişliği ve 6.34m2 faydalı kesite sahip olan bağlardır. Nefeslik galerilerinde ise 2.8m tavan yüksekliği, 10

11 5.31m2 faydalı kesite sahip bağlar kullanılmaktadır. Buradaki bağlar 110 luk diye ifade edilir ve iki parça halinde bulunur. 11. KLASİK PANOLARDA NAKLİYAT Klasik panoda, ayaklarda üretilen kömür ve diğer kayaçlar ayak içindeki çift zincirli konveyörler vasıtası ile motor(sabit) yolunda bulunan kırıcıya verilir. Kırıcıdan geçen malzeme bant ve zincirli konveyörlerin vasıtası ile kelebe ye dökülerek ana nakliye galerisine alınır. Ana nakliye galerisine inen malzeme ise bant konveyörler vasıtası ile dışarıya sevk edilir. Şekil 10: Bant ve çift zincirli konveyör 12.MEKANİZE ÜRETİM YÖNTEMLERİ 13. MEKANİZE SİSTEMDEKİ TAHKİMAT ÜNİTELERİ Yeraltı işletmeciliğinde tekniğin ilerlemesi ile ağaç tahkimat ikinci plana itilmiş durumdadır. Uzun ömürlü yollarda çelik galeri bağları, ayaklarda hidrolik direkler ile çelik sarmalar, yürüyen tahkimat üniteleri ağaç sarfiyatını düşürmüştür. Tahkimat ünitelerinin madenlerde kullanılması ile emniyetli çalışma ortamı sağlanmış ve de üretim artırılmıştır. 11

12 Şekil 11: Yürüyen tahkimat ünitelerinin ayaktaki görünümü 14. GALERİ VE BACALARDAKİ ÇELİK TAHKİMAT SİSTEMİ Uzun müddet kullanılacak galerilerde demir tahkimatlar kullanılır. Demir tahkimatlar; ana nakliye yolları, nefeslikler, ocak giriş çıkışları ve nakliyat ürünlerinin kullanılacağı kısımlarda tercih edilir. G.L.İ Ömerler mekanize panolarda 4.60 lık bağlar kullanılır.profil tipi I140 dır.bu bağlar üç parçadan oluşur ve 7 adet fırça atılarak kullanılır.taban genişliği 4.6m, yüksekliği 3.5m dir.kazı alanı 15.79m2 faydalı kesit alanı ise 13.80m2 dir.ayrıca özel makas bağları ve kullanım yerlerinin ihtiyacına uygun bağlar yapılarak kullanılmaktadır.hem klasik hem de mekanize panolarda kullanılan bağlar atölyelerde pres makineleri yardımıyla yapılmaktadır. 15. BACALARIN AÇILMASI Bacaların genişliği 4.60m olup yükseklikleri 3.5m olan at nalı şeklinde açılmaktadır. Kazı alanı 15.79m2, kullanım alanı 13.80m2 dir. Galeri (baca) sürme çalışmaları delme patlatma yöntemiyle yapılmaktadır. Bu delme patlatma işleminde deliklerin belirli bir düzen içinde açılması gerekmektedir. Yaklaşık olarak 26 adet delik açılır ve patlayıcı maddelerle doldurularak sıkılanır. Daha sonra bunlar duruma göre 5 erli veya 6 şarlı olarak patlatılır. Bunun sebebi hem homojen bir dağılımın sağlanması 12

13 hem de yeraltında büyük bir patlamadan kaçınılmasıdır. Patlatma yapılırken öncelikle orta çekme yapılır daha sonra yan taraflar patlatılır. Patlatma sonrasında serbest hale gelen malzeme bir kepçe ile çift zincirli konveyöre daha sonra dışarıya çıkartılmak amacıyla bantlı konveyöre boşaltılır. 16. YER ALTI MEKANİZE ÜRETİM SİSTEMİ Yeraltı işletmeciliğinde tekniğin ilerlemesi ile ağaç tahkimat ikinci plana itilmiş durumdadır. Uzun ömürlü yollarda çelik galeri bağları, ayaklarda hidrolik direkler ile çelik sarmalar, yürüyen tahkimat üniteleri ağaç sarfiyatını düşürmüştür. Tahkimat ünitelerinin madenlerde kullanılması ile emniyetli çalışma ortamı sağlanmış ve de üretim artırılmıştır. 17. TAHKİMAT SİSTEMLERİNİN TANITIMI Yeraltı mekanize üretim sisteminde iki ayrı tahkimat sistemi mevcuttur. Bunlardan birincisi galeri ve bacalarda kullanılır, diğer tahkimat sistemi ise üretim yapılan ayakta ayak içi tahkimatı olarak kullanılır. Burada ki mekanize panolarda 4,60 lık bağ kullanılır. Profil tipi I / 40 dır. Parça adeti 3, kullanılan fırça adeti 7 demirdir. Taban genişliği 4600 mm yüksekliği 3500 mm dir. Kazı alanı 15,79 m 2 faydalı kesiti ise 13,80 m 2. Ayrıca özel makas bağları ve kullanım yerinin durumuna göre daha değişik kalıplarda bağlar yapılarak kullanılmaktadır. Aşağıdaki şekilde galeri ve bacalarda kullanılan tahkimat sisteminin şekli gözükmektedir. Şekil 12: Galeri ve bacalarda kullanılan tahkimat sistemi 13

14 18. AYAK TAHKİMATLARI Mekanize panoda 4 tip ayak tahkimatı kullanılmaktadır. Bunlar; 1. Ayak Sonu Tahkimatları (Tip 1) 2. Ayak Sonu Tahkimatları (Tip 2) 3. Geçiş Tahkimatları 4. Ayak İçi Tahkimatları Ayak Sonu Tahkimat Üniteleri (Tip 1): Bu ünite ortada ana tahkimat ve her iki tarafta büyük boyutta iki tahkimat olmak üzere üç parça tahkimattan oluşur. Ana tahkimatın taban şasesi üzerine toplayıcı konveyörün kuyruk ünitesi oluşturulacak şekilde dizayn edilmiştir. TİP ZDF 11200/23/35 TAHKİMAT YÜKSEKLİĞİ TAHKİMAT GENİŞLİĞİ ÇALIŞMA DAYANIMI SIKILAMA YÜKÜ AĞIRLIK TAHKİMAT YOĞUNLUĞU mm mm KN KN Kg 754 KN/m Ayak Sonu Tahkimat Üniteleri (Tip 2): Bu üniteler, ayak sonu tip 1 ünitelerinin yanına birer adet ve ayak kuyruk yolu girişini tahkim etmek üzere iki adet yerleştirilerek dizayn edilmiştir. TİP ZTD 4200/20/35 TAHKİMAT YÜKSEKLİĞİ TAHKİMAT GENİŞLİĞİ ÇALIŞMA DAYANIMI SIKILAMA YOĞUNLUĞU AĞILIK mm 1500 mm 3260 KN 2718 KN Kg Geçici Tahkimat Üniteleri: Bu tahkimatlar ayak motor başı ve kuyruk girişine konulan tip2 tahkimat ünitelerinin yanına birer adet kurulmak üzere ayak içi tahkimatların birbiriyle uyumunu sağlamaktadır. TİP ZFD 4200/20/35 TAHKİMAT YÜKSEKLİĞİ TAHKİMAT GENİŞLİĞİ ÇALIŞMA DAYANIMI SIKILAMA YOĞUNLUĞU AĞILIK mm 1500 mm 3280 KN 2620KN Kg 14

15 18.4. Ayak İçi Tahkimat Üniteleri: Bunlar ayak içini komple tahkim etmek üzere ve üzerlerindeki pencereler vasıtasıyla tavan kömürünü almak. Üzerine dizayn edilen tahkimat üniteleridir. TİP ZYD 4000/18/32 TAHKİMAT YÜKSEKLİĞİ TAHKİMAT GENİŞLİĞİ ÇALIŞMA DAYANIMI SIKILAMA YOĞUNLUĞU AĞILIK mm 1800 mm 3300 KN 2804KN Kg Şekil 13. Ayak İçi Tahkimatı Şekil 14. Ayak İçi Tahkimatı 19. KULLANILAN MAKİNE ÇEŞİTLERİ Çift Tamburlu Kesici Makine: Ayna kömürün kazılmasında ve yüklenmesinde kullanılan kesici makine, çift tamburlu ayak konveyörü üzerine monteli zincirsiz çekme sistemine sahiptir. Su püskürtmeli olarak çalışan tambur çalışırken toz oluşumunu önlemeye yarar. MAKİNA YÜKSEKLİĞİ TAMBUR KOLU UZUNLUĞU TAMBUR ÇAPI KESME DERİNLİĞİ KESME YÜKSEKLİĞİ TAMBUR HIZI DEVAMLI ŞIKIŞ TORKU AĞIRLIK VOLTAJ ÇEKME SİSTEMİ TAMBUR KOL MOTORLARI HİDROLİK POMPA MOTORU YÜRÜYÜŞ MOTORU MAKİNA YÜRÜYÜŞ HIZI PİK SAYISI 1500 mm 1635 mm 1600 mm 700 mm 3460 mm 37 d/dak 39 KN Kg 1100 V EICOTRACK 2*150 KW 5 KW 23 KW 4,4-7,12m/dak 2*48 ADET 15

16 ÖN PİK SAYISI PİK NUMARASI(KENNA METAL) ÖN PİK NUMARASI(KENNA METAL) 2*6 ADET K1-1K-3F U 47 HD Şekil 15: Çift Tamburlu Kesici Makine Ayak Konveyörü: Ayak içinde kömür nakli için baştan ve kuyruktan tahrikli ortadan çift sıra zincirli bir konveyördür. Bu konveyörün redüktörü su soğutmalıdır. Resim 7. Çift Zincirli Konveyör Şekil 16: Ayak Konveyörü Toplayıcı Konveyör: Ayak içi konveyör ile bantlı konveyör arasında kömür nakletmek için 40m uzunluğunda, bantlı konveyör üzerinde 12m ye kadar yürüyebilme özelliğine sahip, motor başı tahkimat ünitelerine bağlı pistonlarla ilerletilebilecek şekilde dizayn edilmiştir. 16 TİPİ SGZ 730/264 TAŞIMA KAPASİTESİ(ton/saat) 800 KURULU GÜÇ ÇALIŞMA EĞİMİ 2*132KW ZİNCİR TİPİ 26*92 PALETLER ARASI MESAFE 15 DERECE 920 mm 1 TOP ZİNCİR UZUNLUĞU 18,308 mm ZİNCİR KOPMA YÜKÜ OLUK TİPİ OLUK UZUNLUĞU OLUK GENİŞLİĞİ OLUK YÜKSEKLİĞİ 850 KN ALTI AÇIK 1500 mm 730 mm 222 mm REDİKTÖR ÇEVİRME ORANI 1/32,677 ELEKTİRİK MOTORU HIZI VOLTAJ ZİNCİR MERKEZLERİ ARASI MESAFE OLUK KIRILMA KUVVETİ ZİNCİR HIZI 2*132 KW 1470d/d 1140 V 120 mm 1500 KN 0.94 m/sn

17 TİPİ KAPASİTE KURULU GÜÇ OLUK BOYUTLARI ZİNCİR HIZI ZİNCİR SZZ-730/ ton/saat 132KW 1500*730*222mm 1.3m/sn ORTADAN ÇİF SIRA Bantlı Konveyör: Sabit yoluna toplayıcı konveyör önüne montaj edilmek üzere tasarlanan bu konveyör 40 lik, 800 ton/saat kapasiteli, 50 metreye kadar kayış depolama ünitesine sahiptir. Ayak ilerledikçe bantlı konveyör kuyruğundan konsol üniteleri sökülerek, 50 metreye kadar bant kayışı çıkarılıp, bantlı konveyörü kısaltmak mümkündür. TİP TSP 580/1000 KAPASİTE BANT UZUNLUĞU BANT GENİŞLİĞİ BANT HIZI MOTOR GÜCÜ 800 ton/saat Değişken 1000 mm 2,2 m/sn 2*89 KW Şekil 17. Bantlı Konveyör Kulikar (Tabana Monteli Taşıma Sistemi): Kulikar taşıma sistemi, tahrik ünitesi yer üstünde olmak üzere, mekanize pano kuyruk yolu sonuna kadar çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu sistem montaj sırasında tüm ayak ekipmanlarının taşınması ve üretim sırasında da malzeme ve insan nakli için düşünülmüştür. Şekil 18. Kulikar Tahrik Motoru ve Kontrol Panosu Şekil 19. Kulik Monoray (Tavana Monteli Taşıma Sistemi): Monoray sistemi, yer altı tahrik ünitesi kulikar taşıma güzergah ı üzerinde olacak şekilde sabit yoluna taşınacak olan malzemelerin nakil etmek üzere ayak başına 40m mesafeye kadar çalışacak şekilde montajı tasarlanmıştır. 17

18 TİP SDY-40 MODEL Hidrolik tahrik HALAT HIZI 0-2 m/sn TAŞIMA RAY TİPİ I-140E DÖNÜŞ YARI ÇAPI YATAY 6m-15m DÜŞEY MAKSİMUM EĞİM 6 MAKSİMUM TAŞIMA YÜKÜ 15 ton ANA MOTOR GÜCÜ 132KW EMNİYET FREN KUVVETİ 2*43 kn Şekil 20: Monoray 19.7 Şantik: Pano içerisinde sadece malzeme nakletmek amacıyla geliştirilen, tavana monte edilmiş, raylar vazifesi ile ulaşımını sağlayan ve basınçlı hava ile çalışan bir taşıma sistemidir. Şekil 21. Şantik Bacaların Açılması: Bacaların genişliği 4.60m olup yükseklikleri 3.5m olan at nalı şeklinde açılmaktadır. Kazı alanı 15.79m2, kullanım alanı 13.80m2 dir. Galeri (baca) sürme çalışmaları delme patlatma yöntemiyle yapılmaktadır. Bu delme patlatma işleminde deliklerin belirli bir düzen içinde açılması gerekmektedir. Yaklaşık olarak 26 adet delik açılır ve patlayıcı maddelerle doldurularak sıkılanır. Daha sonra bunlar duruma göre 5 erli veya 6 şarlı olarak patlatılır. Bunun sebebi hem homojen bir dağılımın sağlanması hem de yeraltında büyük bir patlamadan kaçınılmasıdır. Patlatma yapılırken öncelikle orta çekme yapılır daha sonra yan taraflar patlatılır. Patlatma sonrasında serbest hale gelen malzeme bir kepçe ile çift zincirli konveyöre daha sonra dışarıya çıkartılmak amacıyla bantlı konveyöre boşaltılır. 18

19 20. ÜRETİM PERİYODU Ayna Kesimi: Kömür kesme işlemi genelde tek yönlüdür ve kesime ayak motor başından veya ayak kuyruğundan başlanabilir. Ayak başı yöntemi olarak ifade edilen bu kesim; 1. Arka kömür tahkimat ünitelerindeki pencerelerden alınmasından sonra kesici makina devreye girer. 2. Kesici makina motor başından başlayarak taban temizliğine girer ve kesiciyi takiben konveyör aynaya itilir. 3. Kesici makina ayak kuyruğuna ulaştığında geri dönerek ayak konveyörünün aynaya ötelendiği kıvrımlı bölgede aynaya tam olarak girer. 4. Kesicinin aynaya girmesinin ardından daha önceden makine tarafından tabanı temizlenen kuyruk tarafından konveyör aynaya itilir. 5. Kesici makina tekrar geriye dönerek kuyruk girişindeki sonradan ayak konveyörünün dayanıldığı yerdeki ayna kesimini yaparak geriye döner. 6. Kesici makina motor başına doğru ilerleyerek tüm ayna kesimi bitirilir ve kesim işlemi bitmiş olur ve 1. aşamadaki konumuna gelir. Böylece kesim işlemi tamamlanır Tahkimatların İlerletilmesi: Tahkimat ilerletilmesi kesici makinenin 5m arkasından ayak konveyörünün sonuna kadar yapılır. Her bir tahkimatın kumanda işlemi yanındaki tahkimatın üzerindeki kontrol panelinden yapılır. İlerletilecek tahkimatın özellikle ayna tutucu ve uzatılabilir sarması geriye çekilir. Tahkimatların ana direkleri tavan kırılmasına müsaade etmeyecek kadar alçaltılır. Bu durumda tahkimat üzerindeki tavan yükü azaltılmış olur. Tahkimatın alçaltılmasıyla birlikte itme çekme pistonu açılır. Pistona bağlı bulunan itme-çekme kazığının geriye çekilmesi ile tahkimat ileriye hareket eder Tavan Kömürünün Alınması: Arka kömürü tahkimatlardaki kömür akıtma pencerelerinin açılması, kömürün bu pencereden konveyör üzerine akıtılması ile alınmaktadır. Birinci adımda arka kömürün kalınlığının yarısı, ikinci adımda ise diğer yarısı alınmaktadır. Bu sayede tavan kömürünün kırılganlığının artırılması sağlanmaktadır. Eğer tavan kırılmamışsa pencerelerden tavana delikler delinip lağım atılarak tavanın göçertilmesi sağlanır Ayak Konveyörünün İlerletilmesi: Kesici makinanın kesim işlemine başlaması için makinenin kömür aynasına girmesi gerekmektedir. Bu işlem, makine taban temizliği yaparken makinanın 5-6 tahkimat gerisinden ayak içi konveyörünün aynaya ötelenmesi ile yapılır. Öteleme işlemi 2-4 tahkimatın itme-çekme pistonu aynı anda kapatılarak sağlanır. Pistonun kapanması ile pistonun bağlı olduğu itme çekme kazığı ileriye doğru hareket ederek konveyörün aynaya doğru itilmesini sağlar. 19

20 Şekil 22. Üretim Periyodu 21. HAVALANDIRMA SİSTEMİ Yeraltı ocağında ocak havalandırması emici sistem olarak yapılmaktadır. Panoların hazırlık aşamasında bacalarda ilerlemeyle beraber tali havalandırma sistemi kullanılmaktadır. Mekanize panonun hazırlığında 13,14 kesit galeride 60 cm lik vantüpler kullanılmaktadır. Bacalarda üfleyici ve emici vantilatörler beraber kullanıldığı kombine sistemler kullanılmaktadır. Bacalar sürülmeye başlandığında sadece üfleyici, galeri uzunluğunun artmasıyla beraber emici vantilatörlerde beraber kullanılmaktadır. Galeri arınına tek üfleyici ile yeterli hava sağlanmadığı zaman ikinci bir üfleyici kurularak, seri bir sistem kurulur. Tali havalandırma sistemi bacalarda arınında çalışanların hava ihtiyacını sağlamak, delme patlatma sonucu oluşan toz ve gazları bastırmak için kullanılmaktadır. Arında çalışma esnasında çalışanlara zarar verecek toz oluşturmamaktır. Hazırlık sırasında galerileri havalandırması elektrikli veya basınçlı havalı tali vantilatörlerle yapılmaktadır. Kullanılan ara emici vantilatörlerin kapasitesi; 2200 m 3 /dak çalışan, 2000 m 3 /dak yedektir. 20

21 Şekil 23: Havalandırma sistemi 22. GAZ ÖLÇÜMÜ Bölgedeki yeraltı işletmesinde gaz kontrolü, işletmenin değişik bölgelerinde bulunan gaz sensörleri (metan sensörü, karbon monoksit senserü, hava hızı senserü, basınçlı hava sensörü, sıcaklık sensörü, nem sensörü, oksijen sensörü, karbon dioksit sensörü ) tarafından gerçekleştirilmektedir. Aynı zamanda, gaz ölçüm işlemi gezici ekipler tarafından da gerçekleştirilmektedir. Şekil 24: Gaz ölçüm sansörleri Şekil 25: Yeraltı gaz izleme sistemi 23. SU ATIMI Ocak suları yeraltında ana su havzunda toplanarak 100 HP gücünde elektrikli motorlu m 3 /saat ve 60 mss kapasiteli santrifuj tulumbalarla yer yüzüne pompalanır. Ocakta su sorunu çözülmeyecek boyutta değildir. Genellikle su atımı için dalgıç pompalar kullanılır. 21

22 TİP NOMİNAL GÜÇ NOMİNAL VOLTAJ HIZ DEBİ BASMA YÜKSEKLİĞİ WQ su soğutmalı 11kW 110 V 720 devir/dakika 30 m 3 /saat 35 m Şekil 26: Santrifuj tulumbalar 24. ELEKTRİK DİZAYNI Yeraltında alt tesislerin elektrik enerjisi TEAŞ a ait yüksek gerilim enerji dağıtım merkezinde 4 adet 33 kw lik enerji nakil hattıyla açık ocak, dağıtım merkezine gelmekte, buradan da 33 kw lik tek hat ile mekanizasyon ocak ağı yanında bulunan 33 kw kurulu güce sahip mekanizasyon ocak ağı yanında bulunan yüksek gerilim dağıtım merkezine gelmektedir. Güç Trafoları : Bu trafolar yer altı elektrik tesislerini beslemek için 2 adet 2000 kva kv harici kara tesislerini ve vantilatörü beslemek için 1 adet 500 kva kv kolikor ve 1100 voltluk motor tesisleri için 2 adet 630 kva kv trafolar bulunur. Dağıtım: Ocak girişi kulikor desendresi tabanında bulunmaktadır. Yer üstünden gelen 6300 voltluk elektrik enerjisi bu merkezdeki kuru tip hava soğutmalı antigrizu transformatörlerde 1100 V a düşürülerek elektrik motorlarına kablolar marifetiyle itilmektedir. Aydınlatma : kendinden emniyetli kuru tip antigrizu 1100 voltu 220 V a çeviren bir transformatördür. Ayak aydınlatması için gerekli 220 volt enerjisi temin etmenin yanında yer altı gaz algılama sensörlerini güçlendirici olan P500 için gerekli olan bir enerji sağlar. Toplam 6 adettir. 22

23 25. İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI EĞİTİM MERKEZİ Bütün birimlerde teşkilatlanmış olan iş güvenliği ve işçi sağlığı servisi çalışan, birimlerim özelliklerine göre devamlı olarak iş güvenliği ve işçi sağlığı konuları takip ve kontrol edilmektedir. Eğitim faaliyetlerinin önemli bölümünün bir çok branşta, işçi, nezaretçi ve teknik eleman yetiştirilmesi faaliyetleri işgal etmektedir. Yetiştirme ve tekamül kursları ihtiyaca göre yıl içerisinde açılmakta dersleri bölge bünyesinde görevli mühendis veya memurlar tarafından verilmektedir. 26. PAZARLAMA SATIŞ Satış mevcut yükleme tesisleri vasıtasıyla DDY ve kamyonla nakledilmektedir. Müşteri talebine göre DDY ağırlıklı sevkiyat düşünülmekte ise de DDY nce yeterli vagon tahsis edilmediğinden istenilen düzeye ulaşılmamakta, kara yolu ile nakil ağırlık kazanmaktadır. 23

24 27.KLASİK PANO YAKLAŞIK MALİYET HESABI Yıllık üretim : ton / yıl Günlük ilerleme : ( 3 vardiya / gün x 1,25 m ) / ( 4 vardiya / have) = 0,94 m / gün Damar Kalınlığı : 7 m. Kömür yoğunluğu : 1,5 ton/ m³ Çalışma günü : 275 gün / yıl Yıllık ilerleme : 0,94 m / gün x 275 gün/yıl = 260 metre Yıllık Üretim = ( Toplam ayak uzunluğu ) x ( Günlük ilerleme ) x ( Yıllık çalışma günü) x ( Damar kalınlığı ) x ( Yoğunluk ) = (Top. ayak uzunluğu) x ( 0,94 m / gün ) x (275 gün / yıl ) x 7 m x 1,5 ton/m³ Toplam ayak uzunluğu = 200 m. Ayak adedi = 4 adet 50 m. uzunluğundaki ayak 28. KAZI İŞLERİ Ayna kazısı : 7,5 m ( 1 Takım kazı) Tahkimat sökümü : 40 adet ( 1 Takım kazı) Oluk havesi + çekim : 7,5 m ( 1 Takım kazı ) 24

25 Motorbaşı + kuyruk ilerleme : Her ayak için 3 Takım kazı Arka kömürü : 20 m ( 1 Takım) 29. ÜRETİM İŞLERİ Aşağıdaki tabloda bir vardiyada yapılacak üretim tertibi verilmiştir. Ayak no İş Tertibi Kazı İşçilikler Motorbaşı Toplam 1. Ayak AYNA 7 Takım = 14 kişi 6 kişi 20 kişi 2. Ayak SÖKÜM 2 Takım = 4 kişi 6 kişi 10 kişi 3. Ayak ARKA 2 Takım = 4 kişi 6 kişi 10 kişi 4. Ayak OLUK + ÇEKİM 7 Takım = 14 kişi 6 kişi 20 kişi Toplam 60 kişi 30. HAZIRLIKLAR Adı Meyil Uzunluğu Ana kömür nakliye desandresi m Ana malzeme desandresi m Toplayıcı bant yolu m Malzeme yolu m 1. Ayak malzeme yolu m 1 2. Ayak kömür yolu m 3. Ayak kömür yolu m 3. Ayak malzeme yolu m Nefeslik m TOPLAM 3720 m Günlük ilerleme = 6 m/gün 25

26 1 Ekip ilerlemesi = 20 gün/ay x 12 ay/yıl x 6 m/gün = m/yıl 2 Ekip ilerlemesi = 1440 m/yıl x 2 ekip = 2880 m/yıl 3720 m İlk pano hazırlık zamanı = m = 16 ay 31. NAKLİYE ÜNİTELERİ Üretimde çalışacak nakliye üniteleri Ana nakliye = 3 adet 36 lik bantlı konveyör Pano nakliye = 9 adet Çift Zincirli Konveyör Toplam = 3 adet 36 lik bantlı konv. + 9 adet çift zincirli konv Hazırlıklarda çalışacak üniteler 2 adet 36 lik bantlı konveyör 4 adet çift zincirlik konveyör 32. İŞÇİ PREVÜSÜ Hazırlık işçilikleri V-1 V-2 V-3 Yük. Mak Op İh. Yedek Kon. Çal. Bak Malzeme Vinçci

27 Müteferrik Elektrik Pres usta İhzarat Usta Barutçu Toplam Üretim İşçilikleri Üretim V-1 V-2 V-3 Nezaret Kazmacı EMK Elektrik Barutçu Delikçi Kon. Çal. Bak Malzemeci Müteferrik Kaynakçı Dedektörcü Tulumbacı Toplam Ocak dışı V-1 V-2 V-3 EMK Elektrik Malzeme Torna Hidrolik Kaynakçı Şöför Toplam

28 Üretim işçilikleri toplamı V-1 V-2 V-3 Üretim Ocak Dışı Teknik Eleman Toplam GENEL TOPLAM 402 Kişi 33. TEÇHİZAT YATIRIM BEDELLERİ Birim Toplam Teçhizat Adı Miktarı Fiyat Fiyat ( TL) ( TL) Del. Yük. Mak Zincirli Konveyör Bant Kon İHZARAT Tali Vantilatör Dalgıç Tulumba Manevra Vinç TOPLAM Birim Fiyat Toplam Teçhizat Adı Miktarı ( TL ) Fiyat ( TL ) Hidrolik Direk Çelik sarma Zincirli kon KLASİK AYAK 36 Bant Kon Delik Makine Ayak içi Sinyaliz TOPLAM

29 Birim Fiyat Toplam Teçhizat Adı Miktarı ( TL ) Fiyat ( TL ) Hidrolik bağ bükme presi Kaynak jenaratörü Gezer vinç (5 Ton) YERÜSTÜ TEÇHİZATI Silo Kamyon kantarı Numune cihazı Kamyon TOPLAM Toplam Yatırım Bedeli TL 34. ÜRETİM MALİYETLERİ Yardımcı madde Ağaç sarfiyat Klasik sistemde ağaç sarfiyat : 0,009 m³/ton Yıllık üretim : ton/yıl Ağaç birim fiyatı : TL/m³ Ağaç maliyeti : x 0,009 x Patlayıcı madde = TL/yıl Dinamit birim fiyatı : TL/kg 29

30 Kapsül birim fiyatı : TL/ad Dinamit sarfiyatı : 0,04 kg/ton Kapsül sarfiyatı : 0,11 Adet/ton Patlayıcı maliyeti : [( x 0,04) + ( x 0,11)] x = TL/yıl Yedek parça Yedek parça maliyeti olarak tüm yatırım tutarının % 8 i alınmıştır. Yedek parça maliyeti ( ) x 0,08 = TL Üretim İşçilikleri Aylık ort.işçi maliyeti = TL/ay İşçi sayısı = 402 adet Maliyet = x 402 x 12 ay = TL/yıl Enerji maliyeti Yıllık üretilecek kömür miktarının ton dur. Bu üretim miktarı daha önce klasik üretim yöntemi ile çalışan Tunçbilek Yeraltı Ocağı nın yıllık üretim miktarına yakındır. Dolayısıyla önceki yıllarda Tunçbilek Yeraltı Ocağı nın kullandığı elektrik sarfiyatlarının ortalaması alınmıştır. 30

31 Tunçbilek Yeraltı Ocağı ortalama yıllık enerji sarfiyatı : Kwh Enerji birim fiyatı : TL/Kwh Enerji maliyeti : x = TL/yıl Bakım Onarım maliyeti Bakım onarım maliyeti olarak tüm yatırım tutarının % 2 si alınmıştır. Bakım Onarım maliyeti ( ) x 0,02 = TL Amortisman Toplam Yatırım Tutarı = TL Amortisman Süresi = 10 Yıl Yıllık Amortisman = TL Akaryakıt Taşınacak Mesafe = Yaklaşık 1,5 km E=Ton/Km ye İsabet Eden Akaryakıt Miktarı = 0,0788 Litre 31

32 Mazot Fiyatı = Tl./Litre Akaryakıt Maliyeti = Mesafe x E x Ton/Yıl x Mazot Fiyatı = 1.5 Km x x Ton/Yıl x TL/Litre = TL 35. HAZIRLIK MALİYETLERİ Genel Bilgiler : Galeri Faydalı Kesiti = 7 m² Yükleyici Mak. İle İlerleme = 4 m / gün Tahkimat Malzeme = GI 140 Tahkimat Arası Mesafe = 1 m. Kullanılan Ağaç Kama ( 1 tak. ) Kullanılan Ağaç Fırça ( 1 tak. ) = 35 adet = 6 adet Nakliyat ( 2 Ekip için) = 36 Bantlı Konveyör ( 2 adet ) = Çift Zincirli Konveyör ( 4 adet ) Aylık İlerleme ( 1 ekip ) Yıllık İlerleme ( 1 ekip ) Yıllık İlerleme ( 2 ekip ) = 4x 20 gün = 80m / ay = 80 x 12 ay = 960 m / yıl = 3 x 960 = 2880 m / yıl İlk Pano İçin İlerleme = 3720 m. 32

33 35.2. Ekip İçin Gerekli İşçilik Hazırlıklarda ihtiyaç işçilikler şunlardır; 1 Ekip Unvan İşçi Adeti Yükleyici Operatörü 3 İhzarat Usta 3 İhzarat Yedek 6 Barutçu 3 Kazı Çalıştırıcı Bakımcı 12 Malzemeci 3 Tamir Bakım Usta Müteferrik 5 Elektrik Usta 3 Pres Usta 3 Toplam 41 1 işçinin işverene maliyeti = TL/gün İlerleme işçilik gid. = TL/yev x 41 Yev. = TL/gün 1 m İlerleme için İş. Gid. = /4 m/gün = TL/metre Yıllık İşçilik Maliyeti = Toplam Yıllık İlerleme x Birim maliyet = 2880 m / yıl x TL / m = TL/yıl 33

34 35.3. Yardımcı Madde Ağaç Maliyeti Yarma Kama ( 1,2 m. 1 adet ) = 5 dm³ Fırça ( 1,0 m. 1 adet ) = 8 dm³ 1 m³ Ağacın maliyeti = TL / m³ Ağaç Maliyeti = [(35 x 0,005 )+(6 x 0,008 )]x( ) = TL/m Yıllık Maliyet = m / yıl x TL / m = TL / yıl Demir Bağ Maliyeti GI 110 Profil maliyeti: TL/Kg Demir bağ birim ağırlığı : 25 kg/m 7 m² kesitli tahkimatın uzunluğu : 3,84 x 2 = 7,68 m GI II0 profil maliyeti : 7,68 x 25 x = TL Her tahkimatta 4 adet cıvata kullanılır. Cıvata maliyeti : TL/ad. 4 x = TL Birim tahkimat maliyeti : TL / m Yıllık Maliyet : 2880 m / yıl x TL / m Patlayıcı Madde Maliyeti : TL / yıl 7m² kesitteki galerilerde 12 adet delik delinmektedir. Delik başına 3 ad. 0,190kg. ağırlığında dinamit ve 1 ad. Kapsül konulmaktadır. Dinamit fiyatı = TL/Kg. Kapsül Fiyatı = TL/Adet Patlayıcı Maliyeti = (12 delik x 3 ad. x 0,190 Kg/ad. x TL/Kg) + (12 delik x 1 ad.x TL /ad.) = TL/m 34

35 Yıllık Maliyet = 2880 m / yıl x TL / m = TL / yıl Enerji Maliyeti Günlük Günlük Ünite Adı Miktarı Motor Gücü Çalışma Enerji Tüketimi Saati (Kwh) 36 Bantlı Konveyör 2 1 x Çift Zincirli Konveyör 4 2 x Tali Vantilatör 1 1 x Dalgıç Şlam Tulumba 1 1 x Santifirüj Tulumba 1 1 x Yükleyici Makine 1 1 x Toplam 4502 Enerji Birim Fiyatı = TL / Kwh Dıversite faktörü = 0,60 M=(4502 x ) 6 = TL/ m. Yıllık Maliyet = 2880 m / yıl x TL / m = TL / yıl Hazırlık Birim Maliyeti Giderler TL/m İşçilik Ağaç

36 Demirbağ Enerji Patlayıcı Madde Toplam Yıllık Toplam Hazırlık Maliyeti Giderler TL / YIL İşçilik Ağaç (Yardımcı Madde) Demirbağ (Yardımcı Madde) Patlayıcı Madde (Yardımcı Madde) Enerji Toplam Hazırlık maliyetleri Hesabı Yıllık Maliyet = TL / yıl 1 Pano Maliyeti = Toplam İlerleme Miktarı x Birim maliyet =3720 m x TL / m = TL Maliyetleri GİDERLER Üretim Maliyeti (000. TL ) Hazırlık Maliyeti Toplam Maliyet % 36

37 (000.TL) (000.TL) PAYI Yardımcı madde , İşçilikler Enerji , , Bakım onarım Amortisman Akaryakıt , Finansman giderleri Tuvenan Kömür Maliyeti Maliyet = Toplam giderler / Yıllık Üretim = TL/ Ton / Yıl Tuvenan Maliyet = TL/ Ton Toplam maliyet = TL/Ton x ton = TL 37

38 38