İÜ SÜFAK SUUM2038 SU OMURGASIZLARI DERSİ Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK. Subphylum CRUSTACEA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İÜ SÜFAK SUUM2038 SU OMURGASIZLARI DERSİ Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK. Subphylum CRUSTACEA"

Erol Kubilay
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İÜ SÜFAK SUUM2038 SU OMURGASIZLARI DERSİ Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK Subphylum CRUSTACEA

2 CRUSTACEA

3 Karakteristik Özellikleri Yaklaşık türden oluşan bu grubun çoğunluğu denizel olup az bir kısmı tatlı sularda yaşar. Bazıları ise parazitik olarak yaşar. Segmental bir yapı gösterirler ancak segmentler vücudun bölgelerine göre farklılık gösterirler (Heteronom metameri). Vücut baş (cephalon), göğüs (toraks) ve abdomenden oluşur. Embriyonal dönemde ayrı olan baş bölgesi, erginde gövde ile birleşerek cephalothoraks ı oluşturur. Vücutları kütikuladan yapılı segmentli bir dış iskeletle örtülüdür. Kutikula eklem yerlerinde harekete olanak sağlayacak şekilde incelmiştir. Her segmentten bir çift ekstremite çıkar. Bunlar işlevlerine göre yapısal farklılıklar gösterirler. Dolaşım sistemi: Yarı kapalıdır: kan kısmen damarlarda kısmen de vücut boşluğu içinde dolaşır. Dorsal konumludur. Solunum sistemi: Solungaç ve trakelerle gerçekleşir. Sindirim sistemi: ağızda başlar ve anüsle sonlanır. Sinir sistemi: ip merdiven sinir sistemi vardır. Ventral konumludur.

Ordo Cl. Branchiopoda Anostracea Artemia salina (1,5 cm) Karidesi andıran görüntüleri olan bu grup üyeleri özellikle yem olarak öneme sahiptirler. Vücut yapılarını genellemek çok zordur.

4 Ordo Cl. Branchiopoda Anostracea Artemia salina (1,5 cm) Karidesi andıran görüntüleri olan bu grup üyeleri özellikle yem olarak öneme sahiptirler. Vücut yapılarını genellemek çok zordur. Genellikle toraks ve abdomen ayırt edilmeyecek şekilde kaynaşmış olur ve ekstremiteleri yapraksı formdadır. Notostracea Triops & Lepidurus (10 cm) Cladocerea Daphnia pulex (3.5 mm) Credit: Douglas P. Wilson Wikimedia Özellikle tatlı suda yaşayan Bentik veya planktonik hayvanlar, Süspansivor veya predatör; tür

5 Cl. Branchiopoda Ordo Anostracea Artemia salina (1,5 cm) Doğada tuz göllerinde yaşayan bu canlı yetiştiricilikte yem olarak kullanılmaktadır. Dirençli oluşu, yumurta kistlerinin uzun yıllar dayanması sayesinde çok kolay yetiştirilir. Rengi, suyun tuz konsantrasyonu arttıkça kırmızılaşır. Aktif filtrasyonla beslenir, mikroalgleri, bakterileri, detritik organik maddeleri tüketir. Nauplius halindeyken oluşan gözün dışında ergin evrede oluşan 2 gözle birlikte 3 gözü vardır.

6 Cl. Ostracoda Cl. Maxillopoda Abdomen ve ekstremitelerinin körelmesi karakteristiktir, abdomenden hiç ekstremite çıkmaz. Cypridina Mystacocarida Copepoda Branchiura Derocheilocaris Dactylopus Argulus foliaceus umiho.net (1 mm) (4 mm) (2-3 mm) Karapas bivalv kabuklarına benzer. Çoğu denizel- (zooplanktonda veya bentik Çeşitli beslenme tipleri (< 1 mm) Yer altı suları sahiller, kumluklar denizel/tatlısu Çoğu pelajik Balıklarda parazit Nauplius gözü türden fazla Maxillopoda Tatlısu veya denizel balıkların parazitleri

7 Cl. Maxillopoda Sub-cl. Thecostraca; Infra-cl. CIRRIPEDIA Superordo Thoracica Superordo Rhizocephala Chtamalus stellatus (6-12 mm) Pollicipes pollicipes (3-5 cm) Lepas pectinata (4-5 cm) Peltogaster Tamamı denizel olan süspansivorlar Crustacea Decapoda da parazitik grup

8 Cirripedia Crustacea içinde sesil yaşayan hemen hemen tek gruptur. Vücut kalker plaklarla örtülüdür. Saplı ve sapsız formları bulunur. Plakların düzeni türlere göre kaynaşmış olabilir ve dizilimleri türler arasında farklılık gösterir. Sir maksilül mandibul özofaj anus chestofbooks.com Plak Sir Serebral ganglion Gonofor Mide Testis Açıcı kas Manto boşluğu Ovaryum maksil mide antenül bağırsak pedonkul Dış görünüş bakımından genel özelliklerini o denli yitirmişlerdir ki ait oldukları grup ancak gelişme evrelerinin ve larvalarının incelenmesi ile anlaşılır.

Cirripedia Tergum ve scutum plakları açılır ve beslenme üyeleri topluca dışarıya uzatılarak bir şemsiye gibi açılır ve tekrar topluca içeri çekilir.

9 Cirripedia Tergum ve scutum plakları açılır ve beslenme üyeleri topluca dışarıya uzatılarak bir şemsiye gibi açılır ve tekrar topluca içeri çekilir. Bu şekilde besin maddeleri karapas boşluğuna sevkedilir. Bu işlem bazen dakikada 140 defa gerçekleşir. invertzoology. wordpress.com Ergin Balan

10 Vücutlarındaki segment sayısı belli ve sabit Baş 5 Antenül, anten, mandibül, maksilül, maksil Toraks 8 Pereopod (ilk ekstremiteler maksilliped şeklinde olabilir) Abdomen 5 + Telson Pleopod + uropod Yürüme Yüzme Cephalotoraks + onu örten karapas (kütiküler koruyucu yapı) Baş bölgesinde bir çift birleşik göz vardır. Bazı formlarda bu gözler saplı ve hareketlidir. Rostrum Ön tarafa doğru uzayarak

O. Stomatopoda Az gelişmiş, hareketli bir rostrum vardır. 2. antende exopodit yassılaşarak pul şeklini almıştır. Toraksın ilk 5 çifti başla kaynaşmış ve ekstremiteleri de maksilliped şeklini almıştır.

11 O. Stomatopoda Az gelişmiş, hareketli bir rostrum vardır. 2. antende exopodit yassılaşarak pul şeklini almıştır. Toraksın ilk 5 çifti başla kaynaşmış ve ekstremiteleri de maksilliped şeklini almıştır. Özellikle 2. çift çok gelişmiştir ve besin almada kullanılır. Serbest torakstan çıkan 3 çift ektremite yürüme işleminde kullanılır. Serbest toraks Cephalotoraks Abdomen Telson Rostrum Başta 5: antenül Anten Mandibül Maksilül Maksil Maksillipedler 5 (baştan) ve 5 (torakstan) 10 ekstremite 3 Pereopod 5 pelopod Uropod crustacea.nhm.org den değiştirilmiş

12 O. Stomatopoda Çoğu denizeldir. Ilıman denizlerin sığ bölgelerini tercih ederler. Bentik bölgedeki kumluk ve çamurluk biyotoplarda yaşarlar. Karnivor ve avcıdırlar. Squilla mantis

13 O. Isopoda Baş toraksın yalnızca 1 segmentiyle birleşmiştir. Karapas yoktur. Abdomen daima toraksdan kısadır. Uropod telsonla kısmen birleşerek kalkan şeklinde bir kuyruk plağı oluşturur. Toraksın ilk ekstremiteleri: maksilliped Yürüme ve tutunmayı sağlayan preopodlar Serbest toraks: 7 segment Abdomen crustacea.nhm.org den değiştirilmiş

O. Isopoda www.seawater.no Idotea balthica 2-4 cm www.discoverlife.

14 O. Isopoda Idotea balthica 2-4 cm Ligia oceanica (2,5 cm) Denizel veya tatlı su Bazıları karasal Parazit veya toprağa gömülen formlar Anilocra physodes (2 cm)

O. Amphipoda Vücut lateral olarak yassılaşmıştır. Başla toraksın ilk segmenti kaynaşmıştır. İlk toraks ekstremiteleri maksilliped halindedir.

15 O. Amphipoda Vücut lateral olarak yassılaşmıştır. Başla toraksın ilk segmenti kaynaşmıştır. İlk toraks ekstremiteleri maksilliped halindedir. Kalanlar da 2 gruba ayrılır. İlk 4 çiftte çengeller arkaya dönük. İlki gnathopod 3 pereopod (çengeller öne doğru) pleopod crustacea.nhm.org den değiştirilmiş

O. Amphipoda Gammarus sp. www.marinespecies.org www.cryptosula.

16 O. Amphipoda Gammarus sp. Caprella linearis (10-30 mm) Çoğu denizel Talitrus = «deniz piresi» Parazit veya toprağa gömülen formlar

O. Mysidacea Hemimysis margalefi Leptomysis lingvura Gnathophausia sp. www.cnrs.fr www.

17 O. Mysidacea Hemimysis margalefi Leptomysis lingvura Gnathophausia sp tür (2mm - 8cm) Omnivor (alg, zooplankton) Pelajik veya demersal

18 O. Euphasiacea Meganyctiphanes (4-5 cm) spiqy.com «Krill» pelajik (+1000 ind/m 3 ) Suspensivor, predatör, detritivor

Crustacea sınıfının 3te 1ini oluşturur. Cl. Malacostraca O. Decapoda Genellikle bütün toraks segmentleri baş ile kaynaşmıştır. Toraksın ilk 3 ekstremitesi maksilliped halini almıştır.

19 Crustacea sınıfının 3te 1ini oluşturur. Cl. Malacostraca O. Decapoda Genellikle bütün toraks segmentleri baş ile kaynaşmıştır. Toraksın ilk 3 ekstremitesi maksilliped halini almıştır. Geri kalan 5 ektremite yürüme bacağı şeklindedir ve ilki çok gelişmiş olup ucunda pens taşır. Cephalotoraks sert bir karapas ile örtülüdür. Gözler iyi gelişmiştir ve saplıdır. Abdomende ilk 2 ekstremite çifti üreme organı olacak şekilde başkalaşmıştır. Dolaşım sistemi daha gelişmiştir ve 3 bölmeli bir kalpleri vardır. Solunum solungaçlarla sağlanır ve solungaçlar karapas ile vücut arasındaki boşlukta yer alırlar. Boşaltım organelleri anten bezleridir. Gelişmelerinde metamorfoz görülür. Decapoda Dendrobranchiata Deniz tekeleri, iri karidesler Pleocyemata Gerçek karidesler, kerevit ve ıstakozlar, hermit yengeçleri ve yengeçler

O. Decapoda SubO. Pleocyemata & Dendrobranchiata Karidesler endrobranchiata subordosu ve Pleocyemata subordosu içindeki Caridea ordosu olmak üzere 2 farklı gruba dahildir.

20 O. Decapoda SubO. Pleocyemata & Dendrobranchiata Karidesler endrobranchiata subordosu ve Pleocyemata subordosu içindeki Caridea ordosu olmak üzere 2 farklı gruba dahildir. Vücut uzun, silindirik ve yanlardan basıktır. Karapas ucunda sivri ve uzun bir rostrum bulunur. Rostrum üzerindeki çıkıntı ve dişler türlere bağlı olarak değişim gösterir. Abdomen ekstremiteleri yüzme işlemi yerine getirir ve iyi gelişmiştir. crustacea.nhm.org den değiştirilmiş

22 O. Decapoda SubO. Pleocyemata & Dendrobranchiata Karidesler TUDAV Penaeus kerathurus Parapenaeus longirostris Bayram Öztürk Palaemon elegans Bülent TOPALOĞLU Cangon crangon

23 O. Decapoda SubO. Pleocyemata & Dendrobranchiata Karidesler Lüks su ürünlerinin en önemlilerinden olan karidesler, başta Uzakdoğu ülkeleri (Japonya, Hindistan, Malezya, ) olmak üzere dünyada pek çok yerde yetiştirilmektedir. themanwhoatesouthjersey.wordpress.com Türkiye denizlerinde yaşayan ve yetiştiricilik açısından öneme sahip olan karides türleri; Penaeus japonicus, Penaeus semisulcatus, Penaeus kerathurus ve Metapenaeus monoceros tur. Ülkemizde, biri 1994, diğeri 1995 te faaliyete geçen iki özel işletme, doğu ve batı Akdeniz kıyılarında Penaeus semisulcatus ve Penaeus japonicus yetiştirmeye başlamış, ancak daha sonra faaliyetlerine son vermiştir. Şu anda Akuvatur firması karides yetiştiriciliği üzerinde deneme çalışmalar yürütmektedir

O. Decapoda SubO. Pleocyemata (Reptantia grubu) Vücut dorsoventral olarak yassılaşmıştır. Rostrum genelde iyi gelişmemiştir. Yürüme ayaklarının ilk çifti çok gelişmiş olup pens taşır.

24 O. Decapoda SubO. Pleocyemata (Reptantia grubu) Vücut dorsoventral olarak yassılaşmıştır. Rostrum genelde iyi gelişmemiştir. Yürüme ayaklarının ilk çifti çok gelişmiş olup pens taşır. Astacidea Istakozlar Pensleri çok gelişmiştir TUDAV TUDAV Anomoura Keşiş ıstakozları-hermit yengeçleri Abdomen bölgeleri yumuşaktır. Uropodlar asimetrik yapı gösterir ve bu durum tür tayininde kullanılır. Genellikle terk edilmiş mollusk kabukları içerisinde yaşarlar Brachyura Yengeçler Karapas çok gelişmiş, yassı ve yuvarlak bir form almıştır. Abdomen bölgeleri körelip kıvrılarak cephalotoraksın altına katlanmıştır. TUDAV

25 O. Decapoda Subordo: Reptantia InfraO. Astacidea Homarus gammarus TUDAV crustacea.nhm.org

Benzer belgeler

Cl. Malacostraca O. Decapoda Subordo: Reptantia InfraO. Astacidea Homarus gammarus

Cl. Malacostraca O. Decapoda Subordo: Reptantia InfraO. Astacidea Homarus gammarus Mevcut ıstakoz yetiştiriciliği ülkemizde yapılmasa da, özellikle Kanada, Amerika, Norveç gibi ülkelerde doğadan yakalanan