Neden böyle olmak zorundaydı? Neden bunu yaşamak zorundayım? Neden beni bırakıp gitmek zorundaydı?
|
|
- Pinar Çavdarlı
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Kaybı anlamak
2 Neden böyle olmak zorundaydı? Neden bunu yaşamak zorundayım? Neden beni bırakıp gitmek zorundaydı? Sanki otomatik pilotta gidiyormuş gibi hissediyorum. Eğer daha fazlasını yapmış olsaydım, belki de hala hayatta olurdu. Keşke daha önce bunu yaşamış birisiyle konuşabilseydim. Bu kitapçık bir yakınını kaybetmiş kişilere kendilerinden ve etraflarındaki insanlardan neler beklemeleri gerektiği konusunda yardım etmeyi amaçlar. Kaybı yaşayan kişilere, ailelerine ve arkadaşlarına bu durumla nasıl başa çıkacakları ve ne tür destekler alabilecekleri konusunda bilgi verir. Neden yas tutma ihtiyacı hissederiz? Sevdiğimiz bir insanın ölümü duygusal açıdan yıkıcıdır. Bu belki de mücadele etmek zorunda kalacağımız en büyük kayıptır. Ancak ölüm, ne kadar hoşlanmasak da hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır. Her dört yetişkinden biri geçen beş sene içerisinde bir yakınını kaybetmiştir. Bazı insanlar için bu yaşadıkları kayıplardan sadece biri, diğerleri içinse ölümle ilk yüzleşmeleri olmuştur. Bir kaybın yarattığı etki, katlanılabilir bir acı olmaktan duygusal bir felaket olmaya kadar değişiklikler gösterir. Bir kaybı yavaş yavaş kabullenmenin yolu yas tutmaktır. Yas tutmak kaybettiğimiz insanın düşüncelerinden arınmak; zaman içinde bizi o insana bağlayan bağların doğasını değiştirmektir. O insanı bu hayatta bir daha asla görmeyeceğimizi kabul edebilmeliyiz. Eğer bu doğal süreçten kaçınmaya çalışırsak hayatımız boyunca bütün bir hayat yaşayamayız ve daha sonra ortaya çıkacak sıkıntılar biriktiriyor olabiliriz. İlk günlerin sona erdiğini işaret eden cenaze yas tutma sürecinin önemli bir parçasıdır. Cenazeler ölen insanın yaşamını hatırlama, o kişiye veda etme ve yas tutan diğer kişilerle birlikte bu vedayı paylaşma şansı sunar. Ölümü kabullenerek yaşamı da kabul etmiş oluruz. 2
3 Sevdiğimiz insanın ölümünü arkadaşlarımız ve ailemiz ile birlikte yad ederken, aynı zamanda toplumumuzun değerlerini teyit eder ve arkada kalanlarla aramızdaki bağları güçlendiririz. Bu bağlar yaşam ve yas süreci için gereklidir. Cenaze çok önemlidir, ama cenaze yas sürecinin sadece ilk bölümüdür. Toplumumuzda yas çok fazla anlaşılmıyor ya da kabul görmüyor. Bizim mutlu tüketiciler olmamız bekleniyor ve sıkıntılı olmamız uygun görülmüyor. Ölüm ve yas Viktorya dönemindeki cinsellik gibi tabu haline geldiler. Ancak, ölümle ilgili duyguları kabullenmek duygusal sağlığımız için son derece önemlidir. İnsanlar neden farklı tepkiler verirler? Doğal yas süreci ile ilgili kurallar yoktur. Bu herkes için farklı bir deneyimdir ve farklı tepkiler söz konusudur. Bu tepkiler genellikle ölen insanla geçmişteki ilişkinize, o insan için hissettiklerinize olduğu kadar kendi kişisel geçmişinize de bağlıdır. Ölümün ayrıntıları da yas sürecinizi etkileyecektir. Uzun ve dolu bir hayat yaşamış yaşlı bir insanın ölümü ne kadar üzücü olursa olsun daha yerinde görünecektir. Ama çocuğunuzun ölümü, ya da bir düşük dayanılmaz olabilir ve buna asla bir anlam veremeyebilirsiniz; bunun boşa heba olmuş bir hayat olduğunu hissetmemek zor olabilir. İntihar eden bir insanın yakını için mesele, beklenmeyen, zamansız ve hatta şiddet içeren bu ölümle yüzleşmektir. (Daha fazla bilgi için bkz. Faydalı kuruluşlar, syf 13). İnsanlar nasıl tepkiler verebilirler? İnsanlar birini kaybettiklerinde çeşitli fiziksel ve duygusal tepkiler verirler. Sıkıntılı, sürekli yorgun veya ağrılar, acılar içinde hissedebilirsiniz. Muhtemelen üzgün hissedeceğinizi düşüneceksiniz, ama onun yerine başlangıçta uyuşmuş ve duygusuz olabilirsiniz. Herşeye karşı tipik tepkiniz yavaş, otomatik ve soğuk olabilir. Bu şokta olmanızla ilgilidir. 3
4 Şok genellikle ani ölümlerle bağlantılıdır, ama bir ölüm uzun zamandır bekleniyor bile olsa yine de haberi aldığınızda şok yaşayabilirsiniz. Bir kişinin ölümünün ardından yapılması gereken birçok olağan düzenleme vardır. Kendinizi bu görevleri son derece yetkin bir şekilde gerçekleştirirken bulabilirsiniz, bu sırada etrafta olup bitenlerden oldukça kopuk hissedebilirsiniz. Hatta ağlamanın zor olduğunu düşünebilirsiniz. Ağlamadığınız için insanlar umursamadığınızı ya da duygularınızı sakladığınızı varsayabilirler ya da size bu olayla çok iyi başa çıktığınızı söyleyebilirler. Bu tür düşünceleri dikkate almayınız. Şok ilk günleri atlatmanızı sağlayan faydalı bir koruma olabilir. Bazı insanlar odaklanmakta, öncelikleri kararlaştırmakta hatta düşüncelerini sıraya sokmakta zorlanabilirler. Normalde yapılması son derece kolay olan işler büyük engeller haline dönüşebilir ya da başa çıkması çok zor hale gelebilirler. İlgilenmeniz gereken tüm düzenlemelerle başa çıkamayacak halde olabilirsiniz. Böyle bir zamanda yardım etmeye istekli insanların destek vermesine izin verin. Bir kaybın ardından olanlara inanamamak sık rastlanan ve genellikle de sonradan geçen bir tepkidir. Bu daha ziyade, orada bulunmadıklarından ya da sonrasında ölenin bedenini görmediklerinden dolayı veda etme şansı olmamış insanlarda görülür. Eğer ölüm ani olmuşsa (örneğin, bir kalp krizi veya trafik kazası) tabii ki gerçekliğini kabul etmek daha uzun zaman alır. Sürekli ağlamak istemenin yanısıra insanlar genellikle isteksiz, sessiz veya çok yorgun olurlar. Uyku sorunları olabilir ve iştahsızlık hissedebilirler. Bu fiziksel etkiler ve duygular korkutucu da olsa, çok uzun sürmedikleri sürece aslında endişe verici değillerdir. Bir insanın acıları bittiği için, ya da uzun süren bir belirsizlik son bulduğu için rahatlamak da son derece doğaldır. Endişeli hissetmek de yine oldukça sık rastlanan bir duygudur. Yasa boğulacağınızdan ya da sevdiğiniz insan olmadan yaşamınızı sürdüremeyeceğinizden korkarsınız. Tehlikenin ve ölümün daha çok farkına varırsınız ve genellikle kendi ölümlülüğünüzle ilgili daha güçlü bir his geliştirirsiniz. Bu da son derece güvensiz hissetmenize neden olabilir. 4
5 Bazı insanlar panik atak yaşarlar; panik atak, çok güçlü duyguların birdenbire yükselmesiyle birlikte kalp çarpıntısı, bayılma hissi ya da eklem yerlerinin titremesi ve bunun sonucunda çıldırma, bayılma ya da kalp krizi geçirmekten korkma durumuna verilen isimdir. (Bkz. Understanding anxiety (Endişeyi anlamak) ve How to cope with panic attacks (Panik ataklarla nasıl başa çıkılır). Bunların detayları ve diğer kitapçıklar syf. 14 te Ek kitapçıklar başlığı altında bulunabilir.) Kendizi çok suçlu hissederek, her türlü şey için suçlarken bulabilirsiniz. Bazen insanlar yarım kalan şeyler için hissettikleri pişmanlıklar içinde sıkışıp kalırlar; bir keşke hissi söz konusudur. Öte yandan, uzun süren bir hastalığın ardından gelen ölüm sizi başa çıkmanız gereken bir yükten kurtardığı için suçluluk hissedebilirsiniz. Genellikle suçlu hissetmenizi gerektiren birşey yoktur. Yas çoğunlukla kızgınlık doğurur. Kaybı yaşayan kişi kendisini terkettiği ve bu acıyı yaşamasına sebep olduğu için ölen kişiye karşı kızgınlık hissedebilir. Bunu da kendi kendilerine itiraf etmekte zorlanabilir ve onun yerine kızgınlıklarını başka birisine yöneltebilirler; örneğin sağlık sistemine, ailenin başka bir üyesine, hükümete ya da Tanrı ya. İşte bu sebepten dolayı cenazelerde aile kavgalarına sık rastlanır! Ölüyü yüceleştirmeye teşvik ediliriz; ölene ne kadar kızgın olduğumuzu kabul etmek zor olabilir. İhmalkar doktorlar, dikkatsiz sürücüler ya da eylemlerinin ölüme katkısı olan diğer insanlara kızmakta haklı olduğumuzun farkına varmak önemli bir noktadır. Ama aynı zamanda bazen ölen kişinin de mükemmel olmadığını kabul etmemiz gerekir. Bu kişiye, hayattayken yaptıkları ya da yapmadıkları ile ilgili olarak kızmak için birçok sebebimiz olabilir. Şunu da anlamamız gerekir ki bu kişiye sadece öldüğü için, hayatla onlarsız yüzleşmemize sebep olduğu içinde kızgın olabiliriz. Bu huzurlu ve mantıklı bir his değildir. Ama doğal bir tepkidir. Cenazeden sonra insanlar genellikle ne kadar yalnız olduklarının farkına varırlar. Hayatı anlamlı ve keyifli kılan, kendilerini iyi hissettiren insan birdenbire yokolmuştur ve herşey umutsuz ve bomboş gelebilir. 5
6 Aile ya da diğer bir sosyal destek ilişkisinin olmayışı yas sürecini daha da zor kılar. Ailenizin haberdar olmadığı homoseksüel bir ilişkinin içinde olmuş olabilirsiniz. Kaybınız açıkça bilinmediğinden dolayı kendinizi daha da yalnız hissediyor olabilirsiniz. Yalnız kalmamak, sizi destekleyecek ve ölen kişiyle ilişkinize değer verecek arkadaşlar veya kurumlarla bağlantı kurmak özellikle önemlidir. (Bkz. Ek kitapçıklar başlığı, syf. 14, How to cope with loneliness (Yalnızlıkla nasıl başa çıkılır)) Bu acılı ve zor dönem bazen intihar düşünceleri doğurur. Böyle zamanlarda size çok değerli yardımlar sağlayacak birtakım destek grupları bulunmaktadır. (Bkz. Faydalı kuruluşlar, syf.13) Ancak şunu da hatırlamak gerekir ki çok az insan sevdiği kişiyi kaybettikten sonra gerçekten intihar eder. Yas süreci ne kadar sürer? Yas uzun zaman sürecek bir süreçtir. Kaybı yaşayan insan arkadaşlarının ve ailesinin desteğine ihtiyaç duyar. Kişinin güçlü bir ruhani inancı ve düzenli ruhani pratiği olması da yardımcı olur. Zaman içerisinde, bu bir ya da iki sene de sürebilir, yas kendi kendine kaybolur. Yas süresinin uzamasına sebep olabilecek bazı faktörler vardır. Örneğin, aşağıdaki durumlarda yas sürecinin uzaması söz konusu olabilir: Yas tutan kişi sosyal anlamda yalnızsa, herhangi bir gruba ya da sosyal desteğe sahip değilse ve ruhani bir pratiği ya da inanç sistemi yoksa. Yas tutan kişinin ölen kişiyle, sonuca bağlanmamış eski bir tartışma veya hiçbir zaman ifade edilmemiş sevgi ya da kızgınlık gibi yarım kalmış bir meselesi varsa. Ölümün koşulları zor olmuş ise. Örneğin eğer ölüm Madrid de bombalanan tren ya da Hillsborough futbol stadyumundaki olaylar gibi ihtilaflı bir felaketin sonucu ise; ya da ölüme sebebiyet veren kişi adalet önüne çıkarılamamışsa veya Stephen Lawrence davasındaki gibi dava şaibeli sonuçlandıysa. 6
7 Kişi kayıpsa ve akıbeti ile ilgili kesin bir haber yoksa. Bu, Güneydoğu Asya daki tsunami ve New York taki Dünya Ticaret Merkezi nin yıkılması gibi genellikle savaş ya da felaket zamanları için geçerlidir. Cenaze olmadıysa ya da yas tutan kişi cenazeye katılamadıysa. Bu, o kişinin örneğin o sırada dünyanın diğer bir ucunda olmasından, kendisine haber verilmemiş olmasından ya da ölen kişiyle ilişkilerinin sosyal anlamda bilinmemesinden kaynaklanabilir. (Örneğin, bu kişiler sevgilidirler ama ölen kişi başkasıyla evlidir.) Tüm bunlar yas sürecini daha zor hale getirir ve bu da sürecin daha uzun sürmesi anlamına gelebilir. Yas tutma ve depresyon Depresyon, belirtileri yas tutmaya çok benzer bir durumdur; örneğin iştah kaybı ya da aşırı yeme, uyku düzeninin bozulması, intihar düşünceleri, konsantre olamama, ağlamaklı ya da uyuşmuş hissetme, sekse karşı ilginin yitirilmesi ve genel olarak keyifsiz olma. Ancak, yas insanların atlattığı bir süreçken depresyonun özelliği geçmemesidir. Depresyon uzun süre devam eder ve değişmez. Yas genellikle bir kayıp içeren belirli bir olaya bağlıdır; depresyon her an gelebilir, görünüşte bir nedeni de olmayabilir. Ya da kişi yastan çıkıp hayatına devam edemezse depresyon yas süreci sırasında yerleşir. Depresyonun sebeplerinden biri kişinin geçmişte tam olarak yas tutmadıkları bir kayıptan dolayı çözülmemiş bir yası olmasıdır. Bu özellikle çocuklukta meydana gelen kayıplar için geçerlidir. Bu tür kayıplar, örneğin ebeveynlerden birinin ciddi bir hastalığı ya da ölümü, yetişkinlerinde anlayacağı gibi tabii ki travmatik kayıplardır. Öte yandan, bir evden taşınmak, başka bir ülkeye göçmek ya da evcil bir hayvanın ölümü gibi olaylarla başa çıkmak çocuklar için yetişkinlere nazaran daha zordur. Kaybın derecesi o kadar önemli değildir, önemli olan çocuğa bakan kişilerin kayba ne şekilde yaklaştıklarıdır. Çocuklar çok esnektirler ve doğru destekle büyük sıkıntılar ve kayıplar atlatabilirler. Ama eğer bir insan bu kayıpla yalnız baş etmek zorunda kalırsa, olanlar hakkında konuşamazsa ya da başka bir eve taşınmak gibi, görünüşte önemsizde olsa, bir kayıp için yas tutmazsa, bu uzun vadede ruh sağlığı üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir. 7
8 Böyle bir durumda, yetişkinlik hayatında bir olay, örneğin yakın birinin ölümü, bir iş arkadaşının emekliye ayrılması ya da kaybı içeren diğer olaylar depresyona yol açabilir; çünkü bu olay bilinçaltlarında onlara tutmadıkları yası hatırlatır. Böyle bir durumda kişinin konuşacak birisini bulması; böylece yas sürecini tamamlaması ve şimdiki zamanda daha dolu ve daha neşeli bir hayat yaşaması önemlidir. (Bkz. Mind kitapçığı Understanding depression (Depresyonu anlamak) ve Understanding talking treatments (Konuşma tedavilerini anlamak), detaylar Ek kitapçıklar başlığı altında, syf. 14) Bununla başa çıkabilmemin en iyi yolu nedir? Yas tutarken kendinize ve daha da önemlisi ruh sağlığınıza özen göstermeniz kolay olmayabilir. Ancak, hislerinizi kabullenmek ve ifade etmek doğal iyileşme sürecinin çok önemli bir parçasıdır. Yas tutmak zor iştir; yorucu ve sıkıntılıdır. Kendinize -beden, zihin ve ruhunuza- iyi bakmanız gerekir. Fiziksel olarak, bağışıklık sisteminizin çökmesi muhtemeldir. İyi beslenmeniz (özellikle taze meyve ve sebze tüketmelisiniz, bunu yapmıyorsanız C vitamini takviyesi yapmalısınız), bol bol dinlenmeniz ve gerekli miktarda egzersiz yapmanız gerekir. Duygusal olarak da yasınızı ifade etmeniz gerekir. Doğru olduğunu hissettiğiniz şeyleri yapın. Eski resimlere dalıp giderek zaman geçirmek ya da birlikte geçirdiğiniz özel bir zamanı hatırlatan çok sevilen bir kazağa bakıp ağlamak istiyorsanız, ağlayın! Sanat, özelliklede müzik (dinlemek, söylemek ya da çalmak) böyle zamanlarda çok yardımcı olabilir. Yasınızı paylaşan insanlarla konuşmak da çok önemli. Bunların yanısıra, kaybettiğiniz kişiyle ilişkili yerleri gezebilir, yasınızın resmini çizebilir ya da hikayeler veya şiirler yazabilirsiniz. Önemli olan hayata devam etmektir. Bu, yas sürecini desteklemeyen bir kültürde çok zor olabilir. İş arkadaşlarınız ya da ailenizden cesur olmanız veya bu üzüntüden sıyrılmanız için baskı da görebilirsiniz. Bunlar faydalı tavsiyeler değil. Sizin yasınızı ifade edebilmek için zaman ve yere ihtiyacınız var; bu yüzden eğer mümkünse onu yadsımanızı söyleyenlerden uzak durun. 8
9 Ruhani destek Ruhani olarak bu bir büyüme zamanı olabilir. Ruhani veya dini inançlarınız varsa, bu da çok önemli bir destek kaynağı olabilir. Eğer yoksa, bununla ilgili olasılıkları incelemek istediğinizi hissedebilirsiniz. Diğer yandan, yaşadığınız kayıp Tanrı ya inancınızı ya da diğer sahip olduğunuz inancı sarsabilir. İnançlarınız yokolmuş gibi gelebilir. Böyle bir durumla karşılaşırsanız, bunu ciddiye almalısınız. Bu konuyu konuşabileceğiniz kendi inancınızdan, yolunuzdan ya da bir diğer inançtan ruhani öğretmenler bulun. Ya da bu konuyu bir psikolojik danışmanla konuşun (bkz. syf. 11). Duygusal sorunlara gelince, bu konudaki sıkıntılarınızı inkar eder ya da biriktirirseniz daha sonrası için kendinize sorunlar yaratıyorsunuz demektir. Pratik destek Son olarak, ister yemek yapmak, ister eşyaları ayırmak ya da ölümle ilgili işlerle ilgilenen memurun bürosuna gitmek için olsun yardım istemek çok önemlidir. Pratik, duygusal ve ruhani yardıma ihtiyacınız olacaktır ve bu yardımı istemekten kaçınırsanız iyileşme süreciniz zarar görecektir. Bu kitapçıkta bahsedilen tüm hisler ve tepkiler kaybı yaşadığınız sırada ara ara gelip, geçebilirler, ama muhtemelen yoğunlukları zaman içerisinde azalacaktır. Ancak, uzun vadede böyle hissetmeye devam ederseniz hekiminiz ya da diğer sağlık çalışanları ile konuşmak iyi bir fikir olabilir (bkz syf. 10). (Daha fazla bilgi için bkz. Mind kitapçıkları Understanding talking treatments (Konuşma tedavilerini anlamak), How to look after yourself (Kendinize bakmak) ve Understanding depression (Depresyonu anlamak); detaylar syf. 14). Akrabalar ve arkadaşlar yardım etmek için neler yapabilirler? Kayıplar her aileyi farklı şekilde etkiler. Ailenin her üyesinin bu olayla başa çıkmak için kendine özgü bir yolu olabilir. Bazı insanlar hislerini açığa vururken, diğerleri kendilerini geri çeker. Bu arada, olanları inkar etme ya da olanlar için birisini suçlama arzusu gibi çözülmesi gereken meseleler de olabilir. Bütün bunlar ölümün kendisini ve bu ölüm olayının gerçekleştiğini kabullenmenin bir parçasıdır. 9
10 En başta herkes yas tutmanın bir tek şekli olmadığını anlamalıdır. Bu yüzden bir insanın nasıl yas tutması gerektiği, yasının normal olup olmadığı, yasın ne kadar süreceği ya da kişiye bunu atlatabilmesi için ne denmesi gerektiği ile ilgili söylenecek kesinlik içeren herhangi bir cümlenin değeri yoktur. Yası anlamanın yolu yası deneyimleyen insanı ve ardından yas tuttuğu kişi ile ilişkisini anlamaktan geçer. Bazılarımız için bu tür destek vermek zordur. Böyle güçlü duygular karşısında nasıl tepki vereceğimizi bilemeyebiliriz. Bir kayıp yaşamak, bazen insanları geçici olarak arkadaşlarından, akrabalarından ve komşularından uzaklaştırabilir. Böyle bir kayıp yaşamış insanlar normalde kendileriyle sohbet eden kişilerin şimdi nasıl bundan kaçındıklarını sık sık anlatırlar. Bu davranış genelde utançtan kaynaklanır, çünkü karşıdaki insan ne demem gerektiğini bilmiyorum diye düşünmektedir. Keşke daha çok kişi bu şekilde konuşmayı reddetmenin kaybı yaşayan kişiye ne kadar acı verdiğini ve o insanın kendi varlığına ne kadar ihtiyaç duyduğunu anlayabilse. Bu tür kayıplarda, diğer insanların sözlerinden çok neler hissettiğimizden bahsetmek istediğimizde onların bizimle birlikte olma, bizi dinleme isteklerine ihtiyaç duyarız. Kimse rahatsız olduğu birşey yapmamalıdır. Belki size yemek hazırlamak, ev işlerine yardım etmek gibi pratik yardımlar sunmak daha kolay geliyordur. Bunlar da insanlar için değerli yardımlar olabilir, özelliklede kendilerine bakmak anlamında fazla birşey yapabilecek gibi hissetmiyorlarsa. Başka ne tür yardımlar bulunmaktadır? Pratisyen hekim (GP) Aile doktorları büyük ihtimalle kişinin hastalığı sırasında ona baktıkları, hatta aileyi kayba hazırladıkları için olaydan sonra yardım etme açısından da benzersiz konumdadırlar. Meslek hayatlarında ölüm gerçeğine aşinadırlar ve bu da onları konuşulması faydalı insanlar sınıfına sokar. 10
11 Terapi Terapi, dinleme sanatında eğitim almış birisiyle konuşmak demektir; bu sayede hissettiklerinizi ifade edebilir ve kendi sorunlarınıza kendiniz çözüm bulmaya başlayabilirsiniz. Konuşmak ve empati kurup sizi anlayan biri tarafından dinlenmek, size sıkıntı veren meseleleri araştırmanızda yardımcı olabilir. Terapist hislerinizi, düşünce ve davranışlarınızı daha iyi anlamanız konusunda size yardımcı olabilir. Hekiminizin bulunduğu yere bağlı bir terapi servisi olabilir, ya da doktoronuz sizi NHS (Ulusal Sağlık Hizmetleri) bünyesinde başka bir terapi servisine sevk edebilir. Kayıp terapi servisi aynı zamanda çeşitli gönüllü ve özel kuruluşlardan alınabilir. (Daha fazla bilgi için bkz. Faydalı kuruluşlar syf. 13 ve Ek kitapçıklar syf. 14) Destek grupları Destek grupları benzer durumdaki diğer insanlarla tanışmak için bir fırsattır. Yalnızlık hissini ortadan kaldırırken aynı zamanda diğer insanların bu olayla nasıl başa çıktıklarını size gösterir. Başka insanlara destek olabileceğinizi görmek de size yardımcı olabilir. Bu grupları genellikle kendisi de bir kayıp yaşamış insanlar yönetir. (Daha fazla bilgi için bkz. Faydalı kuruluşlar, syf. 13). İlaç tedavisi Doktorunuz size hafif sakinleştiriciler ya da uyku hapları verebilir. Bunların kısa bir süre için faydası olabilir, ama öte yandan bunlar sizi tembelleştirebilir, konsantre olmanızı engelleyebilir ve hiçbir şeyi umursamıyorum hissine kapılmanıza sebep olabilirler. Bu ilaçların bağımlılık yaratması mümkündür, bu yüzden de bırakırken bir takım negatif etkilerle karşılaşabilirsiniz. Artık doktorlar birkaç haftadan daha uzun süre sakinleştirici ilaç vermek istemiyorlar. Bazen hekimler antidepresan verebiliyorlar. Bu ilaçlarda sizi biraz rahatlatabilirler ama muhtemel yan etkileri arasında endişe ve uykusuzluk olabilir. Bu ilaçları bırakırken sorun yaşayabilirsiniz. (Bkz. Ek kitapçıklar, syf. 14). 11
12 Daha fazla sigara ve içki içiyor olabilirsiniz. Bunların da kısa vadede yardımı olabilir ama vücudunuz üzerindeki yıkıcı etkileri özelliklede uzun süre kullanırsanız diğer sorunlara yol açabilir. Hislerinizi kısa bir süre için uyuşturmanıza yardımcı olacak birşeyler kullanmayı isteyip istememek sizin kararınızdır. Diğer yardım kaynakları Herkesin kendisini destekleyecek bir ailesi ya da arkadaşları yoktur. Bazı insanlar desteği başka yerde aramayı tercih ederler; örneğin bir halk sağlığı hemşiresi, bir sağlık görevlisi, bir sağlık memuru ya da bir din görevlisi. Faydalı kuruluşlar listesi kayıp yaşayan insanlara yardım konusunda uzmanlaşmış kişileri de içermektedir. Bu kişiler, DSS (Sosyal Güvenlik Bakanlığı) veya konut yardımları gibi pratik konular hakkında bilgi ve tavsiye verebilirler. Yerel kuruluşlarla ilgili detaylar için hekiminize, yerel kütüphaneye, Citizens Advice Vatandaşlar için Ücretsiz Danışmanlık Merkezi) ya da yerel Mind grubuna danışabilirsiniz. Ne kadar zaman daha böyle hissetmeye devam edeceğim? Kaybınızı kabullenmek yavaş yavaş ilerleyecek bir süreçtir ve tüm iyileşme süreçleri gibi bu da zaman alır. Kendinize karşı sabırlı olun. Yasınız bittiği tek bir bitiş noktası olmadığını kesinlikle göreceksiniz. Bazı günler artık üstesinden geldiğinizi düşüneceksiniz, bazı günlerse yine umutsuzluğun derinliklerinde kaybolacaksınız. Bir noktada artık ölen insanın düşüncelerinin sürekli kafanızı doldurmadığının, o kişiyi hatırladığınızda ise hep üzüntüyle hatırlamadığınızın farkına varacaksınız. Örneğin gelecekle ilgili planlar yapmaya başladığınızı farkedeceksiniz. Kendinizi bu yüzden suçlu hissetmeyin; sevgi acı çekmekle ölçülmek zorunda değildir. Bazı insanlar için bu dönüm noktasının zamanlaması özel bir yıldönümü ile çakışır. Ölümün ilk yıldönümü genellikle büyük bir değişimdir ama doğumgünleri veya evlilik yıldönümleri gibi diğer senelik kutlamalar ve özel günler yeniden biraz üzüntü yaratabilir. Bu muhtemelen her geçen sene azalacaktır. Zaman geçtikçe geçmişi daha az düşündüğünüzü farkedebilirsiniz. Kendinizi ileriye bakarken, planlar yaparken ve yeni projelere başlarken bulabilirsiniz. Bu son derece doğaldır; yaşam eskisi gibi sürmüyorsa da sizin de bir geleceğiniz var. 12
13 i Faydalı kuruluşlar Mind Mind, İngiltere ve Galler in önde gelen ruh sağlığı kuruluşudur. Mind, ruhsal sıkıntı içinde olan insanların daha iyi bir yaşama kavuşabilmelerini sağlamak için yerel dernekleri aracılığıyla benzersiz bir dizi hizmet sunmaktadır. Ruh sağlığı ile ilgili konular üzerinde daha fazla bilgi almak ve size en yakın Mind derneğini öğrenmek için Mind web sitesine bakınız: ya da MindinfoLine ı arayınız: British Association for Counselling and Psychotherapy (BACP) BACP House, Albert Street, Rugby CV21 2SG tel , web: Yerel hekimler için web sitesine bakınız ya da A5 SAE gönderiniz Child Death Support Helpline c/o Great Ormond Street Hospital, Great Ormond Street, London WC1N 3JH yardım hattı: , web: The Compassionate Friends 53 North Street, Bristol BS3 1EN yardım hattı: , web: Çocuğunu kaybeden ebeveynlere destek Cruse Bereavement Care Cruse House, 126 Sheen Road, Richmond, Surrey TW9 1UR yardım hattı: web: Bir ölüm olayı yaşamış herkese tavsiyeler National Association of Widows 48 Queens Road, Coventry CV1 3EH tel , web: Duldan dula destek, teselli ve tavsiye sunar Survivors of Bereavement by Suicide (SOBS) Volserve House, West Bar Green, Sheffield S1 2DA yardım hattı: , web: Gönüllü bir kendi kendine yetme kuruluşu 13
14 Ek kitapçıklar Coping with depression in young people: a guide for parents C. Fitzpatrick, J. Sharry (John Wiley & Sons 2004) 9.99 Doorways in the night: stories from the threshold of recovery (Local voices 2004) 9.95 Heal the hurt: how to forgive and move on Dr. A. Macaskill (Sheldon Press 2002) 6.99 How to cope with loneliness (Mind 2004) 1 How to cope with panic attacks (Mind 2004) 1 How to cope with sleep problems (Mind 2003) 1 How to help someone who is suicidal (Mind 2004) 1 How to improve your mental wellbeing (Mind 2004) 1 How to increase your self-esteem (Mind 2003) 1 How to look after yourself (Mind 2004) 1 How to recognise the early signs of mental distress (Mind 2004) 1 How to stop worrying (Mind 2004) 1 Living with grief Dr T. Lake (Sheldon Press 1984) 7.99 Making sense of antidepressants (Mind 2004) 3.50 Making sense of herbal remedies (Mind 2004) 3.50 Making sense of homeopathy (Mind 2004) 3.50 Making sense of minor tranquillisers (Mind 2003) 3.50 Making sense of sleeping pills (Mind 2004) 3.50 Making sense of traditional Chinese medicine (Mind 2004) 3.50 The Mind guide to food and mood (Mind 2004) 1 The Mind guide to managing stress (Mind 2005) 1 The Mind guide to physical activity (Mind 2004) 1 The Mind guide to relaxation (Mind 2004) 1 The Mind guide to spiritual practices (Mind 2004) 1 The Mind guide to yoga (Mind 2004) 1 The noonday demon: an anatomy of depression A. Solomon (Random House 2001) 8.99 Understanding anxiety (Mind 2005) 1 Understanding depression (Mind 2005) 1 Understanding post-traumatic stress disorder (Mind 2003) 1 Understanding talking treatments (Mind 2005) 1 Listedeki başlıklardan herhangi biri hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, lütfen Mind ile irtibata geçin (detaylar için arka sayfaya bakınız). 14
15 Mind kuruluşunun misyonu Vizyonumuz herkesin ruh sağlığına önem veren ve ruh sağlığını koruyan, ruhsal sıkıntı yaşayan insanlara adilce, olumlu ve saygıyla yaklaşan bir toplumdur. Çalışmalarımızın çıkış noktası, ruhsal sıkıntı yaşayan insanların ihtiyaç ve deneyimleridir ve bu insanların seslerinin değişime etki eden kişiler tarafından duyulmasını sağlamaktayız. Bağımsızlığımız bize günlük yaşamlarımızı etkileyen gerçek meseleler üzerinde ayağa kalkıp konuşma özgürlüğü vermektedir. Bilgi ve destek sağlamaktayız, tutum ve tavırları iyileştirmek için seferber oluyoruz ve bağımsız yerel Mind dernekleri ile ortak yerel hizmetler geliştiriyoruz. Bütün bunları ruhsal sıkıntı yaşayan insaların hayatlarını doyasıya yaşamaları ve toplumun tam bir parçası olabilmeleri için yapıyoruz. Size en yakın olan Mind kuruluşu ve yerel hizmetleri hakkında bilgi için Mind'ın yardım hattını arayın, MindinfoLine: Pazartesi - Cuma arası. Konuşma engelli ya da duyma engelli kişiler bizi aynı numaradan arayabilirler (eğer BT Textdirect kullanıyorsanız başa şu numarayı girin: 18001). Tercüman ayarlamak isterseniz MindinfoLine Language Line'ı kullanarak 100 dilde tercümana ulaşabilir. Scottish Association for Mental Health (İskoçya Ruh Sağlığı Derneği) tel Northern Ireland Association for Mental Health (K.Irlanda Ruh Sağlığı Derneği) tel Bu kitapçık Carole Reid-Galloway ve Penny Cloutte tarafından çevrilmiştir. İlk baskı Mind Yenilenen baskı Mind 2005 ISBN İzinsiz çoğaltılamaz Mind kayıtlı bir hayır kurumudur No Mind (Ulusal Ruh Sağlığı Derneği) Broadway London E15 4BQ tel: faks: web:
NEDEN YAS TUTMA İHTİYACI HİSSEDERİZ?
KAYBI ANLAMAK Neden böyle olmak zorundaydı? Neden bunu yaşamak zorundayım? Neden beni bırakıp gitmek zorundaydı? Sanki otomatik pilotta gidiyormuş gibi hissediyorum. Eğer daha fazlasını yapmış olsaydım,
DetaylıKayıp, Ölüm ve Yas Süreci. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN
Kayıp, Ölüm ve Yas Süreci Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Kayıp Kayıp, yaşam döngüsünün her evresinde yaşanır. bağımsızlık kaybı ilişki kaybı, sağlık kaybı, iş kaybı, ekonomik kayıp, evcil hayvan kaybı, organ
DetaylıÇOCUKLAR İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI. Oyun Terapisi Nedir? Oyun Terapisti Kimdir?
ÇOCUKLAR İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI Oyun Terapisi Nedir? Oyun Terapisti Kimdir? Ebeveynler için Notlar Bu kitapçık, yaklaşık 4 ila 12 yaş aralığındaki, psikoterapi düşünülmüş çocuklar
DetaylıRuh sağlığı ve Islington da nereden destek alabileceğiniz konusunda bilgiler
TURKISH MUTLU MUSUNUZ? YOKSA MUTSUZ MU? Ruh sağlığı ve Islington da nereden destek alabileceğiniz konusunda bilgiler Direct Action Project (Doğrudan Eylem Projesi) The Peel Centre 020 7837 6082 admin@peelinstitute.org.uk
DetaylıDuygusal Zindeliğiniz
Duygusal Zindeliğiniz hamilelik sırasında ve sonrasında özet kılavuz TURKISH Duygusal Zindeliğiniz hamilelik sırasında ve sonrasında Hamilelik ve doğum, yaşantınızı değiştiren önemli deneyimler olup, sizde
DetaylıParkinson. Bilgileri ve. Desteğ. Parkinson s information and support Turkish
Parkinson Bilgileri ve Desteğ Parkinson s information and support Turkish Bir Parkinson tanısı, yaşamınızı tepetaklak edebilir. Bize başvurun. Parkinson hastasıysanız ya da bir hastayı tanıyorsanız, muhtemelen
DetaylıDr. Genco USTA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
Dr. Genco USTA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı www.cocukpsikiyatri.org gencousta@yahoo.com Ölüm bir başlangıç belki de? ne karanlık ne de acı veriyor çok derin bir uyku falan olduğuna inanmıyorum hayatta
DetaylıBeraberliğimizin ne kadar süreceğini bilmediğimizin farkına vararak, birbirimizin değerini bilelim. - Joshua Loth Liebman
Beraberliğimizin ne kadar süreceğini bilmediğimizin farkına vararak, birbirimizin değerini bilelim. - Joshua Loth Liebman YAS SÜREÇLERİ NİLÜFER ARDA ÖMER PAMUK Önemli bir kayıp yaşayan kişi, hayatını yeniden
DetaylıHem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi
Kanserli Hastalar Tarafından Sık Sorulan Sorular Hem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi Hastaların Soruları Tıbbi tedavi Otonomi
DetaylıAnksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz.
Rüyalar genellikle en saçma göründüklerinde en derindedir. Sigmund Freud Anksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz. Anksiyete: kendinize kötü bir şey olacağını ve
DetaylıRuhsal Travma Değerlendirme Formu. APHB protokolü çerçevesinde Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından hazırlanmıştır
Ruhsal Travma Değerlendirme Formu APHB protokolü çerçevesinde Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından hazırlanmıştır A. SOSYODEMOGRAFİK BİLGİLER 1. Adı Soyadı:... 2. Protokol No:... 3. Başvuru Tarihi:...
Detaylı1. Bir süre için hayatınızdaki iyi şeylerin artık olmadığını varsayın.
MUTLULUĞU ARTTIRMAK İÇIN BILIMIN KANITLADIĞI ON BASIT FAALIYET Bilimsel çalışmaların sonuçlarına kulak verdiğimizde mutluluğunuzu arttırmak için yol gösterebilirler. Aşağıdaki faaliyetleri 10 gün düzenli
DetaylıClayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL.
Dr Ali Bozkurt Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. The bereavement of the widowed. Dis Nerv Syst 1971;32:597
DetaylıSağlık kayıtlarınızda değişiklikler Özet Bakım Kayıtları
Lütfen bu broşürü okumak için zaman ayırınız Sağlık kayıtlarınızda değişiklikler Özet Bakım Kayıtları Biz, (İngiltere deki NHS) sağlık kayıtlarınızı sakladığımız ve Değişiklikler nedir? Hasta bakımının
DetaylıStressiz Yaşam Mümkün mü?
On5yirmi5.com Stressiz Yaşam Mümkün mü? Stres günümüzün en önemli sorunlarından biri. Peki stressiz bir yaşam mümkün mü? Psikolog Nilüfer Şişman, bu sorunun cevabını veriyor Yayın Tarihi : 15 Ocak 2010
DetaylıDaha fazla bilgi için: freeserve.co.
duygusal ilkyardım Polis şiddetinin tarafından oluşturulan travma; ve bundan nasıl kurtulabiliriz? Hareketten önce, hareket esnasında ve hareketten sonra ortaya çıkan travmatik deneyimlerle baş etmek için
DetaylıKANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıÜMRANİYE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
KRİZ Tüm doğal afetler, yangın, bir öğrencinin veya öğretmenin ölümü, intihar vakaları, cinsel istismar, taciz, öğrencinin maruz kaldığı veya şahit olduğu şiddet durumlarında okulda yaşanan panik, korku,
DetaylıKıvılcımlar Programı Başvuru Formu
Kıvılcımlar Programı Başvuru Formu Kişisel Bilgiler Adı, Soyadı : Doğum tarihi (gün, ay, yıl) : Cep telefonu : E-posta adresi : Adresi : Aile adresi : Mezun olduğu lisenin adı ve ili : Devam ettiği üniversite
DetaylıSosyal Hizmet. De Wering sizinle...
Sosyal Hizmet (Özel)yaşamınızda geçici- zorluklar mı yaşıyorsunuz? Belirli sınırlarınızla karşı karşıya mı kaldınız? Bu sorunlarla birlikte yaşamayın, sosyal hizmet görevlilerimizin uzmanlığından ücretsiz
DetaylıFK IX OFFER BENLİK İMAJ ENVANTERİ
FK IX OFFER BENLİK İMAJ ENVANTERİ 1- Beni çok iyi tanımlıyor 2- Beni iyi tanımlıyor 3- Beni az çok iyi tanımlıyor 4- Beni pek tanımlamıyor 5- Beni zaman zaman hiç tanımlamıyor 6- Beni hiç tanımlamıyor
DetaylıBÖBREK HASTALIKLARINDA DUYGUSAL SAĞLIĞIN KORUNMASI. Yard. Doç. Dr. Satı BOZKURT
BÖBREK HASTALIKLARINDA DUYGUSAL SAĞLIĞIN KORUNMASI Yard. Doç. Dr. Satı BOZKURT Duygusal Sağlığı Nasıl Tanımlarsınız? YAŞAMIMDAKİ YENİ NORMALLERİ GELİŞTİRME Duygusal sağlığı tanımlarsak; Bu gün ve geçmişte
DetaylıBöbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi
Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Hangi Böbrek Hastalarına Ruhsal Destek Verilebilir? Çocukluktan yaşlılığa
DetaylıNeden bazı insanlar diğerlerinden daha çok bunaltı hissederler?
Bunaltıyı anlamak 1 Bir iş mülakatı beni genellikle o kadar tedirgin eder ki bir gece önce uyuyamam. Ama, muhtemelen vücuduma adrenalin pompalandığını hissetmesem, ya da tedirgin olmasam o kadar başarılı
DetaylıKalbinizi sevin. Iyilesmeyi ve iyi kalp sagligini desteklemek icin bir kılavuz. Hastaneden taburcu olmak. Turkish
Kalbinizi sevin Iyilesmeyi ve iyi kalp sagligini desteklemek icin bir kılavuz Turkish Hastanede Hastaneden taburcu olmak İyileşme planı Hastanede Kalbime ne oldu? Kalbinizin rahatsizligini ve tedaviyi
DetaylıKanserli Hasta Yönetiminde Danışman Hemşirenin Rolü
Kanserli Hasta Yönetiminde Danışman Hemşirenin Rolü Yük. Hem. Gül Şav Özaydemir Danışman Hemşire EUKAM E.Ü.T.F. Radyasyon Onkolojisi ABD XIX. Ege Onkoloji Günleri 6-7 Nisan 2015 İzmir «Kanserle mücadele
DetaylıHASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİ
HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİ İsim: Tarih: HASTALIĞINIZ HAKKINDA SİZİN GÖRÜŞLERİNİZ Aşağıda hastalığınızın başlangıcından bu yana yaşadığınız belirtilerin bir listesi verilmiştir. Lütfen sizde var olanlarda evet
DetaylıOSMANGAZİ RAM NİSAN AYI BÜLTENİ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BÖLÜMÜ ÇOCUK VE ERGENLERDE STRES ÇOCUK VE ERGENLERDE STRES
OSMANGAZİ RAM NİSAN AYI BÜLTENİ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK BÖLÜMÜ 2017 ÇOCUK VE ERGENLERDE STRES ÇOCUK VE ERGENLERDE STRES Çocuğum bu hafta üç defa başının ağrıdığını söyleyerek ödevlerini yapmadı.
Detaylı1 of 5 14/10/2010. Stresle Başa Çıkma
1 of 5 14/10/2010 Stresle Başa Çıkma Stres bizim baskıya karşı duygusal ve fiziksel tepkimizdir. Bu baskı dışsal faktörlerden kendimizin ya da bir yakınımızın yaşam etkinliklerinden, hastalıklarından yaşam
DetaylıCan kardeş Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi Nisan Ayı Rehberlik Bülteni Can Velimiz ;
Can kardeş Rehberlik ve Psikolojik Danışma Birimi Nisan Ayı Rehberlik Bülteni Can Velimiz ; Anne babalar için çocuklarının ilk kelimelerini duymak heyecan verici bir deneyimdir. Duyduğu yeni kelimeleri
DetaylıKİLO KAYBI AMELİYATI VE ÇAPRAZ BAĞIMLILIK: AŞIRI YEME BOZUKLUĞUNA BİR BAKIŞ
KİLO KAYBI AMELİYATI VE ÇAPRAZ BAĞIMLILIK: AŞIRI YEME BOZUKLUĞUNA BİR BAKIŞ Aşırı yeme bozukluğu (Binge Eating Disorder BED), en çok obezite ile ilişkilendirilen bir yeme bozukluğudur. Herhangi bir zayıflama
DetaylıOKAN EĞİTİM KURUMLARI PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ
OKAN EĞİTİM KURUMLARI PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ AKRAN İLİŞKİLERİ VE AKRAN ZORBALIĞI AKRAN İLİŞKİLERİ Akran etkileşimi doğum itibariyle başlamaktadır. Ancak yaş ilerledikçe akranlarla geçirilen
DetaylıÇocuğunuzun uyumu, öğrenimi ve gelişimi
Çocukları günlük bakımcıya veya kreşe gidecek olan vede başlamış olan ebeveynlere Århus Kommune Børn og Unge Çocuğunuzun uyumu, öğrenimi ve gelişimi Tyrkisk, Türkçe 9-14 aylık çocuklar hakkında durum ve
DetaylıSOSYAL FOBİ. Sosyal fobide karşılaşılan belirtiler şu şekilde sıralanabilir.
SOSYAL FOBİ Sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleme altında tutulduğu korkusu performans gösterilmesi gereken durumlarda eleştirilme yada küçük düşme korkusunun yaşanmasıdır. Ve kişi bu korkunun
DetaylıANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI AİLE İÇİ ŞİDDET
k İl u ok l ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI AİLE İÇİ ŞİDDET PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ - NİSAN 2014 AİLE İÇİ ŞİDDET Çocuğun sağlıklı bir gelişim göstermesi ve sağlam bir kişilik kazanması için
DetaylıDANIŞANLAR İÇİN DEĞERLENDİRME ANKETİ:
DANIŞANLAR İÇİN DEĞERLENDİRME ANKETİ: Bu anket durumunuz hakkında bilgi edinmede bize yardımcı olacaktır. Bu anket sorununuza uygun yaklaşımda yardımcı olacaktır. Cevaplarınız gizli tutulacaktır. Lütfen
DetaylıGEBELİĞİN PSİKO-SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTU
GEBELİĞİN PSİKO-SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTU A R A Ş. G Ö R. Z E Y N E P K I R I K K A L E L İ Gebelik dönemi fizyolojik olduğu kadar kalıcı psikolojik değişikliklere de neden olmaktadır. Anne karnında gelişen
DetaylıEvlilik sadece özgürce ve tam rıza ile yapılmalıdır
Evlilik sadece özgürce ve tam rıza ile yapılmalıdır birleşmiş Milletler insan hakları bildirgesinden alınmıştır Bu broşürü www.tvangsekteskap.no da ve yayıncıların web sitelerinde bulabilirsiniz Ebeveynlere
Detaylıalzheimers.org.uk Turkish
Hafızanız sizi kaygılandırıyor mu? alzheimers.org.uk Turkish Bu kitapçık hafızalarından veya bir yakınının hafızasından kaygı duyanlar içindir. Neden unutkanlık yaşadığınızı ve bu konudaki kaygılarınızı
DetaylıBilgilendirme Toplantısı Boşanma ve Çocuk
11.03.2016 Bilgilendirme Toplantısı Boşanma ve Çocuk Cemre Soysal Uzman Klinik Psikolog Boşanma kararına doğru.. Boşanma çocukların başına gelebilecek en sarsıcı olaylardan biridir. Çocukların değişikliklere
Detaylı02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay, & Taş HOŞGELDİNİZ. Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT)
02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay, & Taş ljelinek@uke.de HOŞGELDİNİZ Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT) D-MCT: Uzay Pozisyonu Günün Konusu Davranış Hafıza Depresyon Denken Duyguların
DetaylıAile içi şiddeti ihbar edin ve mahkemede yardımcı olun
DOMESTIC VIOLENCE HELP AT COURT Turkish AİLE İÇİ ŞİDDET Artık şiddetin sona ermesini istiyorsunuz Aile içi şiddeti ihbar edin ve mahkemede yardımcı olun Kadınlar İçin Aile İçi Şiddet Mahkemesi Savunma
DetaylıDuygusal ilk yardım travmatik sonuçlara sebep olan polis (ve diğer) şiddet şekilleri ve bunlardan kurtulmak için
Duygusal ilk yardım travmatik sonuçlara sebep olan polis (ve diğer) şiddet şekilleri ve bunlardan kurtulmak için Bu küçük el kitabi siyasi aktivizm konusunda eşlik eden özellikle eylem öncesi, sırasında
DetaylıDepresyon TYRKISK. Depresjon/Depression
Depresyon TYRKISK Depresjon/Depression Depresyon - Doğal üzüntülerden ciddi rahatsızlıklara Depresyon nedir? Tüm insanlar zaman zaman üzülürler, kendilerini yalnız hissederler ya da örneğin sevdikleri
DetaylıMEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir
MEVSİM GRİBİ Neden aşı olmanız gerekir Grip. Korunun, koruyun. MEVSİM GRİBİ: NEDEN AŞI OLMANIZ GEREKİR Son zamanlarda sık sık mevsim gribi ve domuz gribi gibi farklı grip türlerinden söz edildiğini duymuş
DetaylıEvlat Edinilen Çocuğa Multidisipliner Yaklaşım: Vaka Örnekleri Üzerinden Evlat Edinme. Psikolog Reyhan Bahçivan-Saydam
Evlat Edinilen Çocuğa Multidisipliner Yaklaşım: Vaka Örnekleri Üzerinden Evlat Edinme Psikolog Reyhan Bahçivan-Saydam Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu na göre 2008 yılı sonu itibariyle evlatt edindirilen
Detaylı3. Zihinden atamadığınız tekrarlayan, hoşa gitmeyen düşünceler. 7. Herhangi bir kimsenin düşüncelerinizi kontrol edebileceği fikri
1 Aşağıda zaman zaman herkeste olabilecek yakınmaların ve sorunların bir listesi vardır. Lütfen her birini dikkatle okuyunuz. Sonra bu durumun bu gün de dâhil olmak üzere son üç ay içerisinde sizi ne ölçüde
DetaylıGizlilik. Sizin hakkınızdır. NHS kisişel sağlik bilgilerinizi nasil korur
Gizlilik Sizin hakkınızdır NHS kisişel sağlik bilgilerinizi nasil korur Bu kitapçık ne hakkındadır? Size şunları açıklar: kişisel sağlık bilgilerinizin ne olduğu NHS'in (Ulusal Sağlık Hizmetleri) bu bilgileri
DetaylıÖzgüven Gelişiminde Anne Baba Rolü
Özgüven Gelişiminde Anne Baba Rolü Çocukların kendilerini güvenle ifade edebilmeyi öğrenmeleri için toplumda yerleşmiş bir kanı olan uslu çocuk iyi çocuk yorumunu değiştirmek gerekir. Özgüven eğitimi konusunda
DetaylıYanınızdayız. Cinsel şiddet mağdurlarının arkadaşları, aileleri ve destekçileri için bilgiler ve yardım olanakları FÜR FRAUEN GEGEN GEWALT
Yanınızdayız Cinsel şiddet mağdurlarının arkadaşları, aileleri ve destekçileri için bilgiler ve yardım olanakları FÜR FRAUEN GEGEN GEWALT Cinsel şiddete maruz kalmış bir kadın tanıyor musunuz? Arkadaşınıza
DetaylıÇOCUĞUNUZUN RUH SAĞLIĞI Bu yazıyla ilgilenip okuduğunuza göre bir yetişkin olmalısınız. Çocuğunuza sevginizi göstermenin ya da ona yardımcı olacak en
1 ÇOCUĞUNUZUN RUH SAĞLIĞI Bu yazıyla ilgilenip okuduğunuza göre bir yetişkin olmalısınız. Çocuğunuza sevginizi göstermenin ya da ona yardımcı olacak en iyi yolu bulmanın zor olduğu zamanlar vardır. Çocuğunuz
DetaylıEMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME. (Eye Movement Desensitization and Reprossesing)
EMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME (Eye Movement Desensitization and Reprossesing) Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Panik Atak ve Sınav Kaygısı ndan Kısa Sürede Kurtulmanın
DetaylıFaydalı iletişim bilgileri
Faydalı iletişim bilgileri Ulusal iletişim bilgileri Allergy UK (Alerji) 01322 619 898 www.allergyuk.org Association of Breastfeeding Mothers (Emzirme) 0300 330 5453 09:30-22:30 www.abm.me.uk Asthma UK
DetaylıDÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ
DÜŞÜK KAN ŞEKERİNİN BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ HİPOGLİSEMİ (KAN ŞEKERİNİN DÜŞMESİ) Tedavi planınız kan şekerinizi hedef değerler arasında tutmada daha etkili hale geldikçe, arada sırada hipoglisemi (düşük
DetaylıDANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU
DANIŞMANLIK TEDBİRİ UYGULAMALARI ÇOCUK TANIMA FORMU ADI- SOYADI T.C. KİMLİK NUMARASI DOSYA NUMARASI İLK GÖRÜŞME TARİHİ Çocukla İlgili Genel Bilgiler Hukuki statüsü Suça Sürüklenen Mağdur Tanık Korunmaya
DetaylıKayıp Travması. Sebepler, psikodinamikler ve travma terapisi. (c) Prof. Dr. Franz Ruppert
Kayıp Travması Sebepler, psikodinamikler ve travma terapisi www.franz-ruppert.de Travmanın iki klasik türü Yaşamı tehdit eden olaylar neticesinde oluşan travmalar (örneğin: savaş, kazalar, tecavüz, doğal
DetaylıDoç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik
DetaylıKENDİNİZE KARŞI BAHİS OYNAMAYINIZ!
KENDİNİZE KARŞI BAHİS OYNAMAYINIZ! KUMAR BAĞIMLILIĞINI ENGELLEME HAKKINDA ÖNEMLİ UYARILAR ŞANS OYUNLARI RİSKLERİ DE BERABERİNDE GETİRİR AŞAĞIDAKİ TEMEL PRENSİPLERE UYMANIZI TAVSİYE EDERİZ: Spor bahisleri
DetaylıKoçluk, danışanın problemlerini çözüme ulaştırmak ve yolunu aydınlatmaktır.
BEN BĐR YAŞAM KOÇUYUM 7.SEANS Koçluk ve danışmanlık Bazen öyle zamanlar olur ki danışanlarınızın koçluk hizmetinin sınırları içinde olmayan problemlerine yardım etme durumunda kalırsınız. Böyle zamanlarda
DetaylıDEMANS. ÿ Bu bir Demans (bunama hastalığı) olabilir mi? ÿ Demans tam olarak nedir? ÿ Alzheimer tipi Demans nasıl cerayan eder?
Sağlık Dairesi Bilgilendiriyor. ÿ Bu bir Demans (bunama hastalığı) olabilir mi? ÿ Demans tam olarak nedir? ÿ Alzheimer tipi Demans nasıl cerayan eder? ÿ Demans nasıl tedavi edilebilir? ÿ Ne gibi önlem
DetaylıKORKU HAYAL GÜCÜNÜN MUHTEŞEM BİR HEDİYESİDİR
KORKU HAYAL GÜCÜNÜN MUHTEŞEM BİR HEDİYESİDİR Korku, yaşamın olağan ve doğal bir parçası, kızgınlık, sevinç ya da üzüntü gibi bir duygudur. Korku insanların görünen ve görünmeyen tehlikeler karşısında gösterdikleri
DetaylıRuhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler. Osman SEZGİN
Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler Osman SEZGİN 1 0 Psikiyatrik hastalıklar kalp, şeker gibi gerçek tıbbi hastalık değildir! Ruh hastalığı olanlar olsa olsa deli dirler.
DetaylıSAĞLIK ÇALIŞANLARINDA MESLEKİ RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA MESLEKİ RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Yaşınız? % 31 % 31 % 23 % 7 % 8 18 25 26 35 36 45 46 55 56 ve üzeri Cinsiyetiniz? Kadın Erkek 54% 46% 327 Mesleğiniz? 35 32 31 14 14 6 4 4 2 2
DetaylıOKUL KORKUSU VE OKULA UYUMDA AİLE
OKUL KORKUSU VE OKULA UYUMDA AİLE OKUL KORKUSU (FOBİSİ) NEDİR? Okula yeni başlayan bir çocuk için okul daha önce hemen hemen hiçbirini tanımadığı çok sayıda çocukla karşılaşma zorunluluğuyla, uyulması
DetaylıDEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE
Information på turkiska DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Çocukların oturup konsantre olmakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorlanmaları normaldir. Ancak DEHB li (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
DetaylıBakıcı İhtiyaçları Değerlendirmesi ve Hizmetleri Kılavuzu
TURKISH Bakıcı İhtiyaçları Değerlendirmesi ve Hizmetleri Kılavuzu A Guide to Carer s Needs Assessments and Services Bakıcı mısınız? Eğer hiç bir ücret almadan yaşamını sizin yardımınız olmaksızın idame
DetaylıEndişe rahatsızlığı nedir?
Turkish Endişe rahatsızlığı nedir? (What is an anxiety disder?) Endişe rahatsızlığı nedir? Endişe insanların tehditle, tehlikeyle yüzyüze kaldıkları veya streste oldukları zaman hissettikleri nmal bir
DetaylıOkul fobisi nasıl gelişir?
Eğer bir kelimenin sonuna "fobi" eklenmişse, hemen bir şeylerden korkulduğunu düşünürüz. Ancak okul fobisi gelişen çocukların okula gitmek istememelerinin tek nedeni okuldan korkmaları değil. Çocuğa bu
DetaylıSRA Versiyon Şubat 2001
SRA Versiyon Şubat 2001 Anti-psikotik İlaç Kullanımı ile ilgili Araştırma H.A. Wolters H. Knegtering D. Wiersma R.J. van den Bosch Academisch Ziekenhuis Groningen Kişi ile ilgili özel veriler Tarih:...
DetaylıÖZEL SEYMEN EĞİTİM KURUMLARI
ÖZEL SEYMEN EĞİTİM KURUMLARI İZMİT RAHMİ SEYMEN YERLEŞKESİ 2017-18 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI STRES YÖNETİMİ VELİ BÜLTENİ Sayın Velimiz; Stres ile mücadele her gelişim dönemi için önemlidir. Fakat özellikle ergenlik
DetaylıANKET RAPORU BOLU HALKIN EĞİTİMİNİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME DERNEĞİ TURKİYE
ANKET RAPORU BOLU HALKIN EĞİTİMİNİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME DERNEĞİ TURKİYE Projenin amaçlarını ve önceliklerini daha iyi tanımlamak adına bir anket uygulayarak 2012 Hearts Projesi ortaklarının sosyo-kültürel
DetaylıHOŞGELDİNİZ. Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT) 02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay & Taş;
HOŞGELDİNİZ Depresyon Tedavisinde Metakognisyon Eğitimi (D-MCT) 02/17 Jelinek, Hauschildt, Moritz, Okyay & Taş; ljelinek@uke.de D-MCT: Uzay pozisyonu Günün Konusu Hafıza Davranış Depresyon Duyguların kabulü
Detaylıİki kutuplu ruh hali rahatsızlığı nedir?
Turkish İki kutuplu ruh hali rahatsızlığı nedir? (What is bipolar mood disorder?) İki kutuplu ruh hali rahatsızlığı nedir? İki kutuplu ruh hali rahatsızlığı, eskiden manik-depresif hastalık adı verilen
DetaylıPsikolog Psikoterapist Aile Danışmanı Sibel CESUR AKYUNAK
Psikolog Psikoterapist Aile Danışmanı Sibel CESUR AKYUNAK Evlilikte uyum ve Dayanışma Evilik, iki kişinin farklı değerler, farklı kültürlerle ve iki ayrı aile öyküsüyle bir araya geldikleri ve kendilerini
Detaylıİşte bu Rehber Koruyucu Ebeveynlik (Private fostering) hakkında bilgiler bulacaksını z
İşte bu Rehber Koruyucu Ebeveynlik (Private fostering) hakkında bilgiler bulacaksını z www.doncaster.gov.uk contents içindekiler Bu bilgiler isteyenlere farklı dillerde, veya Braille (görme engellilerin
DetaylıYaşam Sonu Bakımda Kültürel Yetkinlik, Bakım Vericinin Desteklenmesi. Nesibe YEŞİLÇAM
Yaşam Sonu Bakımda Kültürel Yetkinlik, Bakım Vericinin Desteklenmesi Nesibe YEŞİLÇAM Sunu İçeriği Yaşam Sonu Bakım Yaşam sonu bakımda, bakım verici Kültürel Etkinlik Kültürel Yeterlilik Modelleri Vaka
Detaylı2013 / 2014 SAYI: 17. Haftanın Bazı Başlıkları
2013 / 2014 SAYI: 17 Haftanın Bazı Başlıkları Çocukla İyi Zaman Geçirmenin 10 Yolu VI. Geleneksel Piyano Resitali Miniklere Anlamlı Hediye Okul Küçük Erkek Basketbol Takımı mızdan Başarı Çocukla İyi Zaman
DetaylıSAĞLIKLI YAŞAM VE BESLENME ALIŞKANLIKLARI BİLGİ FORMU
SAĞLIKLI YAŞAM VE BESLENME ALIŞKANLIKLARI BİLGİ FORMU KİŞİSEL BİLGİLER Adınız: Soyadınız: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Adres: (Ev) (İş) Telefon:(Ev): (İş) (Cep) E-mail: Eğitim Durumunuz: Mesleğiniz: KİLO
DetaylıDEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE
Tiedot turkiksi DEHB GÜNLÜK YAŞAM KAOS HALİNE GELDİĞİNDE Çocukların oturup konsantre olmakta ve dürtülerini kontrol etmekte zorlanmaları normaldir. Ancak DEHB li (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu)
Detaylıİçindekiler Broşürun konusu nedir ve kimler okumalıdır?... 2 Cinsel istismar ve cinsel saldırı nedir?... 3 İngiltere'deki cinsellik, cinsel istismar v
Turkish İngiltere de daha GÜVENLİKLİ yaşamak İlticaya başvuran çocuk ve gençler için cinsel istismar ve cinsel saldırı hakkında bilgilendirme broşürü İçindekiler Broşürun konusu nedir ve kimler okumalıdır?...
DetaylıÖzgüven Nedir? Özgüven Eksikliği Nedir?
Özgüven Nedir? Özgüven; kendimiz ve yeteneklerimiz hakkında pozitif ve gerçekçi bir anlayışa sahip olduğumuz anlamına gelmektedir. Diğer taraftan, özgüven eksikliği ise; kendinden şüphe duymak, pasiflik,
DetaylıHer aile çocukları olacağını öğrendiğinde, hatta bundan önceki süreçlerde de doğacak çocuklarının mükemmel olması temelinde hayaller kurar. Bu doğal süreç içerisinde problemli bir çocuğun doğması fikri
DetaylıFark edilir bir kilo kaybı. Gün geçtikçe içe kapanma eğilimi. Aşırı derecede spor yapmak. Kilo almaktan şiddetle korkmak
YEME BOZUKLUKLARI ve TEDAVİLERİ Genç Gelişim Kişisel Gelişim Yeme Bozukluları, bir diğer deyişle yemek yeme dürtüsü ile ilgili bozukluklar, vücut ağırlığıyla ilgili takıntılar, vücudun şekli ile ilgili
DetaylıKalp yetmezliği hemşiresi
Kalp yetmezliği hemşiresi Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Giriş Hartfalen (kalp yetmezliği) polikliniğine sevk edildiniz. Bu poliklinikte bir kalp yetmezliği hemşiresinden
DetaylıALARM DURUMUNDA BEDENİMİZDE MEYDANA GELEN BAZI ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
STRES VE SAĞLIK 1 ALARM DURUMUNDA BEDENİMİZDE MEYDANA GELEN BAZI ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER GÖZBEBEKLERİ BÜYÜR (Daha fazla ışık alınarak algıyı güçlendirmeye yardımcı olunur) SOLUNUM SAYISI ARTAR (Bedene daha
DetaylıÇocuğunuza İç Çamaşırı Kuralı nı öğretin
1. Çocuğunuza İç Çamaşırı Kuralı nı öğretin Yaklaşık her beş çocuktan biri cinsel şiddete maruz kalmaktadır; buna cinsel istismar da dahildir. Çocuğunuzun böyle bir durumla karşılaşmasını önleyebilirsiniz.
DetaylıTedavi sürecinde sık sık evden ve okuldan uzak kalmak, alıştıkları sosyal destekten uzak kalmalarına sebep olur. Bazı çocuklar içe kapanabilir.
ÇOCUK VE HASTALIK Tanı ve Tedavinin Psikolojik Etkileri Nelerdir? Kanserin çocuklar üzerinde fiziksel, psikolojik veya bilişsel etkileri olabilir. Bir çocuğun bu etkilerle nasıl baş edeceği bireysel faktörlere
DetaylıÇOCUKLARA YÖNELİK TİCARİ CİNSEL SÖMÜRÜ NE DEMEKTİR?
ÇOCUKLARA YÖNELİK TİCARİ CİNSEL SÖMÜRÜ NE DEMEKTİR? 2 ÇOCUKLARA YÖNELİK TİCARİ CİNSEL SÖMÜRÜ NE DEMEKTİR? 1 Çocuklarla Cinsellik Amaçlı Turizm Çocuklarla Cinsellik Amaçlı Turizm, insanların çocukları cinsel
DetaylıGENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 7
GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ Seri No. 7 Hasta Rehberi Orta Kolaylıkta Okunabilir Rehber Genç Yetişkinlerde Büyüme Hormonu Eksikliği - Seri No.7 (Ağustos 2006 da güncellenmiştir) Bu broşür
DetaylıBekar Evli Boşanmış Eşi ölmüş Diğer. İlkokul Ortaokul Lise Yüksekokul Fakülte Yüksek Lisans
Form no : Tarih : Bu anket hastalığınızı daha iyi anlayabilmek ve sizlere daha yararlı olabilmek için düzenlenmiştir. Lütfen olabildiğince nesnel (objektif) yanıtlamaya özen gösterin. Ankete kimliğinizi
DetaylıXeplion (paliperidone palmitate) pozitif bir günlük yaşam için desteğiniz. Xeplion ile tedaviye ilişkin hasta bilgilendirme broşürü
Xeplion (paliperidone palmitate) pozitif bir günlük yaşam için desteğiniz Xeplion ile tedaviye ilişkin hasta bilgilendirme broşürü Tedaviler arasındaki sürede özgürlüğünüzü, hastalığınıza daha az, iyi
DetaylıYukarıdaki soru, bu yazının meselesini tüm boyutlarıyla içermese de konuyla ilgili karşılaştığım soruların özünü teşkil etmektedir.
Evlilik öncesi cinsel ilişki, bir mesele olarak, pek çok insan açısından spesifik bir önem taşımamaktadır. Ancak, konuyla ilgili bana gelen sorular, psikolojik danışma seanslarında karşılaştığım hikâyeler,
DetaylıKASIM 2018 ÇOCUKLAR NE SÖYLER, AİLELER NE ANLAR?
KASIM 2018 ÇOCUKLAR NE SÖYLER, AİLELER NE ANLAR? Ebeveynlerin en çok şikâyet ettiği konulardan biri çocuğuyla iletişim kuramamak ve sürekli çatışma yaşamaktır. Özellikle ergenlik döneminde iletişim kurabilmek
DetaylıBİR ÇOCUĞUN OYUN TERAPİSİ HAKKINDAKİ İLK KİTABI
BİR ÇOCUĞUN OYUN TERAPİSİ HAKKINDAKİ İLK KİTABI Ebeveynler için Notlar Bu kitap, yaklaşık 4 ila 12 yaş aralığındaki, psikoterapi düşünülmüş çocuklar için planlanmıştır. Kitabı çocuğunuza sizin okuyabileceğiniz
Detaylışikâyetiniz ve ombudsman
şikâyetiniz ve ombudsman ombudsman hakkında Bir finansal kuruma şikâyette bulunduğunuz ve işlerin gidişatından memnun kalmadığınız durumlarda, Financial Ombudsman Service devreye girebilir. Bizden yararlanmak
DetaylıÖLÜM VE ÖLÜMCÜL HASTANIN BAKIMI
ÖLÜM VE ÖLÜMCÜL HASTANIN BAKIMI İçerik ÖLÜMDEN SONRA CESEDİN BAKIMI ÖLÜMÜ YAKLAŞAN HASTANIN DUYGULARI ÖLÜMCÜL HASTAYA YAKLAŞIM YAKLAŞAN ÖLÜM BELİRTİLERİ ÖLÜMCÜL VE AĞIR HASTANIN FİZİKSEL GEREKSİNİMLERİNİN
DetaylıÇocuklar İçin Koruyucu Aile Rehberi. Biz Gönüllüyüz Ya Siz?
Çocuklar İçin Koruyucu Aile Rehberi Biz Gönüllüyüz Ya Siz? ÇOCUKLAR İÇİN KORUYUCU AİLE REHBERİ Sevgili arkadaşlarım; bu kitapta koruyucu aile hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu kitap, biz çocukların
DetaylıLütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. Ortaokulu bitirmiş
Lütfen her maddeyi dikkatlice okuyun. Soruları boş bırakmayın, kendinizi en yakın hissettiğiniz tek bir şıkkı işaretleyin. I Adınız soyadınız [..] II Doğum tarihiniz [ ] III Cinsiyetiniz? Kadın Erkek IV
DetaylıKardeş Kıskançlığı Nedir?
1 Kardeş Kıskançlığı Nedir? Kardeş kıskançlığının önlenebilmesi için, hamilelik döneminden başlanarak, çocukları kardeş olgusuna hazırlamak gerekir. Doğduğu günden itibaren ilgi odağı haline gelen ilk
Detaylı