Yaşar BALBAŞI Akdeniz Üniversitesi Teknik Bilimler MYO

Transkript

1 1.1. Bağlama Diski Pull down menüden New butonunu tıkladığınızda açılan New SolidWorks Document penceresinde Part simgesini çift tıklayıp parça modelleme oturumunu açınız. Dosyanızı; güvenli bir yerde oluşturduğunuz AraziKaykayı klasörüne Bağlama Diski adı ile kaydediniz. Bu işlem tamamlandığında Pul down menü çubuğunda ve Unsur Yönetim Ağacında FeatureManager Design Tree dosya adı görünecektir. Not: Tasarımınızın bundan sonraki aşamalarında Pull down menü çubuğundaki dosya adı sonunda * simgesi görünecektir. Bu dosyanın son durumunun henüz kayıt edilmediğini ifade eder. Dosyanın son durumunu sık sık kaydetmeyi unutmayınız. Ctrl+S boyutlu taslak Sketch çizimi Araç çubukları şeridini Toolbars Ribbon kontrol eden Control Tabs sekmelerden Sketch sekmesini tıkladığınızda taslak çizimi (2 boyutlu çizim) komutlarının butonlarını bulunduran şerit açılır. Buradan Sketch butonunu tıkladığınızda 2 boyutlu taslağı çizmek istediğiniz düzlemi Plane seçmeniz istenir. Üst düzlemi Top Plane üzerine gidip seçiniz. Not: 2 boyutlu ilk taslağın çizileceği düzlem önemlidir. Çünkü taslak bu düzlem üzerinde 3 boyutlu model haline gelecektir. Bu nedenle bu düzlem, parçanın 3 boyutlu model haline izometrik bakıldığında en iyi gösterecek düzlem olmalıdır. 1

2 Düzlemi seçtiğinizde izometrik görünümdeki grafik alan otomatik olarak düzleme dik bakış konumuna geçer. Grafik alan sağ üst köşesinde de taslağı onaylayan ve iptal eden simgeler görünür. Düzleme dik bakış konumundayken tekerini basılı tutup fareyi hareket ettirdiğinizde 3 boyutlu uzayda serbest döndürme olur. Taslak çiziminde düzleme dik bakışta olmak daha iyidir. Bunu yapmak için grafik alan içi üst araç çubuğundan Heads up view toolbars dik bak ı Normal to tıklayınız. Dik bakışta olmasanız da taslak çizimden çıkmadığınız sürece çizdiğiniz bütün nesneler 2 boyutlu düzlem üzerine çizilir. Sketch araç çubuğundan merkez, yarıçap çemberi Cicle center,radius butonunu tıkladığınızda; sağ taraf Unsur Yönetim ağacı yerinde çember için Nitelik Yönetim Property Manager penceresi açılır. Unsur Yönetim ağacı grafik alan içine geçer. İmleç de kalem şekline dönüşür. İmleç yanındaki çember simgesi de çember çizim komutunda olduğumuzu gösterir. Merkezi orijin yarıçapı yaklaşık 64 olan bir çember çiziniz. 2

3 İmlecin bulunduğu yerdeki yarıçap ölçüsü yaklaşık olarak 64 gösterirken tıkladığınızda çember çizilir ve Nitelik Yönetim penceresi uzayarak daha fazla nitelik gösterir duruma gelir. Bu durumda Nitelik Yönetim penceresindeki aktif alan çemberin yarıçap ölçüsüdür. Buraya bir yarıçap değeri girilebilir. Ancak bu işlem çember yarıçapını tam tanımlı Fully defined yapmaz. Çemberi tam tanımlı yapmak için ölçülendirilmesi gerekir. Bunu için Sketch araç çubuğundan veya S tuşuna bastığınızda görünen hızlı erişim araç çubuğundan Smart Dimension butonunu tıklayınız. Çemberi seçerek ölçü çizgisinin ve yazısının yerini tıkladığınızda doğru ölçünün girileceği pencere görünür. Buraya çemberin çap ölçüsü olarak 82 girip onay butonunu tıklayınız. Çember çizgisi siyaha dönecek ve merkezi orijin (0,0,0) çapı 82 olan çember tam tanımlı Fully defined olarak çizilmiş olacaktır. Grafik alan sağ üst köşesinden taslağı Sketch onaylayınız boyutlu katı model 3D Solid Model oluşturma Features unsurlar sekmesini tıkladığınızda 2 boyutlu taslakların 3 boyutlu katı modellere dönüştürülmesi ve bunların düzenlenmesinde kullanılacak komutları içeren butonların bulunduğu şerit görünür. Buradan Extrude Boos/Base butonunu tıkladığımızda yükselterek (uzatarak) esas (ana) unsur oluşturma komutu çalışır ve bizden taslağın Sketch seçilmesi istenir. Bu seçim ya çember ya da grafik alana geçmiş olan unsur yönetim ağacında Sketch1 seçilerek yapılabilir. 3

4 Seçim yapıldığında taslak Trimetric görünüme geçer ve Boss Extrude nitelik yönetim penceresi açılır. Yüksekliği Dept 3.5 mm girerek pencereyi onaylayınız. Bu işlem sonunda Unsur Yönetim Ağacında Boss Extrude1 unsuru oluşacak ve önceden oluşturduğumuz Sketch1 taslağı bu unsurun alt unsuru olarak yerini alacaktır Instand3D ile 3 boyutlu katı model 3D Solid Model oluşturma Features araç çubuğunda Instand3D butonu seçili olduğu halde Trimetrik bakışta çemberi seçtiğiniz yerde bir ok belirir. Bu oku tutup sürüklemeye başladığınızda bir cetvel oluşur. Cetvel üzerinde imleci hareket ettirdiğinizde ölçülü olarak çemberi her iki tarafa Extrude yaparak model oluşturabilirsiniz Modele unsur ekleme Fare tekerini basılı tutup parçayı alt yüzeyini görecek şekilde bir miktar 3 boyutlu döndürünüz. Alt yüzeyi seçiniz ve açılan hızlı erişim araç çubuğundan Sketch butonunu tıklayınız. Böylece parçanın alt yüzeyi 2 boyutlu taslak çizim düzlemi Sketch Plane oldu. Bu düzleme yüzeye dik bakmak için Ctrl+8 yapın ya da grafik alan üzerindeki View Orientation bölümünden Normal to butonunu tıklayınız. Çember komutunu almak için fare sağ tuşunu basılı tutup sürüklediğinizde beliren komut çemberinden Mouse Gestures seçiniz. 4

5 Merkezi herhangi bir nokta olan yaklaşık 35 yarıçaplı bir çember çiziniz ve çapını 70 olarak ölçülendiriniz. Çemberi ölçülendirmiş olmamıza rağmen tam tanımlı taslak haline gelmemiş ve rengi siyah olmamıştır. Çünkü henüz merkezi tanımlanmamıştır. Bunun için çember merkezini ilişkilendirmemiz gerekir. İlişkilendirme için Sketch araç çubuğundan Add Relations butonunu tıklayıp çemberi ve parça çevre çizgisini seçiniz. Niteli k yönetim penceresi Add Relations bölümünde olabilecek ilişkiler listelenir. Buradan Eşmerkezli Concentric seçerek seçili unsurların (çemberler) aynı merkezli olmasını sağlayınız. Taslak çizimini sağ üst köşeden onaylayınız. Parçaya standart 3 boyutlu bakışlardan (Isometric, Trimetric, Dimetric ) biri ile bakarak çember taslağını aşağı yönde (modelden dışarıya) 3 mm Extrude yapınız. Not: Unsurlara ilişki ekleme işlemi komut girmeden, Ctrl tuşu basılı olduğu halde çember ve parça çevre çizgisi (ilişkilendirilecek iki nesne) seçilerek de yapılabilir. 5

6 Modelden unsur çıkarma Parça üst yüzeyini seçerek burayı taslak düzlemi Sketch Plane yapınız. Buraya merkezi orijin olan bir çember çizerek çapını 63 mm ölçülendiriniz. Taslağı onaylayıp Features araç çubuğundan Extruded Cut tıklayınız, açılan Cut Extrude nitelik yönetimi penceresinde derinliği Dept 3 mm yaparak kesip çıkarma işlemini tamamlayınız Döndürme yöntemi ile katı model oluşturma Silindirik parçalarda taslak olarak çizilen kesitin eksen etrafında döndürülerek model oluşturma Revolved Boss/Base daha çok tercih edilen bir yöntemdir. Yeni bir parça modelleme dosyası açarak bu dosyayı proje klasörüne Bağlama Diski Rev adı ile kayıt ediniz. Ön düzlemi Front Plane taslak çizim düzlemi Sketch Plane yaparak aşağıdaki taslağı çizip ölçülendiriniz. Features araç çubuğundan Revolved Boss/Base döndürerek ana/esas unsur oluşturma butonun tıklayınız. Sizden Sketch i seçmeniz istenecektir. Taslaktaki döndürme ekseni olacak çizgiyi seçiniz. Bu çizgi eksen kabul edilecek ve taslak eksen etrafında 360 döndürülerek model oluşturulacaktır. İstenirse açı ve yön değiştirilebilir. Döndürme açısını sürükleyerek açısal cetvelden vermek isterseniz Sketch üzerinde beliren oku tutarak sürüklemeniz gerekir. 6

7 Kanalların açılması Parçaya izometrik baktığınızda görünen iç yüzeyi Sketch Plane yapıp buraya dik bakınız. Line komutunu girip Line Properties penceresinden For consruction seçeneğini işaretleyip Orijinden başlayan ve dik Vertical olan bir çizgi çiziniz. Bu çizgi taslağa dahil olmayacak fakat taslak çiziminde yardımcı olacaktır. Örneğin bundan sonra çizeceğimiz kanallar düşey eksende simetrik olacaktır. İlk kanalı çizerken simetrik olan kanalında aynı anda çizilmesi için bu çizgiyi dinamik simetri ekseni Dynamik Mirror Entities yapmalıyız. Bu komutu Pull down menüden Tools>Sketch Entities>Dynamic Mirror alabilirsiniz. Ancak bu özelliği kullandıktan sonra pasif hale getirmeliyiz. Bunun için Sketch araç çubuğunda bulunması daha kullanışlı olacaktır. Bu komuta ait butonu araç çubuğuna yerleştirmek için; herhangi bir araç çubuğu üzerinde sağ tuşa basınız ve açılan listeden Customize yi seçiniz. Açılan pencereden Command sekmesini tıklayıp açılan komut grubu listesinden Sketch seçtiğinizde sağ tarafta komutlara ait butonlar listelenecektir. Buradan Dynamic Mirror Entities butonunu tutup Sketch araç çubuğu üzerine sürükleyiniz ve uygun bir yere yerleştiriniz. Bundan sonra araç çubuklarında bulunmayan komutların butonlarını aynı yöntemle ekleyebilirsiniz. Araç çubuğundan buton çıkarmak içinde butonu pencere içine sürüklemelisiniz. 7

8 Şimdi Dynamic Mirror Entities butonunu tıklayıp çizdiğimiz çizgiyi seçiniz. Çizginin her iki ucuna ikişer çizgi eklenecektir. Bunu anlamı çizginin bir tarafına çizilen bir nesne diğer tafra da simetrik olarak çizilecektir. Sketch araç çubugundan Straight Slot düz kanal komutunu seçerek simetri çizgisine paralel olarak kanalın eksen çizgisini çizip yaklaşık yarıçap noktasını belirleyip kanalı çiziniz. Simetrisi de çizilecektir. Smart Dimension komutunu kullanarak kanalın ölçülendirmesini yapınız. Dynamic Mirror Entities butonunu tıklayıp bu özelliği iptal ediniz. Çizilen iki kanal taslağının yatay eksene göre de simetrisinin alınarak 4 adet yapılaması gerekiyor. Bunun için yine orijinden başlayan yatay bir Construction Line çiziniz ve ölçülendiriniz. İki kanalın simetrisini almak için Sketch araç çubuğundan Mirror Entities butonunu tıklayınız. Mirror penceresi açılır ve bizden simetrisi alınacak nesnelerin seçilmesi istenir. Pencere yöntemi ile kanalları seçiniz. Sağ tuşa basıp seçimi bitiriniz. Şimdi Mirror about bölümü aktif hale gelir. Yatay ekseni seçiniz. Sağ tuşa basarak ya da Mirror penceresini onaylayarak işlemi tamamlayınız. Not: Simetrik çizilen ve simetrisi alınan taslak unsurları birbirine bağlı nesnelerdir. Örneğin bu taslakta R4 ölçüsü R5 yapılırsa bütün kanal yayı yarıçapları 5 olacaktır. 8

9 Taslağı sağ üst köşedeki onay butonunu seçerek onaylayınız. Dik bakıştan Trimetrik bakışa geçiniz. Kanalları keserek unsur yapmak için Features araç çubuğundan Extruded Cut butonunu tıklayıp unsur yönetim ağacından Sketch4 ya da taslaktan herhangi bir nesne seçiniz. Cut Extrude penceresinde parçanın tamamını kesmek için Direction 1 i Through All seçmelisiniz Köşelerin yuvarlatılması Köşelerin yuvarlatılması için Features araç çubuğundan Filet butonu tıklanır. Filet penceresinde önce yöntem belirlenmeli Constant radius Sabit yarıçap arkasından yuvarlatma yarıçapı girilmeli 1.5 mm ve kenarlar seçilmelidir. Girinti dip kenarı yuvarlatma yarıçapını da 1 mm yapınız Unsurların yeniden düzenlenmesi ve düzeltilmesi Köşe yuvarlatma unsurunda düzeltme yapmak için örneğin yarıçapı değiştirme ya da aynı yarıçaplı başka bir kenar seçme gibi, unsur yönetim ağacında düzeltme yapılacak unsur Fillet2 seçilir. Açılan hızlı erişim araç çubu ğundan Edit Feature seçilerek Fillet unsur yönetim penceresi açılır. Bu pencerede yarıçap 0.80 mm olarak değiştirilir. Aynı yarıçapta yuvarlatılacak ikinci bir kenar seçmek için Items To Fiilet bölümü aktif hale getirilerek içini tıklama girintinin üst kenarı seçilir. 9

10 Modelde yapılabilecek ölçme işlemleri Çeşitli ölçme işlemleri için Tools araç çubuğundaki Measure butonu ya da Evaluate sekmesi ile açılan araç çubuğundaki yine Measure butonu ile yapılır. Bu buton seçildiğinde Measure penceresi açılır ve ölçüm sonuçları burada gösterilir. Not: SolidWorks de komutlar birçok şekilde girilebilir. Ancak en kolay yol kısa yol tuş ve tuş kombinasyonlarını ya da araç çubuklarını kullanmaktır. Bu nedene çok kullanılan komutları içeren View, Satandart Views ve Tools gibi araç çubuklarının grafik alan altında açık bulunması erişim kolaylığı için uygun olacaktır. 1 Nokta koordinatlarının belirlenmesi: Measure komutu girilip model üzerinde bir nokta gösterildiğinde bu noktanın koordinatları modelin orijinine göre (ilk çizilen taslağın Sketch orijini) listelenir. 2 Kenar uzunluklarının ölçülmesi: Measure komutu girilip model üzerinde doğrusal veya eğrisel (çember, yay vb) kenar seçildiğinde ölçüm sonuçları penceresinde sonuçlar listelenir. 10

11 Bir dizi çizgi ve yaydan oluşan birleşik nesnelerin uzunluklarının ölçülmesi için, nesnelerden birisi üzerinde sağ tuş yapıldığında açılan menüden Select Tangency seçilerek takip eden diğer nesnelerin seçilmesi sağlanır. 3 Yüzeylerin ölçülmesi: Measure komutu girilip model üzerinde bir yüzey seçildiğinde yüzeye ait ölçüm sonuçları pencerede listelenir. Birbirini takip eden çeşitli yüzeylerin ölçülmesi için, yüzeylerden biri üzerinde sağ tuş yapıldığında açılan menüden Select Tangency seçilerek diğer yüzeylerinde seçilmesi sağlanır. 4 Seçilen iki unsur arasındaki mesafelerin ölçülmesi: Bu iki unsur; iki nokta, iki kenar, iki yüzey veya bunlardan herhangi ikili kombinasyon (nokta ve kenar, yüzey ve kenar vb ) olabilir. 11

12 5 Ağırlık hesaplama: Bir model ağırlığının hesaplanması için önce malzeme atanması gerekir. Malzeme atamak için unsur yönetim ağacından Material üzerinde sağ tuş menüsünden Edit Material seçiniz. Açılan malzeme listesi penceresinden Aluminium Alloys Alüminyum alaşımları listesinden 2014 Alloy seçiniz. Malzemeyi ve Units listesinden Metric (MKS) seçtiğinizde bu malzemeye ait fiziksel ve kimyasal nitelikler listelenir. Malzemenin Density özgül ağırlığının Kg/cm 3 ( gr/mm 3 ) olduğuna dikkat ediniz. Pencere onaylandığında unsur nitelikleri yönetimi penceresine 2014 Alloy eklenir. Modelin rengi de tanımlanmış Alüminyum rengine dönüşür. 12

13 Malzemesi atanmış modelin yüzey alanı, hacim, ağırlık vb. niteliklerinin öğrenilebilmesi için Tools araç çubuğundan Mass Properties kütle nitelikleri seçilir. Açılan pencerede modelin nitelikleri listelenir. 13

14 Modelin 2 boyutlu teknik resmini alma SolidWorks de teknik resimler ayrı bir dosya formatında oluşturulur. Bu dosyanın uzantısı *.slddrw dir. Teknik resmi alınacak parça ve montajlara ait dosyaların açık olması bu işlemi daha kolaylaştıracaktır. Pulldown menüden New butonunu tıklayıp açılan doküman penceresinden Drawing butonunu çift tıklayınız. Çizim sayfası özelliklerini belirleyeceğimiz bir pencere açılacaktır Sheet Format/Size. Bu pencerede Custom sheet size seçip A4 çizim sayfası için Width: 210, Height: 297 girip pencereyi onaylayınız. 1 Esas ve bağlı paralel görünüşlerin elde edilmesi: Çizim sayfası açılırken sol tarafta, unsur yönetimi ağacında nitelik yönetim penceresi Model View olarak açılacak ve açık olan parça ve montaj dosyaları listelenecektir. Bu listeden Bağlama Diski ni seçiniz. Listede olmayan parça ve montajların teknik resmini almak için Browse butonundan açılan pencere kullanılmalıdır. Model View penceresinde sağ oku tıklayıp, bu pencerenin sonraki bölümüne geçiniz. Burada Orientation bölümünde üst görünüşü esas görünüş yapmak için Top, Display Style bölümünde arkada kalan çizgileri saklamak için Hidden Lines Removed ve Scale bölümünde Use custom scale i işaretleyip ölçeği 1:1 yapınız. Bu düzenlemeleri yapıp, imleci çizim alanında, üst görünüşü yerleştireceğiniz yerde bir nokta gösterdiğinizde üst görünüş oraya yerleşecektir. Bu görünüş Yaşar esas olmak BALBAŞI üzere imleci yukarı, aşağı, sağa, sola sürüklediğinizde 14

15 paralel görünüşler, çapraz (45 ) sürüklediğinizde perspektif görünüşler oluşturulabilir. Üst tarafa sürükleyip uygun bir nokta göstererek ön görünüşü oluşturunuz. 2 Kesit görünüş elde etme: Teknik resimde kanalları görmek ve ölçülendirmek için bir kesit görünüş alınmalıdır. Bunun için; View Layout araç çubuğundan Section View butonunu tıklayınız. Sizden kesit alacağınız yere bir kesme düzlemi çizgisi Section line çizmeniz istenir. Sol taraftaki üst kanal yayı merkezini hizalayıp görünüş dışından bu çizgiyi çizmeye başlayınız. Daha sonra kanalların ortasından geçen ve görünüş dışında biten düşey Vertcal bir çizgi çiziniz. Çizginin ikinci noktasını belirlediğinizde sizden kesit görünüşün yerini belirlemeniz istenir ve Section View A A penceresi açılır. Görünüşün yerini belirlemeden bu pencerede bazı düzenlemeler yapmamız gerekebilir. Kesit görünüşü sağdan bakıp sola çizebilmek için Flip direction kutusunu işaretleyip (gerekirse başka düzenlemelerde yapılabilir) sağ tarafta uygun bir yere kesit görünüşü yerleştiriniz. 15

16 3 Perspektif görünüş elde etme: Herhangi bir paralel görünüşün perspektif görünüşünü almak için; View Layout araç çubuğundan Section View butonunu tıklayınız. Sizden görünüş seçmeniz istenir. Ön görünüşü seçip imleci sağ yukarı (45 ) sürükleyiniz. Uygun bir yere görünüşü yerleştiriniz. Daha sonra bu görünüşü tutarak alt bölüme taşıyınız. 4 Detay görünüş elde etme: Herhangi bir görünüşte bir bölgeyi ayrıntılı olarak daha büyük ölçekte görmek ve daha anlaşılır olarak boyutlandırmak için detay görünüşlerin alınması gerekebilir. Örneğin kesit görünüşte köşe yuvarlatmalar Fillet iyi görünmemektedir ve boyutlandırma anlaşılır olmayacaktır. Bunun için View Layout araç çubuğundan Detail View butonunu tıklayınız. Sizden detay görünüş alacağınız bölgeyi bir çember içinde göstermeniz istenir. Kesit görünüş alt bölümünü uygun bir çember içine alınız. Çemberi oluşturduğunuzda sol tarafta Detail View penceresi açılacaktır ve ölçek 2:1 olarak belirlenecektir. Uygun bir yere detay görünüşü yerleştiriniz. Görünüşlerin son durumu aşağıdaki gibi olacaktır. 16

17 Teknik resim görünüşlerinde yapılabilecek düzeltme düzenleme işlemleri 1 Eksen çizgisi oluşturma: Silindirik parçalardan alınan görünüşlerde, tam dairesel kenarlar yukarıdaki üst görünüşte olduğu gibi varsa, bunlara otomatik olarak eksen işareti Centermark çizilir. Ön görünüşe de eksen çizgisi çizilmelidir. Bunun için Annotation araç çubuğunda Centerline seçiniz. Daha sonra silindirik kenarların ön görünüşteki çizgileri seçildiğinde seçilen çizgi boyutunda bir eksen çizgisi oluşturulur. Bu çizgi seçildikten sonra uçlarından tutularak uzatılabilir. Yan görünüşün eksen çizgisini de iki silindirik kenar seçerek oluşturup bütün görünüşü kapsayacak şekilde uzatınız. Üst görünüşteki kanal yaylarının da eksen işaretlerini Centermark komutunu kullanarak oluşturunuz. Centermark penceresinde Slot centermark kutusunun çekini kaldırmalısınız. Son durum aşağıdaki gibi olacaktır. 2 İstenmeyen çizgilerin gizlenmesi: Teknik resimlerde standart olarak görünmesi gerekmeyen çizgiler; silindirik yüzeyler ile düzlem yüzeylerin teğet olarak birleştiği kenar çizgileridir. Bu çizgilere Tangent Edge adı verilir. Üst ve kesit yan görünüşte bu çizgiler görünmektedir. Görünmez yapmak için Ctrl tuşuna basarak üst ve yan görünüşü seçiniz. Sağ tuşa bastığınızda açılan komut lisesinden Tangent Edge seçiniz açılan alt listeden de Tangent Edge Removed seçerek teğet kenar çizgilerini görünmez yapınız. Bu çizgileri görünür Tangent Edge Visible yapmak veya çizgi tipini Tangent Edge With Font değiştirmek için de sağ tuş komut listesini kullanınız. 17

18 Yukarıda görünüşlerde yaptığımız işlemi izometrik görünüşte de yaparsak görünmesini istediğimiz çizgiler de görünmez olmaktadır. Bu nedenle izometrik görünüşteki teğet kenar çizgilerini başka bir yöntemle görünmez yapacağız. İzometrik görünüş penceresinde herhangi bir noktayı sol tuş ile seçtiğinizde hızlı erişim araç çubuğu açılır. Buradan Hide/Show Edges butonunu tıklayınız. Daha sonra da görünmesini istemediğiniz kenarları seçiniz. İsterseniz daha sonra aynı yöntemle görünmez yaptığınız kenarları tekrar görünür yapabilirsiniz. Seçmek için sol tuşu, onaylamak için sağ tuşu kullanınız. 18

19 3 Kesit görünüş yazısı, oku ve ok yazısı özelliklerini değiştirme: Kesit yazıları, norm yazı (İtalic 75 eğik) olmalı ve ok boyutu da uygun olmalıdır. Değişiklikler görünüşü seçtiğimizde açılan pencereden Document font çekini kaldırıp Font butonuna basıldığında açılan pencereden yapılabilir. Ancak bu düzenlemenin bundan sonra alınacak kesit görünüşler ve bundan sonra bu dosya içerisinde oluşturulacak diğer parçalara ait teknik resimlerde de geçerli olması için Options penceresinden yapılmalıdır. Options penceresini açıp Document Properties sekmesini tıklayınız. Sağ taraftaki listeden View Labels i açarak buradan Section seçiniz. Önce sağ taraftan ok ölçülerini düzenleyiniz. Section arrow text ve View label text bölümünde Font butonuna tıklayıp yazıları İtalic yapınız. Kesit görünüş ok harfini (A) ok üstünden ok çizgisi başına almak için harfi tutup sürükleyebilirsiniz. Kesit görünüş yazısının içeriğini değiştirip Türkçe yazmak isterseniz yazıyı çift tıklayıp seçmeniz gerekir. 19

20 4 Detay görünüş özelliklerini değiştirme: Detay görünüş oluşturmada kullandığımız çemberi boyutu ve yerini değiştirmek için, çemberi seçiniz; çember çizgisinden tutup sürüklerseniz çapını merkezinden tutup sürüklerseniz yerini değiştirebilirsiniz. Çemberin boyutu ve yeri değiştikçe detay görünüşün de değiştiğine dikkat ediniz. Harfin yerini değiştirmek için, harfi tutarak sürüklemelisiniz. Detay görünüş yazılarında değişiklik yapmak için Options penceresini açıp Document Properties sekmesini tıklayınız. Sağ taraftaki listeden View Labels i açarak buradan Detail seçiniz. Detail circle text ve View label text bölümlerindeki Font butonuna tıklayıp yazıları İtalic yapınız. Detay görünüş çemberinin ve görünüşteki parçasının çizgi tipini değiştirmek için (bu çizgiler sürekli olursa karışıklığa neden olabilir) Options penceresini açıp Document Properties sekmesini tıklayınız. Sağ taraftaki listeden View Labels i açarak buradan Detail seçiniz. Circle ve Border bölümlerinde çizgi tipi listesinden Phantom seçiniz 5 Tarama özelliklerini değiştirme: Kesit görünüşlerdeki taramalar; eğer parçaya bir malzeme ataması yaptıysanız, tarama bu malzemenin standardına göre otomatik seçilir. Tarama desenini, açısını ve ölçeğini değiştirmek için, taramayı tıklayıp solda açılan Area Hatch/Fill penceresinde Material crosshatch çekini kaldırmanız gerekir. Örneğin Hatch pattern scale i 2 yaparak taramayı bir kademe sıklaştırabilirsiniz. Montaj çizimlerindeki kesit görünüşlerde yan yana parçaların tarama yönü birbirinin tersi olmalıdır. Bunun için Hatch pattern angle i değiştirmelisiniz. 20

21 6 Görünüşlerin görünümünü değiştirme: Görünüşlerden herhangi birini seçtiğinizde solda açılan görünüş nitelikleri penceresinin Display Style bölümünde görünüm butonları ile bunu yapabilirsiniz. İzometrik görünü şü seçerek görünümünü Shaded With Edges seçerek renkli gölgeli olmasını sağlayınız. Burada Use parent style seçeneğini çeklerseniz görünüşün görünümü, esas görünüşe (seçili görünüş hangi görünüşten elde edildiyse) bağlı kalacaktır. Teğet kenarların Tangent Edges tekrar görünür olduğuna dikkat ediniz Antet Oluşturma 1 İç çerçevenin çizilmesi: Sketch araç çubuğundan Corner Rectangle komutu ile A4 kâğıdı içi çerçevesi olacak şekilde bir dikdörtgen çiziniz. Bu dikdörtgenin sol alt köşe noktasını seçerek sağ tarafta açılan unsur nitelikleri yönetim penceresinden X için 20, Y için 5 giriniz. Aynı işlemi sol üst köşe içinde yapıp X için 205, Y için 292 giriniz. Verilen koordinatlarda anlaşılacağı gibi çizim alanı sol alt köşesi orijin (X=0,Y=0) olmaktadır. Bu durumda kâğıt iç çerçevesini temsil eden dikdörtgen, kâğıt dışına göre soldan 20 mm diğer kenarlardan 5 mm içeride çizilmiştir. 2 Antet çizgilerinin çizilmesi: Antet yatay çizgileri için çerçeve dikdörtgeni alt çizgisi kullanılabilir. Sketch araç çubuğundan Offset Entities komutunu seçip sol tarafta açılan unsur yönetim penceresinden Offset distance yi 6 giriniz ve boyut eklemesin diye Add dimension, dikdörtgeni seçmesin diye Select cahin çekini kaldırınız. Dikdörtgenin alt çizgisini seçip üs tarafında bir yeri tıklayınız. Aynı işlemi ofsetlediğiniz çizgiyi üst tarafa 5 mesafe için de yapınız. Antedin düşey çizgileri için; önce 20 mm mesafeli çizgiyi Line komutu ile çizip boyutlandırınız. Daha sonra Offset komutu ile diğer çizgileri oluşturunuz ve boyutlandırmayı (ilk çizgideki) siliniz. 21

22 3 Yazı yazma: Annotation araç çubuğundan Note komutunu kullanarak hemen yazı yazabiliriz. Ancak her yazı yazışımızda yazı yüksekliği, fontu ve biçimi gibi özellikleri düzenlememek için önceden bir düzenleme yapmalıyız. Option penceresini açıp buradan Document Properties sekmesini seçiniz. Sol taraftan Annotation listesinden Note seçtiğinizde açılan sağ bölümde Font butonunu tıkladığınızda açılan pencerede; Font style bölümünde İtalic, Height bölümünde yüksekliği 3 yapınız. İsterseniz Font da değiştirebilirsiniz. Bundan sonra Note komutu ile yazılan bütün yazılar bu özelliklerde olacaktır. Ancak yazı yazarken açılan Formating araç çubuğundan gerekli gördüğünüz değişiklikleri yapabilirsiniz. Antet kutularına yazı yazmak için Annotation araç çubuğundan Note komutunu seçtiğinizde; imleç, boş bir yerdeyseniz yazı kutusu görünümünde, imleç bir nesne üzerindeyse çizgili ok görünümündedir. İmleç yazı kutusu görünümünde olduğu halde antet kutularından sol alt köşedekinin sol üst köşesini (çizgilerden herhangi birini seçmeden) tıklayınız. Yazı yazma alanı ve Formating araç çubuğu açılacaktır. Buraya Gereç yazınız. Yazı kutusu dışında bir yeri tıkladığınızda Formating araç çubuğu kapanacak ve yazılan yazıyı kopyalama komutu aktif olacaktır. Bu yazıyı diğer antet kutularına kopyalayıp içeriğini değiştirerek ya da baştan Note komutunu kullanarak antet yazılarını aşağıda olduğu gibi yazınız. Herhangi bir yazıyı seçtiğinizde, sol tarafta açılan pencerede gerekli gördüğünüz diğer düzenlemeleri yapabilirsiniz. 22

23 Boyutlandırma 1 Boyutlandırma unsurlarının düzenl enmesi: Boyutlandırma işlemine geçmeden önce bazı düzenlemelerin yapılması gerekir. Bunun için Options penceresinden Document Properties sekmesini açınız. Sol taraftaki listeden Dimension u seçtiğinizde sağda açılan ölçülendirme temel unsurlarından Font butonunu tıklayıp yazıyı İtalic, yüksekliği 3 yapınız. Choose Font penceresini onayladıktan sonra, ölçülendirme temel unsurları bölümünde Arrows için Sacale with dimension height kutusunu işaretleyiniz. Böylece ok büyüklüğü biraz önce belirlediğimiz yazı yüksekliği ile aynı olacak ve bundan sonra yazı yüksekliği değiştirildiğinde ok büyüklüğü de bağlı olarak değişecektir. Ondalık basamak sayısını Primary precision listesinden.1 seçerek basamak sayısını 1 yapınız. Extension lines sınır çizgileri bölümünde Gap orijin ile çizgi başlangıcı arasındaki mesafeyi 0 yapınız. Boyutlandırma çizgilerinin otomatik yerleştirilmesinde; bu çizgilerden ilkinin kenardan uzaklığının ve aynı tarafa koyulacak diğer çizgilerin arasındaki mesafenin belirlenmesi için Offset distances bölümünde, ilki için 6 sonrakiler için 5 giriniz. 2 Boyutlandırma işlemleri: Boyutlandırma için Annotation araç çubuğundan Smart Dimension komutunu seçtiğinizde sizden boyutlandırılacak çizgiyi seçmeniz istenir. Ön görünüşün alt çizgisini seçtiğinizde hemen boyut çizgisini önceden belirlediğimiz mesafeye Offset distances (6) yerleştirmeniz için iki parçalı bir daire belirir. Bu dairelerden üstekini tıkladığınızda boyut çizgisi üste, alttakini seçtiğinizde alta yerleştirilir. 23

24 Bu boyutlandırmayı alt daireyi seçerek alta yerleşmesini sağlayınız. Bir üstteki kenarı ve alt daireyi seçtiğinizde, ikinci boyutlandırma alt kısma ve bir öncekine (5) mesafede yerleşecektir. Bir boyutlandırmanın yerleşim yerini belirlediğinizde, dikkat etmeniz gereken bir unsur daha ortaya çıkar. Bu da hızlı düzenleme pe nceresidir. Bu pencerede yazının; önüne, arkasına, üstüne ve altına yazılması istenen yazıların yerleri üzerine gittiğinizde aktif hale gelir. Bu pencerede ayrıca yazının ve tolerans yazılarının özellikleri de değiştiri lebilir. Bu hızlı düzenleme penceresi sonradan, boyutlandırmayı seçtiğinizde de görünecektir. Çap boyutlandırmak için bir çember çizgisi seçmelisiniz. Çemberi seçtiğinizde yine boyut çizgisinin yerleşeceği bölgeyi belirlemek için 4 parçalı daire belirir. Bu parçalardan birini seçtiğinizde boyut çizgisi o tarafa yerleşir. Ancak bu işlem çizgiyi dışarı atar. Boyut çizgisini çember içinde bir yere yerleştirmek için, ilmesi çember içine taşıyınız ve uygun bir yere boyut çizgisini yerleştiriniz. Boyut çizgisinin yerini belirlerken herhangi bir nesneyi seçmeyiniz. Çap boyutlandırmasında çap simgesinin olmaması gerekir. Bu simgeyi silmek için boyutu seçiniz ve açılan hızlı düzenleme penceresinde boyut yazısı önündeki bölgeye giderek çap simgesini siliniz. Yarıçap boyutlandırmak için de bir yay veya çember çizgisi seçmelisiniz. Yukarıda da yapıldığı gibi bir çizgi seçerseniz, o çizgi boyutlandırılır. Şayet paralel ise arsı boyutlandırılır. Paralel değilse aralarındaki açı boyutlandırılır. iki çizgi seçerseniz; bu iki çizgi 24

25 Ön, üst ve detay görünüşlerdeki gerekli boyutlandırmaları yaptığınızda teknik çizim aşağıdaki gibi olacaktır. Detay görünüşteki 65 çapındaki girintinin köşe yuvarlatma yarıçaplarının boyutlandırılması sırasında SolidWorks hata mesajı vermektedir. Bununun nedeni detay görünüş aldığımız, kesit görünüş düzleminin A A eksenden geçmemesindendir. Orada bir yay bulamadığından boyutlandırma yapamamıştır. Bu boyutlandırmayı mutlaka yapmak istersek eksenden kısmi bir kesit almalıyız. Kısmi kesit için View Layout araç çubuğundan Section View komutunu seçiniz. Kesit çizgisi birinci noktasını eksen hizasında ancak dışarıda bir nokta olarak gösteriniz. Daha sonra ikinci nokta için girinti bölgesinde ve düşeyde bir nokta belirleyiniz. SolidWorks burada da çizginin bütün görünüşü kapsamadığı anlamında bir mesaj verecektir. Bu mesajı kabul ettiğinizde sadece çizginin kestiği kadar bir kesit alınacaktır. Kesiti sağ tarafa yerleştiriniz. Oluşturduğumuz kesit görünüş, yuvarlatma yarıçaplarının boyutlandırılacağı büyüklükte değildir. Büyütmek için, kesit görünüşü seçtiğinizde sağ tarafta açılan unsur yönetimi penceresinden ölçeği 2:1 yaparak görünüşü 2 kat büyütüp boyutlandırmayı yapınız Çıktı Alma 1 Çizgi kalınlıklarının düzenlenmesi: Tek nik resimlerin görünür ve anlaşılır olmasını sağlayan en önemli özellik çizgi tipleri ve çizgi kalınlıklarıdır. SolidWorks unsurların çizgi tiplerini belirlemiştir. Çizgi kalınlıklarını belirlenmesi, çıktı almadan önce mutlaka yapılması gereken bir işlemdir. Aksi takdirde resim anlaşılmayabilir. Çizgi kalınlıklarının düzenlenmesi, Option penceresinde Document Properties sekmesi altındaki listeden Line Font seçildiğinde açılan düzenleme bölümünde yapılır. 25

26 Type of edge listesinde, görünen kenarlar Visible Edges seçildiğinde Thickness listesinde çizgi kalınlığı seçilebilir. Listedeki kalınlıkların dışında bir kalınlık atamak isteniyorsa, listenin altından Custom size seçilip Custom thickness girilebilir. Bu düzenlemeye göre görünen çizgi kalınlıkları 0.30 mm olacaktır. Kağıt düzlemine sonradan çizilen çerçeve ve antet vb. çizgilerin Sketch Curves kalınlığını 0.35 mm, tarama çizgilerini Area Hatch/Fill 0.10 mm yapınız. Boyutlandırma çizgilerinin kalınlığını da Dimension listesi açıldığında görünen boyutlandırma unsurlarının seçerek yapabilirsiniz. Bu kalınlıklar hem çizim sayfasında hem de çıktıda geçerli olacaktır. 26

27 Boyutlandırma unsurlarının silik görünmesi, bu unsurlara atanan renkten kaynaklanmaktadır. Renk değişikliği; Options pencersinde System Options sekmesi listesinde Colors seçildiğinde görünen listeden Dimension, Non Imported unsurunun rengini değiştirerek yapılabilir. 2 Çıktı alma: Üst menü araç çubuğundan yazıcı simgesini tıkladığınızda açılan listeden Print seçiniz. Açılan pencerede önce Name listesinde sistemin kullandığı yazıcıyı seçiniz. Yazıcı yoksa Adobe PDF seçerek *.pdf uzantılı dosyaya çıktı alıp; bu dosyayı SolidWorks olamayan bir bilgisayardan da yazıcıya gönderebilirsiniz. dosyaya Daha sonra Print Preview butonuna basıp, bir ön izleme yapınız. Yerleşimin doğruluğunu kontrol edip Print penceresine geri dönünüz. Page setup butonuna basarak sayfa düzenlemelerini yapınız. Resolution and Scale bölümünde 1:1 ölçekli çıktı almak için, Scale seçip %100 yapınız. Ölçeksiz olarak kâğıda sığdırmak için Scale to fit seçmelisiniz. Drawing color bölümünde bütün unsurların siyah çıkması için Black and white seçiniz. Böylece gri tonlu boyutlandırma unsurları da siyah çıkacaktır. PDF dosyasına çıktı alırsanız sonuç aşağıdaki gibi olacaktır. 27

28 28