Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

Transkript

1 Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s Esra ÇAĞRI MUTLU 1 ARİSTOTELES İN RETORİĞİNDE EİKOSUN YERİ VE İŞLEVİ Özet Aristoteles Retorik başlıklı eserinde retoriği belli bir durumda, elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi olarak tanımlar. Bu tanım üzerinden aslında Sofistlerin retoriği kullanma şeklini eleştirir. Eleştirisini ise kendinde birçok anlam barındıran ama temelde olabilirlik olarak karşılanan eikos kavramına dayandırır. Eikos retoriğin temel konusu olan enthymemenin kaynağıdır ama onun yanında enthymemeye kaynak olan iki kavram daha bulunur ki bunlarda semeion ve tekmeriondur. Bu bağlamda makale, söz konusu üç kavram üzerinden Aristoteles in retoriği ve enthymemeyi ele alış şeklini ve eikosun Aristoteles teki kullanımını analiz etmeye çalışacaktır. Anahtar kelimeler: Eikos, Semeion, Tekmerion, Retorik. THE PLACE AND FUNCTION OF EIKOS IN ARISTOTLE'S RHETORIC Abstract Aristotle, in his work entitled Rhetoric, defines rhetorics as the faculty of observing in any given case the available means of persuasion. This definition is actually contains a criticism on the ways that Sophists are used for rhetorics. And he has based his criticism on a concept that has several meanings, but basically stands for likelihood, eikos. Eikos is the source of enthymeme which is the main issue of rhetoric but with its side there are two more concepts as sources, semeion and tekmerion. In this context, the article will try to analyze over those three concepts the way Aristotle defines rhetoric and enthymeme and uses of eikos in Aristotle. Keywords: Eikos, Semeion, Tekmerion, Rhetorics. 1 Yrd.Doç.Dr.,Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü, esracagr@yahoo.com

2 Aristoteles in Retoriğinde Eikosun Yeri ve İşlevi Protagoras ın, İnsan her şeyin ölçüsüdür sözüyle felsefi tartışmaların alanına giren görelilik beraberinde mutlak bir hakikatin olmadığı sonucunu getirmiştir. Bu anlamda hakikat herbir insanın ne söyleyip ne söylemediğine bağımlı hale gelir. İşte tam böyle bir atmosfer içinde hakikatin peşinden gittiğini söyleyen felsefenin karşısına ikna ve kandırma yoluyla, hakikati barındırmayanı öyleymiş gibi gösteren retorik çıkar. Dolayısıyla retorik hakikatten çok onun gölgesini, hakikatmiş gibi görüneni, bu olasılığa sahip olanı ele alır. Bu bağlamda Aristoteles Retorik başlıklı eserinde retoriğin şu şekilde tanımını yapar: Retorik, belli bir durumda, elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi olarak tanımlanabilir. Bu başka herhangi bir sanatın işlevi değildir fakat biz retoriğe, bize sunulan hemen hemen her konu üzerinde inandırma yollarını kullanma gücü olarak bakıyoruz; işte bunun için de, teknik karakteriyle, onun herhangi bir özel ya da kesin bir konu sınıfı ile ilişkili olmadığını söylüyoruz (Aristoteles 2000: 1355b26-35). Alıntıdan da görüleceği gibi Sofistlerin duygulara dayalı ve şiirsel retoriğine karşıt biçimde Aristoteles felsefe temelli bir retorikten ve retoriğe dayalı bir bilgi arayışından kaçınmak ister. Bu bağlamda Aristoteles retoriğe çok da olumlu bir anlam yüklemez fakat yine de onun bazı alanlarda kullanılabileceğini kabul eder. Özellikle Retorik in I. Kitabında retorik sanatının olası kullanımlarına değinir ve bunun yanında retoriğin kötüye kullanılmasının da mümkün olduğunu ekler. Tam da bu kullanımlar bağlamında ise retoriğin alanına giren inandırma yollarını sıralar: diyalektikteki tümevarıma (epagoge) karşılık olarak örnek (paradeigma); tasıma (syllogismos) karşılık olarak örtük tasım (enthymeme); sözde tasıma karşılık olarak sözde örtük tasım. Bu inandırma yolları arasında makale bağlamında asıl üstünde durulacak olan enthymemedir çünkü Aristoteles eikos kavramını bu kavramla bağlantılı olarak kullanır. 315 Aristoteles öncesinde Sofistler, Platon ve retorik üzerine yazanlar tarafından da kullanılan eikos kendinde farklı birçok anlamı barındırmaktadır. Bu anlamlardan en başta gelenler ise: olabilir olan, uygun olan, geçerli olan, olası olan, olanaklı olan, mantıksal olan, öyle görünen, miş gibi görünen vb. olarak sıralanabilir ve eikos bunun yanında kendinde zıt anlamları da içerir: uygun olmayana (improper) karşılık olarak uygun olan; gerçek olana (real) karşılık olarak görünüşte olan (seemly) (Wohl 2014: 1). Aristoteles e geldiğimizde ise Retorik te enthumeisthai kökünden gelen yani göz önünde bulundurmak/iyice düşünüp taşınmak anlamına gelen enthymeme yoğun bir biçimde eikosa dayanan bir inandırma yolu olarak tanımlanmakta, buna karşılık olarak mantıkta tasımın belli ve kesin/zorunlu bir işarete (tekmerion) dayandığı vurgulanmaktadır. Enthymeme iknanın temelinde durur ve geri kalan her şey ya ilinekseldir ya da ona yapılan bir eklemedir ve retoriğin büyük bir bölümü enthymemede bulunduğu haliyle inandırmaya ayrılmıştır. İmdi, bugün retorik üzerine geçerli olan incelemelerin sahipleri, bu sanatın ancak bir bölümü üzerinde durmaktadır. İnandırma tarzları [pisteis], bu sanatın tek gerçek öğeleridir; bunun dışındaki her şey yalnızca ikinci önemdedir. Bununla birlikte, bu yazarlar, retorik inandırmanın özü olan örtük tasımlar [enthymeme] üzerine hiçbir şey söylememekte, fakat temelde asli olmayan şeylerle uğraşmaktadırlar (Aristoteles 2000: 1354a11-5). 2 2 Aksi belirtilmedikçe tüm köşeli parantezler bana aittir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

3 Esra Çağrı Mutlu Bu bağlamda eikos ise şöyle tanımlanır: Dahası örtük tasımlar, olabilirliklerden (eikota) ve işaretlerden (semeia) çıkarsanır, dolayısıyla her birinin her biriyle benzer olması gereklidir (bahsedilen hakikat değerleri bakımından). Çünkü bir olabilirlik (eikos) bazılarının tanımladığının aksine tek bir anlamda değil, çoğu zaman meydana gelendir bu bakımdan olabilir olanla ilişkili olan her ne ise bu tümelin tikelle olan ilişkisine benzer (Kennedy 1991: 1357a35). Şimdi bu alıntıda asıl dikkat edilmesi gereken mesele, Aristoteles in eikos, semeia ve tekmerion arasında kurduğu ilişkinin ne olduğu ve bu kavramların tek başlarına ne anlama geldiğidir. Ayrıca çoğu zaman meydana gelen (epi to polu gignomenon) şeklindeki sözcük grubuyla tam olarak neyi vurgular ve bu vurguyu ne veya kim adına yapar? Çünkü Aristoteles eikosu bazen meydana gelen olarak tanımlayanların aksine doğru bir tanım yapmaya ve eikosun alanını genişletmeye çalışır. Belki de bu yolla iknanın ancak çoğu zaman olan bir şey aracılığıyla yapılırsa daha sağlam olacağını vurgular. Eikos kavramını Birincil Analitikler de de ele alan Aristoteles aslında bu iddiayı destekleyen açıklamalar yapar. Konuyu daha iyi anlamak adına bu noktada eikos, semeia ve tekmerion kavramlarına geri dönmek gereklidir. Aristoteles Retorik te enthymemenin kaynağı olarak iki şeyi kabul eder; eikota ve semeia. Bunu takiben semeionda kendi içinde ikiye ayrılır: tekmeria yani zorunlu işaretler ve semeia anonyma yani zorunlu olmayan işaretler: İşaretler (semeia) durumunda, bazıları tikelin tümelle olduğu gibi ilişkilidir, bazıları tümelin tikelle ilişkili olduğu gibi. Bunlardan zorunlu olan işaret bir tekmeriondur ve zorunlu olmayanın ayırtedici bir adı yoktur. Şimdi zorunlu olarak adlandırdıklarım, kendilerinden (mantıksal olarak geçerli) bir tasım (syllogism) şekillendirilebilenlerdir; böylece, bu çeşitten işarete tekmeiron diyorum çünkü insanlar, bir açıklamayı reddetmenin mümkün olmadığını düşündükleri zaman bir tekmerion önerdiklerini düşünürler. (Kennedy 1991: 1357b3-5) b13 te de enthymemenin dört kaynağından bahsedilir: Enthymemeler dört şeyden biri veya diğerine dayandırılır: olabilirlikler, örnekler, zorunlu işaretler ve işaretler. Olabilirliklere dayandırılan enthymemeler çoğunlukla doğru olan ya da öyle varsayılan şeylerle tartışılanlardır. Örneğe dayanan enthymemeler bir veya daha fazla durumdan kaynaklanan, genel bir önermeye varan ve sonrasında dedüktif bir biçimde tikel bir çıkarımla tartışılanlardır. Zorunlu işaretlere dayanan enthymemeler kaçınılmaz ve değişmezlerden çıkarak tartışılanlardır. İşaretlere dayanan enthymemeler, doğru veya yanlış, tümel ya da tikel önermelerden çıkarak tartışılanlardır (Aristotle 1991: 1402b13). Şimdi eikos ve semeion dikkate alındığında enthymemenin olası olan bir şeye dayandığı, bunun aksine paradeigma ve tekmerion dikkate alındığındaysa kesin, belli bir şeye dayandığı görülür. O halde enthymemenin iki kaynağı vardır: olası ve kesin olan. Öte yandan eikos ve semeionun aynı anlama sahip olup olmadığı pek de açık değildir. Diğer bir deyişle ikisi de olası, olabilir olana bu anlamda yanılabilir olana vurgu yapsa da Aristoteles ikisi arasında ayrım yapmaya çalışır ki yine de bu ayrım pek açık değildir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

4 Aristoteles in Retoriğinde Eikosun Yeri ve İşlevi Ross ise Aristoteles in Birinci ve İkinci Analitikler üzerine olan kitabında eikos, semeion ve tekmerion arasında kesin ayrımlar yapar. Ross a göre, Birinci Analitikler in enthymemeyi konu edindiği yerde Aristoteles onun doğasını çok da açık bir biçimde açıklamamış ama onu, retorik syllogism olarak tanımlamıştır. Retoriğin konusu ikna olduğu için de enthymeme bilimsel bir açıklamadan ziyade iknayı konu edinir. Bu nedenle zorunlu ve değişmez bir öncülden ziyade eikostan hareket eder. Semeiondan çıkan enthymemeler tasımsal olarak geçersizken eikostan çıkanlar yalnızca olabilirliğe dayalı olarak tartışılır; tekmeriondan çıkanlar ise tasımsal olarak geçerli olanlardır ama tam anlamıyla sonuçta verilen olguya dair nedeni, akıl yürütmeyi vermezler (Ross 1957: ). Tekmerion bilmemize neden olan işaretken semeion sonuçlara dayanan işaretlerdir: Bir olabilirlik ve bir işaret özdeş değildir, fakat bir olabilirlik kabul edilebilir bir önermedir: insanların ekseriyetle böyle ve öyle olduğunu ve olmadığını, meydana geldiğini ve gelmediğini bildiği şey bir olabilirliktir, örneğin kıskanç insanlar nefret ederler, sevilenler şefkat gösterir. Bir işaret ya zorunlu ya da kabul edilebilir olan kanıtlayıcı (demonstrative) bir önerme anlamına gelir çünkü herhangi bir şey böylesi bir şeyken başka bir şeydir veya bir şey olarak meydana geldiğinde başka bir şey önce veya sonra meydana gelince diğerinin varlığının veya varlığa gelmiş olmasının bir işaretidir. Bir enthymeme olabilirliklerden veya işaretlerden başlayan bir tümdengelimdir ve bir işaret orta terimin konumuna karşılık olarak üç şekilde ele alınabilir (Aristotle 1991:70a13-16). Yine de işaretler arasında yani olabilir olanla, olabilirmiş gibi görünenle zorunlu olan arasında bir ayrım yapmak çok da kolay değildir. Aslında Aristoteles in ayrıntılandırmış bir argüman isteğinin altında Sofistlerin eikosu kullanım şekillerine dair bir eleştiri de bulunur. Çünkü tikel durumların spesifik ayrıntıları üzerinden olası argümanlar ileri süren Sofistler aslında argümanı göreli hale getirmekte ve neyin doğru neyin yanlış olduğu fikrini bulanıklaştırmaktadırlar (Tindale 2012: 17). 317 Konuyu daha da açık hale getirmek isteyen Aristoteles İkincil Analitikler de zorunluluk ve olabilirlik üzerinden orta terimi tartışmaya devam eder ve orta terimin ilineksel olandan ziyade zorunlu olana dayanması gerektiğini belirtir: Gerçekte, ilintiler gerekli değildir, öyle ki sonuçlar gerekli olarak sebepleriyle, hattâ kendi kendilerine olmazlarsa her zaman doğru önermelerle de bilinmezler: İşaretlerle kıyaslarda olup biten şey budur. Bu halde, gerçekte, kendi kendine olan şey, kendi kendine olarak da bilinmeyecektir ve niçini de bilinmeyecektir; halbuki niçini bilmek, sebeple bilmektir. O halde, orta terimin kendi kendine, üçüncüye, birincinin de ortaya ait olması gerekir (Aristoteles 1951: 75a29-75a37). Zorunlu olana dayanan bir orta terimin gerçek bilgiyi vereceğini ve doğru olmayanı doğruymuş gibi göstermeyeceğini ileri süren Aristoteles orta terimin doğasını sonucun bir nedeni olması anlamında ortaya koyar. Bu bağlamda tekmerion bir orta terim olarak kullanıldığında ana önermenin özsel bileşeni olarak bilinmez fakat zorunlu bir biçimde ana önermede bulunan bir işaret olarak bilinir. Tekmerion sonucun zornluluğu hakkında bilgi verir, sonucun gerçekliğini sergiler fakat sonucun akılsal olgularını sergilemez yani onun neden zorunlu bir sonuç olduğunu bildirmez (Grimaldi 1980: 388). Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

5 Esra Çağrı Mutlu Aristoteles zorunlu ve zorunlu olmayan işaretler tartışmasını Retorik te retoriğin kurucusu sayılan Koraks ın örneğine başvurma yoluyla devam ettirir ve eikosa dayalı enthymeme ayrımlarını belirli kılmaya çalışır. Retoriği bulan kişiler olarak kabul edilen Teisias ve Koraks ın ayrı kişiler mi oldukları yoksa Teisias ın Grekçe karga anlamına gelen Koraks ı bir takma ad olarak mı kullandığı açık değildir. Fakat ikisinin de Sicilyalı olduğu ve yaklaşık olarak V. yy. ortalarında eikos argümanları üzerine çalışan ilk kişiler oldukları kabul edilir. Aristoteles Koraks ın kötü kanıtı iyi göstermeye çalışan argümanlar ileri sürdüğünü ve genele dayanan eikos yerine tikele dayananı temele aldığını belirtir: Koraks ın Retorik Sanatı bu kanıtlama yolundan oluşur. Suçlanan kişi yapılan suçlamaya uygun değilse örneğin-, cılız biri şiddet yoluyla saldırıdan suçlanmaya çalışılıyorsa yapılacak savunma onun böyle bir şeyi yapamayacağı olacaktır. Ama yapılan suçlamaya açıksa yani, güçlü bir insansa yapılacak savunma, yine onun böyle bir şeyi yapmayacağı şeklinde olacaktır, çünkü o, insanların, kendisinin bu işi yapabileceğini düşüneceğini iyi bilir. Başka türden bir suçlama için de aynı şey: suçlanan, suça ya uygun olmalı ya da olmamalıdır: her iki durumda da olası bir suçsuzluk görünümü vardır, ama ikinci durumda olasılık gerçek olduğu halde, birinci durumda ancak sözü edilen özel anlamda ileri sürülebilir. Bu tür kanıt, kötü kanıtı iyi göstermekle ne kastedildiğini anlatır. Bundan dolayı insanlar Protagoras ın kendilerine vermeyi üzerine aldığı eğitime karşı çıkmakla haklıydı. Bir sahtekarlıktı bu; ele aldığı olasılık gerçek değil sahteydi, Retorik ve Didişim dışında hiçbir sanatta yeri yoktu (Aristoteles 2001: 1402a16-30). Bu bağlamda Aristoteles, Sofistlere yönelttiği eleştiri üzerinden eikosu genellikle kabul edilen kanılara (endoksa) dayandırır ki Topikler de endoksanın tanımı şu şekildedir: herkes için veya çoğunluk için veya bilge olanlar için kabul edilebilir olan (100b21-23). Bu anlamda olayların nesnel olabilirliğinden ziyade kanıların öznel kabul edilebilirliği ön plandadır (Kraus 2007: 5). Diğer bir deyişle her bir eikos argümanı söz konusu olduğu olaya özgüdür ayrıca bu onun sadece o olay için tek bir kişi tarafından değil çoğunluk tarafından kabul edildiğini de vurgular. 318 Eikosa dayalı olarak ileri sürülen her şeyin olabilirlik temelinde olması onun kalıcı olmadığı ya da sadece şansa dayalı olduğu, dolayısıyla doğru ya da tam olmadığı anlamına gelmeyecektir. Eikosun kalıcı ve durağan bir niteliği vardır ki bundan hareketle ona dayalı mantıklı argümanlar ileri sürülebilir. Bu argümanların ileri sürülebilmesi ise episteme ve doksa ayrımı temelinde açıklanabilir. Kimi şeyler epistemeden ziyade doksaya dayansa da bu onların doğru olmadıkları anlamına gelmez. Çünkü doksada bir bilgi türüdür ama bilimsel bir bilgi değildir çünkü olumsal olana dayanır (Grimaldi 1988: 245, ). Zaten Retorik II.24 te de Aristoteles bunu vurgulamakta ve eikosa dayandığını belirttiği enthymemenin gerçek ve gerçek olmayıp gerçekmiş gibi görünen türlerini birbirinden ayırmaktadır. Buna göre: Gerçek tasımların yanında gerçek gibi görünen ama olmayan tasımlar da olabilir; örtük tasım [enthymeme] ise özel türden tasımdan başka bir şey olmadığı için, gerçek [to einai] örtük tasımların yanında gerçek gibi görünen [phainesthai] ama olmayan [to me einai] tasımlar da olabilir sonucu çıkar bundan (Aristoteles 2000: 1400b35). Bu ayrımı takiben gerçekmiş gibi görünen enthymemenin tanımını yaparak meseleyi daha açık hale getirir: Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

6 Aristoteles in Retoriğinde Eikosun Yeri ve İşlevi retorikte sahte bir örtük tasım [enthymeme] tikel bir olabilirliğin saltık olabilirlikle karıştırılmasına dayandırılabilir. Artık hiçbir tikel olabilirlik evrensel olarak olabilir [to haplos eikos] değildir (Aristoteles 2000: 1402a5). O halde eğer bir enthymeme genellikle olabilir olan üzerine inşa edilmemişse gerçekmiş gibi görünecektir. Dolayısıyla eğer çoğunlukla (evrensel olarak) olabilir olanın ne olduğu hakkında konuşulacaksa söz konusu olay hakkında daha fazla ayrıntının verilmesi zorunludur: Çünkü olası [olabilir] olmayan şeyler meydana gelir, bu yüzden de olası [olabilir] olmayan şeylerin olması olasıdır. Eğer bu doğruysa, olası olmayan şeyin olası olduğu, ileri sürülebilir. Ama bu saltık olarak doğru değildir. Didişimde [eristik] olduğu gibi, buradaki aldatmaca, ilişkiyi, göndermeyi ya da tarzı özgülleştiren bir cümle eklememekten gelir; burada da söz konusu olasılığın genel [haplos] değil özel [ti eikos] olmasından ortaya çıkar (Aristoteles 2000: 1402a10). Demek ki eikosa dayalı bir akıl yürütmenin geçerli olması için olay veya eylem hakkında daha fazla detayın daha doğrusu orta terimin bilinmesi gerekir. Ancak bu şekilde akıl yürütmenin geçerli olduğu sınanabilecektir: İşaretleri ya belirtildiği şekilde bölmemiz ve onlar arasında orta terimi kanıt olarak sergilememiz gerekir (çünkü insanlar bilmemizi sağlayan şeye kanıt derler ve herşeyden önce orta terim bu niteliğe sahiptir), ya da aşırı uçlardaki işaretlerden çıkanlara argümanlar, orta terimden çıkanlara kanıt dememiz gerekir: çünkü ilk durumdan çıkarak kanıtlanan daha kabul edilebilir ve daha doğrudur (Aristotle 1991: 70b1-6). Öte yandan Aristoteles Retorik te, iknanın (pisteis) ayrımlarını temele alarak retorikle uğraşacak olan öğrencilerin nelere dikkat etmesi gerekiğini de vurgular. Buna göre iki tür ikna türü bulunmaktadır: teknik olmayan ve teknik olan. Teknik olmayan ikna mahkemelerde kullananlara benzer biçimde doğrudan kanıtların bulunduğu iknadır. Buna karşılık teknik olanlar ise konuşmacının yeteneğine ve meseleyle uygunluğuna dayanır. Aristoteles in kullandığı kriter şudur: ikna türü retorik metodla veya bu metod olmaksızın bulunabiliyor mu, bulunamıyor mu? Sonuç olarak Aristoteles eikos üzerine yaptığı tartışma üzerinden aslında retoriğin temel konusu olarak gördüğü enthymeme meselesini ele almış ve eikosu, semeion ile birlikte enthymemenin kaynağı olarak kabul etmiştir. Fakat hem eikos hem de semeion olabilir olana gönderme yaptığından onların yanında zorunlu bir işaretin varlığınının da gerekli olduğunu görmüş ve onu da tekmerion olarak adlandırmıştır. Aslında tüm bu kavramlar bağlamında temelde yapmak istediği ise Sofistlerin eikosu bilgi adına tek kaynakmış gibi göstermelerine ve argümanları çarpıtmalarına karşı çıkmak ve eikosun sınırlarının tam olarak ne olduğunu belirlemektir. 319 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

7 Esra Çağrı Mutlu KAYNAKLAR ARISTOTELES (1951), İkinci Analitikler, (çev.: M.R. Atademir), İstanbul: MEB. ARISTOTELES (1991), Retorik, (çev. M.H. Doğan), İstanbul: YKY. ARISTOTLE (1991), Prior Analytics, (trans. by A. J. Jenkinson), The Complete Works of Aristotle I, (ed.by: J. Barnes), Princeton: Princeton University Press. ARISTOTLE (1991), Rhetorics, (trans. by W. Rhys Roberts), The Complete Works of Aristotle II, (ed.by: J. Barnes), Princeton: Princeton University Press. FRANKLIN, J. (2015), The science of Conjecture: Evidence and Probability Before Pascal, Baltimore: The Johns Hopkins University Press. GRIMALDI, A. W. (1980), Semeion, Tekmerion, Eikos in Aristotle s Rhetoric, American Journal of Philology, Vol. 101, s GRIMALDI, A. W. (1988), Aristotle, Rhetoric II A Commentary, NY: Fordham University Press. KENNEDY, G. A. (2007), On Rhetoric: A Theory of Civic Discourse by Aristotle, Oxford: Oxford University Press KRAUS, M. (2007), Early Greek Probability Arguments and Common Ground in Dissensus, OSSA Conference Archive. ROSS, W.D. (1957), Aristotle s Prior and Posterior Analytics, Oxford: Oxford University Press. TINDALE, C. W. (2012), Studies in Rhetoric/Communication: Reason s Dark Champions: Constructive Strategies of Sophistic Argument, Columbia: University of South Carolina Press. WOHL, V. (2014), Introduction: eikos in ancient Greek thought, Probabilities, hypotheticals, and counterfactuals in ancient Greek thought, (ed. by: V. Wohl), Cambridge: CUP. 320 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s